Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

______________________________________________________________________________________

Omrin is de handelsnaam van Afvalsturing Friesland NV Versie: definitief Datum: maart 2016

______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

2

Inhoud ______________________________________________________________________________________

Aanbieding jaarverslag ........................................................................................5 Bericht van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering ...................................5 Samenstelling van de Raad van Commissarissen .................................................................8

Verslag van de directie ........................................................................................9 Inleiding .................................................................................................................9 Hoofdlijnen financiële ontwikkelingen ............................................................................9 Circulaire economie in Europees en landelijk perspectief ................................................... 10 Uitvoering afvalbeleid .............................................................................................. 10 Naar een Friese circulaire economie ............................................................................. 11 Publieke samenwerking ............................................................................................. 13 Afvalscheiding op milieustraten ................................................................................... 14 Bedrijfsactiviteiten Ecopark De Wierde ......................................................................... 15 Bedrijfsvoering REC ................................................................................................. 16 Herbruikbare en recyclebare deelstromen ...................................................................... 17 Kwaliteit, arbo, veiligheid en milieu (KAVM) ................................................................... 17 Vitaal en vakkundig personeel..................................................................................... 18 Ondernemingsraad ................................................................................................... 19 Ten slotte ............................................................................................................. 20 Juridische structuur Afvalsturing Friesland ..................................................................... 22 Kerngegevens en kengetallen ..................................................................................... 23

Jaarrekening ..................................................................................................... 25 Geconsolideerde balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming ................................. 26 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2015 ........................................................ 28 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2015 ................................................................. 29 Toelichting op de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en het geconsolideerd kasstroomoverzicht .............................................................................. 30 Grondslagen voor de consolidatie ................................................................................ 31 Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening ........................ 31 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva ...................................................... 32 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat ............................................................... 33 Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht ............................. 34 Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans ................................. 35 Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde winst- en verliesrekening .......... 40 Overige toelichtingen ............................................................................................... 42 Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming ............................ 44 Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming ............................ 45 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2015 ................................................... 46 Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening ............................. 47 Toelichting op de onderscheiden posten van de enkelvoudige balans ..................................... 47 Toelichting op de onderscheiden posten van de winst- en verliesrekening ............................... 50 Ondertekening van de jaarrekening .............................................................................. 51

Overige gegevens............................................................................................... 52 Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat ......................................... 52 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2015 ....................................... 53 Resultaatbestemming voorgaand boekjaar 2014 ............................................................... 53 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ........................................................ 54 ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

3

Inhoud ______________________________________________________________________________________


4

Bericht van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________ Aanbieding jaarverslag

Bericht van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering Jaarrekening Hierbij bieden wij u het jaarverslag van Afvalsturing Friesland NV over 2015 aan. Deloitte Accountants heeft de jaarrekening gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien. Deze verklaring is elders in dit jaarverslag opgenomen. Wij hebben de jaarrekening 2015 in onze vergadering van 18 maart 2016 in aanwezigheid van de accountant besproken. Deze bespreking is vooraf gegaan door een gezamenlijk overleg van de auditcommissie van onze Raad van Commissarissen met de directie en de accountant. In dit overleg is van gedachten gewisseld over de belangrijkste bevindingen van de accountant wat betreft de ontwikkeling en de kwaliteit van het resultaat, de ontwikkeling van de balansposten en vermogenspositie, significante risico’s en betrouwbaarheid van de (administratieve) beheersorganisatie. Op basis van de opgestelde jaarstukken, het accountantsverslag en de toelichting van de directie en de accountant heeft de auditcommissie positief aan onze Raad geadviseerd over de jaarrekening 2015. Onze Raad is van mening dat rekening houdend met de effecten van de renovatiewerkzaamheden aan de ketel van de REC en de dalende olieprijs op de omzet uit de productie van duurzame energie, een goed resultaat over 2015 is gerealiseerd. Overeenkomstig het voorstel van de statutair directeur stellen wij u voor deze jaarrekening vast te stellen en décharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde bestuur en aan de commissarissen voor het door hen uitgeoefende toezicht in 2015. In memoriam J. Bosma Toen onze Raad in 2014 van de heer Bosma te horen kreeg dat hij ernstig ziek was, hadden wij niet kunnen vermoeden dat hij nog geruime tijd actief zou blijven deelnemen aan de vergaderingen van onze Raad en van de auditcommissie. Het typeerde de heer Bosma dat hij zich zo lang als enigszins mogelijk was, als commissaris bleef inzetten voor Omrin. Dit totdat het onvermijdelijke bericht kwam waarin hij zijn afscheid als lid van onze Raad moest aankondigen. Slechts enkele maanden later ontvingen wij het bericht van zijn overlijden. De heer Bosma is sinds zijn aantreden in 2009 steeds een warm pleitbezorger geweest van de samenwerking van de gemeenten in Omrin en van de duurzame ontwikkeling die Omrin gedurende zijn commissariaat heeft doorgemaakt. Zijn inbreng in onze Raad was steeds weloverwogen en met een zekere emotie als het ging om zaken die hem na aan het hart lagen. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor zijn deskundige inbreng en collegialiteit in de afgelopen zeven jaar. Toezicht De auditcommissie is in 2015 drie keer in vergadering bijeen geweest. Overeenkomstig de bij Afvalsturing Friesland geldende planning- en controlcyclus zijn in deze vergaderingen ondermeer het jaarplan voor 2015, de jaarrekening 2014 en de concept-begroting voor 2016 behandeld. De auditcommissie heeft over elk van deze stukken een positief advies aan de Raad van Commissarissen uitgebracht. Belangrijk onderwerp van bespreking in de auditcommissie en in onze Raad was in hoeverre verdere verlaging van het verwerkingstarief na de jarenlange daling tot en met 2015, vanuit bedrijfseconomisch oogpunt verstandig zou zijn. Wij onderschrijven de opvatting van de directie dat nu prioriteit moet worden gegeven aan versterking van de soliditeit van Afvalsturing Friesland, dit met het oog op de continuïteit van de onderneming. De remuneratiecommissie heeft in 2015 drie keer vergaderd. In deze vergaderingen zijn de doelstellingen voor de statutair directeur voor 2015 vastgesteld en zijn de gerealiseerde doelstellingen over 2014 beoordeeld. De Raad van Commissarissen is gedurende het verslagjaar acht keer in vergadering bijeen geweest. Jaarlijks terugkerend onderwerp van bespreking zijn de stukken die in het kader van de planning- en controlcyclus worden opgeleverd en vooraf door de auditcommissie worden getoetst. Op grond daarvan zijn het jaarplan 2015, de jaarrekening 2014 en de begroting voor 2016 positief beoordeeld.


