Jaarverslag ste maatschappelijk boekjaar

Jaarverslag 2009 129 ste maatschappelijk boekjaar

Trots op hun vele realisaties, stellen de medewerkers van de groep CFE u graag het activiteitenverslag van het jaar 2009 voor.

Aannemingsmaatschappij CFE NV Opgericht te Brussel op 21 juni 1880 Maatschappelijke zetel: Herrmann-Debrouxlaan 42, 1160 Brussel – België Ondernemingsnummer 0400.464.795 RPR Brussel Telefoon: +32 2 661 12 11 Fax: +32 2 660 77 10 E-mail: [email protected] Internet: http://www.cfe.be

1

Editoriaal Zoals verwacht zijn de omzet en het resultaat van de groep CFE in 2009 lager dan in 2008, het jaar waarin de onderneming de beste prestaties in haar geschiedenis bereikte. De daling van de activiteit (-125 miljoen EUR), van het operationeel resultaat (-19,3 miljoen EUR) en van het nettoresultaat na belastingen (-8,2 miljoen EUR) blijkt echter matig ten aanzien van de economische crisis die wereldwijd woedde. Alle polen leverden een positieve bijdrage aan het resultaat, met een eervolle vermelding voor DEME. Dit bedrijf bewees andermaal in staat te zijn om zijn positie op de internationale baggermarkt te versterken, en dat rechtvaardigt ten volle de aanzienlijke investeringen die de voorbije jaren werden gedaan om zijn vloot te moderniseren. Ten aanzien van de economische crisis beschikt CFE over tal van troeven, waardoor we 2010 met vertrouwen kunnen aanvatten. Het orderboek van 2.024 miljoen EUR is immers bevredigend, ook al zal de bouwactiviteit in 2010 waarschijnlijk lager zijn dan in 2009. We zijn immers niet van plan om toe te geven aan de verleiding om tegen elke prijs projecten aan te nemen om het resultaat te bevorderen. In dat opzicht biedt de recente internationale doorbraak in Tunesië goede hoop voor de herpositionering van de activiteit van de groep. De grote diversiteit van de vakgebieden en van de geografische vestigingen van CFE is een bijkomende troef, net zoals de zeer gezonde financiële situatie van de groep, waardoor de onderneming gevrijwaard blijft van liquiditeitsproblemen. De teams van CFE bereiden sereen maar ook met een immens verlangen om te slagen de toekomst voor, en ze zijn vastberaden om de uitdagingen van de hedendaagse markten ten volle te benutten om de volgende boekjaren beter voor te bereiden.

Renaud Bentégeat Gedelegeerd bestuurder

Philippe Delaunois Voorzitter van de raad van bestuur

< SQUARE – Brussel (BE)

2

CFE / Jaarverslag 2009 / 129 ste boekjaar

3

Strategie

CFE wil zijn competenties in de spoorinfrastructuursector verder versterken, en dit zowel in België als op internationaal niveau.

De groep CFE vormt een coherent geheel waarin elke pool kan profiteren van de inbreng van de andere activiteiten. Zo zijn de concessionarissen en de promotors opdrachtgevers van de algemene aannemingsbedrijven. Op die manier zijn ze potentiële klanten van de ondernemingen van de pool multitechnieken. Zo kunnen deze laatste instaan voor het onderhoud van de werken binnengehaald in het kader van publiek-private samenwerkingsprojecten. Op die manier zijn veel vakgebieden van DEME verbonden met de burgerlijke bouwkundeactiviteiten van de ondernemingen van de groep CFE. Er zijn nog talloze voorbeelden van synergieën tussen de verschillende polen. De consolidatie ervan in 2010 sluit niet

4

uit dat er nieuwe ontwikkelingskansen zullen worden gegrepen om nieuwe competenties te verwerven.

in bepaalde landen die rechtstreeks worden getroffen door de economische crisis (meer bepaald Luxemburg en Centraal-Europa).

Pool bouw

CFE wil op twee manieren reageren op deze situatie. Ten eerste moet men gewoon aanvaarden dat er een verlies van activiteit is daar waar de markt minder goed is. Het is immers niet de bedoeling de omzet te bevorderen, maar wel de marges te vrijwaren. Ten tweede wil het bedrijf op meer dynamische wijze nieuwe markten zoeken die de activiteit kunnen overnemen van de landen die momenteel minder veelbelovend zijn. In dat opzicht rechtvaardigt het contract dat in december 2009 in Tunesië werd binnengehaald, de strategie die de groep drie jaar geleden

Het orderboek van de pool bouw is aanzienlijk gedaald. De daling bedraagt 24% op één jaar tijd. Dat is het gevolg van twee factoren: • de uitvoering van de grote burgerlijke bouwkundecontracten die in 2008 werden verwerkt (Coentunnel, Diabolo, Liefkenshoekspoortunnel en het project ‘CrommeLijn’ in Delft) en die elk jaar logischerwijze een deel van het orderboek voor hun rekening nemen; • een geringere opname van orders in de bouwsector, vooral

invoerde om de internationale activiteit op grote werven weer op gang te brengen.

integratie van milieukwaliteitsonderzoek in elke fase van het bouwproces.

In de huidige moeilijke economische context kan CFE bogen op tal van troeven waardoor de pool bouw de toekomst vol vertrouwen kan tegemoet zien: • een goede synergie met de vastgoedontwikkelingsondernemingen van de groep; • sterke ondersteuning van de pool concessies om in te spelen op de huidige terugval van de markten; • een goed evenwicht tussen burgerlijke bouwkunde en gebouwen, waardoor in elke discipline de beste specialisten beschikbaar zijn; • duidelijk inzicht in de markt uitdagingen, met onder meer de

Binnen de pool bouw zal niet systematisch worden gestreefd naar externe groei. Het is echter niet uitgesloten dat er nieuwe opportuniteiten zullen worden gegrepen, onder meer voor de ontwikkeling van nichespecialiteiten die complementair zijn aan de al bestaande activiteiten.


Pool vastgoedontwikkeling en -beheer Met andermaal een bevredigend resultaatniveau bevestigde de pool vastgoedontwikkeling en -beheer van de groep haar goede positionering op de

markt, voornamelijk in België en Luxemburg. In 2010 zal de ontwikkeling van de activiteiten in deze twee landen voortgezet worden, en zal ook gestart worden met de bouw van een residentieel gebouw in Gdansk (Polen), een primeur voor CFE op het vlak van vastgoedontwikkeling. Tevens zullen in Tunesië de werken aan een complex van 270 appartementen in Bizerte aanvangen, een project dat voor 25% in handen is van CFE. Deze internationale ontwikkelingen zullen gepaard gaan met het zoeken naar nieuwe gronden in België en Luxemburg, voornamelijk voor residentieel vastgoed, maar als de omstandigheden gunstig zijn ook voor kantoren. In de kantoorsector is in de loop van het jaar de verkoop gepland

5

van de gebouwen die in copromotie werden gerealiseerd in de Fonsnylaan in Brussel en die al verhuurd zijn.

Pool multitechnieken Deze pool, al vier jaar een sterke ontwikkelingspijler van de groep CFE, kende een goed jaar 2009, ondanks enkele moeilijkheden op het vlak van verwarming en klimaatregeling. In 2010 moet deze pool zich nog op verschillende vlakken versterken: • in België – als er zich opportuniteiten voordoen zoals Elektro Van De Maele, dat in 2009 werd overgenomen en dat het aanbod van de groep CFE in West-Vlaanderen vervolledigde; • internationaal – na de oprichting van VMA Slowakije in 2004

6

en de vestiging in Hongarije in 2009, wil VMA zich positioneren in Nederland om beter mee te werken aan het ontwerp van de grote burgerlijke bouwkundewerken die de komende jaren gerealiseerd zullen worden.

Pool PPS - concessies

Wat de specialisatiedomeinen betreft, wil de pool haar competenties inzake BMS (Building Management System) en fotovoltaïsche technologie uitbreiden die al sterk aanwezig zijn bij Nizet Entreprise.

De teams van de pool zullen de uitvoering van de werken in het kader van de in 2008 verwerkte PPS-projecten Coentunnel en Liefkenshoekspoortunnel en de participatie in het in 2009 binnengehaalde jachthavenproject van Bizerte opvolgen. Daarnaast zullen ze proberen om andere publiek-private samenwerkingsprojecten in de wacht te slepen. CFE werd geselecteerd om deel te nemen aan de aanbesteding voor de renovatie en de bouw van scholen in de Duitstalige gemeenschap en voor het project

Tot slot is er nog een grote ontwikkelingspijler: via de ervaring van de teams van Stevens en ENGEMA wil CFE zijn competenties in de spoorinfrastructuursector verder versterken, en dit zowel in België als op internationaal niveau.

In 2009 werd de eerste concessie van deze pool in gebruik genomen: de parking in Turnhout die in december werd geopend.

MAVA in Nederland. Daarnaast zal CFE ook met de nodige aandacht de ontwikkelingen van de afsluiting van de Antwerpse ring opvolgen, waarvoor het consortium ‘Noriant’ in december 2007 werd uitgeroepen tot ‘preferred bidder’. Bij Rent-A-Port zouden de gestarte ontwikkelingen in Vietnam, het Midden-Oosten en Nigeria een gunstige voortzetting moeten kennen in 2010.

Pool baggerwerken en milieu De pool baggerwerken van de groep CFE, die bestaat uit de participatie van 50% in DEME, verkeert in goede gezondheid. Dankzij het orderboek dat op 1 januari 2010 op een zeer hoog


niveau bleef, kondigt het jaar zich gunstig aan – zeker omdat DEME sinds enkele jaren een aanzienlijke hernieuwing van zijn vloot heeft doorgevoerd. Deze investeringsinspanningen, die volkomen gerechtvaardigd worden door de resultaten van de groep, zullen in 2010 logischerwijze voortgezet worden om de competitiviteit van de pool te vergroten. Tegelijkertijd zal DEME zijn gediversifieerde activiteiten (olie en gas, milieu, windmolens op zee, enz.) ontwikkelen om het hoofd te bieden aan de vraag die gestaag blijft. De ambitieuze projecten waaraan DEME meewerkt of die zijn teams bestuderen, zouden op termijn kunnen leiden tot een nieuwe toename van de activiteit en een stijging van de resultaten van de onderneming. Zo zullen in 2010 de belangrijke werkzaam-

heden aan de London Gateway en de verdiepingswerken op de Schelde voortgezet worden. Maar in de loop van het jaar zouden nog belangrijke andere projecten, zoals de brug tussen Qatar en Bahrein, ondertekend kunnen worden. In een moeilijke marktomgeving, waarin vooral creativiteit en nauwgezetheid de grootste troeven zullen zijn, wil CFE ten volle zijn rol spelen om de doelstelling te realiseren die prioritair blijft: de tevredenheid van zijn klanten.

Met de concessie en de bouw van de Liefkenshoekspoortunnel realiseert de groep CFE één van haar strategische doelstellingen om een actieve speler te zijn op deze nieuwe markt.

7

Aannemingsmaatschappij CFE

Operationeel organigram

Internationaal Coördinatiecentrum CFE

POOL PPS & CONCESSIES 45%

PARTICIPATIES 18%

25%

50%

25%

Parking Turnhout

POOL BOUW VLAANDEREN

BELGIË CENTRUM

WALLONIË

*

GROOTHERTOGDOM LUXEMBURG

NEDERLAND

CENTRAAL-EUROPA

*

EXPORT

*

* 49%

Middle East

* Tunisie

POOL MULTITECHNIEKEN 64,95%

POOL VASTGOEDONTWIKKELING EN -BEHEER 66%

*

POOL BAGGERWERKEN EN MILIEU BAGGER- EN MARITIEME WERKEN

OLIE, GAS EN OFFSHORE

ZWARE HEFOPERATIES

MILIEU

BOUWMATERIALEN

CONCESSIES

Dredging International Baggerwerken Decloedt Medco 44% SIDRA DIAP …

Tideway GEOSEA

Scaldis 55%

Ecoterres/DEC 75%

DBM

C-Power Power@sea

15 februari 2010 Enkel de voornaamste eenheden worden hier weergegeven. *bijkantoren

8


9

De markante feiten van 2009 Februari

Januari CFE Brabant, BAGECI, CFE EcoTech en Nizet Entreprise halen de opdracht binnen voor de bouw en de elektromechanische werken van het nieuwe waterzuiveringstation van de Hain-vallei (100.000 Inwoners Equivalent).

Het consortium Ecoterres – Envirowall – Ferrari, dat geleid wordt door Ecoterres NV, een dochteronderneming van de groep DEME, ontvangt van het Waalse Gewest de bestelling voor het ‘Beheer van baggerspecie van categorie B’, waarbij over een periode van 4 jaar jaarlijks 285.000 m³ verontreinigd slib zal worden verwerkt.

Annulering van het contract tussen DEME en Nakheel voor de herontwikkeling van de oude haven van Rashid in Dubai.

Sedisol – Farciennes (BE)

La Réserve - Knokke (BE)

April

Maart Opening van het winkelcentrum Przymorze gebouwd door CFE Polska voor rekening van de winkelketen E. Leclerc. DEC Ecoterres haalt zijn eerste contract in Brazilië binnen voor de voorbereiding van de terreinen van een toekomstige containerterminal in de haven van Santos.

10


Heien van de eerste paal voor het project ‘La Réserve’ in Knokke. De promotor en bouwheer van het appartementen project is La Réserve Promotions NV, waarvan BPI-CFE Immo een derde van de aandelen bezit.

Start van de boorwerkzaamheden voor de eerste tunnel van het Diabolo-project, dat de spoorwegverbinding tussen Zaventem en Antwerpen verzekert. Kaping van het steenstortschip Pompei, dat in mede-eigendom is van DEME, door Somalische piraten op 800 mijl van de kust.

11

Realisatie van afmeervoorzieningen – ‘Rotterdam–Maasvlakte’ (NL)

Mei

Juni

Dredging International haalt een belangrijke baggeren landwinningsopdracht (40 miljoen m³) binnen voor de aanleg van de terreinen waarop een uitbreidingsinfrastructuur voor de raffinaderij van Ruwais zal worden gebouwd voor Abu Dhabi Oil Refining Company (Takreer).

Einde van de boorwerkzaam heden voor de eerste tunnel van het Diabolo-project en plaatsing van de metalen fietsbrug over de E19.

GEKA Bouw (een dochteronderneming van de groep CFE die gespecialiseerd is in het heien van palen) haalt de bestelling binnen voor de bouw van twee aanlegsteigers voor het aardgasterminalproject ‘RotterdamMaasvlakte’ van de klant TS LNG.

Inhuldiging van de eerste 6 windmolens op 27 km van de

Belgische kust door de toen malige Eerste Minister Herman Van Rompuy. Dit offshore park, zal eens het voltooid is tegemoetkomen aan de energiebehoeften van 600.000 consumenten.

BREEAM-certificering voor het project Atlantis The Code for Sustainable Buildings

The Code for Sustainable Buildings

This is to certify that

This is to certify that

Bridge Building, Avenue Charles Quint 584, 1082 Brussels, Belgium

Access Building, Avenue Charles Quint 586, 1082 Brussels, Belgium

has achieved an interim score of 59.50%, and a BREEAM rating of

has achieved an interim score of 59.50%, and a BREEAM rating of

VERY GOOD

VERY GOOD

Pass

Outstanding

Pass

This Design Stage assessment was carried out under the 2008 version of BREEAM Europe - Offices

Signed on behalf of BRE Global Ltd

Katie Marsden Licensed Assessor

CODIC Group Developer

Luxconsult SA Building Services

29th July 2009

Date

AECOM

Katie Marsden

29th July 2009

CODIC Group

BPC SA

Luxconsult SA

BPC SA

Building Services

Main Contractor

Developer

Ingebruikname van het nieuwe hefeiland ‘Goliath’ van GeoSea (een dochteronderneming van DEME).

AECOM

Cerau Sprl

Main Contractor

BREEAM certificering voor het project Atlantis dat BPC in Brussel bouwde voor Codic.

Date

Licensed Assessor

Bridge Immo SA, part of UBS Real Estate Kapitalanlagegesellschaft mbH

On behalf of

DSW Architects SA

Architect/Design Team

Access Immo SA, part of UBS Real Estate Kapitalanlagegesellschaft mbH

Client

Client

Certificate Reference: FABM-BIB-KM09-1

Certificate Reference: FABM-BIB-KM09-2

www.breeam.org

12

Outstanding

On behalf of

Architect/Design Team

Juli

This Design Stage assessment was carried out under the 2008 version of BREEAM Europe - Offices

Signed on behalf of BRE Global Ltd

Het nieuwe hefeiland ‘Goliath’

www.breeam.org


13

September Versterking van de pool multitechnieken door de overname van Elektro Van De Maele NV, actief op het vlak van elektrische installaties (overheid, tertiaire sector, industrie), HVAC (elektrisch gedeelte) en agro-industrie (installatie, optimalisering en automatisering van stallen). Ondertekening van het contract voor één van de grootste fotovoltaïsche velden in België op de oude stortplaats van Lier, voor rekening van de intercommunale ‘IVAREM’, door de tijdelijke handelsvennootschap Nizet Entreprise/MBG. CFE Hungary en VMA halen een nieuwe bestelling binnen voor de bouw van twee datacentra van elk 10.000 m² nabij Boedapest voor een belangrijke Belgische bank.

Alain Bernard kreeg van Vlaams minister-president, Kris Peeters, de Leeuw van de Export 2009.

November

Oktober

Inhuldiging van een ondergrondse parking met 420 plaatsen in Turnhout, ontwikkelt door CFE Concessies en VINCI Park en gebouwd door MBG.

Oplevering en opening van het nieuwe winkelcentrum Mediacité in Luik, gebouwd door BPC. Dit project is het eerste winkelcentrum dat het BREEAM-certificaat behaalde.

DEC, de milieuspecialist van DEME, ontvangt de Safety Award voor het project ‘Remediëren van zuurteerbekkens in Rieme’. Bovendien won DEME de Leeuw van de Export 2009,

uitgereikt door Flanders Investment & Trade (F.I.T.), voor de uitzonderlijke exportprestaties in 2009. December CFE neemt een participatie van 25% in de vennootschap Bizerte Cap 3000, een Tunesische vennootschap die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een jachthaven en een vastgoed complex.

< Mediacité – Luik (BE)

14


15

Raad van bestuur

1

5

2

3

6

7

1

4 4

8

8

1 Jan Steyaert

2 Richard Francioli

3 Philippe Delusinne

5 Christian Labeyrie

6 Philippe Delaunois

7 Ciska Servais*

Onafhankelijk bestuurder Voorzitter van het auditcomité

Bestuurder Lid van het benoemingsen bezoldigingscomité

Onafhankelijk bestuurder Lid van het auditcomité

Bestuurder Lid van het auditcomité

Voorzitter van de raad van bestuur Onafhankelijk bestuurder Lid van het benoemingsen bezoldigingscomité

Onafhankelijk bestuurder Voorzitster van het benoemingsen bezoldigingscomité

4 Renaud Bentégeat

Gedelegeerd bestuurder

8 Bernard Huvelin

Bestuurder

16


17

Kerncijfers Jacques Ninanne

Geconsolideerde staat van het totaal resultaat in miljoen EUR

Omzet Bedrijfsresultaat Resultaat van het boekjaar vóór belasting Nettoresultaat – aandeel van de groep Cashflow (1) EBIT (2) EBItda (3) Eigen vermogen van de groep (vóór verdeling)

Gegevens per activiteit Evolutie van het orderboek (€ m)

2005

2006

2007

2008

2009

975,4 52,2 39,9 25,5 85,5 52,5 90,0 190,4

1.164,0 65,9 57,3 40,7 122,4 65,9 125,5 265,5

1.467,6 99,0 83,9 62,4 156,5 100,7 166,9 317,3

1.728,4 112,4 95,4 69,9 185,4 113,7 196,2 357,7

1.602,6 88,6 76,8 61,7 174,0 91,2 184,2 413,3

Eigen vermogen Netto financiële schuld Investeringen in immateriële en materiële vaste activa Afschrijving

1.500

800 1.000

695 60 10

2005

2006

2007

2008

2009

179,1 174,0 95,3

269,6 141,7 132,9

322,9 103,1 101,2

368,2 133,5 156,8

423,8 152,3 190,2

45 7

529

573

880

1.110

845

2005

2006

2007

2008

2009

2,1

754,4

42,8

53,9

66,9

73,4

82,1

2.000

7,5 1.500

656,9

0

IFRS 2005

2006

2007

2008

2009

14,2% 36,7% 17,0%

19,3% 25,6% 59,6%

26,1% 52,8% 53,3%

17,8% 12,9% 12,0%

-7,3% -19,8% -11,7%

3,6 701,3

538,7

1.000

500

Omzet EBIT Resultaat van het boekjaar

10 9 9

44 4

422,6

112 9

Evolutie van de omzet (€ m)

IFRS

Jaarlijkse groei

PPSConcessies

1.061

906

(3) EBItda: EBIT + afschrijvingen + andere elementen non cash (volgens ifrs-referentie).

Baggerwerken en milieu

1.096

0

Geconsolideerde balans in miljoen EUR

Multitechnieken

2.000

(2) EBIT: bedrijfsresultaat + opbrengst uit financiële vaste activa + aandeel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie is toegepast.

Vastgoedontwikkeling en -beheer

2.500

500

(1) Cashflow: zie geconsolideerde financieringstabel op pagina 156 van het financieel jaarverslag.

