MUMC+
/ OORZON
LOKAAL OPLEIDINGSPLAN
Radiotherapie
MAASTRO clinic (clusteropleiding met Catharina-ziekenhuis Eindhoven )
Versie 1 mei 2013 Update januari 2015 Opleider: Dr. A. van Baardwijk Vervangend opleider: Dr. J. Jager
Inhoudsopgave 1. Inleiding ..............................................................................................................3 a.
Algemeen ......................................................................................................3
b.
MAASTRO clinic ..............................................................................................3
2. Structuur van de opleiding .....................................................................................5 a.
Structuur opleiding .........................................................................................5
b.
Inhoud opleiding ............................................................................................5
c.
Landelijke opleidingseisen ...............................................................................8
d.
Kennisniveau .................................................................................................9
3. Inhoud stages .................................................................................................... 11 a.
Radiotherapie stages .................................................................................... 11
b.
Klinische stage ............................................................................................. 13
c.
Stage beeldvorming...................................................................................... 13
d.
Vrije stage................................................................................................... 13
e.
Onderzoek ................................................................................................... 14
4. Toetsing ............................................................................................................ 15 a.
Portfolio ...................................................................................................... 16
b.
Lokale toetsmatrix........................................................................................ 17
c.
Bekwaamheidsniveau als gespreksonderdeel van voortgangsgesprek.................. 18
d.
Toetsing overige stages ................................................................................ 19
5.
Cursorisch onderwijs ........................................................................................ 20 a.
Intern onderwijs .......................................................................................... 20
b.
TOP stage ................................................................................................... 21
c.
Extern onderwijs .......................................................................................... 21
d.
Totaal onderwijs........................................................................................... 22
6.
Opleidingsetalage ............................................................................................ 23
7.
Kwaliteitszorg ................................................................................................. 23 a.
Intern ......................................................................................................... 23
b.
Extern ........................................................................................................ 25
2
1. Inleiding a. Algemeen Dit document is het lokale opleidingsplan radiotherapie MAASTRO clinic. De opleiding wordt verzorgd in samenwerking met het Catharina-ziekenhuis Eindhoven (CZE). In dit plan is een vertaling gemaakt van het landelijk opleidingsplan radiotherapie van de NVRO “Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist (AIOS) Radiotherapie 2010” naar een lokaal opleidingsplan. Het biedt daarmee de AIOS, en daarnaast ook de opleiders en de supervisoren, houvast bij de invulling van de individuele opleiding van de AIOS. Het lokale plan voldoet aan de eisen zoals gesteld in het landelijk opleidingsplan en aan de eisen uit regelgeving. Bij een visitatie geeft dit document, samen met het individuele opleidingsplan van de AIOS, inzicht in de opbouw van de opleiding. De opleiding is inzichtelijk opgedeeld in stages (structuur), de daaraan verbonden thema’s (inhoud) en de toetsing en ijking (besproken in voortgang- en beoordelingsgesprekken). Het regionaal opleidingsplan (in ontwikkeling) en het landelijke opleidingsplan “Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist (AIOS) Radiotherapie 2010” maakt onlosmakelijk deel uit van dit opleidingsplan. b. MAASTRO clinic Er zijn in Nederland 21 afdelingen radiotherapie. MAASTRO clinic verzorgt de patiëntenzorg radiotherapie en het klinisch onderzoek binnen de radiotherapie in de regio (Zuid en Midden) Limburg. Er staan bestralingtoestellen in Maastricht en in de dependance in Venlo. Patiënten worden verwezen vanuit de omliggende ziekenhuizen: MUMC (Maastricht Universitair Medisch Centrum), Atrium MC (Heerlen), Orbis MC (Sittard), Laurentius Ziekenhuis (Roermond), St. Jansgasthuis (Weert) en Vie Curie (Venlo). MAASTRO clinic werkt daarnaast samen met de vakgroep / afdeling Radiotherapie en met de onderzoeksschool GROW van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) aan een verdere optimalisatie van de behandeling van kankerpatiënten via onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. MAASTRO clinic biedt state-of-the-art radiotherapie aan meer dan 4000 patiënten per jaar, en heeft momenteel 250 medewerkers, 6 moderne lineaire versnellers uitgerust met imaging apparatuur voor image-guided radiotherapie. MAASTRO was het eerste centrum met een CT-PET-scanner speciaal voor radiotherapie, met de mogelijkheid om dynamische PET-scans en 4D-CT-PET-scans te maken. De opleidersgroep in MAASTRO clinic bestaat uit momenteel uit 20 radiotherapeut-oncologen en 6 klinisch fysici. Opleiders zijn in Maastro Clinic Angela van Baardwijk (plaatsvervanger Jos Jager) en in het CZE Katrien De Jaeger (plaatsvervanger Hetty van de Berg). Per 2013 bedraagt het aantal AIOS 10, waarvan telkens 2 in CZE.
3
De klinische zorg in Maastro clinic is georganiseerd in 2 clusters. In elk cluster zijn een aantal zorglijnen ondergebracht). Cluster 1 omvat de zorglijnen GastroEnterologie, Urologie, Haemato-oncologie/Lymfomen, Brachytherapie en in cluster 2 de zorglijnen Neuro-Oncologie, Hoofd-Hals, Long, Sarcomen, Huid en Kindertumoren. De zorglijnen Mamma, Benigne en Palliatie zijn verdeeld over beide clusters. De aandachtsgebieden van de individuele radiotherapeuten zijn beschreven in bijlage 4. Voor iedere zorglijn is er een zorglijnkernteam (ZLKT). Dit ZLKT bestaat uit een aantal radiotherapeuten, laboranten, fysici en ondersteuning. Binnen het ZLKT worden nieuwe protocollen voor de desbetreffende zorglijn, praktische problemen en (lopende) studies besproken en uitgewerkt. Klinisch onderzoek wordt met name gedaan op het gebied van longcarcinomen, rectumcarcinomen, mammacarcinomen, neuro-oncologie en hoofd-hals tumoren, waarbij tumoren van de long en het rectum speerpunten zijn binnen Maastro Clinic (zie ook Hoofdstuk 3, vrije stage). Er wordt deelgenomen aan meerdere klinische trials. Een uptodate lijst is te vinden op de intranetsite van MAASTRO (Weetnet) en in het protocollenoverzicht van MAASTRO (Daisy). Binnen MAASTRO proberen we patientenzorg te individualiseren. De beste behandeling is een behandeling die de beste kans op overleven en de beste kwaliteit van leven biedt. Maar elke patiënt is anders, en elke tumor is anders. Om de beste behandeling te kunnen bieden, moeten we dan ook rekening houden met de biologische en genetische kenmerken van een tumor en de kenmerken en wensen van een patiënt. Er zijn predictiemodellen ontwikkeld, waarbij gekeken wordt naar outcome parameters (recidiefkans, overleving) en de bijwerkingen van verschillende behandelingen (www.predictcancer.org). Op dit moment behoren wij tot de wereldtop bij de behandeling van long- en rectumkanker. Bij andere vormen van kanker behandelen we ‘state-of-art’ en we zijn actief in grote klinische studies. Om de best mogelijke behandeling daadwerkelijk te kunnen geven, nu en in de toekomst, investeren we in de nieuwste bestralings- en beeldvormings-apparatuur. Daarnaast wordt er gekeken of zogenaamde ’particle therapy’ in Maastricht opgezet kan worden. Binnen MAASTRO is er veel aandacht voor zorg en veiligheid. Zo bieden we psycho-sociale zorg aan en hebben veel aandacht voor patiëntveiligheid: wij analyseren potentiële risico’s voordat een nieuwe techniek of behandeling bij patiënten wordt toegepast. Daarnaast wordt er een systeem gebruikt, waarbij onvolkomenheden worden gemeld, geanalyseerd en waaruit zn. maatregelen worden getroffen om nog veiliger te werken. Onze veiligheidscultuur is uniek: de Minister van Volksgezondheid heeft ons als eerste gezondheidszorg instelling in Nederland het patiëntveiligheid-certificaat uitgereikt. MAASTRO werkt nauw samen met anderen, zoals het Maastricht Universitair Medisch Centrum en de ons omringende ziekenhuizen. Tot slot werken we samen met industriële partners, zoals Siemens en Varian.
