Jaarverslag Energiefonds Overijssel I B.V.
14-6278 april 2014
Periode 7 november 2012 t/m 31 december 2013
De missie van Energiefonds Overijssel In 2020 is 20% nieuwe energie in Overijssel beschikbaar. Dat is de ambitie die de Provincie Overijssel zichzelf heeft gesteld. Eén van de acties om deze ambitie waar te maken is de oprichting van Energiefonds Overijssel via Energiefonds Overijssel I B.V. en Energiefonds Overijssel II B.V. Energiefonds Overijssel levert een financiële bijdrage aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Zo draagt het fonds bij aan werkgelegenheid, ondernemerschap en innovatie, en aan de ambitie van Overijssel: 20% nieuwe energie in 2020. De Provincie Overijssel heeft voor het fonds maximaal € 250 miljoen beschikbaar gesteld.
Inhoudsopgave De missie van Energiefonds Overijssel
binnenzijde cover
Verslag van de raad van commissarissen
6
Verslag van de directie
7
Geconsolideerde jaarrekening 2013
13
Balans
14
Winst-en-verliesrekening
15
Kasstroomoverzicht
16
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
17
Enkelvoudige jaarrekening Energiefonds Overijssel I B.V.
31
Balans
32
Winst-en-verliesrekening
33
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
34
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
39
Bijlagen
41
Bijlage 1: Overzicht portefeuille per 31-12-2013
41
Bijlage 2: Personalia
42
3
4
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
5
Verslag van de raad van commissarissen Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van Energiefonds Overijssel Hierbij bieden wij u de door de directie opgemaakte jaarrekening van de vennootschap over het verlengde boekjaar 2013 aan, alsmede het verslag van de directie. Bij de jaarrekening heeft KPMG Accountants N.V. een goedkeurende controleverklaring afgegeven. De raad van commissarissen kwam in de verslagperiode vijf maal bijeen. Op de agenda stonden vooral zaken die betrekking hebben op de start, inrichting en werkwijze van het fonds. Wanneer deze aspecten goed zijn geregeld, komt dat de effectiviteit en efficiëntie van het fonds ten goede. Met de eerste financieringen in september 2013 voor de woningcorporaties is een start gemaakt met de opbouw van de portefeuille. Aan het eind van het jaar zijn de eerste leningen en participaties voor ondernemingen goedgekeurd. Deze zullen in 2014 worden uitbetaald. De raad besprak onder andere de voorwaarden voor de financiering van leningen en participaties, de begroting en het jaarplan 2013 en 2014, de financieringswijze van de kosten in het fonds, de benoeming van een controlerend accountant, het risicobeheer, de controle op het correct toepassen van het beloningsbeleid van de provincie Overijssel, de 403-verklaring van Energiefonds Overijssel I aan Energiefonds Overijssel II, de informatievoorziening en rapportages. Uiteraard besteedden we veel aandacht aan de voortgang van de aanvragen. We constateerden dat de aanvragen goed op gang zijn gekomen, maar dat de afhandeling ervan bewerkelijk is. De eerste golf aanvragen is verwerkt. De nodige projecten bevinden zich in de pijplijn. Het fonds is in een nieuwe fase terechtgekomen. In deze fase is het zaak ervoor te zorgen dat de projecten die in de pijplijn zitten, voldoende doorstromen en dat de instroom van nieuwe projecten niet stagneert. Dit vraagt om een actievere benadering van de markt en meer inzet om de aanvragen op te waarderen tot volwaardige businesscases. Dat zijn de aandachtspunten voor 2014. De raad adviseert u, met inachtneming van wat hierover is bepaald in de statuten van de vennootschap, de jaarstukken ongewijzigd vast te stellen. Wij adviseren u tevens de directie decharge te verlenen voor het bestuur dat zij heeft gevoerd, en de commissarissen voor het toezicht dat zij over het afgelopen jaar hebben gehouden.
Zwolle, 16 april 2014 De raad van commissarissen Pieter van Geel (voorzitter) Jan Paul van Soest Roeland van Straten
6
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Verslag van de directie Opzet en opdracht van het fonds Energiefonds Overijssel is op 7 november 2012 opgericht door de Provincie Overijssel. In 2009 verkocht de provincie haar aandeel in Essent. Via Energiefonds Overijssel laat de provincie een deel van de opbrengst weer terugstromen naar de samenleving. Hiervoor is een bedrag van maximaal € 250 miljoen gereserveerd. Het fonds levert financiële bijdragen aan ondernemingen, woningcorporaties en projecten die energie besparen of energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Dit laatste is energie afkomstig van natuurlijke bronnen die constant worden aangevuld, zoals energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Zo draagt het fonds bij aan werkgelegenheid, ondernemerschap en innovatie, en aan de ambitie van de Provincie Overijssel: 20% nieuwe energie in 2020. Energiefonds Overijssel komt in beeld als reguliere financiering geen (volledige) dekking van het energieproject kan leveren. Afhankelijk van de plannen en van de omvang en aard van de aanvragende onderneming of organisatie verschaft het fonds een lening of garantie, of neemt deel via participaties. Het fonds investeert de 250 miljoen euro in projecten en ondernemingen in de Provincie Overijssel in de volgende verdeling: • € 100 miljoen in energiebesparende en nieuwe-energieprojecten in de (sociale) woningbouw; • € 125 miljoen in projecten van ondernemingen en organisaties die nieuwe energie opwekken of energie besparen; • € 25 miljoen in hoogwaardige technologische innovatie op het gebied van de opwekking van nieuwe energie en besparing van energie. Het fonds is onderverdeeld in Energiefonds Overijssel I B.V, waarin de participaties zijn ondergebracht, en Energiefonds Overijssel II B.V. , waar de leningen en garanties onder vallen. Het beleggingsbedrijf van de ASN Bank, ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB), is de beheerder en tevens directeur van Energiefonds Overijssel. ABB werkt hierbij samen met ASN Duurzame Financieringen, Royal HaskoningDHV en Start Green Venture Capital. Royal HaskoningDHV verzorgt voor het fonds onder meer de functie van het loket waar ondernemingen en organisaties een financiering kunnen aanvragen, en levert technische rapportages. Start Green Venture Capital treedt op als projectbeheerder voor Energiefonds Overijssel I B.V. ASN Bank Duurzame Financieringen beheert de projecten voor Energiefonds Overijssel II B.V. Eerste resultaten Op 17 januari 2013 startte Energiefonds Overijssel. Op deze datum werd het loket actief waar ondernemingen, woningcorporaties en maatschappelijke organisaties terecht kunnen om participaties, leningen en garanties aan te vragen. Daarvoor is de website www.energiefondsoverijssel.nl gelanceerd.
7
Impressie van de fabriek van Empyro. De fabriek gaat pyrolyse olie, stoom en elektriciteit produceren.
BRON: EMPYRO BV
In totaal zijn er in het eerste jaar van het fonds 169 financieringsaanvragen ontvangen. Daarvan zijn er 50 afgewezen, ingetrokken of vervallen, en 18 gefiatteerd (waarvan 15 woningcorporaties en 3 ondernemingen). Dat betekent dat er nog 101 in behandeling zijn. Voor de behandeling wordt een onderscheid gemaakt in de intakefase en de aanvraagfase. De voorstellen worden eerst getoetst, doorgelicht en besproken met de aanvrager. Vervolgens wordt een definitieve aanvraag gedaan. 78 financieringsaanvragen bevinden zich in de intakefase. Met de aanvragers van 21 hiervan worden actief gesprekken gevoerd. De aanvragers van de overige 57 aanvragen in de intakefase dienen nadere informatie te verschaffen, of zij hebben nog niet voldoende co-financiers of voldoende activiteiten in de Provincie Overijssel. 23 financieringsaanvragen bevinden zich in de aanvraagfase. Van 4 van deze voorstellen verwachten we de definitieve aanvraag. De resterende 19 zijn actief in behandeling; 6 tot 8 hiervan kunnen in de komende drie maanden tot afronding komen. Bijna een derde van de ingediende projecten is afgewezen of gestopt in de intakefase. Hier zijn diverse redenen voor aan te geven. In veel gevallen is duidelijk dat de aanvraag niet voldoet of zal voldoen aan de voorwaarden van het fonds, bijvoorbeeld omdat het project te kleinschalig is of betrekking heeft op fossiele brandstoffen. Bovendien moeten de productie of activiteiten in de Provincie Overijssel plaatsvinden. Verschillende potentiële voorstellen voldeden niet aan deze laatste eis. Daarnaast zijn veel voorstellen van een matige kwaliteit, bijvoorbeeld omdat een goed businessplan ontbreekt. Dat maakt de behandeling, zeker van de participaties, arbeidsintensief. Extra inspanningen zijn nodig om de voorstellen op te waarderen tot volwaardige financieringsaanvragen.
8
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Groengas-vulpunt van OrangeGas.
BRON: ORANGEGAS
De eerste stroom intakes van het fonds is verwerkt. We constateren dat het aantal nieuwe aanvragen in de tweede helft van het jaar is afgenomen. Een actievere benadering van de markt is daarom nodig om de instroom te stimuleren. In het vierde kwartaal zijn we daarmee gestart; we zetten dat voort in 2014. Financiële prestaties In de jaarplanning zijn we ervan uitgegaan dat we pas in de tweede helft van 2013 financieringen zouden gaan verstrekken. Deze verwachting is reëel gebleken. Eind september noteerden we de eerste uitbetalingen voor leningen aan vijftien woningcorporaties. Dit leverde een bedrag van € 172.000 aan inkomsten op. In de opbouwperiode van het fonds, de ‘volloopfase’, zijn de inkomsten nog ontoereikend om de kosten te dekken. We voorzien dat het fonds het break-evenpoint bereikt nadat het voldoende is volgelopen. We kunnen het bereiken van het break-evenpoint beïnvloeden via het tempo van de uitzettingen en door de kosten te beheersen. De kosten zijn lager uitgevallen dan begroot. Op het gebied van communicatie hebben we kosten bespaard door gebruik te maken van activiteiten die anderen organiseerden, in plaats van zelf evenementen te organiseren. Extern advies hebben we zoveel mogelijk verhaald op de aanvragers. Er was € 5,2 miljoen aan kosten begroot, terwijl we € 4,5 miljoen hebben gerealiseerd. Het nettoresultaat komt daamee op € 4,3 miljoen negatief. Eind december werden de contracten getekend voor in totaal € 7,5 miljoen voor twee leningen aan en participaties in de bedrijven Empyro en OrangeGas. De uitbetalingen hiervan vinden in 2014 plaats. Empyro realiseert een project voor het omzetten van biomassa in olie, stoom en elektriciteit. OrangeGas installeert afgiftepunten voor groen gas. In totaal is er in het eerste jaar van het fonds bijna € 66 miljoen uitbetaald en nog eens € 7,5 miljoen gecommitteerd.