Bouw

IFRS

80,1 36,4

135,2 37,4

140,7 27,1

45,6 22,8

60,9 28,4

489,6

537,2

696,6

800,0

742,5

2005

2006

2007

2008

2009

0,2

86,5

Evolutie van het bedrijfsresultaat (€ m) 130

1,0

120 110 100

72,9

90

72,8

80 70 60 50 40

39,1 36,7

30 20 10 0

2,3 4,5 10,2

4,0

3,5 12,1

14,8

11,8

2006

9,0 10,0

6,0 7,4

11,2

10,1

11,5

2007

2008

2009

-1,9

2005

18


19

Ratio’s

Vergelijking tussen de stand van het CFE-aandeel en de BEL 20-index IFRS

EBIT/omzet EBIT/cashflow EBItda/omzet Nettoresultaat aandeel van de groep/ eigen middelen van de groep Nettoresultaat aandeel van de groep/ omzet

2005

2006

2007

2008

2009

5,4% 61,4% 9,2% 13,4%

5,7% 53,8% 10,8% 15,3%

6,8% 64,3% 11,4% 19,7%

6,6% 61,3% 11,4% 19,5%

5,7% 52,4% 11,5% 14,9%

2,6%

3,5%

4,3%

4,0%

3,9%

Voor het jaar 2009 CFE

Bel 20

100

5.000

90

4.500

80 4.000

70 60

3.500

50

Cijfers in EUR per aandeel

3.000

40

IFRS

2005

2006

2007

vóór splitsing

Aantal aandelen op 31/12 581.879 Bedrijfsresultaat 89,7 Cashflow 148,0 Nettoresultaat van de groep 43,8 Brutodividend 10,5 Nettodividend 7,87 Eigen vermogen van de groep 327,3

2007

2008

2009

na splitsing*

654.613 13.092.260 13.092.260 13.092.260 151,3 7,56 8,59 6,77 239,1 11,95 14,16 13,3 95,4 4,77 5,34 4,17 24,0 1,2 1,2 1,2 18,0 0,9 0,9 0,9 484,6 24,2 27,3 31,6

654.613 100,7 187,0 62,2 16,0 12,0 405,5

30

2.500

20 2.000

10 0

1.500 12 2008

01 2009

02 2009

03 2009

04 2009

05 2009

06 2009

07 2009

08 2009

09 2009

10 2009

11 2009

12 2009

Sedert vijf jaren CFE

Bel 20

100

De beurs 2005

2006

2007

vóór splitsing

6.000

80

IFRS

Uiterste beurskoersen minimum Uiterste beurskoersen maximum Slotkoers van het boekjaar Gemiddeld dagelijks volume Beurskapitalisatie op 31/12

7.000

90

2007

2008

2009

5.000

70 60

na splitsing*

Eur

268,5

662

947

47,35

22,90

16,00

Eur

735,0

975

1.533

76,65

72,50

42,00

4.000

50 3.000

40

Eur aantal aandelen Mio Eur

715,0 634

967 1.148

1.400 1.061

70,00 21.220

29,25 17.240

35,50 24.035

416,04

633,01

916,46

916,46

382,95

464,78

30

2.000

20 1.000

10 0

0 31/12 2004

31/12 2005

31/12 2006

31/12 2007

31/12 2008

31/12 2009

(*) gegevens rekening houdend met de splitsing door 20 van het aandeel

20


21

Enkele gegevens over het aandeel en de uitoefening van rechten Op 31 december 2009 waren 13.092.260 aandelen uitgegeven. Wij herinneren dat de buitengewone algemene vergadering gehouden op 8 oktober 2007 het volgende had goedgekeurd: • het voorstel van de raad van bestuur om, per 1 januari 2008, de effecten aan toonder van de vennootschap af te schaffen, • het voorstel van de raad van bestuur om, per 1 januari 2008, de zeshonderd vierenvijftig duizend zeshonderd dertien (654.613) aandelen van de vennootschap – zonder waarde vermelding, volledig gestort, vertegenwoordigend het maatschappelijk kapitaal van éénentwintig miljoen driehonderd vierenzeventig duizend negenhonderd éénenzeventig EUR drieënveertig cent (21.374.971, 43 EUR) – te splitsen door 20, waardoor het gezegde kapitaal van de vennootschap vanaf de genoemde datum zal vertegenwoordigd worden door dertien miljoen tweeënnegentig duizend tweehonderd zestig (13.092.260) aandelen. Het proces voor de dematerialisering is nog altijd aan de gang. De aandelen van de vennootschap zijn momenteel op naam, aan toonder of gedematerialiseerd. Tengevolge van de splitsing van het aandeel enerzijds en de dematerialisatie van het aandeel anderzijds dienen de aandelen te worden ingewisseld. De algemene vergadering beslist als volgt over de modaliteiten van deze inwisseling. De inwisseling van de gewezen aandelen tengevolge van de splitsing van het aandeel en de omruiling van de toonderaandelen naar gedematerialiseerde aandelen zullen simultaan plaatsvinden op 1 januari 2008.

22

De inwisseling van nominatieve aandelen zal automatisch plaatsgrijpen. Automatisch zal aan de aandeelhouders het aantal gesplitste aandelen hen toekomend in het aandelenregister toegekend worden. De inwisseling van de bestaande toonderaandelen, reeds geboekt op een effectenrekening op 1 januari 2008, zal automatisch plaatsgrijpen en automatisch zal aan de aandeelhouders toegekend worden het aantal gesplitste aandelen hen toekomend. Voor de inwisseling van de bestaande toonderaandelen, nog in materieel bezit op 1 januari 2008, dienen de aandeelhouders deze ofwel te overhandigen aan een financiële instelling van hun keuze voor inschrijving ervan op een effectenrekening, ofwel te overhandigen ter maatschappelijke zetel van de vennootschap voor inschrijving ervan in het register van aandeelhouders op naam. Het gesplitste aantal aandelen zal dan in rekening gebracht worden of ingeschreven worden in het register. Vanaf 1 januari 2008 zal de uitoefening opgeschort worden van elk recht verbonden aan toonderaandelen zolang die nog in materieel bezit blijven. Er wordt gepreciseerd dat, vanaf 1 januari 2008, om aan een algemene vergadering te kunnen deelnemen de titularissen van zulke materiële toonderaandelen voorafgaandelijk de inwisseling van hun aandelen in gedematerialiseerde of nominatieve aandelen dienen te vragen. De materiële toonderaandelen uitgegeven door de vennootschap, noch geboekt op een effectenrekening, noch ingeschreven in het aandelenregister, worden op 31 december 2013 van rechtswege omgezet in gedematerialiseerde aandelen. Euroclear Belgium is aangesteld als vereffeningsinstelling.

De splitsing van het aandeel zal uitgevoerd worden door Euroclear Belgium gebruik makend van de rekeningen van de vennootschap. Er gebeurde geen enkele uitgifte van converteerbare obligaties of warrants.

Rechtspersoon: VINCI Construction - société par actions simplifiée 5 cours Ferdinand-de-Lesseps F-92500 Rueil-Malmaison (France) Telefoon: 33 1 47 16 39 00 Contactpersoon: de heer François Ravery

Vennootschap genoteerd op de Beurs van Parijs (CAC 40)

VINCI 100% direct en indirect

VINCI CONSTRUCTION

46,84%

CFE

De Bank Degroof werd aangesteld als ‘Main Paying Agent’. De financiële instellingen waarbij de titularissen van financiële instrumenten hun financiële rechten kunnen doen gelden zijn de volgende : Bank Degroof, BNP Paribas Fortis en ING België.

Hoofdaandeelhouderschap Op 16 oktober 2007, ontving CFE een schrijven vanwege VINCI Construction, overeenkomstig de bepalingen van artikel 74, paragraaf 7 van de wet van 1 april 2007 betreffende openbare overnamebiedingen, met bijgaande nota overgemaakt aan de Commissie voor het Bank-, Financieen Assurantiewezen:

Aanmelding aan de CBFA, krachtens artikel 74, § 6, van de wet van 1 april 2007, van een persoon die op 1 september 2007 alleen in het bezit is van meer dan 30% van de effecten met stemrecht in een vennootschap die genoteerd is op Eurolist, Alternext by Euronext of de Vrije Markt.

1. Naam van de emittent van de aangehouden effecten met stemrecht Aannemingsmaatschappij CFE

3. Volledige identiteit van de natuurlijke en/of rechtsperso(o) n(en) die de uiteindelijke controle heeft/hebben over de rechtspersoon genoemd in punt 2 Rechtspersoon: VINCI - société anonyme 1 cours Ferdinand-de-Lesseps F-92500 Rueil-Malmaison (France) Telefoon: 33 1 47 16 35 00 Contactpersoon: de heer Christian Labeyrie 4. Controleketen VINCI bezit 86,64% van de stemrechten van VINCI Construction en heeft zo de exclusieve controle over deze laatste. Het saldo van 13,36% is in de handen van SOCOFREG, een bedrijf dat voor de volle 100% in het bezit is van VINCI. VINCI is een Franse naamloze vennootschap genoteerd op de Beurs van Parijs. Aangezien het disparate karakter van de aandeelhouders, heeft niemand een controle op VINCI. 5. Aantal en percentage van de effecten met stemrecht die in het bezit zijn van de persoon genoemd in punt 2 Aantal aangehouden effecten met stemrecht: 306.644 effecten (*) Percentage : 46,84% (*) vóór de splitsing van het aandeel door

Op 28 juli 2008 heeft VINCI Construction de vennootschap CFE op de hoogte gebracht van de informatie die VINCI Construction verstrekte aan de Commissie voor Bank-, Financie- en Assurantiewezen. Volgens deze informatie bezit VINCI Construction 46,84% van het kapitaal van CFE. Dit percentage bleef onveranderd sinds de laatste aangifte van 11 oktober 2007. Bovendien bezit VINCI Construction geen aandelen in een gelijkaardige bouwmaatschappij die aandelen heeft in CFE. Op 19 augustus 2009 heeft VINCI Construction de vennootschap CFE in kennis gesteld van het feit dat de deelneming van VINCI Construction in CFE ongewijzigd is gebleven sinds haar vorige kennisgeving dd. 1 september 2008, waarbij VINCI Construction 46,84% van het kapitaal van CFE bezit.

Belgische reglementering inzake transparantie

20. Rekening houdend met deze splitsing bedraagt het huidig aantal 6.132.880

2. Volledige identiteit van de natuurlijke of rechtspersoon die op 1 september 2007 alleen in het bezit is van meer dan 30% van de effecten met stemrecht van de emittent genoemd in punt 1

7. Datum en handtekening van de persoon genoemd in punt 3 11 october 2007 - Christian Labeyrie.

6. Datum en handtekening van de persoon genoemd in punt 2 11 october 2007 - François Ravery


De hieronder vermelde aandeelhouderstructuur blijkt uit de kennisgevingen die CFE had ontvangen op de datum van de afsluiting van de rekeningen, bij toepassing van de reglementering inzake transparantie (Titel II van de wet van 2 mei 2007 op

de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen in emittenten waarvan de aandelen zijn toegelaten tot verhandeling op een gereglementeerde markt en houdende diverse bepalingen). • VINCI Construction S.A.S., met maatschappelijke zetel in de Cours Ferdinand de Lesseps 5 te 92500 Rueil Malmaison (Frankrijk), was op 19 augustus 2009 eigenaar van 6.132.880 stemrechtverlenende effecten van de Aannemingsmaatschappij CFE NV, hetzij 46,84% van de stemrechten van de vennootschap. VINCI SA, die de exclusieve controle uitoefent op VINCI Construction, is de ultieme controlerende aandeelhouder van de Aannemingsmaatschappij CFE. • Grantham, Mayo, Van Otterloo & Co LLC, met maatschappelijke zetel te 40 Rowes Wharf, Boston MA 02110, Verenigde Staten, heeft op 7 mei 2009 de Aannemingsmaatschappij CFE in kennis gesteld van het feit dat zij, op 1 mei 2009, 388.815 aandelen in het kapitaal van de vennootschap aanhoudt, hetzij 2,97 % van het totaal aantal stemrechten in de vennootschap. Voordien bedroeg de deelneming 5,40% van het aantal stemrechten in de vennootschap (1 september 2008). De kennisgevingsdrempel van de belangrijkste participaties werd door de statuten van de Aannemingsmaatschappij CFE bepaald en bedraagt 3% van het totaal van de bestaande stemrechten.

23

Management

VAN LINKS NAAR RECHTS

VAN LINKS NAAR RECHTS

Youssef Merdassi Directeur van CFE International (inclusief CFE Hungary, CFE Slovakia, CFE România* en CFE Middle East)

Jacques Ninanne Adjunct directeur generaal corporate, directeur financiën en administratie van de groep CFE

Yves Weyts Gedelegeerd bestuurder van Aannemingen Van Wellen en directeur synergie en communicatie van de groep CFE

Patrick Van Craen Gedelegeerd bestuurder van CLE, directeur van Tunesië en bestuurder en directeur van CLi en Construction Management

Lode Franken Adjunct directeur generaal van de pool bouw en bestuurder van DEME

André de Koning Directeur van CFE Nederland en GEKA

Jacques Lefèvre Directeur van CFE Immo, gedelegeerd bestuurder van BPI en van Projectontwikkeling Van Wellen

Patrick de Caters Directeur van BAGECI Renaud Bentégeat Gedelegeerd bestuurder

Gabriel Marijsse Directeur human resources van de groep CFE Christian Van Hamme Directeur generaal van de pool multitechnieken

Michel Guillaume Directeur duurzame ontwikkeling van de groep CFE en voorzitter van SogesmaintCBRE Patrick Verswijvel Directeur van MBG

Bernard Cols Directeur van CFE Brabant, CFE EcoTech en CFE Polska

Frédéric Claes Gedelegeerd bestuurder BPC en bestuurder van Amart 24


25

Een sociale en verantwoordelijke groep

Gabriel Marijsse

Michel Guillaume

neelsbestand, en meer specifiek voor werfpersoneel. Deze tendens zal zich verder vertalen in 2010 met een sterke focus op internationaal georiënteerde kandidaten en ervaren boordpersoneel voor de nieuwe baggeren offshoreschepen en hefeilanden. De meer dan 300 nieuwe aanwervingen gerealiseerd in 2009 zijn een garantie voor de toekomst.

Diversiteit en gelijke kansen vormen de rode draad doorheen het HR-beleid

CFE bestaat uit een geheel van bedrijven die samen een sociaal en maatschappelijk project dragen. Deze verantwoordelijkheid ten opzichte van de verschillende stakeholders wordt elke dag weer vertaald door de medewerkers via de talloze projecten die de groep lanceert en tot leven brengt.

1 Sociale verantwoordelijkheid De afdeling Human Resources van de groep heeft als permanente opdracht de zoektocht van CFE te begeleiden naar talent in al zijn diversiteit, en daarbij de waarden van de groep te vertalen naar kandidaten om hen aan te trekken, te begeleiden bij hun verdere integratie en er samen met de gedecentraliseerde

26

managementteams op toe te zien dat deze zich verder kunnen ontwikkelen en ontplooien binnen het bedrijf. Rekrutering, een constante bekommernis Ondanks de moeilijke economische situatie heeft CFE de morele plicht verder te werken aan de toekomst. De groep bleef dan ook aanwezig op de campus recruitment events van verschillende hogescholen en universiteiten. Die resulteerden uiteindelijk in de aanwerving van een twintigtal jong gediplomeerden. Hierdoor kan CFE de gezonde leeftijdspiramide die de voorbije jaren terug werd opgebouwd, in evenwicht houden en de natuurlijke uitstroom van vertrekkende seniors opvangen.

Bovenop de rekruteringsacties van pas afgestudeerden heeft CFE zich gefocust op de aanwerving van ervaren projectgerelateerd personeel en medewerkers die over zeer specifieke competenties beschikken, zoals studie-ingenieurs, geologen, ITspecialisten, … De noden waren het hoogst bij CFE EcoTech, dat recentelijk een aantal grote projecten in uitvoering zag komen, en bij CFE Nederland, dat een gevoelige stijging van zijn activiteiten kende met heel wat aandacht voor DBFM-projecten. Ook bij DEME is de groep verder blijven rekruteren. Meer dan 160 nieuwe medewerkers werden aangetrokken voor de internationale waterbouwkundige en offshore activiteiten. De focus lag hierbij op de kwalitatieve versterking van het bestaande perso-

Na een eerste audit die twee jaar geleden werd uitgevoerd, ging het onafhankelijke screeningsagentschap Vigeo in 2009 over tot een follow-up audit. Die had tot doel de voortzetting te analyseren van het daadkrachtige diversiteitbeleid dat aspecten omvat zoals de gelijke behandeling van mannen/ vrouwen, immigranten, oudere werknemers en mensen met een handicap. De conclusies van deze audit zijn zeer positief. De volgende sterke punten werden benadrukt: • op het vlak van de preventie van discriminatie en de promotie van vrouwen is de wilskracht van de groep opmerkelijk. Dit concretiseert zich onder meer in benoemingen met een grote symbolische waarde; een vrouw aan het hoofd van Sogesmaint-CBRE, en een directrice die het agentschap in Krakau, Polen leidt. • de inspanningen met het oog op een grotere diversiteit op het vlak van de interne en externe communicatie van de groep; meerdere artikels in de bedrijfskrant, een toneelstuk voor de kaderleden rond de preventie van rechtstreekse en onrechtstreekse discriminatie, een luik rond diversiteit bij de opleiding voor nieuw aangeworven medewerkers, en informatiemateriaal met betrekking tot de evolutie van jonge


vrouwelijke ingenieurs in verschillende operationele functies. Bovendien heeft het initiatief ter bevordering van de integratie van gehandicapten in de onderneming geleid tot een samenwerkingsprogramma met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er werd een werkgroep opgericht met de hulp van een specialiste ‘Diversiteit’ van het Gewest, personeelsleden en vertegenwoordigers van de sociale partners.Om meer duidelijkheid te scheppen op dit vlak, werd in de bedrijfskrant een artikel gepubliceerd met het portret van een gehandicapte medewerker. Bovendien worden potentiële kandidaten voor aanwerving die een handicap hebben, op de internetsite verzocht om van zich te laten horen. Ze kunnen rekenen op bijzondere aandacht. CFE wierf in 2009 al meerdere mensen met een handicap aan, en het bedrijf hoopt de komende jaren vorderingen te kunnen maken op dit vlak.

Integratie en ontwikkeling via opleiding en vorming De voorbije jaren kende CFE een enorme groei, niet alleen qua omzet, maar ook qua aanwerving of overname van nieuwe medewerkers. De integratie van meer dan 50% nieuwe medewerkers op 4 jaar tijd blijft dan ook een echte uitdaging. Dat verklaart waarom in 2009 vooral aandacht werd geschonken aan grootschalige opleidingsacties. CFE waakt erover dat de medewerkers van verschillende ondernemingen en activiteitpolen elkaar leren kennen en de cultuur van CFE ontdekken tijdens intern georganiseerde opleidingen – gaande van opleidingen rond MS Project en Autocad tot opleidingen inzake tijdsbeheer en communicatie. Een tweede conventie voor de

leidinggevende kaderleden van de groep CFE, na die van 2008, droeg ook bij aan dit streven naar een sterkere integratie. Als we de cijfers met betrekking tot de opleidingen van dichterbij bestuderen, stellen we vast dat bij de bedienden meer dan 40% van de opleidingsuren werd gewijd aan opleidingen van technische en professionele aard. Zoals de intern georganiseerde opleiding rond ‘waterzuivering’ en het seminarie voor 600 operationele medewerkers van de pool bouw rond het thema ‘professionalisme: personeel, materiaal en voorbereiding van het werk’. Naast deze groepsopleidingen werden er ook uiterst gespecialiseerde andere opleidingen georganiseerd die voor de medewerkers nuttig zijn om hun vak beter te kunnen uitoefenen: bijvoorbeeld rond de technologische evoluties binnen de pool multitechnieken en rond de aspecten van duurzaam bouwen binnen de pool bouw. Ook bij de arbeiders lag de nadruk op opleidingen van technische en professionele aard. Er werd dan ook ruimschoots aandacht geschonken aan de besturing van kranen en ander materieel, of aan het gebruik van specifiek materiaal. 2009 was een speciaal jaar op het vlak van de veiligheids opleidingen. 10 jaar geleden behaalde CFE zijn VCA-veiligheidscertificaat.

Conclusie audit Vigeo 2009 Preventie van discriminatie* Vrouwen* Gehandicapten Immigranten Senioren

Evolutie + + + = =

* best practice

27

van de medewerkers immers de grootste troef. Vroeger leerde men baggeren ‘op de werkvloer’… De ‘on-the-job’ opleiding blijft heel belangrijk, maar ze moet gebaseerd zijn op een goede ‘basiskennis’. De voorbije jaren werden in dat opzicht tal van initiatieven ontwikkeld, zoals opleiding aan de hand van simulaties voor de bemanningsleden. Bovendien werden de ‘leercycli’ voor de verschillende functies binnen DEME herzien. De losstaande opleidingsinitiatieven van vroeger kaderen vandaag in een globale cyclus voor de medewerkers. Dit is wat de medewerkers willen, en ook wat de onderneming wil: een duidelijk uitgestippeld parcours om echt tot de ‘besten’ te kunnen behoren.

Vorig jaar moesten enkele medewerkers deze certificatie dus hernieuwen. Deze VCA-opleidingen, het toneelstuk rond veiligheid tijdens het bouwseminarie en de opleidingen rond werken op hoogte verklaren het aanzienlijke aandeel van de veiligheidsopleidingen, die 23% van het totale aantal opleidingsdagen vertegenwoordigen. En ‘last but not least’: de toekomstige projectleiders… Naar analogie van de 18 maanden durende opleidingscyclus voor jonge werfopzichters, lanceerde CFE in 2008 een langetermijn opleiding voor ‘jonge toekomstige projectleiders’. Veertig jonge projectingenieurs van

28

verschillende bouwondernemingen worden zo klaargestoomd voor hun toekomstige functie als projectleider. Nadat ze in 2008 konden kennismaken met aspecten zoals aanbestedingen, beton en funderingsystemen, bekistingen, de optimalisering van de planning enz., stonden in 2009 thema’s zoals ‘budgetcontrole’, ‘duurzaam ondernemen’ en ‘PPS-projecten’ op het programma. De jongeren worden tijdens elke module bijgestaan door een ervaren ‘peter’ die hen de kneepjes van het vak leert. Ook bij DEME was opleiding een centraal aandachtspunt in 2009. In tijden van minder economische welvaart is de kwaliteit

In 2010 zal DEME sterk de nadruk leggen op de veiligheidsopleidingen. Naast de vaste ‘technische’ opleidingscyclus rond veiligheid heeft DEME een opleidingsmodule rond de veiligheidscultuur uitgewerkt. Tegen eind 2010 zullen alle medewerkers deze module hebben kunnen volgen. Voor de medewerkers met een operationele leidinggevende functie binnen de groep kadert deze 4 uur durende sessie in een groter programma, waarin ook de communicatie een belangrijke plaats inneemt. Bovendien werd ook het DEME NeXt-seminarie gelanceerd: een interactieve sessie voor de medewerkers die al ongeveer drie jaar voor de onderneming werken. Dit seminarie is het begin van de verdere ontwikkeling van hun carrière. Deze ontwikkeling omvat een grondige opleiding in het kader van de functie, ‘DEME 2020’ genaamd. Hiervoor zijn al enkele specifieke opleidingsprogramma’s voor toekomstige projectleiders en projectverantwoordelijken van start gegaan.

