Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
Omrin is de handelsnaam van Afvalsturing Friesland NV Kenmerk: 14.00134 Versie: definitief Datum: maart 2014 ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
Inhoud
______________________________________________________________________________________
Aanbieding jaarverslag Bericht van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering ............................ Samenstelling van de Raad van Commissarissen .........................................................
4 6
Verslag van de directie Inleiding .......................................................................................................... Hoofdlijnen financiële ontwikkelingen ..................................................................... Naar een circulaire economie ................................................................................ Transitie in Friesland .......................................................................................... Pilot drankenkartons ........................................................................................... Realiseren van recyclingdoelstellingen ..................................................................... Productie van duurzame energie ............................................................................ Relatiebeheer en maatschappelijk belang ................................................................. Kwaliteit, arbo, veiligheid en milieu (KAVM) .............................................................. Gemeenschappelijke waarden ............................................................................... Ondernemingsraad en CAO-ontwikkelingen ................................................................ Ten slotte ........................................................................................................ Juridische structuur ............................................................................................ Kerngegevens en kengetallen ................................................................................
7 7 8 8 9 10 11 13 14 15 15 16 17 18
Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming ............................ Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 ................................................... Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013 ............................................................ Toelichting op de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en het geconsolideerd kasstroomoverzicht ................................ Grondslagen voor de consolidatie ........................................................................... Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening ................... Grondslagen voor de waardering van activa en passiva ................................................. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat .......................................................... Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht ........................ Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans ............................ Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde winst- en verliesrekening ..... Overige toelichtingen .......................................................................................... Vennootschappelijke balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming ....................... Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2013 .............................................. Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening ........................ Toelichting op de onderscheiden posten van de balans ................................................. Toelichting op de onderscheiden posten van de winst- en verliesrekening .......................... Overige toelichtingen en ondertekening van de jaarrekening ..........................................
21 23 24 25 26 26 27 28 29 30 35 36 37 39 40 40 43 44
Overige gegevens Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat .................................... Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013 .................................. Resultaatbestemming voorgaand boekjaar 2012 .......................................................... Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ...................................................
45 46 46 47
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
Inhoud
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
Bericht van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________
Bericht van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering Jaarrekening Hierbij bieden wij u het jaarverslag van Afvalsturing Friesland NV over 2013 aan. Deloitte Accountants heeft de jaarrekening gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. Deze verklaring is elders in dit jaarverslag opgenomen. Wij hebben de jaarrekening 2013 in onze vergadering van 21 maart 2014 in aanwezigheid van de accountant besproken, na een gezamenlijk overleg van de auditcommissie van onze Raad met de directie en de accountant. Er is van gedachten gewisseld over de belangrijkste bevindingen van de accountant wat betreft de ontwikkeling en de kwaliteit van het resultaat, de ontwikkeling van de balansposten en vermogenspositie, significante risico’s en betrouwbaarheid van de (administratieve) beheersorganisatie. Wij leggen de jaarrekening met een positief advies aan u voor. Overeenkomstig het voorstel van de statutair directeur wordt u voorgesteld deze jaarrekening vast te stellen en décharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde bestuur en aan de commissarissen voor het door hen uitgeoefende toezicht in 2013. Toezicht De Raad van Commissarissen is gedurende het verslagjaar acht keer in vergadering bijeen geweest. Verder zijn drie vergaderingen van de auditcommissie gehouden, waarin achtereenvolgens het jaarplan voor 2013, de jaarrekening 2012 en de begroting voor 2014 zijn behandeld. Van elk van deze rapportages, die een essentieel onderdeel vormen van de planning- en controlcyclus van Afvalsturing Friesland, heeft onze Raad na bespreking met instemming kennisgenomen. Ook de tussentijdse managementrapportages, waarin de prognoses op basis van de actuele cijfers gedurende het jaar worden vergeleken met het jaarplan, zijn door onze Raad besproken. Door de remuneratiecommissie zijn aan het begin van het verslagjaar de doelstellingen voor de statutair directeur voor 2013 vastgesteld, alsmede de gerealiseerde doelstellingen over 2012. In elke vergadering van onze Raad wordt met de directie gesproken over de relevante ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit, arbo, veiligheid en milieuzorg (KAVM). Dit gebeurt onder andere aan de hand van monitoringsrapportages van het aantal gemelde bijna-ongevallen, het aantal ongevallen die al dan niet tot verzuim hebben geleid en milieu-incidenten. Wij hechten samen met de directie groot belang aan een veilige en arbotechnisch verantwoorde werkomgeving voor de medewerkers en een milieuverantwoorde bedrijfsvoering bij Omrin. Om hier vanuit onze toezichthoudende rol nauw bij betrokken te blijven, heeft een delegatie van onze Raad met de directievertegenwoordiger voor KAVM-zaken uitvoerig gesproken over de diverse aspecten die met de veiligheidscultuur samenhangen. Dit overleg zal in 2014 een vervolg krijgen. De commissaris die namens onze Raad eerste aanspreekpunt voor de Ondernemingsraad (OR) is, heeft op grond van onze toezichthoudende functie in januari deelgenomen aan het overleg tussen de statutair bestuurder en de OR. Dit overleg staat in het teken van het bespreken van de algemene gang van zaken van de onderneming en de verwachte bedrijfsontwikkelingen. Op 20 september 2013 is het jaarlijkse overleg tussen de OR en onze Raad gehouden. De informele opzet van dit overleg biedt de mogelijkheid om open met elkaar van gedachten te wisselen over organisatiebrede aandachtspunten die de OR met onze Raad wil delen en waarvan wij het zinvol vinden om daar de mening van de OR over te vernemen. Waar nodig bespreken wij deze aandachtspunten met de directie en zien wij toe op afhandeling daarvan. Dit overleg vond voor de laatste keer met de ‘oude’ Ondernemingsraad plaats, aangezien in het najaar van 2013 OR-verkiezingen zijn gehouden. Andere onderwerpen die in de reguliere RvC-vergaderingen zijn besproken, zijn de hoogte van het uniform tarief voor huishoudelijk restafval, de ontwikkelingen op de afvalmarkt en in samenhang daarmee de strategie van Afvalsturing Friesland, de nascheiding van kunststof verpakkingsafval op Ecopark De Wierde en het functioneren van de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen en haar relevante omgevingsfactoren. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
4
Bericht van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________ Onze Raad heeft op basis van een daartoe opgesteld beslisdocument ingestemd met het voorstel van de directie om een tweede turbine bij de REC te realiseren. Met deze investering wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het vergroten van de productie van duurzame energie. Terugkijkend constateren wij dat gedurende het verslagjaar op succesvolle wijze invulling is gegeven aan het duurzaamheidsconcept van Omrin, met als kernactiviteiten nascheiding in herbruikbare deelstromen uit het huishoudelijk restafval en nuttige toepassing door het omzetten van het brandbare residu in duurzame energie. Tegelijkertijd is het uniform tarief voor het huishoudelijk restafval dat onze aandeelhouders in rekening wordt gebracht, opnieuw verlaagd. Samenvattend komen wij tot de conclusie dat Afvalsturing Friesland op koers ligt als het gaat om de invulling van haar strategische doelen. Dit laat onverlet dat onze Raad vanuit haar toezichthoudende rol uiterst alert blijft op een bedrijfseconomisch verantwoorde bedrijfsvoering bij het uitvoering geven aan de duurzaamheidsdoelstellingen. Bezoldiging Overeenkomstig de mededeling daarover in de aandeelhoudersvergadering van 14 december 2012, is in opdracht van onze Raad door een extern bureau onderzoek gedaan naar de bezoldiging van de commissarissen van Afvalsturing Friesland. Aanleiding voor dit onderzoek was de behoefte bij onze Raad aan een onafhankelijke toetsing van de bezoldiging zoals die voor het laatst in 2004 (voor de president-commissaris) respectievelijk in 2007 (voor de overige commissarissen) was vastgesteld. Op basis van een toetsing van de bezoldiging aan de functiezwaarte, de werkbelasting en een vergelijking met de referentiemarkt adviseerde het extern bureau de bezoldiging aan te passen tot een bedrag van € 12.327 bruto per jaar per commissaris respectievelijk tot € 17.240 bruto per jaar voor de president-commissaris, naast het uitkeren van een reiskostenvergoeding. Dit advies is vervolgens ter beoordeling voorgelegd aan een afvaardiging uit de Algemene Vergadering. Op basis van haar conclusie dat de voorgestelde verhoging gerechtvaardigd was, heeft de Algemene Vergadering op 26 april 2013 overeenkomstig besloten. Samenstelling Overeenkomstig haar benoeming door de Algemene Vergadering, heeft mevrouw J.G. Vlietstra per 1 februari 2013 mevrouw M. de Boer opgevolgd als president-commissaris. Rekening houdend met de per 5 maart 2014 eindigende eerste benoemingstermijn van de heer Brugman, heeft de Algemene Vergadering in de aandeelhoudersvergadering van 13 december 2013 overeenkomstig de voordracht van het bestuur van de Vereniging van Friese Gemeenten ingestemd met herbenoeming van de heer Brugman tot lid van onze Raad voor een tweede termijn van vier jaar. Op grond van de Wet Bestuur en Toezicht moet Afvalsturing Friesland bij het benoemen van bestuurders en commissarissen zoveel mogelijk rekening houden met een evenwichtige verdeling van de beschikbare zetels tussen mannen en vrouwen binnen een raad van bestuur respectievelijk Raad van Commissarissen. Zoals met de Algemene Vergadering is afgesproken, is dit ook uitgangspunt bij de benoeming van nieuwe commissarissen. Ter afsluiting van dit bericht spreken wij onze dank en waardering uit voor het enthousiasme, de professionaliteit en de inzet van directie en medewerkers die hebben geleid tot de behaalde resultaten en gerealiseerde doelstellingen in het afgelopen jaar. Namens de Raad van Commissarissen, mevr. J.G. Vlietstra, president-commissaris
