Jaarverslag 2014
saxion.nl/jaarverslag
Saxion Jaarverslag
2014
2
Inhoudsopgave 1
Voorwoord
4
2
Factsheet ontwikkeling Kerncijfers en Prestatieafspraken
5
3
Inleiding
6
4
Onderwijs en Onderzoek: kwaliteit en studiesucces
8
4.1. Ontwikkelingen 4.2. Prestatieafspraken
8 8
5
6
7
8
9
10
Aanbod en kwaliteit opleidingen en onderzoek
12
5.1. Ontwikkelingen 5.2. Aanbod en kwaliteit opleidingen 5.3. Aanbod en kwaliteit onderzoek
12 12 16
Profilering en zwaartepuntvorming
18
6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6.
18 18 19 20 21 23
Ontwikkelingen Living Technology University of Applied Sciences Kennisvalorisatie Centres of Expertise Bètatechniek
Privaat onderwijs
24
7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6.
24 24 24 25 26 26
Ontwikkelingen Saxion Next Assortiment Accreditaties Risicoanalyse Klachten
Governance en bedrijfsvoering
28
8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8. 8.9.
28 28 31 31 31 34 38 39 43
Ontwikkelingen Governance Kwaliteitszorg Maatwerktrajecten, uitbesteding werkzaamheden Dienstverlening Personeel Huisvesting Financiën Continuïteitsparagraaf
Toezicht en medezeggenschap
48
9.1. Ontwikkelingen 9.2. Centrale Medezeggenschapsraad 9.3. Klacht en Beroep
48 50 51
Bijlagen
52
3
1
Voorwoord Saxion ontwikkelt!
Saxion University of Applied Sciences (UAS) durft, kiest en doet! In 2014 hebben we een sterke focus gelegd op Living Technology om een herkenbaar profiel te hebben voor student en werkveld. We hebben fors geïnvesteerd in de kwaliteit van ons onderwijs om de toekomstbestendigheid van onze opleidingen te garanderen. We hebben twee Centres of Expertise verankerd om de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven te versterken. En we hebben onderzoek en onderwijs sterker met elkaar verbonden om het onderzoekend vermogen van onze studenten te ontwikkelen. In 2014 hebben we laten zien dat we niet alleen durven te kiezen, maar dit ook doen! Kwaliteit van onderwijs is ook de garantie van het goede niveau van afstuderen. De inhoud van de opleiding moet goed zijn en de eindtoetsing dient aan te tonen dat de student hier de juiste kennis en vaardigheden in heeft opgedaan. In 2014 zijn alle uitgevoerde accreditaties positief. Door goede borging van het eindniveau kan elk student die bij Saxion afstudeert zich zonder enige twijfel èn met recht bachelor noemen. In 2014 is de Saxion Parttime School geïntroduceerd om gestructureerd invulling te geven aan deeltijd- en post-hbo onderwijs. Het leren houdt niet op met het bachelor-diploma, maar is een continu proces. Daartoe ontwikkelen we ook steeds meer masteropleidingen. Saxion is er voor een leven lang leren. We hebben onszelf doelen gesteld voor 2015 ten aanzien van het studiesucces van onze studenten. Het is belangrijk dat elke student van Saxion de kans heeft om zijn talenten ten volle te benutten en zich te ontwikkelen. Daartoe is in 2014 de studieloopbaanbegeleiding geïntensiveerd. We ondersteunen de individuele student optimaal en betrekken de docent bij het studiesucces van de student. De prestatieafspraken met de Minister van OCW hebben als goede aanjager gefungeerd, al blijven we ook kritisch naar onszelf ten aanzien van het sturen van onderwijs op basis van cijfers en kengetallen. Beroepen van vandaag zullen over tien jaar er niet meer zijn, of heel anders worden ingevuld. Een ‘baan voor het leven’ zal verdwijnen en daarvoor in de plaats komt ‘werken voor het leven’. Niet meer passief werken in routinematige uitvoering, maar actief bijdragen door variërende werkzaamheden. Daarin ligt voor ons, als kennisinstelling, een belangrijke taak. Dit zal ook het uitgangspunt zijn voor onze nieuwe strategische agenda 2016-2020. We houden in deze agenda vast aan onze koers, UAS op basis van Living Technology. Tegelijkertijd zien we dat de wereld snel verandert. Aan ons om onze studenten voor te bereiden op die arbeidsmarkt van na 2020 met de vaardigheden die dan noodzakelijk zijn. Dat is het belangrijkste doel dat we steeds voor ogen hebben: het opleiden van de professional van de toekomst. Wim Boomkamp en Ineke van Oldeniel
4
2
Factsheet ontwikkeling Kerncijfers en Prestatieafspraken
Tabel 1, Ontwikkeling Kerncijfers 2013 realisatie
2014 realisatie
2015 begroting
2016 begroting
2017 begroting
26.467
26.436
26.708
26.788
26.871
2.004
2.182
2.280
2.258
2.174
204
222
218
218
221
6
7
-6
-7
-4
Personeelslasten (€ mln)
155
172
176
176
176
Balanstotaal (€ mln)
215
214
228
222
215
Kerncijfer Aantal studenten (incl. Saxion Next) Medewerkers (in fte’s incl. Saxion Next) Totale baten (€ mln) Resultaat (€ mln)
Eigen vermogen (€ mln)
74
81
70
63
60
Personeelslasten in % van de baten
76
77
81
81
80
3
3
-3
-3
-2
35
38
31
29
28
Resultaat in % van de baten Solvabiliteit (%)
Tabel 2, Ontwikkeling Prestatieafspraken Onderwijskwaliteit en Studiesucces
* **
2014 2015 realisatie streefwaarde
2011 0-meting*
2013 realisatie*
1. Studiesucces: Uitval
26%
26%
27%
26%
2. Studiesucces: Switch
13%
13%
12%
13%
3. Studiesucces: Bachelorrendement
63%
59%
59%
68%
Indicator
4. Kwaliteit/excellentie: Studentenoordeel
65%
68%
71%
68%
5. Docentkwaliteit: Docenten met master/PhD
61%
69%
76%
71%
6. Onderwijsintensiteit: Bacheloropleidingen met <12 contacturen p/w in het eerste jaar
4% **
10%
11%
0%
7. Indirecte kosten: Ratio OP/OOP
1,38
1,61
1,79
1,50
2011 realisatie
2012 realisatie
2013 realisatie
2014 realisatie
2015 streven
Studenttevredenheid
6,9
7,0
7,0
7,0
7,0
Medewerkerstevredenheid
7,7
-
7,8
-
7,8
Werkveldtevredenheid
7,1
-
7,2
7,6
7,5
Ziekteverzuim (%)
4,4
3,7
3,7
3,6
4,0
Huisvesting m2 bvo/student
4,0
3,9
4,1
4,4*
4,2
Percentages/cijfer zijn excl. Hogeschool Edith Stein (fusie met Saxion in 2013) Meting in 2011 is niet geheel betrouwbaar geweest
Tabel 3, Realisatie Overige Cijfers Indicator
*
Licht overschot aan extra ingehuurde ruimte
5
3
Inleiding
6
Saxion bereikt!
Conclusie: we zijn goed op weg
In 2014 hebben we de tussenstand opgemaakt van de Strategieperiode 2012-2016. Dit stemde over het algemeen tot tevredenheid. Het neerzetten van een stevig profiel en zwaartepunt neemt tijd, maar we zijn goed op weg naar een University of Applied Sciences (UAS) met uitstekend onderwijs en geven sturing aan de concrete invulling van Living Technology. Aan dit ambitieniveau tornen we niet. In 2014 is op een aantal punten een extra inspanning geleverd om, daar waar mogelijk, een versnelling te maken. Met een impuls op studiesucces, extra focus op studieloopbaanbegeleiding, een stevige dialoog over het gerealiseerd eindniveau, extra inzet op didactische vaardigheden van onze docenten, de opbouw van de Saxion Parttime School, extra focus op het UAS profiel en de herschikking van het opleidingenassortiment is in 2014 al een stevige impuls gegeven. In 2015 gaan we hier concrete resultaten van zien.
Verdieping in Living Technology
De midterm review met de Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek over prestatieafspraken, profilering en de beide Centres of Expertise is positief verlopen. De Reviewcommissie roemt in haar advies aan de Minister van OCW de focus op onderwijs in brede zin, de sterke binding met het werkveld en de bijdrage die we als Saxion leveren aan de nationale en regionale Human Capital Agenda. In haar reactie onderschrijft de Minister de weg die het hoger onderwijs is ingegaan met nadruk op onderscheid en diepgang. Ook Saxion is zich als brede hogeschool bewust van haar taak om studenten voor een breed werkveld op te leiden, maar ziet het daarin als uitdaging om technologie als een belangrijke, verdiepende invalshoek te nemen. We noemen dit Living Technology: ‘De wisselwerking tussen technologie en de samenleving waarbij we werken aan ontwikkeling en integratie van technologie die bijdraagt aan kwaliteit van leven’.
Hightech Smart Industry
Technologie is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In zorg, transport of communicatie vormt technologie een platform van waaruit werkprocessen gestuurd worden. Deze vorm van interactie krijgt ook steeds meer ingang in de productietechnologie. De zogenaamde Smart Industry geeft deze verbondenheid van productiesystemen weer. Geen onderdeel staat meer op zichzelf, maar wordt mede aangestuurd door een ander apparaat, sensor of systeem. Dit netwerk, ook wel The Internet of Things genoemd, is geen verre toekomst meer, maar is onderdeel van onze dagelijkse omgeving. De verwarming die anticipeert op onze thuiskomst, auto’s die zelfstandig rondrijden, robots die mensen vermaken of je smartwatch die je waarschuwt voor files, het behoort tot de nieuwe werkelijkheid. Voor ons als hogeschool biedt dit enorme kansen. We beschikken over een grote, creatieve en enthousiaste brain power, namelijk onze studenten. Voor de huidige student is een mobiel geen telefoon, maar een interaction device tot de wereld, is informatie geen knelpunt en is netwerken een uitgangspunt. We zetten die kenniskracht actief in voor het onderzoek met bedrijven om daarmee tot nieuwe oplossingen te komen. Tegelijkertijd daagt Smart Industry ons uit om ons onderwijs te flexibiliseren en continu te actualiseren om studenten goed op te leiden voor deze nieuwe toekomst.
Onderzoek en Onderwijs in University of Applied Sciences
Als University of Applied Sciences verenigen we praktijkgericht onderzoek met onderwijs. De kern ligt in de beroepspraktijk, daar waar studenten na hun afstuderen werkzaam zijn. Om daar als bachelor een goede bijdrage te kunnen leveren is het essentieel dat deze zowel beschikt over de state-of-art kennis als over de onderzoeksvaardigheden om die kennis toe te passen. Juist dat laatste, het weten hoe kennis ingezet kan worden, is belangrijk voor de economische en sociale ontwikkeling van onze maatschappij. In de University of Applied Sciences integreren deze twee lijnen: onderwijs en onderzoek worden één. Dat wil zeggen dat we bouwen aan een onderwijssysteem waarin het doen van onderzoek een vast onderdeel is van het curriculum en het hebben van onderzoeksvaardigheden een basiscompetentie is. Elke student leert al vroeg in de studie wat de juiste vragen zijn en leert kritisch te reflecteren op de gegenereerde antwoorden. In stage, minor of afstuderen dagen we studenten uit om deze vaardigheden toe te passen op
concrete, actuele vraagstukken uit het werkveld. Onderzoek doen als onderdeel van het leerproces maakt dat studenten leren om zelf nieuwe kennis te ontwikkelen, creatief na te denken over oplossingsrichtingen en buiten de gebaande paden te treden. Deze onderzoekende houding is een belangrijke basis voor het onderwijs in de University of Applied Sciences. Dit vertaalt zich ook in de opzet van masteropleidingen en promotietrajecten, waar dit een integraal onderdeel vormt. Maar dit vertaalt zich ook in een veranderende rol van de lectoren die dichter op het onderwijs komen, de ontwikkeling van onderzoekcompetentie bij onze docenten en een sterkere verbinding van onze onderzoekslaboratoria en Centres of Expertise in het onderwijssysteem. Dit is een groeipad, waar we zelf ook dagelijks in bijleren. Opbouw jaarverslag 2014
In dit jaarverslag presenteren we de resultaten van Saxion in 2014 en beschrijven we welke effecten een aantal van de hierboven genoemde maatschappelijke ontwikkelingen hierop heeft gehad. In hoofdstuk 4 staan we stil bij de effecten op studiesucces en in hoofdstuk 5 beschrijven we de wijze waarop we de kwaliteit van onderwijs en onderzoek hieraan verbinden. In hoofdstuk 6 gaan we dieper in op specifieke onderdelen van de University of Applied Sciences en de relatie tot Living Technology. Daarbij gaan we ook kort in op de resultaten van beide Centres of Expertise. Een uitgebreidere verslaglegging is te lezen in de jaarverslagen van TechForFuture en TechYourFuture die als bijlagen een integraal onderdeel uitmaken van dit jaarverslag. Hoofdstuk 7 beschrijft hoe Saxion Next, voor particulier onderwijs, zich verder ontwikkelt. In hoofdstuk 8 belichten we de effecten op de organisatie in termen van governance, personeel en huisvesting. Daarin blikken we ook vooruit en reflecteren we op de continuïteit van Saxion. In hoofdstuk 9 beschrijven we de relatie tot onze toezichthouder en de medezeggenschap van onze medewerkers en studenten. De uitgebreide financiële verantwoording is gegeven in de Jaarrekening 2014.
7
4
Onderwijs en Onderzoek: kwaliteit en studiesucces Saxion onderwijst! 4.1. Ontwikkelingen
Lagere instroom, toch hoogste aantal studenten
De instroom 2014-2015 is landelijk gezien lager dan vorig jaar. Met de veranderingen in de studiefinanciering in zicht heeft een groot aantal jongeren mogelijk hun plannen bijgesteld en de studie toch maar in 2013 gestart. Desondanks kent het hoger onderwijs een absoluut record aan aantal ingeschreven hbo-studenten in Nederland: 446.500. Dit hoge aantal studenten zet druk op de flexibiliteit van de organisatie en de kwaliteit van het onderwijs. Ook Saxion kreeg hiermee te maken. Het is niet alleen het aanbieden van voldoende lesruimte, maar ook het beschikbaar hebben van voldoende docenten en de tijd om gerichte aandacht te besteden aan elke individuele student. Dit vereist flexibiliteit van docenten, ondersteuning en studenten. Temeer daar we ook strakker sturen op studiesucces, op het niveau van onze opleidingen en de kwaliteit van onze docenten. De landelijke trend om praktijkgericht onderzoek te integreren in de bacheloropleiding zet zich voort. Onderzoek en onderwijs vervlechten zich tot een kenniscontinuüm. Doordat kennis meer fluïde wordt, komt de nadruk op het toepassen van kennis, de vaardigheid om problemen op te lossen en de validatie van resultaten. Uiteraard is het hebben van basiskennis een uitgangspunt, maar de wijze van toepassing is datgene waar de professional van de toekomst zich in kan onderscheiden.
4.2. Prestatieafspraken Zes van de zeven afspraken zijn haalbaar
De Minister van OCW wil de kwaliteitscultuur in het hoger onderwijs stimuleren. Daartoe is in 2012 een aantal afspraken met elke individuele hogeschool en universiteit gemaakt die als uiteindelijk doel heeft de kwaliteit van onderwijs en onderzoek te bevorderen. De gekwantificeerde indicatoren, die alleen voor voltijd en bekostigde opleidingen gelden, zijn in onderstaand overzicht opgenomen. De verwachting is dat eind 2015, als het eindresultaat van de prestatieafspraken wordt vastgesteld, zeker zes van de zeven afspraken zijn gerealiseerd. Hoewel diverse maatregelen ten aanzien van het verhogen van het bachelorrendement zijn genomen, wordt deze doelstelling niet gerealiseerd.
Tabel 4, Ontwikkeling Prestatieafspraken Onderwijskwaliteit en Studiesucces Indicator
8
* **
2011 0-meting*
2014 2015 realisatie streefwaarde
1. Studiesucces: Uitval
26%
27%
26%
2. Studiesucces: Switch
13%
12%
13%
3. Studiesucces: Bachelorrendement
63%
59%
68%
4. Kwaliteit/excellentie: Studentenoordeel
65%
71%
68%
5. Docentkwaliteit: Docenten met master/PhD
61%
76%
71%
6. Onderwijsintensiteit: Bacheloropleidingen met <12 contacturen p/w in het eerste jaar
4% **
11%
0%
7. Indirecte kosten: Ratio OP/OOP
1,38
1,79
1,50
Percentages/cijfer zijn excl. Hogeschool Edith Stein (fusie met Saxion in 2013) Meting in 2011 is niet geheel betrouwbaar geweest
Om het studiesucces positief te beïnvloeden is focus, aandacht en commitment nodig van de docenten. Zij kunnen het verschil maken richting studenten door mee te denken in de studievoortgang, te helpen in de studieplanning en het studie-enthousiasme te verhogen. In 2014 is de studieloopbaanbegeleiding hoog op de agenda gezet. Daarnaast is de studiekeuzecheck ingevoerd, waarmee we aankomende studenten helpen een bewuste studiekeuze te maken. Deze check is in 2014 voor het eerst bij alle studenten afgenomen. De effecten van de intake en geïntensiveerde studieloopbaanbegeleiding op switch, uitval en studievoortgang van 1e jaars studenten worden in het studiejaar 2014/2015 mogelijk zichtbaar.
Uitval in het eerste jaar Uitval stijgt iets
Uitgangspunt is dat je de studie afmaakt die je begint. Het stoppen van de studie al direct in het eerste studiejaar omdat de studie qua inhoud of niveau niet aan de verwachtingen voldoet, is niet wenselijk, noch voor de student, noch voor Saxion. Temeer daar dit mogelijk voorkomen had kunnen worden als de student vooraf een goede keuze had gemaakt en zich beter bewust was van het studieniveau. Helaas haakt in het eerste leerjaar nog een groot deel van de studenten af. Wij hebben ons gecommitteerd aan een maximale uitval van 26% in het eerste leerjaar. In 2014 komen we daar, met 27%, iets bovenuit.
Studiekeuzeadvies Saxion breed
Met ingang van studiejaar 2014-2015 werkt het hoger onderwijs met de aanmeldingsdatum van 1 mei én wordt over de volle breedte met alle aspirant studenten een vorm van intake gedaan. Deze intake resulteert in een studiekeuzeadvies. Vorig jaar zijn 6.016 studiekeuzeadviezen gegeven. Door potentiële studenten die geen of nauwelijks een match hebben met hun opleiding de studie te ontraden, trachten we de studie-uitval en –switch in de propedeuse verminderen. De intake zelf bestaat uit een opleidingspecifieke voorbereiding door de student en een intakegesprek met een docent. Met deeltijdstudenten voeren we een gesprek op maat, soms in combinatie met een assessment. Na het gesprek krijgt elke student een persoonlijk studiekeuzeadvies.
95% heeft goede match met studiekeuze
Bijna 60% krijgt een positief advies en is er dus sprake van een goede match tussen de student en de beoogde opleiding. Voor ruim 35% van de aspirant-studenten geldt dat er wel een goede match is maar dat ze nog wel aandacht moeten besteden aan bepaalde kennis (rekenen, taal) en/ of vaardigheden (zelfdiscipline, planning) om de opleiding goed te kunnen doorlopen. Een kleine groep, circa 4%, heeft het advies ‘onvoldoende match’ ontvangen; ruim een derde daarvan heeft zich overigens desondanks voor die studie ingeschreven. Voor aspirant-studenten die zich na de verplichte datum van 1 mei ingeschreven hadden, was dit advies ‘onvoldoende match’ een reden om hen de toegang tot de studie te ontzeggen; dit betrof een beperkt aantal studenten (0,5% ). Op basis van de studiekeuzecheck heeft iets meer dan 88% van de aspirant-studenten zich inderdaad ingeschreven voor de opleiding waarvoor hij of zij een advies had gekregen. Zowel studenten als de opleidingen zelf waarderen de intake. Het initiële contact dat wordt gelegd, krijgt ook vervolg in de studieloopbaanbegeleiding. Met name voor de groep ‘goede match, mits’ biedt dit advies belangrijke input voor de studieloopbaanbegeleiding vanaf de eerste dag. Het vroege, inhoudelijke contact met student versterkt ook de binding van de student met de opleiding.
Switch in het eerste jaar Switch daalt licht
Wat voor de uitval in het eerste jaar geldt, geldt ook voor de switch in het eerste jaar. Er zijn nog altijd (te)veel studenten die merken dat zij bij de verkeerde opleiding zitten en overstappen naar een andere studie. Binnen Saxion was dat circa 13%, waarbij ons streven is dat dit percentage daalt. De maatregelen die we hebben getroffen om het studiesucces te verhogen in termen van studiekeuzecheck, studieloopbaanbegeleiding in aansprekend onderwijs, moeten hiertoe leiden. In 2014 zien we een kleine verbetering en daalt de switch licht naar 12%. En als er dan alsnog sprake is van een overstap, is het belangrijk dat bij de overstap het studietijdverlies tot een minimum wordt beperkt. Dat geldt uiteraard ook voor studenten die van een andere hogeschool overstappen naar Saxion en voor studenten die van de universiteit komen. Het veranderen van studie betekent vaak een nieuwe start met verhoogde motivatie en is daarmee verre te prefereren boven uitval waarmee de student geen (start)kwalificatie behaalt.
Monitoring van studievoortgang cruciaal
We blijven graag in contact met studenten om samen naar hun studievoortgang te kijken. Dit is belangrijk om al vroeg vertraging te signaleren en er dan gezamenlijk oplossingen voor te bedenken. Een student kan om uiteenlopende redenen achterlopen in het succesvol afronden van toetsen. Het is belangrijk om de student dan gemotiveerd te houden en te helpen weer op het
9
Onderwijs en Onderzoek: kwaliteit en studiesucces
reguliere studietempo te komen. Omdat we hiermee ook sneller op mogelijke studie-uitval en – switch kunnen reageren, is in 2014 de studieloopbaanbegeleiding vergroot. Elke student heeft al een vaste studieloopbaanbegeleider waarmee gesprekken gevoerd worden. Met ingang van 2014 is het minimale aantal gespreksmomenten tussen student en studieloopbaanbegeleider verhoogd naar drie in de eerste twee studiejaren en twee voor de daarop volgende jaren. Daarnaast is in 2014 de training tot studieloopbaanbegeleider geactualiseerd en is er een nieuwe handreiking voor studieloopbaanbegeleiding gemaakt. Ook is de capaciteit uitgebreid, waardoor elk opleidingsteam kan beschikken over een voldoende aantal intern gecertificeerde studieloopbaanbegeleiders.
Bachelorrendement Bachelorrendement blijft achter
Het bachelorrendement is een weerbarstige problematiek. Omdat effecten pas op lange termijn zichtbaar worden, is het in 2013 gestarte programma gericht op verbetering van het bachelorrendement in 2014 in de volle breedte voortgezet. Deze extra inspanning is noodzakelijk, omdat verbetering van het rendement een complexe en weerbarstige materie is. Saxion streeft ernaar dat 68% van de studenten (berekend over cohort 2010) binnen vijf jaar het bachelordiploma heeft behaald. Dit percentage is, gezien het uitgangsniveau van 63% in 2011, als ‘haalbaar’ afgesproken met de Minister van OCW. De tussenstand na vier jaar, eind studiejaar 2013-2014, ondersteunt deze haalbaarheid niet. We zien wel effecten van uitgevoerde interventies, maar realisatie van onze doelstelling vergt meer tijd en blijft complex.