Sociale indicatoren Medewerkers per pool

Groep & Bouw Concessies

2006 2007 2008 2009

66 68 71 79

Multi- Vastgoed technieken

2.088 2.589 2.600 2.299

423 622 910 977

Baggerwerken 100%

Totaal CFE

2.922 3.060 3.632 3.668

4.119 4.899 5.483 5.273

81 90 86 84

(DEME 50%)

Verdeling arbeiders/bedienden 2009

Arbeiders

Bedienden

Totaal

3 1.410 676 2 1.884 3.033

76 889 301 82 1.784 2.240

79 2.299 977 84 3.668 5.273

Groep & Concessies Bouw Multitechnieken Vastgoed Baggerwerken 100% Totaal CFE (DEME 50%)

Medewerkers per type van arbeidsovereenkomst

2006 2007 2008 2009

Contract van onbepaalde duur

Contract van bepaalde duur

Alternerend werk en studie

Totaal

3.817 4.585 5.112 4.909

381 309 366 361

1 5 5 3

4.199 4.899 5.483 5.273

2006

2007

2008

2009

342 502 595 646 637 512 529 337 99

469 691 664 763 716 543 590 350 113

561 805 758 810 792 629 583 426 119

487 761 722 767 777 616 585 422 136

Leeftijdspiramide

< 25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60 > 60


29

Anciënniteit

Een veilige werkomgeving creëren

< 1 1-5 6-10 11-15 16-20 21-25 > 25

2006

2007

2008

2009

769 1.267 791 435 385 145 407

1.078 1.582 854 402 432 155 396

988 2.091 907 424 473 189 411

586 2.225 896 483 441 253 389

Mannen / vrouwen

Mannelijke bedienden

2006 2007 2008 2009

1.224 1.501 1.742 1.708

Vrouwelijke Arbeiders bedienden

372 451 519 532

Arbeidsters

2.587 2.921 3.195 3.008

16 26 27 25

Opleiding (in aantal uren per opleidingsthema)

Totaal 2008

Techniek Hygiëne en veiligheid Milieu Management Informatica Adm./Boekh./Beheer/Jurid. Talen Diversiteit Overige Totaal

31.628 20.023 574 5.705 5.037 2.097 3.372 1.488 3.814 73.738

Totaal 2009

Mannen

Vrouwen

36.249 26.495 1.153 7.405 4.085 2.747 4.219 8 2.926 85.287

34.154 25.298 1.075 6.850 3.016 1.751 3.209 0 2.387 77.740

2.095 1.197 78 555 1.069 996 1.010 8 539 7.547

Absenteïsme 2006

2007

2008

2009

Aantal dagen afwezigheid wegens ziekte 37.182 Aantal dagen afwezigheid wegens 2.662 arbeidsongeval Aantal dagen afwezigheid wegens 350 ongeval op weg van/naar het werk Aantal dagen afwezigheid wegens beroepsziekte 0 Aantal gepresteerde dagen 923.780 Absenteïsmepercentage 4,35%

57.545 14.024

50.009 8.036

49.675 7.585

260

269

340

0 1.077.780 6,66%

306 1.217.943 4,81%

0 1.239.392 4,65%

30

In 2007 werd een stagnatie van de frequentiegraad van de arbeidsongevallen vastgesteld. Derhalve werd in 2008 een toneelstuk rond veiligheid georganiseerd voor alle arbeiders en stonden bij verschillende evenementen veiligheidsworkshops op het programma. Deze actie had tot doel een daling van de ongevallenfrequentiegraad te realiseren. De hele hiërarchische lijn van de pool bouw kon dus het toneelstuk bijwonen en nam deel aan minstens één workshop rond de aangehaalde problemen, tijdens debatten die plaatsvonden na de voorstellingen voor de arbeiders. Op basis van de voorstellen van de hiërarchische lijn heeft de directie van de pool bouw beslissingen op korte en op lange termijn genomen om de veiligheid te verbeteren. Deze maatregelen houden verband met de verbetering van de – zowel interne als externe – communicatie, de andere partijen op de werf, de te gebruiken middelen voor de veiligheidssensibilisatie, het samenwerken met onderaannemers, en de opleiding en het onthaal van eigen werknemers en werknemers van andere ondernemingen op de werven. Op het vlak van de veiligheidssensibilisatie werd de campagne kracht bijgezet door drie informatiemomenten voor de medewerkers. Een eerste moment thuis, via de loonfiche, een tweede moment via een affiche die de medewerkers ertoe aanzet om na te denken over het maandelijkse thema, en een derde moment tijdens de interactieve ‘toolbox’-vergadering rond ditzelfde thema. De verbetering van de competenties en de kennis wordt permanent voortgezet dankzij veiligheidsopleidingen,


De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg kende aan CFE de eerste prijs toe voor het toneelstuk ‘Veiligheid eerst!’

zoals opleidingen rond werken op hoogte, VCA-veiligheidsopleidingen en andere veiligheidsgebonden opleidingen. Binnen de groep CFE werd een initiatief gelanceerd om kennis en ervaring uit te wisselen, door de veiligheidsverantwoordelijken (preventieadviseurs) bijeen te brengen om ideeën uit te wisselen. Deze vergaderingen worden zowel op het niveau van de groep als op het niveau van de pool bouw en de pool multitechnieken georganiseerd. Naar aanleiding van verschillende projecten feliciteerden de klanten de ondernemingen van de groep met hun benadering en de behaalde veiligheidsresultaten: de dochterondernemingen in Nederland, CFE Nederland en GEKA, werden allebei meermaals beloond met de prijs ‘Ondernemer van de maand’ die GATE (Gass Access To Europe) uitreikte in het kader van het project ‘LNG Maasvlakte’; Vanderhoydoncks ontving een brief van Nike met felicitaties voor zijn veiligheidsaanpak bij de uitvoering van hun project; DEC kreeg de veiligheidsprijs van IADC voor het saneringsproject in Rieme; in het kader van de wedstrijd 2009 van de Belgische afdeling van de Europese Club voor de Gezondheid kende de Federale Overheidsdienst Werkgelegen-

heid, Arbeid en Sociaal Overleg aan CFE de eerste prijs toe voor het toneelstuk ‘Veiligheid eerst!’. Ook bij DEME stond veiligheid nog maar eens centraal in 2009. Zowel aan boord als op kantoor werd er gestreefd naar het ultieme doel: nul ongevallen. Aan de hand van speciaal georganiseerde sessies werd ingespeeld op het algemene veiligheidsbewustzijn of de veiligheidscultuur om zo een mentaliteitswijziging te bewerkstelligen doorheen de ganse DEME groep. Dit continue proces werd begeleid door de introductie van het ‘Take 5’ initiatief dat staat voor het nemen van vijf minuten denkwerk met betrekking tot veiligheid alvorens een nieuwe taak of opdracht uit te voeren. Veiligheidsdoelstellingen voor 2010 inzake bouw: • voortzetting van de acties naar aanleiding van het toneelstuk, • verbetering van het peterschapen coachsysteem voor nieuwe werknemers, • veiligheidsopleidingen voor alle nieuwkomers zodra ze in dienst treden, • specifieke opleidingen voor bestuurders van bouwmachines. Dit alles moet de groep in staat stellen om het aantal ongevallen te verminderen.

31

Tabel frequentiegraad & ernstgraad

2 Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Pool bouw Frequentiegraad 35 30

27,90

28,50

Ernstgraad

1,73 23,70

25

1,91

2,0

31,60

1,37

1,5

18,50

20

1,50

1,30

1,0

15 10

0,5

5 0

0,0

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Pool multitechnieken Frequentiegraad 35,50

35 30

Ernstgraad 2,0

28,40 24,90

25

1,5

18,70

20

18,60 1,0

15 10

1,06 0,80

0,89 0,82

0,5

0,0

2005

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

2008

2009

Pool baggerwerken en milieu Frequentiegraad

Ernstgraad

35

2,0

30 1,5

25 20 15

12,40

14,40

1,0

12,50 8,50

10

0,5

0,55

0,40 0,30

3,90

5 0

0,11 0,0

2005

32

0,43

2006

2007

2008

2009

2005

2006

2007

De groep heeft besloten om nog intensiever de ingeslagen weg te bewandelen door een volledig aparte directie duurzame ontwikkeling op te richten ten dienste van alle entiteiten die geanimeerd wordt door Michel Guillaume. Deze specifieke afdeling zal de taak hebben de gebouwen van morgen uit te denken om ze minder energieverslindend te maken, door potentiële bronnen van CO2-beperking, nieuwe duurzame materialen, geschikte milieuvriendelijke technieken en nieuwe comfortcriteria te identificeren.

0,67

5 0

De notie van maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt integraal deel uit van het beleid binnen elk filiaal van de groep. De aangeboden diensten door de bedrijven van de groep en de betrokkenheid bij zeer specifieke duurzame projecten bewijzen dat CFE meebouwt aan de maatschappij van morgen.

2008

2009

De afdeling zal de verschillende polen van de groep ondersteunen, die de milieuconcepten van morgen allemaal zullen integreren in hun diverse en gevarieerde bouwopdrachten. Het is de bedoeling interne technische en milieugerelateerde deskundigheid te ontwikkelen die aan iedereen ter beschikking wordt gesteld om de besluitvorming en de definitie van projecten te bevorderen, of duurzame varianten voor te stellen die economisch aangepast zijn aan de te verwachten nieuwe vereisten van de klanten en de lokale overheden, die de regels voor de verkrijging van bouwvergunningen, voor de renovatie en voor de exploitatie van de gebouwen van morgen zullen herdefiniëren.


Het certificaat Haute Qualité Environnementale, verkregen voor het project Serenity te Strassen (LU)

Deze directie zal ook de taak hebben op autonome wijze een business uit te bouwen, door globale investeringsconcepten voor te stellen aan klanten die hun gebouwen willen transformeren in milieuvriendelijke of energieneutrale gebouwen. In 2016 zullen de nieuwbouw gebouwen in België allemaal passief zijn. Er is dus onmiddellijk fundamenteel denkwerk vereist om deze uitdaging op korte termijn aan te gaan en geschikte technische en milieugerelateerde oplossingen voor te stellen, gebaseerd op vier complementaire denkpijlers, om de CO2-voetafdruk van nieuwe projecten te verminderen: 1/ betere warmte- en luchtisolatie, 2/ recuperatie van energie, 3/ drastische verlaging van het geïnstalleerde vermogen en het niet-hernieuwbare verbruik, 4/ productie van alternatieve energie. Aansluitend bij deze energiebenadering zal de directie duurzame ontwikkeling ook aan de verschillende werven hulp en

advies verlenen om deze nieuwe technieken toe te passen of om milieuvriendelijker te werk te gaan tijdens het bouwproces (luchtdichtheid, betere isolatie, afvalbeperking en -sortering, naleving van de akoestische normen, respect voor de buurt, vermindering van de CO2-voetafdruk van de gebruikte materialen, groene energie voor de werven, …). Om dit alles te ondersteunen bestelde de groep een specifieke studie met betrekking tot de CO2-uitstoot van een aantal type projecten en werd de milieurapportering verder geïntensifieerd. Het doel is door het meten van welbepaalde parameters met betrekking tot verbruik van water, gas, elektriciteit, benzine en diesel een beter inzicht te krijgen in de impact van bepaalde handelingen en acties van de verschillende productieprocessen binnen de ondernemingen en zo verder te focussen op acties om deze impact te doen verminderen. De in 2008 geïnitieerde milieurapportering werd verder verfijnd zodat eind 2009 83% van de gerealiseerde omzet momen-

33

Kerncijfers milieurapportering 2009 – energieverbruik Diesel (liter) Elektriciteit (kWh)

CO2-emissie

Aardgas (kWh)

Brandstof (liter)

per omzet

(g eq CO2/EUR)*

Bouw Multitechnieken Vastgoedontwikkeling en -beheer Baggerwerken en milieu Concessies

9.132.173,28 1.408.686,33 1.050.897,92

2.435.023,32 124.948,81 0,00

0,00 0,00

8.823.541,00 0,00

2.558.521,22 13.583.440,17 1.262.164,32 1.288.578,52 35.689,95 1.303.246,10 547.200,00 0,00

5.853.492,00 0,00

35,44 38,13 31,44 758,55 0,00

* ISO Scope 2 van de norm ISO 14064

teel hierin vervat zit, tegen 74% in 2008. Het bedrijfswagenpark werd verder ‘vergroend’ waardoor de groep reeds op voor-

hand inspeelde op de nieuwe CO2-wetgeving die de Belgische wetgever heeft gelanceerd begin 2010 voor bedrijfswagens.

De sterke ontwikkeling van verschillende activiteiten op deze nieuwe markten door verschillende ondernemingen

binnen de groep bewijzen dat eenieder het concept van duurzaam ondernemen binnen zijn entiteit integreert waarbij steeds voldoende aandacht wordt geschonken aan de mens en zijn ruime omgeving: • de fotovoltaïsche activiteit van Nizet Entreprise met de ontwikkeling en bouw van één van de grootste fotovoltaïsche velden in België te Lier en dit op een oude stortplaats; • de renovatie van het eerste Belgische fotovoltaïsche veld te Chevetogne waarbij de oude panelen en cellen volledig werden gerecycleerd;

• de relighting activiteiten uitgevoerd door VMA, Vanderhoydoncks en Nizet Entreprise; • de sanering en herinrichting van vervuilde gronden of slib, zowel in binnen- als buitenland (London Olympics, Santos Brazilië), door de milieuspecialisten van DEC Ecoterres; • het ontwikkelen, bouwen en uitbaten van windenergie zoals het C-Power project vÓÓr de Belgische kust; • het beschermen van kuststroken door strandsuppletie wereldwijd en de dijkwerkzaamheden zoals in Kruibeke en Asper van Dredging International;

• het ontwikkelen, financieren en/of bouwen van duurzame vastgoed- en bouwprojecten zoals het Serenity kantoorcomplex in het Groothertogdom Luxemburg, het Mediacité-shoppingcomplex te Luik, het Atlantis kantoorproject te Brussel, de nieuwe Erasmuswijk te Anderlecht, het Liefkenshoekspoortunnel-project in de haven van Antwerpen, de Coentunnel te Amsterdam, het Diabolo-project te Zaventem en veel andere interessante projecten.

Ontwikkeling en bouw van één van de grootste fotovoltaïsche velden in België te Lier (BE)

34


35

Pool PPS – Concessies

36

1 37

Pool PPS–Concessies

I

n de loop van dit boekjaar zette de pool PPS - Concessies haar ontwikkeling voort. De grote projecten die tijdens het boekjaar 2008 werden binnengehaald, namelijk de Liefkenshoekspoortunnel in Antwerpen en de Coentunnel in Nederland, zijn in aanbouw. Deze projecten zouden opgeleverd worden in de loop van de boekjaren 2013 - 2014.

In de maand november werden de werken van de parking in Turnhout opgeleverd. De parking heeft een capaciteit van 420 plaatsen en wordt sinds kort uitgebaat. Deze concessie in samenwerking met VINCI Park Belgium heeft een looptijd van 50 jaar en vertegenwoordigt een investering van 8 miljoen EUR, voor 50% gefinancierd door CFE. In december 2009 nam CFE een participatie van 25% in de Tunesische vennootschap Bizerte Cap 3000. Deze vennootschap is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, onder de vorm van een concessie met een looptijd van 50 jaar, van een jachthaven in de haven van Bizerte die 700 ankerringen in de Middellandse Zee zal aanbieden. Deze investering bedraagt, voor CFE, 5 miljoen

EUR en de bouwwerken zijn van start gegaan. Momenteel worden ook andere projecten bestudeerd. CFE is nog altijd betrokken bij het project van de Oosterweelverbinding. Het consortium Noriant, waarvan CFE voor 13,5% aandeelhouder is, werd in 2007 aangeduid als ‘preferred bidder’. De procedure werd andermaal opgeschort en het consortium verwacht begin 2010 een antwoord van de klant betreffende de voortzetting. In consortium met SKE, een dochteronderneming van de groep VINCI, diende CFE zijn beste offerte in voor het scholenproject van de Duitstalige gemeenschap, en in het kader van het consortium ‘Poort van Europa’ – dat bestaat uit BAM PPP, VINCI Concessions en CFE – is de groep betrokken bij de procedure voor offerte-indiening

voor de autosnelweg A15 in Rotterdam. Deze aanbestedingsprocedures zullen in 2010 aflopen. De PPS-markt kent momenteel een sterke ontwikkeling in Nederland en in België, waar prekwalificatieprocedures aan de gang zijn voor projecten voor scholen, tramlijnen en luchthaveninfrastructuren. Het onderhoud van deze grote werken over lange periodes heeft CFE ertoe aangezet om binnen de pool PPS – Concessies competenties te ontwikkelen op het vlak van het levens cyclusbeheer van projecten en de verlaging van de totale eigendomskost (Total cost ownership). Op personeelsvlak werd deze pool dan ook versterkt met drie ingenieurs die gespecialiseerd zijn in speciale technieken en levenscyclusbeheer van projecten.

Liefkenshoekspoortunnel – Antwerpen (BE) Jacques Ninanne

< Parking ‘De Warande’ – Turnhout (BE)

38

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool PPS-Concessies

39

Rent-A-Port

I

n 2006 richtten CFE en Ackermans & van Haaren, samen met het management, de vennootschap Rent-A-Port op. De benadering van Rent-A-Port omvat acht opeenvolgende activiteiten, maar steeds in het kader van zogenaamde ‘Greenfield’-projecten, d.w.z. nieuwe sites die nog niet ontwikkeld zijn, en in het kader van de voorbereiding of de analyse van latere investeringen.

Deze 8 activiteiten zijn: havenengineering, economische rendabiliteitstudies, het ontwerp van maritieme infrastructuren, de financiering van infrastructuurwerken, het toezicht op de werken, de opleiding van het uitbatingpersoneel, de havenuitbating (het management) en het onderhoud van de haven of de (maritieme) structuren. 2009 was een overgangsjaar waarin de acties van Rent-A-Port toegespitst waren op verschillende strategische pijlers: • de ontwikkeling van 3 havenen logistieke projecten in WestAfrika (Nigeria – Democratische Republiek Kongo – Ghana) ; • de uitvoering van haalbaarheidstudies met betrekking

tot stromen van industriële mineralen tussen Oman en India, met onder andere verschillende studies en contracten inzake logistiek en havenmanagement (steeds in partnerschap). In deze twee landen bestaat een van de doelstellingen er eveneens in de toename van het maritieme verkeer tussen deze landen en de haven van Antwerpen te bevorderen ; • er werden nieuwe partnerschappen en nieuwe concessies ontwikkeld in de zone van de Haven van Hai Phong in NoordVietnam, waar dankzij IPEM – een dochteronderneming van Rent-A-Port die daar al sinds 1997 aanwezig is – ook andere opportuniteiten in het midden

en het zuiden van het land bestudeerd konden worden ; • er werd ook een gemeenschappelijke vennootschap opgericht met de Haven van Antwerpen (onder de vorm van een NV), om een management- en marketingcontract binnen te halen voor de nieuwe megahaven van Duqm in Oman ; • de nieuw opgerichte ‘businessunit’ ‘Rent-A-Port – Windenergy’ diende een concessieaanvraag in voor een offshore windmolen park vÓÓr de Belgische kust, samen met de vennootschap ElectraWinds. Dit partnerschap heet RENTEL.

Marc Stordiau

< Eerste constructies van het het OKLNG-project, ontwikkeld door Rent-A-Port – (NG) >

40

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool PPS-Concessies

41

Pool Multitechnieken

42

2 43

Pool Multitechnieken

D

ankzij de goede resultaten van de maatschappijen actief in de verschillende werkdomeinen gerelateerd aan spoorwegwerkzaamheden, zonne-energie en automatisatie alsook rekening houdend met de moeilijke conjunctuur, realiseerde de pool multitechnieken een eervol boekjaar zowel voor wat betreft de activiteit als de resultaten.

De acquisitie van 64,95% van de aandelen van de maatschappij Elektro Van De Maele door de groep CFE alsook 100% van de maatschappij Prodfroid, vindt haar rechtvaardiging zowel in de regionale ontwikkeling als deze van haar aanvullende specialisaties aan de huidige vestigingen van de pool multitechnieken. Een bijzondere aandacht werd vooral geschonken aan de regionale en internationale ontwikkelingen van haar activiteiten, meer bepaald aan diegene die bijdragen tot de spoorwegwerkzaamheden.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

108,7 112,1

Omzet

140,7 135,2

(op 31 december)

Christian Van Hamme

Het comité De activiteiten van de pool multitechnieken worden opgevolgd door een comité dat bestaat uit: Christian Van Hamme, directeur generaal van de pool multitechnieken, Erwin Bobbaerts, gedelegeerd bestuurder van Louis Stevens & Co, Jean-Marie Chabart, gedelegeerd bestuurder van Druart en bestuurder van Prodfroid, Jean-Paul Coch, gedelegeerd bestuurder van ENGEMA, Joris De Vreese, gedelegeerd bestuurder van VMA, Hubert Lacroix, gedelegeerd bestuurder van Nizet Entreprise, Gabriel Marijsse, directeur human resources van de groep CFE, Jos Stroeken, gedelegeerd bestuurder van Louis Stevens & Co en van Vanderhoydoncks, Yves Weyts, directeur synergie en communicatie van de groep CFE, Guy Wynendaele, gedelegeerd bestuurder van VMA en bestuurder van Elektro Van De Maele.