Leeuwarden, 21 maart 2014
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
5
Samenstelling van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________
mevr. J.G. Vlietstra
president-commissaris, benoemd door de Raad van Commissarissen, lid sinds 1 februari 2013, tevens lid van de remuneratiecommissie
J. Bosma
benoemd door de Algemene Vergadering overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 1 januari 2009, herbenoemd per 1 januari 2013, tevens lid van de auditcommissie
W.J.K. Brugman
benoemd door de Algemene Vergadering overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 5 maart 2010, tevens lid van de auditcommissie
A. Smit
commissaris met in het bijzonder kennis en ervaring op het gebied van sociale verhoudingen, benoemd door de Raad van Commissarissen (o.b.v. versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad), lid sinds 1 januari 2008, herbenoemd per 1 januari 2012, tevens lid van de remuneratiecommissie
K.J.P. Stigter
benoemd door de Raad van Commissarissen, lid sinds 1 december 2007, herbenoemd per 1 december 2011 tevens lid van de remuneratiecommissie
R.J. Stol
benoemd door de Algemene Vergadering overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 1 januari 2008, tevens plaatsvervangend voorzitter, herbenoemd per 1 januari 2012, tevens lid van de auditcommissie
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
6
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Inleiding Leidend in de bedrijfsvoering van Afvalsturing Friesland is de meerjarige strategische koers voor de periode 2013-2016, zoals die in samenspraak met de aandeelhouders is vastgesteld. Overeenkomstig onze doelstellingen in het kader van duurzaamheid wordt daarbij gestreefd naar een optimale balans tussen de sociale, de economische en de milieuaspecten. In het onderstaande wordt middels een terugblik toegelicht hoe daaraan in 2013 invulling is gegeven. Hoofdlijnen financiële ontwikkelingen In 2013 waren de aandeelhouders van Afvalsturing Friesland opnieuw een lager tarief verschuldigd voor de verwerking van hun huishoudelijk restafval. Waar het uniform tarief voor dit afval in 2012 € 107 per ton bedroeg, daalde dit in 2013 tot € 97,50 per ton. Onderdeel van het uniform tarief is het verwerkingstarief, dat in 2013 € 82 per ton bedroeg. Naast deze component bestaat het uniform tarief uit een bedrag voor logistieke kosten, een bedrag voor centrale overheadkosten en winst en risico. In de aandeelhoudersvergadering van 28 juni 2013 is door de Algemene Vergadering in het kader van de begroting 2014 ingestemd met verlaging van het uniform tarief voor het huishoudelijk restafval in 2014 tot een bedrag van € 90 per ton. Met deze verlaging daalt het uniform tarief met eenzelfde bedrag ten opzichte van de meerjarenbegroting. Het verwerkingstarief voor 2014 bedraagt € 75 per ton. Overeenkomstig de afspraken die met de aandeelhouders zijn gemaakt, is uitgangspunt om het uniform tarief voor het huishoudelijk restafval in 2015 verder te verlagen. Het uniform tarief voor het gft-afval, waarvan de verwerking grotendeels door Orgaworld wordt uitgevoerd, was in 2013 € 58,50 per ton. Op grond van de vastgestelde begroting stijgt dit tarief in 2014 met € 1,00 tot € 59,50 per ton in verband met indexering van het externe verwerkingstarief. De totaal gerealiseerde omzet in 2013 van € 83,2 miljoen betekent een geringe daling ten opzichte van 2012 (€ 83,3 miljoen). Het omzet verlagend effect van de daling van het uniform tarief voor het huishoudelijk restafval wordt grotendeels gecompenseerd door de hogere productie van kunststoffen in de nascheidingsinstallatie en een hogere energieopbrengst bij de REC. Over 2013 is een netto concernresultaat gerealiseerd van € 2.255.000, ofwel een toename met ruim € 1 miljoen ten opzichte van 2012 (€ 1.183.000). Waar het resultaat in 2012 nadelig werd beïnvloed door incidentele kosten, worden over 2013 de effecten zichtbaar van de positieve resultaatontwikkeling bij de ReststoffenEnergieCentrale (REC) en de efficiëntieverbeteringen bij de nascheidingsinstallatie. Het balanstotaal per einde 2013 is met een bedrag van € 6 miljoen gedaald tot € 240 miljoen (in 2012: € 246 miljoen). Deze daling is een gevolg van het hogere bedrag aan afschrijvingen dan het investeringsbedrag in 2013, na een meerjarige periode van grote investeringen in verband met de REC. Door de daling van het balanstotaal en het positieve concernresultaat is de solvabiliteit (groepsvermogen/balanstotaal) over het afgelopen jaar gestegen tot 18,2% (in 2012: 16,9%). Om de financierbaarheid van de vennootschap op peil te houden is met de financiers afgesproken dat een deel van de verstrekte leningen een achtergesteld karakter heeft (in 2013: € 15.400.000) en dat dit deel van de leningen mag worden meegeteld in een aangepaste solvabiliteitsberekening (
/balanstotaal). Per 31 december 2013 is de aangepaste solvabiliteit met 24,7% licht gestegen ten opzichte van 2012 (23,9%), door aflossing op de hiervoor vermelde achtergestelde lening. Daarmee blijft Afvalsturing Friesland ruimschoots voldoen aan de afspraak met de financiers dat deze aangepaste solvabiliteit niet onder de 20% zal dalen. Op basis van periodiek opgestelde liquiditeitsbegrotingen wordt beoordeeld wat de liquiditeitsbehoefte van Afvalsturing Friesland is. Op basis hiervan wordt eventueel financiering aangetrokken. Afvalsturing Friesland voert een beleid om haar renterisico’s die voortkomen uit de afgesloten leningen te beperken. De hierbij gebruikte financiële instrumenten zijn er op gericht om de gevolgen van renteschommelingen beperkt te houden.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
7
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Voor nadere informatie over de juridische structuur van Afvalsturing Friesland en de kengetallen wordt verwezen naar de pagina’s 17 en 18. Naar een circulaire economie De wereldwijd stijgende consumptie van materialen en fossiele brandstoffen als gevolg van de groeiende wereldbevolking en de toenemende welvaart betekent dat de grenzen in zicht komen als het gaat om het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Er ligt een uitdaging om een zo duurzaam mogelijk beheer van grondstoffen te realiseren en zoveel mogelijk hernieuwbare materialen toe te passen. Op Europees niveau zijn in de ‘Roadmap to a Resource Efficient Europe’ plannen ontvouwd om de economische groei te ontkoppelen van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Op het gebied van afval spreekt de Europese Commissie het voornemen uit dat afval rond 2020 wordt behandeld als een hulpbron en dat beduidend meer gebruik wordt gemaakt van recycling en hergebruik van afval. In maart 2013 hebben de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu de brief ‘Groene Groei: voor een sterke, duurzame economie’ aangeboden. In het in deze brief verwoorde kabinetsbeleid dat is gericht op groene groei, worden acht domeinen met uitdagingen en kansen geschetst. Het voor Omrin belangrijkste domein is ‘Afval: van afval naar grondstof’, waarbij wordt aangegeven dat de beweging van afval naar grondstof tot een meer circulaire economie leidt. Dit vergt het duurzaam omgaan met natuurlijke bronnen, het zuinig omgaan met onze grondstoffen, het slim ontwerpen van producten, voorwerpen langer en meerdere keren gebruiken (reparatie en hergebruik) en het optimaal benutten van reststromen. Medio 2013 heeft de staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu de Tweede Kamer geïnformeerd over het in voorbereiding zijnde programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG), waarin de beleidsvoornemens in concrete acties worden omgezet. Uitgangspunt van het kabinet als het gaat om de transitie van afval naar grondstof is een tweesporenbeleid: enerzijds het ondersteunen van initiatieven van koplopers voor innovatie gericht op het optimaliseren van het gehele systeem dat grondstoffen gebruikt, anderzijds het optimaliseren en uniformeren van het bestaande afval- en milieubeleid en specifieke inzet op ketens waar kansen voor grote milieuverbetering liggen. De voor Omrin belangrijkste operationele doelstellingen van het programma VANG zijn: bestaand afvalbeleid wordt gericht op circulaire economie en innovatie; aanpak van specifieke ketens en afvalstromen (waaronder textiel en kunststoffen); verbetering van de afvalscheiding en inzameling. Een nadere uitwerking van het programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ wordt gegeven in de brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer van eind januari 2014. Daarin wordt als een van de ambities uitgesproken dat de hoeveelheid materiaal uit Nederland van bijna 10 miljoen ton die in 2012 bij afvalverbrandingsinstallaties en stortplaatsen werd aangeboden, in tien jaar tijd wordt gehalveerd. Een andere ambitie is het verder aanscherpen van de doelstelling van het scheiden van huishoudelijk afval van 60-65% in 2015 naar 75% afvalscheiding in 2020. Transitie in Friesland De strategische koers van Omrin zoals die in samenspraak met onze aandeelhouders voor de periode 2013 tot en met 2016 is vastgesteld, sluit aan bij de landelijke doelstellingen voor de transitie van afval naar grondstof. In het strategiedocument van Omrin wordt de relevantie bevestigd van de circulaire economie, waarbij producten zoveel mogelijk worden teruggebracht in product- of materiaalkringlopen en alleen de lekstroom wordt verbrand of vergist met maximaal rendement in de vorm van stoom, elektriciteit en biogas. Het focussen op groei in het herwinnen van grondstoffen en de productie van duurzame energie wordt door Omrin als essentieel onderdeel van haar strategie gezien. Afval is grondstof en brandstof.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
8