67% is maximaal haalbaar
Inzoomend op het cohort 2010 (totaal 3238 studenten), dat de basis is voor de realisatie van de prestatieafspraak in 2015, zal naar verwachting 54% van de studenten op 1 oktober 2015 het bachelordiploma in bezit hebben; 40% is al afgestudeerd en 14% zal dat op korte termijn gaan doen. Nog eens 13% is kansrijk om, mits zij een inhaalslag maken, het diploma voor oktober 2015 te halen. Van alle studenten die in 2010 gestart zijn, is 15% ondertussen definitief afgehaakt en heeft 18% zoveel vertraging opgelopen dat afstuderen voor eind 2015 vrijwel onhaalbaar is. Daarmee zou het studierendement ultimo 2015 op maximaal 67% kunnen komen. Ervaring bij Saxion en andere hogescholen laat zien dat interventies in studievoortgang pas na enkele jaren tot resultaat leiden. Voor het cohort 2010 is de periode tot eind studiejaar 2014-2015 waarschijnlijk te kort om het maximaal haalbare van 67% te behalen. We monitoren alle interventies om succesvolle acties ook bij alle andere jaargangen in te zetten om daar een gelijk positief effect te realiseren.
Zichtbaar effect van interventies vergt meer tijd
Om het potentiele rendement te maximeren is in 2013 een Saxionbrede interventie gestart. Deze interventie richt zich zowel op de individuele student als op de opleiding. Doel is het inhalen van de reeds opgelopen vertraging en het voorkomen van nieuwe vertragingen. Voor het eerst ligt onze aandacht vooral bij de kansrijke groepen studenten. Dit zijn zowel de studenten die goed op ‘koers’ liggen (en moeten blijven), alsook de studenten die met een stevige inhaalslag op koers kunnen komen. We kijken met name naar de aanwezigheid van struikelvakken, stuwmeren in curricula, aansluitingsproblemen en de mogelijkheid van herkansing. We doen dit door meer en betere studieloopbaanbegeleiding, het vervroegen van herkansing inclusief eventueel bijbehorende lessen (bikkelweken), het opzetten van een individuele afstudeeraanpak, het aanbieden van tussentijdse toetsen en het vormen van studiegroepjes voor struikelvakken.
Studentenoordeel 71% tevreden studenten
10
Het oordeel van de studenten over Saxion en de opleiding is een belangrijk uitgangspunt in de interventies op het gebied van studiesucces. In 2014 is circa 71% van onze studenten (zeer) tevreden over de opleidingen in het algemeen en is de score op studenttevredenheid 7,0. Daarmee halen we de door ons gestelde streefwaarden. De trend, zowel landelijk als bij Saxion, is dat het oordeel over de inhoudelijke kant van het onderwijs hoger is dan de meer randvoorwaardelijke onderwerpen. We werken aan verbetering van de planning en roostering en de optimalisatie van de toets-organisatie, maar realiseren nog onvoldoende verbetering. Belangrijke succesfactoren zien we in verwachtingenmanagement, strak sturen op tijdige bekendmaking van roosters en toetsresultaten, actief communiceren en eenduidigheid in de informatievoorziening. De effecten van de investering in de studieloopbaanbegeleiding zien we terug in de tevredenheidscijfers. Met name de eerstejaars zijn meer tevreden over de studiebegeleiding. Naar verwachting zou dit in de Nationale Studenten Enquête 2015 ook zichtbaar moeten zijn voor de ouderejaars.
Master- en PhD-gediplomeerde docenten Groei in aantal docenten met master
De kenniskwaliteit van docenten en lectoren is een graadmeter voor de kwaliteit van ons onderwijs. We vinden het belangrijk dat het merendeel van onze docenten een masteropleiding heeft afgerond en stimuleren ook het promoveren van docenten. Het percentage docenten met een master is eind 2014 gegroeid naar 76% (eind 2013: 69%). Ook al is daarmee de streefwaarde van 71% voor eind 2015 ruim gepasseerd, we blijven hierop inzetten. Onze ambitie is dat in 2020 alle docenten mastergeschoold zijn. We bieden medewerkers daartoe de mogelijkheid (in tijd en geld) om een masterstudie te volgen. Momenteel volgen 124 docenten een masteropleiding, waarvan 20 docenten een externe lerarenbeurs hebben. Door gerichte werving van nieuwe masteropgeleide docenten, heeft de groei van de docentenpopulatie in de afgelopen jaren extra bijgedragen aan de gunstige ontwikkeling van het percentage. Verwacht wordt dat het percentage de komende jaren nog verder zal stijgen.
Zeven nieuwe PhD’s in 2014
In 2014 hebben zeven docenten hun promotie succesvol afgerond. Er zijn nog 53 medewerkers, waarvan 50 docenten, twee lectoren en één ondersteunend personeel, bezig met hun promotieonderzoek. Het percentage docenten dat na het behalen van een master ook nog gepromoveerd is bleef vrijwel gelijk op 11,1%.
Contacturen Bijna alle opleidingen voldoen nu aan de contacturen-norm
Om studenten actief te betrekken in en bij hun opleiding is het directe contact tussen student en docent, zeker in het eerste jaar, van groot belang. Als norm hanteren we in het propedeusejaar als minimum 12 geprogrammeerde klokuren per week. In onze prestatieafspraken met OCW is opgenomen dat ál onze voltijd bachelor-opleidingen in studiejaar 2015-2016 hieraan voldoen. In het studiejaar 2014-2015 voldoen zes opleidingen nog niet aan de norm. Van de opleidingen die niet voldoen is bij drie opleidingen, vanuit onderwijsinhoudelijke gronden, sprake van een relatief omvangrijke stage in het eerste jaar. Dit betreft bijvoorbeeld fysiotherapie, waar de combinatie theorie en praktijk belangrijk is voor de kwaliteit van het onderwijs. De begeleiding van de stagebegeleider op locatie valt niet onder de definitie van contacttijd. Daarnaast is bij één opleiding in 2014-2015 een wijziging in het aantal lesweken aangebracht, waardoor we afwijken van de norm. In het volgende studiejaar, 2015-2016, voldoen alle opleidingen aan de officiële norm.
OP / OOP ratio Onderwijsintensiteit stijgt verder
Het aandeel docenten ten opzicht van de totale medewerkerspopulatie is een maatstaf voor de onderwijsintensiteit en daarmee indirect voor de kwaliteit van het onderwijs. In de prestatieafspraken is bepaald dat op elke twee ondersteuners er drie docenten zijn, oftewel een ratio van 1,50 (Onderwijzend Personeel/Onderwijs Ondersteunend Personeel). Deze verhouding lag eind 2014 feitelijk op 1,79 (1.390 fte OP en 774 fte OOP); een forse groei afgaande op de 1,38 van eind 2011. De prestatieafspraak van 1,50 is daarmee ruimschoots behaald. De toename in het aandeel docenten is het directe gevolg van een actief aannamebeleid van docenten in combinatie met een sterke terughoudendheid in de vacaturestelling van ondersteunende functies.
11
5
Aanbod en kwaliteit opleidingen en onderzoek Saxion onderzoekt!
5.1. Ontwikkelingen 21ste Century Skills
De Onderwijsraad stelt in haar advies ‘Meer innovatieve professionals’ dat naast het belang van kennis er steeds meer belang wordt gehecht aan het innoverend vermogen van hbo-professionals. Vakoverstijgende competenties als analytisch, onderzoekend en reflectief vermogen spelen een steeds belangrijkere rol om als professional optimaal te functioneren. Dit vertaalt zich ook in de zogenaamde 21st Century Skills, de benodigde vaardigheden voor de 21ste eeuw die, naast taal, rekenen en de kernvakken, gericht zijn op de competenties samenwerken, creativiteit, ict-geletterdheid, communiceren, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden. Een betrokken, ondernemende en nieuwsgierige houding blijft, ook in de 21ste eeuw, de basis. Integratie van onderzoek in het onderwijs vormt de sleutel tot het opleiden van dit type innovatieve professional. Het ontwikkelen van een onderzoekend vermogen bij studenten dient meer aandacht te krijgen in alle facetten van het onderwijs. Dit betekent dat het onderwijs ‘onderzoeksfähig’ moet zijn, oftewel ruimte en aanknopingspunten biedt om te leren praktijkgericht onderzoek te doen. Waar nog gebruik gemaakt wordt van fictieve onderzoekscases dient een omslag plaats te vinden naar reële vragen uit het werkveld. Anderzijds dient het onderzoek, de inhoudelijk en methodische opbouw ervan, onderdeel te worden van het onderwijs. Als beide routes elkaar vinden, komt de onderzoekende professional tot ontplooiing.
Meer betrokken in onderzoeksnetwerk
Saxion investeert fors in de ontwikkeling van onderzoek en het opbouwen van een onderzoeksnetwerk met het werkveld. We doen dit in de breedte, met Living Technology als focus daarbinnen. De lectoren bouwen aan een kennispositie in de onderzoekswereld, regionaal, nationaal en Europees. Dit zien we terug in de gestage toename van het aantal publicaties, het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden en een groeiende deelname van studenten en onderzoeksdocenten aan het onderzoek. Door de lectoraten sterker te verbinden aan het onderwijs zorgen we ervoor dat onderzoek en onderwijs als vanzelf in elkaar overlopen. Daarmee wordt onderzoek een vanzelfsprekend onderdeel van elke opleiding.
5.2. Aanbod en kwaliteit opleidingen Opleidingenaanbod Breed pallet met focus
12
Saxion heeft een breed palet aan hbo-bacheloropleidingen passend bij een brede hogeschool. Daarnaast hebben we een beperkt aanbod Ad-programma’s en enkele masteropleidingen. We toetsen ons assortiment aan de markt om aan te sluiten bij de ontwikkelingen op arbeidsmarkt, de kennisontwikkelingen in het werkveld en de technologische vooruitgang. Zo zijn de opleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening in 2014 samengevoegd tot de nieuwe opleiding Social Work die per september 2015 van start gaat. Met betrekking tot de techniekopleidingen krijgt de in 2014 (landelijk) gemaakte conversieslag naar vijf domeinen per studiejaar 2015-2016 zijn beslag. We bouwen aan een uitgebalanceerd opleidingenassortiment dat past bij onze profilering en zwaartepuntvorming. Dat heeft in 2014 geleid tot het stopzetten van een aantal opleidingen die te weinig studenten aantrokken of niet goed pasten in onze ambitie. Dat houdt in dat er van de 51 bachelor-licenties in 2014 twee zijn stopgezet (exclusief de nieuwe technieklicenties), van de acht Ad-licenties we er twee hebben stopgezet en van de 16 masterlicenties zijn er vijf beëindigd. Daartegenover staat dat we een nieuw Ad-programma (Mechatroncia) en vier masteropleidingen (Textile Productmanagement, Nanotechnology, Business Innovation en Health & Technology) in voorbereiding hebben. Passend bij onze profilering zetten we ook de ontwikkeling van driejarige
tracks voor vwo’ers voort en hebben we inmiddels een aantrekkelijk pakket honoursprogramma’s en excellentietrajecten. Zie voor een compleet overzicht van alle croho-opleidingen tabel 32 in de bijlage.
Verbrede bacheloropleidingen Conversie van techniek
Het werkveld heeft steeds meer behoefte aan bachelors met een bredere kennisbasis. Elke student dient over meer competenties te beschikken dan enkel de specifieke, beroepsgerelateerde vaardigheden. Tegelijkertijd verandert het algemene beroepsbeeld en leiden we niet meer op voor een specifiek beroep, maar voor een werkveld waarin verschillende werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden. Dit type verbreding is duidelijk zichtbaar in de landelijke techniekconversie, waar bestaande bacheloropleidingen zijn gebundeld in vijf herkenbare, brede stamopleidingen. Deze techniekconversie betekent dat een aantal ‘smalle’ opleidingen in afbouw gaat (Bouwtechnische Bedrijfskunde, Stedenbouwkundig Ontwerpen, Ruimtelijke Ordening en Planologie, Informatica, Business IT & Management, Kunst en Techniek, Technische Commerciële Textielkunde en Milieukunde). Daarvoor komen vijf nieuwe brede bachelors terug: Bouwkunde, Ruimtelijke Ontwikkeling, Creative Media and Game Technology, Fashion and Textile Technologies en HBO-ICT. De laatste opleiding (een brede opleiding waarin de opleidingen Informatica en Business IT & Management zijn opgegaan) wordt zowel in Enschede als in Deventer aangeboden, waarmee de Stedendriehoek beter bediend kan worden in haar vraag naar ICT-opleidingen. In 2014 zijn door de opleidingen in kwestie voorbereidingen getroffen om de overgang per september 2015 zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Techniekconversie doorzetten in organisatie van opleidingen
In het verlengde van deze conversieoperatie zijn de vier in techniekonderwijs betrokken academies Creatieve Technologie, Business, Building & Technology, Bestuur, Recht & Ruimte en Life Science, Engineering & Design in 2014 een onderzoek begonnen naar de opzet en organisatie van de techniekopleidingen en –academies. Om het motto Living Technology verder te verbinden met uitstekend onderwijs wordt onder andere ingezet op kleinschalig onderwijs, multidisciplinaire samenwerking en een goede samenwerking met bedrijven. Medio 2015 moet er inzicht zijn in de vraag of de huidige organisatievorm van de techniekacademies deze elementen voldoende kunnen ondersteunen.
Bundeling op domeinen
Ook op andere gebieden worden opleidingen gebundeld tot bredere bachelors. Social Work is al genoemd, maar ook het samenbrengen van de nieuwe opleiding Ruimtelijke Ontwikkeling met de opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement als ‘Urban Studies’ is hier een voorbeeld van. Ook de opleiding Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs onderzoekt in dit kader de mogelijkheid om verder te gaan als Tourism Economics. Landelijk zijn de voorbereidingen voor conversie in nog meer domeinen in gang gezet. Zo is de verwachting dat de economische opleidingen eenzelfde conversieoperatie zullen ondergaan als de technische opleidingen. We voeren een nadere verkenning uit naar de wijze waarop de opleidingen in het economische domein beter georganiseerd kunnen worden, gelet op de onderlinge versterking en impact naar de arbeidsmarkt.
Vwo-routes Drie vwo-routes
Voor vwo’ers die de praktijkgerichte aanpak van het hbo zien zitten is er een alternatief voor de universitaire bachelor, namelijk een speciale driejarige bacheloropleiding, de zogenaamde vworoute. In 2014 zijn, naast de bestaande vwo-route Pabo, twee nieuwe vwo-routes gestart in het economische domein (Bedrijfskunde/MER en International Business and Management Studies). Totaal volgen nu 19 studenten deze drie routes. In 2015 start de nieuwe vwo-route Toegepaste Psychologie.
Saxion Parttime School Flexibilisering en digitalisering van onderwijs
In het kader van een Leven Lang Leren streeft de overheid naar een breed aanbod opleidingen voor nieuw instromende studenten alsook voor werkenden. In een snel innoverende samenleving is het noodzakelijk om bij te blijven, ook door het verkrijgen van kennis en studie. De Minister van OCW onderstreept de noodzaak van flexibilisering van het (deeltijd) hoger onderwijs om de deelname van volwassenen te versterken. Daarbij komen ook nieuwe vormen van onderwijs, mogelijk gemaakt door steeds snellere internetcommunicatie. De vaak gratis toegankelijke Massive Open
13
Aanbod en kwaliteit opleidingen en onderzoek
Online Courses, uiteenlopend aanbod Webinars en het groeiend aanbod (gratis) online cursussen maakt leren toegankelijker. De overheid ondersteunt deze ontwikkeling, mits er garanties bestaan voor kwaliteit en opleidingsniveau. Reden voor de overheid is dat dit type open, online onderwijs een sterke aanvulling kan zijn op het reguliere onderwijs, met name voor volwassenen. Ook Saxion volgt deze ontwikkeling en investeert in verschillende vormen van digitaal onderwijs. Deeltijdonderwijs in nieuwe vorm
Studeren in deeltijd vormt een belangrijk onderdeel van deze Leven Lang Leren gedachte. Het biedt werknemers de mogelijkheid om zich bij-, op- of om te scholen, om zich te specialiseren of om een volgende stap in hun carrière te zetten. Het deeltijdonderwijs van Saxion wordt hoog gewaardeerd, maar kampt tegelijkertijd met een teruglopende belangstelling van studenten. Om beter in te kunnen spelen op de specifieke wensen van deeltijdstudenten en hun werkgevers bundelen we alle deeltijdopleidingen, uitgezonderd Pabo, van Saxion in de Saxion Parttime School. Door samenvoeging en concentratie van deeltijdopleidingen zijn we in staat om flexibele, modulaire en aansprekende onderwijsconcepten neer te zetten. We starten met deze nieuwe opzet voor de deeltijdopleidingen in het economische domein, andere domeinen volgen later. We onderzoeken of de economische Ad-programma’s ook een plaats kunnen krijgen in de Saxion Parttime School en overwegen daartoe deelname aan de landelijke pilots in het kader van Leven Lang Leren.
Masteropleidingen Aandeel masterstudenten is nu 1,7%
De hbo-master krijgt steeds beter vorm. Waar een universitaire masteropleiding gebaseerd is op theoretisch onderzoek, is een hbo-master geënt op de kennisontwikkeling in de (eigen) beroepspraktijk. Daarmee biedt een hbo-master met name voor mensen met enige werkervaring een goede stap voorwaarts. Saxion heeft in het studiejaar 2014-2015 een aanbod van 14 masters, met in totaal 443 ingeschreven studenten (170 bekostigd en 273 onbekostigd onderwijs). Het aandeel masterstudenten is daarmee 1,7% van ons totale studentenbestand, hetgeen een relatieve stijging is van 0,4% ten opzicht van vorig jaar. Ons doel is door te groeien richting een masteraandeel van 5%. We starten twee nieuwe, initiële masteropleidingen: Textile Productmanagement en Nanotechnology. Voorts zijn we de voorbereiding gestart voor de masteropleiding Business Innovation. We oriënteren ons nog om samen met binnen- en buitenlandse partners een European Master Health & Technology op te zetten.
Associate degree-programma’s Weinig animo voor Associate degree programma’s
Een Associate degree-programma is een verkorte, tweejarige opleiding op bachelorniveau en daarmee een goede manier van opscholing van werknemers. Omdat de acceptatie in en vraag uit de markt beperkt is, is Saxion, ook in 2014, terughoudend in het aanbod en de ontwikkeling van dit type onderwijs. In 2014 is binnen Saxion de discussie gestart over de positie van het Associate degree onderwijs, mede in relatie tot de Saxion Parttime School.
Short Degree programma’s 14 Short Degree programma’s gevisiteerd
Een Short Degree programma biedt buitenlandse studenten de mogelijkheid om een één tot twee jaar durende opleiding te volgen op bachelor niveau. Saxion kent 14 verschillende Short Degree programma’s. Bij de accreditatie van opleidingen met een Short Degree programma is gebleken dat we nader en kritisch moeten kijken naar de inhoud van deze programma’s. Deze wijken op een aantal punten af van het reguliere programma, waardoor we explicieter moeten uitleggen dat de studenten daadwerkelijk de kwalificaties behorend bij het HBO bachelor niveau kunnen realiseren.
Visitaties en accreditaties Alle zeven visitaties positief
14
Het niveau en de kwaliteit van de opleiding dient niet ter discussie te staan en wordt daarom door externen beoordeeld. Deze externe accreditatie is wettelijk belegd bij de NVAO. In 2014 is bij acht opleidingen een externe visitatie uitgevoerd. Daarbij wordt elke opleiding beoordeeld op de beoogde eindkwalificaties, de onderwijsleeromgeving en toetsing en de gerealiseerde eindkwalificaties. Alle visitaties hebben geresulteerd in een ‘voldoende’ beoordeling als totaaloordeel. Daarmee voldoen alle opleidingen aan de basiskwaliteit. Vijf opleidingen hebben een goed gescoord op de beoogde eindkwalificaties en vier opleidingen een goed op de onderwijsleeromgeving. Bij één opleiding (Milieukunde) is een herbeoordeling uitgevoerd op de gerealiseerde eindkwalificaties.
Tabel 5, Accreditaties Indicator
Standaard 1
Standaard 2
Standaard 3
G
G
V
Integrale Veiligheidskunde Elektrotechniek
V
V
V
Technisch Commerciële Textielkunde
G
G
V
Milieukunde (herbeoordeling)
V
V
V
Musculoskeletaal
V
V
V
Opleiding tot leraar basisonderwijs
G
V
V
Technische Bedrijfskunde
G
G
V
Leren en Innoveren
G
G
V
Standaard 1: Wat beoogt de opleiding? Standaard 2: Hoe wil de opleiding haar doelstelling realiseren? Standaard 3: Wat zijn de resultaten?
O= onvoldoende V= voldoende G= goed
Onderzoek in onderwijs Het onderzoekend vermogen van de hbo-professional
Een onderzoekend vermogen stelt een professional in staat om zijn vak op hbo-niveau uit te oefenen en om mee te ontwikkelen in een omgeving die verandert. Een hbo-professional moet immers in staat zijn om in te spelen op een continu veranderende beroepspraktijk. Daartoe leren we studenten een onderzoekende houding waarbij ze onderzoeksresultaten en expertise van anderen kunnen toepassen (het gebruiken van bestaande evidence) alsook het zelf kunnen doen van onderzoek (zelf bijdragen aan nieuwe evidence). Het onderzoekend vermogen is ook een middel om bij te dragen aan een herkenbare body of knowledge van de opleiding. Onderzoek en onderwijs horen daarom bij elkaar.
Beroepsproducten zijn bepalend
Bij het integreren van onderzoek in het onderwijs hanteren we als uitgangspunt dat onderzoek een middel is om een goed beroepsproduct op te leveren. De beroepsproducten die een student moet opleveren zijn bepalend voor de rol en invulling van het onderzoek dat daarvoor nodig is. Het verschilt per domein, beroepsprofiel en opleiding welke en hoeveel typen beroepsproducten (analyse, advies, ontwerp, fabricaat, handeling) studenten moeten kunnen opleveren aan hun opdrachtgever. De beroepsproducten bepalen dus de identiteit van de opleiding. We hebben hierin aparte aandacht voor de masteropleidingen om hun positie recht te doen en om voor het eindniveau de cesuur scherp te krijgen van masters versus bachelors en van hbo versus wo. De inbedding van onderzoekend vermogen in de opleidingen uit zich in een sterkere vervlechting van de onderzoekscomponenten met de inhoud van de opleiding. Opleidingen ontwikkelen bijvoorbeeld onderzoeksminoren, onderzoekssemesters, projectweken of onderzoeksstages in samenwerking met de Centres of Expertise. Studenten leren daarmee te participeren in onderzoeksprojecten, veelal in het kader van hun afstudeerprogramma.
Professionalisering van docenten
Door de ontwikkeling van het praktijkgericht onderzoek bij de lectoraten en in het onderwijs, professionaliseert ook het docentencorps. Niet alleen door het aanstellingsbeleid (meer aanwas masteropgeleide) en het promotiebeleid, maar ook door intensieve scholing en ondersteuning van docenten(teams) op het gebied van onderzoek neemt de onderzoekvaardigheid toe. De scholing wordt veelal door lectoren en leden van kenniskringen verzorgd.
Toetsing en beoordeling Extra aandacht voor beoordeling eindniveau
Om het kennisniveau van studenten te monitoren, zowel gedurende de studie als voor het uiteindelijk gerealiseerde eindniveau, wordt elke student meerdere malen getoetst en beoordeeld. Deze beoordeling dient objectief en onafhankelijk te zijn. Het is derhalve belangrijk dat de wijze van toetsen en beoordelen goed beschreven, geoperationaliseerd en geborgd is. Het systematisch beter beschrijven, operationaliseren en beoordelen van het door de student gerealiseerde eindniveau (en de niveauontwikkeling die met alle tussentijdse toetsen wordt gemeten) is in 2014 in volle omvang voortgezet. Om deze duurzame borging van het eindniveau te realiseren is het belangrijk een kennisinfrastructuur op te bouwen, een professionele aanspreekcultuur te stimuleren, het
15
Aanbod en kwaliteit opleidingen en onderzoek
professionele debat over eindniveau te voeren en kennisuitwisseling (duurzaam) te stimuleren. Dit ondersteunt academies bij het expliciteren en verantwoorden van het eigen eindniveau en de daarbij behorende borgingsmechanismen. Opleidingen verbeteren zichtbaar door het expliciet verantwoord en transparant benoemen en meetbaar maken van de variatie aan verschillende onderdelen van het afstudeerprogramma. Ook de inschakeling van externe begeleiders en beoordelaars bij het afstuderen wordt verdergaand geprofessionaliseerd. Dat varieert van de rol van mede-beoordelaar bij afstudeerwerken tot peerreviewafspraken met collega’s van dezelfde opleidingen van andere hogescholen. Daarnaast worden docenten getraind en gecertificeerd conform de Basiskwalificatie Examinering, als onderdeel van de Didactische Basisbekwaamheid, en zijn er opleidingspecifieke trainingen voor werkstukbeoordeling, stage-beoordeling, assessments en projectbeoordeling. De positieve effecten van deze interventies zien we terug bij de visitaties. Om hier ook landelijk een gelijkwaardig beeld in te krijgen, participeren twee opleidingen van Saxion (Facility Management en HBO-Verpleegkunde) met partneropleidingen van andere hogescholen in landelijke pilots gericht op gemeenschappelijke toetsing. De examencommissies hebben in het beoordelen van het eindniveau een belangrijke borgende rol. Daarbij is aandacht voor de positie van externe leden in de examencommissies, de borging van het eindniveau, het toetsbeleidskader, de eigen taken en verantwoordelijkheden, de rol van externe examinatoren en de discussie over het spanningsveld tussen studierendement en borging eindniveau.