5

Bericht van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________ Als rode draad door onze vergaderingen lopen de diverse plannen en ontwikkelingen op het gebied van de circulaire economie waar Afvalsturing Friesland bij betrokken is. De wijze waarop ons bedrijf zich op dit gebied manifesteert en bijdraagt aan het realiseren hiervan, wordt door ons van harte ondersteund. Wij zien dit als een essentieel onderdeel van de huidige en toekomstige koers van Omrin. Een regelmatig terugkerend onderwerp van bespreking waren de bedrijfsontwikkelingen binnen Omrin en in het bijzonder met betrekking tot Ecopark De Wierde (nascheiding, gasopwerking) en bij de ReststoffenEnergieCentrale (REC) in Harlingen. Dat naar aanleiding van de storing bij de REC van begin oktober 2015 veel commotie is ontstaan, is begrijpelijk en heeft ook vanuit onze toezichthoudende rol de uitdrukkelijke aandacht als het gaat om zaken die voor verbetering vatbaar zijn. Afvalsturing Friesland staat voor de uitdaging om ongerustheid en zorg hierover binnen de grenzen van haar mogelijkheden weg te nemen. Voor onze Raad staat echter buiten kijf dat directie en medewerkers zich steeds maximaal inspannen om te blijven voldoen aan de geldende weten regelgeving. Dat geldt niet alleen voor de REC, maar ook voor de activiteiten op de andere bedrijfslocaties van Omrin. Een belangrijk besluit met zichtbaar effect voor de toekomstige ontwikkeling van Afvalsturing Friesland was het besluit om de statuten zodanig aan te passen dat ook niet-Friese (samenwerkende) gemeenten als aandeelhouder kunnen toetreden. Met instemming van onze Friese aandeelhouders konden wij het samenwerkingsverband Regio Noord-Veluwe per 1 januari 2016 verwelkomen als nieuwe aandeelhouder. Wij zien dit als een belangrijke en gewenste stap met het oog op de eerdergenoemde continuïteit van ons bedrijf. Onze Raad hecht - met de directie - veel belang aan een veilige werkomgeving voor de medewerkers van Omrin en aan het voorkomen van milieu-incidenten. Om die reden worden twee keer per jaar door een delegatie van onze Raad de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit, arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu met de KAVM-directievertegenwoordiger van Omrin besproken. Daarnaast ligt in elke vergadering van onze Raad een monitoringsrapportage ter bespreking voor, waarin een actueel overzicht is opgenomen van bijna-ongevallen, gevaarlijke werksituaties, incidenten rond agressie en geweld, milieu-incidenten, ongevallen met schade en ongevallen met letsel en eventueel verzuim tot gevolg. Verder hebben we ons in het afgelopen jaar laten informeren over het ongevallenregistratiesysteem dat in eigen beheer voor Omrin is ontwikkeld. Ons lid de heer Smit was in 2015, evenals in voorgaande jaren, het eerste aanspreekpunt namens onze Raad voor de Ondernemingsraad (OR). In die hoedanigheid heeft hij in januari 2015 deelgenomen aan het jaarlijkse overleg tussen de statutair bestuurder en de OR waarin de algemene gang van zaken van de onderneming en de verwachte bedrijfsontwikkelingen worden besproken. Op 18 september 2015 hebben wij als Raad ons jaarlijkse informatief overleg met de OR van Omrin gehouden. Mede op basis daarvan concluderen wij dat er sprake is van een constructieve en open werkrelatie tussen de OR en de directie van ons bedrijf. Zelfevaluatie functioneren Raad van Commissarissen Op 6 februari 2015 is onder leiding van een adviseur van Holland Consulting Group een bijeenkomst gehouden waarin het functioneren van onze Raad met elkaar is geëvalueerd. Aan de hand van vooraf door de commissarissen en de directie ingevulde vragenformulieren en met elk van hen gehouden interviews zijn aandachtspunten benoemd waarover uitvoerig met elkaar van gedachten is gewisseld. Geconcludeerd werd onder andere dat de Raad als team functioneert, evenwichtig van samenstelling is en dat er volop ruimte is voor kritische inbreng. De samenwerking met de directie wordt als positief ervaren en de Raad is van mening dat zij tijdig en effectief wordt betrokken bij afwegingen, keuzemomenten en besluitvorming. Deze zelfevaluatie is door alle betrokkenen als bijzonder positief en constructief ervaren en zal in de komende jaren een vervolg krijgen.