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Met het bedrijfsconcept van Omrin wordt een substantiële bijdrage aan de transitie van afval naar grondstof geleverd. Bijzonder in dit concept is dat het nascheiden van herbruikbare materialen uit het huishoudelijk afval een specifieke, eigen plaats inneemt naast het scheiden in een aantal deelstromen aan de bron zoals gft, glas, textiel en oud papier. Deze nascheiding vindt plaats in de installatie op Ecopark De Wierde in Heerenveen. In 2008 hebben de Friese gemeenten die hun huishoudelijk restafval aan Omrin leveren, met inachtneming van de eerste Raamovereenkomst Verpakkingen (voor de periode 2007-2012) unaniem gekozen voor nascheiding van het kunststof verpakkingsafval door Omrin. Deze Raamovereenkomst geeft invulling aan het ‘Besluit beheer Verpakkingen en oud papier en karton’. Er wordt inmiddels gewerkt aan een nieuwe AMvB om de doelstellingen voor het verduurzamen van verpakkingen aan te scherpen. Met het van kracht worden van de nieuwe Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 kwamen de gemeenten in het verslagjaar voor de keuze te staan of en op welke wijze een vervolg zou moeten worden gegeven aan de met Afvalsturing Friesland gesloten nascheidingsovereenkomsten. Een werkgroep met (ambtelijke) vertegenwoordigers van zeven gemeenten en Omrin heeft in 2013 onderzoek gedaan naar de resultaten die gerealiseerd worden met de scheiding van kunststof verpakkingsafval. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in een notitie, op basis waarvan de gemeenten een afgewogen keuze hebben kunnen maken tussen de in Nederland beschikbare gelijkwaardige systemen voor de scheiding van kunststof verpakkingsafval: bronscheiding en nascheiding van het kunststof verpakkingsafval uit het huishoudelijk restafval. Ook uit dit onderzoek komen de voordelen van nascheiding ten opzichte van bronscheiding duidelijk naar voren en blijkt dat nascheiding qua respons kan concurreren met vooruitstrevende intensieve bronscheidingsystemen (zoals diftar en extra inzamelmiddelen). Uit wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Wageningen is verder gebleken dat voor het materiaalhergebruik van het kunststof verpakkingsafval de inzamelmethode (bron- of nascheiding) niet bepalend is. Beide systemen leveren kunststoffen die geschikt zijn voor materiaalhergebruik. Alle Friese gemeenten hebben gekozen voor continuering van de nascheiding in de komende jaren, met een tussentijds evaluatiemoment in 2017. De nascheidingsresultaten bij Omrin over 2013 bevestigen de conclusies van het uitgevoerde onderzoek. Waar in 2011 een hoeveelheid kunststof verpakkingsafval van 19,6 kilogram per huishouden uit het huishoudelijk restafval werd nagescheiden en in 2012 26,8 kilogram per huishouden, is deze hoeveelheid in 2013 toegenomen tot 40,3 kilogram per huishouden. Ter vergelijking: de gemiddelde hoeveelheid over 2013 bij bronscheiding is naar verwachting circa 20 kilogram per huishouden. De sterk groeiende output via nascheiding in de vorm van een mix aan verder te sorteren kunststoffen en een foliestroom, is het gevolg van de medio 2013 volledig geïntegreerde nascheidingsinstallatie in de installatie voor de nascheiding in andere deelstromen op Ecopark De Wierde en optimalisering van het scheidingsproces. Pilot drankenkartons In de nieuwe Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 is vastgelegd dat bedrijven de komende jaren meer verpakkingsmateriaal gaan recyclen en dat de verpakkingsketen gaat verduurzamen. Eén van de afspraken in de Raamovereenkomst is dat eind 2013 in een representatief aantal gemeenten (die via bronscheiding dan wel nascheiding het kunststof verpakkingsafval inzamelen) een pilot moet zijn uitgevoerd voor de inzameling en recycling van drankenkartons. Doel van deze pilot was het verkrijgen van relevante informatie over de in de praktijk te behalen hoeveelheid en kwaliteit van ingezamelde en te recyclen drankenkartons, de kosten van de inzameling en recycling van drankenkartons, de milieuwinst van de inzameling en recycling van drankenkartons en het effect op andere inzamelsystemen. Aan deze pilot is deelgenomen door 37 bronscheidende gemeenten en met de nascheidingsinstallaties van Omrin en Attero.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
9
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Eind december 2013 verscheen de eindrapportage van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken met de resultaten van de pilot drankenkartons waarbij vier inzamelsystemen (waaronder nascheiding) zijn beoordeeld op milieuwinst, kosten en draagvlak. Hieruit blijkt dat: het ketenrendement bij nascheiding het hoogste is (in het geval van nascheiding door Omrin 63% ten opzichte van 11 tot 16% bij bronscheiding); de ketenkosten bij nascheiding wezenlijk lager zijn ten opzichte van bronscheiding (behoudens bij inzameling aan de bron in combinatie met oud papier, met als nadeel vervuiling van deze deelstroom); de milieuwinst uitgedrukt in een LCA-score (levenscyclusanalyse) bij nascheiding veel hoger is. Daarmee kan in navolging van de nascheiding van kunststof verpakkingsafval ook een belangrijke rol voor Omrin zijn weggelegd bij het nascheiden van drankenkartons, mits daarvoor een passende landelijke vergoedingsystematiek wordt vastgesteld. In de loop van 2014 wordt hierover meer duidelijkheid verwacht. Realiseren van recyclingsdoelstellingen In de Afvalbrief van de voormalig staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu van augustus 2011 is als doelstelling opgenomen dat van de totale hoeveelheid afval die vrijkomt in huishoudens, in 2015 60 tot 65% wordt gerecycled. Door de combinatie van enerzijds scheiding aan de bron in de voor producthergebruik en recycling geschikte deelstromen gft, oud papier en karton, glas, kringloopgoederen en textiel, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) en anderzijds nascheiding op Ecopark De Wierde in de deelstromen kunststoffen, metalen, minerale materialen en een organische deelstroom (die via vergisting in biogas wordt omgezet), is in Friesland in 2012 een recyclingsniveau van 63,4% bereikt. In 2013 is van de totale hoeveelheid van 420 kilogram huishoudelijk afval per inwoner, een hoeveelheid van 218 kilogram aan de bron gescheiden en een hoeveelheid van 53 kilogram nagescheiden, zodat een hoeveelheid van 149 kilogram brandbaar restafval resteert. Dit betekent dat het recyclingsniveau in 2013 is gestegen tot 64,5%. In het verslagjaar is een start gemaakt met het project ‘Closing the Loops: Recycling’. In dit project wordt samengewerkt tussen Philips Drachten, Lankhorst Sneek, Morssinkhof Rymoplast, Stenden Hogeschool en Omrin. Doel van deze samenwerking is om door de gezamenlijke inzet van bedrijven die actief zijn in de productie- en bewerkingsketen, aangevuld met een kennisinstelling, kennis te ontwikkelen die toegepast kan worden voor hoogwaardig hergebruik van kunststoffen uit huishoudelijk afval. Het project beoogt bij te dragen aan toekomstige oplossingen voor het gebruik van kunststof afval van huishoudens voor toepassingen in nieuwe producten en verpakkingen, om zodoende het kunststof verpakkingsafval te reduceren en op een milieu-ontlastende manier voor hergebruik geschikt te maken. Door elk een deel van de recyclingketen voor hun rekening te nemen, zien de samenwerkende bedrijven mogelijkheden om de keten van kunststof afval tot nieuwe hoogwaardige producten te sluiten. Het project heeft een doorlooptijd van twee jaar, waarbij in het tweede jaar een proefproductie van hoogwaardige producten uit gerecyclede kunststoffen zal plaatsvinden. Een ander voorbeeld van het sluiten van de keten van grondstof uit afval tot nieuw product is de klimaatpositieve lichtmast. Op 5 april 2013 is door voormalig staatssecretaris Atsma van het ministerie van Infrastructuur & Milieu de eerste lichtmast van gerecycled kunststof in De Kruidhof in Buitenpost onthuld. Aan elk van onze aandeelhouders en andere gemeentelijke klanten is eenzelfde lichtmast aangeboden die in veel gemeenten inmiddels ook is geplaatst. Omrin heeft zelf ook enkele van deze lichtmasten op Ecopark De Wierde geplaatst. In het najaar hebben Afvalsturing Friesland, werkvoorzieningbedrijf Empatec, het Leger des Heils/ReShare, kringloopbedrijf Estafette en Fryslân Miljeu de krachten gebundeld op het gebied van de inzameling van textiel. Vanuit de regietaak van Afvalsturing Friesland voor de deelstromen wordt het door Fryslân Miljeu in de gemeenten ingezamelde textiel door en in samenwerking met medewerkers van Empatec gesorteerd in winkelgeschikt textiel, dat aan Estafette wordt doorgeleverd. Textiel dat niet voor verkoop geschikt is, wordt gerecycled. Op 21 november verrichtte het Friese Tweede Kamerlid mevrouw Jacobi samen met medewerkers van Empatec de officiële opening van het nieuwe textielsorteercentrum in Sneek. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
10
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Begin 2013 heeft Wecycle (de stichting die zorgdraagt voor de recycling van AEEA) de eindrapportage goedgekeurd van de in 2012 gehouden actie ‘Lekker Stuk’. Doel van deze actie was het bevorderen van de gescheiden inzameling van afgedankte kleine elektrische apparaten via de milieustraten, om daarmee de hoeveelheid afgedankte apparatuur in het huishoudelijk restafval te verminderen. Op basis van een nul- en eindmeting en sorteerproeven kon worden geconcludeerd dat het aandeel AEEA in huishoudelijk restafval gedurende de proefperiode met 100.000 kilogram is afgenomen. In het najaar van 2013 is in Leeuwarden een proef gestart met het inzamelen van afgedankte kleine elektrische apparaten via aparte inleverbakken onder brievenbussen. Deze proef wordt uitgevoerd in samenwerking tussen de gemeente Leeuwarden, Omrin, PostNL en Wecycle. Uit de proef moet blijken of deze vorm van bronscheiding een belangrijke bijdrage kan leveren aan de recycling van e-waste. In het voorjaar van 2013 zijn op diverse milieustraten in Friesland in samenwerking tussen de betrokken gemeenten, Omrin en het bedrijf RetourMatras containers geplaatst voor het apart inzamelen van afgedankte matrassen. Dit bedrijf beschikt over een matrasrecyclingsinstallatie waarmee de matrassen worden verwerkt tot herbruikbare metalen, textiel en matrasvulling. In een periode van zeven maanden zijn bijna 100 matrascontainers afgevoerd. Productie van duurzame energie Op grond van het Europese beleid en het daarop afgestemde landelijk beleidskader voor afvalstoffen zoals vastgelegd in het Landelijk afvalbeheerplan (LAP), wordt de verwerking van brandbaar restafval bij voldoende energie-efficiëntie als nuttige toepassing aangemerkt. Voor de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen betekent dit dat geen sprake is van een installatie voor de verwijdering van afvalstoffen, maar van een installatie voor nuttige toepassing. Het in de REC verbrande afval wordt met behulp van een turbine omgezet in stoom en elektriciteit, waarvan een substantieel gedeelte aan het zoutproductiebedrijf Frisia wordt geleverd. De resterende hoeveelheid