Taalbeleid Betere beheersing van de Nederlandse taal
Het goed beheersen van de Nederlandse taal is medebepalend voor het gerealiseerde eindniveau. In de praktijk blijken er nog (te) grote verschillen te zijn in de taalvaardigheid van de studenten. Het afgelopen jaar is extra geïnvesteerd om docenten bewuster te maken van hun rol in de taalontwikkeling van de student en hen handvatten te bieden om de taalvaardigheid van studenten te verbeteren.
5.3. Aanbod en kwaliteit onderzoek Nieuwe combinatievormen van onderzoek in onderwijsverband
Het uitvoeren van onderzoeksactiviteiten vormt een essentieel onderdeel van een University of Applied Sciences. Saxion voert onderzoek uit over de breedte van alle opleidingen, met een focus in Living Technology. Praktijkgericht onderzoek, dus vraaggestuurd door het werkveld. Onderzoek als onderdeel van een stage, een afstudeeropdracht of een projectweek, of in het kader van een langlopend onderzoeksprogramma bij een lectoraat of Centre of Expertise, mogelijk in combinatie met een minor. We zoeken continu naar andere vormen waarin onderzoek ingebed kan worden in het onderwijs. Juist door nieuwe combinatievormen te ontwikkelen, kunnen we de meerwaarde van onderzoek nog verder in het onderwijs incorporeren, zodat het doen van onderzoek een vanzelfsprekendheid is voor elke bachlor- en masterstudent.
Lectoraten Lectoren dichter op het onderwijs
De wisselwerking tussen opleiding en lectoraten is van groot belang. Om die te versterken is de ontvlechting van kenniscentra voortgezet en krijgen lectoraten een directere verbinding met een of meer opleidingen. Dit gebeurt gefaseerd en passend bij ontwikkelingen in het domein. Na de integratie in 2013 voor het gezondheidsdomein en op het gebied van ondernemerschap, is dit proces in 2014 voortgezet voor de domeinen techniek & design en hospitality & business development. Om uitvoering te geven aan het onderzoeksprogramma de ‘Toekomstbestendige stad’, is besloten om de lectoraten die met deze ontwikkeling nauw verwant zijn vooralsnog bijeen te houden in het kenniscentrum Leefomgeving.
Peer review van lectoren als onderdeel van kwaliteitszorg
De kwaliteit van ons onderzoek wordt geborgd door het uitvoeren van evaluaties, peer reviews en het objectief monitoren van prestaties. In 2014 is een nieuw kwaliteitszorgsysteem voor praktijkgericht onderzoek geïmplementeerd, waarmee ook de looptijd van lectoraten is verlengd van vier naar zes jaar. Door deze termijn te verlengen en midterm (gecombineerd intern en extern) te evalueren, kunnen we meer aandacht besteden aan de inhoudelijke resultaten van praktijkgericht onderzoek. Aan het einde van de cyclus vindt ook nog een (interne) eindevaluatie plaats. In 2014 hebben de lectoraten International Watertechnology, Daltononderwijs en Onderwijsvernieuwing,
Externe evaluatie
16
Duurzame Leefomgeving, Governance en Ambient Intelligence deze eindevaluatie uitgevoerd. Voor al deze lectoraten geldt dat op basis van de eindevaluatie verlenging van het lectoraat plaatsvindt. De eerste resultaten van deze nieuwe vorm zijn positief, wel is van belang dat deze reviews eenduidig zijn ten aanzien van inhoud en proces. In de toekomst gaan we deze vorm van intervisie systematischer en frequenter inzetten.
Prestatie-indicatoren voor onderzoek Gestage groei in de input en output van onderzoek
Om de onderzoeksprestaties te kunnen volgen, monitoren we het onderzoek op basis van een set prestatie-indicatoren. Hiermee meten we bijvoorbeeld het gerealiseerde maatschappelijk en economisch effect van lectoraten en de bijdrage aan Living Technology. In 2014 heeft een meting op de prestatie-indicatoren voor praktijkgericht onderzoek plaatsgevonden. Hierin zien we een groei in het aantal opgeleverde onderzoeksproducten (onderzoeksrapportages, prototypes, protocollen, adviezen en innovaties). Ook het aantal lectoraten en lectoren, participerende docenten, studenten en promovendi dat betrokken is in onderzoek laat een gestage groei zien.
Werkveldtevredenheid Het werkveld beoordeelt
Jaarlijks wordt het werkveld gevraagd naar hun mening over het onderzoek van Saxion. In 2014 werd dit beoordeeld met een gemiddelde score van 7,6. Dit is boven de norm van 7,5 maar aanzienlijk lager dan het oordeel in 2013 (8,3). Deze daling valt deels te verklaren door verandering in de deelname van de lectoraten en een niet evenredig verdeelde respons over de lectoraten. Met name het lagere oordeel op de vraag in hoeverre het onderzoek afdoende een antwoord heeft gegeven op de vraag (6,4, in 2013 nog 7,4) vereist nadere analyse.
17
6
Profilering en zwaartepuntvorming Saxion toont!
6.1. Ontwikkelingen University of Applied Sciences in Living Technology
Met de Strategische Agenda Saxion 2012-2016 profileert Saxion zich als University of Applied Sciences met HTSM/Living Technology als zwaartepunt. We spreken daarmee de ambitie uit dat we nationaal en internationaal een kennisrol (gaan) spelen binnen het gebied van de toegepaste technologie. Hiermee sluiten we aan bij de bevindingen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid die het hbo een sleutelpositie geeft op praktijkgericht onderzoek. Het hbo heeft in het afgelopen decennium veel geïnvesteerd in dit praktijkgericht onderzoek. Hierin zijn we actief ondersteund door de Ministers van OCW en EZ, die op verschillende manieren deze ontwikkeling beleidsmatig en financieel mogelijk maakten en nog steeds mogelijk maken. Deze sterkere profilering van het hbo vertaalt zich ook in de thematische keuzes die hboinstellingen hebben gemaakt, de zogenaamde zwaartepunten. Saxion stelt haar ambitie in op techniek, als focal point voor onderwijs en onderzoek. Dit betekent geenszins het verlaten van de brede hogeschool, maar een extra dimensie die we aanbrengen op onze activiteiten. Binnen elke opleiding wordt aandacht besteed aan de rol van techniek voor dat vakgebied, met de nadruk op multidisciplinair samenwerken rondom de technologische oplossingen van maatschappelijke vraagstukken. Deze ambitie past naadloos in het Topsectorenbeleid en de regionale ambitie op het gebied van hightech systemen en materialen. De recente discussie over de toekomst van vliegveld Twente als Technology Base Twente sterkt ons in deze richting. Ook de Clean tech ambitie van de Stedendriehoek sluit hier perfect op aan. Dat deze techniek-ambitie ook herkend wordt, zien we terug in de gestage groei van het aantal techniekstudenten op Saxion.
6.2. Living Technology
18
Focus op techniek
Eind 2014 kunnen we vaststellen dat we met de focus op Living Technology in de afgelopen twee jaren vele stappen hebben gezet. Met de programmatische onderzoeksagenda, de beide Centres of Expertise (TechForFuture en TechYourFuture) en het grote aantal initiatieven en projecten op het gebied van Living Technology in onderwijs en onderzoek geven we concrete invulling aan dit thema. Lectoraten en academies die een binding voelen met Living Technology zijn hierop ingesprongen en hebben aansluiting op dit thema gezocht en gevonden. In het onderwijs zijn voorbeelden als Living Technology-semesters, curriculumonderdelen (zoals afstudeeropdrachten), de nieuwe (technische) masteropleidingen en minoren die Living Technology als uitgangspunt nemen. Op het gebied van onderzoek zien we onder meer versterking van het design- en technologieonderzoek, een toename in technische lectoraten, Living Technology als focus in promotietrajecten en toenadering tot Europa.
Drie roadmaps voor Living Technology
De Programmaraad Living Technology heeft een belangrijke rol bij het definiëren en implementeren van de roadmaps voor Living Technology. Dit zwaartepunt is daartoe verder aangescherpt en geconcretiseerd in drie onderzoekprogramma’s: “Industries & Business”, “Areas & Living” en “Health & Well-being”, met een voortdurende interactie met de thema’s “Ethiek” en “Nieuwe bedrijvigheid”. De term “Smart” zal hier ook onderdeel van zijn en daarmee richten we ons op slimme, geïntegreerde, duurzame, vaak interactieve en user-centered oplossingen. Deze roadmaps beschrijven tezamen de onderzoeksagenda Living Technology die leidend is voor de onderzoeksen onderwijsthema’s van Saxion. Daarmee komt er structuur en kunnen activiteiten in perspectief gezet worden. De Programmaraad zoekt daarbinnen naar onderzoekprojecten die onderscheidend zijn voor Saxion, die spelen in de (HTSM-)regio en die aansluiten bij de nationale en Europese onderzoeksagenda en de daarin benoemde Societal Challenges. Er is focus aangebracht waardoor we expertise bundelen en vraagstukken meer interdisciplinair benaderen. Dit zal bijdragen aan de professionalisering en de continuïteit van kwalitatief hoogwaardig onderzoek binnen Saxion. Met
deze focus wordt het Saxion trackrecord voor praktijkgericht onderzoek verder opgebouwd en dat zal mede een positief effect hebben op de (inter)nationale gesubsidieerde projecten. Communicatie en informatie zijn cruciaal voor de adoptie en de adaptatie van Living Technology binnen Saxion en richting het werkveld. Relatie tot de Topsectoren
Het Nationale Topsectorenbeleid kent negen sectoren met vier gemeenschappelijke factoren: kennisintensief, export-georiënteerd, kennen sectorspecifieke wet- en regelgeving en dragen in potentie bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Voor de regio Oost-Nederland is de topsector “High Tech Systemen en Materialen” van belang. Onderwijs, overheid, onderzoek en ondernemers hebben zich op dit thema gevonden. Saxion vervult hier een belangrijke kennisrol. Binnen de Topsector “Life Sciences & Health” zijn voor Saxion de thema’s gezonder ouder worden, E-health en medicijnen op maat relevant. Maar ook de Topsector Creatieve Industrie kent veel aanknopingspunten. De Programmaraad heeft binnen de drie onderzoeksprogramma’s de vertaalslag gemaakt vanuit bovengenoemde maatschappelijke bewegingen en beleidskaders om zo een meerjarig onderzoeksprogramma te realiseren. Hierbij zijn maatschappelijke vraagsturing, co-creatie en interdisciplinair samenwerken wezenlijke uitganspunten. De Programmaraad heeft een regiefunctie bij het aanspreken van nationale en internationale sector-overstijgende subsidieprogramma’s vanuit het Living Technology kader. Hiermee geven we sturing aan projecten met interdisciplinaire samenwerking binnen en tussen de drie onderzoeksprogramma’s.
6.3. University of Applied Sciences De doelen van de University of Applied Sciences
Deze kennisrol als University of Applied Sciences bestaat uit meerdere onderdelen, waaronder valorisatie, de Honoursprogramma’s en een hoogwaardig onderzoeksprogramma op basis van (inter)nationale maatschappelijke vraagstukken. De Strategische Agenda Saxion 2012-2016 geeft de richting weer waarin Saxion zich ontwikkelt en welke doelen we daarin voor ogen hebben. Onderwijs en onderzoek zijn hierbij van cruciaal belang. Als university bieden we onderwijs op niveau. We bieden onderwijs met een meerwaarde voor buitenlandse studenten. We bieden kennis en ervaring, waarmee onze studenten in het buitenland een goede stageplaats krijgen of werk vinden. Op onderzoeksgebied bouwen we aan internationale kennisallianties, waartoe we een kennisportfolio van projectresultaten ontwikkelen.
Vwo-routes Drie vwo-routes
Met driejarige vwo-trajecten vormen we een interessant, praktijkgericht alternatief voor de driejarige universitaire bachelortrajecten. De drie vwo-routes van Saxion kenmerken zich door meer aandacht voor de praktijk van de gekozen professie, verdieping realiseren naar complexiteit en zelfstandigheid en inspelen op en appelleren aan de kenmerken van vwo’ers (meer kennis, doorgaans zelfstandiger, grotere wetenschappelijke en onderzoeksmatige belangstelling). Saxion heeft vwo-route’s in de Pabo, Bedrijfskunde/MER, International Business and Management en, per september 2015, Toegepaste Psychologie.
Honours- en excellentieprogramma’s 9% van de studenten neemt deel aan honoursof excellentietrajecten
Saxion voert een succesvol excellentieprogramma in het kader van Sirius uit. We investeren in getalenteerde studenten waarvan we denken dat ze een extra uitdaging aankunnen. Met onze Top Talent Programma's bieden we een groeiende groep studenten de mogelijkheid om zich verder te ontwikkelen tot Reflective Professionals dan wel een verdieping te maken in het eigen domein. Saxion kent acht honours programma’s en acht excellentietrajecten. In 2014 volgden bijna 9% (342 van de 3.772) van de tweedejaars studenten een dergelijk traject, een duidelijke stijging ten opzichte van 2013. In 2014 hebben 25 studenten hun honours programma succesvol afgerond. De auditcommissie voor het landelijk Sirius Programma concludeert in 2014 dat Saxion aan het eind van de subsidieperiode alle ambities heeft waargemaakt.
Breed aanbod bacheloropleidingen Brede aanbod
Saxion is en blijft een brede hogeschool met een groot palet aan opleidingen, met de nadruk op de bacheloropleiding. De ontwikkelingen in het opleidingsassortiment van Saxion volgen de beleidslijnen van differentiatie, transparantie en verbreding, meer samenwerking en uniforme toelating. Daarnaast sluit het assortiment aan bij onze eigen ambities op gebied van profilering,
19
Profilering en zwaartepuntvorming
excellent onderwijs en de aansluiting bij het werkveld. Hiermee haken we ook aan bij landelijke conversieprogramma’s voor techniek.
Master en doctoraat Professionele masters
Om de kennispositie als University of Applied Sciences te versterken zijn de professionele masters verder ingebed. Deze masters zijn een vervolg op hbo-bachelors met een sterke focus op praktijkgericht onderzoek. Daarmee bieden we studenten een mogelijkheid tot doorlopende scholing, na afronding van hun bachelor. Omdat de professionele masters gebaseerd zijn op praktijkgericht onderzoek, verbinden we ze direct met verwante lectoraten. Dit is immers de thuisbasis voor praktijkgericht onderzoek, en daarmee voor inbedding van onderzoek in de opleiding. Omdat het als hbo-instelling (vooralsnog) wettelijk niet mogelijk is om zelfstandig een promotietraject voor onze eigen studenten te verzorgen, oriënteren we ons op een route waarin we samenwerken met aan onze lectoren gelieerde onderzoeksuniversiteiten. In 2015 zal een pilot plaatsvinden met afgestudeerden op het domein van hightech systemen en materialen.
Internationale oriëntatie Samenwerking in Europees verband
Als University of Applied Sciences acteert Saxion op een internationaal onderwijs- en onderzoeksveld. Daartoe bouwen we aan internationale relatienetwerken die informatie en inspiratie bieden. Door deelname aan formele netwerken in Europa kan Saxion (mede) invloed uitoefenen op de onderzoeksagenda van ‘Brussel’ en de modernisering van het internationale hoger onderwijs. In dit licht is Saxion initiatiefnemer van een netwerk van Europese Universities of Applied Sciences (NETFAS) rondom Smart Materials. Met deelname in regionale, op Europa gerichte netwerken, creëert Saxion aanknopingspunten voor gezamenlijke projectontwikkeling en onderzoek voor lectoren. We versterken de ondersteuning richting lectoren en kenniskringen om hierin te kunnen participeren. De Saxionbrede samenwerking in deze ondersteuning over meerdere subsidieprogramma’s en fasen van subsidiemanagement heeft de aandacht. Om zich internationaal te meten als University of Applied Sciences (UAS) heeft Saxion ook aan de tweede ronde van U-Multirank deelgenomen. U-Multirank is een instrument voor internationale ranking waarin ook wat UAS’s presteren zichtbaar wordt. Naast de scores op de conventionele dimensies van het aantal publicaties en citaties zoomt U-Multirank in op onderwijs, onderzoek, valorisatie, internationale oriëntatie en regionale betrokkenheid. Het systeem meet achteraf de kwantitatieve resultaten van de deelnemende kennisinstellingen op deze vijf dimensies. De resultaten van 2013 laten zien dat Saxion nog de nodige stappen moet zetten om de internationale ambities waar te kunnen maken. In 2014 heeft de tweede ronde dataverzameling plaatsgevonden waarvan de resultaten in 2015 zichtbaar worden.
Studentenmobiliteit Meer mobiele studenten
In 2014 is het nieuwe Europese programma voor onderwijs, jeugd en sport van start gegaan (Erasmus+). Mobiliteit is hierin een middel om studenten de kans te geven hun competenties, kennis en vaardigheden te verbinden. Dit programma stimuleert de mobiliteit van studenten en stafleden in het hoger onderwijs, binnen en buiten de Europese Unie. Europeanen krijgen de kans om te studeren, een opleiding te volgen of te onderwijzen. Niet-Europese studenten en leraren krijgen meer mogelijkheden om in Europa te studeren, te onderwijzen en te leren. Het nieuwe Erasmus programma noodzaakte om bestaande uitwisselingsovereenkomsten te actualiseren. Hierbij is er selectief gekeken naar de aansluiting bij de actuele ambitie op het gebied van internationalisering. Hierdoor is het aantal internationale partnerinstellingen waarmee we uitwisselingsovereenkomsten hebben voor Erasmusstudenten gedaald van 248 in 2013 naar 220 eind 2014.
Bolognaproof Grotere impact tweetaligheid
20
In 2014 is er sterk ingezet op de ontwikkelingen op het gebied van tweetaligheid van de organisatie. Dienstverlening naar internationale studenten en medewerkers is verbeterd door de beschikbaarheid van benodigde informatie in de Engelse taal. De noodzaak voor tweetaligheid neemt met internationalisatie toe.
6.4. Kennisvalorisatie Verwaarden van kennis
We verrichten onderzoek om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. De daadwerkelijke toepassing van onze kennis laat zien of de resultaten van ons onderzoek ook
maatschappelijke of economische waarde hebben. Want als kennisinstelling willen we dat ons praktijkgericht onderzoek het verschil maakt. Dat juist met onze kennis en onderzoeksresultaten de maatschappij een stap vooruit gaat. Daarvoor verankeren we kennis in het werkveld, via samenwerking met bedrijven en maatschappelijke instellingen, alsook door het stimuleren van eigen onderneming en start-ups door studenten.
Maatschappelijke valorisatie Betrokken in de maatschappij
Saxion zet haar kennis in om bij te dragen in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Door actieve participatie in strategische samenwerkingsverbanden creëren we samen we nieuwe inzichten, leidend tot nieuwe oplossingen. Vanuit Living Technology is onze insteek met name de vraag op welke wijze technologie een bijdrage kan leveren aan het oplossen van deze knelpunten. Zo dragen we met onze onderzoek bij aan een duurzame leefomgeving, aan zorg op maat, aan het hergebruik van schaarse grondstoffen en het creëren van een veilige werkomgeving. De maatschappelijke waarde hiervan uit zich niet direct in geld, maar in betere zorg, een veiligere leefomgeving en een betere toekomst voor de jeugd. Dit zijn waarden die voor ons erg belangrijk zijn.
Intellectual Property (IP) Participatie-bv en octrooifonds
Het eigendom van kennis is medebepalend voor valorisatie. Om antwoord te geven op de eigendomsvraag heeft Saxion een eigen richtlijn waarin geregeld is wie in welke hoedanigheid recht heeft op (een deel) van de kennis, c.q. de revenuen uit die kennis. Saxion wil economische valorisatie stimuleren door (tijdelijk) te kunnen deelnemen in spin-offs van onderzoek. Een spinoff kan in de vorm van een eigen entiteit, als samenwerkingsvorm of als start-ups van studenten. Om de deelname juridisch vast te kunnen leggen wordt begin 2015 de Holding voor participatie in spin-off B.V.’ s opgericht. Gelijktijdig wordt ook het Octrooifonds ingericht, waaruit Saxion financieel kan bijdragen in het schrijven en indienen van octrooiaanvragen. Saxion heeft in 2014 een nieuw octrooi op naam gekregen, voortkomend uit het onderzoek naar hergebruik van katoenweefsels, SaxCell.
Business Development Kern is waardecreatie
Saxion is cofounder van Kennispark Twente en het daar gevestigde Business Developmentteam. Van hieruit wordt ondersteuning verleend bij de bescherming van kennis, het oprichten van een eigen bedrijf, het aantrekken van financiering en het ontwikkelen van een bestendig bedrijfsmodel. Kern is waarde-creatie, het hoeft niet te gaan om octrooieerbare kennis. In 2014 is de capaciteit uitgebreid met een jurist en een business developer. Daarnaast is er de beschikking over een Saxion IP-deskundige die er tevens voor zorgt dat de kennis op het gebied van kenniseigendom en business development wordt verankerd in het curriculum van de relevante bacheloropleidingen.
Ondernemerschap Awareness voor ondernemen
Ondernemerschapscompetenties vormen een vast onderdeel van het curriculum van een toenemend aantal bachelor- en masteropleidingen van Saxion. Daarnaast worden er door Saxion verschillende activiteiten ontplooid om awareness bij (aspirant)studenten te creëren voor ondernemerschap. Daartoe kent Saxion het Ondernemerspunt in Enschede en Deventer, een Juridisch adviespunt voor ondernemers, participeert Saxion in www.studentondernemer.nl en heeft Saxion een regeling waar studentondernemers startfinanciering krijgen. Saxion investeert in ondernemerschap door studenten actieve kennisoverdracht te bieden in de Summerschool Ondernemerschap, het Saxion Start up Center, de Studentondernemersdag, Route Suc6 en het Start up Weekend. Saxion kent ook een aantal ondernemersprijzen, zoals de Serendipity Award, de EW-Award en de Young Technology Award.
6.5. Centres of Expertise In 2012 heeft Saxion de basis gelegd voor twee Centres of Expertise. Met deze twee centres beogen we een kennisimpuls te geven aan techniek in de brede zin. Door studenten actief in het state-of-art onderzoek te betrekken, ontwikkelen ze inhoudelijke kennis op het gebied van hightech systemen en materialen. We versterken hiermee praktijkgericht onderzoek via publiek-private samenwerking in combinatie met een hoogwaardig onderwijsaanbod. Tegelijkertijd onderzoeken we hoe we de inen doorstroom van techniekstudenten kunnen stroomlijnen met de arbeidsmarkt. De combinatie van kennis over de beste vorm (TechYourFuture) en de state-of-art inhoud (TechForFuture) van techniek gaat leiden tot een grotere uitstroom van hightech studenten.