< Elektromechanische installatie in de agro-industrie – Wuustwezel (BE)

44

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool Multitechnieken

45

Druart

D

e omzet, aangetast door de financiële crisis, werd gevoelig teruggebracht. Deze daling van de activiteiten samen met de moeilijkheid om bestellingen binnen te halen aan gerechtvaardigde prijzen, zorgde voor aanzienlijke verliezen. Herstructureringsmaatregelen werden getroffen en vanaf de maand juni werden ook stappen ondernomen om de productiviteit te verbeteren. Dit beleid dat tot doel heeft alle betrokken partijen te motiveren en te responsabiliseren, begon in het laatste kwartaal van 2009 zijn vruchten af te werpen.

In 2009 werden onder andere de volgende werken voltooid: de realisatie van gasketelhuizen in verschillende woonblokken in Droixhe voor rekening van ‘La Maison Liégeoise’, een gebouw voor ‘les Amis des Aveugles’ in Ghlin, fase 3 van het zuiveringstation van Roselies, het zuiveringstation van Marchienne-au-Pont in tijdelijke handelsvennootschap met Nizet Entreprise, het zuiveringstation van Oupaye, de renovatie van de H&M-winkel in Doornik, de renovatie van de kantoren van het ONEM in Charleroi, de realisatie van vergaderzalen in ‘La Maison des 8 Heures’ in Brussel, de renovatie van het vroegere postsorteercentrum in Charleroi voor de NMBS en de nieuwe gebouwen van de onderneming Fancy in Seneffe, in onderaanneming voor BAGECI. In 2009 creëerde Druart een onderhoudsdepartement die in 2011 zijn evenwicht zal vinden. De vernieuwde structuur zou Druart moeten toelaten om snel opnieuw een evenwicht te kunnen vinden om zo het beste te halen

uit een terugkeer van de groei. Gezien de resterende opdrachten in het orderboek zou de activiteit

Prodfroid

(in miljoen EUR)

Orderboek

(op 31 december)

Omzet

8,2

11,5

19,0

22,3

van Druart zich in 2010 op hetzelfde niveau moeten bevinden als tijdens het voorbije jaar.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

0,7

–

Omzet

1,4

–

(op 31 december)

De vennootschap Prodfroid, die gevestigd is in Warisoulx nabij Namen, is gespecialiseerd in de levering, de installatie en het onderhoud van koelapparatuur. Met de overname van deze vennootschap wil CFE de synergieën ontwikkelen tussen Prodfroid, de specialist op het vlak van koeling, en Druart.

2009 2008

In 2009 realiseerde de vennootschap Prodfroid een omzet en een resultaat in overeenstemming met de verwachtingen. De verwachte omzet van 2010 is vergelijkbaar met die gerealiseerd in 2009.

Installatie van koelapparatuur – Brussel (BE)

< Sanitaire en HVAC-installatie – Seneffe (BE)

Jean-Marie Chabart

46


47

ENGEMA

2009

was een bevredigend jaar voor heel ENGEMA. Alle afdelingen droegen bij aan dit resultaat.

ENGEMA Rail - ‘bovenleidingen’ voltooide de werven van de stations Brussel-Zuid, Luik-Guillemins, Moustier, Montzen-Botzelaer en het goederenstation van Genk. Deze werken werden in de loop van het boekjaar opgeleverd tot grote tevredenheid van de klanten TUC RAIL en Infrabel. Ook de bovenleidingwerken voor het tramdepot in Haren werden opgeleverd aan de MIVB en Tractebel. Het studiebureau ‘bovenleidingen’ voltooide de studies van de werven in uitvoering, zoals het vormingsstation in Ronet en de R en G-bundels van het station van Schaarbeek, evenals de studies voor het onderhoud en de aanpassing van bovenleidingen voor het District Noordoost van Infrabel, dat de provincies Limburg, Antwerpen en VlaamsBrabant omvat. ENGEMA Rail - ‘signalisatie’ sloot 2009 af met goede resultaten: drie complexe werven (GEN Leuven-Diegem, GEN EtterbeekWatermaal en het station van Landen). Deze afdeling consolideert ook haar positie op de Belgische spoorwegmarkt. De werf van het GEN LeuvenDiegem werd definitief opgeleverd aan de klant. Als gevolg van de

uitbreiding van deze afdeling werd het team versterkt met veel nieuwe medewerkers. Na een grondige herstructurering en dankzij een foutloos parcours op de werf van Plénesses (leiding van 70 kV voor de klant Elia) sloot ENGEMA Montage’ het jaar 2009 succesvol af. Er werden potentiële nieuwe klanten benaderd voor de teams van metaalstructuurmonteurs en leidingspecialisten, zoals Fluxys, Infrabel en TUC RAIL in België en Creos in het Groothertogdom Luxemburg. De hoofdactiviteit van ENGEMA Lignes is voornamelijk geconcen-

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

21,8

32,1

Omzet

20,1

18,0

(op 31 december)

treerd in het zuiden van België en bestaat uit de elektrificatie van plattelandszones, zowel bovengronds als ondergronds, en uit telecomwerken. ENGEMA Lignes verhoogde zijn marktaandeel en bevestigt zijn margeniveau. Er werden meerdere kleine werven opgeleverd aan de klanten ORES, TECTEO, Elia en Belgacom. Het orderboek van ENGEMA blijft stabiel, dankzij de goede prestaties van de afdelingen ‘bovenleidingen’, ‘signalisatie’ en ‘Lignes’. Desondanks een dalend orderboek, blijft ENGEMA vol vertrouwen voor 2010.

Monteren van een hoogspanningsmast – Tergnée – Farciennes – Pont de Loup (BE)

< Onderhoud van bovenleidingen voor het District Noordoost van Infrabel (BE)

Jean-Paul Coch

48


49

Nizet Entreprise

H

et resultaat daalde licht in vergelijking met 2008, ondanks een sterke stijging van de omzet. In overeenstemming met het daadkrachtige beleid van de groep CFE in termen van duurzame ontwikkeling zette Nizet Entreprise de ontwikkeling van de ‘fotovoltaïsche’ afdeling voort. Zo richtte het bedrijf een dienst op voor de installatie van fotovoltaïsche panelen op daken, om de kwaliteit en de uitvoeringstermijnen in deze sector te garanderen. Om zijn ‘duurzaamheidconcept’ uit te breiden boorde Nizet Entreprise de markt van de warmtekrachtkoppeling aan, samen met de vennootschap Druart (pool multitechnieken van CFE). 2009 werd gekenmerkt door twee grote en opmerkelijke projecten in de geschiedenis van Nizet Entreprise: enerzijds, het project IVAREM in Lier (provincie Antwerpen), dat in drie maanden tijd werd gerealiseerd door de ‘fotovoltaïsche afdeling’ en MBG (pool bouw van CFE) en dat een van de grootste fotovoltaïsche velden in België is (13.000 fotovoltaïsche panelen - 3,4 MW). Anderzijds, de elektrische uitrusting van het project Mediacité in Luik, het grootste winkelcentrum van Wallonië, met een totale bebouwde oppervlakte van 190.000 m², meer dan 120 winkels en 42.000 m² winkelpromenade. Ondanks de crisis kende de ‘tertiaire afdeling’ een hoog activiteitsniveau. De activiteit van deze afdeling werd het hele jaar door gekenmerkt door diverse realisaties. In Brussel: de gebouwen Le Marquis, Petercam, Van Gogh, Leopold Village, Eurobiotec, Fortis North Light (in tijdelijke handelsvennootschap met VMA). In Wallonië: UCM in Wierde, Cap Affaires in Aarlen, Tyberchamps

in Seneffe en de voortzetting van de elektriciteitswerken in het Filmmuseum, het Trammuseum in Brussel en het Hergé-museum in Louvain-la-Neuve. Nizet Entreprise bevestigde ook dit jaar zijn leiderspositie in de Brusselse ziekenhuissector (Edith Cavell, Sint-Jan, St.-Michel, Erasmus, Brugmann, Iris Zuid, Groep Chirec, …) en in de Waalse ziekenhuissector (CH Jolimont, Sainte Elizabeth Namen, Groep Chirec - Eigenbrakel, CH Dinant, Eupen, Bergen, ...). De ‘fotovoltaïsche afdeling’ verdrievoudigde haar omzetverwachtingen en overschreed ruimschoots haar doelstellingen. Nizet Entreprise profileert zich als de fotovoltaïsche specialist binnen de groep CFE. Naast het hiervoor vermelde project IVAREM wijzen we ook op projecten zoals het fotovoltaïsche veld van Chevetogne, het Euro Space Center in Redu en het raamcontract van de Commissie van de Europese Unie. Om het hoofd te bieden aan de toenemende nood aan engineering werd de afdeling ‘infra-

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

16,6

24,6

Omzet

43,8

39,0

(op 31 december)

structuur’ (de vroegere afdeling ‘elektromechanica’) uitgerust met een studiebureau en een cel voor de programmering en de inwerkingstelling van elektrotechnische installaties. Tijdens het voorbije jaar zette deze afdeling verschillende elektriciteitswerken voort: het tramdepot van de MIVB in Haren voor CFE Brabant, het GEN in Ottignies voor BAGECI, de warmtekrachtkoppeling in het Justitiepaleis van Brussel, de Vortex-waterzuiveringstations in Namen in tijdelijke handelsvennootschap met BAGECI en CFE Brabant, en de waterzuiveringstations van Waterloo en Kasteelbrakel in samenwerking met CFE Brabant. De werkplaatsen ‘hoogspanning’ en ‘laagspanning’ zijn erin geslaagd om een hoog activiteitsniveau aan te houden, vergelijkbaar met de andere jaren. Voor het jaar 2010 beschikt Nizet Entreprise over een correct orderboek. Het bedrijf mikt op de ontwikkeling van zijn activiteiten inzake hernieuwbare energie en onderhoud. Het zal de activiteiten van zijn nieuw studiebureau bevorderen en tegelijkertijd zijn omkadering verder versterken.

Hubert Lacroix

< Ontwikkeling en bouw van een foto voltaïsch veld voor Ivarem – Lier (BE) >

50


51

Louis Stevens & Co

D

e onderneming integreerde zich verder in de groep CFE en legde zich tegelijkertijd toe op de diversificatie van haar aanbod. Ondanks de economische crisis slaagde Louis Stevens & Co erin om zich verder te ontwikkelen en zijn activiteiten opmerkelijk op te drijven. Louis Stevens & Co kan bogen op multidisciplinaire competenties (elektriciteitswerken, signalisatie, bekabeling en bebakening van vliegvelden) en realiseerde enkele grootschalige projecten.

De belangrijkste projecten die in 2009 binnengehaald en gerealiseerd werden, zijn: het project Diabolo – in het kader van de spoorwegontwikkeling Noord van Brussels Airport realiseert Louis Stevens & Co in tijdelijke handelsvennootschap de signalisatiewerken en de werken voor het hoogspanningsnet; ChâteletTamines – grondwerken voor de concentratie van de posten voor de sturing van de wissels in de zone Zuidwest; de Liefkenshoekspoortunnel–bekabeling van het traject tussen de bundel Zuid op Antwerpen linkeroever en Antwerpen-Noord op rechteroever; Malaga – latere implementatie van 2.500 CCTV-camera’s voor de beveiliging van een vijftigtal

Belgische stations; blok 6 Gent – realisatie, in tijdelijke handelsvennootschap, van de signalisatie in Blok 6 in Gent. In 2009 volgde Louis Stevens & Co ook de marktontwikkelingen op de voet. Zo kon de productportefeuille uitgebreid worden tot nieuwe disciplines. Dankzij doelgerichte investeringen en de opleiding van een team van specialisten ontwikkelde het bedrijf zich tijdens het voorbije jaar op de markt van de oplossingen om glasvezel te blazen. Dat resulteerde in interessante projecten, zoals ‘Last Miles’ en ‘Malaga A, B en D’. Louis Stevens & Co zal deze activiteiten volgend jaar natuurlijk verder uitbouwen.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

18,9

11,6

Omzet

15,2

13,0

(op 31 december)

Daarnaast zal het bedrijf ook proberen om de positieve evolutie van de voorbije jaren voort te zetten. Het orderboek voor 2010 is nu al veelbelovend, met de voortzetting van enkele langetermijnprojecten zoals Diabolo, Malaga, STB, Tamines en de Liefkenshoekspoortunnel. Intern wil Louis Stevens & Co de medewerkers verder sensibiliseren op veiligheidsvlak. Deze veiligheidssensibilisatie blijft een permanente uitdaging, zeker nu het personeelsbestand in de loop van het jaar 2009 steeg van 114 tot 130 werknemers. Louis Stevens & Co ziet de toekomst vertrouwensvol tegemoet.

Project Malaga – installatie van CCTV-camera’s – station Guillemins – Luik (BE) Jos Stroeken

Erwin Bobbaerts

< Project Malaga – installatie van CCTV camera’s – station Leuven (BE)

52


53

Elektro Van De Maele

I

n september verwierf CFE 64,95% van de aandelen van Elektro Van De Maele, met het oog op de creatie van een sterke synergie tussen dit bedrijf en VMA. De nagestreefde doelstellingen: een regionale uitbreiding in West-Vlaanderen en een diversificatie van de activiteiten, onder andere in de landbouwindustrie (automatisering van stallen).

Elektro Van De Maele werd in 1994 opgericht. Dit bedrijf uit Meulebeke is gespecialiseerd in de studie en de realisatie van elektrotechnische installaties: hoog- en laagspanning, domotica, automatisering, … Sinds kort spitst het bedrijf zich ook toe op HVAC (verwarming, ventilatie en airconditioning)

Julien Van De Maele

en op elektromechanische installaties in de landbouwsector. Elektro Van De Maele is actief in de publieke, de private en de industriële sector. Wat de publieke sector betreft, bestrijkt het bedrijf heel Oost- en WestVlaanderen. Op de private markt beperkt zijn actieterrein zich tot West-Vlaanderen.

Vanderhoydoncks (in miljoen EUR)

Orderboek

(op 31 december)

Omzet

(2de semester)

2009 2008 12,0

–

3,8

–

Met zijn 60 medewerkers genereert het bedrijf een jaarlijkse omzet van meer dan 8 miljoen EUR. Het orderboek voor 2010 is al goedgevuld. De oprichter, Julien Van De Maele, behoudt de operationele leiding.

T

ijdens het voorbije jaar zette de economische malaise in de sector zich voort. Veel elektrotechnische projecten werden uitgesteld of zelfs geannuleerd. Dit had natuurlijk een impact op de activiteit en het orderboek van de onderneming.

In 2009 leverde Vanderhoydoncks de werken op van verschillende elektrische installaties, zoals: branddetectiesystemen, telefoon-, televisie en videofoniesystemen voor enkele interessante projecten zoals : het woningen kantoorproject ‘Park 51’ in Herent; het Ziekenhuis Sint-Trudo in Sint-Truiden; de Drukkerij Hendrix in Peer; het logistiek centrum van Avnet Logistic in Tongeren; het Centraal Station van Brussel; en het gebouw ‘Strategy 3’ van Nike in Laakdal. Ook de in 2008 opgerichte afdeling ‘Wireless & Wireline’ stond in voor enkele projecten, zoals de capaciteitsuitbreiding van de Europese datacentra van Belgacom en het radioonderhoudscontract van de

wegentunnels voor de Vlaamse overheidsdiensten. De realisatie van sommige van deze projecten zal in 2010 voortgezet worden, zoals het ziekenhuis ‘Heilig Hart’ in Leuven, het ziekenhuis ‘Sint-Trudo’ en Nike. Bovendien zijn de elektrische uitrusting van enkele Colruytwinkels en de realisatie van een hoogspanningsinstallatie bij Scania in Opglabbeek gepland voor het begin van 2010. In 2010 wil Vanderhoydoncks zich voornamelijk concentreren op de uitbreiding van zijn commerciële activiteiten. Met deze doelstelling in het vizier is een interne reorganisatie aan de gang. Het is de bedoeling de activiteiten te sturen in drie specifieke domeinen: de medische sector, de industrie en

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

3,2

4,1

Omzet

7,0

9,7

(op 31 december)

Jos Stroeken

de vastgoedmarkt. De veiligheid en de kwaliteit blijven prioritaire aspecten van de werkmethoden. De bevordering van de veiligheidssensibilisatie blijft natuurlijk een permanente uitdaging, waarvoor concrete projecten gelanceerd worden. Zo is er in 2010 voor de medewerkers een permanent opleidingsprogramma gepland rond het thema van het gebruik van beschermingsmiddelen.

Studie en uitvoering van elektrotechnieken in productiehall en kantoren van LSC nv – Bree (BE)

Elektromechanische installatie in de agro-industrie – Wuustwezel (BE)

54


55

VMA

N

et zoals 2008 was ook 2009 een geslaagd jaar voor VMA. Ondanks de crisis en de daling van de omzet realiseerde VMA een sterk resultaat, dat in absolute waarde een vergelijkbaar niveau bereikte als in 2008. Het orderboek dat in de loop van 2008 werd aangevuld met opdrachten tegen correcte competitieve prijzen, de onvoorwaardelijke inzet van het personeel, de goede uitvoering van de projecten en een nauwgezette kostenbeheersing vormen de basis van dit resultaat.

Voor de afdeling ‘industrie’ werd 2009 een ‘automobieljaar’, nadat 2008 een ‘groen jaar’ was. De komst van de Audi A1 naar Brussel (de vroegere VW-fabriek in Vorst) genereerde een businessvolume van meerdere miljoenen euro’s. Alle gerealiseerde projecten verliepen succesvol. Dit bevestigt de betrouwbaarheid van de diensten die VMA verleent in deze sector. VMA realiseerde belangrijke opdrachten voor de opvolger van de Volvo C60 (in Gent), door mee te werken aan complexe installaties. Zo onderscheidt VMA zich van de concurrentie en biedt het bedrijf zijn medewerkers de kans om mee te werken aan steeds nieuwe uitdagingen. Ook de afdeling ‘infra’ leverde mooie prestaties, met als belangrijkste werven de Universiteit

van Gent, AMCA en Citylink in Antwerpen, het Kam-gebouw in Brugge en het casino van Brussel, waar de naleving van de planning een belangrijke doelstelling was. Intussen is ‘System Engineering’ niet langer een zinloos concept voor VMA. In het kader van het project ‘Cromme Lijn’, een tijdelijke handelsvennootschap waartoe CFE behoort, werkt de afdeling ‘infra’ mee aan de elektrische engineering voor de spoorwegtunnel van Delft (Nederland). Dit is een voorbeeld van een synergie die de technologische competenties van de groep CFE versterkt. Het orderboek voor 2010 is al goedgevuld. De samenwerking met CFE Hungary voor de technische uitrusting van twee datacentra van een Belgische bank speelt daarin een belang-

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

27,4

28,1

Omzet

26,5

34,7

(op 31 december)

rijke rol. Dankzij dit project kan VMA de ontwikkeling van zijn BMS-platform (Building Management Systems) voortzetten. Door alle technieken in een gebouw samen te brengen en aan te sluiten op een centraal systeem dat geraadpleegd kan worden via het internet, wordt de taak van de gebouwbeheerders veel eenvoudiger en is onmiddellijk een efficiënter energiebeheer mogelijk. VMA Slovakia werd in de eerste helft van 2009 geconfronteerd met de crisis. Deze trend zette zich echter niet door in het tweede semester, dankzij de inspanningen van het management en het personeel. De elektrische installaties van het project ‘Green Park’ worden momenteel gerealiseerd voor rekening van CFE Slovakia en getuigen van de goede samenwerking tussen deze twee ondernemingen.

Elektriciteitswerken – Casino Brussel (BE) Guy Wynendaele

Joris De Vreese

< Industriële automatisatie – Volvo Cars Gent (BE)

56


57

Voltis

O

ndanks de moeilijke context als gevolg van de crisis en de gedaalde koopkracht van de klanten zetten de twee Voltis-winkels (Louvain-la-Neuve en Waterloo) toch uitstekende resultaten neer, die in overeen stemming zijn met de verwachtingen die vooropgesteld werden in het begin van de economische crisis.

Om beter in te spelen op de behoeften van de klanten onderging de winkel in Waterloo in de loop van 2009 enkele succesvolle wijzigingen. Zo werden de verlichtingsproducten meer in de spotlight geplaatst. In 2010 zal ook de winkel in Louvainla-Neuve enkele wijzigingen ondergaan.

Omzet

2009 2008 7,4

7,5

Voltis biedt zijn klanten een brede waaier van energiezuinige en duurzame verlichting aan, die perfect kaderen in het concept van duurzame ontwikkeling geïnitieerd door CFE. De twintig verkopers/adviseurs van ‘Voltis’ staan ten dienste van de klanten en staan klaar om alle technische vragen over de aangeboden productassortimenten te beantwoorden.

< Voltis-winkel – Waterloo (BE)

58

(in miljoen EUR)


Voltis–winkel – Louvain-la-Neuve (BE)

59

Pool Bouw

60

3 61

Pool Bouw De activiteit is grotendeels geografisch gestructureerd: • in het noorden van België zijn er twee profit-centers: MBG en Aannemingen Van Wellen, • in de regio Brussel en Brabant: Amart, BPC en CFE Brabant, • in Wallonië: BAGECI, • in Luxemburg: CLE, • in Nederland: CFE Nederland en GEKA,

Technische directie van de pool bouw

• in Centraal-Europa: CFE Hungary, CFE Polska, CFE Contracting and Engineering SRL (România) en CFE Slovakia, • in het Midden-Oosten: CFE Middle East, • in het buitenland: CFE International en CFE Tunisie. Tot slot zijn er ook de elektro mechanische werken aan waterzuivering- en rookgaswas-

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

845,0 1.109,7

Activiteit

742,5 800,0

(op 31 december)

singsinstallaties die, onafhankelijk van hun geografische situering, uitgevoerd worden door CFE EcoTech, gevestigd in Brussel.

