Jaarverslag 2013-2014
Samen voor Gods wereld
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
1
© Nederlandse Zendingsraad 2015 Tekst Beeld Foto's Eindredactie en begeleiding Vormgeving en druk 2
Gert Noort en Foka van de Beek MissieZendingskalender 2012 Nederlandse Zendingsraad, Wereldraad van Kerken Redactie.AMG, Zoetermeer Manschot Grafimedia, Zeist
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
Ten geleide
D
e Nederlandse Zendingsraad is – al sinds 1929 – het landelijk oecumenische platform voor zending. De Zendingsraad legt daarbij nadruk op verbinden, stimuleren, signalen, participeren en adviseren. Aan de hand van deze vijf begrippen bieden we met dit verslag over de activiteiten in 2013 en 2014 inzicht in ons werk. De Zendingsraad levert een wezenlijke bijdrage aan het missionaire werk in binnen- en buitenland. We doen dat met name door reflectie op de missionaire taken te stimuleren en aandacht te vragen voor nieuwe ontwikkelingen. Dat kunnen we doen doordat de Zendingsraad in de missionaire en oecumenische netwerken als luisterpost fungeert. Daardoor signaleren we vernieuwing snel en kunnen we die aan de orde stellen in het overleg met onze leden. Kerken en christelijke organisaties opereren in een snel veranderende maatschappelijke context. Dat gaat ook aan de Zendingsraad niet voorbij. Missionair werk wil van oudsher de blik richten op nieuwe mogelijkheden en een nieuw begin. Juist op dat punt zoeken we verbinding met elkaar. We zoeken samen
naar nieuwe wegen om het evangelie met mensen te delen. De Zendingsraad werkt daarom steeds meer samen met andere koepelorganisaties, zoals de EA-EZA, het platform van migrantenkerken SKIN en de Raad van Kerken. In de snel veranderende context is dat ook nodig. We richten de blik daarom vooruit: wat is nodig om onze kernopdracht te kunnen uitvoeren in 2020? Dit verslag wil inzicht bieden in de activiteiten in 2013 en 2014. Ik hoop dat de lezer gaandeweg een goed overzicht krijgt van het werk van de Zendingsraad en dat het zal leiden tot versterking van draagvlak voor ons werk. En daarmee gaat het dan weer over de toekomst.
Gert Noort directeur
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
3
De Zendingsraad
verbindt
4
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
D
e NZR brengt kerken en zendingsorganisaties met elkaar in gesprek over belangrijke thema's en ontwikkelingen in het missionaire werk. Dat gebeurt onder meer tijdens de raadsvergaderingen, in werk- en beraadgroepen en op studiedagen. We noemen enkele voorbeelden, allereerst in relatie tot de raadsvergaderingen.
Raadsleden in gesprek over zending Migratie is in onze samenleving een heet hangijzer. Zendingorganisaties onttrekken zich niet aan het debat daarover, want zij hebben in hun werk met de directe gevolgen van migratie te maken. Mw. Doris Peschke, algemeen secretaris van de Churches Commission for Migrants in Europe, sprak daarom in 2013 met de raadsleden over de impact van migratie, de noodzaak van betere wetgeving en de rol van kerken. In vervolg op het thema van deze raadsvergadering wijdde het NZR-tijdschrift TussenRuimte een nummer aan 'Missie en migratie' (2013/1). Kerken zenden missionair werkers uit. Dat gebeurt 'nog steeds', maar wel heel anders dan in het verleden. In uitzending ligt nu het accent op partnerschap en wederkerigheid. Maar wat bedoelen we daar concreet mee? Deze vraag kwam uitvoerig aan de orde tijdens een raadsvergadering in 2013. Een werkgroep bracht vervolgens trends in het uitzendbeleid in kaart. Tijdens een studiedag in september 2014 bespraken zendingsorganisaties de belangrijkste bevindingen van deze werkgroep en het septembernummer van TussenRuimte (2014/3) werd gewijd aan het thema 'Uitgezonden'. De discussies zijn echter niet afgerond. Daarom bereidt de Zendingsraad een nieuwe studiedag voor die in 2015 zal plaatsvinden. Ook schreven medewerkers van de NZR een artikel over uitzendbeleid dat in Kerk en Theologie verscheen (april 2015).
De uitgave van een brochure over uitzendbeleid is voorzien voor het najaar van 2015. Veel aandacht besteedde de Zendingsraad aan de totstandkoming van de nieuwe zendingsverklaring van de Wereldraad van Kerken. Deze verklaring, Together Towards Life, werd in november 2013 aanvaard door de assemblee van de Wereldraad te Busan (Zuid-Korea). Naast het faciliteren van inhoudelijke discussies in de raad, organiseerde de NZR in samenwerking met de Raad van Kerken een studiemiddag over het document. Ook gaf de Zendingsraad een Nederlandse bewerking ervan uit, aangevuld met achtergrondartikelen. TussenRuimte wijdde daarnaast een apart nummer aan de assemblee in Busan (2014/2). Dr. Jooseop Keum, directeur van de zendingsafdeling van de Wereldraad (CWME), was in november 2014 te gast in de raad en sprak over de ontvangst en doorwerking van Together Towards Life.