4
2. Structuur van de opleiding Voor aanvang van de opleiding moet voor elke AIOS het lokale opleidingsplan vastgesteld worden zowel voor MAASTRO clinic als voor de CZE stage en deze moeten goed op elkaar afgestemd worden. Het vormt de inhoudelijke planning van de onderdelen van de opleiding en omschrijft hoe de aios de benodigde competenties zal gaan behalen. Het opleidingsschema vormt voor de individuele aios de tijdsplanning van de onderdelen van de opleiding (structuur) en omvat tevens de (locaties van de) opleidingsinrichtingen waar de opleiding wordt gevolgd. Dit opleidingsplan dient vóór aanvang van de opleiding ingediend worden bij de MSRC (zie ook www.knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie).
a. Structuur opleiding De duur van de opleiding bedraagt 5 jaar. De opleiding radiotherapie in MAASTRO clinic wordt vanaf 6 februari 2009 uitgevoerd in samenwerking met de afdeling radiotherapie van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven (CZE) in de vorm van een clusteropleiding. Beide zijn georganiseerd binnen de OOR-ZON regio. MAASTRO clinic heeft een academische functie, CZE is een perifeer TOPziekenhuis. De AIOS doet ervaring op in beide organisatievormen hetgeen van waarde is voor zijn vorming en toekomstige beroepsuitoefening. Bij de inhoud van dit opleidingsplan wordt uitgegaan van een 100% dienstverband. Opleiding in deeltijd is mogelijk met een minimum percentage van 80%.
b. Inhoud opleiding De opleiding van 5 jaar dient de volgende thema’s te bevatten:
3 jaar en 9 maanden stage op de afdeling radiotherapie, hiervan wordt minimaal 1 jaar stage gelopen in het CZE en de overige tijd in MAASTRO clinic. In deze stages worden de 12 hoofdthema’s van de radiotherapie behandeld: 1. tumoren van het hoofd/hals gebied en huidtumoren 2. neuro-oncologie 3. tumoren van de long 4. gynaecologische tumoren 5. gastro-enterologische tumoren 6. urologische tumoren 7. bot- en weke delen tumoren (sarcomen) 8. tumoren van de mamma 9. haemato-oncologie 10. paediatrische oncologie
5
11. palliatie 12. benigne aandoeningen De verschillende stages worden verder beschreven hoofdstuk 3. 6 maanden klinische stage (in principe een stage Medische Oncologie/Interne Geneeskunde in het MUMC). Met deze stage wordt gestart op het einde van het eerste jaar van de opleiding 3 maanden stage beeldvorming (in principe een stage Radiologie MUMC) 6 maanden vrije stage. Deze stage kan ingevuld worden met wetenschappelijk onderzoek (intern danwel extern) of als verdieping in een specifiek subspecialisme (intern danwel extern).
Voorbeeldschema opleiding radiotherapie (elk blok is 3 maanden)
jaar 1
stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie MAASTRO clinic MAASTRO clinic MAASTRO clinic MAASTRO clinic
jaar 2
klinische stage klinische stage (interne (interne geneeskunde geneeskunde stage beeldvorming stage radiotherapie MUMC) MUMC) (radiologie MUMC) MAASTRO clinic
jaar 3
stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie MAASTRO clinic MAASTRO clinic MAASTRO clinic MAASTRO clinic
jaar 4
vrije (wetenschap verdieping)
jaar 5
stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie stage radiotherapie CZE (Eindhoven) CZE (Eindhoven) MAASTRO clinic MAASTRO clinic
stage vrije of (wetenschap verdieping)
stage of stage radiotherapie stage radiotherapie CZE (Eindhoven) CZE (Eindhoven)
Bovenstaand schema betreft een voorbeeldschema. De volgorde van de stages in het schema is afhankelijk van de bezetting door andere AIOS en eventuele vrijstellingen.
6
Er zijn een aantal randvoorwaarden waar het schema aan dient te voldoen: - de opleiding wordt begonnen met een stage radiotherapie in MAASTRO clinic - op het einde van het 1e opleidingsjaar wordt gestart met de klinische stage (Medische Oncologie/Interne geneeskunde MUMC) - de stage beeldvorming wordt in de eerste helft van de opleiding gedaan - de stage radiotherapie CZE duurt minimaal 1 jaar - de vrije stage is een periode van maximaal 6 maanden in de tweede helft van de opleiding maar niet in het laatste halfjaar van de opleiding Per AIOS wordt bij aanvang van de opleiding een opleidingsschema gemaakt. Afhankelijk van de reeds gelopen stages binnen MAASTRO en de hiaten danwel wensen van de AIOS wordt in overleg met de opleiders in CZE het programma voor de stage radiotherapie CZE ingevuld. Een up-to-date schema voor alle AIOS is opgeslagen in het AIOS volgsysteem WMPX en tevens te vinden op Weetnet (intranet van MAASTRO clinic) onder het thema opleiding RTO. Voorbeeldschema opleidingschema radiotherapie 2015 jan-15
feb-15
AIOS 1
promotietraject
AIOS 2a AIOS 2b
Cl 2 HH
AIOS 3
Cl 2 long
mrt-15
apr-15
mei-15
jun-15
CL2 Mamma/palliatie
jul-15
aug-15
sep-15
Cl 2 long radiologie
AIOS 4
Vrije stage
AIOS 5a AIOS 5b
Eindhoven
Cl 1 Gyn/uro
AIOS 6
CL1 (invullen i.o.)
radiologie
Cl 2 HH
AIOS 7
Eindhoven
AIOS 8
radiologie
AIOS 9
Interne
Cl 2 long
AIOS 10
CL 2 neuro
Interne
Cl 1 Gyn/uro
7
okt-15
nov-15
dec-15
jan-16
feb-16
mrt-16
AIOS 1
Cl 1 Mamma/palliatie
AIOS 2a AIOS 2b
Cl 2 HH
AIOS 3
mei-16
Cl 2 HH
Eindhoven
AIOS 4
radiologie
AIOS 5a AIOS 5b
CL2 Mamma/palliatie
AIOS 6
CL 2 neuro
AIOS 7
Cl 2 long
AIOS 8
apr-16
CL 1 GE/lymf
AIOS 9
radiologie
AIOS 10
CL 1 GE/lymf
Eindhoven
c. Landelijke opleidingseisen De opleiding radiotherapie is competentiegericht hetgeen betekent dat gedurende de opleidingsduur van 5 jaar de AIOS de vastgestelde competenties, zoals beschreven in het kaderbesluit radiotherapie verwerven. De AIOS radiotherapie voldoet aan het eind van de opleiding aan de eindtermen zoals genoemd in het specifieke besluit Radiotherapie CCMS (14/12/2004, Staatscourant; Overzicht alle Besluiten CCMS (geconsolideerde versie). Kort samengevat houden de eindtermen in dat de AIOS voldoende kennis en vaardigheden verwerft betreffende klinische oncologie, radiotherapie, klinische fysica, klassieke en moderne radiobiologie, epidemiologie en vroegdiagnostiek, erfelijkheid van tumoren, en opzet van klinisch wetenschappelijk onderzoek. Voor de opleiding radiotherapie zijn er zeven algemene competentiegebieden beschreven, onderverdeeld per competentie in vier subcompetenties (zie Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist Radiotherapie 2010). Deze algemene competenties zijn gedurende de hele opleiding de basis voor het leerproces en de toetsing&beoordeling. De eindtermen zoals beschreven in het specifieke besluit Radiotherapie komen in de diverse competenties aan bod. De competentiegebieden zijn: 1. Medisch handelen 2. Communicatie 3. Samenwerking 4. Kennis & wetenschap 5. Maatschappelijk handelen
8
6. Organisatie 7. Professionaliteit De beschreven competenties, die door de AIOS in de opleiding moeten worden ontwikkeld, zijn in het opleidingsplan radiotherapie vertaald naar een competentieprofiel en “verwerkt” in thema’s. De 12 beschreven thema’s vormen de inhoudelijke opleiding, samen met het cursorisch onderwijs: 1. tumoren van het hoofd/hals gebied en huidtumoren 2. neuro-oncologie 3. tumoren van de long 4. gynaecologische tumoren 5. gastro-enterologische tumoren 6. urologische tumoren 7. bot- en weke delen tumoren (sarcomen) 8. tumoren van de mamma 9. haemato-oncologie (lymfomen) 10. paediatrische oncologie 11. palliatie 12. benigne aandoeningen Het merendeel van de bovengenoemde thema’s komt aan bod in de radiotherapie stages in MAASTRO clinic en CZE. Een aantal thema’s betreft tumoren, die landelijk gecentraliseerd worden behandeld (zoals bottumoren, paediatrische oncologie) en niet of nauwelijks aan bod komen in de dagelijkse praktijk in MAASTRO clinic of CZE. Deze thema’s worden in het landelijk cursorisch onderwijs en in het onderwijs in MAASTRO clinic behandeld. Daarnaast biedt de vrije stage (zie hoofdstuk 3) ook de mogelijkheid aan de AIOS om zich verder te verdiepen in een van de thema’s. d. Kennisniveau Op basis van het Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist Radiotherapie 2010 van de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie (NVRO) worden de kennisniveaus verwacht (www.nvro.nl). Het globale bekwaamheidsniveau wordt per thema weergegeven en aan de hand van ijkpunten bepaald. De specifieke bekwaamheidsniveaus van de verschillende onderdelen binnen een thema zijn te vinden in het opleidingsplan Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist (AIOS) Radiotherapie 2010 bekwaamheidsniveau (1 t/m 3)
1
2
3
ijkpunt
handelt onder strenge supervisie
handelt onder supervisie
handelt met beperkte supervisie
jaar 1 en 2
jaar 3 en 4
jaar 5
9
Het betreffen minimumeisen, zodat sommige AIOS al op een eerder moment het gewenst niveau bereikt kunnen hebben. Dit is mede afhankelijk van vooropleiding en de volgorde van stages. Een voorbeeld hiervan, zoals beschreven in Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist Radiotherapie 2010.