21
Profilering en zwaartepuntvorming TechForFuture Hightech onderzoek in Oost Nederland
Met de officiële start in juni 2013 is TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, begonnen om een positie in het hightech bedrijfs- en onderzoeksveld te verwerven. Door al direct aan de start een brede onderzoeksbasis te leggen zetten we direct resultaten neer. Resultaten in termen van betrokkenheid van studenten, van nieuwe onderzoeksdocenten en kennisontwikkeling die door TechForFuture is geïnitieerd. Vanuit deze basis is de verbinding naar het bedrijfsleven en de kennisinfrastructuur versterkt. Daarmee bouwt TechForFuture een mede-eigenaarschap voor het hightech kennisveld in Oost Nederland. In 2014 stond TechForFuture voor de uitdaging te transformeren van onderzoekscentrum (roadmap gedreven onderzoek) naar expertisecentrum (business driven research). Essentieel voor het op gang brengen van een derde geldstroom binnen het onderzoek was dan ook het commitment wat het bedrijfsleven door cash-bijdragen afgeeft aan de onderzoekstrajecten. In 2014 heeft hierover een positieve review plaatsgevonden. In 2014 zijn er naast de 16 onderzoekstrajecten die in 2013 gestart zijn een zevental projecten gestart met een commitment van 20% cash cofinanciering. Inmiddels zijn er publiek private samenwerkingstrajecten met bijna 200 bedrijven, waaronder een tweetal promotietrajecten. Meer dan 200 studenten en 21 docentonderzoekers zijn additioneel in onderzoek betrokken.
Autonoom Centre
Doel is dat TFF toegroeit naar een zelfstandig opererend onderzoekscentrum waar bedrijven en onderzoekers elkaar treffen op inhoud, gefundeerd op het onderwijs van Saxion en Windesheim. Deze relatie tot het onderwijs is cruciaal voor zowel TFF als de bedrijven. Voor bedrijven is niet alleen de kennis van belang, de resultaten uit het onderzoek, maar evenzeer de relatie die ze opbouwen met het onderwijs en de studenten. De studenten zijn interessante potentiele werknemers aangezien ze blijk hebben (kunnen) geven van kennis, kunde en enthousiasme over het onderzoeksonderwerp en daarmee een ‘klik’ met de ondernemer. Tegelijkertijd kan de ondernemer medebepalend zijn voor de invulling van (een deel van) het onderwijs dat studenten genieten, als stage, minor of projectopdracht.
TechYourFuture Aansluiting uitstroom op de arbeidsmarkt
TechYourFuture, Centre of Expertise Techniekonderwijs, is een samenwerking van drie kernpartners, Saxion, Universiteit Twente en Windesheim. Het centre heeft sinds haar start in 2013 een toonaangevende positie verworven als netwerkorganisatie te midden van regionale Ondernemingen, Overheden, Onderwijs- en Onderzoeksinstellingen. Het centre richt zich op de centrale vraag: ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de uitstroom van wetenschap en technologietalent kwalitatief en kwantitatief optimaal aansluit bij de behoefte van werkgevers’. Samen met het Techniekpact richt het centre zich op het verbinden, voorkomen van overlap en regisseren van bestaande en nieuwe initiatieven. TechYourFuture werkt primair samen met het onderwijs en maakt vanuit dat verband de verbinding naar ondernemingen. Deze samenwerking duiden we als Publiek-Publiek-Private Samenwerking (PPPS) en is gebaseerd op commitment en co-financiering van de werkveldpartners. De samenwerking met Onderwijs en Ondernemingen, een vorm van co-creatie, is geschikt voor het oplossen van complexe vraagstukken, waarvan duidelijk is dat reeds bestaande benaderingen niet langer volstaan. De co-creatie is gericht op het ontwerpen van nieuwe praktijken, bedenken van duurzame oplossingen en het verbinden van succesvolle ‘practices’ op het gebied van techniekonderwijs.
Publiekpubliek-private samenwerking
22
TechYourFuture wil eind 2016 voor minimaal de helft selfsupporting zijn door het aanbieden van diensten en producten. De overige benodigde financiële middelen moeten komen uit overheidsmiddelen, zoals de OCW-begroting, A&O en O&O fondsen, NRO- en EU-subsidies. Gezien de publieke functie van TechYourFuture, lijkt dit een realistische doelstelling. Voor alle producten, diensten en initiatieven is het doel dat ondernemingen (privaat) en onderwijsinstellingen (publiek) gezamenlijk participeren.
6.6. Bètatechniek Grote instroom enthousiaste bèta-studenten
Voor Living Technology vormen de studenten in bètatechnische vakgebieden een kern in het multidisciplinair samenwerken. Om dit profiel inhoud te geven dient er voldoende instroom aan techniekstudenten te zijn. Saxion betrekt, via het Programma Bètatechniek, de hele onderwijskolom om deze toekomstige instroom van techniekstudenten te waarborgen. De kennis van o.a. TechYourFuture kan hierbij direct in de praktijk gebracht worden. De essentie ligt in het enthousiasmeren van jongeren (de toekomstige studenten) voor techniek. Dit begint al op de basisschool en loopt via voortgezet onderwijs tot in het middelbaar beroepsonderwijs. Hiertoe ontwikkelen we, samen met de onderwijskolom, acties op scholen, bij bedrijven en op Saxion.
Hoge instroom vrouwen in techniek
De instroom van bètatechniekstudenten bij Saxion was vorig jaar 1696 studenten (van de 6527). De instroom techniekstudenten in 2014-2015 daalde met 2%, dat is een beperkte afname ten opzicht van de totale daling met 10,2%. De instroom van vrouwen in de technische opleidingen blijft relatief hoog (31,5%). Saxion is daarmee een van de koplopers in Nederland. Het aandeel instroom in de bètatechnische opleidingen is momenteel 26%, het (landelijke) streven is dit aandeel op te schroeven naar 40% in de komende jaren. Hiervoor richten we ons zowel op de directe instroom (voortgezet onderwijs, mbo), als op de lange termijn instroom (de basisscholen). We beschikken over een studentenpool van techniekambassadeurs, we hebben het havo-excellentieprogramma om talentvolle havisten te spotten, werken in Technasia en we ondersteunen docenten in bèta-professionalisering. Speciaal voor leerlingen van de basisschool hosten we de First Lego League, organiseren we de Zabuki techniekmiddagen, houden we de Red Engineers Challenge en hadden we in 2014 de André Kuipers Techniekpact Collegetour voor basisscholieren.
Het eerste LegoLab
In de nieuwbouw van Saxion komt de eerste Lego Education Innovation Studio van Nederland. In deze ruimte komen kinderen van verschillende leeftijden op basis van speciale programma’s en materiaal van Lego spelenderwijs met techniek in aanraking. In deze nieuwe huisvesting van Saxion zullen ook de Pabo en technische labs (mechatronica, nano, robotica en Fablab) onderdak krijgen. Met dit onorthodoxe concept wil Saxion er voor zorgen dat toekomstige leraren en kinderen van basis- en voortgezet onderwijs kennis kunnen maken met techniek. Opleidingen voor technische beroepen bieden een uitstekend arbeidsmarktperspectief voor de toekomst in een regio, die gekozen heeft voor technische innovatie.
23
7
Privaat onderwijs Saxion flexibiliseert!
7.1. Ontwikkelingen Maatwerk praktijkleren
Het privaat- of onbekostigd onderwijs van Saxion Next richt zich op de professional die, meestal vanuit een werkomgeving, een praktijkgerichte, specialistische (bachelor) opleiding wil volgen. Maar ook de havist, vwo-er of mbo-er stroomt in bij dit type onderwijs. Het private onderwijs biedt, vaak in intensieve samenwerking met het beroepenveld, opleidingen die aanvullend zijn op het reguliere, brede onderwijsprogramma.
Saxion Parttime School
In het najaar van 2014 is besloten om de Saxion Parttime School in te richten, om daarmee gestructureerd invulling te geven aan onze visie op een “leven lang leren”. De deeltijdopleidingen van Saxion, alsook alle cursussen, worden hier dan verzorgd. Het bestaande concept, waarbij we private (deeltijd) opleidingen in een afzonderlijke organisatie uitvoeren, zoals Saxion Next, sluit niet meer aan bij deze actuele ontwikkeling. Door bij de Parttime School één frontoffice en accountmanagement te realiseren, wordt de klant vanuit Saxion als geheel bediend. Daarom is begin 2015 het besluit genomen om de opleidingen van Saxion Next organisatorisch te herpositioneren binnen Saxion. Saxion Next blijft met een eigen brinnummer wel eindverantwoordelijk voor de opleidingen. De herpositionering van Saxion Next in de Saxion Parttime School vindt in de loop van 2015 plaats. Daarbij is een transparante scheiding tussen publiek en privaat het uitgangspunt, evenals het kostendekkend zijn en blijven van de afzonderlijke opleidingen van Saxion Next. In 2014 hebben geen wijzigingen in de eigendomsverhoudingen, bestuursstructuur of bij de Kamer van Koophandel plaatsgevonden.
7.2. Saxion Next Private opleidingen
Saxion Next is een afzonderlijke organisatorische eenheid binnen de Stichting Saxion en biedt (onder eigen brinnummer) private bacheloropleidingen aan. Saxion Next heeft 22 private hboopleidingen, waaronder 16 tweedegraadslerarenopleidingen. De studenttevredenheid bij Saxion Next is licht gestegen van een 6,6 naar een 6,8. Uitgesplitst per actieve opleiding betreft dit: Farmaceutisch Consulent 6,8, Interior Design & Styling 6,5 en Tweedegraadslerarenopleidingen Nederlands 7,2 en Economie 7,1. In 2014 zijn 61 propedeutische getuigschriften en 255 hbo bachelor getuigschriften door Saxion Next uitgereikt. Er is veel aandacht voor het opschalen van docenten naar masterniveau. Door scholing en gericht aannamebeleid stijgt het percentage masteropgeleiden gestaag en ontwikkelt Saxion Next zich in lijn met Saxionbeleid.
7.3. Assortiment Focus op beperkt assortiment
24
Ontwikkelingen actieve opleidingen Saxion Next speelt in op de geschetste ontwikkelingen ten aanzien van de flexibilisering van (deeltijd) hoger onderwijs aan volwassen. In dit kader ontwikkelen we de verkorte bachelor deeltijdopleidingen Farmaceutisch Consulent en de Tweedegraadslerarenopleidingen richting een modulaire, flexibele context. Voor de voltijd bacheloropleiding Interior Design & Styling onderzoeken we of we deze opleiding ook voor buitenlandse studenten gaan openstellen. Met name uit Azië is er veel belangstelling voor deze opleiding.
Opleidingen in afbouw en overgedragen opleidingen De deeltijd bacheloropleidingen SPD Bedrijfsadministratie, Complementary and Alternative Medicine en Banken en Verzekeren worden afgebouwd. De opleiding Toegepaste Psychologie is overgedragen aan Hogeschool Drechtsteden in Dordrecht (voorheen Da Vinci College), waaraan de opleiding reeds werd uitbesteed. Samenwerking Saxion Next werkte eind 2014 voor de volgende opleidingen samen met een bedrijf of instelling: • Tweedegraadslerarenopleidingen met Saxion (Academie Pedagogiek en Onderwijs) in Deventer en Hengelo; • Staatspraktijkdiploma (SPD) Bedrijfsadministratie met Saxion (Academie FEM) te Enschede; • Interior Design & Styling met Studio Jan des Bouvrie te Naarden; • Farmaceutisch Consulent met het particuliere Mbo-college Capabel te Utrecht.
7.4. Accreditaties Om te (blijven) voldoen aan het gewenste accreditatieniveau investeert Saxion Next in het up-to-date houden van opleidingen aan de hand van gestelde kwaliteitseisen, het ontwikkelen van opleidingen door integratie van onderzoek in onderwijs, het verankeren van kwaliteitsborging van het gerealiseerde eindniveau en de deskundigheidsbevordering voor leden van de examencommissies. Daarnaast anticiperen we op de ontwikkelingen op gebied van een Leven Lang Leren. Specifieke aandachtsgebieden betreffen: • Tweedegraadslerarenopleidingen: deelname aan de pilot in 2015 over flexibilisering deeltijd hoger onderwijs, het actualiseren van het beleid omtrent studentbegeleiding, het organiseren van bijeenkomsten met de Beroepenveldcommissie, het uitvoeren van alumni-onderzoek en het herzien van de inhoud en organisatie van het afstuderen. • Interior Design & Styling heeft het herstelproces positief afgerond en kijkt nu naar: mogelijkheid onderzoeken tot bekostiging van de opleiding, internationalisering van de opleiding, ontwikkeling opleiding op het onderdeel ‘styling’. • Farmaceutisch Consulent: mogelijkheid onderzoeken tot bekostiging van de opleiding, deelname aan de pilot flexibilisering deeltijd hoger onderwijs (2015), internationalisering van de opleiding, het verbreden van uitstroomprofielen en het verder verbeteren van het toetsplan en het toetsprogramma. Accreditaties Om het kwaliteitsniveau van de opleidingen te garanderen worden deze regelmatig geaccrediteerd. In onderstaand overzicht zijn de lopende accreditaties onder Saxion Next opgenomen.
Tabel 6, Accreditaties Saxion Next Opleiding
Uitkomsten accreditatie
Tweedegraadslerarenopleidingen (16 licenties)
(Voorlopige) accreditatie tot juli 2018.
Interior Design & Styling
Geaccrediteerd tot juli 2020.
Farmaceutisch Consulent
Visitatie heeft in oktober 2014 plaatsgevonden. Besluit wordt in het kalenderjaar 2015 verwacht. De huidige accreditatie loopt tot 1 januari 2016.
Bank en Verzekeren
In afbouw: einde accreditatie 31 december 2019.
SPD Bedrijfsadministratie
In afbouw, einde accreditatie 31 december 2019.
Toegepaste Psychologie
Is overgedragen, einde accreditatie 31 augustus 2015.
Complementary and Alternative Medicin
In afbouw, einde accreditatie 12 juli 2016.
25
Privaat onderwijs
Naleving Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek Jaarlijks wordt door de opleidingsmanagers, met advies van de examencommissie, per opleiding, de Onderwijs- en Examenregeling (OER) geactualiseerd. Deze worden vervolgens vastgesteld door de directie van Saxion Next en digitaal voor studenten beschikbaar gesteld. De directie benoemt jaarlijks voor iedere opleiding een aparte examencommissie met ten minste een extern lid. De voorzitters van de examencommissies hebben driemaal per jaar een algemeen overleg met de directie en de kwaliteitszorgmedewerker. Het vrijstellingenbeleid verloopt via de examencommissie, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen vrijstellingen bij verkorte opleidingen (de zogenaamde onvolledige hbo opleidingen) en reguliere vrijstellingen. Mede door het hanteren van het eigen logo van Saxion Next en het beheer van een eigen website is de informatievoorziening aan studenten transparant. Daarnaast hebben alle studenten toegang tot de eigen digitale leeromgeving van Saxion Next.
7.5. Risicoanalyse Negen klachten behandeld
De in hoofdstuk 8.2 opgenomen risicoparagraaf is voor een groot deel ook van toepassing op Saxion Next. Belangrijke risico’s die specifiek voor Saxion Next gelden en waarop beheersingsmaatregelen zijn getroffen betreffen: • De afbouw en overdracht van een aantal opleidingen in de afgelopen jaren, waardoor het aantal studenten een dalende lijn laat zien. Mede door de juridische overdracht van de opleiding Toegepaste Psychologie is het aantal ingeschreven studenten in 2014 voor het eerst onder de 1.000 gekomen. De organisatie van Saxion Next is aangepast op deze lagere studentenomvang. Het resultaat over 2014, inclusief incidentele baten, bedroeg € 317.000. De private reserve van Saxion Next bedraagt ultimo 2014 € 729.000, waardoor er voldoende buffer is voor innovatie. De inschatting is dat vanuit de vraag op het gebied van een Leven Lang Leren, nieuwe kansen komen voor private opleidingen. • De Tweedegraadslerarenopleidingen en de opleiding Farmaceutisch Consulent betreffen verkorte (de zogenaamde onvolledige) bacheloropleidingen. Voor het behalen van accreditatie voor deze onvolledige opleidingen is een wetswijziging nodig. Deze wetswijziging komt in beeld wanneer het beleid met betrekking tot Leven Lang Leren wordt geïmplementeerd. • Naleving van de specifieke wet- en regelgeving op het gebied van private opleidingen, zoals het specifieke klacht- en beroepsrecht en de volledige toerekening van kosten aan private activiteiten. • Een punt van zorg is en blijft de regelgeving vanuit de Belastingdienst ten aanzien van de inzet van zelfstandig ondernemers als parttime docenten. Voor een private hogeschool is een flexibele inzet van praktijkdocenten van groot belang.
7.6. Klachten Saxion Next is lid van de branchevereniging voor privaat onderwijs, de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO). Dit betekent dat zij zich dient te houden aan de gedragscode die door de NRTO is opgesteld, waaronder het hebben van een klachtenprocedure, die digitaal beschikbaar is. Eventuele klachten inzake besluiten van de examencommissie worden eerst door de commissie van Bezwaar voor Examens bij Saxion Next behandeld. In 2014 heeft deze commissie vijf klachten ontvangen. De klachten betroffen vrijstellingsverzoek (1), toetsing (3) en procedure rondom toetsing (1). Deze klachten zijn allen beantwoord door commissie van Bezwaar voor de Examens van Saxion Next. Drie klachten zijn aanhangig gemaakt bij de Geschillencommissie van de NRTO; twee klachten zijn gegrond verklaard en één klacht is ongegrond verklaard. Daarnaast zijn er vier klachten rechtstreeks bij de directie van Saxion Next ingediend. De klachten betroffen afstuderen en collegegeld (1), propedeuse en collegegeld (1), uitschrijving en collegegeld (1) en onjuiste vermelding op getuigschrift (1). Twee klachten zijn positief afgehandeld, de overige twee klachten zijn nog in behandeling. Ook deze klachten kunnen nog aanhangig worden gemaakt bij de Geschillencommissie van de NRTO.
26
27
8
Governance en bedrijfsvoering Saxion stuurt!
8.1. Ontwikkelingen Versterking bestuurskracht
De Minister heeft aangegeven hoe ze de bestuurskracht in het onderwijs wil versterken. Deze versterking komt onder andere tot uiting in meer aandacht voor de lange termijnvisie in het jaarverslag in de vorm van een continuïteitsparagraaf, transparantere benoeming van toezichthouders en meer nadruk op zelfregulering vanuit een eigen branchecode over ‘goed bestuur’. Saxion onderschrijft dat goed bestuur méér is dan alleen het naleven van regels en richtlijnen. Het gaat vooral om het ‘juiste’ morele gedrag en houding in het dagelijkse denken en doen en hierover transparant verantwoording afleggen. De vier p’s van goed bestuur ‘personen, principes, processen en prestaties’, dienen een goed samenspel te vertonen en evenwichtig verbonden te zijn. De Raad van Toezicht heeft in 2014 een toetsingskader ontwikkeld, dat een gemeenschappelijk referentiekader biedt. Het geeft richting aan de relatie tussen het College van Bestuur en de Raad van Toezicht.
Rekenschap
Goed bestuur houdt ook in dat er verantwoording wordt afgelegd over het gevoerde beleid. In dit jaarverslag 2014 kijken we terug op de resultaten en activiteiten van het afgelopen jaar. Dit doen we ook in direct overleg met onze toezichthouder. Goed bestuur betekent ook dat we tijdig inzicht krijgen in (verwachte) toekomstige ontwikkelingen en risico’s. We reflecteren onze eerdere, strategische keuzes naar de kennis van nu, welke risico’s daaraan verbonden zijn en welke keuzes Saxion op basis daarvan gemaakt heeft. Zo besteden we bewust aandacht aan een grotere betrokkenheid van de organisatie bij het bepalen van de belangrijkste strategische risico’s.
Continuïteit
Continuïteit en het bieden van toekomstvisie is in dit opzicht ook steeds belangrijker. Dat is immers de basis voor de toekomst. Dit geldt zowel financieel, als ook in termen van de verwachte ontwikkelingen in studentenaantallen, de personeelsontwikkeling en de daaraan gekoppelde investeringen. In de continuïteitsparagraaf besteden we hier aandacht aan.
8.2. Governance Branchecode Goed Bestuur Branchecode in werking
De belangrijkste aanpassingen op basis van de nieuwe Branchecode Goed Bestuur zijn verwerkt. Zo is er een toetsingskader door de Raad van Toezicht opgesteld en is de maximale zittingsduur van leden van de Raad van Toezicht beperkt van twaalf naar acht jaar. Daarnaast is een protocol strategische samenwerkingsverbanden en een samenhangend beleid inzake de horizontale dialoog opgesteld. Tevens is een aantal aanpassingen in de statuten en het toezichtreglement verwerkt. De governance-structuur is in 2014 niet gewijzigd. Er zijn geen transacties geweest met tegenstrijdige belangen tussen Saxion en leden van het College van Bestuur en ook niet tussen Saxion en leden van de Raad van Toezicht. Saxion is daarmee in lijn met de Branchecode.
Horizontale dialoog Maatschappelijke verantwoording
28
In de Branchecode Goed Bestuur is expliciete aandacht voor de rol van de stakeholders in het beleidsproces en de strategie van de hogeschool. De code gebruikt hiervoor de term ‘horizontale dialoog’. Elke hogeschool biedt inzicht in de wijze waarop ze deze maatschappelijke verantwoording vorm geeft. Wij baseren onze invulling van de horizontale dialoog op onze visie, missie en profilering. De Raad van Toezicht ziet erop toe dat het College van Bestuur de stakeholders van Saxion betrekt bij de ontwikkeling van haar beleid.
Saxion is een met de buitenwereld verbonden kennisinstelling; samenwerking met klanten en relaties is voor haar vanzelfsprekend. Saxion voert haar dialoog met diverse stakeholders: studenten, medewerkers, CMR-leden, ouders, gemeente(n), toeleverende of afnemende scholen, bedrijven, banken en andere personen of instellingen die een belang hebben bij Saxion. De horizontale dialoog draagt bij aan de klantgerichtheid, het omgevingsbewustzijn en transparantie over beleid en functioneren. Saxion geeft dan ook op diverse manieren invulling aan het betrekken van haar stakeholders. Dit wordt hieronder geïllustreerd met een aantal voorbeelden. • Studenten worden betrokken via officiële gremia als de centrale medezeggenschapsraad en de academieraden, ze maken deel uit van opleidingscommissies die advies uitbrengen over de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en zijn actief in het onderwijs, bijvoorbeeld als studentassistent. Het College van Bestuur ontmoet studenten ook informeel via het bijwonen van lessen en meeloopstages. Tot slot worden studenten actief betrokken bij de voorlichting, werving van nieuwe studenten en introductiedagen. • Studenten, medewerkers, bedrijfsleven, vertegenwoordiging van overheid en publieke maatschappelijke instellingen, CMR en Raad van Toezicht worden betrokken bij de totstandkoming van de strategieontwikkeling van Saxion. • De horizontale dialoog van Saxion is sterk verweven met haar kwaliteitsbeleid. Saxion vindt de betrokkenheid bij kwaliteitszorg van studenten, medewerkers en werkveld essentieel. De stakeholders vervullen dan ook via commissies en overlegorganen een belangrijke rol bij het vaststellen van de doelen en verbeterbeleid en leveren hiervoor input en feedback via evaluaties, audits en tevredenheidsmetingen. • Bedrijven en het werkveld zijn actief bij Saxion betrokken via stages, afstudeerprojecten en inbreng van casussen en projecten. Ook is het werkveld betrokken via deelname aan de per opleiding ingerichte werkveld- of beroepenveldcommissies. Saxion kent daarnaast diverse partnerships met bedrijven en instellingen. Er is contact met ondernemingen en overheid via lectoraten, Centres of Expertise en Saxion neemt deel aan diverse B2B-netwerken. • Externe stakeholders, zoals het bedrijfsleven, (lokale) overheden, onderwijsinstellingen, Vereniging Hogescholen, andere maatschappelijke organisaties en studie- en studentenverenigingen worden bij Saxion structureel actief betrokken door het College van Bestuur via diverse formele en informele gremia. Het gaat dan om de uitwisseling van informatie, het voeren van discussies en in sommige gevallen het maken van afspraken. • De Raad van Advies Docenten faciliteert en stimuleert het gesprek tussen de docenten en het College van Bestuur over de dagelijkse onderwijspraktijk en visie op het onderwijs. Informatie en discussie
De informatievoorziening aan haar stakeholders is een belangrijk onderdeel van de horizontale dialoog. De website Saxion.nl biedt gedetailleerde en actuele informatie voor specifieke doelgroepen en SAX.nu is de website van het redactioneel onafhankelijke hogeschoolmagazine SAX. Daarnaast zijn er meerdere netwerken en social media platforms waarin communicatie tussen Saxion medewerkers, studenten en stakeholders plaatsvindt. Daarnaast legt Saxion ook verantwoording af via officiële documenten als dit Jaarverslag inclusief de Jaarrekening.