6

Bericht van de Raad van Commissarissen ______________________________________________________________________________________ Samenstelling Op grond van het rooster van aftreden zouden eind 2015 nagenoeg gelijktijdig drie leden van onze Raad hun commissariaat moeten beëindigen. Een zo grote wisseling binnen korte tijd in onze samenstelling werd uit een oogpunt van behoud van voldoende continuïteit als ongewenst beschouwd. Om die reden is met instemming van de Algemene Vergadering besloten om de tweede benoemingsperiode van de heer Stol, die tevens fungeert als plaatsvervangend voorzitter en voorzitter van de auditcommissie, met één jaar te verlengen tot 1 januari 2017. Na de vacature door het overlijden van de heer Bosma op 21 september 2015, volgden de vacatures door het vertrek van de heer Stigter per 1 december 2015 en van de heer Smit per 1 januari 2016. In eerstgenoemde vacature zal naar verwachting worden voorzien met benoeming in de aandeelhoudersvergadering van 22 april 2016 overeenkomstig de desbetreffende voordracht door het bestuur van de Vereniging van Friese Gemeenten. Als opvolger van de heer Stigter is per 1 december 2015 de heer Karsmakers door onze Raad benoemd. De heer Karsmakers was tot voor kort sitemanager bij Philips Consumer Lifestyle in Drachten en is nu werkzaam binnen het vakgebied Corporate Affairs Lead Advanced Manufacturing op het hoofdkantoor van Philips. Met deze benoeming wordt met name voorzien in de binnen onze Raad gewenste ervaring op innovatief gebied en kennis vanuit het bedrijfsleven. Vervanging van de heer Smit, die invulling gaf aan het deskundigheidsgebied van sociale en personele verhoudingen en waarvoor vanuit die achtergrond een versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad geldt, is nog onderwerp van bespreking. Hier past een uitdrukkelijk woord van dank aan de heren Stigter en Smit voor de bijdrage die zij in de afgelopen acht jaar elk vanuit hun eigen specifieke deskundigheid aan de ontwikkeling van Omrin hebben geleverd en voor de buitengewoon prettige samenwerking met hen binnen onze Raad. Ten slotte Wij stellen vast dat Afvalsturing Friesland, werkzaam onder de naam Omrin, zichzelf uitdrukkelijk op de kaart heeft gezet als belangrijke speler op het gebied van circulaire economie en daar in nauwe samenwerking met haar gemeenten en andere partijen een wezenlijke invulling aan weet te geven. Hier liggen nog tal van mooie uitdagingen voor de komende jaren. Onze dank en waardering gaat uit naar de directie en medewerkers, die met veel inzet en enthousiasme hun bijdrage hebben geleverd aan het realiseren van de gestelde doelen en de verdere stappen die worden gezet in het zoveel mogelijk sluiten van kringlopen. Namens de Raad van Commissarissen, mevr. J.G. Vlietstra, president-commissaris

Leeuwarden, 18 maart 2016


7

Samenstelling van de Raad van Commissarissen in 2015 ______________________________________________________________________________________ Samenstelling van de Raad van Commissarissen mevr. J.G. Vlietstra

president-commissaris, benoemd door de Raad van Commissarissen, lid sinds 1 februari 2013, tevens voorzitter van de remuneratiecommissie

J. Bosma

benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 1 januari 2009, herbenoemd per 1 januari 2013, tevens lid van de auditcommissie, overleden op 21 september 2015

W.J.K. Brugman

benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 5 maart 2010, herbenoemd per 5 maart 2014, tevens lid van de auditcommissie

A. Smit

commissaris met in het bijzonder kennis en ervaring op het gebied van sociale verhoudingen, benoemd door de Raad van Commissarissen (o.b.v. versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad), lid sinds 1 januari 2008, herbenoemd per 1 januari 2012, tevens lid van de remuneratiecommissie, afgetreden per 1 januari 2016