Bekwaamheidsniveau’s voor uitwerken van behandelplan; gesprek, simulatie, treatment planning en administratie.
bekwaamheidsniveau (1 t/m 3)
1
2
3
1. Medisch Handelen
Kan met strikte supervisie behandelplan opstellen, uitvoeren, evalueren en bijstellen
Kan met beperkte supervisie behandelplan opstellen, uitvoeren, evalueren en bijstellen
Kan zelfstandig behandelplan opstellen, uitvoeren, evalueren en bijstellen
2. Communicatie
Licht onder supervisie patiënten adequaat in over behandelplan, bijwerkingen en complicaties
Is beschikbaar voor overleg behandelplan door laboranten, regelt zonodig supervisie Overlegt adequaat zelfstandig supervisie met laboranten over simulatie/planning, regelt supervisie bij moeilijke casus.
3. Samenwerking
Overlegt adequaat onder supervisie met laboranten over simulatie en planning
4. Kennis en wetenschap
Kan relevante artikelen opzoeken in Pubmed, heeft kennis van basale statistiek
Formuleert met hulp van supervisor EBM achtergrond bij opstellen behandelplan
5. Maatschappelijk handelen
Regelt i.o.m. supervisor de nodige zorg zodat patient behandeltraject kan ingaan
Heeft kennis van kosten en effectiviteit van diagnostiek en behandeling.
6. Organisatie
Zorgt voor goede statusvoering en patiëntgebonden administratie.
7. Professionaliteit
Erkent eigen tekortkomingen in kennis zowel
Formuleert zelfstandig EBM achtergrond bij opstellen behandelplan
10
Voor de diverse opleidingsactiviteiten staan de bekwaamheidsniveaus beschreven in het landelijke opleidingsplan Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist (AIOS) Radiotherapie 2010. Daarnaast staan in het landelijke opleidingsplan de door de CCMS geformuleerde competenties, die iedere in Nederlands werkzame medisch specialist moet bezitten. Voor elk thema/stage in MAASTRO clinic zijn er competentiekaarten. Deze competentiekaarten worden op dit moment omgezet naar bekwaamheidsniveau’s, waarbij de landelijke opleidingseisen aan bod komen en waarbij gekeken wordt voor welke taken de AIOS al bekwaam wordt gevonden. Deze taken kan de AIOS dan zelfstandig uitvoeren. Hierbij wordt gestreefd naar een geleidelijke verschuiving van strenge supervisie naar beperkte supervisie in de loop van de stage en in de loop van de opleiding. Op basis van reeds behaalde competenties wordt ook gekeken of de individuele opleidingstijd kan worden aangepast.
3. Inhoud stages Elk thema in MAASTRO clinic wordt voorafgegaan door een introductie. In deze introductieperiode wordt meegelopen met een of meerdere radiotherapeuten en wordt er gebruik gemaakt van een skillslab. In het skillslab kan de AIOS zich bekwamen in het intekenen van doelgebieden buiten de druk van de dagelijkse zorg. In deze periode maakt de AIOS zich ook de desbetreffende protocollen eigen. De supervisor zorgt voor feedback. Na deze periode ziet de AIOS eigen patiënten onder afnemende supervisie. Bij vertrek van de AIOS uit het cluster gaat de patiënt over naar de supervisor of de multidisciplinaire polikliniek. De AIOS neemt deel aan de activiteiten van de zorglijn zoals het Multi Disciplinair Overleg (MDO). Deelname van de AIOS in het zorglijnkernteam (in het kader van een specifieke stage) wordt mogelijk gemaakt. a. Radiotherapie stages De thema’s worden gecombineerd in stages binnen onderstaande clusterindeling en op de werkplek geleerd. De AIOS wordt telkens begeleid door 2 supervisoren. Iedere 3 maanden is er een wisseling van supervisoren. Per cluster zijn de beschreven thematische combinaties ondergebracht. Het betreft stages van maximaal 6 maanden. Om praktische redenen kunnen deze soms korter van duur zijn, maar nooit minder dan 3 maanden. De AIOS maakt een afspraak 1 maand voorafgaande aan aanvang stage met de desbetreffende supervisoren danwel clustercoordinerend radiotherapeut om de introductie en de invulling van de stage te bespreken. Indien de AIOS aan een nieuwe stage begint zal hij/zij starten me een introductieperiode van 2 weken. Voor deze introductieperiode wordt een programma gemaakt. Op het einde van een stage zorgen de supervisoren voor een overdracht van het verloop van de stage naar de opleider. Zonodig wordt deze kennis ook overgedragen aan
11
nieuwe supervisoren van desbetreffende AIOS. De aandachtsgebieden van de radiotherapeuten staan beschreven in bijlage 4. Cluster 1: 6-9 mnd stage Urologie/Gynaecologie/Brachy 6-9 mnd stage Gastro-Enterologie/Haemato-oncologie/Lymfomen In beide stages ook Mamma, Palliatie en Benigne Cluster 2: 6 mnd stage 6 mnd stage
Long Hoofd-hals (ook aandacht voor sarcomen, huid en kindertumoren) 6 mnd stage Neuro-oncologie In alle stages ook Mamma en Palliatie Stage CZE: 1 jaar stage
invulling in overleg met AIOS (in voortgangsgesprek) en CZE, mede afhankelijk van reeds gelopen stages en hiaten danwel wensen AIOS. In ieder geval Mamma en Palliatie. 6 mnd voor aanvang van de stage CZE vind er een overleg plaats tussen AIOS, opleider MAASTRO en opleider CZE voor de invulling van de stage in CZE.
Afhankelijk van de te volgen stages worden ook de tumorspecifieke danwel algemene MDO’s bezocht. Palliatie en Mamma wordt in beide clusters in MAASTRO clinic en op beide locaties (MAASTRO en CZE) gedurende de hele opleiding aangeboden (het zogenaamde lijnleren). Het thema hoofd-hals is gebonden aan de locatie MAASTRO clinic. Dit is zo afgesproken omdat in MAASTRO clinic alle regionale hoofdhals oncologie geconcentreerd is. De thema’s long en rectum, speerpunten binnen MAASTRO clinic, worden in ieder geval ook daar gevolgd. Alle andere thema’s kunnen op elk van beide locaties gevolgd worden zonder strikte volgorde. Thema’s, die klinisch in MAASTRO clinic niet of nauwelijks aan bot komen door landelijke, danwel regionale centralisatie van bepaalde tumoren (o.a. bottumoren, paediatrische oncologie) zullen in het lokale en landelijke onderwijs behandeld worden. Toetsmiddelen zijn Korte Praktijk Beoordeling (KPB; zie bijlage) en de competentiekaart (zie bijlage).