BENELMAT: ten dienste van de werven De dienstverlening van BENELMAT op de werven werden versterkt in 2009. De medewerking aan de werkvoorbereiding, de ondersteuning bij de keuze en de levering van bekistingsystemen, de permanente bijstand bij de keuze van het materieel en de toename van de interne verhuur zijn belangrijke steunpijlers voor de operationele medewerkers. De ondersteuning van BENEL-

MAT zal bovendien buitengewoon significant zijn voor de grote burgerlijke bouwkundeprojecten en voor de buitenlandse werven die CFE onlangs binnenhaalde.

Lode Franken

Decentralisering van de veiligheid en de kwaliteit In 2009 integreerden de gedecentraliseerde entiteiten hun kwaliteits- en veiligheidsverantwoordelijken in hun teams.

De centrale cel spitste zich toe op de audits en verleende bijstand bij de grote burgerlijke bouwkundeprojecten.

Het comité Het comité bestaat uit de hoofdverantwoordelijken van de pool bouw en vergadert om de drie weken. Het comité bestaat uit: Renaud Bentégeat, Frédéric Claes, gedelegeerd bestuurder van BPC en bestuurder van Amart, Bernard Cols, directeur CFE Brabant, CFE EcoTech en CFE Polska, Patrick de Caters, directeur BAGECI, André de Koning, directeur CFE Nederland en GEKA, Lode Franken, adjunct directeur generaal van de pool bouw, Gabriel Marijsse, directeur human resources van de groep CFE, Youssef Merdassi, directeur CFE International (inclusief Hongarije, Slovakije, Roemenië en het Midden-Oosten), Jacques Ninanne, adjunct directeur generaal corporate – directeur financiën en administratie van de groep CFE, Patrick Van Craen, gedelegeerd bestuurder van CLE, directeur van Tunesië, Patrick Verswijvel, directeur MBG, Yves Weyts, gedelegeerd bestuurder van Aannemingen Van Wellen en directeur synergie en communicatie van de groep CFE.

62

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool Bouw

63

Amart

De studieafdeling Om het hoofd te bieden aan de specifieke vereisten van complexe projecten zijn grote technische competenties vereist. Zonder zijn talrijke ingenieurs met hun gedegen knowhow had CFE nooit de meest complexe werken kunnen realiseren die bij de groep werden besteld. De studieafdeling is een centraal instrument ten dienste van de aanbesteding en de werven. De studieafdeling heeft in 2009 een groot deel van haar engineeringcapaciteit geïnvesteerd in Vlaanderen, met de studies voor de uitvoering van het ‘Design, Build, Finance & Maintain’-pro-

64

ject van de Liefkenshoekspoortunnel. Dat had betrekking op: • de uitwerking van de berekeningen en de plannen voor indrukwekkende bouwwerken zoals de startschacht, de stabiliteitsstudies en de aarden geluidsbermen in de omgeving van Kallo, waarbij de enorme hoeveelheden uitgegraven aarde van de tunnel op duurzame wijze omgevormd worden tot een ecologische constructie dat de levenskwaliteit van de omwonenden aanzienlijk zal verbeteren ; • het ontwerp- en bouwproject voor MBG met betrekking tot de bouw van gastanks of ‘bullets’ voor ITC Rubis Terminal in Beveren, een opdracht die werd

binnengehaald dankzij een intern ontwerp en de detailengineering voor een latere optimalisering ; • de studies voor de Oosterweelverbinding werden voortgezet, om het ontwerp verder te perfectioneren. In de andere geografische zones waren de projecten nagenoeg allemaal gerelateerd aan het milieu. Bij CFE Brabant had de samenwerking betrekking op de funderingen en de bijgebouwen voor het rioolwaterzuiveringstation van Kasteelbrakel. Samen met BAGECI en CFE EcoTech werd de samenwerking in het kader van het Vortex-rioleringsproject in Namen voortgezet, bovenop de gebruikelijke activiteiten voor CFE EcoTech voor de waterzuiveringstations van Sclessin, Basècles, Waterloo, Moeskroen enz. De evolutie van de activiteiten bij CFE International resulteerde in een regelmatige vraag naar advies of bijstand, en occasioneel werden er diensten verleend aan andere entiteiten van de groep, zoals Amart, Construction Management, Nizet Entreprise enz. Naast de uitvoeringsstudies werkte de studieafdeling permanent mee aan voorontwerpen en gunningen, bijvoorbeeld voor de nieuwe hoofdzetel van de NAVO en voor het GEN-project in Watermaal-Bosvoorde. Het project van de Liefkenshoekspoortunnel zal borg staan voor de verdere continuïteit in 2010, terwijl de aanvragen van de werven, de aanbestedingsteams en de verschillende ‘methodeafdelingen’ stand zullen houden. De groep heeft in de loop van het jaar dan ook meerdere jonge ingenieurs aangeworven, zodat de afdeling efficiënte engineeringbijstand kan blijven verlenen aan de pool bouw van CFE.

N

a een opmerkelijk jaar 2008 voelde Amart al zeer vroeg de gevolgen van de crisis, wat leidde tot een aanzienlijke daling van de activiteit. Toch leverde de vennootschap in 2009 prestigieuze projecten op, zoals de renovatie van het gebouw ‘Justice’ voor Befimmo, een gebouw voor Elad Brody op de Louizalaan, Bovenberg 122 voor Foncière Carrefour de l’Europe en een kantoorgebouw voor Pylos Industrielaan. Dankzij de ervaring die op deze werven werd opgedaan, genoot Amart het vertrouwen van partners van goede faam die een beroep deden op haar voor de realisatie van sommige van hun nieuwe projecten, zoals Prowinko, DHB, Falcon en Fidentia Real Estate.

Om deze uitdagingen aan te gaan werd de functie van Technisch directeur gecreëerd, werd de werfomkadering versterkt en werd een kwaliteits-, veiligheids- en milieuverantwoordelijke aangeworven. Op veiligheidsvlak wierpen de inspanningen die al enkele jaren worden geleverd hun vruchten af (één enkel ongeval met arbeidsongeschiktheid in 2009). Tot slot zullen de geldende nieuwe EPB-normen (energieprestaties van gebouwen) en de technieken die verband houden met hernieuwbare energie, laag energieverbruik of passieve

gebouwen een aanzienlijke invloed hebben op de benadering en de realisatie van nieuwbouw- en renovatieprojecten. Na de renovatie van het Hernieuwbare Energiehuis (Aarlenstraat) en de zetel van Wilhelm & Co (Goedheidsstraat) met hernieuwbare energietechnieken, is de bouw van een complex met 30 passieve appartementen voor DHB de volgende stap voor Amart op deze specifieke markt. Gezien de geschiedenis en de aard van de klanten blijven rendabiliteit en tevredenheid voor de komende jaren meer dan ooit de hoofddoelstelling van de onderneming.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

12,7

14,8

Activiteit

22,2

31,6

(op 31 december)

Ivan De Wilde

Renovatie van het gebouw ‘Justice’ – Brussel (BE)


65

BAGECI

B

AGECI heeft zich versterkt en heeft de dienstverlening die zij bezorgd aan haar klanten verbeterd door te steunen op haar methodeafdeling die reeds in een zeer vroeg stadium overgaat tot een grondige voorbereiding van de werken.

In de gebouwen was 2009 een heel gediversifieerd jaar. De realisatie en de oplevering in een recordtijd, in bouwteam, van een logistieke hall en kantoren voor Fancy in Seneffe, Cap Affaires in Aarlen voor rekening van BPI, de oplevering van de ruwbouw van het 5-sterrenhotel Royal Sélys in Luik, in tijdelijke handelsvennootschap met BPC, en de oplevering van de werken voor het Weststation in Brussel, in tijdelijke handelsvennootschap met CFE Brabant. In Vottem is de ruwbouw van drie gebouwen voor een rusten verzorgingstehuis in aanbouw. De nieuwe activiteit van de woningrenovatie ontwikkelt zich traag. BAGECI zet het onderhoud en de renovatie voort van 850 Shape-woningen in Bergen en renoveert eveneens honderden sociale woningen in Bergen en La Louvière. BAGECI concentreert zich op de streek van Namen. De werken

voor het gebouw van Les Hautes Ecoles de Namur zijn al van start gegaan. In Belgrade zijn zes woningen voor het leger (CDSCA) in aanbouw. Andere industriële werken in Longchamps en Floreffe werden opgeleverd. Bovendien werd de verbouwing van het Mundo-N-gebouw toevertrouwd aan BAGECI, en dit in overeenstemming met de criteria voor energiezuinige gebouwen. Op het vlak van de burgerlijke bouwkunde worden de werken voor het GEN tussen Ottignies en Louvain-la-Neuve voortgezet. Hetzelfde geldt voor de werken aan het waterzuiveringstation van Sclessin (200.000 I.E.). Deze twee werven, die in de loop van 2010 opgeleverd zullen worden, wogen nog op de resultaten van het jaar 2009. In samenwerking met CFE EcoTech en Nizet Entreprise neemt BAGECI deel aan het Vortex-project in Namen.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

62,7

76,9

Activiteit

60,4

62,3

(op 31 december)

Dit project zal van de Maas een schonere rivier maken. Met diezelfde partners en CFE Brabant is BAGECI ook actief betrokken bij het project voor de bouw van het waterzuiveringstation van de Hain-vallei voor IBW. De werken voor de plaatsing van de collector van Hain zijn nog altijd aan de gang. De Waalse markt blijft echter moeilijk, wat zich vertaalt in een sterke dalend orderboek. BAGECI zal in 2010 zich voornamelijk toespitsen op opdrachten in het kader van passieve en energiezuinige gebouwen, op publiek-private samenwerkingsprogramma’s en op de kleine waterzuiveringstations. In de burgerlijke bouwkunde zal BAGECI, in een tijdelijke handelsvennootschap met CLE en een derde, de werken opstarten aan het spoorwegviaduct van Pulvermühle in het Groothertogdom Luxemburg.

< Logistieke hall en kantoren – Seneffe (BE) Patrick de Caters

< Traject van het GEN – Ottignies – Louvain-la-Neuve (BE)

66


67

BPC

H

oewel de bouwsector rake klappen kreeg door de crisis, kan BPC het boekjaar 2009 afsluiten met een toename van de activiteit in vergelijking met het jaar voordien. Zo bevestigt BPC zijn plaats onder de best presterende grote bouwondernemingen. Het orderboek vertoonde eind december echter een duidelijke achteruitgang in vergelijking met het orderboek op het einde van 2008.

BPC focust zich meer dan ooit op zijn kernactiviteit: de bouw van grote stadsgebouwen voor privépartners. In termen van opleveringen was 2009 voor BPC vooral een jaar van mooie uitdagingen die met succes gerealiseerd werden: de nieuwe zetel van Mobistar voor Banimmo in Evere die in amper 16 maanden werd gebouwd, het prestigieuze winkelcentrum Mediacité in Luik voor de groep Wilhelm & Co, dat zoals voorzien geopend werd op 20 oktober 2009, het Brugmann Courtcomplex met 86 appartementen in Elsene voor BPI/Wilma, en tot slot 18.000 m² kantoren in het kader van het project South City, tegenover het Zuidstation in Brussel, voor Atenor/BPI/BRED/ Soficom/Immobel. Bovendien werkte BPC via twee van deze realisaties mee aan een primeur op het vlak van de BREEAM-certificatie (Building Research Establishment Environmental Assessment Method). Deze milieucertificatie werd immers verkregen in de categorie kantoren voor het project Atlantis dat werd ontwikkeld voor Codic in Sint-Agatha-Berchem (een Belgische primeur), en in de categorie winkelcentra voor Mediacité (een Europese primeur). Naast deze realisaties ging BPC ook verder of van start met andere grootschalige projecten in

< Mediacité – Luik (BE)

68


Brussel, Waver, Louvain-la-Neuve en Luik: • in de niet-woningsector : de bouw van een showroom en een werkplaats voor FIAT, een kantooren appartementsgebouw voor Bouygues Immobilier in Delta (Oudergem), het vervolg van het project South City (kantoren en hotel) voor Atenor geassocieerd met BPI en Immobel, het nieuwe complex van de RTBF in Luik en 50.000 m² laboratoria voor GSK in Waver; • in de woningsector: de eerste fase van de verkaveling ‘Sablière’ nabij het station Kalevoet in Ukkel voor BPI, de Media Gardens (75 appartementen) in Schaarbeek voor Atenor, die het project verkocht aan Aedifica. Dienen ook vermeld te worden; de werken ter verbetering van de toegankelijkheid voor mensen met een handicap in een gebouw van het Europees Parlement, en de tweede fase van het project Ladeuze in het centrum van Louvain-la-Neuve voor Eckelmans (polikliniek, kantoren en studentenwoningen). Dankzij het voorafgaande werk gaande van de detectie tot de voorbereiding van grote projecten en dankzij de talrijke projecten die bestudeerd worden, gaat BPC 2010 sereen tegemoet als een jaar om nieuwe uitdagingen aan te gaan en zijn rendabiliteit te verzekeren, ook al zal de activiteit afnemen als gevolg van de conjunctuur en rekening houdend met de afwezigheid van een zeer grote werf op korte termijn.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

57,6 107,9

(op 31 december)

Activiteit

102,8

70,3

Frédéric Claes

BPC zal meer dan ooit alles in het werk stellen om zijn klanten tevreden te stellen door ‘win-win’ situaties na te streven, waardoor het bedrijf het vertrouwen van de klanten zal kunnen behouden.

South City – Brussel (BE)

69

CFE Brabant

H

et jaar 2009 werd gekenmerkt door het einde van verschillende grote werven, zoals de renovatie van de perrons en de mezzanine van het Centraal Station in Brussel voor de NMBS-Holding, de bouw van het nieuwe tramdepot in Haren voor de MIVB en – in tijdelijke handelsvennootschap – de renovatie en de uitbreiding van het Congrespaleis in Brussel, SQUARE genaamd, en de bouw van het kantorencomplex ‘The Capital’, een ontwikkeling van Axa Real Estate.

CFE Brabant heeft duidelijk blijk gegeven van de kennis van zijn teams en heeft in de loop van het jaar tot tevredenheid van de klanten de werken aan tal van complexe werven voltooid, zoals: de renovatie van het depot en het Trammuseum in SintPieters-Woluwe voor de MIVB, de afwerking van het metrostation West voor Brussel Mobiliteit, en – in tijdelijke handelsvennootschap – de bouw van het ‘Centre d’hébergement de l’agglomération bruxelloise’ (CHAB), dat ook een medisch centrum en parkings omvat, voor de gemeente SintJoost-ten-Node, de voltooiing van drie nieuwe vleugels van het Brugmann-ziekenhuis, en de eerste fase van het woonproject

Barbarahof in Leuven voor het consortium van promotoren Resiterrae-BPI. Ondanks de afname van de activiteit in vergelijking met het opmerkelijke jaar 2008 blijven de teams druk bezig met het oog op de voortzetting van de werven in aanbouw, zoals het kantoorgebouw North Light voor Fortis Real Estate, de nieuwe Solvay Business School voor de ULB of het nieuwe sportcentrum voor de gemeente Oudergem, en met het oog op de opstarting van de nieuwe bestellingen die werden binnengehaald, zoals de bouw van een nieuwe vleugel van het UMC Sint-Pieter of de bouw van een rusthuis en de uitbreiding van de OCMW-polikliniek in Sint-Joost-ten-Node.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

66,9

Activiteit

89,6 118,0

(op 31 december)

87,8

Een ander succes voor 2009 was de toewijzing van de opdracht voor het ontwerp en de bouw van een nieuw centrum voor de behandeling en de opslag van drinkwater in Leuven voor de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening. Het aanbestedingsteam was het hele jaar door, en vooral tijdens de laatste maanden, heel actief om professioneel en competitief te antwoorden op de vele aanbestedingen die publieke of privéklanten lanceerden. Enkele grote dossiers worden momenteel nog bestudeerd. Andere offertes die onlangs werden ingediend lijken goed gepositioneerd te zijn en zouden zich vanaf het begin van het jaar kunnen concretiseren in enkele bestellingen.

< SQUARE Brussel (BE) Bernard Cols

< Nieuwe inkomhall van het Iris Ziekenhuis Zuid – Elsene (BE)

70


71

CFE Nederland

I

n 2008 haalde CFE Nederland via tijdelijke handels vennootschappen de belangrijke contracten voor de tweede Coentunnel en de spoorwegtunnel in Delft binnen. De activiteiten van deze twee langetermijn projecten gingen in 2009 werkelijk van start.

Bovendien bereikte de bouw van de drie betonnen LNG-tanks in de voorhaven van Rotterdam letterlijk zijn hoogtepunt door het op hoogte brengen van de definitieve dakconstructie. Deze werken zullen in 2010 opgeleverd worden. De werken voor de aanvaarbescherming in Amsterdam, aan het Wester IJ-dok, werden in augustus 2009 opgeleverd. De bijkomende werken voor de funderingen van de toekomstige gebouwen in dit dok werden ook toegekend en opgeleverd in december 2009.

In het project voor de aanpassing van de bestaande Muiderbrug bereikte CFE Nederland in juni 2009 een tussentijdse mijlpaal door het plaatsen van pylonen van 70 meter hoog en het opvijzelen van de bestaande brug. Dit project sleepte in 2009 in Nederland de ‘Betonprijs’ in de wacht, in de categorie ‘Uitvoering’. De werken zullen in 2010 opgeleverd worden. Het spoorproject Houten vordert geleidelijk aan en zal in 2010 opgeleverd worden. In 2009 werd de afdeling ‘industrie en utiliteitsbouw’

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

192,7 240,7

(op 31 december)

Activiteit

64,5

39,5

gestructureerd. Het VCA-Pcertificaat voor de chemische sector, dat in 2009 werd behaald, zal de mogelijkheid bieden om te werken in industriële omgevingen. De vooruitzichten voor 2010 zijn goed voor CFE Nederland en het aanbod aan infrastructuurwerken volstaat om het huidige niveau van het orderboek in stand te houden en inhoud te geven aan de ontwikkelingsstrategie van de groep CFE in Nederland.

< Drie betonnen LNG-tanks – voorhaven Rotterdam (NL) André de Koning

72


73

CFE International

D

e commerciële betrokkenheid in Afrika, die dit jaar van start ging, zal in 2010 voortgezet worden. Dankzij de onlangs bijeengebrachte teams en competenties, komende van verschillende afdelingen binnen CFE en nieuw aangeworvenen, zal CFE International deze ontwikkeling gepaard kunnen doen gaan met een commerciële productstrategie, door de synergieën binnen de groep te bevorderen en door zich meer bepaald vertrouwd te maken met het opzetten van activiteiten (PPS voor ziekenhuizen, hotels, resorts, winkelcentra, ...). Deze maatregelen hebben tot doel de commerciële relaties duurzaam te maken en zo in de beste marktomstandigheden de toekomst voor te bereiden.

In 2009 ging CFE International over tot een volledige kwaliteits-, milieu- en veiligheidscertificatie en versterkte CFE International zijn commerciële en operationele structuren om meer inzicht te hebben in de markten. In Qatar werd de werf < Bouwen van een leefinfrastructuur – Mesaieed (QA)

CFE România* In Roemenië werden gezien de conjunctuur in 2009 niet alleen de nieuwe investeringen en de opgestarte projecten uitgesteld, maar werden de meeste grootschalige projecten zelfs stopgezet. Het onlangs samengestelde

CFE Middle East In het eerste semester van 2009 voltooide CFE Middle East de gebouwen voor het contract met Keppel Seghers Engineering Singapore, in het kader van de Doha Solid Waste-installatie. Het project werd opgeleverd en de onderhoudsperiode loopt nog. In het tweede semester van

74


van Mesaieed tijdig opgeleverd tot tevredenheid van de klant, die al een tweede werf toevertrouwde aan CFE Qatar, dat tijdens het boekjaar CFE Middle East werd. Ook de inspanningen die in Afrika werden geleverd in samenwerking met VINCI Cons truction Filiales Internationales zouden moeten resulteren in het begin van 2010 onder meer

team paste zich aan om deel te nemen aan de nog stand houdende aanbestedingen in de overheids- en de privésector, en wel voornamelijk in de woonsector die tot het midden van het jaar gekenmerkt werd door een gestage vraag. De opgedane kennis over de bouwprijzen is een kostbare investering om

2009 ging CFE Middle East – voor dezelfde klant – van start met de realisatie van de ‘one day back up tank’ van het waterzuiveringstation ‘Doha Nord’. Dit project, Lagoon 1 genaamd, maakt deel uit van het eerste ‘Eco Park’ in Qatar. Qatar is in volle ontwikkeling en biedt nog groeiperspectieven, met industriële gebouwen en constructies voor openbare of privéklanten in de energie-, de

(in miljoen EUR)

Orderboek

(op 31 december)

Activiteit

2009 2008 8,3

11,2

15,0

6,2

Youssef Merdassi

in de ondertekening van een overeenkomst voor de bouw van de universiteit van N’Djamena in Tsjaad.

Michel Hoedenaeken

toekomstige nieuwe studies aan te vatten voor klanten die CFE al kennen ter plaatse en in België.

Gérard Bourrelly

olie- en de nutsdienstensector. 2010 belooft een gunstig jaar te worden, dankzij het bovenvermelde project met Keppel Seghers Engineering Singapore.

75

CFE Hungary CFE Slovakia

D

e Hongaarse economie werd in de loop van het jaar 2009 zwaar getroffen door de financiële crisis. Dit leidde tot een stopzetting van de privé-investeringen, de traditionele bouwmarkt van CFE Hungary.