geproduceerde elektriciteit wordt via het openbaar net afgezet. In oktober 2013, in de aanloop naar een akkoord tussen het kabinet en oppositiepartijen over de rijksbegroting 2014 en het daarmee samenhangende pakket aan bezuinigingsmaatregelen, leek de invoering van een belastingheffing op het verbranden van afval aanstaande. In het uiteindelijk gesloten bezuinigingsakkoord is toch afgezien van het invoeren van deze verbrandingsbelasting. In plaats daarvan werd besloten tot herinvoering van een belastingheffing op het storten van afval. Deze stortbelasting, met een tarief van € 17 per ton, gaat in per 1 april 2014. Definitieve zekerheid over het al dan niet invoeren van een verbrandingsbelasting is er niet, in afwachting van de uitkomsten van onderzoek naar alternatieve en/of aanvullende belastingmaatregelen vanaf 2015. De branchevereniging wordt hier nauw bij betrokken. Het financieel rendement van de REC wordt voor een groot gedeelte bepaald door de inkomsten uit de afzet van de geproduceerde energie. Belangrijk in dit verband zijn de (prijs)ontwikkelingen op de energiemarkt. De prijs van de geleverde stoom is in het afgelopen jaar gedaald als gevolg van de ontwikkelingen op de oliemarkt en de dollarkoers. Evenals in 2012 werd ook in 2013 een lagere dan de overeengekomen hoeveelheid energie door Frisia afgenomen als gevolg van minder zoutproductie. Gelet op de contractuele afspraken hierover met Frisia is besloten deze kwestie ter beoordeling aan de rechter voor te leggen. Hierover wordt in de loop van 2014 duidelijkheid verwacht. Om ook de (nog) niet nuttig toegepaste stoom in duurzame energie om te zetten, is besloten tot het plaatsen van een tweede turbine. Aan dit besluit is een haalbaarheidonderzoek vooraf gegaan. Met een tweede turbine wordt een nog grotere bijdrage geleverd aan het doel van de provincie Fryslân om in 2020 16% duurzame energie (groene stroom) te produceren. In 2012 was de REC verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de in Friesland geproduceerde duurzame energie. De tweede turbine zal naar verwachting eind 2015, begin 2016 in gebruik kunnen worden genomen, mede afhankelijk van het verloop van de vereiste vergunningprocedures.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
11
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ In april 2013 is een aanvraag ingediend voor wijziging van de vergunning, met name ten behoeve van uitbreiding van de vergunde verbrandingscapaciteit van de REC van maximaal 228.000 ton per jaar tot maximaal 280.000 ton per jaar. Deze verruiming is gewenst met het oog op verbetering van de calorische waarde van het te verbranden afval, zodat de productie van duurzame energie kan worden geoptimaliseerd. Tegen de verleende vergunning, die medio december 2013 van kracht is geworden, zijn twee beroepschriften ingediend. De door de hiervoor genoemde vergunningaanvraag ontstane onrust was aanleiding voor het in gezamenlijk overleg tussen de provincie Fryslân, de gemeente Harlingen en Omrin aanscherpen van het communicatieprotocol. Dit protocol bevat afspraken over proactieve en transparante informatievoorziening met betrekking tot de REC en de rollen van elk van de betrokken partijen hierin. In de laatste nog lopende juridische procedures rond de afgegeven vergunningen en ontheffingen met betrekking tot de ingebruikname van de REC, zijn in 2013 en begin 2014 voor Omrin positieve uitspraken door de betreffende rechters gedaan. De mogelijkheid om jaarlijks meer afval in de REC te verbranden roept begrijpelijkerwijs de vraag op of daarvoor voldoende afval beschikbaar is, gelet op de huidige afvalmarkt met een groter aanbod aan verwerkingscapaciteit dan afval. De beschikbare restcapaciteit in Nederland wordt deels gevuld door import van brandbaar afval uit met name het Verenigd Koninkrijk. Over 2012 was het aandeel buitenlands afval in Nederlandse installaties 12,8%. Dit aandeel is in 2013 verder toegenomen. Voor de komende jaren is de afvalportefeuille van Omrin voldoende ingevuld, mede door afspraken met andere afvalbedrijven over de uitruil van afvalstromen. Dit laat onverlet dat onze aandacht blijft uitgaan naar het realiseren van structurele versterking van onze afvalportefeuille. Dat doen we bij voorkeur door het aangaan van meerjarige samenwerking met (samenwerkende) overheidspartijen voor de levering van huishoudelijk afval. Besprekingen hierover met de Regio Noord-Veluwe - het samenwerkingsverband van de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten - hebben eind 2013 geresulteerd in de ondertekening van overeenkomsten voor de levering van het huishoudelijk restafval uit deze gemeenten aan Afvalsturing Friesland voor de periode vanaf 2016 tot en met 2023. Concreet gaat het dan om een hoeveelheid van circa 30.000 ton huishoudelijk restafval per jaar. De Regio Noord-Veluwe heeft vanwege de voordelen van het duurzaamheidsconcept van Omrin en uit financiële overwegingen ervoor gekozen om deze langdurige samenwerking met Afvalsturing Friesland aan te gaan. Voor zover in de komende jaren mocht blijken dat voor een optimaal rendement van de REC extra afval nodig is, wordt niet uitgesloten dat ook van de mogelijkheid van import van afval gebruik zal worden gemaakt. Het gaat dan om afval dat anders in het buitenland zou worden gestort en waarvoor in het betreffende land geen verwerkingsmogelijkheid in de zin van nuttige toepassing beschikbaar is. In de bedrijfsvoering van de REC hebben zich geen noemenswaardige problemen voorgedaan, behoudens ongeplande stilstand (naast twee geplande onderhoudstops) gedurende in totaal acht dagen door schade aan een koelwaterleiding en een technisch probleem met de ketel. Het aantal storingsuren van de REC in 2013 was 21, waarmee ruimschoots binnen het toegestane maximum van 60 storingsuren per jaar is gebleven. In april 2013 werd de jaarlijkse rapportage van het biomonitoringsonderzoek door de Universiteit van Wageningen gepubliceerd. In dit onderzoek worden via een aantal meetpunten in de omgeving van de REC de mogelijke emissie-effecten voor de componenten cadmium, kwik, PAK’s, dioxinen en fluoriden beoordeeld. Conclusie van het onderzoek was dat de emissie van de REC geen aantoonbare bijdrage heeft geleverd aan de belasting van de onderzochte componenten in de directe omgeving van de REC. Het monitoringsprogramma wordt jaarlijks herhaald. In september 2013 werd door de politieke partij Frisse Wind Harlingen bekendgemaakt dat uit onderzoek dat in haar opdracht was uitgevoerd, was gebleken dat eieren van scharrelkippen met dioxinen verontreinigd waren. Daarbij werd een mogelijke relatie met de REC als bron van deze verontreiniging gesuggereerd. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
12
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Uit het in opdracht van de gemeente Harlingen door de GGD in samenwerking met het RIVM en het RIKILT uitgevoerd vervolgonderzoek, blijkt dat in het patroon van de dioxinen in de eieren bij Harlingen geen afwijkingen zijn aangetroffen ten opzichte van de dioxinen die elders in Nederland in eieren gemeten zijn. In antwoord op Kamervragen hierover heeft de minister van VWS aangegeven dat er geen noodzaak is om aanvullend onderzoek te doen gelet op de resultaten van de emissiemetingen en het biomonitoringsonderzoek bij de REC, en zij dit niet als een specifiek probleem in Harlingen beschouwt. Relatiebeheer en maatschappelijk belang We hechten veel belang aan goede relaties met onze stakeholders. Daarbij gaat het in de eerste plaats om de Friese gemeenten als aandeelhouder en klant van Afvalsturing Friesland. Naast het reguliere overleg via de aandeelhoudersvergaderingen en de ambtelijke contactpersonen, zijn er gedurende het afgelopen jaar diverse contactmomenten geweest via bilateraal overleg tussen directie en bestuurlijke vertegenwoordigers, overleg met colleges en raden en bezoeken van college- en raadsleden aan Ecopark De Wierde en de REC. Verder wordt met omwonenden van onze bedrijfslocaties in Heerenveen en Harlingen contact onderhouden via klankbordbijeenkomsten. Vanuit de landelijke politiek en door statenleden is via bedrijfsbezoeken belangstelling getoond voor de bedrijfsactiviteiten van Afvalsturing Friesland. Door herindeling (Súdwest-Fryslân en De Friese Meren) en opheffing (gemeente Boarnsterhim) is het aantal aandeelhoudende gemeenten van Afvalsturing Friesland verminderd tot 24. Gelet op nog verwachte gemeentelijke herindelingen in Friesland zal het aantal aandeelhouders in de komende jaren verder afnemen. Op 19 maart 2014 zijn de gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Als gevolg daarvan zal de vertegenwoordiging van de gemeenten in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de nodige wijzigingen ondergaan. Door overleg en informatiebijeenkomsten zullen de nieuwe vertegenwoordigers worden geïnformeerd over de werkzaamheden die Afvalsturing Friesland namens de gezamenlijke gemeenten verricht. In maart 2013 is een einde gekomen aan de langlopende juridische procedure tussen Afvalsturing Friesland en de gemeente Smallingerland over de levering van het huishoudelijk afval door deze gemeente. Het gerechtshof kwam in haar einduitspraak tot het oordeel dat de gemeente haar leveringsrelatie met Afvalsturing Friesland op zodanige wijze had beëindigd, dat zij daarvoor geen schadevergoeding verschuldigd is. De statutenwijziging van Afvalsturing Friesland van 2007 blijft in hoger beroep ongewijzigd van kracht. Verder bepaalde de rechter dat de gemeente voor het nietgeleverde gft een schadevergoeding van ruim € 70.000 aan Afvalsturing moet betalen. In het voorjaar van 2013 is een intentieverklaring voor samenwerking tussen de Friese Milieu Federatie en Omrin ondertekend. Deze samenwerking richt zich op verdere bewustwording met betrekking tot het voorkomen van zwerfafval, het nog beter scheiden van afval en hoogwaardig hergebruik van afvalstromen. Concrete voorbeelden van bewustwordingsactiviteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd, zijn het project Afval Awareness (waarvoor een lespakket voor de bovenbouw van basisscholen is ontwikkeld) en de al jarenlang georganiseerde Himmelwiken in diverse Friese gemeenten. In het kader van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid bieden wij waar mogelijk en zinvol stageplaatsen voor jongeren die in opleiding zijn en faciliteren wij in (leer)werkplekken, werkervaringsplaatsen en inzet van vrijwilligers. In februari 2013 vond bij de REC de startbijeenkomst plaats van een proefproject in samenwerking tussen dertien gemeenten in het westen van Friesland en met Empatec, met als doel om uitkeringsgerechtigden zo snel mogelijk aan werk te helpen. Centraal in deze gezamenlijke aanpak staat de werkgever en zijn mogelijkheden en wensen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in zijn bedrijf in te zetten. Omrin is een van de bedrijven die hiervoor werkervaringsplaatsen aanbiedt. Een andere samenwerking waarbij de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt wordt gestimuleerd is het eerdergenoemde textielsorteercentrum in Sneek, waar meer dan 20 mensen via Empatec worden ingezet. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