Beraadgroepen in gesprek over zending De Zendingsraad werkt ook aan verbinding door het faciliteren van beraadgroepen. Zo startte de raad in 2013, in samenwerking met EA-EZA en Prisma, een 'Midden-Oostenberaad'. Aanleiding daartoe vormde de maatschappelijke spanningen in Egypte, Syrië en Irak. Aan het beraad nemen organisaties deel die relaties onderhouden in de genoemde landen. Doelstelling is uitwisseling van informatie en het zoeken naar mogelijkheden om partners optimaal ondersteuning te bieden. De werkgroep 'Islam' beoogt organisaties bijeen te brengen die werken met partners in gebieden waar overwegend moslims wonen. In januari 2014 was Tweede Kamerlid Joël Voordewind (CU) te gast in de werkgroep. Hij sprak over politieke richtlijnen voor godsdienstvrijheid en tolerantie. Prof. B. Reitsma (VU) verzorgde tijdens die bijeenkomst een coreferaat.
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
5
Samenwerkingsverbanden De Zendingsraad is ervan overtuigd dat samenwerking met vergelijkbare organisaties belangrijk is. Verbinding maakt sterk. Om die reden streeft de Zendingsraad naar samenwerking met koepelorganisaties als de Raad van Kerken, het platform van migrantenkerken SKIN en de EA-EZA. Samen met deze organisaties geven we vorm aan de coalitie 'Veelkleurig Getuigen', een samenwerkingsverband dat de impact van migratie op kerk en zending wil onderstrepen. In 2013 en 2014 organiseerde deze coalitie onder meer multiculturele vieringen tijdens de Opwekkingsconferentie in Biddinghuizen. De samenwerking met de EA-EZA leidde ertoe dat de Zendingsraad in december 2013 verhuisde van het Dienstencentrum van de Protestantse Kerk te Utrecht naar Hoofdstraat 51 te Driebergen. Daar betrok de NZR samen met de EA-EZA een nieuw pand. De verhuizing maakt de samenwerking gemakkelijker en vanzelfsprekender. In januari 2015 sloten de NZR en de EA-EZA een strategisch partnerschap. Zij zullen
hun werk meer op elkaar afstemmen en waar mogelijk samenwerken.
Nieuwe leden Het zoeken naar verbinding leidde ook tot het toetreden van nieuwe leden. Na een driejarige periode als aspirantlid, besloten de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten (VPE-Zending) in 2013 het lidmaatschap van de Zendingsraad aan te vragen. Ook de Nederlands Gereformeerde Kerken traden toe als lid. Gedurende een aantal jaren waren zowel het Missionair Steunpunt (NGK) als de Nederlands Gereformeerde Zendingsvereniging Nqutu aspirantlid van de Zendingsraad. In 2014 nam de Landelijke Vergadering van de NGK het besluit om als kerkgenootschap het lidmaatschap van de Zendingsraad aan te vragen. De toetreding van nieuwe leden maakt duidelijk dat kerkgenootschappen de meerwaarde van de Zendingsraad onderkennen en ook via dat platform samenwerking met anderen willen zoeken.
'Authentiek christelijk getuigenis wordt niet alleen zichtbaar in wat we in de zending doen, maar vooral in hoe we in missionair perspectief leven. De kerk kan haar leven in missionair perspectief alleen volhouden door een spiritualiteit die diep geworteld is in de liefde van de drie-eenheid.' (Samen voor het leven, paragraaf 29)
6
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
Foto: Fred Manschot
Dr. Jooseop Keum, directeur van de zendingsafdeling van de Wereldraad van Kerken, sprak in november 2014 bij de NZR over de wereldzendingsverklaring Together Towards Life (2013).
In december 2013 betrok de Nederlandse Zendingsraad samen met de EA-EZA dit pand aan de Hoofdstraat 51 in Driebergen. Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
7
De Zendingsraad
stimuleert
8
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
H
et stimuleren van bezinning op de missionaire praktijk is een kerntaak van de Zendingsraad. De NZR doet dat door het organiseren van studiedagen, het verzorgen van missiologisch onderwijs, het uitgeven van het missiologische tijdschrift TussenRuimte en het beschikbaar maken van belangrijke zendingsdocumenten op de website. We bieden een beknopt overzicht.
Stimuleren door studiedagen Over diverse thema's werden studiedagen georganiseerd. We noemden al de bijeenkomsten over het uitzenden van zendingswerkers en over de zendingsverklaring van de Wereldraad van Kerken. Daarnaast waren er ook bijeenkomsten over digitaal leren voor uitgezondenen (3 oktober 2013) en Business as Mission (13 juni 2014). Dit ondernemende missionaire model, vooral bekend in evangelische kring, kan zich de laatste jaren verheugen in toenemende belangstelling. Zo'n vijftig aanwezigen, afkomstig van een groot aantal zendingsorganisaties, kregen informatie van ervaren ondernemers en gingen met elkaar het gesprek aan over de mogelijkheden die dit model voor missionair werk biedt. In 2015 zal een vervolgbijeenkomst worden georganiseerd.