9
Het aantal participaties is minder dan de geplande zes in het jaarplan. We hadden vier financieringen voorzien in de aanloopfase van projecten (ontwikkelfinancieringen). Deze financieringen zijn niet verstrekt omdat de projecten die zich meldden bij het fonds al verder waren. Zij bleken geen aparte aanloopfinanciering meer nodig te hebben. De toekenningen van de leningen voor de woningcorporaties overtroffen de planning ruimschoots. Gepland was dat Energiefonds Overijssel zeven corporaties zou financieren voor € 17,5 miljoen. In werkelijkheid waren dit vijftien corporaties voor een totaal van € 65,7 miljoen. Het animo van de woningcorporaties bleek zeer groot. Leningen aan ondernemingen blijken bewerkelijker dan van tevoren was aangenomen. Gepland was om acht ondernemingen te financieren, terwijl er in werkelijkheid met twee ondernemingen contracten zijn afgesloten. Maatschappelijk rendement Zoals gezegd zijn er overeenkomsten met vijftien woningcorporaties; daarmee wordt in totaal voor € 137 miljoen geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen en duurzame energieopwekking voor ruim vijftienduizend woningen. De investeringen leveren een besparing op van 254 terajoule (TJ) per jaar; dit komt overeen met het energieverbruik van 3.100 huishoudens. Met de overeenkomsten voor Empyro en OrangeGas wordt een maatschappelijk rendement behaald van 96,3 terajoule per jaar per geïnvesteerd miljoen (TJ/jaar/mln). Daarmee voldoet het fonds in 2013 aan de provinciale doelstelling van 70 TJ/jr/mln. De investeringen zorgen voor een groei van de werkgelegenheid met 977 tijdelijke arbeidsplaatsen binnen vijf jaar en 28 structurele arbeidsplaatsen tot en met 2028. Het maatschappelijke rendement van de gehele portefeuille bedraagt 900 TJ per jaar. Dit komt neer op het energieverbruik van 11.000 huishoudens. Risicobeleid ABB houdt toezicht op de financiële en operationele risico’s. Deze zijn tevens beschreven in het jaarplan. ASN Bank Duurzame Financieringen beoordeelt de financiële risico’s van Energiefonds Overijssel II; StartGreen beoordeelt die van Energiefonds Overijssel I. In de verslagperiode is er zorg voor gedragen dat alle operationele processen zijn beschreven en de verantwoordelijkheden zijn belegd. Het risicobeleid van ABB wordt gevolgd en is geoperationaliseerd met behulp van een risico-selfassessment. Voor Energiefonds Overijssel zijn diverse risico’s geïdentificeerd: marktrisico, renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, verhandelbaarheidsrisico en uitbestedingsrisico: • Marktrisico Het marktrisico is hoog doordat de portefeuille nog niet gespreid is. Met het vullen van de portefeuille zal dit risico afnemen. • Renterisico Het renterisico is beperkt door de lange rentevaste periode van de bestaande leningen. • Kredietrisico Het kredietrisico is hoog doordat het doel van het fonds is om juist innovatieve projecten te financieren. Het risico wordt beperkt door de kredietwaardigheid van de tegenpartij zorgvuldig te beoordelen, door de hoogte van de kredieten te maximeren en garanties te vragen. Alle financieringen aan woningcorporaties zijn gegarandeerd.
10
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
• Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is klein door een langlopende lening en garantie van de Provincie Overijssel, en door een lening voor werkkapitaal van de ASN Bank. • Verhandelbaarheidsrisico Het verhandelbaarheidsrisico is groot doordat de leningen niet verhandelbaar zijn. De impact hiervan is gering omdat het niet de intentie is om de leningen te verhandelen. • Uitbestedingsrisico Het uitbestedingsrisico is het risico ten aanzien van de continuïteit van de bedrijfsvoering, integriteit en/of kwaliteit van de dienstverlening. Dit risico wordt beperkt door te werken met mandaten en dienstverleningsovereenkomsten, periodieke overleggen en periodieke verslaggeving. Beloningsbeleid Provinciale Staten hebben expliciet gevraagd om het beloningsbeleid van de provincie toe te passen op en te handhaven voor Energiefonds Overijssel. De raad van commissarissen heeft hierin een toezichthoudende rol. In het gecontroleerde jaarverslag van de ASN Bank worden de maximale beloningen van de directieleden van de ASN Bank opgenomen. De beloning van de directie ligt onder de WNT-norm en voldoet daarmee aan het beloningsbeleid van de Provincie Overijssel. De beloning van de overige personeelsleden van de ASN Bank is lager dan die van de directieleden. Daarmee voldoen ook de medewerkers van ABB en ASN Duurzame Financieringen aan de WNT-norm. Startgeen en Royal HaskoningDHV hebben afzonderlijk verklaard dat ze voldoen aan het beloningsbeleid. In het geval van participaties wordt in de contracten een passage opgenomen over het beloningsbeleid. Bij Empyro en OrangeGas is dit gebeurd. Klanttevredenheid Het is in de bankwereld gebruikelijk om de klanttevredenheid te meten. Voor EFO geldt dat eveneens. Ontevreden klanten kunnen het fonds immers schade berokkenen. Het is daarom belangrijk om tijdig knelpunten te signaleren en verbeteringen aan te brengen in het proces of in de klantrelatie. Dit is een voortdurend aandachtspunt voor de accountmanagers. Feedback gedurende de intakefase heeft reeds geleid tot aanpassingen in de procedure. Zo zoeken we inmiddels beter en directer contact met de klanten en bewaken we intensiever de voortgang dan in de aanvangsfase van het fonds. Met een groep klanten zijn we in gesprek over het verbeteren van knelpunten in de procedure en voorwaarden. Op basis van ervaringen en feedback doen we begin 2014 een voorstel om het Uitvoeringsbesluit Subsidies (Ubs) en het Investeringsreglement (IR) beter af te stemmen op de wensen van de klanten en de realiteit van de markt. Dit heeft prioriteit gekregen boven het uitvoeren van een specifieke enquête onder klanten. Deze enquête is nu voorzien in het eerste kwartaal van 2014. Vooruitzichten 2014 De markt voor duurzame energie en besparingsprojecten blijft zich in 2014 gestaag ontwikkelen. We verwachten in 2014 voor een bedrag van € 50 miljoen leningen te verstrekken aan woningcorporaties en aan bedrijven. Tevens gaan we ervan uit dat we voor € 9 miljoen participaties nemen in één of meer innoverende bedrijven in de ontwikkelingsfase en in innoverende projecten. We verwachten dat deze toevoegingen aan de portefeuille inkomsten van ongeveer € 1,5 miljoen zullen genereren. De kosten voor 2014 zijn net onder de € 4 miljoen geraamd. Daarmee komt het resultaat uit op € 2,5 miljoen negatief. In de volloopfase is een negatief resultaat voorzien.
11
De bedrijfsvoering die in 2013 is opgezet, zal zonder grote aanpassingen en met dezelfde personele omvang worden voortgezet in 2014. De financiële basis is hiervoor toereikend. Verdere financiële investeringen in de bedrijfsvoering worden niet voorzien. In de volgende fase van het fonds richten we de focus op de ontwikkeling van de omzet door de instroom van nieuwe projecten te verbeteren en de doorstroom van de lopende aanvragen te versnellen. We hebben stappen gezet om de markt actiever te benaderen. Dat versterken we verder in 2014. De doorstroom verbeteren we door expliciet aandacht te besteden aan opwaardering van de aanvragen en door de beschikbare instrumenten en voorwaarden van het fonds beter af te stemmen op de praktijk van de klant. Dit laatste doen we via een voorstel voor het aanpassen van het Ubs en IR.
Zwolle, 16 april 2014 Directie Energiefonds Overijssel I B.V. ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V.
12
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Geconsolideerde jaarrekening 2013
13
Balans (voor winstbestemming en in € 1.000)
31-12-2013
Toelichting
Activa Beleggingen Leningen
7
65.692 65.692
Vlottende activa Vorderingen
8
Liquide middelen
9
478 2.397
2.875
Totale activa
68.567
Passiva Eigen vermogen
10
Geplaatst kapitaal
Onverdeeld resultaat
(4.341)
(4.341)
Langlopende schulden Leningen Provincie Overijssel
11
67.312
Lening ASN Bank N.V.
12
4.380
71.692
Kortlopende schulden Overige schulden
1.216
1.216
Totale passiva
68.567
14
13
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Winst-en-verliesrekening (alle bedragen in EUR 1.000)
7 november 2012 t/m
31 december 2013
Toelichting
Opbrengsten uit beleggingen Rente leningen
172
172
Kosten Beheervergoeding
15
(3.611)
Overige
16
(851)
Rentelasten
(4.462)
(51)
Resultaat voor belasting
(4.341)
Belasting
Nettoresultaat
(4.341)
-
15
Kasstroomoverzicht (alle bedragen in EUR 1.000)
7 november 2012 t/m
31 december 2013
Toelichting
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat
(4.341)
Aanpassingen voor Mutatie vorderingen
(478)
Mutatie kortlopende schulden
1.216
Nettokasstroom uit operationale activiteiten
(3.603)
(65.692)
Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten
(65.692)
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verstrekte leningen
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit leningen
71.692
Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten
71.692
Nettokasstroom gedurende de periode
2.397
Liquide middelen aan het begin van de periode
-
Liquide middelen aan het einde van de periode 9
2.397
Samenstelling liquide middelen
16
Banktegoeden
2.397
Totaal liquide middelen
9
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
2.397
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1. Algemeen Energiefonds Overijssel I B.V. en haar groepsmaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V. (samen ‘het Fonds’) zijn opgericht op 7 november 2012 en gevestigd te Zwolle. Energiefonds Overijssel I B.V. is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 56424566 en Energiefonds Overijssel II B.V. onder nummer 56424868. Het Fonds levert een financiële bijdrage aan ondernemingen, woning corporaties en projecten in de Provincie Overijssel die energie besparen of opwekken uit hernieuwbare bronnen. Energiefonds Overijssel I B.V. doet dit via investeringen in eigen vermogensinstrumenten en Energiefonds Overijssel II B.V., via het verstrekken van leningen en garanties aan deze ondernemingen, woningcorporaties en projecten. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens van Energiefonds Overijssel I B.V. en haar dochtermaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V. opgenomen. De eerste verslagperiode van het Fonds heeft betrekking op de periode 7 november 2012 tot en met 31 december 2013. Aangezien het Fonds aan het einde van 2012 is opgericht en in 2012 in de opstartfase verkeerde, is gekozen voor een verlengd boekjaar. Deze geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Toepassing van artikel 402 Boek 2 BW De financiële gegevens van de onderneming zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de enkelvoudige winst- en verliesrekening conform artikel 402 Boek 2 BW slechts het aandeel in het resultaat van de vennootschap waarin wordt deelgenomen na belastingen en het overige resultaat na belastingen.
2. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Algemeen De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in de euro, de functionele valuta van het Fonds. Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen in duizenden euro’s en worden de in de balans opgenomen posten gewaardeerd tegen nominale waarde. De omschrijvingen van financiële stromen en posities zijn aangepast in lijn met de activiteiten van het Fonds. Daarom wijken deze omschrijvingen in enkele gevallen af van de voorschriften conform Besluit Modellen Jaarrekening. Gebruik van schattingen De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen doet die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarden van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
17
Belangrijke schattingen en veronderstellingen hebben voornamelijk betrekking op de kredietwaardigheid van de tegenpartijen en de berekeningen van de reële waarde die daaraan zijn gekoppeld, zoals opgenomen in de toelichting (zie paragraaf 5). Grondslagen voor consolidatie Deze geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappij Energiefonds Overijssel II B.V. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de onderneming een meerderheidsbelang heeft, of waarop de onderneming op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan uitoefenen. Bij de bepaling of de onderneming beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, worden financiële instrumenten betrokken die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de winsten die in de groep zijn gemaakt. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd. Criteria opname in de balans Een financieel instrument wordt in de balans opgenomen zodra het waarschijnlijk is dat toekomstige economische voordelen van het financiële instrument naar het Fonds zullen vloeien. De reële waarde van een financieel instrument bij eerste opname is gelijk aan de kostprijs van het financiële instrument. Een financieel instrument wordt niet langer in de balans opgenomen als een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle toekomstige rechten op economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot het financiële instrument aan een derde worden overgedragen. Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen als er sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen, en als bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De rentebaten en -lasten die samenhangen met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen worden eveneens gesaldeerd opgenomen. Participaties Onder participaties worden verstaan belangen in aandelenkapitaal van ondernemingen, waarbij geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid van de onderneming. Zij worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere marktwaarde. Leningen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, eventueel verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.
18
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Bijzondere waardeverminderingen De financiële vaste activa worden op iedere verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat een actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering als er objectieve aanwijzingen zijn dat na de eerste opname van het actief zich een gebeurtenis heeft voorgedaan die een negatief effect heeft gehad op de verwachte toekomstige nettokasstromen van dat actief en als hiervan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevig zijn aan een bijzondere waardevermindering omvatten onder meer het niet nakomen van betalingsverplichtingen en achterstallige betalingen door een tegenpartij, herstructurering van een aan de onderneming toekomend bedrag onder voorwaarden die de onderneming anders niet zou hebben overwogen, aanwijzingen dat een tegenpartij failliet zal gaan, en het verdwijnen van een actieve markt voor een bepaald effect. Aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen van vorderingen en beleggingen die de onderneming waardeert tegen geamortiseerde kostprijs, worden zowel op het niveau van specifieke activa als op collectief niveau in aanmerking genomen. Van alle individueel significante vorderingen en beleggingen wordt beoordeeld of deze specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering. Alle individueel significante vorderingen en beleggingen waarvan is vastgesteld dat deze niet specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering, worden vervolgens collectief beoordeeld op een eventuele waardevermindering die zich al heeft voorgedaan, maar nog niet is vastgesteld. Van individueel niet-significante vorderingen wordt collectief beoordeeld of deze onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering door samenvoeging van vorderingen met vergelijkbare risico kenmerken. Bij de beoordeling van de collectieve waardevermindering gebruikt de onderneming historische trends van de waarschijnlijkheid van het niet-nakomen van betalingsverplichtingen, het tijdsbestek waarbinnen incassering plaatsvindt en de hoogte van gemaakte verliezen. De uitkomsten worden bijgesteld als de beheerder van het Fonds, ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (‘de Beheerder’), van oordeel is dat de huidige economische en kredietomstandigheden zodanig zijn dat het waarschijnlijk is dat de daadwerkelijke verliezen hoger dan wel lager zullen zijn dan historische trends suggereren. Een bijzondere waardevermindering van een financieel actief dat tegen geamortiseerde kostprijs wordt gewaardeerd, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het actief. Verliezen worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Rente op het actief dat aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is, blijft verantwoord worden via oprenting van het actief. Als in een latere periode het actief dat onderhevig is aan een bijzondere waardevermindering, stijgt en het herstel objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de opname van de bijzondere waardevermindering, wordt het bedrag uit hoofde van het herstel verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
19
Overige activa en passiva De overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De waardering is nagenoeg gelijk aan de marktwaarde als gevolg van de korte looptijden van de betreffende posten. Reële waarde De reële waarde van in de balans opgenomen financiële instrumenten die zijn verantwoord onder liquide middelen, kortlopende vorderingen en schulden e.d., benadert de balanswaarde daarvan. In de toelichting op de leningen (zie paragraaf 7) is informatie opgenomen over de reële waarde en de belangrijkste uitgangspunten die zijn gebruikt bij de berekening daarvan.
3. Grondslagen van resultaatbepaling Het resultaat betreft de inkomsten uit belegde middelen (dividend, rente en waardeveranderingen) over de verslagperiode onder aftrek van de aan de verslagperiode toe te rekenen kosten. Het dividend is het verdiende bruto contante dividend onder aftrek van provisie en niet-terugvorderbare dividendbelasting. De opbrengsten in de vorm van stockdividend worden als aankoop tegen nihil in de balans verwerkt. Dividenden worden in de winst- en verliesrekening verantwoord op het moment dat deze betaalbaar zijn gesteld. De interestbaten betreft de bruto ontvangen rente op leningen onder aftrek van een eventuele provisie. De rente wordt verantwoord in de periode waarop zij betrekking heeft. Verantwoording van baten en lasten Baten worden in de winst- en verliesrekening en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.
4. Grondslagen voor het opstellen van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de herkomst van de liquide middelen die gedurende de periode beschikbaar zijn gekomen en de wijze waarop deze zijn aangewend. De kasstromen worden gesplitst in operationele activiteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
5. Financiële risico’s De activiteiten van het Fonds kunnen financiële risico’s van verscheidene aard met zich meebrengen. Deze risico’s kunnen bestaan uit marktrisico, renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, verhandelbaarheidsrisico, uitbestedingsrisico en valutarisico. Gezien de opstartfase van het Fonds zijn per balansdatum niet alle risico’s relevant. Niet relevant zijn met name valutarisico’s omdat het Fonds geen posities heeft of heeft gehad in vreemde valuta. De overige risico’s worden hieronder nader toegelicht en gekwantificeerd. Marktrisico Leningen zijn blootgesteld aan marktschommelingen en risico’s die inherent zijn aan leningen. De reële waarde van verstrekte leningen kan fluctueren vanwege vele factoren, zoals de verwachtingen over de economische groei in de sector waarin de geldontvanger onderneemt, inflatie en prijsontwikkeling op goederenmarkten.
20
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Het Fonds verstrekt per balansdatum alleen leningen in projecten in de Provincie Overijssel. Deze beperking tot de Provincie Overijssel vergroot het marktrisico van de leningenportefeuille. Investeren in meerdere sectoren of thema’s kan het risico spreiden. Per 31 december 2013 is nog geen sprake van spreiding omdat alle uitbetaalde leningen hoofdzakelijk energiebesparing betreffen van woningcorporaties. Renterisico Renterisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument wijzigt als gevolg van veranderingen in de marktrente. De looptijd van leningen aan woningcorporaties is maximaal vijftien jaar, de looptijd van overige leningen is maximaal tien jaar. Aangezien het Fonds de intentie heeft de leningen gedurende de gehele looptijd te behouden, worden alle leningen op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd. Bovendien geldt voor de meeste leningen een rentevaste periode die gelijk is aan de looptijd van de lening. Hierdoor is het renterisico gering. Onderstaande tabel geeft inzicht in het renterisico. Het renterisico wordt niet afgedekt. De modified duration geeft een indicatie wat de procentuele mutatie van de reële waarde van de portefeuille zou zijn bij een wijziging van de marktrente van één procent.
31-12-2013
Effectief rendement
1,50
Couponrendement
1,5
Gemiddelde resterende looptijd
14,8 jaar
Modified duration
13,17
De leningen in de portefeuille van het Fonds hebben een resterende looptijd van gemiddeld 14,8 jaar. Kredietrisico Bij het verstrekken van leningen bestaat het risico dat de tegenpartij niet aan de rente- en/of aflossingsverplichtingen kan voldoen. Het Fonds beheerst dit risico door bij de selectie van aanvragen voor een lening de kredietwaardigheid van de tegenpartij te beoordelen, evenals de kwaliteit van het management van de entiteit waaraan het Fonds een lening verstrekt. Alle uitbetaalde leningen zijn verstrekt aan woningbouwcorporaties. Het kredietrisico op deze leningen is beperkt, omdat deze leningen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (‘WSW’) vallen. Verder wordt het risico op leningen aan woningbouwcorporaties beperkt doordat de hoogte van de lening is gemaximeerd. De lening is gerelateerd aan de omvang van het te financieren project en bedraagt maximaal € 15.000 per woning waarvoor energiebesparende maatregelen worden getroffen. Leningen anders dan aan woningcorporaties zijn ook aan een maximum gebonden. De voorwaarden hiervoor zijn vastgelegd in het Uitvoeringsbesluit Subsidies (Ubs) van de Provincie Overijssel.