13
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ De inzet van deze mensen, voor zover de werkzaamheden dat mogelijk maken, was ook voorwaarde in de aanbesteding door Omrin van het groenonderhoud op Ecopark De Wierde en de voormalige stortplaats Weperpolder bij Oosterwolde. Resultaat hiervan is het gedeeltelijk uitvoeren van werk door medewerkers van Caparis op de Weperpolder en door medewerkers van Empatec op Ecopark De Wierde. Verder werkte Omrin mee aan het project ‘Wij doen het zelf’, een initiatief van de gemeente Leeuwarden, waarbij jongeren worden gecoacht bij het vinden van een reguliere baan en gebruik kunnen maken van het netwerk van Omrin. Medio 2013 is samen met het Friesland College een manifest ondertekend door Omrin, Philips, het CJIB, Paques Watertechnologie, Uitgeverij Jongbloed, ZuidOostZorg, De Friesland Zorgverzekeraar, Deloitte, Hamilton Bright en de Leeuwarder Courant. Doel hiervan is om samen met het MBO op het Friesland College werken en leren beter op elkaar af te stemmen, zodat jongeren door het opdoen van praktijkervaring beter worden voorbereid op hun rol als toekomstige werknemers. Halverwege het verslagjaar is het digitaal duurzaamheidsverslag van Omrin over 2012 uitgebracht (http://www.omrindigitaaljaarverslag.nl/). In dit verslag wordt vanuit de missie van Omrin (‘passie voor kringloop’) op overzichtelijke en beknopte wijze de rol van Omrin op duurzaamheidsgebied uiteengezet en kunnen belangstellenden de gepresenteerde informatie naar eigen behoefte selecteren en gebruiken voor informatieve doeleinden. Kwaliteit, arbo, veiligheid en milieu (KAVM) Begin 2013 is de initiële audit uitgevoerd voor de certificaten ISO 9001 (kwaliteit), ISO 14001 (milieu) en OHSAS 18001 (arbeidsomstandigheden en veiligheid). De REC maakte voor de eerste keer – met positief resultaat – deel uit van de jaarlijkse auditronde. Deze door het bureau KIWA uitgevoerde audit resulteerde in nul kritische en twee niet-kritische tekortkomingen. Laatstgenoemde tekortkomingen hadden betrekking op een niet-geactualiseerde procesbeschrijving voor de afzet van deelstromen en het ontbreken van documentatie over het feitelijke moment van ingebruikname van de kunststofscheider in de nascheidingsinstallatie. De auditoren waren onder de indruk van de ontwikkeling die Omrin op KAVM-gebied heeft doorgemaakt, zeker in vergelijking met veel andere bedrijven in de afvalbranche. Ook de auditronde van begin 2014 is positief verlopen, in het bijzonder als het gaat om de betrokkenheid van de medewerkers bij KAVM-gerelateerde zaken en de orde en netheid op de verschillende bedrijfslocaties van Omrin. De audit heeft wel een aantal verbeterpunten opgeleverd, waaronder het aantoonbaar beoordelen van leveranciers op arbo- en milieuaspecten en inzicht in de aanschaf van nieuw gereedschap in verband met tijdige periodieke keuring. Inmiddels is een plan van aanpak voor de gewenste verbeteringen ingediend, met als doel om de noodzakelijke maatregelen voor medio april 2014 te hebben gerealiseerd. Op basis van het in 2012 uitgevoerde intern onderzoek naar het veiligheidsbewustzijn binnen Omrin is een plan van aanpak opgesteld waarvan de uitvoering afgelopen jaar is gestart. Uit het onderzoek bleek dat de systemen op veiligheidsgebied (werkprocessen, procedures en werkinstructies) adequaat zijn maar dat de cultuur, waarin het altijd strikt naleven van veiligheidsregels voorop staat, verbeterd kan worden. Als onderdeel van het implementatietraject is KAVM inmiddels vast onderdeel van overleggen op bedrijvengroep-, MT- en teamniveau, worden KAVM-zaken besproken met de Ondernemingsraad, worden alle relevante besluiten voor zover van toepassing voorzien van een KAVM-advies en worden interne audits en inspectie- en observatierondes uitgevoerd in aanwezigheid van de lijn. De belangrijkste KAVM-zaken zijn ook vast punt van bespreking met de Raad van Commissarissen. In het afgelopen jaar zijn twee workshops gehouden voor de leidinggevenden binnen Omrin, waarin de achtergronden van het niet altijd nakomen van veiligheidsafspraken en het elkaar aanspreken op onveilig handelen centraal stonden. Dit traject krijgt in 2014 een vervolg. Het veiligheidsbewustzijn blijkt mede uit het aantal meldingen van bijna-ongevallen/gevaarlijke situaties. De sinds 2010 jaarlijks stijgende lijn van meldingen toont aan dat het veiligheidsbewustzijn in dit opzicht is verbeterd. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
14
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Naast de meldingen worden ook de ongevallen met en zonder verzuim geregistreerd en geanalyseerd. Het aantal ongevallen dat tot verzuim leidt is Omrin-breed flink gedaald in het verslagjaar (tot 5), terwijl het aantal ongevallen zonder verzuim is toegenomen (tot 58). Inzet is om dit aantal terug te dringen, onder meer door de uitvoering van het plan van aanpak voor verbetering van de veiligheidscultuur. Tegelijkertijd moet worden onderkend dat cultuurverandering een proces is dat tijd vergt. De door het bevoegd gezag gehouden toezichtcontroles op de naleving van de desbetreffende vergunningvoorschriften op de verschillende bedrijfslocaties (milieustraten, Ecopark De Wierde en REC), heeft niet geleid tot noemenswaardige aandachtspunten. Gemeenschappelijke waarden Samenwerking is het sleutelwoord bij Omrin, niet alleen in relatie tot onze omgeving maar zeker ook binnen de organisatie. In gezamenlijk overleg zijn vijf waarden geformuleerd die als maatgevend voor alle medewerkers worden beschouwd: de klant staat centraal, onze medewerkers maken het verschil, ze werken resultaatgericht samen, zijn gedreven en toekomstgericht en nemen verantwoordelijkheid. Aan deze waarden zijn vijf principes verbonden: we maken afspraken en komen deze na, we hebben aandacht en respect voor elkaar, we streven naar een win/win-situatie, het teamresultaat wordt boven het individueel resultaat gesteld en we geven onze klant 100% aandacht. Met inachtneming van deze waarden en principes wordt gestreefd naar optimale duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers. Duurzame inzetbaarheid is al langer een leidend principe in het personeelsbeleid van Omrin, maar is inmiddels ook een belangrijk thema in de CAO Afval & Milieu. Ook vanuit de rijksoverheid wordt hier in toenemende mate op ingezet, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gelanceerde website ‘Neem jij initiatief op je werk’. Doel hiervan is het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van werknemers voor gezondheid, mobiliteit en scholing. In het kader van duurzame inzetbaarheid van de medewerkers is gedurende het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan verzuimmanagement, leiderschapsontwikkeling, scholing en opleiding, functioneren en beoordeling en leeftijdsbewust personeelsbeleid. Omrin voert een actief integriteitsbeleid en staat voor een open, transparante cultuur waarin integriteit op verschillende niveaus een regelmatig terugkerend onderwerp van bespreking is. In 2013 is hierover gecommuniceerd via de reguliere overlegstructuren, intranet, nieuwsbrieven voor het personeel en door gebruik te maken van de communicatiecampagne die hierover door onze werkgeversvereniging WENb is ontwikkeld. De aandacht die bij Omrin uitgaat naar adequaat verzuimmanagement, wordt mede zichtbaar in het ziekteverzuim. Met een verzuim van 2,8% over 2013 blijft het verzuimpercentage bij Afvalsturing Friesland laag. Dit wordt bevestigd door een vergelijking met de resultaten van onderzoek door werkgeversvereniging WENb naar ziekteverzuim in de sector Afval & Milieu, die uitkomen op een gemiddeld verzuim tussen 5 en 6%. Ondernemingsraad en CAO-ontwikkelingen Tussen de Ondernemingsraad (OR) en de algemeen directeur zijn in 2013 zes reguliere overlegvergaderingen gehouden en één overlegvergadering waarin de algemene gang van zaken van de onderneming is besproken zoals is voorgeschreven in de Wet op de ondernemingsraden. In deze vergaderingen zijn instemmingsaanvragen behandeld en geaccordeerd met betrekking tot overwerkcompensatie, plan van aanpak risico-inventarisatie & -evaluatie en aanvullingen op het integriteitprotocol. Verder is gesproken over de jaarrapportages op het gebied van privacy en integriteit, studiekostenfaciliteiten en de evaluatie van de organisatiewijzigingen bij de centrale staf. In september is een informeel overleg gehouden tussen de OR, de Raad van Commissarissen en de directie van Afvalsturing Friesland.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
15
Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ In het najaar zijn verkiezingen voor een nieuwe Ondernemingsraad gehouden. Voor drie van de vijf kiesgroepen waren geen verkiezingen nodig, omdat zich daar evenveel medewerkers als beschikbare zetels kandidaat hadden gesteld. Bij de andere twee kiesgroepen was de opkomst van het aantal stemgerechtigden respectievelijk 83% en 93%. De nieuwe Ondernemingsraad, bestaande uit twaalf leden, is op 31 oktober 2013 officieel geïnstalleerd. Medio 2013 werd een principeakkoord bereikt tussen de werkgeversvereniging WENb en de vakorganisaties over een nieuwe CAO voor de sector Afval & Milieu. In eerste instantie werd dit akkoord door een meerderheid van de leden van Abvakabo FNV afgewezen, maar in het najaar stemde Abvakabo FNV alsnog in met het bereikte akkoord. De nieuwe CAO heeft een looptijd van 15 maanden (1 juni 2013 tot 1 september 2014) en omvat onder andere een structurele loonsverhoging van 1,5% vanaf 1 juni 2013 en bevordering van duurzame inzetbaarheid. De personeelsbezetting zal naar verwachting in 2014 stabiel blijven ten opzichte van 2013. Ten slotte Terugkijkend op 2013 mag de conclusie worden getrokken dat we er in zijn geslaagd om een goede invulling aan onze strategische doelstellingen te geven. Afvalsturing Friesland heeft in het afgelopen jaar een rol van betekenis gespeeld bij de transitie van afval naar grondstoffen en de productie van duurzame energie, heeft opnieuw financieel voordeel voor haar aandeelhouders gerealiseerd in de vorm van lagere tarieven en daarmee een lagere afvalstoffenheffing voor de Friese burgers mogelijk gemaakt, en heeft haar verantwoordelijkheid in het kader van maatschappelijke verantwoordelijkheid genomen. We zullen met alle aan ons bedrijf verbonden belanghebbenden, zowel intern als extern, ons maximaal moeten inspannen om de gewenste koers in de komende jaren te kunnen continueren. ir. J.W.G. Vernooij, algemeen directeur
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
16
Juridische structuur Afvalsturing Friesland ______________________________________________________________________________________
Afvalsturing Friesland N.V.
Stichting Nazorg Ouwster haule (beheersstichting)
Afvalbeheer Noord Groningen (50%) Bouw - en Reststoffen Friesland B.V. BRF (100%)
Stuurwiel Grondreiniging B.V. (33,33%)
ASF-SBI B.V (100%)
Reststoffen Energie Centrale BV (100%)
Stuurwiel Bagger- en SlibbewerkingB.V. (33,33%)
ARF B.V. (100%)
SBI Friesland v.o.f.