12
Voorbeeld weekschema AIOS Hoofd-hals MAASTRO clinic
8.3010.00
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Intekenen en plannen beoordelen
MDO melanoom Intekenen en plannen beoordelen
Vergaderblok (RTO, protocollenbespreking, werkoverleg)
Intekenen en plannen beoordelen
Multidisciplinair Hoofd-hals spreekuur
Nieuwe patienten
(FU, preop consult, Nieuwe Patient)
(FU, preop 10.00consult, Nieuwe 12.00 Patient)
Linaccontroles (patienten die bestraald worden)
12.00MDO Hoofd-hals 13.00
13.3016.30
Nieuwe patienten
PB HH en neuro Intekenen en 16.30plannen 17.30 beoordelen
Linaccontroles (patienten die bestraald PB mamma Intekenen en plannen beoordelen
CPB
1e en 3e woensdag van de maand onderwijs
MDO Hoofd-hals
Nieuwe patienten PB HH en neuro Intekenen en plannen beoordelen
Follow-up
Nieuwe patienten PB mamma
b. Klinische stage De klinische/interne stage wordt bijvoorkeur ingevuld op de afdeling medische oncologie van het MUMC (contact persoon dr. R. Lalisang, medisch oncoloog). Het betreft een periode van 6 maanden aan te vangen op het einde van het eerste opleidingsjaar. De nadruk ligt op zaal activiteiten. Er is supervisie aanwezig en ondersteuning door een AIOS interne. De AIOS radiotherapie is verantwoordelijk voor eigen patiënten. In overleg kunnen ook poliklinische werkzaamheden verricht worden. Vooraf, halverwege en aan het einde van de stage vindt er een gesprek plaats samen met de contactpersoon en opleider. Deze gesprekken zijn bedoeld als evaluatie en om wensen en verbeteringen kenbaar te maken.Toetsmiddelen zijn Korte Praktijk Beoordeling (KPB; zie bijlage) en 360gr feedback. Aan het eind van de stage wordt een certificaat afgegeven. c. Stage beeldvorming De stage beeldvorming wordt ingevuld op de afdeling radiologie van het MUMC (contactpersoon prof. M de Haan, radioloog). Het betreft een periode van 3 maanden in de eerste helft van de opleiding. De AIOS heeft vooraf een gesprek met de contactpersoon. Voorkeur voor deelgebieden kunnen kenbaar gemaakt worden. De AIOS beoordeelt aan een eigen beoordelingsstation de onderzoeken en wordt vervolgens gesuperviseerd. Ook hier wordt een certificaat afgegeven. Een aanvullend orientatie op de afdeling nucleaire geneeskunde kan op verzoek geregeld worden. d. Vrije stage
13
De vrije stage is een periode van maximaal 6 maanden in de tweede helft van de opleiding. Deze stage is bedoeld voor wetenschappelijke verdieping, maar kan ook gebruikt worden voor klinische verdieping (bijvoorbeeld nieuwe technieken). Invulling van een vrije stage moet goedgekeurd zijn door de IRB (Institutional Review Board) voor zover het onderzoek betreft en door de opleiders voor zowel een klinische als wetenschappelijke stage. Indien er gekozen wordt voor een wetenschappelijke stage, dient bij voorkeur te worden aangesloten bij lopend onderzoek binnen MAASTRO. Wetenschappelijk onderzoek binnen MAASTRO is volledig ingebed in het onderzoeksinstituut Growth and Development (GROW). Klinisch onderzoek wordt gedaan op het gebied van bronchuscarcinomen, rectumcarcinomen, mammacarcinomen en neuro-oncologie en hoofd-hals tumoren. Op deze gebieden wordt extra geïnvesteerd in onderzoek en is de behandeling vooruitlopend op de state-ofthe-art behandeling. Het klinisch onderzoek concentreert zich op de rol van PET en modificators van hypoxie, DGRT. Indien er een wetenschappelijke stage wordt gedaan, dient deze te worden afgesloten met een voordracht over de resulaten en bij voorkeur met een abstract voor een wetenschapelijk congres (poster of orale presentatie) of een publicatie. e. Onderzoek Het streven is dat elke AIOS vanaf het tweede jaar betrokken is bij onderzoek. Ook hiervoor geldt dat er bij voorkeur aangesloten wordt op lopend onderzoek binnen MAASTRO. Ook een promotietraject binnen MAASTRO behoort tot de mogelijkheden. Eventueel kan deelgenomen worden aan de prestigieuze Flims workshop ‘Methods in clinical cancer Research’ georganiseerd door ECCO – AACR – EORTC – ESMO voor Europese jonge oncologen, over de essentie van het ontwerpen van klinische trials. MAASTRO biedt uitstekende onderzoeksmogelijkheden. MAASTRO, maakt deel uit van een NIH subsidie en is het enige Europese centrum dat actief lid is van het Quantitative Imaging netwerk (QIN) van de NIH. De studies worden beheerd door een GCP compliant datacenter. Een Fase 1 Clinical Trials Unit (CTU) is ontwikkeld en heeft meerdere beeldvorming studies en therapeutische studies (radiotherapie alleen of drugs in combinatie met bestraling) uitgevoerd. MAASTRO is formeel lid van de Total Cancer Centre consortium (TCC), met meer dan 15 centra in de wereld (Azië, Europa, VS), is dat het grootste biobank initiatief in de wereld. MAASTRO heeft uitgebreide kennis en expertise op de volgende gebieden en technologieën; klinische & (pre) klinische CT-PET, tumor xenograft, Fase 1 imaging studies, imaging software, zirkonium gelabelde antilichamen, radiomics, datamining, data-sharing, machine learning, medische software. Het preklinische radiotherapie onderzoek is ingebed in het onderzoeksinstituut
14
GROW van de Universiteit Maastricht (www.grow-um.nl). Het laboratorium is volledig uitgerust voor celkweek, moleculaire biologie, flowcytometrie, hypoxie, genexpressie, proteomica, microscopie en gecontroleerde blootstelling aan hypoxie en hypoxie / reoxygenatie, met inbegrip van de ontwikkeling van nieuwe apparatuur voor snelle en precieze veranderingen in de oxygenatie.
4. Toetsing De specifieke competenties komen per thema ter sprake en in de voortgangsgesprekken (zie onderstaand schema). De algemene competenties worden beschreven in het landelijk document. Beoordeling van de algemene competenties worden vastgelegd in het AB formulier. Thema’s worden gekoppeld aan de stage-indeling. Sommige thema’s komen in meerdere stages aan bod. Het niveau waarop het thema c.q. de competenties uit het thema worden afgesloten varieert. De betreffende bekwaamheidniveaus zijn per stage aangegeven in het landelijke opleidingsplan en kunnen worden teruggevonden op de NVRO website (www.nvro.nl of www.nvro.nl/images/stories/Onderwijs_Opleiding/opleidingsplan-radiotherapiedefinitief-maart_2010.pdf). Aan de hand van het lokale opleidingsplan, het opleidingsschema en de lokale toetsmatrix (pagina 17) wordt voor iedere individuele AIOS een individueel opleidingsplan gemaakt. De AIOS wordt door de opleidersgroep getoetst over de voortgang in de klinische en additionele thema’s. Als instrument hiervoor wordt gebruik gemaakt van de volgende middelen: de Korte Praktijk Beoordeling (KPB): deze dient minimaal 10x per jaar te worden ingevuld de competentiekaart danwel bekwaamheidsniveau: 2x per stage. De competentiekaart wordt halverwege en op het einde van iedere stage ingevuld, zodat gekeken wordt of de stage voldoet, of er voldoende aandacht is voor het onderwerp en zonodig kan de stage aangepast kan worden. De bekwaamheidsniveaus worden momenteel voor alle stages ontwikkeld, waarbij gekeken wordt welke taken de AIOS met beperkte supervisie kan uitvoeren. 360 graden feedback: 1x per jaar. Momenteel is dit een papieren versie van de 360 graden feedback, die ook door andere geledingen (ondersteuning, laboranten, fysici) dan radiotherapeuten ingevuld wordt. het portfolio: continue. In 2015 zal ePass worden ingevoerd als Learning Management Systeem voor alles AIOS radiotherapie in Nederland. het voortgangsgesprek (zie schema op pagina 16): in het voortgangsgesprek wordt het functioneren van de AIOS en het portfolio besproken (incl KPB’s, competentiekaarten en 360 graden feedback). Er wordt gekeken naar aantallen patiënten en naar de soort patiënten die gezien zijn, zodat er nodig in gestuurd kan worden. Er wordt eveneens gekeken naar de algemene competenties en de behaalde bekwaamheidsniveaus. Er wordt gekeken of eerder gemaakte afspraken zijn nagekomen. Er wordt ook besproken of het geplande opleidingsschema
15
voldoet, en wat de invulling in CZE zal zijn (in overleg met opleiders CZE) en of het schema zonodig individueel dient te worden aangepast. Deze toetsmatrix wordt per AIOS vertaald naar een individuele toetstabel waarin de specifieke data worden vastgelegd en wie wat toetst. De toetsing vindt zoveel mogelijk plaats op de werkplek, direct na het geobserveerde gedrag en gekoppeld aan het opleidingsmoment. Per stage/jaar kunnen vaste opleidingsmomenten benoemd worden. De toetsgegevens uit de tabel worden opgenomen in het portfolio, samen met: de in portfolio verzamelde ervaringen (ziektebeelden, ingrepen, complicaties met reflectie) bijzondere projecten of opdrachten die de algemene competenties vormen wetenschappelijke activiteiten certificaten stages andere relevante zaken De AIOS is zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren en verzamelen van de bovengenoemde toetsen. a. Portfolio Gebruik wordt gemaakt van het ESTRO portfolio. Per 1 jan 2011 is dit geïmplementeerd. Dit is een webbased electronisch portfolio dat ontwikkeld is om gebruikt te worden binnen de ESTRO (European Society for Radiotherapy & Oncology). Het ESTRO portfolio is verplicht gesteld door het concilium van de NVRO. Inlogcodes kunnen verkregen worden bij Marcel Stam [
[email protected]] Het portfolio is een documentverzameling bijeengehouden door de AIOS die de AIOS faciliteert om de voortgang van de eigen ontwikkeling te monitoren en hierover te reflecteren. Het bevat de volgende onderdelen: Personalia Verslagen van de voortgangsgesprekken met de opleider Het individueel opleidingsplan, afgeleid van het opleidingsplan radiotherapie Maastro Opleidingsschema vastgesteld door de MSRC en inschrijving opleidingsregister Registratie verrichtingen Beoordelingen en verslag beoordelingsgesprekken volgens kaderbesluiten KPB’s Competentiekaarten Verslag voortgangsgesprekken door de supervisor Verslag 360° observatie
Gevolgd cursorisch onderwijs afgelegde toetsen en examens Certificaten stages
16
Gehouden voordrachten Publicaties, artikelen, abstracts, poster Bijgewoonde congressen, cursus, refereerbijeenkomst, wetenschappelijke vergaderingen Bijzondere verrichtingen of opleidingsmomenten Verklaring van de opleider omtrent volledigheid en juistheid portfolio
b. Lokale toetsmatrix In onderstaande tabel is vastgelegd op welk moment wat wordt getoetst; de lokale toetsmatrix.