Stimuleren door modereren Naast het aanbieden van studiedagen wordt de NZR ook regelmatig ingeschakeld om bijeenkomsten voor te zitten. We noemen enkele voorbeelden. Op 7 maart 2013 trad de directeur op als moderator van een bijeenkomst van directie en stafleden van Kerk in Actie en Open Doors. De dag had als doel om mogelijkheden en onmogelijkheden van samenwerking te verkennen. Op 24 september 2013 zat hij een studiemiddag van de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) en Christelijke Gereformeerde Kerken voor. Deze bijeenkomst was gewijd aan de
missionaire betekenis van de Heidelbergse Catechismus. En op 27 september 2014 was hij op verzoek van Kerk in Actie dagvoorzitter van een internationale studiedag van Eukumindo (een IndonesischEuropees kerkelijk platform), over economische en ecologische gerechtigheid als taak van de kerk.
Stimuleren door presentaties De Zendingsraad verzorgde op verzoek presentaties over missionaire thema's en trends. Een greep uit de gehouden referaten: • 'De betekenis van de nieuwe zendingsverklaring van de Wereldraad' (Noort, reünie oud-zendingsarbeiders, 5 oktober 2013) • 'Wankele wereldorde, gevoelige missie' (Noort, Raad van Toezicht Tear, 3 oktober 2014) • 'Visies op het Koninkrijk van God en implicaties voor missionair werk' (Noort, directeurenoverleg Prisma, 18 september 2014) • 'Het imago van zending' (Noort, EZAraadsvergadering, 22 april 2013) • 'Dialoog van moslims en christenen in Nederland' (Van Saane, EKD/EMW, Berlijn, 27 augustus 2014) • 'Nederlandse zending en de verhouding tot de religies' (Noort, seminars GKST Sulawesi, augustus 2014) • 'De betekenis van missioloog Johannes Verkuyl' (Van Saane, symposium Protestantse Kerk/NZR/ICCO, 10 april 2013) • 'Discipelschap en verzet' (Van Saane, IZB-retraite, 23 januari 2014) • 'Mission and money' (Van Saane, IAMS-conferentie, Helsinki 3 april 2014) • 'From migrant-laborer to migrantmissionary' (Noort, Churches Witnessing with Migrants, Stockholm 10 mei 2014)
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
9
Studenten stimuleren 'Intercultureel Bijbellezen' kan mensen stimuleren tot een nieuw verstaan van de Bijbel. Al jaren geeft de Zendingsraad daarom aandacht aan deze wijze van de Bijbel lezen. In 2013 en 2014 verzorgde stafmedewerker Wilbert van Saane een reeks lessen over intercultureel bijbellezen aan de Wittenberg in Zeist. Inmiddels is dit overgenomen door zijn opvolger bij de Zendingsraad, Foka van de Beek. Doel van deze lessen is om studenten vertrouwd te maken met niet-westerse interpretaties van de Bijbel en hen bewust te maken van de rol die cultuur speelt in het geloof van mensen. Het verzorgen van academisch missiologisch onderwijs biedt ook de mogelijkheid om te stimuleren en te betrekken bij missionair werk. Aan de Theologische Universiteit Kampen verzorgde Gert Noort 2014 twee missiologische modules: zendingsgeschiedenis en ethische aspecten van zending. Daarnaast was hij in 2014 zijdelings betrokken bij de missionaire specialisatie voor predikanten en kerkelijk werkers van de Protestantse Kerk. Deze specialisatie beoogt de deelnemers op te leiden tot missionair leiderschap. Tot slot zij vermeld dat de directeur op verzoek van de GZB in 2014 een predikantenreis naar Rantepao (Indonesië) voorbereidde. Deze reis, die in februari 2015 plaatsvond, richtte zich op een nadere studie van het missiologische thema 'contextualisatie en de verhouding moslims-christenen'. Twee studiedagen, ter voorbereiding en 'nabetrachting', maakten deel uit van het programma.
Missiologisch magazine TussenRuimte Evenals in voorgaande jaren publiceerde de Zendingsraad ook in 2013 en 2014 het missiologische magazine TussenRuimte. In dit tijdschrift worden thema's en trends in de missionaire praktijk vanuit verschillende 10
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
standpunten belicht. De redactie ervan heeft een brede samenstelling, met vertegenwoordigers uit de oecumenische breedte van de missionaire beweging én afkomstig uit Nederland en België. De NZR streeft ernaar de uitgave van het tijdschrift in samenwerking met EA-EZA en Prisma gestalte te geven. Het kwartaalblad zal daarom vanaf zomer 2015 een gewijzigde formule krijgen. Vertegenwoordigers uit de achterban van EA-EZA en Prisma maken inmiddels deel uit van de redactie en datzelfde geldt voor de redactieraad. De NZR blijft wel 'eigenaar' van het tijdschrift. De thema's en trends die in deze twee jaar aan de orde kwamen, waren: • Missie en migratie • Slavernij • Met tranen zaaien. Nigeriaanse kerken • Klassieke en pinksterkerken in gesprek • Geloof en genezing • Zending en oecumene na Busan • Uitgezonden • Bijbel en zending
NZR-website Op de website van de Zendingsraad was ook in 2013-2014 veel informatie te vinden, zoals eigen publicaties (bijvoorbeeld oude jaargangen van het blad Wereld en Zending en integrale nummers van TussenRuimte). Ook biedt de website documenten van andere kerken en organisaties, zoals de Wereldraad van Kerken, de Rooms-Katholieke Kerk en buitenlandse zendingsorganisaties. Deze publicaties kunnen gedownload worden. In de agenda werd informatie geplaatst over bijeenkomsten van de Zendingsraad en van andere organisaties. In de rubriek 'nieuws' plaatsten we actuele berichten en korte artikelen. Daarnaast schreven NZRmedewerkers ook verdiepende bijdragen over de missionaire praktijk. Daarin gaven zij onder meer aandacht aan de situatie in het Midden-Oosten, godsdienstvrijheid en Business as Mission.