21
Het Fonds bepaalt voor iedere leningnemer een risicocategorie. Dit gebeurt op basis van een risicoanalyse. In de tabel hierna is per risicocategorie het volume van de leningenportefeuille als percentage van de totale portefeuille weergegeven. Leningen waarvan de kans op wanbetaling (probability of default of PD) hoog is (PD-rating lager dan B) worden niet verstrekt. (bedragen in EUR 1.000)
Volume
in EUR
x 1.000
PD Rating
Probability of default %
Kans op wanbetaling
AAA
Zeer laag
540
0,00 – 0,15
AA
Laag
3.280
0,16 – 0,30
A
Gemiddeld
60.192
0,31 – 0,62
BBB
Gemiddeld
0,63 – 1,24
BB
Gemiddeld
1.680
1,25 – 2,49
B
Hoog
-
2,49 – 4,99
Totaal
65.692
Het maximale kredietrisico wordt bepaald door de som van de liquide middelen, de vorderingen en de waarde van de leningenportefeuille. Het maximale kredietrisico bedraagt € 68,6 miljoen. Liquiditeitsrisico De Provincie Overijssel stelt de financiering van de leningportefeuille van het Fonds renteloos ter beschikking voor de looptijd van de leningen. ASN Bank N.V. stelt de financiering van het werkkapitaal ter beschikking in de vorm van een kredietfaciliteit van in totaal € 12,0 miljoen. Daarvan is per balansdatum € 4,4 miljoen in liquiditeiten verstrekt. Beide financiering hebben een langlopend karakter, wat het liquiditeitsrisico voor het Fonds beperkt. Zie hierna een overzicht van het liquiditeits risico per 31 december 2013.
2013
(alle bedragen
Korter dan
Tot
1 - 5
5 jaar
in EUR 1.000)
1 maand
1 jaar
jaar
en langer
Totaal
-
-
-
65.692
65.692
479
-
-
-
479
2.397
-
-
2.397
-
-
-
(67.312)
(67.312)
-
(4.380)
(4.380)
(1.217)
-
-
-
(1.217)
1.659
-
-
(6.000)
(4.341)
Activa Leningen U/G Vorderingen Liquide middelen Passiva Leningen O/G Schulden uit hoofde van effecten Overige schulden Liquiditeitsgap
22
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Op korte termijn heeft het Fonds voldoende middelen om aan zijn kortetermijnverplichting te kunnen voldoen. Zoals aangegeven is de langetermijnfinanciering van het werkkapitaal gedekt door de financiering van ASN Bank N.V. Het resterende bedrag van € 4,3 miljoen is het negatieve eigen vermogen. De Provincie Overijssel heeft een garantie afgegeven voor de financiering die ASN Bank N.V. heeft verstrekt, tot een bedrag van € 12,0 miljoen. Zie voor verdere informatie paragraaf 12. Verhandelbaarheidsrisico De leningenportefeuille van het Fonds bestaat uit onderhandse leningen. Er bestaat geen markt voor dergelijke leningen. Daardoor is het verhandelbaarheidsrisico van deze leningen hoog. Overigens heeft het Fonds de intentie om de leningen tot aan het einde van de looptijd te houden. De financiering van het Fonds is hier ook op ingericht. Uitbestedingsrisico Het uitbestedingsrisico is het risico ten aanzien van de continuïteit van de bedrijfsvoering, integriteit en/of kwaliteit van de dienstverlening. Het Fonds heeft ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (“ABB”) aangesteld als beheerder. De managementovereenkomst tussen het Fonds en ABB is tot stand gekomen in een niet openbare Europese aanbesteding, nadat ABB in een samenwerkingsverband geselecteerd is als gegadigde. ABB dient te voldoen aan de eisen van de managementovereenkomst, waarin de opdracht is vast gelegd in samenhang met Uitvoeringsbesluit, IR, GS-mandaat, Financieringsregeling, Directiereglement, statuten en Aanbestedingsdocumenten. Bij niet voldoen, wordt de opdracht en managementovereenkomst beëindigd en volgen de consequenties als opgenomen in deze overeenkomst. ABB volgt haar eigen AO/IC ten aanzien van het beheer van een fonds en de regels uit de managementovereenkomst. Op het niveau van het Fonds wordt toezicht gehouden door de RvC en de AvA (Gedeputeerde Staten). ABB is hoofdaannemer geweest in voornoemde aanbesteding. Onderaannemer zijn Start Green, Royal Haskoning DHV en ASN Duurzame Financieringen. Met deze partijen en ABB is een Term Sheet en een SLA aangegaan, met uitzondering van ASN Duurzame Financieringen, waarvoor deze documenten thans worden opgesteld. De verplichtingen en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit de managementovereenkomst, gelden voor zover van toepassing ook voor Start Green, RoyalHaskoning DHV en ASN Duurzame Financieringen. Op basis van rapportages van de betrokken partijen wordt getoetst of wordt voldaan aan de onderlinge afspraken. Er vindt periodiek overleg en jaarlijkse evaluatie plaats. ABB legt middels de kwartaalrapportages periodiek verantwoording af over het uitgevoerde beheer.
6. Fiscale positie Vennootschapsbelasting Energiefonds Overijssel I B.V. en Energiefonds Overijssel II B.V. vallen onder de vrijstelling voor de VPB voor overheidsbedrijven ex art. 2 lid 7 Wet VPB 1969. Belasting toegevoegde waarde Het Fonds verricht voor de btw vrijgestelde prestaties en kan geen voorheffing terugvorderen over de kosten die in rekening zijn gebracht.
23
Energiefonds Overijssel I B.V. kan de betaalde btw jaarlijks terugvorderen van het btw-compensatiefonds. De mogelijkheid voor terugvordering bij het btw-compensatiefonds geldt voor vennootschappen waarin de Provincie Overijssel een direct belang heeft, zoals Energiefonds Overijssel I B.V. In Energiefonds Overijssel II B.V. heeft de Provincie Overijssel geen direct belang en voor dit fonds bestaat deze mogelijkheid niet. De aan Energiefonds Overijssel II B.V. in rekening gebrachte btw is verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
24
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Toelichting op de balans 7. Beleggingen De post Beleggingen bestaat per 31 december 2013 geheel uit verstrekte leningen. Het verloop van deze post gedurende de verslagperiode is als volgt.
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Stand per 7 november 2012
-
Verstrekkingen
65.692
Stand per 31 december 2013
65.692
Het Fonds heeft per 31 december 2013 de volgende leningen verstrekt, die na eerste opname zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Er zijn geen bijzondere waardeverminderingen geboekt gedurende de verslagperiode.
%
Geamorti-
van de
seerde Opgelopen
porte-
(bedragen in EUR 1.000)
Plaats
kostprijs
rente
Totaal
feuille
Enschede
10.750
14
10.764
16,3
Hengelo
9.180
33
9.213
14,0
Naam Woningstichting Domijn Stichting Welbions Deltawonen
Zwolle
8.300
0
8.300
12,6
Enschede
8.010
30
8.040
12,2
SWZ
Zwolle
5.382
21
5.403
8,2
Salland Wonen
Raalte
3.860
14
3.874
5,9
Mijande
Weerselo
3.680
9
3.689
5,6
Stichting Ons Huis
Enschede
3.280
13
3.293
5,0
Woningstichting Rentree
Deventer
2.920
11
2.931
4,5
Stichting Wetland Wonen Vollenhove
2.370
3
2.373
3,6
Woonconcept
Stichting De Woonplaats
Meppel
2.290
9
2.299
3,5
Openbaar Belang
Zwolle
1.800
7
1.807
2,7
Woonbeheer Borne
Borne
1.680
0
1.680
2,6
Woonbedrijf Ieder1
Deventer
1.650
6
1.656
2,5
Delden
540
2
542
0,8
65.692
172
65.864
100,0
Stichting Wonen Delden
25
Alle leningen hebben een rentepercentage van 1,5% en een gemiddelde looptijd van veertien jaar. Met uitzondering van de lening aan Stichting Welbions is zekerheid verstrekt door middel van de garantstelling voor de gehele uitstaande posities door de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Voor de uitstaande vorderingen van Stichting Welbions heeft de gemeente Hengelo een garantstelling afgegeven voor de gehele uitstaande positie.
8. Vorderingen De post Vorderingen bestaat uit: 31-12-2013
(bedragen in EUR 1.000)
Te vorderen btw
302
Lopende rente verstrekte leningenportefeuille
172
Lopende rente overig
4
Totaal
478
De te vorderen btw is de btw die Energiefonds Overijssel I B.V. kan terugvorderen van het btw-compensatiefonds. De vorderingen hebben een looptijd van minder dan één jaar.
9. Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking aan het Fonds.
10.
Eigen vermogen
Voor een nadere toelichting op het eigen vermogen verwijzen wij naar de toelichting op het eigen vermogen bij de enkelvoudige jaarrekening (zie paragraaf 26). Het eigen vermogen in de geconsolideerde jaarrekening wijkt niet af van het eigen vermogen in de enkelvoudige jaarrekening.
11.
Lening Provincie Overijssel
De lening van de Provincie Overijssel van € 67,3 miljoen per 31 december 2013 is een renteloze lening met een looptijd die eindigt op 31 december 2049. Deze lening is onderdeel van de financieringsovereenkomst voor een maximaal bedrag van € 250 miljoen. De via de financieringsovereenkomst getrokken gelden mogen uitsluitend worden gebruikt om gelden te financieren die zijn uitgezet bij ondernemingen, woningcorporaties en projecten. Het verloop van deze lening is als volgt:
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Stand per 7 november 2012
-
Getrokken
67.312
Eindstand per 31 december
67.312
26
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
12.
Lening ASN Bank N.V.
De lening van de ASN Bank N.V. is als volgt opgebouwd: (bedragen in EUR 1.000)
31-12-2013
Lening
12.000
Bouwdepot
(7.620)
Totaal
4.380
De lening heeft als doel om het werkkapitaal te financieren en heeft een looptijd tot 31 december 2027. De hoofdsom van de lening bedraagt € 12 miljoen. Daarvan is € 4,4 miljoen uitbetaald in 2013. De resterende tranches (vijf tranches van € 1,3 miljoen en één tranche van € 1,1 miljoen) worden op verzoek uitbetaald. De rente bedraagt het driemaands Euribortarief met een opslag van 1,5%. Tot aan opname staat de lening op een depotrekening bij de ASN Bank met een rentevergoeding van 50 basispunten onder het rentetarief over de lening. De lening is aangegaan per 3 december 2013. Zij dient mede als vervanging van de éénjarige lening van € 7 miljoen die afliep per 31 december 2013. Daarvan was € 4,4 miljoen van het depot onttrokken. Het verloop van de leningen is als volgt. (bedragen in EUR 1.000) Stand per 7 november 2012
Ontvangen gelden 1 jaars lening met hoofdsom € 7.000 Terugbetaling per 31 december 2013
Ontvangen gelden 14 jaars lening met hoofdsom € 12.000
7 november 2012 t/m 31 december 2013 4.380 (4.380) 4.380
Eindstand per 31 december
4.380
Aflossing van de lening bedraagt € 0,3 miljoen per kwartaal; aflossing is voor het eerst verschuldigd op 1 januari 2018. De niet-getrokken gelden van het depot zullen op die datum vrijvallen ter aflossing van de lening.