Toetsingsmoment
3 mnd
KPB (korte praktijk beoordeling)
jaar 1 6 9 mnd mnd
jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 12 6mnd 12 6mnd 12 6mnd 12 6mnd 12 mnd mnd mnd mnd mnd
Min. 10x per jaar**
Min. 10x per Min. 10x per Min. 10x per Min. 10x per jaar** jaar** jaar** jaar**
Ingevuld door supervisor Competentiekaart /Bekwaamheisniveau
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
X
x
x
x
x
x
Ingevuld door AIOS en supervisor Certificaat Klinische Stage (Interne Geneesk)
x
Certificaat Stage Beeldvorming Voortgangsgesprek door opleider i.s.m. cluster. Bekwaamheidsniveau wordt bepaald. 360 graden beoordeling door RTO, AIOS en ondersteuning/laborant CAT(critical appraisal of a topic) op centrale patientenbespreking Landelijk Cursorisch Onderwijs
x x
x
x
x x
x
x
Module en toets
Geschiktheidsbeoordeling (AB formulier) door clusterhoofd met opleider
x
x
x x
x
Module en toets
ESTRO Portfolio door opleider Toetsing Wetenschap
x
x x
x
Module en toets
x x
x
x x
x
Module en toets
Continu bijwonen internationaal congres en minimaal 1 voordracht, poster of publicatie x
x
x
X
Eindbeoordeling (C-formulier) door opleider
x
*** Alle Toetsingsformulieren zijn bijgevoegd in de bijlage en beschikbaar op Weetnet.
17
c. Bekwaamheidsniveau als gespreksonderdeel van voortgangsgesprek Van belang is om gedurende de opleiding de AIOS feedback te kunnen geven in hoeverre hij/zij voldoet aan het verwachte niveau. In de periodieke voortgangsgesprekken en de beoordelingen wordt dit met de AIOS besproken. Er worden een aantal bekwaamheidsniveaus in de opleiding vastgelegd conform het landelijke opleidingsplan van de NVRO. Deze specifieke bekwaamheidsniveaus zijn te vinden in het opleidingsplan Opleidingsplan Arts In Opleiding tot Specialist (AIOS) Radiotherapie 2010. Het betreft hier de volgende dimensies: jr 1-2 strenge supervisie , jr 3-4 supervisie en jr 5 beperkte supervisie. De bekwaamheidsniveaus worden per thema in een bepaalde stage weergegeven. Voor elk thema/stage in MAASTRO clinic zijn er competentiekaarten. Deze competentiekaarten worden op dit moment omgezet naar bekwaamheidsniveau’s, waarbij de landelijke opleidingseisen aan bod komen en waarbij gekeken wordt voor welke taken de AIOS al bekwaam wordt gevonden. Deze taken kan de AIOS dan zelfstandig uitvoeren. Hierbij wordt gestreefd naar een geleidelijke verschuiving van strenge supervisie naar beperkte supervisie in de loop van de stage en in de loop van de opleiding. Op basis van reeds behaalde competenties wordt ook gekeken of de individuele opleidingstijd kan worden aangepast. Op het einde van een thema is de AIOS een expert op het desbetreffende jaarnivo. Sommige thema’s komen in diverse stages terug (bijvoorbeeld mamma) en er zal dan een stijgende lijn verwacht worden in het bekwaamheidsnivo voor dat thema. Indien op het eind van een stage danwel op het einde van een thema het verwachte eindnivo niet bereikt wordt, dan kan de verdiepingsstage gebruikt worden om het desbetreffende eindnivo te bereiken. In sommige thema’s (zoals bijvoorbeeld bij het thema Hoofd Hals het nasopharynxcarcinoom) zal het eindnivo/expertise op het einde van de opleiding beperkter zijn dan bij een frequent voorkomende tumor als het mammacarcinoom. Dit is ook conform de bekwaamheidsniveaus zoals beschreven in het landelijke opleidingsplan (www.nvro.nl/images/stories/Onderwijs_Opleiding/opleidingsplan-radiotherapiedefinitief-maart_2010.pdf). Het is goed om zich te realiseren dat in de dagelijkse praktijk tussen radiotherapeuten onderling veel intervisie plaats vindt. bekwaamheidsniveau (1 t/m 3)
1
2
3
ijkpunt
handelt onder strenge supervisie
handelt onder supervisie
handelt met beperkte supervisie
jaar 1 en 2
jaar 3 en 4
jaar 5
18
d. Toetsing overige stages Over de volgende onderdelen zijn aanvullend specifieke afspraken gemaakt:
19
Klinische stage Vooraf, halverwege en aan het eind vindt er een gesprek plaats samen met de contactpersoon en opleider. Deze gesprekken zijn bedoeld als evaluatie en om wensen en verbeteringen kenbaar te maken. Toetsmiddelen zijn KPB en 360gr feedback. Aan het eind van de stage wordt een certificaat afgegeven. Stage beeldvorming Ook hier wordt een certificaat afgegeven. Vrije stage De vrije stage dient te worden afgesloten met een verslag en een presentatie (bijvoorbeeld CPB of refereeravond). Indien er sprake is van een wetenschappelijke stage, dient deze bij voorkeur te worden afgesloten met een abstract voor een wetenschappelijk congres (poster of orale presentatie) of een publicatie.
5. Cursorisch onderwijs In totaal wordt ongeveer 20% (235 dagen) van de besteed aan gestructureerd cursorisch onderwijs. Het gestructureerd onderwijs wordt verdeeld in intern onderwijs en extern onderwijs. a. Intern onderwijs Voor het interne cursorisch onderwijs binnen MAASTRO clinic is tijd gereserveerd op de eerste en derde woensdag van de maand. Alle klinische thema’s komen aan bod als ook additionele onderwerpen zoals medische ethiek, cursus radiobiologie, fysica basis en treatment planning. Programma gestructureerd cursorisch onderwijs 1e woensdag van de maand: 08.30-09.15 AIOS overleg 09.15-10.00 Journal Club 10.00-10.30 Centrale Patient Bespreking waarin de AIOS samen met het cluster waarin hij/zij zit een patienten casus of probleem bespreekt. Minimaal 2 maal per jaar uitgebreid met bespreking van een relevant artikel (CAT, critically appraised topic). 10.30-12.00 PKO (Periodiek Klinisch Onderwijs) in samenwerking met een klinisch fysicus in opleiding: bespreken intekenen van doelvolumina, planning of een speciale bestralingstechniek. 12.00-13.00 Werkoverleg Radiotherapeuten Cluster 14.00-15.00 Klinische Les (interne of externe spreker) 15.00-16.30 Fysica onderwijs 16.30-17.00 Zelfstudie of werken aan een project/onderzoek 17.00-19.00 Refereeravond MAASTRO clinic Programma gestructureerd cursorisch onderwijs 3e woensdag van de maand:
20
08.30-10.00
10.00-10.30
10.45-11.30 11.45-12.30 14.00-15.00 15.00-16.00 16.15-16.45
Medische Protocollenbespreking (bespreking van nieuwe protocollen, presentaties ‘state of the art’ radiotherapie voor de verschillende aandachtsgebieden) Centrale Patient Bespreking waarin de AIOS samen met het cluster waarin hij/zij zit een patienten casus of probleem bespreekt. Minimaal 2 maal per jaar uitgebreid met bespreking van een relevant artikel (CAT, critically appraised topic). Journal Club AIOS overleg Klinische Les (interne of externe spreker) Radiobiologie onderwijs Overleg AIOS met opleiders
De overige woensdagen worden besteed aan klinische zorg of aan studie in het kader van erkend onderzoek. b. TOP stage Een deel van het fysica onderwijs is vervat in een TOP-1 en TOP-2 stage. In de TOP-1 stage wordt basale fysische kennis eigen gemaakt. In de TOP-2 stage wordt door een specifiek onderwerp of vraagstuk uitgewerkt. TOP-1 stage De TOP-1 stage is een korte introductiestage voor de AIOS en KLIFIO’s radiotherapie om basiskennis van de voorbereiding, het plannen en de uitvoering van de radiotherapeutische behandeling te verkrijgen. Het primaire einddoel van de TOP-1 stage is om inzicht te krijgen in de voorbereidings-, plannings- en uitvoeringsprocessen rondom een patiënt. De opzet van de TOP 1 stage bestaat in grote lijnen uit twee delen. In het eerste deel wordt een introductie gegeven in het treatmentplanningsysteem (TPS), zodat in zodat in het tweede gedeelte van de stage zelfstandig met de systemen kan worden gewerkt. De AIOS zal onder supervisie in toenemende moeilijkheidsgraad opdrachten (maken van bestralingsplannen) uitvoeren. Er wordt begonnen met simpele waterbakplanning en uitgebreid naar meer ingewikkelde plannen. Duur: 2 weken (begin van de opleiding) TOP-2 stage Een AIOS zoekt samen met een KLIFIO en een ondersteunende laborant een geavanceerde techniek of planningsprobleem relevant voor de kliniek verder uit en draagt een oplossing en methode van aanpak voor. Duur: 2 weken (einde van de opleiding). c. Extern onderwijs Extern onderwijs radiotherapie
21