TussenRuimte 2013 | 1
TussenRuimte tijdschrift voor interculturele theologie
MISSIE EN MIGRATIE
2013 | 1 21-02-13 12:43
NDE UITGAVEN VAN KOK
– Fragment uit Leef!
12:53
Page 1
Omslag_Handelingen__1_2014
18-02-2014
12:53
Page 1
Omslag_Handelingen__1_2014
Page 1
Omslag_Handelingen__3_2014
Page 1
Omslag_Handelingen__3_2014
17-07-2014
17-07-2014
14:54
14:54
Page 1
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
| 2014/3
Piero della Francesca, ‘Resurrezione’, circa 1463
A L L E E N SA M E N ?
2014/1
A L L E E N SA M E N ?
TIJDSCHRIFT VOOR INTERCULTURELE THEOLOGIE
HANDELINGEN HANDELINGEN
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
2014/1
TussenRuimte
Page 1
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
H A N D E L I NH GE A N D E| L I 2N0G1E4 N /3
René Rosmolen, ‘Medewerkers van de Amersfoortse lunchroom De Onthaasting’
Ook verkrijgbaar als ebook, € 9,99
20:51
2014/2
€ 14,99
20:51
|
‘Samen vormen zij een gemeenschap’ ‘Samen vormen zij een gemeenschap’
13-05-2014
T I J D S C H R I F T VO O R P R A K T I S C H E T H E O LO G I E E N R E L I G I E W E T E N S C H A P
H A N D E L I NH GE A N D E| L I 2N0G1E4 N /2
Bekijk de boektrailer van Leef!
13-05-2014
TIJDSCHRIFT VOOR INTERCULTURELE HANDELINGEN THEOLOGIE HANDELINGEN HANDELINGEN HANDELINGEN
2014/1
8 blz.
aar
Tijdschrift voor praktische theologie en religiewetenschap Tijdschrift voor praktische theologie en religiewetenschap
18-02-2014
Omslag_Handelingen__1_2014
|
‘Een hartverscheurend eerlijk verhaal over een jonge vrouw met kanker.’ - Maarten van der Weijden
H D HA AN N Ruimte DE EL L II N NG GE EN N Tussen
Omslag_Handelingen__1_2014
H A N D E L I NH GE A N D E| L I 2N0G1E4 N /1
bespreekt in dit full colour boek t evangelie. Twaalf mannen en vrouwen . Zij hebben het begin van het evangelie a en Johannes, Dionysius en Barnabas. igen verhaal. Zij zijn de kroongetuigen.
TIJDSCHRIFT VOOR INTERCULTURELE THEOLOGIE
TussenRuimte 2014 | 4
TIJDSCHRIFT VOOR INTERCULTURELE THEOLOGIE
nieuw bij
kok Tussen Ruimte
TussenRuimte 2014 | 3
TussenRuimte
TussenRuimte 2014 | 2
TussenRuimte 2014 | 1
EN
gen ngelie
Zo’n vijf jaar geleden begon het allemaal. Ik had geen idee wat er precies begon en waar het zou eindigen. Inmiddels weet ik waar het eindigt en ik weet dat het eindigt. Het eindigt op het hoogtepunt, vol in het leven en dat is wat ik wens.
‘Anastasis – Opstanding’ of ‘Nederdaling van Christus in de onderwereld’, Russische icoon, begin 16e eeuw, 31x26 cm
2014/2
DE DOOD LEEFT
2014/3
P RO F E S S I O N A L I S E R I N G VA N T H E O LO G E N
2014/3
P RO F E S S I O N A L I S E R I N G VA N T H E O LO G E N
8 713791 900887 René Rosmolen, ‘Medewerkers van de Amersfoortse lunchroom De Onthaasting’
Piero della Francesca, ‘Resurrezione’, circa 1463
‘Anastasis – Opstanding’ of ‘Nederdaling van Christus in de onderwereld’, Russische icoon, begin 16e eeuw, 31x26 cm
2014/2
DE DOOD LEEFT
8 713791 900887
Mag ik je aandacht
Anne Speckens & Saskia van Leendert Nederlandstalige poëzie voor mindfulness. De vijftig mooiste Nederlandstalige gedichten samengebracht in een box.
lz.
t Jezus
€ 19,99
Het kwaad overwinnen met liefde en vertrouwen
anja grebe
Indringend portret van het kwaad door Anselm Grün.
alle schilderijen
Anselm Grün
Vaticaanstad meet 0,44 vierkante kilometer, maar de kunstcollectie is van wereldformaat. De Sixtijnse kapel met de Pietà van Michelangelo, werken van Giotto, Fra Angelico, Titiaan en Caravaggio - de grootste namen uit de geschiedenis bevinden zich hier. Het Vaticaan-alle schilderijen biedt een ongeëvenaard overzicht van deze monumentale collectie.