27
13.
Overige schulden
De overige schulden per 31 december bedragen: (bedragen in EUR 1.000)
31-12-2013
Lopende rente
14
Diverse kosten
50
Marketing en communicatie
39
Ontwikkeling producten en methodologie
110
Vergoeding adviescommissie
20
Vergoeding raad van commissarissen
12
Kosten due diligence
32
Aansprakelijkheidsverzekering
20
Beheervergoeding
903
Kosten externe accountant
16
Totaal
1.216
14.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen en zekerheden
De volgende niet uit de balans blijkende verplichtingen bestaan per 31 december. Het betreft contracten met doelondernemingen die eind 2013 zijn afgesloten door EFO I en EFO II maar die in 2013 nog niet zijn uitbetaald. (bedragen in EUR 1.000)
31-12-2013
750
Participatie in Empyro
1.000
Participatie in OrangeGas
280
Lening aan Empyro
3.800
Lening aan OrangeGas
1.620
Totaal
7.450
Vennootschap EFO I Participatie in BTG Bioliquids
Vennootschap EFO II
Ontvangen zekerheden De onderliggende waarde van garanties wordt niet als activa of passiva in de balans opgenomen. Alle leningen aan woningcorporaties vallen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (‘WSW’). Het totaal uitgeleende bedrag, inclusief opgelopen rente van € 65,9 miljoen, geeft het maximale potentiële risico voor het Fonds aan voor gegarandeerde leningen. Dit is het risico in de situatie dat al onze tegenpartijen hun contractuele verplichtingen niet meer nakomen en alle bestaande zekerheden geen waarde hebben.
28
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Toelichting op de winst-en-verliesrekening 15.
Beheervergoeding
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Beheervergoeding EFO I B.V.
1.495
Beheervergoeding EFO II B.V.
2.116
Totaal
3.611
De Beheerder heeft recht op een vaste vergoeding per jaar. De vaste vergoeding voor de laatste twee maanden van 2012 bedroeg € 343.070 en voor 2013 € 3.265.846. De btw op de beheervergoeding van Energiefonds Overijssel II B.V. wordt apart verantwoord onder de overige kosten die in het overzicht hieronder worden gespecificeerd. De btw bedraagt € 200.724. De btw op de beheervergoeding van Energiefonds Overijssel I B.V. kan volledig bij het btw-compensatiefonds worden teruggevorderd en wordt dus niet in de kosten verantwoord.
16.
Overige kosten
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Vergoeding raad van commissarissen
43
Vergoeding adviescommissie
59
Kosten externe adviseurs
8
Btw EFO II
237
Marketing en communicatie
199
Accountantskosten
27
Commissie verstrekte leningen
20
Ontwikkeling producten en methodologie
143
Kosten due diligence
43
Verzekeringen
20
Diverse kosten
52
Totaal
851
Het Fonds heeft KPMG Accountants N.V. aangesteld als controlerend accountant. De accountantskosten zijn geheel toe te rekenen aan werkzaamheden ten behoeve van de controle van de jaarrekening.
29
Personeel Het Fonds maakt gebruik van de diensten van de Beheerder (directie) van het Fonds, ASN Beleggings instellingen Beheer B.V., en heeft dientengevolge geen personeel in dienst. Het personeel van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. is in dienst van ASN Bank N.V. Beloning raad van commissarissen De raad van commissarissen bestaat uit drie leden. In de verslagperiode ontving de voorzitter een vergoeding van € 19.021 en de overige twee leden ontvingen een vergoeding van € 10.208 ieder. Deze bedragen zijn exclusief onkostenvergoedingen. De raad kwam in totaal vijf keer bijeen. Beloning adviescommissie De vergoeding voor de adviescommissie bedraagt € 1.500 exclusief onkosten per lid per vergadering, uitgaande van drie dagdelen (geen aparte vergoeding voor de voorzitter). Hiervan betaalt de Provincie Overijssel een bedrag van € 104,08. Het overige gedeelte verloopt via EFO. De adviescommissie bestaat uit vijf leden. De adviescommissie kwam elf keer bijeen. De vergadering was niet altijd volledig bezet. Beloning beheerder Het beloningsbeleid van het Fonds is conform het beleid van de Provincie Overijssel. Dat betekent dat er een maximum (WNT-norm) is gesteld aan de beloning die medewerkers in dienst van de Beheerder ontvangen. Dit geldt ook voor de salarissen van ondernemingen waaraan de Beheerder werkzaam heden heeft uitbesteed, en van de bestuurders van ondernemingen waarin Energiefonds Overijssel I participeert. Transacties met verbonden partijen De Provincie Overijssel is als enige aandeelhouder van Energiefonds Overijssel I B.V. een verbonden partij van het Fonds. De onder paragraaf 11 genoemde bedragen betreffen in hun geheel transacties met verbonden partijen. Daarnaast heeft de Provincie Overijssel een garantie afgegeven voor leningen ontvangen van ASN Bank N.V. voor een maximale waarde van € 12 miljoen.
30
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Enkelvoudige jaarrekening Energiefonds Overijssel I B.V.
31
Balans (voor winstbestemming en in € 1.000)
3-12-2013
Toelichting
Activa Financiële vaste activa Deelneming in groepsmaatschappij
19
(2.529)
Lening aan groepsmaatschappij
20
2.558
29
Vlottende activa Overige vorderingen
21
306
Liquide middelen
22
777
1.083
Totale activa
1.112
Passiva Eigen vermogen
23
Geplaatst kapitaal
-
Onverdeeld resultaat
(4.341)
(4.341)
Langlopende schulden Lening ASN Bank N.V.
24
4.380 4.380
Kortlopende schulden Schulden aan participanten en maatschappijen waarin wordt deelgenomen
25
670
Overige schulden
26
403
1.073
Totale passiva
1.112
32
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Winst-en-verliesrekening
(alle bedragen in EUR 1.000)
7 november 2012 t/m
31 december 2013
Toelichting
Financieringskosten Rente leningen
16
16
Kosten Beheervergoeding
27
(1.495)
Overige kosten
28
(282)
Rentelasten
(1.777)
(51)
Resultaat voor belasting
(1.812)
Belasting
-
Resultaat deelneming
(2.529)
Nettoresultaat
(4.341)
33
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 17.
Algemeen
Energiefonds Overijssel I B.V. (‘EFO I’) is opgericht op 7 november 2012 en gevestigd te Zwolle. Het Fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 56424566. De eerste verslagperiode van het Fonds heeft betrekking op de periode 7 november 2012 tot en met 31 december 2013. Aangezien EFO I aan het einde van 2012 is opgericht en in 2012 in de opstartfase verkeerde, is er gekozen voor een verlengd boekjaar. De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De enkelvoudige jaarrekening maakt deel uit van de geconsolideerde jaarrekening van de onderneming. Ten aanzien van de enkelvoudige winst-en-verliesrekening van de onderneming is gebruikgemaakt van de vrijstelling ingevolge artikel 2:402 BW. Voor zover posten uit de enkelvoudige balans en winst-en-verliesrekening hierna niet nader zijn toegelicht, verwijzen wij naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
18.
Grondslagen voor waardering
De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gelijk voor de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening, met uitzondering van het volgende: Deelnemingen in groepsmaatschappijen Onder deelnemingen in groepsmaatschappijen wordt verstaan het 100%-belang in Energiefonds Overijssel II B.V. Dit belang is gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde.
34
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Toelichting op de enkelvoudige balans 19.
Deelnemingen in groepsmaatschappijen
Energiefonds Overijssel I B.V. heeft een 100%-belang in Energiefonds Overijssel II B.V. (‘EFO II’). Energiefonds Overijssel II B.V. is gevestigd te Zwolle. Het nominaal geplaatste en volgestorte kapitaal bedraagt € 100, bestaande uit honderd aandelen van nominaal € 1. Het verloop van de post deelneming in groepsmaatschappij is als volgt.
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Stand per 7 november 2012
-
Oprichting Energiefonds Overijssel II B.V.
-
Resultaat deelneming
(2.529)
Stand per 31 december 2013
(2.529)
EFO I aanvaart hoofdelijke aansprakelijkheid (in de zin van artikel 2:403 lid1f BW) voor alle uit rechtshandelingen voortvloeiende schulden van EFO II vanaf de oprichting van deze vennootschap.
20.
Lening aan groepsmaatschappij
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Stand per 7 november 2012
-
Verstrekking lening aan EFO II
2.558
Stand per 31 december 2013
2.558
De lening heeft als doel om tijdelijk het werkkapitaal van EFO II te financieren en heeft een looptijd tot 31 december 2027. De rente bedraagt het driemaands Euribortarief met een opslag van 1,5%.
35
21.
Overige vorderingen
Onder overige vorderingen zijn per 31 december opgenomen: (bedragen in EUR 1.000)
31-12-2013
Te vorderen btw
302
Lopende rente onderhandse leningen
4
Totaal
306
De vorderingen hebben een looptijd van minder dan één jaar.
22.
Liquide middelen
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 9 van de geconsolideerde jaarrekening.
23.
Eigen vermogen
Het verloop van het eigen vermogen is als volgt.
Geplaatst Onverdeeld
(bedragen in EUR 1.000)
kapitaal
resultaat
Stand per 7 november 2012
-
-
-
Storting kapitaal
-
-
-
Netto resultaat
-
(4.341)
(4.341)
Stand per 31 december 2013
-
(4.341)
(4.341)
Totaal
EFO I heeft een negatief eigen vermogen per einde van het boekjaar. De enige aandeelhouder van EFO I is de Provincie Overijssel. Op basis van de financieringsverplichtingen en verstrekte leningen is de verwachting dat het negatieve eigen vermogen op termijn zal worden aangezuiverd. De ontvangen financiering van ASN Bank N.V. is gegarandeerd door de Provincie Overijssel.
24.
Lening ASN Bank N.V.
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 12 van de geconsolideerde jaarrekening.