Risicobeheersing en monitoring Risicobeheersing is ‘in control’ zijn
Risico’s worden mede bepaald aan de hand van het handelen van onze medewerkers en hun integriteit, motivatie, bewustzijn, normen en waarden en hun kennis en vaardigheden, in samenhang met hun (werk)omgeving. We besteden daarom ook volop aandacht aan de soft controls (cultuur, gedrag en houding).
Risicokaart 2015
Om risicomanagement breder te verankeren in de organisatie is een discussie gevoerd over de belangrijkste strategische risico’s van Saxion en de wijze waarop de beheersing hiervan is ingebed in de dagelijkse processen. In de risicokaart 2014 zijn de tien belangrijkste strategische risico’s, inclusief de beheersingsmaatregelen, vastgelegd. In 2014 is onderzocht of de belangrijkste beheersingsmaatregelen in voldoende mate zijn geborgd. Daarnaast zijn, in overleg met interne stakeholders, eventuele nieuwe risico’s uit interne en externe ontwikkelingen geïnventariseerd en heeft een scoring van de risico’s plaatsgevonden (kans en impact). Dit leidt tot de hieronder weergegeven risicokaart voor 2015.
29
Impact
Governance en bedrijfsvoering
1. 1. KwaliteitKwaliteit onderwijs onderwijs
2.
A = Bach. rend. B = CoE C = Overige prest. afspraken
2-A. Bachelor rendement
7. Key-functionarissen
8.
Ondoelmatige/ Onrechtmatige besteding
6. Informatie beveiliging 3. Living Technology
2-B. CoE's 4. UAS
5. Kwaliteitsonderzoek 5. Kwaliteitsonderzoek
9.
Overheidsbeleid, demografische ontwikkeling & huisvesting
2014
9.
Overheidsbeleid, demografische ontwikkeling
2015
Kans Afbeelding 1, Risicokaart
Enkele conclusies uit deze risicoscore: • Het behalen van de prestatieafspraken, behalve op de onderdelen bachelorrendement en de Centres of Expertise, is in 2015 niet meer in de scoring opgenomen. • De prestatieafspraak ‘Studentenoordeel’ is als een onderdeel van het risico onvoldoende kwaliteit onderwijs beschouwd en de verwachting is dat de overige prestatieafspraken worden gehaald. • Informatiebeveiliging is een nieuw geïdentificeerd risico. Uit (externe) onderzoeken komt naar voren dat het beveiligingsniveau en de beschikbaarheid en kwaliteit van managementinformatie omhoog moet. Er zijn op dit moment geen onaanvaardbare risico’s, maar om in 2016 aan de interne en externe eisen te kunnen voldoen (zoals de aangescherpte wet- en regelgeving rondom privacy) is verdere professionalisering van de informatievoorziening noodzakelijk. Hoog risico: • Het bachelorrendement heeft een hoog risico. Als we deze prestatieafspraak niet halen, is de financiële impact relatief beperkt (circa € 2 miljoen, 1% van de opbrengsten), maar de impact op het imago is hoog. Interventies op bachelorrendement zijn in gang, aanvullende maatregelen zijn niet nodig. Het is nu belangrijk dat de uitvoering van deze maatregelen in de onderwijsteams wordt geborgd.
30
Gemiddelde risico’s of grotendeels gemiddelde risico’s: • Op het gebied van Living Technology en de realisatie van de University of Applied Sciences is vooruitgang geboekt. Uit de herijking van de Strategische Agenda op deze thema’s blijkt dat een nadere concretisering van de doelstellingen, mijlpalen (de focus) en verantwoordelijkheden noodzakelijk is. De Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek heeft in 2014 beoordeeld dat Saxion in voldoende mate een start heeft gemaakt met de uitvoering van de afgesproken plannen met betrekking tot deze profilering en zwaartepuntvorming. • De realisatie van de Centres of Expertise, TechForFuture en TechYourFuture, ligt op koers. Dit is tevens bevestigd door de Reviewcommissie hoger onderwijs en onderzoek. De bijdrage uit de prestatiebekostiging tot 2016 is daarmee veiliggesteld. • De beschikbaarheid over voldoende key-functionarissen is onveranderd. In 2014 is fors geïnve-
steerd in extra docenten en is een Top Potential traject voor talenten gestart. Daarnaast bestaat aandacht voor de scholing en professionalisering van teamleiders. De algemene indruk is dat voldoende ‘potentieel’ in huis is, hoewel de werving van docenten in het domein Techniek veel aandacht en moeite vergt. • De kans op een onrechtmatige of ondoelmatige besteding van middelen wordt hoger bij een gezonde financiële positie. De gezonde financiële positie van Saxion noopt tot waakzaamheid op dit punt. Door bewustzijn-verhogende maatregelen besteden wij aandacht aan dit risico. • De kwaliteit van onderzoek is van een laag risico in 2014 naar een gedeeltelijk gemiddeld risico in 2015 verschoven. De inbedding van onderzoek in onderwijs, die een nieuwe positionering vereist, is beter geworden en Saxion zet hiermee binnen het hbo de toon. Er is wel behoefte aan duidelijke prestatie-indicatoren voor onderzoek en daaraan gekoppelde streefwaarden. Gezien de relatief beperkte omvang van het onderzoek is het risico voor Saxion beperkt. • Het risico als gevolg van de combinatie van overheidsbeleid, de demografische ontwikkeling en huisvesting is van een laag risico in 2014 naar een gedeeltelijk gemiddeld risico in 2015 verschoven. Door de demografische ontwikkelingen, de aanpassing van het leenstelsel en de instroom van buitenlandse studenten wordt de groei van de studenteninstroom onzeker. Door beheersingsmaatregelen, zoals het opstellen van (financiële) meerjaren scenario’s en aandacht voor een variabele kostenstructuur houden we de kans op onvoorziene ontwikkelingen beperkt.
Planning & Control Kaders en betrouwbare informatie
Voor het besturen, toezicht houden en verantwoorden op basis van correcte en actuele informatie zijn duidelijke kaders nodig. Managementinformatie over de prestatie-indicatoren dient relevant, betrouwbaar en beschikbaar te zijn. Belangrijk is de betrouwbare ontsluiting van de informatie op zowel strategisch als operationeel niveau. In 2014 is een set voor managementinformatie over de prestatie-indicatoren verder ontwikkeld, welke we in 2015 uitbreiden. Van dit type toegankelijke informatiesysteem (datawarehouse) voor studenten is een eerste versie afgerond en er is gestart met een datawarehouse personeel. In 2015 bouwen we deze verder uit, met aandacht voor rapportering. In 2016 wordt gestart met het datawarehouse financiën. In 2014 is een verdere efficiencyverbetering van de planning en controlcyclus ingezet, door de managementrapportage tot en met augustus 2014 en het jaarplan 2015 in één rapportage samen te voegen. Voor de lectoraten zijn twee managementreviews vervangen door één halfjaarsrapportage op hoofdlijnen.
8.3. Kwaliteitszorg Kwaliteit en Kritische Reflectie
De vorm van kwaliteitszorg ontwikkelt zich van evalueren, via een modelmatige kwaliteitsbenadering naar het Saxion kwaliteitszorgsysteem op basis van landelijke toetsingskaders en interne audits, thema-audits en evaluaties. In 2014 is deze methodiek van kwaliteitszorg tegen het licht gehouden, mede ter voorbereiding van de gecombineerde midterm review Instellingstoets Kwaliteitszorg en Validatie Kwaliteitszorgsysteem Onderzoek. We zijn de eerste hogeschool die een dergelijke zelfevaluatie geïntegreerd uitvoert. Hieruit is naar voren gekomen dat de processen en systemen grotendeels functioneel zijn en dat zij de ontwikkeling en de verbetering van het onderwijs en het praktijkgericht onderzoek ondersteunen. Tegelijkertijd bleek ook dat de ontwikkelingsstadia van kwaliteitsbeleid van onderwijs en dat van onderzoek nog niet synchroon lopen. Het zelfonderzoek heeft geresulteerd in een Kritische Reflectie die eind 2014 is voorgelegd aan een hiervoor ingesteld panel van externe deskundigen. De reactie op deze reflectie verwachten we in 2015. De resultaten van de midterm review vormen de basis voor de herziening van het Saxion kwaliteitsbeleid (uit 2008), waarin ook de kwaliteitscultuur een belangrijk onderwerp zal vormen.
8.4. Maatwerktrajecten, uitbesteding werkzaamheden Saxion verzorgt geen maatwerktrajecten en besteedt geen opleidingswerkzaamheden uit aan derden.
8.5. Dienstverlening Faciliteiten Aanbesteding en veiligheid
Goede facilitaire voorzieningen vormen het fundament voor een goed draaiende Saxionorganisatie. In 2014 heeft Saxion acht Europese Aanbestedingen gepubliceerd en diverse meervoudige onderhandse aanbestedingen afgerond. Dit heeft geleid tot een besparing (conform het besparingsprotocol) van circa € 0,9 miljoen. Op het gebied van veiligheid is het eerste trainingsjaar van het driejarige trainingsprogramma afgerond. Hierin stond het crisisoverleg centraal en de
31
Governance en bedrijfsvoering
uitgangspunten in rolverdeling, samenwerking en de beheersing van een calamiteit. Voor het trainingsjaar 2015 staat de samenwerking met de bedrijfshulpverleningsorganisatie en de inzet van de back-up teams centraal. Duurzaamheid als basis
Ten aanzien van de duurzaamheid in gebouwen en bedrijfsvoering is een platform opgericht waarin onderzoek, onderwijs en bedrijfsvoering zich gezamenlijk richten op duurzaamheid. Dit platform heeft meegewerkt aan de verkenning van een keurmerk voor duurzaamheid opleidingen, de voorbereiding van implementatie ISO 26000, de (financiële) haalbaarheid van alternatieve warmte koude opslag, de scheiding van afval, aanbestedingen (duurzame) energie en (duurzame) catering en de implementatie van een energiescan in het gebouw te Deventer (Enschede geschiedt in 2015).
Informatie Goed lopende informatievoorziening essentieel
Voor een kennisintensieve organisatie als Saxion is een goed lopende informatievoorziening een noodzaak. Onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering zijn afhankelijk van continue beschikbaarheid van actuele informatie (gegevens, data, content). Deze informatievoorziening wordt mogelijk gemaakt door applicaties en de onderliggende ICT-infrastructuur. Deze infrastructuur is cruciaal, aangezien meer dan 90% van de studenten beschikt over een hierop aangesloten laptop en/ of een smartphone. In 2014 is gestart met het op een hoger niveau brengen van een aantal bedrijfskritische processen binnen de informatievoorziening gericht op informatiebeveiliging en privacybescherming, wijzigingenbeheer en incidentmanagement, datamanagement en –kwaliteit, managementinformatie en functioneel beheer. Het dagelijks gebruik van de digitale leeromgeving Blackboard door studenten neemt toe en is nu ruim 40%. Studenten vinden met name digitale oefentoetsen en de beschikbaarheid van korte instructievideo’s belangrijk. Daartoe is in 2014 een betere video-infrastructuur geïmplementeerd en is het centrale systeem voor digitaal toetsen vervangen. Daarbij zijn deze nieuwe mogelijkheden van formatieve toetsing en video-instructies binnen Blackboard onder de aandacht van docenten gebracht om te bevorderen dat deze binnen het onderwijs gebruikt gaan worden. Vijf academies zijn inmiddels aangesloten op het platform www.OurSaxionWorld.com, dat in 2013 werd ontwikkeld en gericht is op de verbinding van Saxion met haar (internationale) stakeholders. De rest van Saxion volgt in 2015. Het project “Worx” (ondersteuning van efficiënt en effectief werken) is eind 2014 succesvol afgerond. Er zijn afspraken gemaakt over de overdracht naar de staande organisatie. De digitale toegankelijkheid van websites en Saxionbrede informatiesystemen is in 2014 verder verbeterd. Aandachtspunt hierbij lag vooral op de tijdige en correcte aanlevering van content door medewerkers.
Corporate Communicatie Saxion actiever op social media
In 2014 werden Social Media voor het eerst bewust ingezet om meer aandacht te vestigen (dus traffic te genereren) op de corporate website, www.saxion.nl. Dit heeft zich mede vertaald in een groei van het aantal bezoekers (+18%), het aantal keren dat de site bezocht werd (+21%) en een sterke groei (20%) van het aantal pagina's dat werd opgevraagd: van ruim 4.5 miljoen pagina's in 2013 naar bijna 5,5 miljoen in 2014. Daarnaast had Saxion 7.216 volgers op Twitter (+15%) en 1.648 fans op Facebook (+181%). Saxion verzond in 2014 69 persberichten die vrijwel altijd een publicatie opleverden in met name de regionale publieksmedia: TC Tubantia, De Stentor, Deventer Centraal, RTV Oost en Enschede.fm. Ruim 25.000 bezoekers namen deel aan de open dagen van Saxion en waardeerde deze met het rapportcijfer 7,8. Het Saxion Informatie Centrum behandelde 5.353 telefoontjes en 16.790 mails met vragen over studeren bij Saxion.
Studentenondersteuning 32
Studiesuccescentrum voor de begeleiding van studenten
Begin 2014 is het Studiesuccescentrum opgericht, als voortzetting van Studentvoorzieningen. Met het Studiesuccescentrum biedt Saxion, aanvullend op studieloopbaanbegeleiding, coaching aan de student om het maximale studiesucces te behalen. Deze coaching is ook beschikbaar voor aspirant (instromende) en uitstromende studenten. Het Studiesuccescentrum ondersteunt de academies en de studieloopbaanbegeleiders met actuele expertise bij vraagstukken op het gebied
van studentbegeleiding. Het biedt een platform om goede initiatieven van academies te verbinden en kennis en ervaringen op het gebied van studiesucces te delen. In 2014 is een digitale (tweetalige) zelfhulpomgeving voor studenten gelanceerd en is een Studiesuccesscan ontwikkeld om knelpunten op het gebied van studeren te signaleren. Daarnaast biedt het Studiesuccescentrum twee nieuwe trainingen aan voor de Engelstalige taalondersteuning van studenten (Academic Writing en Professional Settings). 23 studie- en studentenverenigingen
Studeren is ook een belevenis en een ‘way-of-life’. Het aantal studie- en studentenverenigingen van Saxion neemt licht toe en de teller staat eind 2014 op 23 verenigingen: 1 in Apeldoorn, 11 in Deventer en 17 in Enschede. Het Koepel Overleg Studenten Saxion zet zich als overkoepelend orgaan voor studieverenigingen van Saxion in om de continuïteit, gezondheid en de functionaliteit van studieverenigingen te stimuleren. Het bestuur van dit overkoepelend orgaan praat mee op beleidsniveau binnen Saxion, overlegt regelmatig met de gemeente, de Student-Union van de Universiteit Twente en landelijke studentenorganisaties.
Studeren met functiebeperking
Bijna 12% van onze studenten heeft een dusdanige functiebeperking dat dit hun studie belemmert. Ongeveer de helft daarvan heeft dyslexie, bij de andere helft is sprake van concentratieproblemen of vermoeidheid en energietekort. We bieden deze studenten extra faciliteiten aan, zoals verlengde toetstijd, het maken van toetsen in een rustige ruimte of spreiding van het studieprogramma of de stage. Studenten met een autisme spectrum stoornis kunnen een studentbegeleider krijgen die, gecoacht door een expert, de student begeleidt. Speerpunten van Saxion liggen op het gebied van voorlichting en communicatie en de versteviging van de rol van contactpersonen binnen de academie/opleiding. Dit is vastgelegd in het nieuwe Beleidsplan Studeren met een Functiebeperking.
136 studenten met sportcarrière
Saxion heeft in 2014 een conferentie over de combinatie van topsport en succesvol studeren georganiseerd. Daarin stonden het verbinden en delen van ervaringen met en van topsporters centraal. Voor studenten met een topsportcarrière is het belangrijk dat het onderwijs flexibeler wordt en colleges en toetsen om wedstrijden heen gepland worden. Elke topsporter stelt daartoe jaarlijks in overleg met de opleiding een studieplan op waarbij rekening wordt gehouden met trainingen en (internationale) wedstrijden. In 2014 studeren 136 topsporters bij Saxion, waarvan 46 de opleiding Commerciële Economie bij de Saxion Topsport Academy volgen.
Financiële ondersteuning van studenten
Daar waar studenten vertraging oplopen door bijvoorbeeld topsport of een bijzondere omstandigheid, kan Saxion een financiële ondersteuning bieden in de vorm van een gift. Daarnaast kent Saxion de mogelijkheid om een lening te verstrekken aan een student die door een acute omstandigheid tijdelijk geen financiële middelen heeft en daardoor niet zijn collegegeld of boekengeld kan betalen (de noodvoorziening). Met ingang van 2013 is er ook ondersteuning voor studenten die bestuurslid zijn van een door Saxion erkende studie- of studentenvereniging in de vorm van een bestuursparticipatievoorziening. In het studiejaar 2013-2014 hebben 139 studenten een beroep gedaan op een vorm van ondersteuning (130 EU en 9 niet EER studenten). In totaal is vanuit het profileringsfonds € 235.062 uitgegeven. Om de uitgaande en inkomende internationale mobiliteit van studenten te stimuleren zijn in 2014 in dit kader 170 beurzen toegekend aan Saxion-studenten variërend van minimaal € 264 tot maximaal € 500. Daarnaast zijn voor het studiejaar 2013-2014 257 beurzen verstrekt aan talentvolle buitenlandse studenten (zie tabel 8).
Tabel 7, Profileringsfonds Uitgaven Voorzieningen op grond van bijzondere omstandigheden Voorziening erkende beoefenaar topsport of kunst en cultuur Noodvoorzieningen (lening)
Bedrag (€) 66.360 7.756 37.134
Bestuursparticipatievoorzieningen
123.812
Beurzen
945.807
Totaal
1.180.869
33
Governance en bedrijfsvoering
Tabel 8, Beurzen Uitgaven
Aantal
Bedrag (€)
Uitgaande beurzen
170
58.939
Inkomende studenten • Top Talent Scholarships • Extended Saxion Talent Scholarships • Saxion Talent Scholarships • Orange Tulip Scholarships
19 108 127 3
100.198 356.400 418.570 11.700
Totaal
427
945.807
8.6. Personeel Strategisch HRM beleid Personeel, dienstverlening en werkomgeving
Het strategisch HRM beleid is gericht op de professionalisering en duurzame inzetbaarheid van personeel, de professionalisering van dienstverlening en de professionalisering van de werkomgeving. In de professionalisering van het onderwijzend personeel richten we ons op masteropgeleide docenten en op certificering op de diverse thema’s. Het aandeel masteropgeleide docenten groeit en per eind 2014 heeft 76% van de docenten een masteropleiding. In de aanpak van certificering onderscheidt Saxion zich van de andere hogescholen door alle docenten mee te nemen in de certificering voor de basiskwalificaties didactiek en examinering. In de professionalisering van de dienstverlening speelt ketenmanagement en procesgericht werken een grote rol. We sturen op het beter inrichten en soepel verlopen van processen over de diverse organisatieonderdelen heen. De professionalisering van de werkomgeving, WorX, stimuleert tijden plaatsonafhankelijk werken met gebruikmaking van applicaties voor digitaal samenwerken en communiceren. Ook de mobiele devices waarover veel medewerkers beschikken, maken het flexibel werken eenvoudiger.
34
High potentials van Saxion
Vijftien geselecteerde high potentials van Saxion hebben een intern traineeprogramma doorlopen waarin ze leerden Saxion, de buitenwereld en zichzelf te ontdekken. Met het door hun georganiseerde seminar “Face the future” hebben ze veel externen en medewerkers van Saxion meegenomen in de wereld van technologie.
Veranderende organisatie
De groei van Saxion in de afgelopen jaren en de focus op kwaliteit en zichtbaarheid vragen om een hierop toegesneden organisatie. Aandachtspunten waren de positionering van het Studiesuccescentrum, de verhouding van academies in het domein techniek, de ordening van opleidingen binnen het economisch domein en het groeperen van de deeltijdopleidingen. Het Studiesuccescentrum is operationeel en de Saxion Parttime School is in ontwikkeling. De heroriëntatie van opleidingen in het technisch en economisch domein krijgt zijn beslag in 2015.
Corporate communicatie
Ook de corporate communicatie heeft een kwaliteitsimpuls gekregen met meer specialisatie, kwaliteit, samenwerking en regie. Daarbij is gekozen om de communicatiefunctie op coöperatieniveau (per domein en een voor de diensten) te organiseren.
Diversiteit daalt ligt
Diversiteit draagt bij aan duurzame inzetbaarheid. In de landelijke Monitor Talent naar de Top heeft Saxion in de rapportage over 2013 een diversiteit van 31,2%, hetgeen een daling is ten opzicht van het jaar daarvoor (36,6%). Onze ambitie voor 50-50 verhouding in de top per 2015 halen we niet. Relatief gezien ligt ons huidige niveau beduidend hoger dan de eindambities van onze branchegenoten (26,6%). Er is ook nog voldoende potentieel aanwezig in de subtop en deze daling betekent dan ook dat we onze aandacht erbij moeten houden. Bij vacatures op leidinggevende- en sleutelposities zoeken we gericht naar vrouwen en in de dagelijkse praktijk kunnen we die extra stap zetten door het bewust sturen op diversiteit (cultureel, leeftijd, m/v, seksuele geaardheid, etc.). Het gaat ons echter niet alleen om verschillen aan de buitenkant, het biedt ook kansen in creativiteit, anders denken, anders doen en tegenkracht organiseren en biedt daarmee een toegevoegde waarde voor Saxion.
Professionaliseringsplan Toename gecertificeerde docenten
Investeren in medewerkers is belangrijk. Het Saxion Professionaliseringsplan 2013-2017 biedt hiervoor het kader en de facilitering. Daarbij ligt de focus op de professionalisering van de docent(onderzoeker). Deze groep ontwikkelt zich, conform de prestatieafspraken, van hbo naar masterniveau. Daarnaast zien we binnen deze groep een toenemend aantal gecertificeerde docenten voor de basiskwalificatie didactische bekwaamheid (BDB). Eind 2013 was 42% van de docenten hiervoor gecertificeerd, eind 2014 is dit percentage gestegen naar 50% met daarnaast 10% van de docenten dat bezig is met scholing of assessment BDB. Voor de basiskwalificatie examinering (BKE) zien we ook een stijgende lijn, van 10% in het voorjaar 2014 naar 16% eind 2014. 19% van de docenten is bezig met scholing BKE. Hiermee volgen we de landelijke ontwikkelingen op het gebied van certificering van hbo-docenten. Hogescholen hebben onderling afspraken (convenant) gemaakt over de wederzijdse validatie van de ingerichte scholingstrajecten voor certificering. Daarmee wordt de waarde van certificaten ook buiten Saxion erkend.
Tabel 9, Certificering van docenten (inclusief Saxion Next) Uitkomsten accreditatie basiskwalificatie didactische bekwaamheid
Januari 2014
April 2014
Augustus 2014
December 2014
Prognose 20161
41,9%
48,7%
49,5%
50,3%
60,5%
-
10,4%
13,2%
16,3%
34,8%
basiskwalificatie examinering 1
prognose op basis van lopende en geplande trajecten 2015 en 2016.