In Boedapest voltooide CFE Hungary het ‘Krisztina Palace’, een prestigieus kantoorcentrum waarvan de gevels en het interieur ontworpen werden door architect Dominique Perrault. Dit is de eerste co-ontwikkeling van Codic Hongarije. De succesvolle herinrichting van twee diplomatieke gebouwen voor de Ambassade van Algerije werd eveneens gerealiseerd. Hoewel er tijdens de eerste helft van 2009 geen enkel belangrijk contract kon worden ondertekend, slaagde CFE Hungary erin om in tijdelijke handelsvennoot-

Pascal Steens

schap met VMA de bestelling binnen te halen voor de bouw van twee datacentra voor een grote Belgische bank. Dankzij dit belangrijk contract kan CFE Hungary zijn bouwactiviteiten in 2010 met een gerust gemoed tegemoet zien. Er wordt echter intensief verder gezocht naar nieuwe projecten op moeilijke markten. Voorzichtigheid heeft meer dan ooit de overhand, en veel projecten waarvoor het bedrijf erin slaagde om het vertrouwen van zijn klanten te winnen, werden uitgesteld. Maar gezien zijn goede

CFE Polska (in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

36,7

34,2

Activiteit

34,2

38,9

(op 31 december)

reputatie mogen we redelijkerwijs hopen dat indien deze projecten gerealiseerd zullen worden, dit zal gebeuren in samenwerking met CFE Hungary.

CFE Slovakia CFE Slovakia zette de bouw voort van het woonproject ‘Green Park’. Het is de bedoeling om het werk in de loop van 2010 op te leveren aan GTC. De permanente zoektocht naar nieuwe bouwprojecten blijft de belangrijkste uitdaging voor CFE Slovakia.

N

a enkele opeenvolgende jaren van sterke groei voor CFE Polska, werd het jaar 2009 voornamelijk gekenmerkt door een sterke afname van de activiteit. De uitstekende reputatie van CFE Polska als solide bouwpartner op de Poolse markt werd ook in 2009 bevestigd door de succesvolle oplevering van enkele belangrijke werken. Dit succes is onder andere toe te schrijven aan de professionele aanpak en aan het engagement van het team in Polen.

In 2009 werden verschillende werken voltooid. Een jong werfteam bouwde tot grote tevredenheid van de klant het nieuwe agentschap van Bergerat Monnoyeur in Wroclaw. Na een intensieve slotfase slaagde het werfteam erin om het winkel centrum ‘Przymorze’ voor E. Leclerc in Gdansk binnen de afgesproken termijn te voltooien. In Warschau konden de eerste bewoners hun intrek nemen in het woonproject ‘Villa l’Azur’, dat gerealiseerd werd voor rekening van Bouygues Immobilier. De uitbreiding van het winkelcentrum ‘KEN’ voor de klant E. Leclerc in Warschau werd voltooid, waardoor het zijn deuren tijdig kon openen. CFE Polska wordt gewaardeerd omwille van zijn correcte houding ten aanzien van zijn medewerkers, zijn klanten en het milieu, onder andere op nationaal niveau in Polen, en werd dan ook uitgeroepen tot ‘Fairplay-onderneming’ van het jaar 2009. CFE Polska wil werken aan een duurzame toekomst. Het bedrijf was één van de medeoprichters van de ‘Polish Green Building Council’, een organisatie die duurzaam bouwen promoot en diverse opleidingen organiseert. Bovendien werd CFE

Polska beloond voor zijn zeer sterke en opmerkelijke groei sinds 2005. Om die reden staat het bedrijf op de eerste plaats voor de regio van Masovie. De moeilijke economische situatie leidde tot een afname van de activiteiten, maar CFE Polska heeft nog altijd een solide basis voor een duurzame toekomstige groei. In 2009 verkreeg het ontwerpteam van CFE Polska de bouwvergunning voor een

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

6,9

17,7

Activiteit

19,8

77,0

(op 31 december)

industrieel project voor rekening van de Franse groep ‘Soprema’. De werken voor de bouw van deze fabriek in het district Blonie (Warschau) werden opgestart en zullen in 2010 voltooid worden. Het ontwerpteam ging ook van start met de uitvoeringsstudie voor het woonproject ‘4 oceans’ in Gdansk, een project dat uitgevoerd zal worden voor rekening van een vereniging waarvan BPI deel uitmaakt.

Residentieel project Villa l’Azur – Warschau (PL)

Bruno Lambrecht

Prestigieus kantoorcentrum ‘Krisztina Palace’ – Boedapest (HU)

76


77

CFE EcoTech

D

e groei van de activiteit van CFE EcoTech is te verklaren door het feit dat twee grote werven in het Waalse gewest het stadium van de studies en de burgerlijke bouwkundewerken voorbij zijn en dat de elektromechanische apparatuur voor deze werven nu volop geïnstalleerd wordt. Het gaat om het waterzuiveringstation van Sclessin (200.000 I.E.) voor AIDE en, voor INASEP, collectoren in Namen en 37 pompstations die uitgerust zijn met een innovatief Vortexzuiveringsysteem – een wereldprimeur op het vlak van de zuivering van rioleringswater op stadsschaal.

Tijdens het voorbije jaar zetten de teams de bouw voort van het zuiveringstation van Basècles (4.500 I.E.) voor rekening van IPALLE, evenals de renovatie van de werkplaats voor slibontwatering van het waterzuiveringstation in Waterloo (25.000 I.E.) voor IBW. De inwerkingstelling is voorzien voor begin 2010. 2009 werd ook gekenmerkt door de lancering van de studies en de burgerlijke bouwkundewerken voor het nieuwe waterzuiveringstation van de Hain-vallei (100.000 I.E.) voor IBW, alsook

door de bouw van een slibdichtingsinstallatie voor het waterzuiveringstation in Moeskroen van IPALLE, waardoor jaarlijks 848 MWh groene elektriciteit kan worden geproduceerd. De inwerkingstelling van het zuiveringstation van de Hain-vallei is voorzien in 2012, terwijl de productie-eenheid voor groene energie in Moeskroen eind 2010 in werking zal worden gesteld. Tot slot heeft CFE EcoTech onlangs voor rekening van SBGE met succes een industriële piloottest uitgevoerd in het zuivering-

GEKA (in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

24,8

34,9

Activiteit

10,9

3,0

(op 31 december)

station van Brussel Zuid (360.000 I.E.), waarbij de haalbaarheid kon worden aangetoond van een systeem voor de ontgassing van het slib uit de beluchtingtanks. De realisatie van het project zou in 2010 van start moeten gaan. Aangezien de daling van de binnenlandse markt, heroriënteert CFE EcoTech haar prospectie naar de export, zowel op haar basismarkten als in nieuwe sectoren die verband houden met water. De eerste exportbestellingen worden in de loop van 2010 verwacht.

I

n het begin van 2009 haalde GEKA verschillende grote projecten binnen. Hierdoor werd het orderboek al snel gevuld, niet alleen voor 2009 maar ook voor een groot deel van 2010 met een veelvoud aan projecten van allerlei formaat.

Zo breidde GEKA zijn orderboek uit met de bouw van een pier voor de nieuwe tankterminal ‘Vopak’ in Amsterdam, het ontwerp en de realisatie van een zee- en binnenvaartsteiger voor de nieuwe biodieselfabriek van Abengoa in Rotterdam, en de bouw van twee nieuwe zeesteigers voor de LNG-terminal op de Maasvlakte te Rotterdam. De uitbreiding van de ‘engineering’-afdeling resulteerde in tal van bestellingen volgens het principe van ‘design & build’. In 2009 werden meerdere projecten opgeleverd waarbij

het project van de ‘wachtplaatsen’ in de ‘Cittershaven’ in Vlissingen, voor rekening van Zeeland Seaport, vermeldenswaardig is. Begin 2009 investeerde GEKA in twee krachtige funderingmachines. Dankzij deze investeringen zal GEKA zijn dynamiek kunnen versterken op de funderingstechnische en waterbouwkundige markt, en zo ook een zwaarder segment kunnen aanboren. In 2010 viert GEKA haar 125-jarig bestaan en rekening houdend met het orderboek kan

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

24,8

5,0

Activiteit

32,3

24,4

(op 31 december)

Hans Schutte

het dit jaar met sereniteit tegemoet zien. De nodige stappen zijn ondernomen om begin 2010 de ISO 14001-certificatie te behalen, bovenop de VCA-P-certificatie, om te voldoen aan de vereisten van de petrochemische sector.

Realisatie van afmeervoorzieningen – Rotterdam–Maasvlakte (NL)

Guy Van Den Bossche

Installatie van de elektromechanische apparatuur – Sclessin (BE)

78


79

CLE

I

n het jaar 2009 doken de eerste tekenen op van de groei– vertraging in de vastgoedsector als gevolg van de financiële crisis. Verschillende investeringsprojecten waarvoor CLE goed gepositioneerd was, werden uitgesteld of zelfs geannuleerd. De moeilijkheid om het orderboek aan te vullen leidde tot een afname van de activiteit met ongeveer 15%.

Dankzij de voltooiing van de grote projecten in aanbouw bleef het activiteitsniveau echter aanvaardbaar. De werf van de Europese Investeringsbank werd opgeleverd en betekende meteen het einde van een prestigieuze, complexe en moeilijke werf. Vier projecten bevinden zich in de voltooiingfase om begin 2010 opgeleverd te worden: • de eerste huurders hebben hun intrek genomen in kantoorgebouw C1 van Rives de Clausen, • het project Drosbach in La Cloche d’Or wordt voltooid, • CLE heeft de opdracht binnengehaald voor de inrichtingswerken voor de Bank of New-York die zich zal vestigen in het gebouw Vertigo in La Cloche d’Or dat zich in de fase van de vooroplevering bevindt, • en CLE neemt opnieuw zijn intrek in zijn nieuwe kantoren langs de Route d’Arlon in

Strassen, in het energiezuinige complex Serenity dat het certificaat ‘Haute Qualité Environnemental’ kreeg en tijdens het eerste kwartaal van 2010 opgeleverd zal worden. Op de Kirchberg werd de tweede fase van het Conferentiecentrum opgeleverd aan de Administration des Bâtiments en worden de werfinstallatiewerken van het project ‘KAD’ voortgezet tot tevredenheid van het Europees Parlement. Om de activiteitafname van de privé-investeringen te compenseren, lanceerde de Luxemburgse Staat een programma voor openbare werken. Om in te spelen op deze marktevolutie legde CLE zich meer toe op openbare aanbestedingen, en ook op het domein van de burgerlijke bouwkunde, waarin CLE tot dan toe maar weinig aanwezig was. CLE haalde enkele

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

34,1

Activiteit

84,3 104,2

(op 31 december)

78,3

openbare opdrachten binnen, zoals de school Kinneksbond in Mamer, de school van Nonnewisen in Esch, het biotechnologielaboratorium in Belval en het spoorwegviaduct van Pulvermühle in Luxemburg voor rekening van de Chemins de Fer Luxembourgeois. De aanvulling van het orderboek blijft de grote uitdaging van het jaar 2010. Dankzij de werknemers in te zetten voor werken die anders uitbesteed werden en door een deel van het personeel over te plaatsen binnen de groep CFE, kon, tot op heden, een ingrijpende herstructurering worden vermeden. Deze heroriëntering van het personeel zorgde ervoor dat de algemene kosten een aanvaardbaar niveau aanhielden en dat het personeelsbestand in stand werd gehouden met het oog op een herstel van de activiteit.

Kantoorgebouw Drosbach – La Cloche d’Or (LU) Patrick Van Craen

< Project Vertigo – bouw van twee kantoorgebouwen – La Cloche d’Or (LU)

80


81

MBG

I

n 2009 realiseerde MBG een historische omzet, dankzij de gevoelige activiteittoename van de afdeling ‘burgerlijke bouwkunde’ door de medewerking aan twee grote infrastructuurprojecten: de Diabolo (320 miljoen EUR aan 100%) en de Liefkenshoekspoortunnel (680 miljoen EUR aan 100%), respectievelijk gerealiseerd door de tijdelijke handelsvennootschappen ‘Dialink’ en ‘Locobouw’.

‘Dialink’ zette de werken voort voor de bouw van de tunnels en de toegangshellingen voor de noordelijke spoorverbinding van de luchthaven van Zaventem. Zo werden onder de taxi- en de landingsbanen met succes twee tunnels geboord van elk 1.080 meter lang, zonder de luchthavenactiviteiten te verstoren. Aansluitend aan dit project Diabolo voltooide MBG de werken aan de middenberm van de E19 terwijl de verbinding van de nieuwe spoorlijn met de bestaande spoorlijn, ter hoogte van MechelenZemst, al zeer ver gevorderd is. ‘Locobouw’ ging van start met de verschillende bouwwerken van het project, dat 16 km lang is. De werken die in 2009 gerealiseerd werden, hadden voornamelijk betrekking op grondwerken, de bouw van de slibwanden en betonwerken. Zo konden de boorwerken begin 2010 van start gaan. De werken voor de vernieuwing van de ‘Noorderlaan’-bruggen over het Albertkanaal lopen ten einde. De uitwateringssluis in Kruibeke en de stuwdam in Asper werden opgeleverd. Na vier jaar van intensieve werkzaamheden voor de opstelling van een evenwichtig plan voor de Oosterweelverbinding, wacht het consortium ‘Noriant’ op de beslissing van het Gewest over de voortzetting van het project.

De afdeling ‘gebouwen en industriële constructies’ slaagde erin weerstand te bieden aan de economische recessie. De integratie van ABEB in MBG verliep vlot. Verschillende projecten zijn voltooid, zoals de nieuwe BFGenergiecentrale bij Arcelor in Gent voor Siemens, de ondergrondse parkings in Nieuwpoort en Turnhout, de appartementen ‘Renardeau’ in Gent en de kantoren ‘Avenue Building’ in Antwerpen. In de industriesector werden nieuwe bestellingen binnengehaald bij industriële klanten als BASF, ITC Rubis en Tessenderlo Chemie, op de kantoormarkt en in de sector van de gezondheidszorg: een rusten verzorgingstehuis in Zingem, in Hofstade en in Ieper, nieuwe kantoren voor Dredging International in Zwijndrecht, het RAC in Hasselt, de uitbreiding van het financiële centrum in Brugge en de renovatie van de gebouwen van de GIMV in Antwerpen.

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

226,0 325,7

Activiteit

146,7 116,6

(op 31 december)

Patrick Verswijvel

Ondertussen verlopen ook de werken voor de appartementen aan de ‘Jordaenskaai’ en de kantoren van de ‘London Tower’ in Antwerpen en het project ‘La Réserve’ in Knokke (in tijdelijke handelsvennootschap) volgens planning. MBG kon 2009 succesvol afsluiten met de realisatie van het fotovoltaïsche park van 3,4 MW met 13.000 panelen voor de intercommunale Ivarem in Lier. Gezien de kwaliteit van het orderboek in de burgerlijke bouwkunde, mag MBG uitgaan van een hoog activiteitsniveau en kan het 2010 vol vertrouwen tegemoet zien.

Bouw van appartementen en een hotel voor het project La Réserve – Knokke (BE)

< Bouw van de tunnels en de toegangshellingen voor de noordelijke spoorverbinding van de luchthaven van Zaventem (BE)

82


83

Aannemingen Van Wellen

H

et uitstel van de investeringen in de haven van Antwerpen, dat sterk werd gevoeld in de twee afdelingen van de onderneming (wegen en gebouwen), en de moeizame afwikkeling van enkele oude bouwdossiers hadden een negatieve impact op de activiteit en de resultaten van Aannemingen Van Wellen.

De aard van de werken met betrekking tot de wegenwerken had, rekening houdend met de instorting van de privémarkt, een volkomen ander karakter dan vorig jaar en bestaat voornamelijk uit werken die werden binnengehaald in het kader van openbare aanbestedingen. In de afdeling ‘wegen’ bereikte Aannemingen Van Wellen niet de omzet van de voorbije jaren, als gevolg van de grote prijsdruk. In deze moeilijke economische conjunctuur voltooide de afdeling ‘wegen’ enkele mooie realisaties: de eerste fase van de containerterminal GCT aan het ‘Kluizendok’ in Gent, de eerste fase van de bouw van de ‘Noorderlaan’bruggen, de heraanleg van de N131 in Rijkevorsel, en de wegenwerken aan de tweede Scheldebrug in Temse. In 2009 gingen nog andere projecten van start die nog altijd in aanbouw zijn: de omleiding van de E19 in de richting van Brussel en de overeenkomstige wegenwerken met betrekking tot het Diaboloproject in Machelen/Vilvoorde, de onderhoudswerken voor verschillende gemeentebesturen in Vlaanderen, en verschillende opdrachten in het kader van het project van de Liefkenshoekspoortunnel. Bovendien hebben enkele logistieke operatoren in de haven van Antwerpen het niet-gebruik van hun terreinen aangewend om de toplaag te hernieuwen.

Na de realisatie van enkele grote projecten tijdens de voorbije jaren, zoals het ‘Finis Terrae’ complex met meergezinsvilla’s in Knokke en het winkelcentrum ‘B-Park’ in Brugge, en wegens een gebrek aan vergelijkbare projecten heeft de afdeling ‘gebouwen’ tijdens het voorbije jaar ook haar ambities bijgestuurd. Het zakenvolume daalde nagenoeg met de helft in vergelijking met het uitstekende jaar 2008. In 2009 bestond de activiteit uit verschillende kleinere nieuwbouw- en renovatieprojecten, waarbij Aannemingen Van Wellen de klant een echte toegevoegde waarde bood. Hoewel de afdeling ‘gebouwen’ zich niet beperkt tot de ruime regio van Antwerpen, tonen de volgende projecten toch aan dat de afdeling in deze regio nog altijd een erkende en zeer gegeerde partner is: de nieuwbouw van het winkelcentrum ‘Patio’ op de Meir, een kantoorgebouw voor Grimaldi op de Brouwersvliet en de grondige renovatie van een gebouw op de

(in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

43,9

Activiteit

60,2 106,4

(op 31 december)

74,6

Yves Weyts

Graanmarkt. Ook in de havenzone volgt Aannemingen Van Wellen zijn klanten, met de bouw van een kraanbalk en een kantoorgebouw voor HUPAC. De werken voor de gesloten ruwbouw van de appartementen ‘La Réserve’ in Knokke voor de promotor LRP en het nieuwe hotel ‘La Réserve’ in Knokke voor de promotor LRI verlopen volgens plan. De managementverandering die eind 2009 werd doorgevoerd, de wijziging van de structuur en enkele recente bestellingen in de twee afdelingen moeten Aannemingen Van Wellen haar groei in staat stellen op termijn autonoom te kunnen hervatten binnen de groep, met behoud van zijn identiteit.

Renovatie van een gebouw aan de Graanmarkt – Antwerpen (BE)

< Asfalteringswerkzaamheden voor het project Diabolo – Zaventem (BE)

84


85

Pool Vastgoed– ontwikkeling en -beheer

86

4 87

Pool Vastgoedontwikkeling en -beheer (in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

9,4

8,5

27,1

37,4

(op 31 december)

Activiteit Vastgoed- ontwikkeling

67,7% 67,6%

Gebouwen- beheer

24,5% 24,6%

Project Management

7,8%

7,8%

Het comité De activiteiten van de pool worden opgevolgd door een comité dat als volgt samengesteld is: Renaud Bentégeat, Philippe Blaton, bestuurder van BPI, Fabien De Jonge, project financing manager, Michel Guillaume, voorzitter van Sogesmaint-CBRE en directeur duurzame ontwikkeling van de groep CFE,

Sogesmaint-CBRE

M

icheline De Munck, die in mei 2008 toetrad tot het team, staat sinds augustus 2009 aan de leiding van de vennootschap. De economische crisis die de wereld van het professionele vastgoed teisterde, resulteerde in een bruuske vertraging van bepaalde activiteiten die verband houden met de verschillende vakgebieden.

De afdeling ‘property management’ bood goed weerstand, dankzij het recurrente karakter van deze vastgoedbeheeractiviteit. De beheerde portefeuille bleef in de loop van het jaar nagenoeg stabiel, ondanks veel heronderhandelingen van contracten en een daling van de honoraria. De afdeling ‘project management’ leed veel meer onder de economische groeivertraging, omdat de klanten zeer vaak hun beslissingen met betrekking tot renovaties van gebouwen uitstelden, in afwachting van betere perspectieven op middellange termijn.

Zo werden de voorziene opdrachten voor de renovatie van de gebouwen Terhulpsesteenweg 177 en 181 (± 15.000 m²) uitgesteld. De opdracht voor de renovatie van een deel van de Brouckère Tower werd geannuleerd. Ook de verhuuractiviteiten namen aanzienlijk af, gezien de afwachtende houding van de huurders en hun voorkeur voor heronderhandelingen over de prijzen van de gehuurde oppervlakken, om te profiteren van de daling van de huurprijzen voor kantoren. De ‘company management’ activiteiten werden bewust afgebouwd, rekening houdend met de

beperkte rendabiliteit van dergelijke diensten en de contractuele risico’s die ermee gepaard gaan. In Luxemburg bleven de activiteiten stabiel maar zwak. Er wordt nog altijd gestreefd naar een versterking van het lokale team en naar een grotere penetratie op de markt van het vastgoedbeheer, in een conjunctuur die zeer ongunstig is geworden. Het einde van 2009 werd ook gekenmerkt door de verhuis van de Brusselse maatschappelijke zetel naar nieuwe lokalen die beter afgestemd zijn op de behoeften, en door een versterking van het team van de boekhouding en het financieel beheer, om beter in te spelen op de verwachtingen van de klanten die steeds volledigere periodieke rapporten eisen. Met een verjongd team dat zich meer toespitst op totaaldiensten voor de klanten zou SogesmaintCBRE in 2010 dus moeten kunnen anticiperen op het economische herstel dat zich aankondigt.

Micheline De Munck, gedelegeerd bestuurder van Sogesmaint-CBRE, Jacques Lefèvre, directeur van CFE Immo, gedelegeerd bestuurder van BPI en van Projectontwikkeling Van Wellen,

Micheline De Munck

Jacques Ninanne, adjunct directeur generaal corporate – directeur financiën en administratie van de groep CFE, Patrick Van Craen, bestuurder en directeur van CLi en van Construction Management, Catherine Vincent, secretaris-generaal van de pool.

Kantoorgebouw ‘Zenith’ – Brussel (BE)

88

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool Vastgoedontwikkeling en -beheer

89

BPI-CFE Immo

I

n het kielzog van het boekjaar 2008 ging ook het jaar 2009 van start in een zeer gespannen klimaat. De toevloed van pessimistische informatie had een impact op de vastgoedmarkt. De woningverkoop vertraagde enorm en de beslissingen om kantoren te huren werden ingetrokken of uitgesteld. In deze situatie was het onmogelijk om in te schatten wanneer de Belgische vastgoedmarkt zich zou stabiliseren.