K.J.P. Stigter

benoemd door de Raad van Commissarissen, lid sinds 1 december 2007, herbenoemd per 1 december 2011 tevens lid van de remuneratiecommissie, afgetreden per 1 december 2015

R.A.M. Karsmakers

benoemd door de Raad van Commissarissen, lid sinds 1 december 2015, tevens lid van de remuneratiecommissie

R.J. Stol

benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders overeenkomstig een daartoe bindende voordracht namens de Friese gemeenten, lid sinds 1 januari 2008, tevens plaatsvervangend voorzitter, herbenoemd per 1 januari 2012, met verlengde benoemingstermijn tot 1 januari 2017, tevens voorzitter van de auditcommissie


8

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Verslag van de directie Inleiding In het afgelopen jaar heeft Omrin op passende en uiteenlopende wijze invulling gegeven aan haar doelstellingen in het kader van de transitie van afval naar grondstof en het sluiten van kringlopen. De samenwerking in publiek verband (en het verbreden daarvan) is hierbij steeds het richtinggevend kader geweest. In dit jaarverslag wordt vanuit dat perspectief teruggeblikt op de belangrijkste ontwikkelingen waarbij Omrin in 2015 betrokken is geweest. Daarbij mag niet onbenoemd blijven dat de storing die zich op 1 en 2 oktober 2015 bij de REC heeft voorgedaan, grote impact heeft gehad. De met deze storing gepaard gaande verhoogde dioxine-emissie heeft tot veel maatschappelijke onrust geleid, hetgeen nog eens extra nadruk heeft gelegd op de verantwoordelijkheid die wij als publiek bedrijf dragen, ook in communicatief opzicht. Wij zijn en blijven ons daar terdege van bewust. Tegelijkertijd is het goed om te constateren dat Omrin het afgelopen jaar veel tijd en energie heeft gestoken in duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat dit zichtbaar resultaat heeft gehad, wordt in dit jaarverslag bevestigd. Hoofdlijnen financiële ontwikkelingen Over 2015 is een positief netto concernresultaat gerealiseerd van € 1,2 miljoen. Een vergelijking met het resultaat dat over 2014 werd behaald (€ 1,8 miljoen negatief) gaat in zoverre niet op, dat het resultaat in 2014 substantieel werd beïnvloed door enkele specifieke eenmalige kostenfactoren. Dit laat onverlet dat het resultaat over 2015 op zichzelf bezien als goed kan worden gekwalificeerd, als rekening wordt gehouden met de kosten in verband met de stilstand vanwege revisie van de ketelwand bij de REC en met de fors gedaalde olieprijs en het daaruit voortvloeiende negatieve effect op de opbrengsten uit energie-afzet. De totaal gerealiseerde omzet over 2015 komt uit op een bedrag van € 86,0 miljoen. Dit betekent een kleine daling ten opzichte van de omzet in 2014, die € 86,7 miljoen bedroeg. De omzetdaling is met name het gevolg van minder omzet uit de energieproductie bij de REC door de lagere beschikbaarheid van de installatie en met name de dalende olieprijs. Overeenkomstig de besluitvorming van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders kon in 2015 opnieuw een lager uniform tarief voor het huishoudelijk restafval bij onze aandeelhoudende gemeenten in rekening worden gebracht, te weten € 80 per ton. In 2014 bedroeg dit tarief € 90 per ton. Als gevolg van de invoering van de belasting op het verbranden van afval betalen de gemeenten met ingang van 2015 een toeslag per ton aangeleverd afval. Onderdeel van het uniform tarief is het verwerkingstarief, dat in 2015 € 65 per ton bedroeg. Naast deze component bestaat het uniform tarief uit een bedrag voor logistieke kosten. In de aandeelhoudersvergadering van 26 juni 2015 is overeenkomstig het desbetreffende voorstel als onderdeel van de begroting 2016 ingestemd met een ongewijzigd uniform tarief van € 80 per ton in 2016. Hiermee wordt een periode afgesloten waarin sinds 2007 bijna jaarlijks sprake was van een daling van het uniform tarief, dat in 2006 nog ruim € 140 per ton bedroeg. Er wordt vanwege het belang van de continuïteit van de onderneming op langere termijn nu prioriteit gegeven aan het versterken van de solvabiliteit van de onderneming. Het balanstotaal is per einde 2015 met een bedrag van € 226 miljoen licht gedaald (in 2014: € 227 miljoen). Het positieve resultaat in 2015 resulteerde in een stijging van de solvabiliteit (groepsvermogen/ balanstotaal) over 2015 tot 19,0% (in 2014: 18,5%). Om de financierbaarheid van de vennootschap op peil te houden is met de financiers afgesproken dat een deel van de verstrekte leningen een achtergesteld karakter heeft (ultimo 2015: € 12.110.000) en dat dit deel van de leningen mag worden meegeteld in een aangepaste solvabiliteitsberekening (/balanstotaal). Per 31 december 2015 is de aangepaste solvabiliteit licht gedaald (tot 24,4%) ten opzichte van 2014 (24,8%) door aflossing op de achtergestelde leningen. Daarmee voldoet Afvalsturing Friesland nog steeds ruimschoots aan de afspraak met de financiers dat deze aangepaste solvabiliteit niet onder de 20% zal dalen.