36
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
25.
Schulden aan participanten en maatschappijen waarin wordt deelgenomen
Dit betreft nog te betalen bedragen aan EFO II
26.
Overige schulden
Per 31 december bestaan de overige posten uit:
31-12-2013
Te betalen interest lening
13
Te betalen beheervergoeding
254
Te betalen marketing- en communicatiekosten
18
(bedragen in EUR 1.000)
Te betalen ontwikkelingskosten producten en methodologie
50
Te betalen vergoeding adviescommissie
9
Te betalen vergoeding raad van commissarissen
5
Te betalen due diligence-kosten
15
Te betalen accountantskosten
7
Te betalen premies aansprakelijkheidsverzekeringen
9
Te betalen overige kosten
23
Totaal
403
37
Toelichting op de winst-en-verliesrekening 27.
Beheervergoeding
De beheerder heeft over de verslagperiode een vergoeding van € 1.495.451 ontvangen. Zie voor een nadere toelichting paragraaf 15 en 16 van de geconsolideerde jaarrekening.
28.
Overige kosten
De overige kosten bestaan uit:
7 november 2012 t/m
(bedragen in EUR 1.000)
31 december 2013
Vergoeding raad van commissarissen
19
Vergoeding adviescommissie
26
Externe adviseurs
4
Due diligence
18
Accountant
12
Commissie opgenomen leningen
20
Marketing en communicatie
89
Ontwikkeling producten en methodologie
64
Aansprakelijkheidsverzekeringen
9
Diverse kosten
21
Totaal
282
De accountantskosten zijn geheel toe te rekenen aan werkzaamheden ten behoeve van de controle van de jaarrekening.
29.
Personeel
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 16 van de geconsolideerde jaarrekening.
30.
Beloning raad van commissarissen
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 16 van de geconsolideerde jaarrekening.
31.
Beloning adviescommissie
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 16 van de geconsolideerde jaarrekening.
32.
Transacties met verbonden partijen
Zie voor een nadere toelichting paragraaf 16 van de geconsolideerde jaarrekening. Zwolle, 16 april 2014 Directie Energiefonds Overijssel I B.V. ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. 38
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Energiefonds Overijssel I B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening over de periode 7 november 2012 tot en met 31 december 2013 van Energiefonds Overijssel I B.V. te Zwolle gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over de periode 7 november 2012 tot en met 31 december 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als zij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het inrichten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
39
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Energiefonds Overijssel I B.V. per 31 december 2013 en van het resultaat over de periode 7 november 2012 tot en met 31 december 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Utrecht, 16 april 2014 KPMG Accountants N.V. G.J. Hoeve RA
40
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Bijlage 1: Overzicht portefeuille per 31-12-2013 In 2013 is totaal voor € 65,7 miljoen aan financieringen uitgeboekt en voor € 7,5 miljoen gecommitteerd. Onderstaand een totaaloverzicht van dit jaarresultaat.
Portefeuilleoverzicht uitgeboekte posten Naam organisatie
Energiesoort
EFO I
EFO II
Totaal
De Woonplaats
Energiebesparing
€ 8.010.000
€ 8.010.000
Stg. Woonbedrijf Ieder1
Energiebesparing
€ 1.650.000
€ 1.650.000
RK Woningstichting Ons Huis
Energiebesparing
€ 3.280.000
€ 3.280.000
Stichting Wonen Delden
Energiebesparing
€ 540.000
€ 540.000
Stichting Woonconcept
Energiebesparing
€ 2.290.000
€ 2.290.000
Woningstichting SWZ
Energiebesparing
€ 5.382.000
€ 5.382.000
Woningstichting Openbaar Belang
Energiebesparing
€ 1.800.000
€ 1.800.000
Stichting DeltaWonen
Energiebesparing
€ 8.300.000
€ 8.300.000
Stichting Domijn
Energiebesparing
€10.750.000 €10.750.000
Stichting Mijande Wonen
Energiebesparing
€ 3.680.000
€ 3.680.000
Woningstichting Rentree
Energiebesparing
€ 2.920.000
€ 2.920.000
Salland Wonen
Energiebesparing
€ 3.860.000
€ 3.860.000
Stichting Wetland Wonen
Energiebesparing
€ 2.370.000
€ 2.370.000
Woningstg. Welbions Hengelo
Energiebesparing
€ 9.180.000
€ 9.180.000
Woonbeheer Borne
Energiebesparing
€ 1.680.000
€ 1.680.000
Totaal € 65.692.000 €65.692.000
Portefeuilleoverzicht gecommitteerde posten Naam organisatie
Energiesoort
EFO I
EFO II
Totaal
BTG Bioliquids B.V.
Energieopwekking
€ 750.000
€ 750.000
Empyro B.V.
Energieopwekking
€ 1.000.000
€ 3.800.000
€ 4.800.000
OrangeGas Overijssel BV.
Energieopwekking
€ 280.000
€ 1.620.000
€ 1.900.000
Totaal € 2.030.000 € 5.420.000 € 7.450.000
41
Bijlage 2: Personalia Raad van commissarissen Pieter van Geel, voorzitter Pieter van Geel kent het publieke domein vanuit zowel ambtelijk als bestuurlijk perspectief goed: hij begon zijn carrière als planoloog bij de gemeente Helmond, werd daar later gemeentesecretaris. Was als CDA’er lid van provinciale en gedeputeerde staten Noord-Brabant, Tweede Kamerlid, fractievoorzitter en staatssecretaris VROM. Momenteel bekleedt hij een aantal commissariaten (Goede Doelen Loterijen, COVRA, Luchtverkeersleiding Nederland) en is hij voorzitter van het Bestuur van de NAK (Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen). Jan Paul van Soest Jan Paul van Soest is zelfstandig adviseur (‘Jan Paul van Soest – Advies voor Duurzaamheid’), entre preneur en auteur op het gebied van duurzaamheid in Nederland. In die hoedanigheid betrokken bij initiatieven als De Groene Zaak en De Gemeynt, coöperatie u.a. Tevens bekleedt hij een aantal commissariaten, zoals Centrum Landbouw en Milieu. Eerdere posities waren onder meer lid RvC Triodos Meerwaardefonds en Triodos Groenfonds, lid Algemene Energieraad, bestuurslid Wereld Natuur Fonds Nederland. Roeland van Straten Roeland van Straten is eigenaar van Seyst Finance & Strategy B.V. en gespecialiseerd in de strategische en financiële onderbouwing van investeringen. Als adviseur van grote energiebedrijven is hij zeer nauw betrokken bij vele projecten in de energiesector, variërend van oplaadpalen en getijde-energie tot de slimme meter en stadswarmte. Hij is medeauteur van ‘Strategie en management’ en sinds 2002 verbonden aan Nyenrode Business Universiteit. Tevens is hij bestuurder geweest bij diverse maatschappelijke organisaties (Ned. Tafelronde, Kerkenraden), en commissaris bij Benspak B.V.
Adviescommissie Jean-Pierre Sweerts, voorzitter Jean-Pierre Sweerts is investeringsadviseur en financieel arrangeur van infrastructurele projecten, bedrijven en fondsen in clean energy en clean technology (Linius Capital). Voorheen was hij o.a. managing director DIF renewable energy en afdelingshoofd Duurzame Ontwikkelingen binnen Rabobank. Jean-Pierre is van mening dat bedrijfseconomische gronden een grote rol moeten spelen bij beslissingen door de adviescommissie: “Als een bedrijf of project omvalt, is er ook geen maatschappelijk rendement.” Désirée van Boxtel Désirée van Boxtel is oprichter en partner bij Karmijn Kapitaal (private equity). Zij bekleedt diverse (maatschappelijke) nevenfuncties, waaronder lid RvC van NV Industriebank LIOF. Voorheen was zij zelfstandig interim manager en werkzaam bij ABN AMRO als directeur participaties. Désirée van Boxtel is van grote toegevoegde waarde vanuit haar kennis en ervaring in private equity.