In dit klimaat werden de projecten in aanbouw zorgvuldig commercieel opgevolgd. Zo lanceerde BPI in partnerschap een product dat borg staat voor de rendabiliteit van de investering in de woningsector. Het projet Sandcourt werd – met groot succes – getest. De tweeëntwintig voltooide appartementen werden dankzij deze formule snel verkocht. Het volledig ontwikkelde project Crespel werd vanaf de opstarting van de werken verkocht aan een privéinvesteerder. Gezien de economische context werd de zoektocht naar nieuwe ontwikkelingsprojecten uitgesteld. In de loop van de zomer veranderde de perceptie van het economische klimaat. De vastgoedmarkt stabiliseerde zich en het activiteitsniveau herstelde zich enigszins, maar niet tot het ritme van de voorbije jaren. Na de zomer werden verschillende programma’s opgeleverd: het volledig verkochte Brugmann Court in Elsene, de laatste fase

van het grote woonprogramma dat in 1993 werd gelanceerd, De Tuinen van Jette, de residentie Cap Affaires in Aarlen dat door de investeerders werd opgeleverd tot grote tevredenheid van de uitbater, evenals de eerste fase van het programma Barbarahof in Leuven. Op een kantoormarkt die de slechtste situatie sinds jaren kende, zette de groep CFE de projecten in de Fonsnylaan voort, met de tijdige oplevering van een eerste fase van Blok C, namelijk het gebouw ‘Fonsny à la Smals’, en de opstarting van de bouwwerken voor het kantoorgebouw Blok D. Dit laatste gebouw werd samen met het gebouw Broodthaers van Blok C weerhouden door een kandidaat-huurder. Deze gebouwen zullen in 2010 als investering voorgesteld worden, aangezien er opnieuw kandidaatinvesteerders op de markt zijn. In de dienstensector werd een rusten verzorgingstehuis opgestart in Ukkel, samen met een groep die gespecialiseerd is in de sector en

een eindinvesteerder. In Polen was de crisis enorm en werd geen enkel nieuw project aangekocht. De lancering van de commercialisering van het woonprogramma in Gdansk werd gunstig onthaald door de markt. Dat biedt hoop voor de opstarting van de werken in het voorjaar van 2010. Ook in Hongarije is de financiële en economische crisis de reden waarom beslist werd om geen investeringen te doen en geen nieuwe projecten te zoeken. Van deze moeilijkere periode werd gebruik gemaakt om goedkeuringen te verkrijgen die afgestemd zijn op de huidige markt. Dat heeft meer bepaald betrekking op de woonprojecten in Beersel, Harelbeke, Anderlecht en Sterpenich, waar Décathlon een huurovereenkomst heeft ondertekend voor het winkelcentrumproject. Er wordt momenteel onderhandeld met andere kandidaat-huurders. We wijzen erop dat het grote kantoorontwikkelingsproject aan het Zuidstation in Brussel gerealiseerd zal worden in het kader van een evenwichtig samenwerkingsverband met Atenor. Tot slot vallen de projecten ontwikkeld door de dochteronderneming Projectontwikkeling Van Wellen sinds eind 2009 opnieuw onder de verantwoordelijkheid van het team van BPI.

< Residentie Brugmann Court – Elsene (BE) Jacques Lefèvre

< Residentie Cap Affaires – Arlon (BE)

90


91

CLi

Construction Management

D

e vastgoedpromotieactiviteit in het Groothertogdom Luxemburg bestaat voor het jaar 2009 voornamelijk uit de realisatie van het project Serenity - route d’Arlon in Strassen. Dit gebouw met meer dan 10.500 m² kantoorruimte werd ontworpen volgens de HQE-normen (Haute Qualité Environnementale). In dat opzicht kadert het in de ontwikkelingsstrategie van de groep om gebouwen op de markt te brengen die in overeenstemming zijn met de principes van duurzame ontwikkeling.

Het gebouw Serenity werd gekocht door het ‘groene’ beleggingsfonds Fidentia en zal begin 2010 opgeleverd worden. Eind 2009 was voor 30% van de oppervlakte een huurder gevonden. Dat wijst er nu al op dat de verhuring in bevredigende omstandigheden zal verlopen. Vanaf januari 2010 zullen CLE, CLi en Sogesmaint-CBRE Luxembourg hun zetel vestigen in dit gebouw. Het project voor een

Patrick Van Craen

rusthuis in Bettembourg werd goedgekeurd door de autoriteiten – zowel op het vlak van het ‘Algemeen ontwikkelingsplan’ waarvan de stedenbouwkundige voorschriften ter openbaar onderzoek zijn voorgelegd, als van het ‘Bijzonder ontwikkelingsplan’ waarvan de goedkeuring verwacht wordt in de loop van het eerste semester van 2010. Dit project bestaat uit een honderdtal appartementen

voor senioren en zal voldoen aan de vereisten inzake ‘laag energieverbruik’ en zal ook HQEgecertificeerd zijn (‘Haute Qualité Environnementale’). CLi bestudeert momenteel verschillende geselecteerde projecten waarvan de gronden gewaardeerd worden op niveaus die in overeenstemming zijn met de huidige commercialiseringomstandigheden, die zowel lijden onder de druk op de huurprijzen als onder de verhoging van de kapitalisatiepercentages die de investeerders eisen. Een voorzichtig aankoopbeleid zou, indien de gelegenheid zich voordoet, de mogelijkheid moeten bieden om opnieuw een bron te creëren van projecten die op hun beurt de komende jaren de bouwactiviteit van CLE kunnen ondersteunen.

2009

was het jaar van de concretisering van de ontwikkelingsinspanningen in Marokko en Tunesië. Bovendien werd het jaar gekenmerkt door de oprichting van de dochteronderneming Construction Management Tunisie (CMT). Het contract voor het project in Bizerte (Tunesië), dat een jachthaven met 700 ankerringen en het bijbehorende vastgoedcomplex van 70.000 m² met woningen (270 appartementen), handelszaken, parkings en diensten omvat, werd ondertekend met Tunesische partners. Dit contract kadert in de aanstelling van CMT als gedelegeerd bouwheer van het volledige project. CFE haalde de opdracht binnen voor de bouw van het vastgoedcomplex. De werken werden begin 2010 opgestart.

De medewerking aan het jachthavenproject van Bizerte bezorgt Construction Management – en de groep CFE in het algemeen – een grote visibiliteit in Tunesië. De aanwezigheid ter plaatse is veelbelovend voor de toekomstige ontwikkeling van langetermijnactiviteiten in de vastgoedsector, in overeenstemming met de internationale standaarden inzake kwaliteit en duurzame ontwikkeling. Deze benadering kadert perfect in het beleid van de Tunesische overheid, die af wil van haar imago als bestemming voor massatoerisme en die luxueuze en milieuvriendelijke toeristische projecten wil ontwikkelen. In Marokko verkreeg Construction Management in het kader

van projectontwikkelingscontracten met Marokkaanse partners die de grondrechten bezitten, de voorafgaande toelating voor een project bestaande uit een servicecomplex en een medisch centrum in Marrakech. Dit project wordt momenteel gecommercialiseerd via agenten die gespecialiseerd zijn in dergelijke projecten. Er zijn ook andere toelatingen aangevraagd, meer bepaald in Tanger voor een hotel-, kantooren wooncomplex in de buurt van de luchthaven, en in Fes voor een hotel- en vakantiewoningcomplex. De financiële crisis resulteerde in Marokko dan wel in een vertraging van de ontwikkeling van de grote luxueuze vakantiewoningprojecten die rechtstreeks

bestemd zijn voor buitenlandse kopers, maar de binnenlandse markt, die nog altijd sterk groeit, blijft de vraag naar kwaliteitsvolle projecten ondersteunen en vormt de kern van de projecten die Construction Management ontwikkelt. De activiteit van Construction Management ter ondersteuning van de projecten die CLi in het Groothertogdom Luxemburg ontwikkelt, wordt voortgezet in het kader van de opdrachten als gedelegeerd bouwheer voor het project Serenity in Luxemburg en het bejaardentehuis in Bettembourg, waarvoor de vergunningen tegen de zomer van 2010 zouden moeten worden verkregen. De activiteit ‘industrie’ werd rechtstreeks getroffen door de wereldwijde recessie. De opdracht voor Conares in Dubai werd stopgezet wegens betalingsproblemen. De opdracht voor Multiserv in Italië wordt op bevredigende wijze voortgezet, ook al werd ook dit project uitgesteld. Als gevolg van de afname van de activiteit werd de afdeling industrie aanzienlijk verkleind en werd de activiteit opnieuw toegespitst op de follow-up van de klantenprojecten.

Patrick Van Craen

HQE Kantoorgebouw ‘Serenity’ – Strassen (LU)

92

Ontwikkeling van een jachthaven en vastgoedproject – Bizerte (TN)


93

Pool Baggerwerken en Milieu

94

5 95

Pool Baggerwerken en milieu (in miljoen EUR)

2009 2008

Orderboek

2.122 2.193

Omzet

1.403 1.509

(op 31 december)

Management team

Alain Bernard

De activiteiten van DEME worden opgevolgd door een management team dat bestaat uit: Alain Bernard, Chief Executive Officer, Pierre Catteau, Area Director Mediterranean, Philippe Hermans, Area Director Americas-Oceania-Asia, Marc Maes, Chief Financial Officer, Harry Mommens, Human Resources Manager, Martin Ockier, Area Director Benelux, Dirk Poppe, Area Director Middle (Eastern Europe and Russia), Pierre Potvliege, Area Director Middle East, Eric Tancré, Area Director North Europe, Theo Van De Kerckhove, Chief Operating Officer, Christian Van Meerbeeck, Chief Legal Officer.

96

CFE / Jaarverslag 2009 / Pool Baggerwerken en milieu

97

< Eerste opdracht voor het jumbo-hefplatform ‘Goliath’ in het kader van het offshore windmolenproject ‘Alpha Ventus’ in Duitsland

Baggerwerken, hydraulische engineering, maritieme en offshore activiteiten en bergingsen bodemsaneringsactiviteiten van DEME in 2009 Als resultaat van de problemen op de internationale financiële markten en de crisis in de vastgoedsector werd het jaar 2009 algemeen aangekondigd als een ‘moeilijk’ jaar. Voor DEME werd 2009 een jaar waarin het bedrijf zijn positie en zijn omzet op de nationale en internationale markten consolideerde. De groep slaagde erin om de economische crisis redelijk goed te doorstaan, dankzij zijn strategie gericht op een geografische spreiding van zijn activiteiten in combinatie met een gediversifieerd aanbod inzake baggerwerken, hydraulische engineering, offshore activiteiten en milieudiensten. Projecten met betrekking tot maritiem verkeer, olie en gas en toerisme waren de belangrijkste drijfkrachten op de markten van de groep. Het steeds toenemende milieubewustzijn en de steeds grotere milieuzorg stimuleerden de activiteiten van de milieuspecialisten, die succesvol blijken voor grote en complexe milieusaneringsprojecten in Europa en ver daarbuiten. Met gespecialiseerde maritieme en offshore bouwbedrijven zoals GeoSea en Tideway en de kostbare ervaring die werd opgedaan tijdens het C-Power project op de Thorntonbank langs de Belgische kust, grijpt DEME een interessant aandeel van de opkomende hernieuwbare energiemarkten. In 2009 slaagde DEME erin om zowel zijn omzet als zijn orderboek min of meer op hetzelfde niveau te houden als in 2008. Bovendien werd het orderboek aangevuld met een aanzienlijk aantal nieuwe opdrachten op alle continenten. De jaarlijkse omzet bedraagt 1.403 miljoen

98

EUR en het orderboek 2.122 miljoen EUR. De geografische diversificatie van het orderboek en de bijdrage van alle specialisaties van DEME in dezelfde verhoudingen als vorig jaar, zijn veelbelovend voor de activiteiten van DEME in 2010. DEME behield een zeer hoog activiteitsniveau op de Europese markt en in Afrika en kende een groei in Zuid-Amerika en Oceanië. De markt in het Midden-Oosten daalde licht om voor de hand liggende redenen, hoewel olie- en gasverwante activiteiten nog altijd een interessante drijfkracht zijn in dit specifieke domein. Er werden enkele belangrijke contracten binnengehaald, onder andere in Rusland, de Verenigde Arabische Emiraten, de Filippijnen, Ghana, Angola, Papoea-Nieuw-Guinea, Australië, Venezuela, Letland en Brazilië. Deze contracten zijn mooi verdeeld over de kernactiviteit en de ‘dredging-plus’ activiteiten. DEC-Ecoterres, de milieuafdeling van de groep, bevestigde haar marktleiderspositie en slaagde erin om de recordomzet van vorig jaar te herhalen. Langetermijnopdrachten in de Benelux en grootschalige milieucontracten in het Verenigd Koninkrijk staan borg voor de continuïteit. Het jaar 2009 werd ook gekenmerkt door de eerste belangrijke opdracht voor DEC in Latijns-Amerika. De toekenning van een groot saneringscontract in de haven van Santos in Brazilië is het resultaat van de referenties en de ervaring die werd opgedaan op het Europese continent. Tideway Offshore and Marine Contractors, de dochteronderneming van DEME die gespecialiseerd is olie en gas, slaagde er in 2009 in om haar positie te consolideren, zowel in het segment van het baggeren van sleuven en de aanleg van aanlandingen als in het segment


van de valpijpsteenstorting. Buiten Europa werden nieuwe opdrachten binnengehaald in Mexico, Canada, Rusland, India en Angola. Tideway Offshore and Marine Contractors is betrokken bij de Skarv-ontwikkeling voor BP, het grootste steenstortingcontract ooit in de Noord-Noorse wateren. Het bedrijf werkt onder andere mee aan het project Nord Stream, een gasexportleiding van Rusland naar Duitsland. Tideway Offshore and Marine Contractors vestigde ook een wereldrecord met een steenstortingdiepte van 980 m in het kader van het pijpleidingproject ‘Balearic’ in Spanje. De komende jaren wordt een verdere groei van de valpijpactiviteit verwacht. DBM (DEME Building Materials) zette zijn strategie voort om te investeren in maritieme aggregaten op basis van een goede geografische spreiding van grindconcessies en vaste bevoorradingscontracten op lange termijn in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Baltische regio. Dankzij de huidige investeringen zal de vloot van DBM in 2011 versterkt worden met een nieuwe grindsleephopperzuiger. De ‘Victor Horta’, zoals de nieuwe sleephopperzuiger zal heten, zal net zoals de sleephopperzuiger ‘Charlemagne’ een capaciteit van 5.000 m³ hebben. Voor GeoSea werd het jaar 2009 gekenmerkt door een verdere snelle groei, met een hoge bezettingsgraad van de hefplatformen in de verschillende activiteitendomeinen. Bij deze activiteiten zijn hefplatformen vereist voor bodemonderzoek, turbine-installaties, gerichte boringen en zelfs voor de accommodatie van de bemanning. Het veelzijdige karakter van deze hefplatformen wordt ook bevestigd door opdrachten voor de plaatsing van palen in Australië en Afrika en boor- en dynamiteringsprojecten in Panama.

99

< Bouw en baggerwerken voor de nieuwe oostelijke dam van de buitenhaven en de nieuwe toegangsgeul in Oostende (BE)

In Europa wordt er steeds meer aandacht geschonken aan hernieuwbare energie. Dat is een grote drijfkracht voor de bouw van offshore windmolenparken. Dankzij GeoSea’s ervaring in dit specialisatiedomein en zijn perfect uitgeruste gereedschap haalde het bedrijf verschillende belangrijke opdrachten in Duitsland en het VK binnen. Het huidige investeringsprogramma van DEME, dat de periode van 2008 tot 2011 bestrijkt, is in volle gang. In het laatste kwartaal van 2009 werd de sleephopperzuiger ‘Artevelde’ met een capaciteit van 5.600 m³ opgeleverd, evenals het water injectiebaggertuig ‘Dhamra’ en de cutterzuiger ‘Ganga’ met een vermogen van 6.250 kW. Deze laatste twee baggertuigen zullen gebruikt worden door de Indiase dochteronderneming ISD. Er werden ook twee nieuwe baggertuigen met splijtbak opgeleverd die zich op eigen kracht voortbewegen en een capaciteit hebben van 3.000 m³: ‘Sloeber’ en ‘Pagadder’. De volgende schepen zijn nog in aanbouw: de robuuste Backackter ‘Samson’ (met een bak van 40 m³), de zeegaande cutterzuiger ‘Al Jarraf’ met een vermogen van 13.000 kW voor de onderneming MEDCO in Qatar, het valpijpschip ‘Flintstone’, nog een zeegaande cutterzuiger met een vermogen van 13.000 kW, de eerder vermelde grindhopperzuiger ‘Victor Horta’ met een capaciteit van 5.000 m³ en een megahopperzuiger van de nieuwe generatie met een capaciteit van 30.000 m³ die in de zomer van 2011 vaarklaar zal zijn. In 2009 werd een nieuw D.R.I.V.E.-programma (DEME’s Resolve on Innovation and Value Engineering) gelanceerd, gebaseerd op de principes van Lean Six Sigma, om binnen de hele groep DEME de kostenefficiëntie en de productiviteit te bevorderen. De resultaten van dit eerste jaar zijn veelbelovend.

100

Om een totaaldienstverlener te worden stuurde DEME zijn organisatie bij door zowel een CCC (Central Competence Centre) als een FCC (Financial Coordination Centre, inclusief Project Finance) op te richten. Dankzij deze centrale diensten kan DEME zijn klanten nu kant-en-klare oplossingen aanbieden voor complexe projecten zoals DBFOM (Design Build Finance Operate & Maintain).

Bagger- en maritieme werken Benelux De activiteit in de Benelux volgde hetzelfde ritme als de jaren voordien. Op de Schelde en in de toegangsgeulen naar de Antwerpse sluizen vatte de groep het tweede jaar aan van het nieuwe 7-jarencontract voor onderhoudsbaggerwerken, terwijl de onderhoudswerken langs de drukke scheepvaartroutes van de Belgische kust en in de havens van Oostende en Blankenberge voortgezet werden. De onderhoudsbaggerwerken op het Kanaal van Brussel en het Kanaal Gent-Terneuzen omvatten ook de verwerking van de uiterst verontreinigde baggerspecie door DEC. Op het Belgische grondgebied werden de verdiepingswerken opgestart om de Schelde op een diepte van 15,5 m LAT te brengen. Op het Nederlandse grondgebied konden de verdiepingswerken om milieu- en politieke redenen nog niet opgestart worden. De start van dit deel wordt verwacht in de eerste helft van 2010. Er werden baggeren hydraulische werken uitgevoerd in Antwerpen, Kruibeke, Gent, Oostende en in het ‘Scheur’, de toegangsgeul tot de haven van Zeebrugge. De eerste fase van de bouw van C-Power’s farshore windmolenpark op de Thornton-


bank werd voltooid. De windmolens van 5 MW werken tot volle tevredenheid van de klant. Op het einde van 2009 haalde Dredging International (DI) grote baggerwerken binnen die uitgevoerd moeten worden voor verschillende kademuren op de linkeroever van de Haven van Antwerpen. In het kader van de nieuwe Liefkenshoek-spoorverbinding die moet worden aangelegd onder de Schelde, ondertekende DI met Locobouw een contract voor precisiebaggerwerken in het tunnelstuk in Kanaaldok B2 in Antwerpen. Bovendien werden werken uitgevoerd zoals de bouw van een nieuwe Sigmadijk en het herstel van grote moerasgebieden stroomafwaarts Antwerpen tussen Fort Filip en Noordkasteel en de aanleg van een groot overstromingsgebied, de ‘Hedwigepolder’ genaamd. De groep was op de Nederlandse markt actief via de Nederlandse dochteronderneming de Vries & van de Wiel. Tegelijkertijd werd in Nederland de nieuwe onderneming de Vries & van de Wiel Kust en Oeverwerken opgericht om het aandeel op de Nederlandse markt van de kustbescherming te vergroten. De werken voor de bouw van de tweede Coentunnel in Amsterdam werden opgestart. Dit DBFM-contract (Design, Build, Finance & Maintain) wordt uitgevoerd in consortium met CFE, VINCI en andere ondernemingen. In deze context werden via de Vries & van de Wiel grootschalige wegenwerken en grondverplaatsingswerken voor de toegangshellingen uitgevoerd. Er werden ook strandophogings- en kustbeschermingswerken uitgevoerd in Walcheren (Zeeland).

