LIMBURGSE DEBATAVOND Innovatieve arbeidsorganisatie in algemene ziekenhuizen
1
Zorgen voor zorg, nu en in de toekomst ! Slimmer omgaan met schaarste aan personeel en middelen
19-06-2013 IHRAZ-project
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
WELKOMSTWOORD Vicky Draelants Projectmanager zorgeconomie POM Limburg
Met de financiële steun van
2
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
PROGRAMMA 18u30
Onthaal
19u00
Welkomstwoord
19u15
Voordracht prof. dr. Geert Van Hootegem
20u30
Vraagstelling & discussie
21u00
Slotwoord
21u15
Receptie
IHRAZ-project
Met de financiële steun van
3
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
VOORDRACHT Prof. dr. Geert Van Hootegem KU Leuven
Met de financiële steun van
4
Zorgen voor zorg, nu en in de toekomst ! Slimmer omgaan met schaarste aan personeel en middelen
Prof. Dr. Geert Van Hootegem
Hasselt – 19 juni 2013
OVERZICHT 6
INNOVATIEVE ARBEIDSORGANISATIE: WAT EN WAAROM? • Wat is de traditionele, hierarchische manier van organiseren? • Uitdagingen op de ZORGmarkt • Uitdagingen op de arbeidsmarkt • Hoe we nu organiseren en bepaalde vormen van verspilling • Slimmer omgaan met minder middelen • … door een innovatieve arbeidsorganisatie • …
7
8
WAT IS DE TRADITIONELE, HIERARCHISCHE MANIER VAN ORGANISEREN?
DE PRINCIPES • Basis gelegd door A. Smith, F. Taylor, H. Ford en vele anderen
9
DE ACHTERLIGGENDE PREMISSES • Assumptie som geoptimaliseerde delen, levert een geoptimaliseerd geheel • Organisaties zijn contextloze agents (machines …) • Mens is lui wezen, enkel in geld geïnteresseerd dat moet gecontroleerd worden • COMPLEXE ORGANISATIES MET SIMPELE TAKEN 10
EISEN VANUIT DE AFZETMARKT
LIEFDE VOOR MANAGEMENT IN TIJDEN VAN ZORG: EEN VICIEUZE CIRKEL • • • • • • • • 12
Specialisering en afstemmingsproblemen Regels en procedures Juridisering Doelverschuiving van zorg naar besturing, van zorg naar management Management by exception Groeiende kloof tussen zorgverstrekkers en bestuurders Specialisering en afstemmingsproblemen Enz …
UITDAGINGEN OP DE ARBEIDSMARKT 13
HET VERLOOP VAN DE BEVOLKING Eu15 België
0 -14 jaar
Eu15 België
Eu15 België
15 -64 jaar
>=65 jaar
70 60 50 40 30 20 10 0 2000
2010
2030
2050
HET VERLOOP VAN DE BEVOLKING (2) 100% 90% 80%
70% 60% 65+ 50%
18-64 0-17
40% 30% 20% 10% 0% 2000
2012
2022
2032
2042
2052
LANGER GEZOND BLIJVEN
16
EUROPEES PERSPECTIEF
17
GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN: ZOWEL VRAAG ALS AANBOD
• Kwantitatieve en kwalitatieve eruptie • Systematische tekorten care & cure • Toenemende zelforganisatie patiënten – Democratisering zorg onder druk – Toenemende diversiteit zorgbehoevenden – Care & cure als profit center
• Toenemende zelforganisatie verpleegkundigen en zorgkundigen
18
Flexibiliteit Effectiviteit
Betrokkenheid
Systemen
Ontwerpen
Structuur
Cultuur
Ontwikkelen
Strategie,prestatie-eisen, missie &visie
Management van de verandering
Conserverende krachten 19
Mensen
Organisatiegedrag
STRUCTUUR
• Verpleegeenheden: – Aanbodgestuurd – (streven naar) Redelijk standaard design • In praktijk beetje organisatorisch diversiteit – Uitbouw clusterdenken
• Ondersteuning – Maximaal centraal • Clusterdenken in de kinderschoenen – Maximaal gedifferentieerd
20
STRUCTUUR (2)
• Specialisatie creëert schaarste • Gebrek aan flexibiliteit wordt niet structureel gecompenseerd maar door aparte vliegende ploegen (flexibiliteit wordt dus ook een specialisatie) • Afstemmingsvraagstukken leiden tot …