42
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Ad van Wijk Ad van Wijk is zelfstandig adviseur en hoogleraar ‘Future Energy Systems’ aan de TU Delft. Hij bekleedt diverse commissariaten bij o.a. Wind Energy Solutions BV en Tetra-E Holding BV en Eteck BV. Voorheen was hij onder andere CEO Econcern (tot aan faillissement in 2009) en CEO Ecofys. Ad van Wijk heeft veel kennis van energie en energiesystemen. Herman Jan Wijnants Herman Jan Wijnants is zelfstandig adviseur (Phorcys) op het gebied van klimaat- en energievraagstukken. Hij is o.a. betrokken bij de Energiewerkgroep van overkoepelende Duurzaamheidsoverleg Politieke Partijen (Nederland krijgt nieuwe Energie) en bij Drentse Energie Organisatie. Voorheen was hij adviseur en manager bij RHDHV, beleidsmedewerker bij Ministerie VROM en de Wereldbank. Hij heeft kennis van en ervaring met Europese staatssteunprocedures en met het bepalen van maatschappelijke meerwaarde. Martijn Enter Martijn Enter is oprichter en directeur van SemVentures, een business development bedrijf gericht op management van high tech innovatie. Van daaruit is hij mede-initiator van Kennispark Twente en mede-initiator van Cleantech Community (nu: onderdeel van Kiemt). Hij is daarnaast mede-oprichter en general partner van Twente Technology Fund
Overzicht medewerkers Energiefonds Overijssel Het beheer van Energiefonds Overijssel wordt gevoerd door de ASN Bank in samenwerking met StartGreen en Royal HaskoningDHV (RHDHV). Bij de ASN Bank zijn twee teams actief voor het fonds: ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) en Duurzame Financieringen. ASN Bank: ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. (ABB) Het team Vermogensopbouw van de ASN Bank vervult taken voor EFO die te maken hebben met het beheer van het fonds. Het team bestaat uit de volgende personen: Bas-Jan Blom, directeur ABB, boegbeeld Bas Jan Blom is als directeur ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. verantwoordelijk voor de beleggingsfondsen van de ASN Bank, en als eindverantwoordelijke van de afdeling ASN Vermogensopbouw voor het spaarbedrijf van de bank. Tevens is hij directeur van Energiefonds Overijssel. Voorheen heeft hij acht jaar bij Schretlen & Co gewerkt, waar hij verschillende managementfuncties vervulde op het gebied van financiële planning, relatiemanagement en beleggingsadvies. Daarvoor was hij vijftien jaar werkzaam bij ABN AMRO. Bas-Jan Blom is bestuurslid van de Stichting de Putsche Ruiters. Dorine Putman-Devilee, manager externe relaties, boegbeeld Dorine Putman-Devilee was van 2000 tot 2004 hoofd afdeling kredieten en investeringen bij de ASN Bank. Sinds 2004 vertegenwoordigt zij de ASN Bank als ambassadeur. In dit kader is zij lid van het Groenberaad van de NVB, voorzitter van het Beraad sociaal-ethische beleggingsfondsen van de NVB, commissaris van de coöperatieve bouwvereniging Q, lid van de werkgroep financiën BlokvoorBlokaanpak, secretaris van de Stichting Keurmerk Warmtepompen, bestuurslid van onderzoeksbureau CE Delft, lid van de Adviesraad Warmte (AgentschapNL tot aan opheffing van deze adviesraad); lid van de adviesraad verduurzaming bestaande woningen gemeente Teylingen, lid van de Overlegtafel duurzaam bouwen Provincie Limburg, jurylid van SBIR (AgentschapNL), en lid van de werkgroep Financiering van
43
de Federatie e-Decentraal. Dorine is afgestudeerd als niet-westers socioloog aan de Universiteit van Leiden. Zie verder H1b en H3. Diane Griffioen, directeur ABB Diane Griffoen is sinds november 2011 afdelingshoofd van ASN Vermogensopbouw en sinds oktober 2012 directeur van ASN Beleggingsinstellingen Beheer B.V. Zij is verantwoordelijk voor het fonds- en productbeheer van de ASN Bank, inclusief de aansturing van het team. Sinds haar afstuderen in 1997 heeft Diane verschillende functies in de beleggingssector vervuld. Zij was directeur Triodos Investment Management, hoofd Vermogensbeheer bij ING Private Banking en aandelenanalist bij Kempen & Co. Diane is in 1997 afgestudeerd als econoom aan de Universiteit van Amsterdam en behaalde in 2001 haar CFA-titel (Chartered Financial Analyst). Han Langen, fondsmanager Han Langen is fondsmanager sinds mei 2013. Hij is verantwoordelijk voor het beheer van Energiefonds Overijssel en voor toekomstige institutionele fondsen die onder beheer vallen van de ASN Bank. Hiervoor heeft Han diverse functies vervuld bij Oxfam Novib, onder andere op het gebied van microfinance, en bij de provincie Utrecht. Han is afgestudeerd als econoom aan de universiteit van Tilburg en heeft zijn postdoctorale opleiding tot Register Controller afgerond aan de Nyenrode Business Universiteit. Diana Kool-Oskam, jurist Diana Kool-Oskam kwam in 2010 in dienst als jurist beleggingsfondsen bij SNS REAAL. Sinds januari 2012 is zij volledig werkzaam voor de ASN Bank als jurist op de afdeling Vermogensopbouw. Zij is verantwoordelijk voor de juridische zaken van de beleggingsfondsen en de andere vermogensopbouw producten van de ASN Bank. Hiervoor was zij werkzaam als kandidaat-notaris, onder meer bij NautaDutilh te Rotterdam. Diana is afgestudeerd in Nederlands recht aan de Universiteit van Utrecht. Wilma Kwint, commercieel ondersteuner Wilma Kwint is senior commercieel ondersteuner en de directe secretariële ondersteuner van Bas-Jan Blom, directeur van ABB. Zij is sinds mei 2008 werkzaam bij de ASN Bank. Eerder werkte zij als boekhouder-salarisadministrateur en HRM-medewerkster bij verschillende commerciële ondernemingen. Zij is verantwoordelijk voor de directe ondersteuning van de directeur van ABB en de collega’s van de afdeling Vermogensopbouw. Verder is zij mede-verantwoordelijk voor de projecten van de jaar- en halfjaarverslagen van de ASN Beleggingsfondsen. Zij heeft in oktober 2011 de opleiding Certified Team Manager (CTM) met succes afgerond. Jan-Willem Grandia, hoofd Controlling Jan-Willem Grandia is sinds oktober 2011 eindverantwoordelijk voor de afdeling Controlling & Compliance van de ASN Bank. Hij is tevens de local compliance officer van de ASN Bank en ABB. Sinds 2006 is Jan-Willem werkzaam bij SNS REAAL. Voordat hij bij de ASN Bank kwam, was hij twee jaar afdelingshoofd Group Finance bij SNS REAAL en ruim drie jaar Business Controller bij Zwitserleven. Jan-Willem is afgestudeerd als bedrijfseconoom aan de Universiteit van Amsterdam en heeft zijn postdoctorale opleiding tot Register Controller afgerond.
44
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
EFO II ASN Bank: Duurzame Financieringen Het team van de afdeling Duurzame Financieringen van de ASN Bank is verantwoordelijk voor de behandeling van de aanvragen voor leningen en garanties onder EFO II. Het team beheert tevens het ASN Groenprojectenfonds en verstrekt namens de ASN Bank kredieten. Het team bestaat uit de volgende personen: Jort Bakker, bedrijfshoofd afdeling Duurzame Financieringen Jort Bakker werkt sinds 2006 bij de ASN Bank. Hij is eindverantwoordelijk voor de afdeling Duurzame Financieringen. Deze afdeling financiert voornamelijk projecten vanuit de ASN Bank en de ASN Beleggingsfondsen, zoals het ASN Groenprojectenfonds. Tevens is de afdeling verantwoordelijk voor investeringen in venture capital-fondsen. De afdeling is verantwoordelijk voor de uitzettingen, het risicomanagement en het beheer. Jort is afgestudeerd als bedrijfseconoom aan de Erasmus Universiteit. Inmiddels is hij 24 jaar werkzaam in de zakelijke kredietverstrekking. Hij bekleedde verschillende directieposities. Mark Roesink, senior accountmanager Mark Roesink is senior accountmanager duurzame energie. Bij de ASN Bank heeft hij acht jaar ervaring met de financiering van projecten voor energie uit biomassa, wind, zon en water in Nederland, België en Frankrijk. Daarvoor heeft hij zes jaar verschillende functies als zakelijk accountmanager bekleed voor SNS Bank. Tussendoor was hij twee jaar als adviseur betrokken bij een ontwikkelingsproject in Mozambique. Mark heeft de HEAO afgerond in Amsterdam en Ontwikkelingsvraagstukken gestudeerd aan de Universiteit van Utrecht. Anouk Blüm, senior accountmanager Anouk Blüm werkt sinds 2008 bij de ASN Bank. Zij is verantwoordelijk voor duurzame-energiefinancieringen in Overijssel. Haar specialismen zijn duurzame warmte en duurzame woningbouw, zowel nieuwbouw als renovatie. Anouk Blüm heeft economie gestudeerd in Groningen en de postdoctorale opleiding voor registeraccountant in Amsterdam afgerond. Zij heeft in totaal vijftien jaar werkervaring, die zij opdeed als accountant bij KPMG, investment officer bij fondsmanager Triple Jump, en als analist en vervolgens accountmanager bij de ASN Bank. Jacco van Egdom, senior accountmanager Jacco van Egdom is senior accountmanager bij Energiefonds Overijssel met als aandachtsgebied vreemd vermogen. Hij heeft 25 jaar bankervaring en is sinds de oprichting in januari 2013 betrokken bij het fonds. Eerder werkte hij in verschillende functies in de zakelijke kredietverlening bij Rabobank en SNS Bank. Jacco is afgestudeerd als bedrijfskundige aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Ronald Zeeman, accountmanager Ronald Zeeman kwam op 1 juni 2012 bij de ASN Bank in dienst. Heeft 23 jaar bankervaring, waarvan zestien jaar in de zakelijke kredietverlening. Hij bekleedde diverse functies; zo was hij accountmanager Corporate Banking bij Rabobank Amsterdam en consultant rente- en valutamanagement en accountmanager bij SNS Financial Markets. Daardoor heeft hij een brede ervaring met zowel balans- als projectfinancieringen. Ronald heeft de opleiding HBO Economie en Management afgerond aan de Hogeschool Utrecht.
45
Sonja van der Eijk, accountmanager Sonja van der Eijk is accountmanager wonen. Ze houdt zich bezig met het financieren van duurzame woningen en woningaanpassingen van woningcorporaties en anderszins duurzame gebouwen voor bijvoorbeeld verzorgd en beschermd wonen. Na vijftien jaar werkzaam te zijn geweest in microfinance in ontwikkelingslanden, begon zij in 2013 bij de ASN Bank. Sonja is afgestudeerd econoom van de Wageningen Universiteit. Willem Tielenius Kruythoff, senior kredietanalist Willem Tielenius Kruythoff is sinds begin 2011 werkzaam bij de ASN Bank. Hij is verantwoordelijk voor het risicomanagement van de uitzettingen van de ASN Bank en de investeringen van de fondsen, zoals het ASN Groenprojectenfonds. Tevens maakt hij deel uit van het investeringscomité dat de investeringen door het ASN-Novib Microkredietfonds beoordeelt. Willem heeft een MBA in International Management. Hij werkt zestien jaar in de bancaire sector, de energiesector en bij kredietverzekeraars op het gebied van risicomanagement. Peter van Emmerik, senior kredietanalist Peter van Emmerik is in juli 2013 bij de ASN Bank in dienst getreden als senior kredietanalist. Daar houdt hij zich bezig met de beoordeling van kredietaanvragen en revisies. Voordat Peter bij de ASN Bank kwam werken, werkte hij ruim 22 jaar in verschillende functies bij BNG Bank en ABN AMRO Bank. Hij is afgestudeerd als stuurman GHV aan de Hogere Zeevaartschool Amsterdam en is Certified Anti-Money Laundering Specialist (CAMS) Barry Bulpitt, medewerker documenten en zekerheden Barry Bulpitt is sinds september 2010 senior medewerker documenten- en zekerhedenbeheer. In de functie is hij verantwoordelijk voor de juridische documentatie en operationele uitvoering voor zakelijke klanten. Tevens is hij verantwoordelijk voor de juridische en fiscale begeleiding en de administratie van een aantal fondsen. Barry heeft twaalf jaar bankervaring, waarvan zeven jaar bij de internationale handelsfinanciering van Fortis/ABN AMRO. Barry is afgestudeerd in Europese Bestuurskunde en Europees Recht aan de universiteit van Portsmouth, Engeland. Ad Diemel, medewerker documenten en zekerheden Ad Diemel is sinds maart 2013 senior medewerker documenten- en zekerhedenbeheer. In de functie is hij verantwoordelijk voor de juridische documentatie voor zakelijke klanten. Tevens is hij verantwoordelijk voor de juridische documentatie van Energiefonds Overijssel II. Ad heeft 37 jaar bankervaring, waarvan 36 bij ABN AMRO en The Royal Bank of Scotland in diverse functies. Ad is afgestudeerd in Bedrijfseconomie aan de Hogeschool van Utrecht. Jessica Bestebroer-de Vos, commercieel ondersteuner Jessica is in december 2013 begonnen als commercieel ondersteuner voor Energiefonds Overijssel. Zij ondersteunt accountmanagers Jacco van Egdom en Anouk Blüm. Zij zorgt voor een goed, efficiënt verloop van de dagelijkse processen, behoudt het overzicht en draagt zorg voor een goede, complete administratie en archivering. Jessica heeft negen jaar commerciële ervaring. Zij was bij Eneco Business medeverantwoordelijk voor de doorontwikkeling en verkoop van energiebesparingsproducten en droeg zij in haar vrije tijd actief bij aan het verduurzamen van het pand. Jessica is afgestudeerd als Bachelor in Business Administration.