Europa Net zoals het Beneluxgebied beschouwt DEME de Europese markt als een echte binnenlandse markt. In 2009 versterkten enkele

101

< Bouw van erosiebestrijdingsvoorzieningen voor een overloopdijk – Kruibeke (BE)

interessante nieuwe opdrachten de positie van de groep in Duitsland: onderhoudsbaggerwerken op de Elbe in Wilhelmshaven en op de Rijn in Keulen, baggerwerken voor de bouw van Predöhlkai Fase 3 in Cuxhaven en strandophogingswerken in Grauer Ort en Wedel langs de Elbe en op het eiland Wangerooge. De dochterondernemingen waren actief in het Middellandse Zeegebied met nieuwe opdrachten in Italië en Spanje: voorbereidingen voor de strandophogingswerken in Abruzzo (de baggerwerken zelf zullen in het eerste kwartaal van 2010 van start gaan), baggerwerken voor de toegang tot de haven van Civitavecchia en Anzio, baggerwerken in Napels, hydraulische burgerlijke bouwkundewerken in Ortona, Molfetta, Gioia Tauro, Cagliari, Villa San Giovanni en Napels, baggeren van sleuven voor de bouw van kademuren in Huelva, werken voor de verdieping van de toegangsvaargeul in Valencia en baggerwerken voor de uitbreiding van de kademuur in Barcelona, Spanje. In Frankrijk bevestigde DEME zijn positie als belangrijkste baggeraar voor grote havenuitbreidingen. Zo werd de grote uitbreiding van de haven van FOS2XL in Fos-sur-Mer voortgezet, naast de onderhoudsbaggerwerken in Bayonne en Gravelines. Voor Bayonne werden verlengingen van de contracten voor onderhoudsbaggerwerken binnengehaald voor 2010 en 2011. Daarnaast werden werken voor de ophoging van stranden uitgevoerd in Pyla (Dune de Pyla), nabij Arcachon. De aanwezigheid in het Verenigd Koninkrijk neemt gestaag toe, met nieuwe opdrachten binnen de kernactiviteit en ook voor de olie- & gasdienstenspecialist Tideway en de specialist inzake hydraulische

102

engineering GeoSea: onderhoudsbaggerwerken voor de havens van Medway, waarvoor in 2009 bovendien een nieuw contract voor nog eens 3 + 2 jaar werd binnengehaald, baggerwerken voor het Felixstowe South Reconfiguration Project, en saneringswerken voor de uitbreiding van de luchthaven Ronaldsway op het eiland Man. Het grote project van de London Gateway Port langs de Theems dat in 2008 werd toegewezen aan DEME, wordt momenteel voorbereid en besproken met de klant DP World. Tot slot werd veel aandacht geschonken aan marketing- en aanbestedingsactiviteiten in Scandinavië en Oost-Europa. Als gevolg daarvan werden aan ondernemingen van DEME nieuwe contracten toegewezen in Zweden, Estland, Letland, Ruslans en Georgië, zoals onderhouds- en verdiepingswerken in de toegangsvaargeul en de binnenhaven van de haven van Ust-Luga in Rusland, onderhoudsbaggerwerken in de toegangsvaargeul en de binnenhaven van Poti in Georgië, en onderhouds- en verdiepingswerken in de toegangsvaargeul van de Black Sea Terminal in Kulevi, Georgië. De nieuwe contracten die vanaf 2010 in deze regio zullen worden uitgevoerd, omvatten: de installatie van een gaspijpleiding, in joint venture met Saipem, in Livorno (Italië), de verdieping van de toegang en de dokken in de haven van Liepaja (Letland) en onderhoudsbaggerwerken in de haven van Falkenbergs (Zweden).

Afrika De activiteit op het Afrikaanse continent bleef tijdens het hele jaar 2009 een hoog niveau aanhouden in Zuid-, West- en Noord-Afrika. Sinds


2007 voert DI in alle ZuidAfrikaanse havens de vereiste onderhoudsbaggerwerken uit, zoals de heraanleg van de toegangsvaargeul in Durban en de onderhoudsbaggerwerken in de havens van Richards Bay, Durban, Port Elizabeth, East London en Ngqura. Dit jaar werd dit contract verlengd tot 2011. Dankzij een contract voor onderhoudsbaggerwerken in de haven van Maputo trok DEME ook naar Mozambique. Het bedrijf haalde nieuwe opdrachten binnen in Nigeria: onderhoudsbaggerwerken in de vaargeul van de Bonny, de verwijdering van wrakken, de verbetering van de beboeiing, de verdiepings- en onderhoudsbaggerwerken over een lengte van 153 km op de Niger, en de baggeren saneringswerken voor de uitbreiding van Opobo Town. Ook in Angola werden nieuwe opdrachten toegewezen: mangrovebaggerwerken en de aanleg van aanlandingen voor gaspijpleidingen in Soyo, baggerwerken en diensten voor de aanleg van een cofferdam en een pier voor Angola LNG in Soyo, baggerwerken in Luanda Bay en baggerwerken voor een Marine Supply Base in Porto Amboim. Daarnaast deed het bedrijf opnieuw zijn intrede in Ivoorkust, met de onderhoudsbaggerwerken in de haven van San Pedro. Al deze nieuwe opdrachten bevestigen de positie van het bedrijf in deze regio. De vierde fase van het fameuze milieuherstelproject Korle Lagoon in Ghana is nog aan de gang. Noord-Afrika wordt, net zoals het hele Middellandse Zeegebied, opgevolgd door de Italiaanse dochteronderneming Sidra. Samen met Tideway voltooide Sidra de aanleg van de aanlanding voor het project Mamoura van ENI in Tunesië. Het bedrijf is ook actief in de havens van Misurata en Sirte in Libië, waar nieuwe contracten ondertekend werden.

103

< Verbreding en verdieping van de toegangsweg van de Stille Oceaan naar het Panamakanaal

In deze regio werden de volgende opdrachten toegewezen die vanaf 2010 uitgevoerd zullen worden: het baggeren van sleuven voor watertoevoer en de installatie van afvoerpijpleidingen in Al Kalij – Sirte (Libië), saneringswerken voor de eerste fase van Eko Atlantic City, een kunstmatig eiland voor de kust van Victoria Island, Lagos (Nigeria) en onderhoudsbaggerwerken in de haven van Abidjan (Ivoorkust).

Latijns-Amerika Zuid-Amerika blijft een uitdagende markt, maar DEME slaagde erin een solide activiteitsniveau aan te houden. De groep blijft sterk aanwezig in Venezuela, met de toewijzing van nieuwe opdrachten voor onderhoudsbaggerwerken op de Orinoco-rivier en de toegangsvaargeulen van het Marabaibomeer. In Brazilië werden in verschillende havens onderhoudswerken voltooid. De grote werken aan de toegangsweg van de Stille Oceaan naar het Panamakanaal bleven in volle gang en lopen voor op de planning.

Midden-Oosten en Indisch subcontinent In de Golfregio ontwikkelt DEME activiteiten via de onderneming MEDCO, een partnerschap dat bestaat uit DEME, het bedrijf UDC uit Qatar en de overheid van Qatar. Voor het Indische subcontinent wordt dezelfde partnerschapfilosofie gevolgd met de dochteronderneming International Seaport Dredging (ISD), een partnerschap met het Indiase bedrijf Larsen & Toubro. De expansie van MEDCO zette zich in 2009 voort met nieuwe contracten die voornamelijk werden toegewezen in het Emiraat Abu Dhabi: de

104

verdieping van de vaargeulen van Ras Ghanadha en Al Sadr in Abu Dhabi, landwinningswerken voor de ontwikkeling van het eiland Yas in Abu Dhabi, baggerwerken in de haven van Khalifa, het Industrial Zone Project voor de Abu Dhabi Ports Company en de voltooiing van de Al Marjan-eilanden 2, 3 en 4 in Ras Al Khaimah. Na de voltooiing van een eerste belangrijke contract voor Takreer in Ruwais wees diezelfde klant een contract voor de voorbereiding van een nieuwe site in Ruwais toe aan MEDCO. De ontwikkelingswerken in de haven van Khalifa en het baggeren van geulen en de landwinningswerken in Ras Ghanada en Al Sadr zullen begin 2010 voltooid worden. De baggerwerken voor de waterkant van de golfbaan op het eiland Yas worden in 2010 nog voortgezet. In november 2009 werden de werken van Al Raha Beach officieel opgeleverd aan de klant Aldar Properties. Als gevolg van de wereldwijde financiële crisis werd de herontwikkeling van de oude haven van Rashid in Dubai door de klant Nakheel stopgezet na de voltooiing van fase 1. In Ras Al Khaimah werd de bouw van een beschermende steendam voor de ontwikkeling van de Al Marjan-eilanden voltooid. De ontwikkeling van het eiland Al Dana werd tijdelijk opgeschort als gevolg van de wereldwijde financiële crisis. Het basisontwerp voor de bouw van de ‘Vriendschapsbrug’ – de weg tussen Qatar en Bahrein – werd voltooid. De bouwwerken zelf zouden in de eerste helft van 2010 van start kunnen gaan. MEDCO is een van de partners van het consortium dat een offerte indiende voor het project. In India was ISD betrokken bij een toenemend aantal baggeren onderhoudsbaggerprojecten, waardoor DEME zijn positie op het Indische subcontinent ver-


sterkte: aanleg van een nieuwe haven en nieuwe industriezones in Dhamra, voltooiing van het baggeren van sleuven en de aanleg van aanlandingen voor de gasleidingen van het Dhirubai Field, nabij Kakinada, onderhoudsbaggerwerken in Kakinada in India en de haven van Qasim in Pakistan, de voltooiing van de verdieping van de vaargeul van de nieuwe haven van Karaikal in India, en het baggeren van sleuven voor de aanleg van aanlandingen in het kader van het Visakh Refinary SPM-project, ook in India.

Azië en Australië In 2009 bleven de Aziatische markten gekenmerkt door een matiger tempo. In Singapore resulteerden de werken voor de ontwikkeling van het eiland Jurong in sporadische interventies. De jumbo-sleephopperzuiger ‘Nile River’ werd ingezet voor de ontwikkeling van het aardgasveld ‘Pluto’ op de ‘North West Shelf’ in West-Australië en voor de verdieping van de nieuwe haven van Mai Liao in Taiwan. In Metro Manila in de Filippijnen werden uitdagende herstelwerken opgestart in de Pasig-rivier. In Papoea-Nieuw-Guinea zette DEME met twee cutterzuigers de herstelbaggerwerken op de rivier Fly voort voor rekening van Oktedi Mining Co. Australië biedt nog altijd veelbelovende perspectieven. De activiteiten voor de ontwikkeling van een steenkoolexportterminal op het eiland Kooragang in Newcastle werden voortgezet, terwijl de offshore specialisten van Tideway een groot werk uitvoerden voor het uitdiepen van sleuven en het navullen in het kader van de ontwikkeling van het aardgasveld ‘Pluto’ op de ‘North West Shelf’ in WestAustralië. Er werd een nieuwe opdracht binnengehaald voor

105

< Voltooiing van de navulling voor pijpleidingen die het veld van Dhirubai in de Baai van Bengalen verbinden met een onshore terminal in Kakinada (India)

de uitdieping van de Hunterrivier om toegang te verlenen tot een nieuwe steenkoolterminal, terwijl DEME door BHP bevestigd werd als ‘voorkeursaannemer’ voor de realisatie van het grote Quantum Project, waarvoor een belangrijke uitbreiding van de voorhaven van Port Hedland vereist is. De engineering van fase I is momenteel aan de gang.

Offshore activiteiten Olie en gas Tideway Marine & Offshore Contractors, de specialist inzake olie en gas, slaagde erin een hoog activiteitsniveau te behouden, zowel in het segment van de steenstorting als in het segment van de aanleg van aanlandingen. De twee valpijpschepen van Tideway, de ‘Rollingstone’ en de ‘Seahorse’, verleenden steenstortdiensten voor pijpleidingen-/kabelsbeschermings- en stabilisatieprojecten voor verschillende grote offshore pijpleidingaannemers en voor olie- en gasbedrijven in de Noordzee, Tunesië, het Middellandse Zeegebied, Mexico en Canada. De activiteiten die verband houden met het langetermijncontract voor steenstorting in het kader van de projecten ‘Skarv’ en ‘Idun Field’ voor BP in de Noordzee, werden aangevat. Er werden voorbereidingen gestart voor de belangrijke steenstortwerken in het kader van ‘Nord Stream’, het project voor een gasexportpijpleiding tussen Rusland en Duitsland. Tideway realiseerde in 2009 een groot aantal aanlandingsprojecten, die gedeeltelijk nog altijd in uitvoering zijn. Het gaat om de volgende projecten: de aanlandingen in Spanje en Algerije voor het pijpleidingproject Medgaz (aanleg van aanlanding en steenstorting) werden voltooid, de voltooiing van de

106

bouw van drie aanlandingen en steenstorting langs de pijpleidingen voor ‘Enagas Balearic’, een pijpleidingproject tussen Denia, Ibiza en Mallorca in Spanje, het baggeren en navullen voor het project ‘Encana Deep Panuke’ in Canada werd voltooid, de voltooiing van de navulling voor pijpleidingen die het veld van Dhirubai in de Baai van Bengalen verbinden met een onshore terminal in Kakinada in India, de voltooiing van de navulling van de aanlandingssleuven voor een gaspijpleiding in Mina Al Ahmadi in Koeweit, het baggeren van een aanlandingssleuf voor het LNG-project van Acergy, het baggeren van een sleuf voor het SPM-project van Visakh Refinery in India. Andere activiteiten hadden betrekking op de verlening van presweeping- en beschermingswerken voor de pijpleidingen van het Brits-Nederlandse project HVDC Interconnector, en presweep-activiteiten voorafgaand aan de plaatsing van leidingen en kabels in het zuidelijke deel van de Noordzee in Nederland en het VK.

Zware hefoperaties op zee Scaldis Salvage and Marine Contractors, waarin DEME een belang van 55 % heeft, werkte mee aan verscheidene grote bergingsen wrakopruimingswerken, alsook aan meerdere zware hefoperaties in heel Europa. 2009 was een heel druk jaar voor Scaldis, met een groot aantal nieuwe opdrachten. Deze opdrachten omvatten diensten voor burgerlijke bouwkundewerken, olie- & gasbedrijven, de sector van de hernieuwbare energie en bergingsen wrakopruimingswerken, zoals de berging van de vistrawler ‘Idefix’ in de Franse stad Brest en de berging van het achtersteven


van de ‘New Flame’ in Gibraltar, of zware hefoperaties zoals de hef- en plaatsingswerken voor een offshore hoogspanningsstation voor het windmolenproject Rödsand B langs de Deense kust.

Verticale en horizontale offshore en nearshore boortechnieken GeoSea is de onderneming van de groep DEME die gespecialiseerd is in rotsboringen en installaties voor funderingen van havendammen en aanmeerpieren, in de installatie van offshore structuren, in offshore windmolenparken en in geotechnisch diepzeeonderzoek. GeoSea zette in 2009 zijn snelle ontwikkeling voort, met een hoge bezettingsgraad van de hefplatformen. Er werd een nieuw jumbo-hefplatform van GeoSea gelanceerd, ‘Goliath’, dat meteen met succes werd ingezet voor zijn eerste opdracht in het kader van het offshore windmolenproject ‘Alpha Ventus’ in Duitsland. Er werden meerdere zeebodemstudies gerealiseerd, onder andere voor toekomstige offshore windmolenparken in België, het VK en Duitsland. Er werden werken voor de plaatsing van palen en voor boringen uitgevoerd in Kameroen, voor de installatie van meerpalen aan de raffinaderij Sonara, terwijl er ook boordiensten werden verleend aan BHP Billiton in het kader van het project RGP5 in Port Hedland, Australië. Er werden grootschalige boor- en dynamiteringswerken uitgevoerd voor de verbreding en de verdieping van de toegangsweg van de Stille Oceaan naar het Panamakanaal en de zuidelijke toegangsgeul tot het Panamakanaal. GeoSea is een betrouwbare en erkende dienstverlener op het vlak van de ontwikkeling van milieuvriendelijke, hernieuwbare energie. 2009 werd

107

< Uitvoeren van strandophogings- en kustbeschermingswerken in Walcheren (NL)

gekenmerkt door een zeer belangrijke tussenkomst van GeoSea in het kader van het farshore windmolenparkproject op de Thorntonbank, waar de hefplatformen hun polivalentie hebben bewezen bij de installatie van zes indrukwekkende windmolens van 5 MW in zeer moeilijke omstandigheden. Er werden nieuwe contracten binnengehaald voor vergelijkbare tussenkomsten in het kader van het offshore windmolenpark Walney in de Ierse Zee (VK), het offshore windmolenpark Ormonde Energy in de OostIerse Zee, en ’s werelds grootste offshore windmolenpark London Array. Er zullen ook boordiensten worden verleend voor het offshore windmolenparkproject Belwind Bligh Bank.

Milieuactiviteiten: bodemsaneringswerken en opslag van vervuild slib De sanering van de site voor de Olympische Spelen van Londen in 2012 in Stratford verloopt volgens schema. Als gevolg van verdere uitbreidingen van dit contract zal het bedrijf hier tot het einde van het voorjaar van 2010 aanwezig blijven. De sanering van de Coke Avenuezone nabij Chesterfield ging op het einde van de zomer van 2009 eindelijk van start. Beide projecten zijn voor DEC unieke referenties inzake grootschalige en complexe bodemsaneringswerken in het VK. In België gingen DI en DEC van start met het ontwerp, de bouw en de exploitatie van een slibverwerkings- en -opslagsysteem in de Antwerpse haven, het AMORAS-project. De installaties zullen in oktober 2010 klaar zijn om getest te worden. DEC’s recyclagecentra voor verontreinigde aarde en sedimenten in Kallo, Heusden-Zolder, Zwijnd-

108

recht, Ruisbroek, Zeebrugge en Desteldonk – ook allemaal in België – deden het goed. In Zweden werden bodemsaneringsprojecten voltooid in Bengtsfors en Silvergruvan. DEC haalde drie nieuwe projecten binnen die bestaan uit een combinatie van bodemsanering, slibverwerking en storttechnieken. Dit bevestigt het marktaandeel van DEC in Scandinavië en de Baltische Staten. In Italië werd het project San Giovani in Napels voltooid, voor het wassen van verontreinigde baggersedimenten. In Spanje verrichtte Soldec bodemonderzoek voor Serpa in Asturias. In Nederland voerde DEC-Ecoterres een aantal bodem- en sedimentsaneringsprojecten uit via zijn dochter onderneming de Vries & van de Wiel. Ecoterres bezit en exploiteert meerdere recyclagecentra voor aarde en sedimenten in Tubeke en Charleroi, en zal activiteiten opstarten in nieuwe verwerkingscentra in Luik en Tubeke (Cetraval). In België werden de volgende projecten uitgevoerd in 2009: sanering van de Carcokesite in Zeebrugge, mechanische drainagefabriek voor Nyrstar in Balen (langetermijncontract), de sanering van drie met zuurteer verontreinigde vijvers in Ertvelde voor rekening van Total, definitieve afdekking van een stort van Kronos Europe in de haven van Gent en van het IOK-stort in Beerse, bouw van erosiebestrijdingsvoorzieningen voor een overloopdijk van 8 km in Kruibeke, een aantal in situ bodemherstelwerken onder andere voor petrochemische, metaalverwerkende en farmaceutische ondernemingen in Vlaanderen, saneringen van vroegere industriële sites in de streek van Gent (onder andere Fasiver), sanering van de 8 m diepe koelvijvers in de kerncentrale van Doel, saneringswerken op een stort voor huishoudelijk


afval in Malvoisin, sanering van de industriële site ‘Cockerill II’ in Luik, in situ werken in het Waalse Gewest en Brussel, bouw van de bekkens en de verwerkingseenheid voor het sedimentverwerkingscentrum van ‘Sedisol’ in Farciennes, en de sanering van de verontreinigde bouwsite voorafgaand aan bouwwerken, samen met Solvay nv. In Frankrijk genereerde ExtractEcoterres een omzetstijging van 10 % en blijft het bedrijf een leider inzake milieubaggerwerken, de verwerking van verontreinigde sedimenten en de schoonmaak van industriële of stedelijke waterzuiveringsinstallaties. In 2009 verwerkte het bedrijf verontreinigde sedimenten uit de kanalen van Evry en de haven van Parijs. Extract-Ecoterres maakte waterzuiveringsinstallaties schoon in Archères (Seine Aval) en in Chatillon (Genève, Zwitserland). Het bedrijf saneerde ook vijf verontreinigde industrieterreinen op het Franse grondgebied.

Bouwmaterialen DEME Building Materials is gespecialiseerd in de winning, de verwerking en de verkoop van maritieme aggregaten uit verschillende maritieme zanden grindbronnen, bestemd voor de bouwsector. In 2009 leed de aggregatensector onder de tijdelijke daling van de bouwmarkt als gevolg van de wereldwijde financiële crisis. DBM leverde de nodige inspanningen om de geografische spreiding van zijn concessies te verbeteren en goede partnerschappen aan te gaan op de Europese markt. Er wordt momenteel een tweede grindsleephopperzuiger gebouwd voor DBM. Deze nieuwe sleephopperzuiger zal dezelfde capaciteit hebben als de ‘Charlemagne’ en zal de grindspecialisten het potentieel bieden om verder te groeien.

109

< Sanering van de site voor de Olympische Spelen van Londen in 2012 – Stratford (UK)

DBM heeft raamcontracten op lange termijn gesloten met Brett in Cliffe aan de Theems in het VK en met Lafarge voor de levering van grind in de Poolse stad Gdansk. Een ander langetermijncontract met Eurovia heeft betrekking op de levering van grind van zijn concessies aan zijn verwerkingsinstallaties in Dieppe en Le Havre. Er werden aggregaten geleverd aan de havens van Le Havre en Dieppe in Frankrijk en Vlissingen en Amsterdam in Nederland. De leveringen aan de Britse markt werden voortgezet en zien er veelbelovend uit voor de toekomst.

Concessies In 2009 leverde DEME verdere inspanningen om al in een vroege fase betrokken te zijn bij

110

de ontwikkeling van nieuwe projecten, door de afsluiting van concessieovereenkomsten en PPS-overeenkomsten (publiekprivate samenwerkingsverbanden). In het kader van zijn specialisatie in offshore windmolenparken ontwikkelt DEME in verschillende Europese landen initiatieven via zijn concessiespecialist Power@sea. De vroege participatie van Power@sea bij de ontwikkeling van dergelijke projecten effent de weg voor andere ondernemingen van de groep om grote bouwcontracten uit te voeren. De eerste belangrijke participatie van Power@sea is het project C-power op de Thorntonbank, waarbij het bedrijf na de voltooiing van het project ook verantwoordelijk zal zijn voor het onderhoud.


De bouwwerken voor het farshore windmolenparkproject C-Power op de Thorntonbank werden in mei 2009 voltooid. De 6 windmolens van 5 MW zijn volledig operationeel. Tegen het einde van het jaar hadden ze voldoende energie geproduceerd om meer dan 50.000 klanten een jaar lang van energie te voorzien. In deze eerste fase werd een totale capaciteit van 30 MW geïnstalleerd. Dankzij de ervaring die in deze fase werd opgedaan, zijn C-Power en de ondernemingen van de groep DEME uitstekend geplaatst om de volgende fasen van het project van 300 MW efficiënt aan te pakken. Power@sea is ook betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe offshore windmolenparkprojecten in het VK, Frankrijk, Nederland en Polen.

111

112

Jaarverslag ste maatschappelijk boekjaar

Recommend Documents