Omrin Econvert B.V. (100%)
Econvert v.o.f. (33,3%)
(ARF 99,5%, ASF-SBI 0,5%)
B.V
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
17
Kerngegevens en kengetallen ______________________________________________________________________________________
Uniforme tarieven (in €) Restafval Gft-afval
Verwerkte hoeveelheden (x 1.000 ton) Restafval Friesland Restafval derden Gft-afval Bedrijfsafval Overige categorieën afval
Financiële kengetallen (x € 1.000) Omzet Resultaat Groepsvermogen Balanstotalen Aantal werknemers Mannen Vrouwen
2013
2012
2011
2010
2009
97.50 58,50
107,00 57,50
107,00 57,50
127,50 56,50
130,00 55,50
137 45 69 112 162 525
142 55 72 76 167 512
146 58 73 46 93 416
148 57 69 26 208 508
151 57 69 26 266 569
83.246 2.255 43.794 240.124
83.296 1.183 41.634 246.492
67.407 3.525 40.546 248.390
81.232 3.977 40.179 251.226
85.034 1.268 36.132 198.191
195 32
198 37
200 37
320 44
309 50
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
18
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
19
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
JAARREKENING
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
20
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Geconsolideerde balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming 31 december 2013 € 1.000 € 1.000
31 december 2012 € 1.000 € 1.000
208.060 776
217.015 877
Actief Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
208.836 Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen
1.470 22.539 7.279
217.892 1.723 20.641 6.236
31.288
28.600
240.124
246.492
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
21
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Geconsolideerde balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming 31 december 2013 € 1.000 € 1.000
31 december 2012 € 1.000 € 1.000
Groepsvermogen Aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen
43.794
41.634
Voorzieningen
12.228
12.711
Langlopende schulden
146.580
155.386
Kortlopende schulden
37.522
36.761
240.124
246.492
Passief
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
22
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 2013 € 1.000 Netto-omzet Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grond- en hulpstoffen, uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen, salarissen en sociale lasten Afschrijvingen en waardeverminderingen Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel in het resultaat van nietgeconsolideerde ondernemingen
Resultaat na belastingen
2012 € 1.000
€ 1.000
83.246
€ 1.000
83.296 83.246
83.296
30.047 14.102
30.932 14.148
15.958 14.373
15.658 14.000 74.480
74.738
8.766
8.558
-5.840
-6.800
2.926
1.758
-770
-1.018
99
443
2.255
1.183
Overzicht totaal resultaat Geconsolideerd netto resultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen als onderdeel van het groepsvermogen Totaal resultaat
2.255
1.183
-
-
2.255
1.183
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
23
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2013 (Volgens de indirecte methode) 2013 € 1.000 € 1.000
2012 € 1.000 € 1.000
8.766
8.558
15.958 -483
15.658 -804
Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen en waardeverminderingen Mutaties voorzieningen Mutaties in werkkapitaal: Mutatie vorderingen Mutatie voorraden en onderhanden werk Mutatie schulden Kasstroom uit bedrijfsoperaties
-2.484 253 133
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest
-2.220 -1.080 2.080 -2.098
-1.220
22.143
22.192
67 -5.907
8 -6.808
Ontvangen dividend Betaalde winstbelasting
-5.840 545 -184
-6.800 693 -128
Kasstroom uit operationele activiteiten
16.664
15.957
Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Uitgaven financiële vaste activa
-7.007 4 -345
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende leningen Aflossing langlopende schulden Mutatie rekening-courant krediet Betaald dividend Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-6.834 1.032 -168 -7.348
4.000 -11.844 -334 -95
-5.970 4.500 -9.644 882 -95
-8.273
-4.357
Saldo mutatie geldmiddelen
1.043
5.630
Liquide middelen vorig jaar Liquide middelen dit jaar
6.236 7.279
606 6.236
Mutatie liquide middelen
1.043
5.630
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
24
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Toelichting op de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winsten verliesrekening en het geconsolideerd kasstroomoverzicht Algemeen Activiteiten De activiteiten van Afvalsturing Friesland NV, statutair gevestigd te Leeuwarden aan de Hidalgoweg 5, en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit: taken op het gebied van de afvalverwijdering het bewerken en verwerken van afvalstromen. Groepsverhoudingen Afvalsturing Friesland NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens, vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW, is onderstaand opgenomen: Geconsolideerde maatschappijen Naam ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Statutaire zetel Bouw- en Reststoffen Friesland BV ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV ReststoffenEnergieCentrale BV Omrin Econvert BV Afvalverwerking Regio Friesland BV Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland VOF
Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden De Bilt Oudehaske
Aandeel in het geplaatste kapitaal 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Niet-geconsolideerde deelnemingen Naam ◦ ◦ ◦ ◦
Statutaire zetel Stuurwiel Grondreiniging BV Stuurwiel Bagger- en Slibbewerking BV Econvert VOF Afvalbeheer Noord Groningen BV
Oudehaske Oudehaske Drachten Leeuwarden
Aandeel in het geplaatste kapitaal 33 1/3% 33 1/3% 33 1/3% 50 %
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
25
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Afvalsturing Friesland NV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Afvalsturing Friesland NV. De financiële gegevens van Afvalsturing Friesland NV zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winst- enverliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen de reële waarden. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.
Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de ‘Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. De vennootschap past hedge accounting toe op basis van generieke documentatie. De vennootschap documenteert de wijze waarop de hedgerelaties passen in de doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedge. De vennootschap dekt haar renterisico af door renteswaps. Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewezen voor kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Voor het ineffectieve deel wordt het verschil tussen de kostprijs en de lagere reële waarde in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Voor de toelichting van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de specifieke postgewijze toelichting. Onderstaand is het beleid van de groep opgenomen ten aanzien van financiële risico’s. Tevens worden de financiële derivaten van de groep en de hiermee verbonden financiële risico's toegelicht. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
26
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Renterisico Het renterisicobeleid heeft tot doel de renterisico’s die voortkomen uit de financiering van de vennootschap te beperken en daarmee tevens de netto-rentelasten te optimaliseren. Dit beleid vertaalt zich in een gewenst profiel van vastrentende en variabelrentende posities inclusief liquide middelen. Liquiditeitsrisico Periodiek worden liquiditeitsbegrotingen opgesteld. Door tussentijdse monitoring en eventuele bijsturing worden liquiditeitsrisico’s beheerst. In de liquiditeitsbegrotingen wordt rekening gehouden met beperkte beschikbaarheid van liquide middelen waaronder bankgaranties
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en ontvangen investeringssubsidies. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met eventuele restwaarde. Investeringen in de stortcompartimenten op Ecopark De Wierde worden naar rato van het aangeleverde tonnage in relatie tot de totale stortcapaciteit afgeschreven. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Financiële vaste activa De (niet-geconsolideerde) deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze waarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Afvalsturing Friesland NV. Indien er bij een deelneming sprake is van een negatief eigen vermogen en er geheel of ten dele wordt ingestaan voor de schulden van de deelneming, wordt voor het aandeel in eventuele verdere verliezen een voorziening gevormd. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Voorraden grond- en hulpstoffen, gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs op basis van fifo of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere nettoopbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. Bij de waardering van de voorraad wordt rekening gehouden met incourantheid. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Onder de vorderingen is een actieve belastinglatentie opgenomen. Actieve belastinglatenties worden gewaardeerd voor zover realisatie daarvan waarschijnlijk is. Deze actieve latentie is gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen Latente belastingverplichtingen: Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
27
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Deze voorziening wordt gewaardeerd tegen het voor het komende boekjaar geldende nominale tarief. Overige voorzieningen - Eindafwerking stortplaatsen: Voor in de toekomst te betalen bedragen in relatie tot het afdekken, afwerken en in één geval nazorgen van de door Afvalsturing Friesland beheerde stortplaatsen zijn voorzieningen gevormd. De voorziening wordt opgebouwd naar rato van het gestorte tonnage. De voorziening voor afdekken en afwerking is opgenomen tegen nominale waarde, de voorziening voor nazorg is opgenomen tegen de contante waarde tegen een disconteringsvoet van 6%. - Voorziening voor jubileumuitkeringen: Deze voorziening is getroffen voor toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers. De voorziening is actuarieel berekend, op basis van contante waarde van de verplichtingen uit geldende regelingen voor jubileumuitkeringen. Hierbij is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en ontslagkansen. De gehanteerde disconteringsvoet bedraagt 4,5%. De (overgangs-)verplichting wordt lineair opgebouwd. Pensioenen De vennootschap heeft een pensioenregeling die wordt gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten een bedrijfstakpensioenfonds. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerderbenadering”. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de vennootschap en worden indien van toepassing in de balans opgenomen. De dekkingsgraad van het ABP bedraagt per 31-12-2013 106% (2012: 96%).
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto-omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar in rekening gebrachte diensten onder aftrek van kortingen en de over de omzet geheven belastingen. Exploitatiesubsidies Exploitatiesubsidies worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht in het jaar waar de opbrengsten betrekking op hebben. Kosten van grond- en hulpstoffen, uitbesteed werk en andere externe kosten Deze kosten omvatten de kostprijs van de geleverde diensten, de door derden in rekening gebrachte verwerkingskosten alsmede de in rekening gebrachte afvalstoffenbelasting. Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Afvalsturing Friesland NV geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening. De mutatie in latente belastingvorderingen en -schulden wordt hierbij eveneens in aanmerking genomen. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
28
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Op basis van artikel 2 lid 7 van de Wet op de vennootschapsbelasting is Afvalsturing Friesland NV als overheidstaken uitvoerende vennootschap niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Overige tot de groep behorende vennootschappen zijn wel belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.
Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen en betaalde interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
29
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Bedrijfsgebouwen en – terreinen
Machines en installaties
Activa in uitvoering
Totaal
€ 1.000
Andere bedrijfsmiddelen € 1.000
€ 1.000
€ 1.000
€ 1.000
56.302 960 57.262
136.060 4.907 140.967
24.653 1.038 25.691
102 102
217.015 7.007 224.022
Desinvesteringen Afschrijvingen
-2.788
-4 -11.471
-1.699
-
-4 -15.958
Boekwaarde per 31 december 2013 Afschrijvingspercentages
54.474 0-10%
129.492 10-50%
23.992 0-33%
102 0%
208.060
Boekwaarde per 1 januari 2013 Investeringen
Ten behoeve van de bouw van de ReststoffenEnergieCentrale is een BSRI-subsidie toegekend voor een bedrag van € 6.000.000. Deze subsidie is in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa. Cumulatieve aanschafwaarde per 1 januari 2013 Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 2013 Boekwaarde per 1 januari 2013 Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2013 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2013 Boekwaarde per 31 december 2013
81.946
179.998
30.978
-
292.922
25.644
43.938
6.325
-
75.907
56.302
130.060
24.653
-
217.015
82.905
184.402
31.963
102
299.372
28.431
54.910
7.971
-
91.312
54.474
129.492
23.992
102
208.060
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
30
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Financiële vaste activa Een overzicht van de financiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Niet-geconsolideerde deelnemingen € 1.000
Overige vorderingen € 1.000
€ 1.000
Boekwaarde per 1 januari 2013
743
134
877
Mutaties: Aankopen, verstrekte leningen Aandeel resultaat Reclassificatie voorziening Dividend deelneming
99 80 -545
345 -80 -
345 99 -545
377
399
776
Boekwaarde per 31 december 2013
Totaal
Voorraden
Grond- en hulpstoffen Gereed product en handelsgoederen Totaal
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
842 628 1.470
868 855 1.723
Vorderingen
Debiteuren Participanten en deelnemingen Latente belasting vorderingen Vorderingen Belastingen Overige vorderingen Overlopende activa
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
16.414 263 2.768 54 2.912 128 22.539
13.657 383 3.354 12 3.052 183 20.641
Op balansdatum zijn onder de debiteuren begrepen handelsvorderingen op aandeelhouders voor een bedrag van € 5.163.000 (2012: € 4.456.000). De op de debiteuren in mindering gebrachte voorziening voor het risico van oninbaarheid bedraagt € 66.000 (2012: € 82.000). De vorderingen hebben een looptijd korter dan een jaar. De latente belastingvorderingen hebben grotendeels een verwachte looptijd langer dan een jaar.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
31
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Liquide middelen Van de liquide middelen staat € 4.499.000 op een rekening die niet ter vrije beschikking staat. Hierbij wordt verwezen naar de verstrekte zekerheden bij de langlopende schulden. Groepsvermogen Het verloop van het groepsvermogen is als volgt:
Groepsvermogen per 1 januari Resultaat boekjaar Dividend Mutatie aandeel derden Groepsvermogen per 31 december
31 december 2013 € 1.000 41.634 2.255 -95 43.794
31 december 2012 € 1.000 40.546 1.183 -95 41.634
Er hebben zich geen rechtstreekse vermogensmutaties voorgedaan. Aandeel van rechtspersoon in het groepsvermogen Voor een toelichting op het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de vennootschappelijke jaarrekening. Voorzieningen
Boekwaarde per 1 januari 2013 Dotaties Uitgaven Vrijval Boekwaarde per 31 december 2013
Latente belastingverplichtingen € 1.000
Overige voorzieningen € 1.000
Totaal € 1.000
1.104 -138 966
11.607 384 -244 -485 11.262
12.711 384 -244 -623 12.228
De overige voorzieningen betreffen in hoofdzaak de eindafwerking en nazorg van stortplaatsen. De voorzieningen zijn als langlopend te beschouwen. De overige voorzieningen kunnen als volgt worden gespecificeerd:
Voorziening Weperpolder Voorziening eindafwerking De Wierde Voorziening jubileumuitkeringen
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
3.205 8.004 53 11.262
3.637 7.917 53 11.607
De voorzieningen Weperpolder en eindafwerking De Wierde zijn gevormd om de eindafwerking alsmede de daarmee gepaard gaande overige kosten van deze door Afvalsturing Friesland NV beheerde stortplaatsen te financieren. Met betrekking tot de voorziening Weperpolder is daarbij tevens rekening gehouden met de kosten van nazorg. De nazorgkosten voor de stortplaats De Wierde komen voor rekening van de provincie Fryslân. De voorziening voor afdekken en afwerking is opgenomen tegen nominale waarde, de voorziening voor nazorg is opgenomen tegen de contante waarde tegen een disconteringsvoet van 6%. Voor toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers is een voorziening opgenomen. De voorziening is actuarieel berekend op basis van de contante waarde van rechten op grond van
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
32
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ aanwezige regelingen voor jubileumuitkeringen. Er is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en ontslagkansen. Langlopende schulden Totaal € 1.000
31 december 2013 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 %
Schulden kredietinstellingen
146.580
4.924
Totaal
146.580
4.924
1,8-6,4
Totaal € 1.000
31 december 2012 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 %
155.386
88.729
155.386
88.729
1,8-6,4
Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in de hierboven genoemde bedragen, maar opgenomen onder de kortlopende schulden. In 2017 is er een nieuw herfinancieringsmoment. Hierdoor is een deel van de leningen – met een waarschijnlijke looptijd > 5 jaar – niet vermeld onder de schulden met een looptijd > 5 jaar. Een deel van de leningen heeft een achtergesteld karakter. Per 31 december 2013 betreft dit een bedrag van € 15.400.000. De langlopende schulden hebben voor € 129.400.000 betrekking op hypothecaire leningen. De rentepercentages zijn deels variabel en gekoppeld aan Euribor. Verstrekte zekerheden 1e hypotheek ad € 7.500.000 op de nieuwbouw van het bedrijfscomplex/industrieel op De Hemrik te Leeuwarden, 40% eigen gebruik en 60% verhuur aan Fryslân Miljeu (jaarhuur). 1e hypotheek ad € 209.250.000 op de percelen grond inclusief opstallen, kadestraal gemeente Harlingen, Sectie F, nummers 697, 1428, 1429, 1541, 1544, 1546 en 1547 SBI VOF heeft een aantal leningen afgesloten. Afvalsturing Friesland NV staat er voor in dat het garantievermogen wordt gehandhaafd op een bedrag ten minste gelijk aan 25% van het gecorrigeerde balanstotaal. Verpanding van de huurpenningen uit hoofde van de huurinkomsten betrekking hebbend op de verhuur voor voornoemd bedrijfscomplex door Afvalsturing Friesland NV aan BV Fryslân Miljeu Bedrijfsservice en BV Fryslân Miljeu Noordwest inclusief de eventueel aan deze vordering verbonden rechten en zekerheden. Garantie afgegeven door Afvalsturing Friesland voor de verplichtingen uit hoofde van een renteswap van Reststoffen Energie Centrale BV. Verpanding van de vorderingen derden en intercompany van Afvalsturing Friesland NV, ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV en Reststoffen Energie Centrale BV. Verpanding van machines/inventaris en bankrekeningen van Afvalsturing Friesland NV en Reststoffen Energie Centrale BV. Verpanding bedrijfsinventaris en goederen SBI VOF. Verpanding van afval- en energiecontracten van en verzekeringsuitkeringen aan Reststoffen Energie Centrale BV en/of Afvalsturing Friesland NV(voor zover deze betrekking hebben op REC). Verpanding van aandelen in Reststoffen Energie Centrale BV, ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV, Afvalverwerking Regio Friesland BV en Omrin Econvert BV. Er staat € 4.499.000 op een rekening die niet ter vrije beschikking staat. Dit bedrag geldt als zekerheid voor een termijn aflossing en rente. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
33
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Kortlopende schulden
Aflossing komend jaar op langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Participanten en deelnemingen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies Overige schulden
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
12.406 4.337 318 8.427 4.243 125 7.666 37.522
11.444 4.671 202 8.785 3.828 120 7.711 36.761
De maximale kredietfaciliteit rekening courant bij kredietinstellingen bedraagt € 7.850.000. Van deze maximale faciliteit is € 4.337.000 benut. De verstrekte zekerheden staan vermeld onder de toelichting op de langlopende schulden. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Er zijn verschillende bankgaranties afgegeven ter hoogte van € 570.000. Binnen de groep bestaan een aantal fiscale eenheden voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Iedere vennootschap in de fiscale eenheid is hoofdelijk aansprakelijk voor de door de combinatie verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Afvalsturing Friesland N.V. heeft een borgstelling voor € 800.000 afgegeven voor de schuld kredietinstellingen van een van haar deelnemingen (2012: 1.000.000). Verschillende groepsmaatschappijen zijn operationele leaseverplichtingen aangegaan ten behoeve van personenauto’s. De jaarlijkse kosten hiervan bedragen € 185.000. De maximale looptijd van deze contracten is 4 jaar. Afvalsturing Friesland N.V. is op basis van de B3-status eigen risicodrager ten aanzien van de WW. Voor de overige juridische entiteiten in de groep is dit niet van toepassing. Voor de afdekking van het renterisico op langlopende schulden heeft de vennootschap twee renteswaps afgesloten. Voor de verwerking van de renteswap past de vennootschap kostprijshedge-accounting toe. Een swap heeft een hoofdsom van maximaal € 70.000.000. Met deze renteswap wordt het risico van een variabele rente (gebaseerd op 3-maands Euribor) afgedekt door een overeengekomen vast rentepercentage van 4,8% voor de gehele looptijd. Vanaf 1 januari 2010 loopt het nominaal bedrag lineair af in 10 jaar. De kostprijs van de renteswap bedraagt nihil. De waarde op balansdatum is -/- € 5.297.000 (2012: -/- € 7.610.000). De tweede swap heeft een hoofdsom van maximaal € 13.500.000. Met deze renteswap wordt het risico van een variabele rente (gebaseerd op 3-maands Euribor) afgedekt door een overeengekomen vast rentepercentage van 2,0 % voor de gehele looptijd. Vanaf 1 januari 2012 loopt het nominaal bedrag lineair af in 7 jaar. De kostprijs van de renteswap bedraagt nihil. De waarde op balansdatum is -/- € 341.000 (2012: -/- € 564.000). In de met de bank afgesloten overeenkomst is geen verplichting opgenomen tot bijstorting in het geval er sprake is van een negatieve waarde van de renteswaps die een vastgestelde grens overschrijdt, uitgezonderd indien er sprake is van tussentijdse beëindiging van de financiering.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
34
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde winst- en verliesrekening Netto-omzet De netto-omzet kan als volgt worden gespecificeerd: 2013 € 1.000 Afvalverwerking Energie en grondstoffen Overig
41.462 37.817 3.967 83.246
2012 € 1.000 44.652 34.386 4.258 83.296
Kosten van grond- en hulpstoffen, uitbesteed werk en andere externe kosten De kosten van grond- en hulpstoffen, uitbesteed werk en andere externe kosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2013 2012 € 1.000 € 1.000 Verwerkingskosten derden Inhuur transport Inhuur personeel Inkoop energie Inkoop overig
13.414 4.579 3.777 3.018 5.259 30.047
13.000 4.911 4.094 3.654 5.273 30.932
2013 € 1.000
2012 € 1.000
11.265 1.384 1.453 14.102
11.233 1.453 1.462 14.148
Lonen, salarissen en sociale lasten
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten
Het gemiddeld aantal werknemers (fte) gedurende het jaar bedroeg: 2013 2012 Fte fte Afvalverwerking en energieproductie Overige en ondersteunende activiteiten
106 113 219
103 120 223
2013 € 1.000
2012 € 1.000
4.811 1.706 1.626 1.128 5.102 14.373
3.723 1.802 1.416 1.080 5.979 14.000
Overige bedrijfskosten
Onderhoud installaties Huisvestingskosten Transportkosten Overige personeelskosten Overige bedrijfskosten
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
35
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Aandeel in resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen waarin wordt deelgenomen Dit betreft het aandeel in het resultaat van een vennootschap waarin voor 50% wordt deelgenomen, twee vennootschappen waarin middellijk via Bouw- en Reststoffen Friesland BV wordt deelgenomen en een vennootschap waarin middellijk via Omrin Econvert BV wordt deelgenomen. Financiële baten en lasten
Andere rentebaten en soortgelijke Opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
2013 € 1.000
2012 € 1.000
67 -5.907 -5.840
8 -6.808 -6.800
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Op basis van artikel 2, lid 7 van de Wet op de Vennootschapsbelasting is Afvalsturing Friesland NV niet vennootschapsbelastingplichtig. De overige tot de groep van Afvalsturing Friesland NV behorende vennootschappen zijn wel belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Ten gevolge van deze beperkte belastingplicht is de belastingdruk over het resultaat afwijkend van de nominale belastingdruk. In deze post is tevens de mutatie in de latente belastingverplichtingen begrepen. Doordat gebruik gemaakt wordt van fiscale faciliteiten zoals de Energie Investeringsaftrek, ontstaan permanente verschillen in resultaatsbepaling en belastingdruk.