21
CULTUUR
• Sterk afdelingsdenken • Sterk Calimerodenken • Fingerpointen • Afdelingen (bv. VPE geven bedden niet vrij omdat ze op die manier rust creëren versus VPE geven bedden maar vrij om patiënt onder controle te krijgen) • Professionele groepen (bv. ze kijken op ons
neer vs dat is niet waar en daarbij ze zetten zich minder in)
• Cure and Care is not the core
22
MENSEN
• Competenties worden niet ten volle benut • Preferenties spelen zwaar door – Relational Coordination (J. Gittel)
• Polyvalentieweigering door padafhankelijkheid – Geen organisatorische empathie
23
SYSTEMEN
• Briefing: – gelijktijdig (daardoor georganiseerde onbereikbaarheid) versus sequentieel – Iedereen of toegewezen patientien – Alles of alleen relevant
• Promotie is weg van de core • Rol samenwerking artsen - VPE – Toeren – Vrijgave
24
LEKKEN IN EEN WERELD VAN TEKORTEN • Uitstroom vooraleer de instroom begonnen is • Promotie =weg van het bed • Specialiseren is schaarste creëren – In de keten – Aan het bed – Tussen bed en keuken
• Hetzelfde model altijd, overal en voor iedereen • Als de werkdruk hoog is bestrijd dan de gevolgen en niet de oorzaak
ADV ABSENTEISME VERLOOP
Talenten Stromen en Lekken
CURE & CARE CHAIN HERINTREDE
ONDERWIJS
SYSTEEMVERLIEZEN JONGEREN
JONGEREN & VOLWASSENEN
OVERHEAD & STAFF
CENTRALISATIE X FUNCTIEVERSNIPPERING
IMMIGRANTEN
PRIMAIR HOMOGEEN ORGANISATIEMODEL VERPLEEGEENHEDEN
… DOOR ANDERS TE ORGANISEREN? 27
DE PRINCIPES • Processen intact houden (DENKEN + DOEN) • Ontwerpen vanuit (sociale) waarde toevoegend proces • Organiseren in functie van markt/productcombinaties – Klant komt centraal te staan • Wie is de klant?
• Soms (en in de zorg vooral ) tussen organisaties 28
DE PRINCIPES • Multidisciplinaire teams • Regelruimte zo laag mogelijk, tenzij … • Diversiteit mag niet, het moet! – “50+ is deel van inclusief HRM”
29
• Alleen dan heeft taakuitzuivering zin • Horizontale coördinatiemechanismen • Minimale kritische specificatie (duidelijke en haalbare teamdoelstellingen) • Resultaat georiënteerd (communiceren) • Een aangepast HRM-beleid moet volgen • Aangepaste systemen moeten volgen (en niet trekken).
HOE BEGIN JE DAARAAN?
30
4
3b
macro structuur uitvoerend proces
meso structuur uitvoerend proces micro structuur uitvoerend proces
doelstellingen
+
macro besturingsstructuur
Productiesystemen
meso besturingsstructuur
micro micro besturingsstructuur structuur
(Informatie) systemen
strategie,
Besturingssystemen Systemen
Proces
Procesontwerp
Structuur uitvoerend proces
2
van het geheel naar de delen
3a
visie,
van de delen naar het geheel
Missie,
Structuur besturing
1
Informatiesystemen
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
SLOTWOORD Regine Van Ackere Diensthoofd zorgeconomie POM Limburg
Met de financiële steun van
31
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
PRESENTATIES ONLINE OP
21/06
www.platformzorglandschaplimburg.be Doorklikken naar rubriek ‘levenslang leren’ subrubriek ‘Symposia’ Met de financiële steun van
32
Contactgegevens
Diensthoofd zorgeconomie
Projectmanager zorgeconomie
Regine Van Ackere
Vicky Draelants
+32 (0)11 300 247
+32 (0)11 300 127
[email protected]
[email protected]
IHRAZ-project
POM Limburg speerpunt zorgeconomie Kunstlaan 18 - 3500 Hasselt www.pomlimburg.be www.platformzorglandschaplimburg.be
33
Debatavond Innovatieve arbeidsorganisatie AZ 19-06-2013
VRAGEN? DISCUSSIE Met de financiële steun van
34