Verplicht extern onderwijs IRS cursus*; Stralingsbescherming deskundigheidsniveau 3M: radiologen en radiotherapeuten (www.boerhaavenascholing.nl) Onderwijsdagen NVRO* NVRO wetenschappelijke vergaderingen* NVRO modules: module radiodiagnostiek en treatmentplanning* ESTRO cursus Basic clinical radiobiology (www.estro-education.org) ESTRO cursus naar keuze (www.estro-education.org) Basis cursus Oncologie# IMRT cursus Utrecht 3 dagen Pijncursus MUMC Congres therapie op maat# Internationaal congres* NVRO=Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie ESTRO=European Society for Radiotherapy and Oncology * verplicht gesteld door NVRO, #aanbevolen door NVRO
voor
Alle vastgestelde cursussen en andere goedgekeurde opleidingsactiviteiten worden volledig vergoed. Discipline overstijgend onderwijs MUMC+ Eenmaal per maand (3e woensdag van de maand) wordt er samen met de medische oncologie MUMC+ een module van het MKSAP (Medical Knowledge Self-Assessment Program; American College Physician) Oncology gevolgd. De tekst en de bijbehorende toetsvragen over diverse oncologische onderwerpen worden door de AIOS besproken in bijzijn van een staflid van de Medische Oncologie, Radiotherapie en/of een ander specialisme van het MUMC+. Daarnaast is deelname aan discipline overstijgende cursussen van het MUMC+ is mogelijk in overleg met de opleider. d. Totaal onderwijs Cursorisch Onderwijs
Tijd (dagen)
INTERN 1st en 3de woensdag van de maand: onderwijs in klinische radiotherapie, fysica, treatmentplanning en radiobiologie Centrale Patientenbespreking Refereeravond regionaal TOP-1 stage TOP-2 stage Woensdag refereer avond GCP cursus (BROK) Skillslab
totale Jaar opleiding
Programma Website
1
100
Weetnet (MAASTRO)
0.3 10 10 0.2 3 ntb
5 10 10 12.5 3 ntb
Weetnet (MAASTRO) 1 Weetnet (MAASTRO) 5 Weetnet (MAASTRO) Weetnet (MAASTRO)
22
Journal club EXTERN Modules NVRO Onderwijsdagen NVRO NVRO wetenschappelijke dagen (3x per jaar) IRS cursus Basiscursus oncologie Therapie op Maat ESTRO cursus radiobiology ESTRO cursus naar keuze Internationaal congres MUMC DOO cursus palliatie MUMC Totaal
3 en 5 3 1
8 15 15
21 5 2.5 5 5 5
21 5 2.5 5 5 5
3
3
www.nvro.nl www.nvro.nl www.nvro.nl 1 1 2 2 3
of of of of of
2 2 3 3 www.estro.org 4 www.estro.org 5
1 of 2 Flyer
230
6. Opleidingsetalage Zoals eerder beschreven biedt MAASTRO uitstekende onderzoeksmogelijkheden. Het preklinische radiotherapie onderzoek is ingebed in het onderzoeksinstituut GROW van de Universiteit Maastricht (www.grow-um.nl). Daarnaast heeft MAASTRO uitgebreide kennis en expertise op het gebied van CT-PET en image guided radiotherapy. Dit zijn zaken waar MAASTRO clinic zich mee kan etaleren. Zowel het onderzoek als de klinische onderwerpen trekken jaarlijks meerdere buitenlandse bezoekers.
7. Kwaliteitszorg Er zijn diverse activiteiten om de kwaliteit van het opleiden te garanderen. a. Intern AIOS-opleidersoverleg Eenmaal per maand op woensdag is er een overleg AIOS en opleiders. Lopende zaken en gewenste verbeteringen van de opleiding komen hier ter sprake. Deze bijeenkomst wordt genotuleerd door de AIOS. Ook in de voortgangsgesprekken en het exit gesprek aan het einde van de opleiding wordt de kwaliteit van de opleiding geëvalueerd. Overleg CZE
23
Eenmaal per 3 tot 6 maanden is er opleidingsvergadering CZE-MAASTRO. In dit overleg wordt gekeken naar de invulling van de stages van individuele AIOS, eventuele problemen en praktische punten. Opleidersvergadering Minimaal 4x per jaar wordt de opleiding van de AIOS toegevoegd als agendapunt op het Radiotherapeuten Overleg, dat maandelijks gehouden worden. De notulen van dit deel van het Radiotherapeuten Overleg zullen separaat genotuleerd worden als Opleidingsvergadering. D-RECT De D-RECT (Dutch Residents Educational Climate Test) is een vragenlijst die informatie biedt over het opleidingsklimaat in een specialistische vervolgopleiding. De vragenlijst wordt ingevuld door AIOS. De volgende variabelen worden in de D-RECT meegenomen: 1. Supervisie 2. Begeleiden en toetsen 3. Observatieformulieren 4. Werken in een team 5. Samenwerking peers 6. Supervisoren onderling 7. Aansluiting werk bij AIOS 8. Veilige omgang supervisoren 9. Gepland onderwijs 10. Taken formele opleider 11. Overdracht Sinds 2011 wordt de D-RECT jaarlijks ingevuld door de AIOS van MAASTRO. De resultaten worden geanalyseerd door het MUMC. De resultaten van D-RECT worden met eerst met de AIOS en vervolgens in de opleidingsvergadering besproken en er worden acties uitgezet naar aanleiding van de uitkomst van de enquête. Docentprofessionalisering Het traject voor docentprofessionalisering loopt. Vrijwel alle radiotherapeuten hebben de cursus Basic Clinical Teaching gevolgd. Monitoring kwaliteit opleiding Elke 2 jaar zal intern door het COC-MUMC een audit worden verricht. Daarnaast is de D-rect ingevoerd als kwaliteitsinstrument. Er wordt gekeken naar de andere kwaliteitsmonitor instrumenten als MCTQ en het reflectiegesprek. Gezien de beperkte grootte van de AIOS groep en de directe koppeling van de AIOS aan de supervisor, waardoor de ingevulde MCTQ makkelijker herleidbaar is naar
24
de individuele AIOS, wordt gekeken naar een aangepaste invoering van de MCTQ.
Deelname centrale opleidingscommissie De opleider en/of de vervangend opleider nemen deel aan de centrale opleidingscommissie (COC) bijeenkomsten in het MUMC. b. Extern Eenmaal per 5 jaar wordt de afdeling gevisiteerd door de RGS: visitatie van de opleiding, opleiders en opleidingsinrichting.
25
Bijlagen 1. 2. 3. 4.
Korte Praktijk Beoordeling (KPB)/Korte Klinische Beoordeling 360gr feedback Voorbeeld competentiekaart Long Aandachtsgebieden individuele radiotherapeuten
26
Bijlage 1 Korte Praktijk Beoordeling (KPB)/Korte Klinische Beoordeling Handleiding voor gebruik van de KKB-RT. De Korte Klinische Beoordeling (KKB) richt zich op de competenties van de arts in opleiding tot specialist in Radiotherapie-Oncologie (AIOS) in patientencontacten. Ze kan eenvoudig worden toegepastdoor stafleden als onderdeel van de dagelijkse routine en geschikt voor de boordeling van aios in diverse klinische settings. De KKB is een kortdurende observatie (10 minuten) van een aios-patient contact. Per keer hoeft niet alle onderdelen getoetst worden. De combinatie van meerder KKB’s geeft inzicht in het handelen van de aios. Er wordt geadviseerd om te streven naar een KKB per maand om te zorgen dat (rekening houdend met afwezigheid) minimaal een KKB per zes weken verdeeld over het jaar feitelijk ingepland wordt. De KKB kan geregeldworden toegepast op de afdeling of elders, zoals tijdens behandeling, opnamen of ontslag. Als beoordelaars kunnen optreden: superviserende stafleden, afdelingshoofden, opleiders en ouderejaars aios. Van iedere beoordeling wordt een kopie verstrekt aan de AIOS. Het origineel gaat naar de opleider. Toelichting bij de beoordeelde competenties: 1. Anamnese Stimuleert de patient tot het meedelen van de ziektegeschiedenis, stelt adequaat vragen en geeft adequaat aanwijzingen om de noodzakelijke informatie te verkrijgen; reageert adequaat op emotie en non-verbale signalen. 2. Lichamelijk onderzoek Houdt een logische en efficiente volgorde aan, kiest een goed evenwicht tussen algemeen en hyothesegericht onderzoek, informeert de patient, is attent op de belasting voor de patient en diens gene. 3. Professioneel handelen Toont respect, betrokkenheid en empathie en genereert vertrouwen, reageert adequaat op ongemak en gene, en op de behoefte aan privacy en informatie. 4. Probleemanalyse, klinisch redeneren Adequaat en selectief gebruik van diagnostische procedures en laboratoriumonderzoek met goede afweging van risico’s en opbrengst. 5. Vervolgonderzoek en behandeling Formuleert evidence based indicaties voor vervolgonderzoek en behandeling (behandelng van de tumor en van neveneffcten van de behandeling), bepaalt adequaat noodzakelijke begeleiding, eventueel van andere professionals. 6. Communicatie met de patient Verklaart in voor de patient begrijpelijke bewoordingen de indicaties voor onderzoek en behandeling en vraagt om instemming waar nodig, overlegt over het beleid. 7. Communicatie met collega’s en medewerkers Overlegt over het beleid met andere specialisten van andere disciplines tijdens mulitdisciplinaire poli of besprekingen. Overlegt met de collega’s RTO. Gaat met respect en efficientie om met ondersteuning en laboranten en andere medewerkers betrokken in het proces. (dietistes, mondhygieniste etc).