Overige toelichtingen Honorarium accountantsorganisatie Het honorarium (ex art. 2:382a BW) voor de accountantsorganisatie inzake het onderzoek van de jaarrekening 2013 bedraagt € 92.500 (2012: € 92.500), het honorarium inzake overige controleopdrachten 2013 bedraagt € 1.200 (2012: € 8.500). Bezoldiging van bestuurder en commissarissen Voor de bezoldiging van commissarissen van de rechtspersoon kwam in 2013 een bedrag van € 87.000 (2012: € 63.000) ten laste van de vennootschap en haar dochter- of groepsmaatschappijen. Op grond van artikel 383.1 titel 9 BW2 blijft de vermelding bezoldiging bestuurder achterwege. Met inachtneming van deze regeling blijft de opgave die herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon, achterwege. Leningen (alsmede voorschotten en garanties) voor bestuurder en commissarissen Het per 31 december 2013 uitstaande bedrag aan leningen (alsmede voorschotten en garanties) ten behoeve van de bestuurder en commissarissen was nihil (2012: nihil).
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
36
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Vennootschappelijke balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming 31 december 2013 € 1.000 € 1.000
31 december 2012 € 1.000 € 1.000
Actief Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
29.876 59.451
30.873 57.005 89.327
Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen
687 17.891 20
87.878 699 19.908 16
18.598
20.623
107.925
108.501
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
37
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Vennootschappelijke balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming 31 december 2013 € 1.000 € 1.000
31 december 2012 € 1.000 € 1.000
Passief Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Wettelijke en statutaire reserves Overige reserves Voorgesteld dividend over boekjaar
1.350 380 184 41.785 95
1.350 380 553 39.256 95 43.794
41.634
Voorzieningen
11.262
11.607
Langlopende schulden
34.941
36.717
Kortlopende schulden
17.928
18.543
107.925
108.501
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
38
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2013 2013 € 1.000
2012 € 1.000
Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen na belastingen Overige baten en lasten na belastingen
2.521 -266
2.215 -1.032
Resultaat na belastingen
2.255
1.183
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
39
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is op grond van artikel 2:402 BW in beknopte vorm weergegeven.
Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Bedrijfsgebouwen en – terreinen
Machines en installaties € 1.000
Andere bedrijfsmiddelen € 1.000
€ 1.000
€ 1.000
24.303 840 25.143
4.882 882 5.764
1.688 357 2.045
30.873 2.079 32.952
Desinvesteringen Afschrijvingen
-1.574
-4 -950
-548
-4 -3.072
Boekwaarde per 31 december 2013 Afschrijvingspercentages
23.569 0-10%
4.810 10-20%
1.497 0-20%
29.876
47.215
13.161
4.769
65.145
22.912
8.279
3.081
34.272
24.303
4.882
1.688
30.873
48.053
13.540
5.073
66.666
24.484
8.730
3.576
36.790
23.569
4.810
1.497
29.876
Boekwaarde per 1 januari 2013 Investeringen
Cumulatieve aanschafwaarde per 1 januari 2013 Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 2013 Boekwaarde per 1 januari 2013 Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2013 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2013 Boekwaarde per 31 december 2013
Totaal
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
40
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Financiële vaste activa Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen
2013 € 1.000
2012 € 1.000
14.075 376 45.000 59.451
11.263 742 45.000 57.005
Het verloop van de deelnemingen is als volgt:
Boekwaarde per 1 januari 2013 Resultaat deelnemingen Voorziening deelneming Dividend Boekwaarde per 31 december 2013
Deelnemingen in groepsmaatschappijen € 1.000
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen € 1.000
11.263 2.422 -80 470 14.075
742 99 80 -545 376
Het verloop van de vorderingen kan als volgt worden gespecificeerd:
Boekwaarde per 1 januari 2013 Verstrekkingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december 2013
Vorderingen op groepsmaatschappijen € 1.000 45.000 45.000
Dit betreft een achtergestelde vordering op een groepsmaatschappij. Het rentepercentage bedroeg 5%. Vorderingen
Debiteuren Groepsmaatschappijen Deelnemingen Overige vorderingen
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
7.963 9.446 43 439 17.891
6.912 12.387 26 583 19.908
Op balansdatum zijn onder de debiteuren begrepen handelsvorderingen op aandeelhouders voor een bedrag van € 5.191.000 (2012: € 4.456.000). De op de debiteuren in mindering gebrachte voorziening voor het risico van oninbaarheid bedraagt € 16.000 (2012: € 32.000). ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
41
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Het geplaatst kapitaal van de vennootschap bedraagt € 1.350.450 verdeeld in gewone aandelen van € 450 per stuk. Het geplaatst kapitaal is gedurende dit (en het voorafgaande) boekjaar niet gewijzigd. Het totaal aantal geplaatste aandelen is 3.001. Hiervan is 1 aandeel in handen van de gemeenschappelijke regeling OLAF en zijn de overige 3.000 aandelen in handen van de in Afvalsturing Friesland participerende Friese gemeenten. Agio De post agio is in 2013 (evenals 2012) niet gemuteerd. Wettelijke en statutaire reserves Het verloop van de post wettelijke en statutaire reserves is als volgt:
Stand per 1 januari 2012 Mutaties: Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen (minus uitkeringen) Reclassificatie voorzieningen Ontvangen dividenden Stand per 31 december 2012
Ingehouden winst deelnemingen € 1.000 709
Euroreserve € 1.000 11
€ 1.000 720
-250 83 542
11
-250 83 553
542
11
553
-449 80 173
11
-449 80 184
Stand per 1 januari 2013 Mutaties: Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen (minus uitkeringen) Reclassificatie voorziening Ontvangen dividenden Stand per 31 december 2013
Totaal
Overige reserves Het verloop van de post overige reserves is als volgt:
Overige reserves per 1 januari Resultaat boekjaar Voorgesteld dividend Toename ten koste van wettelijke reserves Overige reserves per 31 december
2013 € 1.000 39.256 2.255 -95 369 41.785
2012 € 1.000 38.001 1.183 -95 167 39.256
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
42
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Langlopende schulden Totaal € 1.000 Schulden kredietinstellingen
31 december 2013 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 %
34.941
111
Totaal € 1.000
1,8- 5,15
36.717
31 december 2012 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 % 25.055
1,8- 5,15
De rentepercentages zijn deels variabel en gekoppeld aan Euribor. Verstrekte zekerheden De verstrekte zekerheden zijn mede begrepen in de verstrekte zekerheden zoals vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans. Kortlopende schulden
Aflossing komend jaar op langlopende schulden Schulden kredietinstellingen Schulden aan participanten Schulden aan leveranciers en handelskredieten Schulden groepsmaatschappijen Schulden deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies Overige schulden en overlopende passiva
31 december 2013 € 1.000
31 december 2012 € 1.000
4.350 4.337 92 1.992 2.500 226 2.764 125 1.542 17.928
3.637 4.671 114 2.865 2.500 89 2.852 120 1.695 18.543
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Deze rechten en verplichtingen zijn mede begrepen in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen zoals vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans.
Toelichting op de onderscheiden posten van de winst- en verliesrekening Het gemiddeld aantal werknemers (fte) gedurende het jaar bedroeg 142 (2012: 146 fte). Honorarium accountantsorganisatie Het honorarium (ex art. 2:382a BW) voor de accountantsorganisatie inzake het onderzoek van de jaarrekening is opgenomen in de opgave in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
43
Jaarrekening ______________________________________________________________________________________
Ondertekening van de jaarrekening Leeuwarden, 21 maart 2014
Bestuurder:
Raad van Commissarissen:
J.W.G. Vernooij
mw. J.G. Vlietstra, president-commissaris
W.J.K. Brugman
J. Bosma
A. Smit
K.J.P. Stigter
R.J. Stol
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
44
Overige gegevens ______________________________________________________________________________________
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat In artikel 23 van de statuten van de vennootschap staat het volgende opgenomen betreffende de resultaatbestemming: lid 1
De winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, met inachtneming van het volgende:
lid 2
De voor uitkering vatbare winst kan slechts worden uitgekeerd voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte deel van het kapitaal plus de reserves die wettelijk moeten worden aangehouden. - Uitkering geschiedt na vaststelling van de jaarrekening. - Tussentijdse uitkeringen mogen slechts worden toegestaan indien aan de eerste voorwaarde is voldaan.
lid 3
Van de winst wordt met inachtneming van het in de vorige leden bepaalde aan de aandeelhouders een primair dividend toegekend van 7% over het nominaal bedrag van hun aandelen of zoveel minder als het beschikbare bedrag toelaat.
lid 4
Het na toepassing van lid 3 resterende gedeelte van de winst wordt gereserveerd, totdat het eigen vermogen van de vennootschap 25% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt. Indien het eigen vermogen van de vennootschap (meer dan) 25% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt, wordt de helft van het na toepassing van lid 3 resterende gedeelte van de winst toegevoegd aan de algemene reserve van de vennootschap en wordt de andere helft van de winst uitgekeerd aan de aandeelhouders totdat het eigen vermogen van de vennootschap 35% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt. Indien het eigen vermogen van de vennootschap (meer dan) 35% van het balanstotaal bedraagt wordt de gehele winst uitgekeerd aan de aandeelhouders.
lid 5
Van het daarna nog resterende gedeelte van de winst wordt een zodanig gedeelte gereserveerd als de Raad van Commissarissen geraden acht.
lid 6
Het na toepassing van het bovenstaande resterende gedeelte van de winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders met dien verstande dat reservering zal plaatsvinden indien niet anders wordt besloten.
lid 7
Bij een eventueel optredend verlies, hetwelk niet uit de reserve kan worden bestreden of op andere wijze gedelgd, vindt geen uitkering plaats zolang genoemd verlies niet is aangezuiverd.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
45
Overige gegevens ______________________________________________________________________________________
Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013 De directie stelt met goedkeuring van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering voor van het resultaat over het boekjaar 2013 ten bedrage van € 2.255.000 een bedrag van € 95.000 als primair dividend 2013 uit te keren conform het bepaalde in artikel 23 lid 3 van de statuten. Voorgesteld wordt het resterende gedeelte voor een bedrag van € 2.160.000 geheel ten gunste van de overige reserves te brengen. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt met dien verstande dat het voorgestelde dividend nog niet als schuld is opgenomen, maar nog steeds onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen.
Resultaatbestemming voorgaand boekjaar 2012 De jaarrekening 2012 is vastgesteld door de Algemene Vergadering op 26 april 2013. De resultaatsbestemming is vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel.
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
46
Overige gegevens ______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
47
Overige gegevens ______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2013 Afvalsturing Friesland NV
48