In 2014 is gestart met de ontwikkeling van een verdiepingsniveau voor zowel basiskwalificatie didactische bekwaamheid als basiskwalificatie examinering. Deze seniorkwalificatie didactische bekwaamheid en de seniorkwalificatie examinering starten in 2015. Voor de uitvoering van de verdieping van de examinering wordt nauw samengewerkt met de Universiteit Twente. Ook certificering op e-learning, Engels en studieloopbaan
Naast deze landelijke thema’s heeft Saxion een aantal eigen thema’s voor certificering benoemd. Op het gebied van e-learning is de scholing gestart. Ter bevordering van de tweetaligheid en een meer internationaal karakter geldt sinds 2014 een certificering op Engelse taalvaardigheid voor alle individuele docenten van internationale opleidingen. Daarnaast wordt in docentteams de bekwaamheid voor Onderzoek en Studieloopbaanbegeleiding geborgd en is in 2014 de scholing herontwikkeld en aangepast aan de nieuwe Saxion visie op Studieloopbaanbegeleiding. Eind 2014 is de scholing van het basisniveau van alle thema’s opgeleverd en is reeds gestart met de uitvoering.
Ziekteverzuim en inzetbaarheid Ziekteverzuim weer lager
Voor het tweede jaar op rij ligt het ziekteverzuim onder de streefwaarde van 4% namelijk op 3,6 %. De landelijk trend van lager ziekteverzuim is ook bij Saxion zichtbaar. De medewerkers spelen hier zelf een belangrijke rol in door zelf de afweging te maken of werken, al dan niet thuis, mogelijk is. Daarnaast heeft, zowel preventief als begeleidend, de verzuimmanager een belangrijke rol in de beheersing van ziekteverzuim. Aanvullend daarop zijn personeelsadviseurs rondom dit thema actief en in een later stadium de bedrijfsartsen. Daarnaast hebben medewerkers de mogelijkheid om preventief of curatief, gebruik te maken van ondersteuning, zoals coaching, loopbaanonderzoek, een stressreductieprogramma of een jaarlijkse Health Check.
Tabel 10, Ziekteverzuim MT
OBP
OP
Totaal
2013
0,7%
4,8%
3,2%
3,7%
2014
0,9%
4,8%
3,1%
3,6%
35
Governance en bedrijfsvoering
Nieuwe arbodienst
In het najaar van 2014 is Saxion overgegaan naar een andere arbodienst (Arbo Unie) die past bij onze visie op gezondheidsmanagement met meer regie in de organisatie en de-medicalisering als insteek.
Arbeidsomstandigheden
De Arbo-adviseurs monitoren in de rondgangen de veiligheid in de werk- en leeromgeving. Medewerkers kunnen digitaal hun vragen en opmerkingen kwijt over arbeidsomstandigheden. De conclusies naar aanleiding van de risico-inventarisatie en evaluatie psychosociale arbeidsbelasting zijn geïmplementeerd. De administratieve processen rond alle Arbo-thema’s zijn opgesteld en Arbo maakt onderdeel uit van de planning & controlcyclus. In het najaar van 2014 is een beeldschermcampagne uitgevoerd om medewerkers en studenten bewust te maken van de juiste zithouding en instellingen van bureau, stoel en scherm.
Medewerkerstevredenheid Interventies op werkdruk
Het laatste medewerkerstevredenheidsonderzoek uit 2013 gaf een tevredenheidsscore van 7,8. De punten die de medewerkers hoog waarderen zijn collegialiteit, ontwikkelingsmogelijkheden, organisatie en werksfeer. Verbeterpunten betreffen efficiency, klantgerichtheid, communicatie, leidinggeven, arbeidsomstandigheden en werkdruk. Met name dit laatste thema, werkdruk, werd door veel medewerkers als negatief punt genoemd. In 2014 is dit punt integraal op de agenda gezet binnen Saxion. Samen met medewerkers is gezocht naar mogelijkheden, klein en groot, om de individuele of collectieve werkdruk te verminderen. Dit leidt tot initiatieven als een betere taakverdeling, het meer en beter gebruik maken van elkaars kwaliteiten en talenten, werken met duidelijke kaders, expliciete aandacht voor normtakenplaatjes, het opstellen van ontwerpprincipes voor het onderwijs en een app die de arbeids- en taakverdeling meet naar tijd, talent, taak en tevredenheid.
Opbouw personeel Kleine groei personeel
Eind 2014 telde het personeelsbestand 2.182 fte (2.864 medewerkers). Dit betekent een toename van het aantal fte met 9% (2013: 2004 fte). In aantal medewerkers is de toename 7% (2013: 2.670). De toename is direct te relateren aan de groei van de studentenaantallen en extra middelen, die zijn ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te versterken.
Tabel 11, Verdeling OP/OBP Saxion (incl. Saxion Next) Aantal
FTE
OP
OBP
Totaal
OP
OBP
Totaal
2014
1.745 (61%)
1.119 (39%)
2.864
1.342 (62%)
840 (38%)
2.182
2013
1.569 (59%)
1.101 (41%)
2.670
1.185 (59%)
818 (41%)
2.004
2012
1.385 (58%)
1.004 (42%)
2.389
1.036 (58%)
760 (42%)
1.796
Tabel 12, Verdeling OP / OBP Saxion Next (in fte) FTE OP*
OBP
Totaal
2014
8,7 (48%)
9,4 (52%)
18,1
2013
7,6 (44%)
9,7 (56%)
17,3
2012
7,0 (41%)
10,3 (59%)
17,3
* excl. docenten (OP) werkzaam als ZZP’er
36
Groei OP en krimp OBP
De verhouding onderwijzend personeel ten opzichte van onderwijsondersteunend en beheerspersoneel is 62% : 38% (was 59% : 41% in 2013). De stijging van het aandeel onderwijzend personeel komt voort uit een actieve sturing op aanname van onderwijzend personeel (+157 fte), tegenover een terughoudend aannamebeleid voor ondersteund personeel (+22 fte). Als gevolg van dit beleid is het aandeel docentfuncties in fte’s de afgelopen jaren zowel absoluut als relatief gegroeid ten opzichte van de fte’s van de ondersteuning. De ingezette koers gericht op het relatief vergroten van de omvang van de docentfuncties wordt doorgezet. Door de vele activiteiten op het gebied van vernieuwing en verbetering in de ondersteunende dienstverlening zijn (tijdelijke) uitbreidingen daarbij soms noodzakelijk. Ook ontwikkeling op het vlak van onze onderzoeksactiviteiten, zoals de Centres of Expertise en de bijbehorende (onderzoek)ondersteunende dienstverlening is van invloed op de benodigde omvang van de ondersteuning.
Gemiddelde leeftijd bij Saxion is 43,6 jaar
Saxion heeft een ruime en vrij evenwichtige spreiding qua leeftijdsopbouw. Het ondersteunende personeel is sterker vertegenwoordigd in de jongste leeftijdscategorieën, terwijl docenten procentueel sterk vertegenwoordigd zijn in de gevorderde leeftijdscategorieën. De gemiddelde leeftijd van het personeel is 43,6 jaar. Binnen nu en 12 jaar bereikt 22% van het personeel de pensioengerechtigde leeftijd. De uitstroom van docenten verloopt geleidelijk, waarbij tijdig op vervanging wordt geanticipeerd.
Tabel 13, Verdeling leeftijdsopbouw personeel MT
OBP
OP
Totaal
<25 jaar
0
146
61
207
25 t/m 29
0
85
163
248
30 t/m 34
2
82
210
294
35 t/m 39
2
111
213
326
40 t/m 44
7
153
216
376
45 t/m 49
10
142
238
390
50 t/m 54
16
132
231
379
55 t/m 59
15
122
252
389
60 t/m 64
17
74
153
244
1
2
8
11
70
1.049
1.745
2.864
>64 Totaal
Personeelsbeoordeling Beoordeling op basis van gesprekscyclus
Het voeren van de gesprekscyclus is vanzelfsprekend binnen Saxion. Een aandachtspunt is wel dat er weinig gedifferentieerd wordt in de beoordeling. Het smart formuleren van afspraken en het fair beoordelen vraagt transparantie en vaardigheid. We verwachten een volwassen arbeidsrelatie tussen medewerker en leidinggevende, met goede en heldere afspraken om invulling te geven aan de gemaakte professionaliseringsplannen en de eigen professionele ruimte.
Tabel 14, Beoordelingen uitstekend
goed
voldoende
onvoldoende
overig*
2014
5%
75%
6%
1%
13%
2013
5%
76%
9%
1%
9%
2012
6%
75%
7%
0%
12%
* Dit betreffen medewerkers die bijvoorbeeld langdurig afwezig zijn, extern zijn gedetacheerd of net in dienst zijn of met ontslag gaan.
37
Governance en bedrijfsvoering Wachtgeld 55 wachtgelders
De wachtgeldvoorzieningen worden bepaald op basis van de ultimo december bekende wachtgelders en is per 31 december 2014 vastgesteld op € 1,7 miljoen. Eind 2014 maakten 42 oud-medewerkers aanspraak op de reguliere wettelijke wachtgelduitkering en 13 oud-medewerkers op de boven/nawettelijke wachtgelduitkering. In 2014 zijn maatregelen genomen om de risico’s en verplichtingen in het kader van de wachtgeld te beperken. Er wordt daarbij meer ingezet op de ondersteuning van (oud) medewerkers naar re-integratie in het arbeidsproces.
Cao-hbo Nieuwe cao per 1/10/2014
De cao-hbo 2014-2016 is met terugwerkende kracht per 1 oktober 2014 in werking getreden en loopt tot en met 31 maart 2016. Met de afspraak over professionalisering in de vorige cao-hbo is een eerste grote stap gezet op weg naar de cao voor de toekomst. In de nieuwe cao-hbo is daaraan een vervolg gegeven door de bestaande ouderenregelingen om te vormen naar een regeling gericht op duurzame inzetbaarheid van werknemers in iedere fase van hun loopbaan. Deze regeling is bedoeld om de werknemer in de gelegenheid te stellen afspraken te maken die hem helpen om zijn werk goed, gezond en gemotiveerd te blijven doen. In 2014 is de Wet Werk en Zekerheid aanvaard. Deze nieuwe wet heeft belangrijke consequenties voor de sociale zekerheid, werkgelegenheid en het ontslagrecht. Dit heeft al deels zijn weerslag gekregen in (de inhoud van) de cao-hbo 2014-2016. Zo is de bepaling met betrekking tot de aard en de duur van de arbeidsovereenkomst aangepast. Per 1 januari 2014 is Saxion overgestapt naar het fiscale vergoedingenregime volgens de Werkkostenregeling. De administratie is aangepast zodat uitputting in relatie tot de fiscaal vrije ruimte goed kan worden gemonitord.
8.7. Huisvesting Bezettingsgraad onderwijsruimten Efficiënt gebruik van (onderwijs)ruimte is een goed streven. In de afgelopen jaren is deze efficiency gestegen tot 60%, waarna een stabilisatie zichtbaar is op alle locaties. Bij gelijkblijvend aantal studenten is het aantal beschikbare m2 door externe bij-huur wel licht gestegen. Achterliggende redenen voor deze huur zijn extra contacttijd, extra projecten vanuit kenniscentra en het naar binnen de school halen van activiteiten die bij derden plaatsvonden. Verdere verhoging van bezettingsgraad van onderwijsruimte gaat ten koste van kwalitatief goede roosters, met als gevolg afnemende studenttevredenheid. Verdere verbetering van efficiency kan mogelijk gevonden worden in het gebruik van de niet onderwijsruimten. De benutting van werkplekken voor zowel onderwijzend als ondersteunend personeel wordt daartoe onderzocht.
Ruimtecapaciteit Ruimte voor onderwijs is belangrijk en dient op tijd beschikbaar te zijn. In het voorjaar bepalen we op basis van studentenprognoses de totale omvang van de huisvesting. Begin 2014 werd nog een groei geprognosticeerd en is daarom extra ruimte gehuurd in het Randstadgebouw (Enschede) en in de Sociale Verzekeringsbank (Deventer). Achteraf bleek het aantal studenten vrijwel gelijk aan het jaar ervoor en was er derhalve een licht overschot aan (ingehuurde) ruimte. Ten gevolge hiervan steeg de huisvesting uitgedrukt in m2 bruto vloeroppervlak per student van 4,1 naar 4,4.
Tabel 15, Ruimtecapaciteit Saxion (in m2 bruto vloeroppervlak (bvo) Omschrijving
m2 bvo ultimo 2014
m2 bvo ultimo 2013
Eigen locaties
107.729
107.729
8.155
4.924
115.884
112.653
Externe huur Totaal
38
Studentenhuisvesting 2014 is een overgangsjaar naar nieuwe en betere huisvesting. We richten ons op meer panden in eigen beheer en bouwen het beheer door derden daartoe af.
Tabel 16, Studentenhuisvesting internationale studenten
Aantal kamers ultimo 2014
Aantal kamers ultimo 2013
178 0
76 95
Enschede, eigendom; beheer Saxion
42
42
Enschede, huurpanden; beheer Saxion beheer derden
60 64
21 88
6
6
12
12
362
340
Locatie Deventer, huurpanden; beheer Saxion beheer derden
Apeldoorn, huurpanden; Beheer Saxion Hengelo, huurpanden Beheer Saxion Totaal
8.8. Financiën Algemeen Saxion koerst op een financieel gezonde organisatie. Het jaar 2014 werd afgesloten met een batig saldo van € 6,7 miljoen, terwijl een verlies van € 3,1 miljoen was begroot. Het hogere dan begrote financiële resultaat over 2014 is voor een belangrijk deel te verklaren door incidentele financiële meevallers. Daarnaast heeft een wijziging in de systematiek van resultaatverantwoording geleid tot een hoger resultaat. De meevallers betreffen een hogere rijksbijdrage dan voorzien in de begroting ter grootte van € 5,0 miljoen. Tegenover deze aanvullende baten zijn slechts in geringe mate uitgaven gerealiseerd vanwege het late tijdstip waarop de baten bekend zijn geworden. Daarnaast is in 2014 een uitkering ter grootte van circa € 1,3 miljoen ontvangen van het Waarborgfonds HBO die was voorzien op een later tijdstip dan 2014. De wijziging in de systematiek van resultaatverantwoording betreft de expertisecentra TechYourFuture en TechForFuture. Omdat werd uitgegaan van een langlopend project met een aanloopfase, zijn de ontvangen -maar nog niet bestede- rijksbijdragen tot afgelopen jaar niet als resultaat verantwoord. De besteding van de gelden vindt immers logischerwijs in de daaropvolgende jaren plaats. Vanwege aangescherpte verantwoordingsregels zijn deze bedragen vanaf 2014 wel als resultaat gepresenteerd. Hierdoor is het resultaat ca. € 2,9 miljoen in positieve zin beïnvloed. Deze middelen worden de komende jaren alsnog aangewend. Het positieve resultaat dat is ontstaan in 2014 zal de komende jaren ingezet worden voor de Centres of Expertise (€ 2,9 miljoen) en ten behoeve van de overige doelstellingen van de strategische agenda en de prestatieafspraken met OCW. Onderdeel van het beleid is om reserves in te zetten voor kwaliteitsverbeteringen, vooruitlopend op de extra middelen die daarvoor vanaf medio 2018 structureel beschikbaar komen als gevolg van de invoering van het leenstelsel. OCW heeft hierover afspraken gemaakt met het hoger onderwijs.
Financiële analyse De omvang van de activiteiten, de ontwikkeling van het vermogen en de liquiditeit en enkele financiële kengetallen, staan hier beknopt weergegeven. Voor een uitvoerige weergave van de financiële situatie verwijzen wij naar de jaarrekening 2014, die in deel B is opgenomen. Het vrij besteedbare vermogen van Saxion bedraagt € 78,1 miljoen. Saxion houdt dit vermogen aan ten behoeve van gezonde balansverhoudingen welke mede is weergegeven in de streefwaarde voor de solvabiliteit van 35%. Hiermee realiseert Saxion dat zij toegang houdt tot de financiële markt en in staat is om eventuele bezuinigingsmaatregelen of andere risico’s op te vangen en nieuwbouw te financieren.
39
Governance en bedrijfsvoering
Tabel 17, analyse van de financiële situatie (in € x 1.000)
2014
Begroting 2014
2013
2012
2011
2010
222.406
212.797
204.490
196.219
187.437
181.814
6.737
-3.060
6.110
1.404
5.264
4.814
Personeelslasten
171.576
170.408
155.393
152.745
142.009
131.427
Balanstotaal
214.380
202.476
214.560
205.245
204.087
196.401
80.986
71.770
74.249
68.139
66.735
61.471
3,0
-1,4
3,0
0,7
2,8
2,8
37,8
35,4
34,6
33,2
32,7
29,0
0,8
0,8
0,9
0,9
1,0
1,0
77,1
80,1
76,0
77,8
75,8
72,2
Totaal baten Resultaat
Eigen vermogen
Ratio’s Resultaat in % van de baten Solvabiliteit Liquiditeit Personeelslasten/baten
Tabel 18, balans per 31 december (in € x 1.000)
2014
2013
2012
2011
2010
155.668
147.911
142.644
141.184
141.164
58.712
66.649
62.601
62.903
55.237
214.380
214.560
205.245
204.087
196.401
80.986
74.249
68.139
66.735
61.471
3.797
4.203
4.564
4.741
5.216
Langlopende schulden
59.334
61.591
63.895
71.151
73.496
Kortlopende schulden
70.263
74.517
68.647
61.460
56.218
214.380
214.560
205.245
204.087
196.401
2014
2013
2012
2011
2010
10.329
15.681
18.822
21.482
21.118
-18.327
-15.046
-13.662
-9.586
-26.994
-2.257
-2.304
-7.256
-2.345
20.254
-10.255
-1.669
-2.096
9.551
14.378
Balans per 31 december Vaste activa Vlottende activa Totaal activa
Eigen vermogen Voorzieningen
Totaal passiva
Tabel 19, kasstromen (in € x 1.000) Kasstroomoverzicht Operationele activiteiten Investeringsactiviteiten Financierings- en overige activiteiten Toename kasstroom
40
Treasurybeleid Het treasurybeleid van Saxion is gericht op het waarborgen van de financiële continuïteit. De treasurydoelstellingen van Saxion in termen van solvabiliteit, financieringsstructuur, liquiditeit en financiële risico’s zijn vastgelegd in het treasurystatuut. In 2014 is, na een beoordeling van relevante wet- en regelgeving, waaronder de regeling Beleggen en Belenen 2010, vastgesteld dat geen wijzigingen hebben plaatsgevonden die aanpassing van het treasurystatuut noodzakelijk maken. Saxion voert een risicomijdend beleid ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten. Financiële instrumenten worden uitsluitend gebruikt ter afdekking van risico’s. Met name wordt grote terughoudendheid betracht bij het aangaan van derivatenovereenkomsten en/of ISDAovereenkomsten waarbij in de toekomst voor Saxion een verplichting tot het storten van marge (collateral) kan ontstaan jegens tegenpartijen. In 2014 zijn geen nieuwe financiële instrumenten afgesloten. Het laatst lopende derivatencontract is in 2014 afgelopen en niet vernieuwd. Saxion maakt gebruik van het geïntegreerd middelenbeheer (schatkistbankieren). Mede hierdoor zijn de prijs-, financierings-, liquiditeits- en kasstroomrisico’s beperkt. De leningenportefeuille van Saxion kenmerkt zich door langlopende leningen tegen een laag rentepercentage en met relatief lange rentevaste perioden. Hierdoor maken we optimaal gebruik van de relatief lage rentestand. In 2014 zijn er geen nieuwe financieringen afgesloten. Mede met het oog op lopende en toekomstige investeringen is het saldo liquide middelen gedurende 2014 tijdelijk hoger geweest dan noodzakelijk. Middels het vormen van een mix van langlopende en kortlopende deposito’s is een optimaal rendement gerealiseerd op deze middelen.
Publiek-privaat Saxion hanteert een scheiding tussen publieke en private middelen. De inrichting van de administratie voorziet in een zichtbare scheiding tussen publiek en privaat opgebouwd vermogen. Het College van Bestuur heeft maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat alleen marktactiviteiten worden verricht, die passen binnen de eigen missie. Subsidietrajecten en 3e geldstroomtrajecten groter dan € 50.000 worden vooraf door de dienst Financial Control beoordeeld en door het College van Bestuur gefiatteerd. In het verlengde van de in 2012 gewijzigde methodiek ter bepaling van de integrale kostprijs, is in 2014 nader invulling gegeven aan de definities van het onderscheid tussen publieke en private activiteiten. Dat heeft in combinatie met de toepassing van een integrale kostprijs geleid tot meer bewustzijn in de organisatie. In specifieke situaties wordt meer aandacht besteed aan de noodzaak, de wens en de mogelijkheid om activiteiten uit te voeren, rekening houdend met de prijsstelling op basis van de systematiek van integrale kostprijzen. Bij de keuzes staat de doelmatige besteding van publieke middelen steeds voorop. Tevens zijn we gestart met de ontwikkeling van uitvoeringskaders ten behoeve van de oprichting van een rechtspersoon, waarin we valorisatie activiteiten gaan onderbrengen. De oprichting staat gepland voor medio 2015. In het kader van onderwijskundige publiek-private arrangementen is vanwege onderwijskundige doelstellingen de lening aan Stichting Multus gecontinueerd. In 2013 zijn verder geen publieke middelen ingezet ten behoeve van private activiteiten.
Prestatieafspraken In 2012 heeft het ministerie van OCW een prestatiebekostiging toegekend voor de periode 2013 tot en met 2016. De toekenning houdt verband met de doelstellingen van Saxion op het terrein van onderwijskwaliteit, studiesucces, profilering, zwaartepuntvorming en valorisatie. Een deel van de prestatiebekostiging is gekoppeld aan voorwaardelijke financiering (onderwijskwaliteit en studiesucces) en een deel betreft een selectief budget (profilering en zwaartepuntvorming). Het voorwaardelijke budget blijft tot en met 2016 gehandhaafd en wordt vanaf 2017 eventueel aangepast op basis van de realisatie van de prestatieafspraken. Het selectieve budget wordt op basis van tussentijdse reviews toegekend. De midterm-review in 2014 werd afgesloten met een positief oordeel, waardoor de financiering in 2015 en 2016 wordt gecontinueerd. Deze methodiek van financiering geeft een extra dimensie aan de wens om strategische ambities te realiseren. De wijze waarop financiering van speerpunten in de toekomstvisie 2020 is opgenomen past in deze opzet.
41
Governance en bedrijfsvoering Declaraties leden College van Bestuur Conform de afspraak van het ministerie van OCW met Vereniging Hogescholen en VSNU wordt de omvang van declaraties van de individuele leden van het College van Bestuur vermeld. Onder declaraties wordt verstaan de vergoedingen voor gemaakte kosten.
Tabel 20, Declaraties leden College van Bestuur (in €) College van Bestuur
De heer drs. J.W. Boomkamp (voorzitter)
Mevrouw mr. H.G.M. van Oldeniel (lid)
Representatiekosten
1.716
765
Reiskosten binnenland
3.652
1.196
Reiskosten buitenland
717
315
0
0
6.085
2.276
Overige kosten Totaal
Begroting 2015 en verdere financiële vooruitzichten De begroting voor 2015 gaat uit van een tekort van ruim zes miljoen euro. Vanwege de positieve financiële resultaten van de afgelopen jaren, is besloten om in de periode 2015-2017 een bedrag van circa zeventien miljoen euro uit de reserves beschikbaar te stellen voor een extra impuls van de kwaliteit van onderwijs. Dit leidt tot begrote verliezen in de jaren 2015 t/m 2017. Het geld wordt aangewend ten behoeve van de doelstellingen in de strategische agenda en betreffen vooral investeringen in de kwaliteit van het onderwijs, waarover afspraken zijn gemaakt tussen OCW en het hoger onderwijs, vooruitlopend op de invoering van het leenstelsel. Gezien de gezonde financiële positie van Saxion is dit ook mogelijk. In de jaren 2018 en 2019 wordt een positief resultaat verwacht. In de meerjarenbegroting is aandacht besteed aan scenario’s, waarbij is gekozen om een bestcaseen worstcase-scenario te berekenen op basis van een aantal variabelen die vooral de inkomsten beïnvloeden. De belangrijkste conclusie van deze scenario-analyse is dat de lasten van Saxion voldoende flexibele componenten bevatten om de daling van de inkomsten in het worst-case scenario te compenseren.
