Klaplong Pneumothorax
afdeling longziekten
U bent opgenomen op verpleegafdeling longziekten C4 omdat u een klaplong heeft. In medische termen wordt deze aandoening een pneumothorax genoemd. In deze brochure wordt de term klaplong gebruikt. U leest in deze brochure wat een klaplong is, hoe een klaplong kan ontstaan, wat de verschijnselen zijn en hoe een klaplong behandeld kan worden. Wat is een klaplong? pleurabladen De longen zijn omgeven door de zogeheten pleurabladen. Dit zijn twee dunne, flexibele vliezen. Eén vlies bekleedt de longen, het andere de binnenkant van de borstkaswand. De ruimte tussen deze twee vliezen wordt de pleuraholte genoemd. Deze holte is luchtdicht (vacuüm) afgesloten. In de pleuraholte bevindt zich een kleine hoeveelheid vocht die de vliezen glad maakt, zodat deze bij elke ademhaling soepel langs elkaar heen glijden. klaplong Bij een klaplong stroomt er lucht in de pleuraholte, waardoor er geen sprake meer is van een vacuüm. Hierdoor klapt de long samen en ontplooit zich niet meer tijdens de ademhaling. De lucht die in de pleuraholte stroomt kan afkomstig zijn vanuit een lek in de long (gesloten klaplong) of komt van buiten het lichaam (open klaplong). De diagnose wordt gesteld door middel van een röntgenfoto van de thorax (longen en hart) of een CT-scan.
1
Ct-scan van een klaplong. De long is ingevallen, zie de pijl op de afbeelding. De vrijgekomen ruimte is gevuld met lucht en soms ook vocht en bloed.
Oorzaken van een klaplong Er zijn diverse oorzaken voor het ontstaan van een klaplong. In deze brochure behandelen we de meest voorkomende. spontane klaplong • ontstaat zonder aanwijsbare oorzaak; • betreft vaak jonge, lange, magere mensen (de precieze reden hiervan is niet bekend); • betreft vaker mannen dan vrouwen; • komt vaker voor bij rokers dan bij niet-rokers; • is een vorm van een gesloten klaplong. s ympt omatische klaplong • ontstaat door een onderliggende aandoening (bijvoorbeeld longemfyseem); • is een vorm van een gesloten klaplong.
2
traumatische klaplong • ontstaat door een ongeluk (trauma) waarbij een verbinding ontstaat tussen de pleuraholte en buiten. U kunt denken aan een ongeluk waarbij een scherp voorwerp de huid en de long doorboort; • is een open klaplong. iatrog ene klaplong • ontstaat als complicatie van een medische ingreep, zoals een punctie van de long, het inbrengen van een halsinfuus of na het inbrengen van een pacemaker; • is een open klaplong. Verschijnselen De verschijnselen bij een klaplong lopen uiteen van matige kortademigheid en pijn, tot ernstige kortademigheid en pijn in de borst. Dit hangt af van de hoeveelheid lucht die de pleuraholte binnenstroomt en in welke mate de long inklapt. Het is ook mogelijk dat u pijn in de nek, schouder of buik voelt en soms is sprake van een droge hoest. Bij een klaplong die langzaam ontstaat, zijn de symptomen vaak minder hevig dan bij een snel optredende klaplong. Behandeling De behandeling hangt af van de mate waarin de long is ingeklapt. Een kleine klaplong hoeft meestal niet behandeld te worden. Normaal gesproken neemt het lichaam de lucht uit de pleuraholte in een paar dagen op. Soms beslist de arts op de eerste hulp dat een ziekenhuisopname nodig is omdat er een kans bestaat op het ontstaan van een grote klaplong. drainag e Bij een grote klaplong wordt onder plaatselijke verdoving een drain (buisje) in de pleuraholte gebracht. De drain dient ervoor om lucht weg te zuigen. Hierdoor ontstaat een vacuüm waardoor de long zich weer kan ontplooien. De drain wordt met een slang aangesloten op een zuigsysteem met een waterslot zodat de afgezogen lucht wél naar buiten, maar niet meer het lichaam (de pleuraholte) in kan. 3
Wordt uw klaplong met een drain behandeld dan bent u tijdelijk aan uw bed en/of stoel gekluisterd vanwege de lengte van de slang. U kan wel naast het bed staan of op de stoel zitten, maar niet vrijuit lopen. U kunt niet zelfstandig naar het toilet. U kunt gebruik maken van een postoel naast het bed. Om een frozen shoulder (verstijving van het schoudergewricht) te voorkomen wordt aanbevolen om drie keer per dag een beweging te maken alsof u uw haar kamt. De verpleegkundige zal u hierbij helpen. Wanneer er geen luchtlekkage meer is en de long zich goed heeft ontplooid, kan de drain worden verwijderd. Dit geeft even een pijnlijk gevoel. Gemiddeld duurt een opname voor een klaplong één week, maar dit verschilt sterk per patiënt.