9

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Op basis van periodiek opgestelde liquiditeitsbegrotingen wordt beoordeeld wat de liquiditeitsbehoefte van Afvalsturing Friesland is en wordt aan de hand daarvan eventueel financiering aangetrokken. Afvalsturing Friesland voert een beleid om haar renterisico’s die voortkomen uit de afgesloten leningen te beperken. De hierbij gebruikte financiële instrumenten zijn er op gericht om de gevolgen van renteschommelingen beperkt te houden. Voor nadere informatie over de juridische structuur van Afvalsturing Friesland en de kengetallen wordt verwezen naar de pagina’s 22 en 23. Circulaire economie in Europees en landelijk perspectief Op 2 december 2015 is het EU-pakket voor de circulaire economie, het CEP, gepubliceerd. De in dit CEP opgenomen maatregelen moeten ertoe leiden dat de cirkel van de levenscyclus van producten wordt gesloten en richten zich zowel op de productie- en consumptiefase als op het afvalbeheer en de markt voor secundaire grondstoffen. De belangrijkste onderdelen van het herziene voorstel voor afvalbeheer zijn een gemeenschappelijk streefdoel voor de EU van 65% recycling van het huishoudelijk afval en 75% recycling van het verpakkingsafval in 2030, een bindend streefdoel om de hoeveelheid gestort afval in 2030 te beperken tot maximaal 10% van alle afval, een verbod op het storten van gescheiden ingezameld afval en concrete maatregelen voor het bevorderen van hergebruik en het stimuleren van de omvorming van bijproducten uit de industrie tot grondstof voor een andere industrie. Deze ambities laten onverlet dat de verschillen tussen de individuele EU-landen als het gaat om de percentages afval die op dit moment worden gerecycled, verbrand of gestort, nog steeds groot zijn. Waar Nederland hoog in de rangorde staat als het gaat om de hoeveelheid afval die wordt gerecycled, is er tegelijkertijd een groot aantal EU-landen waar nog steeds grote hoeveelheden afval worden gestort. Nederland heeft als voorzitter van de Europese Unie gedurende het eerste halfjaar van 2016 de circulaire economie als een van de prioriteiten aangemerkt. Deze prioriteitstelling past in de ambities van de rijksoverheid in landelijk verband als het gaat om de realisatie van een circulaire economie. Met het programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG) streeft de rijksoverheid naar het versnellen van de gewenste transitie naar een circulaire economie. De voor de gemeenten en Omrin belangrijkste (aangescherpte) doelstellingen in dit programma zijn het realiseren van 75% scheiding van het huishoudelijk afval en maximaal 100 kilo huishoudelijk restafval per inwoner per jaar in 2020. Hierbij is tevens relevant het sinds 1 januari 2015 van toepassing zijnde Publiek Kader Huishoudelijk Afval 2025 en het Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval. Het Publiek Kader omvat de visie op de rollen en verantwoordelijkheden van de publieke partijen ten aanzien van huishoudelijk afval, met een eindbeeld voor duurzaam afvalbeheer. Het Uitvoeringsprogramma vormt de basis voor concrete acties om tot meer afvalpreventie en –scheiding te komen, om de hoeveelheid huishoudelijk restafval te reduceren en ketens te sluiten. De gemeenten hebben hierin een centrale rol vanwege hun publieke verantwoordelijkheid voor het beheer van het huishoudelijk afval. De staatssecretaris van I&M heeft in het voorjaar van 2015 aan de Tweede Kamer gerapporteerd over de voortgang en resultaten tot dan toe van de uitvoering van het VANG-programma. Geconstateerd wordt dat de transitie naar een circulaire economie in Nederland volop gaande is en op actieve betrokkenheid en inzet vanuit onder andere overheidspartijen, bedrijfsleven, consumenten en maatschappelijke organisaties mag rekenen. De operationele doelstellingen van het VANG-programma zijn opnieuw geformuleerd en specifieker gemaakt. Uitvoering afvalbeleid Medio 2015 heeft de staatssecretaris van I&M aan de Tweede Kamer meegedeeld dat op grond van nadere onderzoeksresultaten en overleg met de partijen die betrokken zijn bij de Raamovereenkomst Verpakkingen, is besloten om het statiegeld op grote PET-flessen niet vrij te geven. Het verpakkende bedrijfsleven, de VNG en de Stichting Natuur & Milieu hebben de handen ineen geslagen om te komen tot een landelijke aanpak voor de inzameling van kleine PET-flesjes en blikjes.