Korte Klinische BeoordelingRadiotherapie (KKB-RT) Beoordelaar: Datum: Aios: Opleidingsjaar: Patient, diagnose, behandeling: Plaats: 0 poli 0 afdeling 0 anders Patient: Leeftijd: Sexe: 0 nieuw 0 follow up 0 linaccontrole Complexiteit beeld: 0 gering 0 matig 0 groot Focus: 0 gegevensverzameling 0 diagnostiek 0 therapie 0 adviesgesprek 1. Anamnese 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 2. Lichamelijk onderzoek 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 3. Professioneel handelen 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 4. Probleemanalyse, klinisch redeneren 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 5. Vervolg onderzoek en behandeling 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 6. Communicatie met de patient 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 7. Communicatie met collega’s en medewerkers 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed 8. Technische vaardigheid 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende Matig goed 9. Organisatie en efficientie 0 niet geobserveerd 1 2 3 / 4 5 6 / 7 8 9 Onvoldoende matig goed Opmerkingen
27
8. Technische vaardigheid Kennis van de anatomie, interpretatie van beelden, intekening “Gross Tumour Volume”, “Organs at risk”, redenering over marges, interpretatie van planning-in vivo dosimetrieElectronic Portal Imaging. 9. Organisatie en efficientie Organiseert adequaat, bewaakt de tijd, is beknopt.
28
Bijlage 2 360 graden feedback
360° Beoordelingsformulier Noot: Tijdens de opleiding wordt eenmaal per jaar (1-2 maanden voorafgaande) aan het jaargesprek een 360° graden feedback uitgevoerd. Per 360° feedback bestaande uit: • 1 x ingevuld 360°-beoordelinsgformulier supervisor • 3 x ingevuld 360°-beoordelingsformulier door verschillende mensen, maar niet supervisor (bijvoorkeur 1 laborant, 1 DA, 1 patientenplanner) • 1 x ingevuld 360°-zelf-beoordelingsformulier • 1 x ingevuld Patiënt-beoordeling
Naam AIOS: Ingevuld door: (niet verplicht, mag ook anoniem worden ingevuld) Functie: Datum:
29
Competentiegebied
Medisch handelen
uitstekend goed
vold
onvold
n.v.t. / weet ik niet
□
□
□
□
□
1. informatie inwinnen: anamnese, lichamelijk onderzoek
Aanvullende feedback / opmerkingen Critical incidents, sterke en zwakke punten Sterke punten:
2. klinisch redeneren, stellen van de juiste (waarschijnlijkheids) diagnose en differentiaaldiagnose, aanvraag aanvullend onderzoek 3. prioriteiten stellen in behandeling 4. opstellen van behandelplan 5. patient management, nemen van verantwoordelijkheid voor continuïteit in zorg 6. therapeutische vaardigheden 7. rekening houden met perspectief patiënt 8. gebruik van medische technologie, inzicht in voor- en nadelen van interventies 9. inzicht in eigen beperkingen; nemen van verantwoordelijkheid
Communicatie
Verbeterpunten:
uitstekend goed
vold
onvold
n.v.t. / weet ik niet
□
□
□
□
□
1. opbouwen van effectieve behandelrelaties met patiënten (en familieleden
Aanvullende feedback / opmerkingen Critical incidents, sterke en zwakke punten Sterke punten:
2. opbouwen van effectieve relaties met andere zorgverleners 3. open, eerlijke, respectvolle communicatie 4. open staan voor reacties van anderen 5. luisteren 6. doelmatig inwinnen van alle relevante informatie 7. bespreking van informatie met patiënten, familie en/of andere zorgverleners 8. mondelinge en schriftelijk verslaglegging van patiëntencasus (EMD, brief)
Samenwerking 1.doelmatig en constructief overleggen met andere zorgverleners, andere disciplines 2. kwaliteit van gegeven instructies (helderheid, volledigheid) 3. zorgvuldigheid 4. collegialiteit, opstelling als teamlid 5. betrouwbaarheid, nakomen van afspraken 6. respect voor professionaliteit en expertise van anderen 7. tijdig vragen om assistentie of supervisie
Verbeterpunten:
uitstekend goed
vold
onvold
n.v.t. / weet ik niet
Aanvullende feedback / opmerkingen
□
□
□
□
Critical incidents, sterke en zwakke punten
□
Sterke punten:
Verbeterpunten:
30
Organisatie
uitstekend goed
vold
onvold
n.v.t. / weet ik niet
Aanvullende feedback / opmerkingen
□
□
□
□
Critical incidents, sterke en zwakke punten Sterke punten:
□
1. balans tussen werk en privé 2. plannen van het eigen werk / time-management 3. delegeren van zaken (op de juiste manier, aan de juiste personen) 4. gebruik van informatietechnologie 5. gebruik van middelen en voorzieningen in de organisatie (kostenbewust, intercollegiaal overleg)
Professionaliteit 1. integriteit, betrokkenheid 2. presentatie, uiterlijke verzorging 3. bewaken van de grenzen van eigen kennen en kunnen 4. open staan voor opvattingen/ achtergronden van anderen 5. initiatief tonen op juiste momenten, verantwoordelijkheid nemen 6. handelen naar gebruikelijke ethische normen en juridische regelgeving (o.a. beroepsgeheim) 7. omgaan met feedback, leergierigheid 8. inzicht in sterke en minder sterke kanten van eigen functioneren 9. omgaan met (bijna) fouten en tegenslagen
Verbeterpunten:
uitstekend goed
vold
onvold
n.v.t. / weet ik niet
Aanvullende feedback / opmerkingen
□
□
□
□
Critical incidents, sterke en zwakke punten Sterke punten:
□
Verbeterpunten:
31
Bijlage 3 Voorbeeld competentiekaart (bekwaamheidsnivo) long Bekwaamheidsniveau’s Longstage MAASTRO clinic Longstage MAASTRO Datum : AIOS : Opleidingsjaar : Opleider : van Baardwijk, Jager Supervisoren : Wanders/Reymen/Zindler/van Loon/Hoebers/Troost/van Baardwijk Opleidingsactiviteiten Longpatiënten: streven naar minimaal 3 NP (long) per week Deelname patiëntenbespreking (PB) thorax 4x per week Follow-up spreekuur en linacspreekuur min 1x per maand samen met supervisor Kennismaking met alle long MDO’s (eenmalig) Bijwonen MDO long 1x per week (maandagmiddag MUMC of maandagmiddag Atrium of maandagmiddag Venlo) Bijwonen EBUS 1x per stage (Dingemans, MUMC of Bootsma, Atrium) Bijwonen oncologiespreekuur longarts 1x per stage (Dingemans, MUMC of Bootsma, Atrium) Bijwonen longradiotherapie long op toestel (oa voor matching) Meekijken met longplanning door laborant KKB: minimaal 1x per maand (per supervisor minimaal 2 KKB’s, minimaal 3 supervisoren) Actieve rol bij positieverificatie (matching)
IJkpunt 1: strenge supervisie (jaar 1-2) 2: supervisie (jaar 3-4) 3: beperkte supervisie (jaar 5) *IJkpunt is mede afhankelijk van jaar opleiding, ervaring en tijdspunt in de stage
Bekwaamheidsnivo’s 1: Niet uitvoeren, alleen kennis hebben van 2: Uitvoeren onder volledige supervisie 3: Uitvoeren onder beperkte supervisie 4: Uitvoeren zonder supervisie 5: Supervisie aan anderen geven * De te behalen bekwaamheidsniveau’s zijn mede afhankelijk van jaar opleiding, ervaring
32
Eisen MAASTRO (op basis van landelijk opleidingsplan)