€ 16,99
Ook verkrijgbaar als e-book, € 9,99
at Philip Troost zien dat ook christenen en hebben van een mindfulnessherapeut weet Philip Troost christenet elkaar te verbinden: een vruchtbare ns-zijn verdiept en een nieuwe dimensie et God. In Mindful met Jezus legt Troost en hoe het kan worden toegepast.
Verkrijgbaar bij de betere (online) boekhandel
44 blz.
2014 | 1
8 713791 901433
www.kok.nl
Het Vaticaan
www.uitgeverijtenhave.nl
geloof en genezing
Anja Grebe doceert kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Erlangen-Neurenberg en maakte naam met haar publicaties over middeleeuwse en moderne kunst. Haar Het Vaticaan is een erudiet overzichtswerk. Onmisbaar voor liefhebbers van de middeleeuwse Italiaanse schilderkunst.
€ 55,00 (vanaf 24-12-2014 € 69,99) | gebonden in cassette | 652 blz.
kokBOtussenruimte0514.indd 1
24-02-14 13:28
Word
• Handelingen analyseert relevante vragenanalyseert en problemen in werk• thema’s, Handelingen relevante velden kerk,enzorg, onderwijs, justitie thema’s,van vragen problemen in werken bestuur velden van kerk, zorg, onderwijs, justitie • en Opbestuur handelingen.com vindt u beeldachtergrondartikelen en • meditatie, Op handelingen.com vindt u beeldliteratuurberichten meditatie, achtergrondartikelen en literatuurberichten
NU abonnee en profiteer van een aantrekkelijke korting: NU
•Word Een jaarabonnement (4 nummers) kostteer € 46,50. u NU lid, dan ontvangt u het abonnee en profi vanWordt een aantrekkelijke korting: nummer GRATIS • eerste Een jaarabonnement (4 nummers) kost € 46,50. Wordt u NU lid, dan ontvangt u het • eerste Voor een proefabonnement nummer GRATIS (2 nummers) betaalt u slechts € 17,50 •• Een € 25,00 betaalt u slechts € 17,50 Voorstudentenabonnement een proefabonnement kost (2 nummers) •• U ook een proefabonnement CADEAU geven Eenkunt studentenabonnement kost € 25,00 U kunt ook een proefabonnement CADEAU geven • Mail naar
[email protected] • Mail naar
[email protected]
141015-A5flyer Handelingen.indd 1
www.kok.nl
kokBOtussenruimte0914.indd 1
• Hét landelijke vaktijdschrift voor praktheologie vaktijdschrift en praktische voor religiewe• tische Hét landelijke praktenschap; verschijnt vier keer religieweper jaar tische theologie en praktische • tenschap; U blijft opverschijnt de hoogtevier vankeer lopend per onjaar op terreinen van • derwijs U blijft en op onderzoek de hoogte van lopend ongeloof, levensderwijsspiritualiteit, en onderzoekzingeving, op terreinen van oriëntatie en gemeenschapsvorming geloof, spiritualiteit, zingeving, levensoriëntatie en gemeenschapsvorming
kok.nl kok.nl
Zending en oecumene na Busan
2014 | 2 140825-TussenRuimte.indd 1
21-02-14 10:50
Genoemde Genoemde prijzen prijzen en aanbiedingen en aanbiedingen geldig ingeldig Nederland in Nederland t/m 31 t/m december 31 december 2015 2015
re spirituelen
thema van de Maand van de ter leven) schreef Frits de Lange Licht en oek in gesprek met Simone Weil over aar ‘lichter leven’. Simone Weil (1909die na de oorlog beroemd werd met ht en genade.
141015-A5flyer Handelingen.indd 1
2014 | 3
handelingen.com handelingen.com
uitgezonden
28-10-14 13:06 28-10-14 13:06
8 713791 901457
2014 | 4
Bijbel en zending
18-08-14 11:55
04-06-14 11:43
kokBOtussenruimte0115.indd 1
9/10/14 1:07 PM
13-01-15 13:10
'Meer dan ooit tevoren kunnen plaatselijke gemeenten een sleutelrol spelen in het benadrukken van het overschrijden van culturele en raciale grenzen en het onderstrepen van culturele verschillen als gave van de Geest. In plaats van als een probleem kan migratie ook gezien worden als een bron van nieuwe mogelijkheden voor kerken om zichzelf te herontdekken.' (Samen voor het leven, paragraaf 75)
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
11
De Zendingsraad
signaleert
12
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
D
e Zendingsraad spant zich in om internationale ontwikkelingen in de zending te signaleren en deze door te vertalen naar Nederland. Dat doen we tijdens raadsvergaderingen en studiedagen, maar ook door te publiceren in theologische bladen en boeken. Het ging vooral om publicaties op twee terreinen, namelijk de impact van migratie op kerk en zending én de voortgaande bezinning over de koers van zendingswerk. Daarnaast schreven we ook artikelen over missiologische thema's, zoals contextualisatie.