10

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Per 1 januari 2016 is hiermee een start gemaakt in de vorm van pilots in de gemeenten die zich daarvoor hebben aangemeld (in Friesland: Leeuwarden en Opsterland), waarbij maatschappelijke organisaties een beloning voor deze inzameling krijgen. Dit proefproject op landelijke schaal loopt tot en met 2017. Daarna moet een landelijk dekkend plan worden ingevoerd. De ontwikkelingen op het gebied van de circulaire economie hebben ook consequenties voor het overheidsbeleid voor afvalbeheer zoals dat wordt vastgelegd in het landelijk afvalbeheerplan (LAP). Om bij de voorbereiding van het nieuwe afvalbeheerplan adequaat te kunnen inspelen op de herziening van de Europese regelgeving en de ontwikkeling naar een circulaire economie, heeft de staatssecretaris van I&M besloten de geldigheidsduur van LAP2 met twee jaar te verlengen. Het streven is om in 2017 LAP3 vast te stellen. Het tarief van de afvalstoffenbelasting die in 2015 is ingevoerd en die geldt voor zowel het storten als het verbranden van afval, is per 1 januari 2016 met 0,5% verhoogd tot € 13,07 euro per ton. Zoals toegelicht in het jaarverslag over 2014, wordt het huishoudelijk restafval door Omrin niet integraal verbrand maar eerst nagescheiden op Ecopark De Wierde. De hiermee gepaard gaande reductie van het brandbaar afval van circa 20 tot 30% betekent dat wij de verbrandingsbelasting in 2015 niet integraal aan de gemeenten hoefden door te berekenen. Daarom betaalden de gemeenten die hun huishoudelijk restafval bij ons aanleveren een toeslag van € 10 per ton in plaats van het voor 2015 geldende tarief van € 13 per ton. Deze toeslag blijft in 2016 ongewijzigd. Naar een Friese circulaire economie Dat in Friesland het tot stand brengen van een circulaire economie een prominente rol speelt, is gedurende het afgelopen jaar in diverse activiteiten en ontwikkelingen zichtbaar geworden. In nauwe samenwerking tussen de gemeenten Leeuwarden, Tytsjerksteradiel en De Fryske Marren, de provincie Fryslân, Omrin en een aantal bedrijven en onderzoeksinstellingen (waaronder Paques, Inverko, Ecostyle, FrieslandCampina, Elkien, De Friesland Zorgverzekeraar, Rabobank en Wetsus) is begin 2015 een traject gestart waarbij concrete initiatieven worden ontwikkeld die bijdragen aan een Friese economie waarin grondstoffen zoveel mogelijk behouden blijven en bij voortduring kunnen worden gerecycled en steeds opnieuw worden toegepast. Friesland wil zich op dit gebied onderscheiden als provincie met een koplopers- en voorbeeldfunctie in Nederland, gebaseerd op zogenoemde cross-sectorale samenwerking. Stichting Urgenda (de verbindende organisatie voor duurzaamheid en innovatie in Nederland) en duurzaam adviesbureau Metabolic hebben bestaande en potentiële circulaire projecten en initiatieven in Friesland geanalyseerd, hebben de Friese grondstofstromen in kaart gebracht en hebben een stakeholderanalyse gemaakt. Op basis hiervan zijn door de samenwerkende overheden, bedrijven en andere partijen plannen gepresenteerd om de transitie naar een circulaire economie in Friesland concreet vorm te geven aan de hand van vijf kansrijke circulaire thema’s: circulaire landbouw, plastic keten, organische reststromen, bouw van de toekomst en zilt gewild. Binnen deze thema’s worden twaalf verschillende icoonprojecten onderscheiden. De resultaten van de analyses en de plannen en projecten zijn samengebracht in het rapport “Circulair Fryslân: de economie van de toekomst”, dat tijdens een startbijeenkomst op 12 juni 2015 in stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden is gepresenteerd. Omrin is nauw betrokken bij de drie eerstgenoemde thema’s. Zo wordt in samenwerking met FrieslandCampina, Vitens en RoyalHaskoningDHV onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van centrale mestverwaarding op Ecopark De Wierde waarbij nutriënten uit mest worden teruggewonnen en door middel van vergisting biogas wordt geproduceerd. Met het tweede thema (plastic keten) loopt Omrin landelijk voorop als het gaat om de resultaten met de nascheiding van kunststof verpakkingsafval en drankenkartons uit het huishoudelijk restafval. Andere kansen rond dit thema doen zich voor op het gebied van de nasortering van gescheiden kunststofstromen en het sluiten van de kunststofketen door samenwerking met verwerkers en producenten.