Tumoren a. Niet kleincellig bronchuscarcinoom; Indicatie, intake, plannings (PET)-CT scan (met contrast), intekenen, planning beoordelen, linaccontrole en follow-up, indicatie stereotactische radiotherapie, combinatie behandeling met chemotherapie. b. Kleincellig bronchuscarcinoom; Indicatie, intake, plannings (PET)-CT scan (met contrast), intekenen, planning beoordelen, linaccontrole en follow-up. Combinatiebehandeling met chemotherapie. c. Mesothelioom; Indicatie, intake en voorbereiding, linaccontrole, follow-up. (d. Thymustumoren; Indicatie, intake, plannings (PET)-CT scan (met contrast), intekenen, planning beoordelen, linaccontrole en follow-up.) Simulatie / voorbereiding a. keuze voorbereidingstraject en keuze techniek Informatie over ademexcursies, 4D-CT Intekenen bronchustumoren a. definitie GTV, ITV, CTV, PTV van bovenstaande tumoren b. intekenen kritische structuren: hart, oesophagus, normaal longweefsel, myelum, plexus brachialis, mediastinale structuren c. Matching CT- PET (en evt MRI) Planning/uitvoering a. aangeven van planningsmogelijkheden en beoordelen plan voor een longtumor binnen de gestelde normen voor kritische structuren. b. 3D-conformatie planning, IMRT, stereotactie c. DGRT en IGRT d. Matching CBCT op toestel Bijwerkingen a. acute toxiciteit tgv radiotherapie en combinatiebehandeling. b. late toxiciteit tgv radiotherapie en combinatiebehandeling. Competentie communicatie a. slecht nieuws gesprek Competentie samenwerking a. Multidisciplinaire longbespreking. Competentie kennis en wetenschap a. Afdelingsprotocol longtumoren, studieprotocollen b. CBO richtlijn niet-kleincellig longcarcinoom
33
Ziektebeelden die aan bod zijn gekomen
(Niet)kleincellig longcarcinoom, palliatieve RT
ja/nee
aantal:
Niet-kleincellig longcarcinoom, radicale RT of sequentiële chemoradiatie
ja/nee
aantal:
Niet-kleincellig longcarcinoom, concurrent chemoradiatie
ja/nee
aantal:
Niet-kleincellig longcarcinoom, stereotactische radiotherapie
ja/nee
aantal:
Niet-kleincellig longcarcinoom, postoperatieve radiotherapie
ja/nee
aantal:
Kleincellig longcarcinoom
ja/nee
aantal:
Mesothelioom
ja/nee
aantal:
Thymustumoren
ja/nee
aantal:
Profylactische schedelbestraling
ja/nee
aantal:
Reflectie module AIOS kwantitatief
Reflectie module supervisoren kwantitatief
34
Reflectie AIOS
Reflectie supervisor1
Palliatieve long Indicatie palliatieve RT long Kan behandelplan opstellen Intekening GTV, CTV, PTV Plan beoordelen
1
2
3
4
1
2
3
4
NSCLC: stadium I/II Indicatie SBRT Kan behandelplan opstellen Intekening GTV, CTV, ITV, PTV Plan beoordelen SBRT
1
2
3
4
1
2
3
NSCLC: stadium III Indicatie radicale RT, sequentiele CRT en concurrent CRT Kan behandelplan opstellen Intekening GTV, CTV (tumor en klieren), PTV Plan beoordelen IMRT
1
2
3
4
1
2
NSCLC: postoperatieve RT Indicatie postoperatieve RT Kan behandelplan opstellen Intekening GTV, CTV (tumor en klieren), PTV Plan beoordelen IMRT
1
2
3
4
1
SCLC (stadium I-III) Indicatie RT Kan behandelplan opstellen Intekening GTV, CTV (tumor en klieren), PTV Plan beoordelen IMRT
1
2
3
4
Profylactische schedelbestraling Indicatie RT Kan behandelplan opstellen Plan beoordelen IMRT
1
2
3
4
Mesothelioom Indicatie RT
1
2
Thymustumoren Indicatie RT
1
Reflectie supervisor2
Medisch handelen (conform ijkpunt 2-3) 5
5
1
2
3
4
4
1
2
3
4
3
4
1
2
3
4
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
1
2
1
5
5
1
35
5
5
Reflectie AIOS
Reflectie supervisor1
Reflectie supervisor2
Voorbereiding/planning/conceptueel denken Contrasttoediening CT-sim en FDG PET, rekening houden 1 met contra-indicaties
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Concept GTV, CTV, ITV en PTV
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Kritische structuren intekenen/controleren: myelum, long, mediastinale structuren, plexus brachialis, oesophagus
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
rol 4D-CT/RC-CT
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
rol PET-CT RT long
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
IMRT beoordeling plan tav dosis
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
Plan beoordelen tav normale weefselconstraints
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
Matching en beoordeling CBCTmet planningsCT
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
Kan behandelplan bijstellen (adaptieve radiotherapie)
1
2
3
1
2
3
1
2
3
Toxiciteit van RT acuut herkennen en behandelen (IJKP 2) 1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
Toxiciteit van CRT acuut her-kennen en behandelen/verwijzen
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
Kennis van late toxiciteit
1
2
3
1
2
3
1
2
3
Tijdens RT
Algemeen Bespreekt casus op MDO na voorbereiding met supervisor O V G U (conform ijkpunt 2)
O V G U
O V G U
Kan op inhoudelijke gronden discussiëren over beleid (conform ijkpunt 3)
O V G U
O V G U
O V G U
Reflectie module AIOS kwalitatief
Reflectie module supervisoren kwalitatief
36
Reflectie AIOS
Reflectie supervisor1
Reflectie supervisor2
O V G U
O V G U
O V G U
Spreekt en begeleid patiënten zelfstandig met supervisie op afstand (conform ijkpunt 2)
O V G U
O V G U
O V G U
Heeft onder supervisie tel overleg met andere behandelaars (conform ijkpunt 2)
O V G U
O V G U
O V G U
Neemt de verantwoordelijkheid op zich voor nakomen van gemaakte afspraken (conform ijkpunt 3)
O V G U
O V G U
O V G U
Aandacht voor psychosociale aspecten
O V G U
O V G U
O V G U
Samenwerking Samenwerking in multidisciplinaire werkgroep
O V G U
O V G U
O V G U
Organisatie Maakt onderscheid in hoofd en bijzaken Denkt actief na balans werk/privé (conform ijkpunt 3)
O V G U O V G U
O V G U O V G U
O V G U O V G U
Maatschappelijk handelen Kent en herkent de determinanten van ziekte Bevordert de gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel Handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen treedt adequaat op bij incidenten in de zorg
O V G U
O V G U
O V G U
Kennis en Wetenschap Oncoline, regionale en MAASTRO protocollen NSCLC, SCLC en SBRT long CPB casus long
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U
O V G U O V G U
O V G U O V G U
O V G U O V G U
Communicatie Is in staat een gesprek te voeren met een patiënt met NSCLC/SCLC over doel, bijwerkingen, prognose
Professionaliteit Bewaakt eigen grenzen Draagt zorg voor een goede balans werk/ privé Conclusie
Verbeterpunten
37
Ziektebeelden
controle controle bij twijfel bij twijfel intekening intekening altijd voor- vooraltijd na- nadoor 1 door 2 bespreken bespreken bespreken bespreken RTO RTO's
Palliatieve RT long NSCLC, radicale RT of sequentiële chemoradiatie NSCLC, concurrent chemoradiatie NSCLC, stereotactische radiotherapie NSCLC, postoperatieve radiotherapie SCLC 'limited disease' Profylactische schedelbestraling Mesothelioom
Thymustumoren aankruisen wat van toepassing is om in het verdere verloop van stage toe te passen Overige afspraken
38
Bijlage 4 Aandachtsgebieden Aandachtsgebieden verschillende klinisch werkzame radiotherapeuten (per 01-01-2015): De klinische zorg in Maastro clinic is georganiseerd in 2 clusters. In elk cluster zijn een aantal zorglijnen ondergebracht. Cluster 1 omvat de zorglijnen GastroEnterologie, Urologie, Haemato-oncologie/Lymfomen, Brachytherapie en in cluster 2 de zorglijnen Neuro-Oncologie, Hoofd-Hals, Long, Sarcomen, Huid en Kindertumoren. De zorglijnen Mamma, Benigne en Palliatie zijn verdeeld over beide clusters. Aandachtsgebied Cluster 1 Ludy Lutgens Jeroen Buijsen Maaike Berbee Jacques Borger Liesbeth Boersma Danielle de Haas Ben Vanneste Inge Steenbakkers Evert van Limbergen Lien vd Voorde Cluster 2 Rinus Wanders Angela van Baardwijk Bart Reymen Danielle Eekers Piet vd Ende Jos Jager Jaap Zindler Frank Hoebers Judith van Loon Vacature
Urologie, Gynaecologie GE, mamma, palliatie GE, mamma, lymfomen GE, mamma, lymfomen GE, mamma Urologie, Gynaecologie Urologie, Gynaecologie GE, mamma, long Urologie, Gynaecologie GE, mamma, lymfomen
Long, mamma, palliatie Long, mamma, palliatie Long, mamma, palliatie Neuro, HH HH, mamma (neuro) Neuro, mamma Neuro, HH, palliatie HH, long Long, mamma
39