Over migratie publiceerden medewerkers van de Zendingsraad onder meer: • The 'Other' is My Neighbour. Developing an Ecumenical Response to Migration (Wereldraaddocument 2013, mede-auteur) • 'De impact van migratie op kerken' (TussenRuimte, 2013) • 'Dying for safety – voorbede voor migranten' (Centraal Weekblad, 2013) • 'The 'Other': Migrant-laborer or migrantmissionary (hoofdstuk in een boek over migratie, mensenrechten en de rol van kerken' (Quezon City/New York, 2014) Over de koers van missionair werk: • Samen voor het leven. Zending en evangelisatie in een veranderende wereld (vertaling van de WCCzendingsverklaring plus achtergrondartikelen, 2013)
• 'Als zending niet vrijmaakt, is het dan wel zending?' (essay Nederlands Dagblad, 2013) • 'So what? Dutch responses to the new mission statement' (International Review of Mission, 2013) • 'Zending na Busan: de keuze tussen verdieping en verbreding' (TussenRuimte, 2014) • 'Geboeid door Christopher J.H. Wright' (Soteria, 2013) • 'Tijd voor verandering: pleidooi voor samenwerking in missionaire training' (TussenRuimte, 2014) • 'Contextualisatie als verwarrende ontmoeting' (hoofdstuk in Nederlandse bewerking van Tim Kellers boek Center Church, 2013 – verschenen onder de titel Centrum kerk. Het evangelie middenin je stad, 2014) • 'Paulus: evangelist, kerkplanter en contextueel theoloog' (Centraal Weekblad, 2014) • 'Johannes Verkuyl in dienst van de verzoening tussen Nederland en Indonesië' (Soteria, 2013) • 'Zending: kwetsbare ontmoeting over grenzen' (TussenRuimte, 2014) In de verslagperiode bereidde de Zendingsraad tevens voor: een Nederlandse bewerking van The 'Other' is My Neighbour en een brochure over uitzendbeleid. Deze publicaties zullen in 2015 worden uitgegeven in de nieuwe reeks NZR-Cahiers.
'Evangelisatie betekent dat we ons geloof en onze overtuiging met anderen delen en hen uitnodigen tot discipelschap, of ze nu wel of niet tot een andere religieuze traditie behoren. Dit delen moet gebeuren in vertrouwen en nederigheid, als een uitdrukking van de liefde voor de wereld die wij belijden.' (Samen voor het leven, paragraaf 83) Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
13
De Zendingsraad
participeert
14
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
D
e Zendingsraad kan ontwikkelingen in het missionaire werk niet signaleren zonder te participeren in nationale en internationale netwerken. In verband daarmee werkt de NZR nauw samen met de Wereldraad van Kerken. Maar ook wordt bijvoorbeeld samengewerkt met Churches Witnessing with Migrants en de European Ecumenical Mission Councils.
Wereldraad van Kerken De Zendingsraad werkte in 2013 en 2014 op diverse terreinen samen met de Wereldraad van Kerken. Zo was de NZR intensief betrokken bij de gesprekken over de nieuwe zendingsverklaring. In het voorjaar van 2013 nam de directeur bijvoorbeeld deel aan een overleg van de zendingsafdeling van de Wereldraad (CWME) te Cochin (India). Doelstelling van die bijeenkomst was om een goede vorm te vinden voor de introductie van de zendingsverklaring bij zendingsorganisaties en theologische instituten. Tijdens de meerdaagse bijeenkomst werden de hoofdlijnen van een gesprekshandleiding samengesteld, die later dat jaar tegelijkertijd met de zendingsverklaring is uitgegeven. Ook was er samenwerking met Wereldraadafdeling Just and Inclusive Communities. Dit resulteerde in intensieve betrokkenheid van de Zendingsraad bij het opstellen van het Wereldraaddocument The 'Other' is My Neighbour. Met de 'evangelism desk' van de Wereldraad waren er intensieve contacten met betrekking tot een consultatie over missiologie in het theologisch onderwijs. Dit resulteerde in een verzoek van de Wereldraad aan de Zendingsraad om te participeren in een werkgroep, die de voorbereiding van een oecumenisch handboek over evangelisatie ter hand zou moeten nemen. De werkgroep is inmiddels aan de slag. Uitgave van het boek zal naar verwachting in 2015 kunnen plaatsvinden. De studie wordt geschreven met het oog op theologiestudenten.
Churches Witnessing with Migrants Churches Witnessing with Migrants (CWWM) is een internationaal platform van christelijke organisaties die zich sterk maken voor een betere maatschappelijke positie van migranten. De Zendingsraad was in 2013 en 2014 betrokken bij de activiteiten van het platform, onder meer door het verzorgen van een lezing tijdens een bijeenkomst in Stockholm (2014) en het leveren van een artikel voor een in 2014 uitgegeven 'resource book' over de wisselwerking van mensenrechten, migratie en ontwikkeling.
European Ecumenical Mission Councils De Europese oecumenische zendingsraden (EEMC) hebben eenmaal per jaar een tweedaags overleg. De Zendingsraad neemt hieraan altijd deel. In 2014 waren we te gast bij de Noorse Zendingsraad en het jaar daarvoor bij de Deense Zendingsraad. In Kopenhagen was het programma geheel gewijd aan de impact van migratie op kerk en zending. Het jaarlijkse overleg van de zendingsraden is vooral van belang in verband met uitwisseling van informatie en afstemming van programmatische activiteiten. De structuur, middelen en werkwijze van de zendingsraden verschillen aanzienlijk. Juist daardoor is het belangrijk om van elkaars expertise en mogelijkheden gebruik te kunnen maken.