11

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Een mooi voorbeeld hiervan is de in samenwerking tussen Omrin, kunststofrecyclingbedrijf Inverko en containerproducent Schäfer ontwikkelde inzamelcontainer die mede is samengesteld uit gerecycled kunststof dat afkomstig is uit het afval dat bij Omrin wordt aangeleverd. In november 2015 is een praktijkproef met deze containers bij 80 huishoudens in de Leeuwarder wijk Camminghaburen gestart. Een ander voorbeeld van toepassing van kunststoffen uit afval is de kunststof walbeschoeiing. Met het project ‘Closing the loops; recycling’ wordt in een multidisciplinair consortium door Omrin, Philips, Inverko, Lankhorst, Cumapol en Stenden Hogeschool, elk vanuit hun eigen rol, gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe producttoepassingen voor gerecyclede kunststoffen, zoals het Senseokoffiezetapparaat. In deze samenwerking wordt kennis ontwikkeld die gebruikt kan worden om kunststof verpakkingsafval hoogwaardig her te gebruiken. In maart 2015 is het lectoraat ‘Circular Plastics’ aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden opgericht. Dit lectoraat is tot stand gekomen door samenwerking tussen deze hogeschool en Stenden Hogeschool, Hogeschaal Van Hall Larenstein en het Afvalfonds Verpakkingen en met steun van de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden. Ook Omrin was hierbij betrokken. Omrin geeft al een concrete invulling aan het circulaire thema ‘organische reststromen’ door de vergisting van het organische materiaal dat uit de nascheiding van het huishoudelijk restafval overblijft. Daarnaast wordt separaat een aantal specifieke organische reststromen op Ecopark De Wierde verwerkt. Op deze manier kan groengas worden geproduceerd dat als duurzame brandstof kan worden ingezet en wordt in samenwerking met andere partijen een zogenoemde groengas-rotonde gerealiseerd.

(bron: rapport “Circulair Fryslân: de economie van de toekomst d.d. juni 2015)


12

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Omrin heeft in 2015 een zichtbare ambassadeursrol kunnen spelen in het uitdragen en toelichten van de initiatieven in Friesland en bij Omrin in het kader van de circulaire economie, mede door de inzet van de werkgroep Circulaire Economie Fryslân onder voorzitterschap van wethouder Diks van de gemeente Leeuwarden. Dit gebeurde ondermeer als gesprekspartner bij het ministerie van I&M, tijdens het seminar ‘Circular Economy’ op de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging in Brussel op 4 juni 2015, op de Afvalconferentie 2015 en tijdens het werkbezoek op Ecopark De Wierde in september van het Tweede Kamerlid Cegerek namens de vaste Kamercommissie voor I&M, die als rapporteur de beleidsontwikkelingen binnen de Europese Unie op het gebied van circulaire economie volgt. Omrin levert ook buiten de landsgrenzen een bijdrage aan het realiseren van een circulaire economie. Met de ondertekening op 11 juni 2015 van de Green Deal “Verbetering afvalbeheer Caribisch Nederland” gaat Omrin samen met de rijksoverheid, de eilandbesturen van Caribisch Nederland, Stichting Afvalfonds Verpakkingen en een aantal brancheorganisaties (voor onder andere de verwijdering van batterijen, vlakglas en afgedankte elektrische apparatuur) de uitdaging aan om het afvalbeheer op Bonaire, Sint Eustatius en Saba te verbeteren. Omrin stelt daarvoor een medewerker beschikbaar die in Nederland als eerste aanspreekpunt en regisseur fungeert en biedt waar nodig kennis en ervaring aan. Op basis van in kaart gebrachte hoeveelheden, herkomst en kwaliteit van de afvalstoffen kunnen de mogelijkheden voor scheiding van afvalstromen verder worden onderzocht. Publieke samenwerking De in het jaarverslag 2014 aangekondigde besluitvorming over toetreding van de gemeenschappelijke regeling Regio Noord-Veluwe (RNV) als aandeelhouder van Afvalsturing Friesland, is in het afgelopen jaar afgerond. Nadat de Veluwse gemeenten die in RNV deelnemen (Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten) een expliciete keuze voor langjarige samenwerking op basis van aandeelhouderschap hadden gemaakt, werd in juni 2015 door de Algemene Vergadering van Afvalsturing Friesland ingestemd met toetreding van RNV als aandeelhouder van ons bedrijf. Voor toetreding van nieuwe aandeelhouders geldt een aantal criteria: het moet om een publieke partij gaan die het huishoudelijk restafval uit haar werkgebied ter bewerking aan Afvalsturing Friesland levert, die een bij ons bedrijf aansluitende nutsoriëntatie heeft en die winstmaximalisatie niet als hoofddoel heeft. Het staat buiten kijf dat RNV (en daarmee haar gemeenten) aan deze criteria voldoet. Voor ons bedrijf is van belang dat toetreding van aandeelhouders binnen de daarvoor gestelde voorwaarden bijdraagt aan de gewenste versterking van de continuïteit van onze onderneming. Met de in december 2015 door de Algemene Vergadering goedgekeurde statutenwijziging is ruimte gecreëerd voor toetreding van nieuwe aandeelhouders tegen uitgifte van aandelen-B. Door op deze manier onderscheid te maken tussen nieuwe en de huidige Friese aandeelhouders, kunnen nieuwe aandeelhouders geen aanspraak maken op het tot 2016 opgebouwde eigen vermogen. In navolging van toetreding van RNV als aandeelhouder-B per 1 januari 2016 is er ruimte voor meer nieuwe aandeelhouders-B, met dien verstande dat de nominale waarde van het aantal uit te geven B-aandelen nooit meer kan zijn dan een derde deel van de nominale waarde van het totaal geplaatste kapitaal. De aandeelhouders-A houden op deze wijze altijd een substantieel meerderheidsbelang. Het aandeelhouderschap van RNV betekende tevens dat er een einde kwam aan de eerder door AVR geïnitieerde juridische procedure over de contractuele samenwerking op basis van het door de RNVgemeenten aan Afvalsturing Friesland verleende uitsluitend recht. De rechtbank had in deze procedure op formele gronden in het nadeel van RNV en Afvalsturing Friesland geoordeeld, waarna tegen deze uitspraak hoger beroep was ingesteld. Dat er ook bij andere overheidspartijen concrete belangstelling voor het aandeelhouderschap van Afvalsturing Friesland is, werd in 2015 steeds duidelijker. Eerder door de gemeenten Appingedam en Delfzijl uitgesproken intenties om een langjarige samenwerking met ons bedrijf aan te gaan op basis van een contractrelatie met verlening van een uitsluitend recht, werden gevolgd door de keuze van beide gemeenten om aandeelhouder van Afvalsturing Friesland te worden.