Ontwikkeling rijksbijdrage De begroting van het ministerie van OCW laat zien dat het onderwijsdeel in de rijksbijdrage vanaf 2015 op een vrijwel gelijk niveau blijft. Dat geldt eveneens voor de omvang van prestatiebekostiging.
Ontwikkeling loonkosten De CAO die in het najaar van 2014 werd afgesloten, met een looptijd van 1 oktober 2014 tot en met 31 maart 2016, voorziet in een aanpassing van de lonen per 1 december 2014 met 2% en een jaar later met 1%. Tevens wordt in augustus 2015 eenmalig een uitkering toegekend van €475 bruto naar rato van het dienstverband. Via de rijksbijdrage zal Saxion gecompenseerd worden voor hogere loonkosten. De hoogte van de compensatie is gerelateerd aan de algemene loonkostenontwikkeling in de publieke sector. Indien deze onder de loonkostenontwikkeling in het hoger beroepsonderwijs blijft, zal dat per saldo leiden tot een kostenstijging.
42
Tevens voorziet de CAO in een versobering van de ouderenregelingen en een voorstel voor duurzame inzetbaarheid van alle medewerkers. Het voorstel beoogt dat werknemers tijd beschikbaar krijgen voor specifieke doeleinden die bijdragen aan duurzame inzetbaarheid. Daarnaast was er tot 1 januari 2015 nog de mogelijkheid om deel te nemen aan de SOP-regeling op basis van de oude voorwaarden. De verwachting is dat sprake zal zijn van een kostenneutrale uitvoering.
De pensioenpremies dalen vanaf 2015. Daarmee dalen ook de werkgeverslasten, in het bijzonder door het vervallen van de herstelopslag. Een risico blijft de verder dalende rente, waardoor mogelijk de discontovoet voor de pensioenberekening verlaagd moet worden, met als gevolg stijgende premies. Verder zal het werkgeversdeel van de sociale lasten in 2015 licht dalen. Omdat Saxion eigenrisicodrager is voor de WW en WIA, hebben premieontwikkelingen op dit vlak geen effect op de loonkosten. Op grond van bovenstaande lijkt de ruimte in de begroting voor loonkostenontwikkeling vooralsnog voldoende.
8.9. Continuïteitsparagraaf We voorzien voor de periode 2014-2017 een kleine groei in het aantal studenten dat een bekostigde opleiding volgt. Het aantal studenten bij Saxion Next daalt door het afstoten of stoppen van opleidingen. Na een kleine toename in personeel, mede ten gevolge van de groei in studenten, verwachten we door verdere efficiency verbetering vanaf 2016 een afname in de omvang van het personeel.
Studenten De prognose van het aantal studenten van de bekostigde opleidingen voor de komende jaren is gebaseerd op de prestaties van de ingeschreven studenten van de afgelopen 3 studiejaren. Jaarlijks berekenen we een prestatiecoëfficiënt op basis van instroom, doorstroom en uitstroom, die we voor de extrapolatie toepassen op de studentenpopulatie van het huidige studiejaar. We gaan er daarbij vanuit dat het opleidingsaanbod als geheel voor de komende jaren onveranderd blijft. De instroom 2014-2015 is, na een forse stijging in 2013-2014, behoorlijk lager dan in 2013-2014 en beperkt lager dan in 2012-2013. In onderstaande prognose is nog geen rekening gehouden met de lagere instroom 2014-2015. In 2015 vindt een nadere analyse van de verwachte toekomstige instroom plaats, waarbij onder meer de demografische ontwikkelingen een belangrijk aandachtspunt zijn. Mogelijk leiden de uitkomsten van deze analyse tot een aanpassing van de uitgangspunten die bij de berekening van de geprognosticeerde studentenaantallen worden gehanteerd.
Tabel 21, Prognose totaal aantal studenten
2014
2015
2016
2017
25.400
25.704
25.811
25.898
Saxion Next
763
728
700
695
Masters
273
276
277
278
1.036
1.004
977
973
26.436
26.708
26.788
26.871
Totaal Saxion bekostigd
Totaal Saxion niet-bekostigd Totaal aantal studenten
Personeel Voor 2015 voorzien we nog een groei van de formatie met 97,6 fte (4,5%). Op grond van de ontwikkeling van studentenaantallen en de beschikbare middelen voor de komende jaren, voorzien we na 2015 slechts een geringe stijging van de formatie. Voor 2016 is dat een stijging met 4,7 fte (0,2%) en voor 2017 een stijging met 6,4 fte (0,3%).
Tabel 22, Prognose personele bezetting in fte’s incl. Saxion Next (bron: HRis/RAET)
Management/Directie Onderwijzend personeel Overige werknemers Totaal
2014
2015
2016
2017
68
68
68
69
1.342
1.405
1.408
1.411
772
807
809
811
2.182
2.280
2.285
2.291
43
Governance en bedrijfsvoering Huisvesting Alle initiatieven, die in het meerjaren huisvestingsplan zijn opgenomen, zijn voor zowel de investerings- als de exploitatiegevolgen vertaald naar de financiële meerjarenramingen. Saxion hanteert als norm voor het huisvestingsbeleid dat maximaal 9,99% van de ontvangen rijksbijdrage (exclusief de geoormerkte budgetten) hiervoor kan worden ingezet. In 2014 is structureel budget van huisvesting beschikbaar gesteld aan het primaire proces omdat de besteding aan huisvesting lager is dan het beschikbare budget. Saxion verwacht voor de middellange termijn geen waarderingsrisico’s die zullen leiden tot een afwaardering (impairment). De ontwikkelingen in studentenaantallen, maar ook de actuele en toekomstige ontwikkelingen in het onderwijs (zoals digitalisering en verdere innovatie in het onderwijs) worden uiteraard nauwgezet gevolgd en zo nodig wordt het huisvestingsbeleid hierop aangepast. Voor 2015 staan de volgende grotere plannen op stapel: • Oplevering en ingebruikname nieuwbouw in Enschede, gereed zomer 2015; • Start van nieuwbouw Apeldoorn, gereed zomer 2016; • Verandering in huurpanden voor studentenhuisvesting Enschede en Deventer t.b.v. internationale studenten; • Jaarlijkse verbouwingen en kleinere aanpassingen in Enschede en Deventer; • Verhuur vestiging Hengelo na verhuizing van APO Hengelo naar Enschede aan een school voor voortgezet onderwijs. Een aantal organisatorische veranderingen, zoals de start van de Saxion Parttime School zullen in 2015 worden onderzocht op effecten voor de huisvesting. In 2016 wordt de ruimtelijke situatie aangepast.
Financieel De uitgangspunten van de financieringsstructuur van Saxion zijn geformuleerd in het treasurystatuut. Daarin staat dat de solvabiliteit tenminste 20% bedraagt. Indien deze ratio kleiner wordt dan 20% dan wordt het financiële beleid gericht op herstel van het eigen vermogen binnen afzienbare tijd. De streefwaarde voor de solvabiliteit bedraagt 35%. De inspectie van het onderwijs (OCW) hanteert als signaleringsgrens voor de solvabiliteit 30%. Indien noodzakelijk zal het treasurystatuut en het bijbehorende financiële beleid in overeenstemming worden gebracht met deze ontwikkeling. In 2015 wordt de besluitvorming hieromtrent afgerond. Daarbij wordt ook de omvang van de andere kengetallen (liquiditeit en rentabiliteit) beoordeeld en nader vastgesteld. Het ministerie van OCW verwacht van hogescholen dat ze in de periode 2015 t/m 2018 extra middelen inzetten ter verbetering van de onderwijskwaliteit. Daardoor daalt het solvabiliteitspercentage in de jaren 2016 t/m 2018 tijdelijk beneden de 30%. In 2019 zal de ratio weer 30,5% bedragen. Bij de financieringsstructuur gaat Saxion uit van de Gouden balansregel dat vaste activa in principe wordt gefinancierd met lang vermogen (i.e. eigen vermogen en lang vreemd vermogen). Voor de periode 2015-2017 wordt hiervan afgeweken, omdat bewust gekozen is minder aanvullende externe financiering aan te gaan. Saxion zal een zodanige omvang aan liquide middelen c.q. kredietruimte aanhouden dat zij steeds aan haar korte termijn verplichtingen zal kunnen voldoen. De current ratio dient (conform het thans vigerende treasurystatuut) tenminste 0,8 te bedragen en maximaal 1,2. De streefwaarde van de current ratio bedraagt 1. Gedurende de periode t/m 2017 ligt de current ratio onder de streefwaarde van 1, maar is wel minimaal 0,8. Dit is acceptabel in relatie tot gewenste en noodzakelijke inzet van extra middelen. De samenhang tussen de drie genoemde uitgangspunten wordt permanent bewaakt.
44
Tabel 23, Balans 2014 en begroting 2015 t/m 2017 (in € x 1.000)
Realisatie 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
154.583
166.389
163.239
156.287
1.085
1.034
1.034
1.034
155.668
167.423
164.273
157.321
194
190
190
190
Vorderingen
29.681
28.765
29.065
29.265
Liquide middelen
28.837
31.267
28.452
28.436
214.380
227.645
221.980
215.212
80.986
70.288
63.358
59.559
3.797
3.738
3.726
3.709
Langlopende schulden
59.334
76.966
77.931
74.762
Kortlopende schulden
70.263
76.653
76.965
77.182
214.380
227.645
221.980
215.212
ACTIVA Vaste Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totale vaste activa
Vlottende Activa Voorraden
Totale Activa
PASSIVA Eigen vermogen Voorzieningen
Totale Passiva
Mutaties van reserves, fondsen en voorzieningen De positieve resultaten van de afgelopen jaren zetten we in ten behoeve van de doelstellingen van de strategische visie en om invulling te geven aan het verzoek van OCW om extra middelen in te zetten voor onderwijskwaliteit. Dit leidt tot begrote negatieve exploitatieresultaten in de jaren 2015 t/m 2017 en een afname van het eigen vermogen. Vanaf 2018 zijn positieve resultaten begroot en dit is noodzakelijk voor de continuering van gezonde financiële balansverhoudingen. De ontwikkeling van de solvabiliteit en liquiditeit in de periode 2015-2017 wordt acceptabel geacht in relatie tot de noodzakelijke en gewenste extra inzet van middelen. De voorzieningen worden voor het grootste deel gevormd in verband met het dragen van eigen risico voor wachtgeld- en WIA-uitkeringen. De voorzieningen zijn gebaseerd op een bestendige gedragslijn op basis van ervaringscijfers.
45
Governance en bedrijfsvoering
Tabel 24, Exploitatieresultaat, realisatie 2014 en begroting 2015 t/m 2017 (in € x 1.000)
exploitatie 2014
begroting 2015
begroting 2016
begroting 2017
146.144
147.660
145.975
148.628
Overige overheidsbijdragen en -subsidies
6.184
5.584
4.885
4.596
College- en examengelden
50.318
49.584
50.713
50.998
8.265
8.905
8.835
9.482
Overige baten
11.495
6.590
7.159
6.824
Totaal baten
222.406
218.323
217.567
220.528
171.576
176.385
175.821
175.906
10.570
11.999
12.188
12.256
8.181
8.954
9.013
8.751
Overige lasten
23.464
25.173
25.269
25.302
Totaal lasten
213.791
222.511
222.291
222.215
8.615
-4.188
-4.724
-1.687
Rentebaten
110
85
85
85
Rentelasten
-1.988
-2.147
-2.291
-2.197
6.737
-6.250
-6.930
-3.799
Baten Rijksbijdrage OCW
Opbrengst werk derden
Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten
Saldo baten en lasten
Exploitatieresultaat
De baten worden in belangrijke mate bepaald door de rijksbijdragen en collegegelden. De hiervoor gepresenteerde ontwikkeling van studentenaantallen zijn maatgevend voor de omvang van deze baten. De daling van de rijksbijdrage in 2016 wordt veroorzaakt door een lager budget per student dan in 2015, in overeenstemming met de laatste verwachtingen van de Vereniging Hogescholen. De groei van de baten werk in opdracht van derden wordt voornamelijk gerealiseerd in het expertisecentrum TechYourFuture. De extra middelen die in de periode 2015 t/m 2017 worden ingezet ter verbetering van de onderwijskwaliteit, leiden vooral tot hogere personeelslasten. Vooralsnog wordt voor de gehele periode uitgegaan van een lichte krimp van de eigen formatie en een iets ruimere flexibele schil. De afschrijvingen laten een lichte stijging zien als gevolg van investeringen in gebouwen. De rentelasten stijgen vanaf 2015 vanwege het voornemen om vreemd vermogen aan te trekken in 2015 en 2016. In de jaren daarna is sprake van een daling door het aflossen op leningen. Het feitelijk besluit tot aantrekken van vreemd vermogen wordt in 2015 genomen.
46
47
9
Toezicht en medezeggenschap Saxion verantwoordt!
9.1. Ontwikkelingen De Raad van Toezicht van de Stichting Saxion, University of Applied Sciences, heeft kennisgenomen van het jaarverslag 2014 dat door het College van Bestuur is opgesteld en vastgesteld; PwC Accountants heeft een goedkeurende controleverklaring afgegeven bij de jaarrekening 2014 van de Stichting Saxion. De Raad van Toezicht heeft op 20 mei 2015 goedkeuring gegeven aan het jaarverslag en de jaarrekening 2014.
De Raad van Toezicht in 2014 In 2014 is de Raad van Toezicht vier keer in een formele vergadering bijeen geweest. Alle leden zijn bij alle vergaderingen aanwezig geweest. Er zijn twee themavergaderingen gehouden om specifieke onderwerpen verdiepend te bespreken. Daarbij worden interne en externe gasten uitgenodigd, om te reflecteren op het gekozen thema. Al deze vergaderingen vinden plaats in aanwezigheid van het College van Bestuur. Daarnaast is de Raad van Toezicht bijeen geweest voor een zelfevaluatie onder begeleiding van een extern bureau en zijn de meegenomen aandachtspunten onderling nabesproken. Een delegatie van de Raad van Toezicht heeft twee keer dit jaar een overlegvergadering van de Centrale Medezeggenschapsraad met het College van Bestuur bijgewoond. In de vergadering van maart heeft de Raad van Toezicht met een random gekozen groep studenten gesproken. In de vergadering van oktober heeft de Raad van Toezicht drie directeuren gesproken. Een delegatie van de Raad van Toezicht heeft een bijdrage geleverd aan het Saxion programma voor Top Potentials. De Raad van Toezicht heeft in december, aansluitend aan een reguliere vergadering, een werkbezoek gebracht aan de Academie Small Business & Retail Management. De Auditcommissie en de remuneratiecommissie hebben twee keer vergaderd. De Raad van Toezicht heeft het advies van de Selectie- en Benoemingscommissie overgenomen inzake vervulling van de ontstane vacature en heeft in het voorjaar 2014 een nieuw lid van de Raad van Toezicht benoemd. De Raad van Toezicht heeft zich via de Remuneratiecommissie laten informeren over consequenties van de Wet Normering Topinkomens 2 en de Pensioenwet en akkoord gegeven aan wijzigingen van afspraken m.b.t. aanstelling en bezoldiging van College van Bestuur.
Hoofdpunten in 2014 Naast reguliere onderwerpen als het jaarverslag/de jaarrekening, de managementrapportages, de (meerjaren)begroting en het treasury statuut, heeft de aandacht in 2014 vooral gelegen op de volgende onderwerpen. Vastgoed: aankoop, huur en investeringen: De Raad van Toezicht geeft goedkeuring op aankopen en huur van onroerend goed. De Raad van Toezicht hecht veel waarde aan goede bezetting en adequate en passende benutting van de panden/ruimten. De auditcommissie adviseert het thema huisvesting jaarlijks te bespreken. Daarnaast is in 2014 een themabijeenkomst gewijd aan de complexiteit en omvang van academies en diensten in combinatie met uitgangspunten voor huisvesting. De nieuwbouw in Enschede is in 2015 gereed, die in Apeldoorn in 2016. Tussentijdse ruimtevraagstukken worden zodanig opgelost dat het onderwijs prioriteit heeft.
48
Kwaliteit en organiseerbaarheid van het onderwijs: De Raad van Toezicht heeft zich met het College van Bestuur en enkele directeuren gebogen over het vraagstuk van toenemende taken (verhoging kwaliteitseisen onderwijs en uitbreiding met onderzoek en valorisatie) en omvang van de hogeschool (verdubbeling van studentenaantallen en aantallen medewerkers) in relatie tot de organiseerbaarheid hiervan. De Raad van Toezicht ondersteunt de ontwikkeling van een Saxion Parttime School, de oriëntatie op vernieuwing aansturing in het Techniekdomein en herpositionering
van de opleiding Small Business & Retailmanagement. De Raad van Toezicht heeft geadviseerd, gegeven de complexiteit, elk vraagstuk op zichzelf te beschouwen en daarvoor de meest optimale oplossing te kiezen. Deeltijdonderwijs: De Raad van Toezicht is geïnformeerd over de politieke discussie over life long learning en het rapport van de commissie Rinnooy Kan. Het is de vraag hoe deeltijdonderwijs innovatief, toegankelijk en toekomstbestendig te maken is, waardoor werkenden, werkzoekenden hun opleidingsniveau kunnen upgraden. De Raad van Toezicht heeft bepleit de vraag van werkgevers en instellingen mede als basis te nemen voor te ontwikkelen aanbod. Informatiebeveiliging: De Raad van Toezicht heeft kennis genomen van de rapportage van de externe audit informatiebeveiliging. De Raad van Toezicht hecht waarde aan de sturing door het College van Bestuur via het Programma Professionalisering Informatievoorziening. Naast halfjaarlijkse rapportage over ICT, is informatie over dit programma gegeven op de themabijeenkomst over ICT/de Informatievoorziening. ICT in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering en de opgave voor Saxion is besproken en voor de Raad van Toezicht tastbaar geworden en dichterbij gebracht. Prestatieafspraken: De resultaten van Saxion op de prestatieafspraken worden nauwgezet gevolgd door de Raad van Toezicht. De rapportages van Saxion en de beide Centres of Expertise ten behoeve van de midtermreview met de Reviewcommissie voor Hoger Onderwijs en Onderzoek zijn besproken. Speciale aandacht heeft de Raad van Toezicht besteed aan de resultaten op het gebied van studiesucces, te weten bachelorrendement, switch en uitval. De Raad van Toezicht heeft waardering voor de enorme inspanningen die Saxion doet, binnen alle opleidingen van Saxion, met als doel het studiesucces te verbeteren. Vanuit onderwijs-expertise heeft de Raad van Toezicht suggesties gedaan voor mogelijke interventies. Aanbesteding Accountant: De Raad van Toezicht was opdrachtgever van de aanbesteding en de uiteindelijke gunning. Voor de komende 4 jaar is de keuze gemaakt voor PwC Accountants. Zij nemen de controleopdracht over van KPMG Accountants. Branchecode Goed Bestuur: De nieuwe branchecode Goed Bestuur van de Vereniging Hogescholen heeft geleid tot aanpassingen van statuten van de stichting Saxion. De Raad van Toezicht is in mei 2014 geïnformeerd over de consequenties van deze branchecode op statuten en reglementen. De nieuwe branchecode heeft geleid tot het expliciet maken van het beleid ten aanzien van de horizontale dialoog en de strategische samenwerkingsverbanden. In december heeft de Raad van Toezicht de gewijzigde statuten vastgesteld. Daarnaast heeft de Raad van Toezicht onder leiding van een externe, in aanwezigheid van het College van Bestuur, gesproken over de uitgangspunten voor een toezichts- en toetsingskader. Dit kader is vastgesteld door de Raad van Toezicht in december 2014. In diezelfde vergadering is het beleid inzake horizontale dialoog en strategische samenwerkingsverbanden goedgekeurd. De Raad van Toezicht heeft geconstateerd dat het beleid in 2014 is toegepast. Kwaliteit van het onderwijs: De Raad van Toezicht is betrokken bij de kwaliteit van het onderwijs en laat zich informeren over de resultaten van accreditaties en studenttevredenheid. De toezichthouders zijn geïnteresseerd in de beleving van, sturing op en eigenaarschap van deze kwaliteit, door studenten, de docenten en het management. Jaarlijks spreekt de Raad van Toezicht separaat met een willekeurige groep studenten en met een afvaardiging van directeuren. In 2014 heeft de Raad van Toezicht gesproken met medewerkers van de opleiding Small Business & Retail Management. Daarnaast heeft een delegatie van de Raad van Toezicht in het kader van het Saxion programma voor Top Potentials gesproken met deze groep. Gesprekken met docententeams staan in het verschiet. Kennisvalorisatie: Mede naar aanleiding van de oprichting van Saxion Enterprises is de Raad van Toezicht geïnformeerd over kennisvalorisatie door twee alumni aan de hand van hun concrete studentenbedrijf. Zij hebben verteld waaruit de begeleiding door Saxion medewerkers vanuit Kennispark Twente heeft bestaan. De Raad van Toezicht heeft een beeld gekregen van zaken rondom Intellectual Property, strategie, ondersteuning en faciliteiten.
49
Toezicht en medezeggenschap Verdere activiteiten van de toezichthouders De leden van de Raad van Toezicht zijn frequent betrokken bij activiteiten binnen de hogeschool. De opening van het hogeschooljaar wordt jaarlijks bijgewoond door toezichthouders. Het afgelopen jaar heeft een delegatie van de Raad van Toezicht deelgenomen aan de voorbereiding voor de midtermreview voor de pilot Instellingstoets Kwaliteitszorg en Validatie Kwaliteitszorg Onderzoek. De Raad van Toezicht heeft in 2014 akkoord gegeven aan de komst van een trainee in het kader van een leergang voor toezichthouders.
Samenstelling Saxion heeft een vijf leden tellende Raad van Toezicht. Deze opereert onafhankelijk conform de bepalingen in de Branchecode Goed Bestuur. De samenstelling van de Raad van Toezicht is veranderd. Mevrouw Liesbeth van Welie is in de vergadering van 21 mei 2014 voor de eerste keer benoemd tot 21 mei 2018. De veranderende samenstelling van de Raad van Toezicht heeft geleid tot een wijzigingen in de samenstelling van de Auditcommissie en van de Remuneratiecommissie. Het College van Bestuur heeft in 2014 geen verandering in de samenstelling ondergaan.
Auditcommissie De Auditcommissie heeft in 2014 tweemaal vergaderd, waarbij achtereenvolgens de externe accountant en het College van Bestuur aanwezig waren. Over de volgende onderwerpen heeft de Auditcommissie advies uitgebracht: de Jaarrekening 2013, inclusief het beleid op verbonden partijen, het Accountantsverslag over 2013, de Saxion managementrapportages in 2014, de aanbesteding van de externe accountant en Saxion In Control Plan 2015 van Bureau Control en de Rapportage interim bevindingen controle 2014. Daarnaast heeft de Auditcommissie zich laten informeren over de Financiële Meerjarenscenario’s, de fiscale scan over loonheffing, vennootschapsbelasting en btw, informatiebeveiliging, de risicokaart 2015 en het Centre of Expertise Tech For Future. De Raad van Toezicht heeft de adviezen van de Auditcommissie overgenomen.
Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie heeft zich in 2014 gebogen over de uitvoering van wetsvoorstel normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Conform is gehandeld. Gelijktijdig met de invoering van de WNT per 1 januari 2013 is het Besluit rechtspositie leden van centrale directies en van colleges van bestuur van hogescholen ingetrokken. Vanwege het feit dat voornoemd besluit is ingetrokken is ook de koppeling aan een tijdelijk dienstverband komen te vervallen. Dientengevolge zijn de arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd van de leden van het College van Bestuur in 2014 omgezet in vaste dienstverbanden.