Drainage van een klaplong; links de drain in de long, rechts de weer ontplooide long
4
operatie Na verloop van tijd geneest de wond in het longoppervlak en ontplooit de long zich weer. Als blijkt dat de klaplong toch niet uit zichzelf geneest, kan er een operatie nodig zijn. Deze operatie wordt in een ander ziekenhuis uitgevoerd door een thoraxchirurg. De operatie heet een VATS; Video Assisted Thorac Scopie. Het buitenste pleuravlies wordt opgewreven met als doel dat de beide vliezen weer aan elkaar gaan kleven. Is bij u een operatie nodig, dan wordt u hierover uitgebreid geïnformeerd door uw behandelend arts. Ontslag
Controle
Leefregels
Voor uw ontslag beoordeelt een longarts uw long met een röntgenfoto. Als uw long goed is ontplooid, mag u weer naar huis. Een eventuele hechting moet worden verwijderd op de zevende dag na het verwijderen van de drain. Bent u nog opgenomen in het ziekenhuis dan doet een verpleegkundige dit. Als u al weer thuis bent, dan kunt u hiervoor een afspraak maken bij de huisarts. Na ongeveer 4-6 weken komt u voor controle op de polikliniek bij uw longarts. De afspraak hiervoor krijgt u van de verpleegkundige mee. Een recept voor medicatie thuis is in de meeste gevallen niet nodig. U mag bij pijnklachten paracetamol à 500 mg innemen, tot een maximum van 8 tabletten per dag. Eenmaal thuis kunt u de druk op uw borst zoveel mogelijk vermijden door het toepassen van de volgende leefregels: de eerste 1 à 2 w eken na ontslag uit het ziekenhuis: • vermijd inspanning zoals tillen, trekken en overmatige bewegingen; • niet roken; • niet vliegen.
5
g edurende 4 w eken na ontslag uit het ziekenhuis: • geen zwaar (huishoudelijk) werk doen (bijvoorbeeld stofzuigen of ramen zemen); • niet zwaar tillen; • geen blaasinstrumenten bespelen. her vatten w erkzaamheden en be zigheden: • na 4 weken kan intensieve sportbeoefening of zware arbeid geleidelijk worden hervat; • zittend werk kan, in overleg met uw specialist, vaak wat sneller worden hervat; • duiken wordt voor de rest van uw leven afgeraden. Bij toenemende activiteiten kunt u pijn ervaren. Dit wordt veroorzaakt door kleine littekens die tijdens inspanning worden opgerekt. Deze klachten zijn onschuldig en verdwijnen op den duur. Waarschuwen bij complicaties Wanneer u na ontslag (een van) de volgende klachten signaleert, kunt u gedurende de eerste week contact opnemen met de polikliniek longziekten: • koorts boven 38,5ºC; • toenemende roodheid en pijn bij het wondje van de drain; • ernstige benauwdheidklachten. Na de eerste week neemt u bij (een van) deze klachten contact op met uw huisarts. Tot slot
Denkt u eraan om bij elk bezoek aan het ziekenhuis een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitsbewijs, rijbewijs) en uw zorgverzekeringspas mee te nemen? Wanneer uw gegevens (verzekering, huisarts, etc.) zijn gewijzigd, meldt u dit dan aan de balie van de polikliniek. Wij stellen het op prijs als u zich tijdig meldt voor de afspraak. Mocht u onverwacht verhinderd zijn, geeft u ons dit dan zo snel mogelijk door. We kunnen met u dan een nieuwe afspraak maken en de vrijgekomen tijd voor een andere patiënt reserveren.
6
Vragen
Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, stel deze dan aan de medewerkers van de verpleegafdeling longziekten of van de polikliniek longziekten van Rijnland Ziekenhuis Leiderdorp. Bent u van mening dat in deze brochure bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag. De verpleegafdeling longziekten, locatie Leiderdorp heeft bestemmingsnummer 470, en is telefonisch te bereiken via T 071 - 582 80 83. De polikliniek longziekten locatie Leiderdorp heeft bestemmingsnummer 107 en is telefonisch te bereiken via T 071 - 582 80 53, van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur.
7
Rijnland Ziekenhuis locaties: Meteoorlaan 4 2402 WC Alphen aan den Rijn
Simon Smitweg 1 2353 GA Leiderdorp
postadres: postbus 4220 2350 CC Leiderdorp
T 0172 - 46 74 67
T 071 - 582 82 82
I www.rijnland.nl
18.13 ed.02 09_14 09/2014: 50
© Rijnland Zorggroep Tot Rijnland Zorggroep behoren: Rijnland Ziekenhuis locaties Alphen aan den Rijn en Leiderdorp en Rijnland Verpleging en Verzorging (Verpleeghuis Leythenrode en Verpleeghuis Oudshoorn). Rijnland Zorggroep biedt in een veilige omgeving mensgerichte en deskundige zorg op het gebied van care én cure. Sinds 2009 is het zorgmodel Planetree onze leidraad. Planetree is een totaalconcept gericht op het voortdurend verhogen van de kwaliteit van de zorgverlening die wij bieden. Dit doen wij op basis van respectvolle bejegening en persoonlijke aandacht in een prettige, rustgevende omgeving. I www.rijnlandzorggroep.nl
KvK 28098126