European Evangelical Missions Association De Zendingsraad onderhoudt goede contacten met de European Evangelical Missions Association (EEMA). Anders dan de EEMC organiseert de EEMA regelmatig conferenties over missionaire thema's. In 2013 nam de NZR deel aan een kleinschalige EEMA-conferentie over het thema Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
15
contextualisatie, specifiek gericht op zogenaamde 'insider movements'. Dat is een aanduiding voor mensen die Jezus willen volgen, maar zich niet aansluiten bij een kerk. Zij blijven dan deel van hun eigen (niet-christelijke) religieuze gemeenschap. Over 'insider movements' en de (controversiële?) wijze waarop zendingsorganisaties hierop inspelen ontstond in de afgelopen jaren een stevig debat. Reden voor de Zendingsraad om zich goed te informeren en die kennis in de Nederlandse context te delen met anderen. In 2014 participeerde stafmedewerker Van de Beek in een door de EEMA georganiseerde conferentie over 'Revoluties in de Europese zending'. Sinds de val van de Muur is er 25 jaar verstreken en de deelnemers wilden met elkaar nagaan wat er sindsdien veranderd is, wat er wel en niet goed gegaan is in de internationale kerkelijke contacten en wat we daarvan kunnen leren. De Oost-Europeanen gaven in de openhartige gesprekken duidelijk aan wat ze geleerd hadden van het Westen, maar ook
wat door de overweldigende belangstelling vanuit het Westen na 1989 misgegaan was. Bemoedigend was dat veel deelnemers uit Oost-Europese landen kwamen en dat kerken daar actief gestalte geven aan missionair werk.
MemberCare In Nederland participeert de NZR in stichting MemberCare. Deze stichting faciliteert zorgverlening aan uitgezondenen. De participatie van de Zendingsraad in MemberCare is niet zozeer verbonden met de wens om ontwikkelingen te signaleren, maar vooral met de wil om dit werk te ondersteunen en mogelijk te maken. De Zendingsraad participeert in het bestuur van MemberCare en ondersteunt het uitvoerende werk. Stichting MemberCare verleent niet alleen zorg aan zendingswerkers, maar organiseert ook studiedagen. Deze zijn vooral gericht op medewerkers van zendingsorganisaties en leden van thuisfrontcommissies.
'Evangelisatie sluit andere dimensies van zending niet uit, maar gaat vooral om expliciete en doelbewuste verwoording van het evangelie, inclusief de uitnodiging tot een persoonlijke bekering tot een nieuw leven in Christus en tot discipelschap'. (Samen voor het leven, paragraaf 84)
16
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
Ontmoeting met vertegenwoordigers van de Mar Thoma-kerk in Zuid-India bij de voorbereiding van de zendingsverklaring Together Towards Life, voorjaar 2013.
De Zendingsraad was intensief betrokken bij de nieuwe zendingsverklaring van de Wereldraad van Kerken die werd aangenomen op de assemblee in Busan, ZuidKorea, oktober 2013.
De Zendingsraad is betrokken bij Churches Witnessing with Migrants (CWWM), een platform dat zich inzet voor verbetering van de situatie van migranten. Samen Samenvoor voorGods Godswereld wereld || Jaarverslag JaarverslagNZR NZR2013-2014 2013-2014
17
De Zendingsraad
adviseert
18
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
M
et regelmaat krijgt de NZR het verzoek om te adviseren. Dit betreft meestal vragen om mee te denken over het beleid van een lidorganisatie of om een missionaire trend van kanttekeningen te voorzien. Zo trad de directeur op verzoek van de afdeling Missionair Werk van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) in 2014 toe tot de expertgroep MijnKerk.nl, die de medewerkers van deze missionaire website van advies dient. Ook adviseerde de Zendingsraad (gevraagd én ongevraagd) over het inrichten van trainingstrajecten voor zendingswerkers, want na de sluiting
van het Hendrik Kraemer Instituut is er een opmerkelijke lacune zichtbaar in training voor missionair werk. Daarnaast ontvangt de Zendingsraad ook verzoeken om deel te nemen aan consultaties. De NZR verleende bijvoorbeeld in woord en geschrift medewerking aan een reeks consultaties van de Wereldraad van Kerken over aandacht voor zending en evangelisatie in theologisch onderwijs. De directeur van de NZR verzorgde in 2013 samen met prof. A.M. Kool (Hongarije) de eindrapportage en daarin opgenomen adviezen.