Selectie- en benoemingscommissie De selectie- en benoemingscommissie komt bijeen als er sprake is van een vacature in het College van Bestuur of in de Raad van Toezicht. Mevrouw Carla van der Weerdt, lid van de Raad van Toezicht en voorzitter van de Auditcommissie, heeft na twee termijnen van vier jaar, aangegeven terug te willen treden, maar aan te blijven totdat een opvolger is benoemd. Eind 2013 is de vacature opengesteld voor een lid Raad van Toezicht. De Werving- en selectiecommissie is aan de hand van het profiel (waarin specifiek onderwijsdeskundigheid is opgenomen) de werving gestart via twee grote landelijke dagbladen en digitale wervingskanalen van Saxion. De beide voorzitters hebben gesprekken gevoerd met een aantal reflectanten, vervolgens zijn er oriënterende gesprekken gevoerd met de selectie- en benoemingscommissie. Dit heeft in mei 2014 geresulteerd in de benoeming van Liesbeth van Welie. Mevrouw Van Welie vormt, vanwege haar onderwijs- en onderzoeksexpertise, een goede aanvulling op de samenstelling van de Raad van Toezicht. Om bekend te worden met Saxion heeft ze een tweedaags introductieprogramma gevolgd.
9.2. Centrale Medezeggenschapsraad
50
De medezeggenschapsraad is, na een hoge opkomst en 16 verkiezingen, in de nieuwe samenstelling gestart
Veel onderwerpen die de CMR in 2014 met het CvB besproken heeft stonden in het licht van het toekomstbestendig maken van Saxion. Het thema dat veel impact zal gaan hebben, is het instellen van de Saxion Parttime School voor het deeltijdonderwijs van Saxion. Nadat was afgesproken dat de CMR bevoegdheden houdt bij belangrijke vervolgstappen kon de CMR instemmen met de richting en het aantrekken van een directeur. Andere belangrijke onderwerpen waren de ontvlechting van het Saxion Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap, de besluitvorming over nieuwbouw in Apeldoorn en het starten van het project Onderzoek in Onderwijs. Ook de herpositionering van
het Studiesucces Centrum als zelfstandige eenheid en daarmee de ontvlechting van dit centrum met het Servicecentrum Informatie, is voorgelegd aan de CMR. Op verzoek van de CMR is ook een visie op studieloopbaanbegeleiding opgesteld en besproken. Een voorstel voor een verandering in de Onderwijs- en Examenregeling, waarbij directeuren de keuzevrijheid voor minoren konden inperken, is uitgebreid besproken en heeft geleid tot een oplossing waarbij studenten zoveel mogelijk keuzevrijheid overhouden. Het onderwerp studiesucces (bachelorrendement) is regelmatig besproken om de CMR mee te nemen op de inspanningen en ontwikkelingen op dit thema. En natuurlijk stonden ook de uitkomsten van de Nationale Studenten Enquête op de agenda. In 2014 vonden verkiezingen plaats voor een nieuwe centrale raad en nieuwe deelraden. Hiervoor is een nieuwe digitale verkiezingsapplicatie gebruikt. Een mooi resultaat was dat zoveel studenten zich kandidaat stelden dat er voor alle academies en voor de CMR werkelijk verkiezingen gehouden werden. De opkomst was hoger dan bij de vorige verkiezingen.
9.3. Klacht en Beroep Het aantal klachten en beroepszaken stijgt
In 2014 zijn 157 klachten van studenten behandeld (2013:129), waarvan er 74 rechtstreeks bij het Meldpunt Klachten Geschil zijn binnengekomen. Het merendeel van de klachten betreft organisatie (34%), toetsing (52%) en faciliteiten (14%). Het College van beroep voor de examens heeft in totaal 228 beroepschriften behandeld. Op zesendertig beroepschriften is uitspraak gedaan: 9 zijn gegrond en 27 zijn ongegrond verklaard. Bij de Geschillenadviescommissie zijn 12 bezwaren ingediend. Het aantal klachten en beroepschriften laat in 2014 een stijgende lijn zien. Bij de klachtencommissie Ongewenst Gedrag, de Bezwarencommissie Rechtspositionele Aangelegenheden en de Bezwarencommissie beoordelingsgeschillen zijn geen zaken aanhangig gemaakt. Ook is geen beroep gedaan op de Saxion Klokkenluidersregeling. De Vertrouwenspersonen Personeel (VP) hebben 11 zaken behandeld. De studentendecanen en vertrouwenspersonen van studenten hebben studenten van advies gediend waarin klachten/ geschillen aan de orde zijn geweest met betrekking tot meningsverschillen met de academie (35) of overige onderdelen van Saxion (1). De integriteitsfunctionaris heeft in drie situaties gebruik gemaakt van (team)mediation en heeft daarnaast 11 potentiële klachten van medewerkers/studenten (telefonisch) afgehandeld. Ook heeft er advisering en procesbegeleiding in 7 integriteitskwesties plaatsgevonden.
51
10
Bijlagen
Cijfers 1 en trends Tabel 25, Totaal aantal nieuwe Studenten 2014 en 2013
Studiejaar 2014/2015
Studiejaar 2013/2014
DT
DT
Totaal
VT/DU
DT
Totaal
Instroom bekostigde opleidingen, 1 jaar HO
4.916
326
5.242
5.210
342
5.552
Instroom bekostigde voltijdse bachelor, 1e jaar HO
4.908
e
Groei
-5,6%
5.163
-4,9%
Tabel 26, Totale Instroom alle Opleidingen
Studiejaar 2014/2015 VT/DU Totaal Saxion bekostigde opleidingen
DT
Studiejaar 2013/2014
Totaal
VT/DU
DT
Groei
Totaal
5.717
508
6.225
6.429
504
6.933
-10,2%
185
14
199
205
19
224
-11,2%
Locatie Deventer
1.721
198
1.919
2.037
184
2.221
-13,6%
Locatie Enschede (incl. Master ANP en HCSW)
3.660
257
3.917
4.048
272
4.320
-9,3%
Locatie Hengelo (incl. Master Leren en Innoveren)
151
39
190
139
29
168
13,1%
Totaal Saxion niet-bekostigde opleidingen
109
193
302
88
248
336
-10,1%
Saxion Next
65
110
175
67
112
179
-2,2%
Masters
44
83
127
21
136
157
-19,1%
5.826
701
6.527
6.517
752
7.269
-10,2%
Locatie Apeldoorn
Totaal aantal studenten
52
1
bron: bekostigingsbestand DUO, 1 Cijfer HO 2014 (DUO); niet-bekostigde opleidingen: opleidingsadministraties, tabel instroom van Verenging Hogescholen
Tabel 27, Totaal aantal Studenten
Studiejaar 2014/2015 VT/DU Totaal Saxion bekostigde opleidingen
DT
Studiejaar 2013/2014
Totaal
VT/DU
DT
Groei
Totaal
22.810
2.590
25.400
22.489
2.853
25.342
0,2%
732
44
776
714
48
762
1,8%
6.852
838
7.690
6.748
899
7.647
0,6%
14.690
1.597
16.287
14.453
1.784
16.237
0,3%
Locatie Hengelo (incl. Master Leren en Innoveren)
536
111
647
574
122
696
-7,0%
Totaal Saxion niet-bekostigde opleidingen
363
673
1.036
407
718
1.125
-7,9%
Saxion Next
302
461
763
369
518
887
-14,0%
61
212
273
38
200
238
14,7%
23.173
3.263
26.436
22.896
3.571
26.467
-0,1%
Locatie Apeldoorn Locatie Deventer Locatie Enschede (incl. Master ANP en HCSW)
Masters Totaal aantal studenten
Tabel 28, Marktaandeel nieuwe instroom
2014/2015
2013/2014
2012/2013
Bacheloropleidingen
5,3%
5,5%
5,7%
Bachelor, 1e jaar HO
5,7%
5,8%
6,0%
2014/2015
2013/2014
2012/2013
Aantal mbo-instroom
2.234
2.143
1.968
Aandeel mbo-instroom
35,3%
31,1%
29,5%
Tabel 29, MBO-instroom
53
Bijlagen
Prijswinnaars en nominaties van Saxion in 2014 Naam
Studie Academie
Micha Klaarenbeek, Vincent Leertouwer, Yoeri Maas en Ivo Meijer
Voor
Eerste prijs. Vier studenten van Saxion kregen een cheque van €10.000 overhandigd.
Het idee om plastic afval van sportclubs te gebruiken als grondstof voor 3D-printen heeft de Holland Cleantech Challenge gewonnen.
Freek van der Wart
Randstad Topsport Academie
Gediskwalificeerd op 1000 meter shorttrack Olympische Spelen Sotsji.
Van der Wart werd derde, maar werd gediskwalificeerd na een foutieve inhaalmanoeuvre.
Pelle Wesselink
Pabo Hengelo
Beste voorlezer pabo Hengelo
Voorleeskampioenschap van pabo Hengelo.
Iris Visser
Pabo Deventer
Beste voorlezer pabo Deventer
Voorleeskampioenschap van pabo Deventer.
Eefje Boons
Pabo Hengelo
Zesde op 60 meter hordelopen
NK Indooratletiek in Apeldoorn
Ekaterina Pushkarksya
Hotelschool Saxion
Genomineerd
Dutch Hotel Management Schools Thesis Award 2013.
Eerste plaats voorronde
Genootschap Nederland-Engeland Public Speaking Awards 2014.
Geselecteerd voor internationale competitie Brussels Short Film Festival
De korte film Ballen over zaadbalkanker
Koninklijke onderscheiding gekregen: Lid in de Orde van Oranje Nassau
Initiator en uitvoerder van de antiangststigma ‘Mooi Anders’ voor de Saxion Hogeschool.
Sam Denishin
Janne Schmidt
Art & Technology
Mevrouw P.E.J.M. Spanjers
54
Prijs
Gerrit-Jan Wisselink
Voormalig docent pabo Saxion
benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Verdienste voor de maatschappij
Alessio Pinna
MIM
Winnaar EW/Saxion Ondernemers Award 2014
Het Afsprakenhuis van Alessio Pinna
Maarten Dik
ACT alumni
Stimuleringsprijs EW/Saxion Ondernemers Award 2014
Maarten Dik van Poppintags.nl
UT/Saxion-team Batavierenrace
Zesde plaats
Batavierenrace
Stichting Saxion
Genomineerd
Beste Werkgevers Awards 2014
Ninon Kerksbergen
Textile Engineering & Management
Winnaar
Saxion Summerschool
Manon Bouwmeester, Remco Smits, Thijs Geertsema
Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek, Technische Natuurkunde, Integrale Veiligheidskunde
Eerste prijs (Manon Bouwmeester), tweede prijs (Remco Smits), derde prijs (Thijs Geertsema)
Saxion-scriptieprijs 2014
Roderick en Floris Wolters
Oud-studenten
Jan Terlouw Innovatieprijs
Solar Solutions Worldwide heeft gewonnen met haar Solar freezer
Saxion
Saxion
33e plaats Beste Werkgevers Award 2014
Jaarlijks beoordelen meer dan 200.000 medewerkers meer dan 300 werkgevers
Saxion
Saxion
9e plaats Keuzegids Hbo 2014
Grootste hogescholen
Sabrina Hiller
Pabo
Sem de Rooijprijs
Voor bijzondere studenten van de lerarenopleiding
Naam
Studie Academie
Prijs
Voor
Daniël van der Molen en Max Scholtens
Technische Bedrijfskunde
Speedconsult 2014 €500
Voor het speedconsult kunnen bedrijven uit de Stedendriehoek jaarlijks opdrachten indienen. Stedendriehoek Innoveert en Hogeschool Saxion zorgen voor een match.
Lectoren Karin van Beurden en Ger Brinks
Kenniscentrum Design en Technologie
RAAK-award 2014 €10.000
Project ‘materialen in ontwerp’. Prijs voor aansprekend praktijkgericht onderzoek.
Petra Saudi
Facility and Real Estate Management
€500
De student uit Jordanië won 500 euro met een businessplan voor een sociaal platform van bedrijven. De Startup Challenge is een soort internationale variant van de Summerschool Ondernemerschap, die al een aantal jaar succesvol wordt georganiseerd.
55
Bijlagen
College van Bestuur Het College van Bestuur bestaat uit twee leden: drs. J.W. Boomkamp (voorzitter) mr. H.G.M. van Oldeniel. Het bestuursreglement vormt de leidraad voor het College van Bestuur. Portefeuilleverdeling CvB Wim Boomkamp: • Bestuurlijke Zaken • Control • Interne en externe betrekkingen • Internationalisering • Integrale kwaliteitszorg • Human Resource Management
Ineke van Oldeniel: • Onderwijs en Student • Informatie- en communicatietechnologie • Praktijkgericht onderzoek • Facilitaire Zaken • Financieel-economische Zaken • Basisadministratie en managementinformatie student en medewerker • Centrum voor Ondernemerschap
Externe taken CvB Wim Boomkamp: • Vereniging Hogescholen, bestuur • portefeuille Techniek • portefeuille Internationalisering • Strategy Board Regio Twente • Platform Onderwijs Werk en Inkomen (POWI, Twente), bestuur • TSM, stichting, Raad van Toezicht, hiermee tevens Raad van Toezicht SWOT • Studielink, bestuur • Stichting Regio Branding Twente, bestuur • CITO-groep (HBO-Bve), Raad van Advies
Ineke van Oldeniel: • SURF, • vicevoorzitter dagelijks bestuur • Lid Raad van Commissarissen SurfNet en SurfMarket • Platform ICT en Onderwijs, voorzitter (tot oktober 2014) • Deventer Kring Werkgevers (DKW), vicevoorzitter • Kennispark Twente, Raad van Toezicht • Economic Development Board Stedendriehoek • KISS (Kennisinstituut Stedelijke Samenleving), bestuurslid (dagelijks bestuur) • DUO, Raad van Advies • Stichting Arbeidsmarkt GEO, bestuur • Stichting kiEMT (kennis en innovatie in Energieen MilieuTechnologie), Raad van Advies • Eagles4Deventer, bestuurslid • Stichting DUWO, adviesraad Studentenhuisvesting
Nevenfuncties Wim Boomkamp: • Bureau Jeugdzorg Overijssel, Raad van Toezicht • ZML Twente/Oost Gelderland, stichting, voorzitter Raad van Toezicht • Maatschappelijk Plein FC Twente, bestuur • Aqua+, Raad van Commissarissen • Beter Wonen, Raad van Commissarissen
56
Ineke van Oldeniel: • Leeuwenkuil Kunstencentrum, voorzitter Raad van Toezicht
De directievoering van academies en diensten bij Saxion is in handen van directeuren, die op basis van een mandaatbesluit de integrale verantwoordelijkheid hebben voor hun eenheid.
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestaat in 2014 uit de volgende leden: • De heer mr. drs. Bert Jongsma, 19.01.1945, voorzitter, man, Nederlands; • De heer Jan Bugter, 20.10.1951, tevens voorzitter remuneratiecommissie en lid selectie- en benoemingscommissie, man, Nederlands; • De heer drs. Rob Snel, 19.06.1950, tevens voorzitter auditcommissie en lid selectie- en benoemingscommissie, man, Nederlands; • De heer ir. Roelof Bleker, 09.06.1967, tevens lid auditcommissie, man, Nederlands; • Mevrouw dr. Liesbeth van Welie, 30.03.1953, tevens lid remuneratiecommissie, vrouw, Nederlands (vanaf 21 mei 2014); • Mevrouw drs. Carla van der Weerdt-Norder RA, 22.02.1964, tevens voorzitter auditcommissie, vrouw, Nederlands (tot 22 mei 2014).
Hoofdfuncties en nevenfuncties Bert Jongsma: Hoofdfunctie: Voormalig voorzitter Raad van Bestuur van Sdu nv. Relevante nevenfuncties: Lid Raad van Commissarissen Aegon Nederland N.V., lid Raad van Commissarissen Aegon Bank N.V., lid algemeen bestuurscollege Koninklijke Bibliotheek en het Genootschap Onze Taal, penningmeester Stichting Doctor Abraham Kuyperfonds, voorzitter Raad van Commissarissen van First Liability Matching N.V. Eerste benoeming: 1 januari 2005, derde benoemingstermijn: tot 1 januari 2017. Jan Bugter: Hoofdfunctie: Voormalig directeur Stichting Stedendriehoek Innoveert. Relevante nevenfuncties: Lid Raad van Toezicht Carinova, voorzitter Stichting Talent OntwikkelingsFonds (TOF) Deventer, voorzitter Stichting Eigentijds Speelgoedmuseum, Erfgoed en meer. Eerste benoeming: 18 februari 2004, derde benoemingstermijn: tot 18 februari 2016. Rob Snel: Hoofdfunctie: Voormalig managing director Koninklijke Grolsch N.V. Relevante nevenfuncties: Voorzitter bestuur Stichting Innofood, voorzitter van de Raad van Commissarissen van de Twentse Schouwburg N.V.; het Wilminktheater en het Muziekcentrum Enschede, lid Raad van Commissarissen B.V. Gulpener Bierbrouwerij, lid Raad van Commissarissen HK Plastics B.V. Eerste benoeming: 27 mei 2009, tweede benoemingstermijn: tot 27 mei 2017. Roelof Bleker: Hoofdfunctie: Dijkgraaf van Waterschap Rivierenland. Relevante nevenfuncties: Voorzitter Raad van Toezicht van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, lid van het bestuur van Stichting Productiehuis Oost-Nederland (ON), lid Raad van Toezicht woningcorporatie Talis, voorzitter Raad van Toezicht Stichting Rijksmuseum Slot Loevestein, lid van de NWO-kerncommissie Urban Regions in the Delta (URD). Eerste benoeming: 15 december 2010, eerste benoemingstermijn: tot 5 februari 2016.
57
Bijlagen Liesbeth van Welie: Hoofdfunctie: Voormalig hoofdinspecteur van het hoger en voortgezet onderwijs, directeur Kennis Ministerie van OCW. In 2013 gepromoveerd op een onderzoek naar de studieresultaten van leerlingen met een migrantenachtergrond. Relevante nevenfuncties: Lid Raad van Toezicht Universiteit Leiden, docent Onderzoek bij Schouten & Nelissen B.V., adviseur bij Sardes B.V. Eerste benoeming: 21 mei 2014, eerste benoemingstermijn: tot 21 mei 2018. Carla van der Weerdt-Norder: Hoofdfunctie: Managing director/eigenaar Accent Organisatie Advies B.V. Relevante nevenfuncties: Lid Raad van Commissarissen Triodos Bank, lid audit & risk committee Triodos Bank. Eerste benoeming: 5 februari 2006, tweede benoemingstermijn: tot 22 mei 2014. Het toezichtreglement vormt de basis voor het toezichthouderschap. Secretaris van zowel het College van Bestuur als van de Raad van Toezicht is mevr. drs. Yvonne Temmink.
58
Overzicht academies en opleidingen studiejaar 2014 - 2015 Brinnummer
Opleiding Academie Bestuur, Recht en Ruimte
80023
Ad Integrale Handhaving Omgevingsrecht
34139
B Bedrijfskunde MER
34464
B Bestuurskunde/Overheidsmanagement
39205
B HBO - Rechten
39268
B Integrale Veiligheidskunde
34284 30038
B Milieukunde *
B Ruimtelijke Ontwikkeling
34282
B Ruimtelijke Ordening en Planologie
30105
B Security Management
34641
B Sociaal-Juridische Dienstverlening
34133
B Stedenbouwkundig Ontwerpen
39203 70122
B Vastgoed en Makelaardij **
70179
M Environmental Science M Master of Urban and Area Development (joint degree)
70120**
M Nature Conservation and Biodiversity Management
70121
M Urban and Regional Planning
**
Academie Creatieve Technologie 80014
Ad Business IT & Management
80001
Ad Informatiedienstverlening en -management
39118
B Business IT & Management
30036*
B Creative Media and Game Technologies
30037
*
B Fashion and Textile Technologies
30020
*
B HBO-ICT
34479
B Informatica
34649
B Informatiedienstverlening en -management
34713
B Kunst en Techniek
34105
B Media, Informatie en Communicatie
34255
B Technische Commerciële Textielkunde
80011
Ad Management in de Zorg
34538
B Management in de Zorg
34581
B Opleiding Podotherapie
34570
B Opleiding tot Fysiotherapeut
34560
B Opleiding tot Verpleegkundige
49246
M Advanced Nursing Practice
70169
M Arbeid en Gezondheid
70170
M Master Revalidatie bij Patiënten met Chronische Aandoeningen
70115
M Musculoskeletaal
Academie Gezondheidszorg
Academie Mens en Arbeid 34609
B Human Resource Management
34507
B Toegepaste Psychologie
70026**
M Human Resource Management
59
Bijlagen
Brinnummer
Opleiding Academie Mens en Maatschappij
34616
B Maatschappelijk Werk en Dienstverlening
34617 34116
B Sociaal Pedagogische Hulpverlening *
40101
B Social Work M Health Care and Social Work Academie Pedagogiek & Onderwijs
34808
B Opleiding tot leraar Basisonderwijs
70139
M Educational Leadership
44135
M Leren en Innoveren
70113
M Leren en Innoveren Academie Business Building & Technology
80010
Ad Small Business en Retail Management
80020
Ad Technische Bedrijfskunde
39208
B Archeologie
34263
B Bouwkunde
34261
B Bouwtechnische Bedrijfskunde
81000
B Small Business and Retail Management
34422
B Small Business en Retail Management
34421
B Technische Bedrijfskunde
70066
M International Supply Chain Management Academie Financiën, Economie en Management
34406
B Accountancy
34401
B Bedrijfseconomie
34140
B Fiscaal Recht en Economie Academie Hospitality Business School
34500
B Facility Management
34411
B Hoger Hotelonderwijs
34410
B Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs
70144
M Facility and Real Estate Management Academie Life Sciences, Engineering & Design
80022
Ad Technische Informatica
80019
Ad Werktuigbouwkunde
34397
B Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek
34396
B Chemie
34275
B Chemische Technologie
34267
B Elektrotechniek
34112
B Forensisch Onderzoek
34389
B Industrieel Product Ontwerpen
30026
B Mechatronica
34475
B Technische Informatica
34268
B Technische Natuurkunde
34280 70143
60
B Werktuigbouwkunde **
M Industriële Innovatie (joint degree) Academie Marketing & International Management
34402
B Commerciële Economie
34407
B International Business and Languages
34936
B International Business and Management Studies
Organogram Saxion
Raad van Toezicht
Centrale Medezeggenschapsraad
Bureaus
College van Bestuur
• Bestuur • Control • Corporate Information Management • Kwaliteitszorg • Vastgoed
Diensten
Academies
• • • •
• • • • • • • • • • •
Communicatie Financial Control Human Resource Management International Office
Servicecentra • Informatie • Voorzieningen
Bestuur, Recht & Ruimte Business, Building & Technology Creatieve Technologie Financiën, Economie & Management Gezondheidszorg Hospitality Business Life Science, Engineering & Design Marketing & International Management Mens & Arbeid Mens & Maatschappij Pedagogiek & Onderwijs
Saxion Next Kenniscentra Design en Technologie • Hospitality • Leefomgeving • Onderwijsinnovatie
Saxion Centrum voor Ondernemerschap
61
62
Deel B: Jaarrekening 2014 * Zie voor een uitgewerkt model voor de jaarrekening: Richtlijn Jaarverslag Onderwijs
Deel C: Jaarverslag 2014 TechForFuture * Uitgebreide voortgangsrapportage van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost
Deel D: Jaarverslag 2014 TechYourFuture * Uitgebreide Voortgangsrapportage van TechYourFuture, Centre of Expertise Techniekonderwijs Deel B, C en D zijn separaat toegevoegd
*
Colofon Regie en eindredactie: Redactie: Vormgeving: Digitaal jaarverslag:
Saxion, Bureau Bestuur DumontAdvies, Rijssen Factor12, Deventer saxion.nl/jaarverslag
63 © juni 2015, Saxion Overname is toegestaan op voorwaarde van bronvermelding. Dit is een uitgave van Saxion.
Locaties
Contact
Enschede M.H. Tromplaan 28 7513 AB Enschede
Deventer Handelskade 75 7417 DH Deventer
Apeldoorn Kerklaan 21 7311 AA Apeldoorn
Hengelo M.A. De Ruyterstraat 3 7556 CW Hengelo
Postbus 70000 7500 KB Enschede Tel. 053-487 11 11 twitter.com/saxion facebook.com/saxion.nl
[email protected]
saxion.nl/jaarverslag