46
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Royal HaskoningDHV (RHDHV) Het team van RHDHV is verantwoordelijk voor de frontdesk van het fonds. Het team bestaat uit de volgende personen: Leon Pulles, senior accountmanager Leon Pulles is senior investeringsadviseur bij RHDHV. Hij is meer dan twintig jaar werkzaam in de energiesector. In deze periode is hij verantwoordelijk geweest voor de ontwikkeling, financiering en realisatie van vele energieconcepten. Hij heeft eerder in de energiesector gewerkt vanuit de volgende organisaties: Kema Consulting, Cap Gemini Ernst & Young, Nuon en Scheuten Solar. Op basis van zijn ervaring ontwikkelt hij investeringsstrategieën en -projecten. Dat doet hij vanuit een gedachtegoed dat is gebaseerd op drie kernelementen: energie-expertise, relaties & partnerships en aanpak. Leon beschikt hierdoor over veel kennis van de ontwikkeling van energieconcepten. Daarnaast heeft hij een uitgebreid netwerk van duurzame investeerders en banken. Leon is een ondernemende adviseur met een sterke focus op waardecreatie. Hij werkt zeer gedreven aan mogelijkheden om de haalbaarheid van investeringsprojecten te vergroten. Michiel Nijboer, reporting analyst Michiel Nijboer is sinds begin 2012 investeringsadviseur bij RHDHV. Hij heeft tien jaar ervaring in de energiesector. Eerder was hij werkzaam in uiteenlopende functies bij Gasunie, GasTerra en het International Energy Agency. Hij heeft een brede basis kennis van en ervaring met onder andere het opstellen en beoordelen van business cases voor investeringen in gasinfrastructuur, het onderzoeken van de economische en maatschappelijke haalbaarheid van nieuwe gastoepassingen, en het analy seren van en adviseren over ontwikkelingen (op lange termijn) in de Nederlandse en Europese energiemarkt. Michiel heeft bedrijfseconomie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en diverse trainingen gevolgd aan het Energy Delta Institute. Jan Bart Jutte, senior accountmanager Jan Bart Jutte is sinds 2007 afdelingshoofd Sustainability bij RHDHV en integraal verantwoordelijk voor een team van 25 adviseurs. Als strategisch adviseur heeft hij sinds 1994 zeer uitgebreide ervaring opgedaan met opgaven rond duurzaamheid en energie in de publieke en private sector. In het bijzonder heeft hij brede kennis, een breed netwerk en veel ervaring met energie en duurzaamheids opgaven in de gebouwde omgeving. Hij is een ervaren programma-, project-, markt- en lijnmanager. Het laatste doet hij thans in de rol van afdelingshoofd Sustainability, eerder als afdelingshoofd Duurzaam Bouwen bij de bouwdivisie van DHV. Jan Bart heeft fysische geografie gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Cuno Grootscholten, front desk manager Cuno Grootscholten is werkzaam als senior adviseur klimaat bij RHDHV. Cuno is een ervaren projectleider en uitstekend op de hoogte van de energie-agenda van overheden en het bedrijfsleven. Als projectleider heeft hij haalbaarheidsstudies en businesscasestudies opgezet voor duurzame-energiesystemen op het gebied van restwarmtebenutting, warmte-koudeopslag en zonne-energie. Cuno heeft ruime ervaring met de opzet en uitvoering van subsidieregelingen. De afgelopen 3,5 jaar was hij, in opdracht van de Provincie Overijssel, als projectleider verantwoordelijk voor de uitvoering van de provinciale tenderregeling duurzame energieopwekking & energiebesparing. Aan de hand van een gezamenlijk opgesteld beoordelingskader zijn alle projectvoorstellen beoordeeld en getoetst. Voor de Provincie Gelderland was hij betrokken bij de uitvoering van het energiebeleid, de beoordeling van
47
subsidieaanvragen en het schrijven van preadviezen. Cuno is een proactieve, ondernemende adviseur met een uitstekende kennis van zaken, die is gebrand op het realiseren van kansen. Jantine Zwinkels, front desk medewerker Jantine Zwinkels is werkzaam als adviseur duurzaamheid bij RHDHV. Jantine heeft een bestuurskundige achtergrond en door deze beleidsmatige insteek heeft ze gevoel voor publieke vraagstukken, besluitvormingsprocessen en de complexe omgeving waarin overheden en bedrijven samenwerken. Bij RHDHV heeft zij inmiddels ervaring opgedaan met een breed scala aan duurzaamheidsprojecten rondom energie, mobiliteit en gebiedsontwikkeling. Het opstellen en toetsen van gemeentelijk klimaatbeleid en het doen van onderzoek naar innovatieve, vooruitstrevende pilotprojecten zijn hier voorbeelden van. In deze opdrachten stond vaak de vertaling van ambities naar concrete uitvoering centraal. In haar werk neemt Jantine graag het initiatief en denkt ze actief mee met collega’s om werkwijzen te verbeteren en problemen op te lossen.
Start Green Het team van Startgreen is verantwoordelijk voor de participaties onder EFO I. Het team bestaat uit de volgende personen: Coenraad de Vries, fondsbeheerder Coenraad de Vries is medeoprichter en managing partner van Start Green Venture Capital. Na verschillende managementfuncties initieerde hij in 2000 mede Fortis Venturing, de innovatie-kraamkamer (incubator) van Fortis Groep. In deze functie ontwikkelde en bouwde hij verschillende nieuwe financiële producten en strategische deelnemingen voor Fortis Groep. In 2005 stond Coenraad aan de wieg van Excellerator, een in innovatie gespecialiseerd consultantbedrijf voor Fortis-klanten. Coenraad heeft de HEAO-opleiding Economisch-Juridisch afgerond, alsmede Beleids- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Tilburg. Daarnaast nog diverse executive-programma’s aan het International Institute for Management Development (IMD) te Lausanne. Laura Rooseboom, fondsbeheerder Laura Rooseboom is medeoprichter en managing partner van Start Green Venture Capital. Hiervoor was Laura managing partner bij DOEN Participaties, het venturefonds van Stichting DOEN van de Postcodeloterij. In die functie was zij een van de eerste investeerders in duurzame bedrijven in Nederland. Zij heeft veel duurzame bedrijven gezien en een groot aantal daarvan begeleid in hun groei. Voor die tijd was Laura actief als accountmanager voor vermogende particulieren bij NBC Vermogensbeheer. Laura heeft Bedrijfskunde gestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de postdoctorale opleiding tot Chartered Financial Analyst (Vrije Universiteit Amsterdam) met succes afgerond. Karel Asselbergs, investment manager Karel Asselbergs is sinds september 2013 investment manager bij Start Green Venture Capital en betrokken bij de acquisitie, monitoring en sturing van de participaties. Karel studeerde Bedrijfs economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarna hij een uitgebreide transactie-ervaring heeft opgedaan als fusie- & overname adviseur bij respectievelijk Deloitte en ING Corporate Finance. Vervolgens was hij werkzaam bij investeringsmaatschappij KRC Capital.
48
Jaarverslag Energiefonds Overijssel
Robin Schipper, investment associate Robin Schipper werkt sinds 2010 (2,5 jaar) als businessanalist bij Start Green Venture Capital. Vanuit zijn financiële expertise is hij nauw betrokken bij zowel de acquisitie, monitoring, buy & build als de exit van de participaties in de Start Green-portfolio. Hiervoor was Robin twee jaar corporate finance- adviseur bij PwC Valuation & Strategy en bij de mergers & acquisitions-boutique van management adviesbureau JBR. Robin heeft een opleiding HTS afgerond, en daarna Bedrijfskunde gestudeerd aan Universiteit Nyenrode. Anieka van Leeuwarden, investment associate Anieka van Leeuwarden is sinds 2012 Investment associate bij Start Green Venture Capital en betrokken bij de acquisitie, monitoring en sturing van de participaties. Voor de overstap naar Venture Capital heeft Anieka 5 jaar bij Rabobank gewerkt. Eerst als financieel analist en later gespecialiseerd in het verstrekken van leningen en garanties aan coöperaties in ontwikkelingslanden. In deze periode heeft zij microfinancieringsorganisaties en boerenproducentenorganisaties in Azië gefinancierd en additioneel ondersteund met begeleidingsprogramma’s. Anieka studeerde International Economics & Business aan de Rijksuniversiteit Groningen. Anthony Viellevoije, investment associate Anthony Viellevoije werkt sinds februari 2014 als investment associate bij Start Green Venture Capital en is nauw betrokken bij de acquisitie , monitoring en sturing van de participaties. Voorafgaand aan de stap naar venture capital is Anthony 4 jaar actief geweest bij ING Corporate Finance en 3 jaar als founder van een social travel startup. De focus bij ING CF lag met name op fusies & overnames in de media en offshore energy sector, naast een rotatie bij Equity Capital Markets. Anthony studeerde International Business Administration aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Wilma van Luenen, support Wilma van Luenen is sinds het begin van Start Green Venture Capital werkzaam als office manager. Zij verzorgt de secretariële ondersteuning van de managing partners en managet de financiële administratie van de fondsen. Hiervoor werkte zij negen jaar bij een participatiemaatschappij.
49
Jaarverslag Energiefonds Overijssel I B.V.
14-6278 april 2014
Periode 7 november 2012 t/m 31 december 2013