'Kerken kunnen een toevluchtsoord zijn voor migrantengemeenschappen; ze kunnen eveneens bewust opgezette vindplaatsen voor interculturele ontmoeting zijn. De kerken zijn geroepen tot eenheid om zo dienstbaar te zijn aan Gods zending over etnische en culturele grenzen heen: ze zouden multiculturele en missionaire diensten moeten vormen als concrete uitdrukking van het gemeenschappelijk getuigenis in diversiteit.' (Samen voor het leven, paragraaf 70)
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
19
'Zending: kwetsbare ontmoeting over grenzen. Deze visie op zending past bij een tijd van globalisering, bij een wereld die ‘plat’ is en bij een missionair landschap waarin zendingswerkers gaan van overal naar overal.' (TussenRuimte 2014/3, bladzijde 8)
20
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
leden van de NZR 2013-2014 • 3xM – Stichting Christelijke Media Projecten, Amersfoort • De Verre Naasten, Zwolle • Deputaten voor Zending van de Christelijke Gereformeerde Kerken, Veenendaal • Kerk in Actie (Protestantse Kerk in Nederland), Utrecht • Doopsgezinde Zending, Leusden • Frontiers Nederland, Bussum • Geloof en Samenleving (Remonstrantse instelling voor diaconaat, zending en ontwikkelingssamenwerking), Utrecht • Gereformeerde Zendingsbond (GZB), Driebergen • Interserve Nederland, Driebergen • IZB – Vereniging voor zending in Nederland, Amersfoort • Leprazending Nederland, Apeldoorn • Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem • Nederlands Luthers Genootschap voor in- en uitwendige zending, Zutphen • Nederlands Gereformeerde Kerken • OMF – Overseas Missionary Fellowship, Terschuur • Operatie Mobilisatie, Emmeloord • Oud-Katholieke Missie 'Sint Paulus', Amersfoort • Unie van Baptistengemeenten, Amsterdam • Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten, Driebergen • Vrije Evangelische Gemeenten, Velp • Wycliffe Bijbelvertalers Nederland, Driebergen • Youth for Christ, Driebergen • Zeister Zendingsgenootschap, Zeist
samenstelling bestuur en staf
Foto: Lisette van de Beek
Op 31 december 2014 bestond het bestuur van de Zendingsraad uit: • Dhr. Wim Goudzwaard afgetreden eind december 2014 • Dr. Chris Maas • Ds. Henk Makkinga voorzitter • Ds. Dineke Spee • Ds. Willem van 't Spijker secretaris • Ds. Rien Zoeteweij penningmeester • Dr. Paul Visser • Vacature Medewerkers van de NZR: • Dr. Gert Noort directeur • Drs. Foka van de Beek stafmedewerker • Mw. Ada Miellet-van der Linden communicatiemedewerker
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
21
wisseling van de wacht
E
ind 2014 nam het bestuur afscheid van dhr. Wim Goudzwaard, die twee termijnen bestuurslid was. Zijn constructieve inbreng en evangelische bevlogenheid zullen we missen. Dr. Paul Visser, predikant van de Protestantse Kerk te Amsterdam, trad in januari 2014 toe tot het bestuur. Later dat jaar werd eveneens ds. Dineke Spee als bestuurslid benoemd. Zij is predikante in een gemeente van de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten te Utrecht. In 2013 nam de Zendingsraad afscheid van mw. Marion Popkema, die gedurende
meer dan 25 jaar met grote toewijding administratieve en secretariële taken verrichtte. In verband met afnemend secretarieel werk en noodzakelijke bezuinigingen is deze functie niet opnieuw ingevuld. In de zomer van 2014 keerde ds. Wilbert van Saane met zijn gezin terug naar Libanon. Hij was gedurende zes jaar als stafmedewerker werkzaam bij de NZR en leverde in die periode een vakkundige en enthousiaste bijdrage aan het werk van de Zendingsraad. Zijn opvolger is ds. Foka van de Beek, die voorheen werkzaam was bij de GZB en Kerk in Actie.
financiën 2013-2014
D
e Zendingsraad ontvangt van de aangesloten kerken en organisaties jaarlijks een bijdrage voor de uitvoering van het werk. Deze bijdragen waren in 2013 en 2014 stabiel. Dat geeft aan dat de meeste leden in staat waren om hun bijdrage te voldoen. In een enkel geval staat de bijdrage voor de Zendingsraad onder druk als gevolg van krimpende financiële middelen in de betreffende kerk of organisatie.
22
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
In 2013 sloten we het jaar af met een exploitatietekort. Door goede beleggingsopbrengsten kon de onttrekking aan de bestemmingsreserves beperkt blijven tot ruim € 75.000. Het jaar 2014 kon worden afgesloten met een positief resultaat van ruim € 64.000. Het verschil tussen de twee jaren is hoofdzakelijk terug te voeren op de resultaten van beleggingen en afvloeiingskosten van personeel. De jaarrekening is te vinden op de website van de Zendingsraad (www.zendingsraad.nl).
Foka van de Beek volgde Wilbert van Saane op als stafmedewerker bij de Zendingsraad.
'In een context van individualisering kan evangelisatie verward worden met het kopen en verkopen van een product, waarbij wij beslissen welke aspecten van het christelijk leven we ons willen aanmeten. De Geest gaat echter in tegen het idee dat het goede nieuws van Jezus voor allen op een kapitalistische manier geconsumeerd kan worden. De Geest roept ons in plaats daarvan op tot bekering en transformatie op het persoonlijk niveau. Alleen dat zal ons brengen tot verkondiging van de volheid van het leven voor allen. (Samen voor het leven, paragraaf 88)
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014
23
Lied uit Zuid-Korea Come now, o Prince of Peace, make us one body. Come, o Lord Jesus, reconcile your people. Come now and set us free, o God, our Saviour. Come, o Lord Jesus, reconcile all nations.
24
Samen voor Gods wereld | Jaarverslag NZR 2013-2014