13

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Over de aanvankelijk voorgenomen samenwerking van Appingedam en Delfzijl op basis van een uitsluitend recht werd medio 2015 een juridische procedure in kort geding door afvalenergiecentrale EEW Delfzijl aangespannen. De voorzieningenrechter oordeelde dat de wijze waarop beide gemeenten hun huishoudelijk restafval door Afvalsturing Friesland wilden laten verwerken zonder voorafgaande aanbesteding, niet op juridische bezwaren stuit. Los van deze voor de gemeenten Appingedam en Delfzijl en voor Afvalsturing Friesland positieve uitspraak, hebben beide gemeenten alsnog een voorkeur uitgesproken voor het aandeelhouderschap. Overheidsvennootschap Irado en de gemeenten Schiedam en Vlaardingen, die aandeelhouder van Irado zijn, hebben eenzelfde voorkeur. Het sterk verstedelijkte karakter van deze gemeenten zorgt ervoor dat de scheidingsresultaten zoals die door de met Omrin samenwerkende gemeenten worden gerealiseerd, door hen niet haalbaar worden geacht als dit enkel via bronscheiding invulling moet krijgen. De ervaringen van de gemeente Schiedam met nascheiding op Ecopark De Wierde in het afgelopen jaar (als onderdeel van tijdelijke levering in samenwerking met afvalverwerkingsbedrijf Twence) zijn dusdanig positief, dat Schiedam en Vlaardingen in principe via Irado aandeelhouder van Afvalsturing Friesland willen worden. Voor toetreding van de hiervoor genoemde Noord-Groningse en Zuid-Hollandse gemeenten geldt dat besluitvorming hierover is voorbehouden aan onze Algemene Vergadering. De ontwikkelingen rond nieuwe aandeelhouders laten onverlet dat vanuit Omrin veel waarde wordt gehecht aan (behoud van) een goede relatie met onze bestaande aandeelhouders. Een bijzonder positief signaal in dat verband was het besluit van de gemeenten Dantumadiel en Dongeradeel om geen gebruik te maken van de eerder afgesproken mogelijkheid om hun aandeelhouderschap in Afvalsturing Friesland gefaseerd te beëindigen, maar expliciet te kiezen voor behoud van hun aandelen. Omrin blijft veel investeren in transparante en goede communicatie met de aandeelhouders, onder andere door middel van jaarlijks bilateraal overleg met elk van de bestuurlijke vertegenwoordigers van onze aandeelhouders, het ambtelijk contactpersonenoverleg, het financieel contactpersonenoverleg, specifieke besprekingen met gemeenten op ambtelijk en bestuurlijk niveau en schriftelijke informatievoorziening. Halverwege het verslagjaar is het digitaal duurzaamheidsverslag van Omrin over 2014 uitgebracht (http://www.omrindigitaaljaarverslag.nl/), waarin op inzichtelijke wijze verslag wordt gedaan van de duurzame prestaties van ons bedrijf en van onze inzet voor een circulaire economie. Belangstellenden kunnen onderdelen van dit duurzaamheidsverslag naar eigen wens en behoefte gebruiken voor informatieve doeleinden. Afvalscheiding op milieustraten Het streven naar een zo hoog mogelijk recyclingspercentage van het huishoudelijk afval richt zich niet alleen op de gescheiden inzameling bij huisaansluitingen, maar ook op maximale afvalscheiding bij het aanleveren van afvalstromen op de milieustraten. Omrin beheert de milieustraten in Bolsward, Buitenpost, Damwoude, Franeker, Gorredijk, Grou, Heerenveen, Leeuwarden, Oosterwolde, Stiens en Terschelling. Deze milieustraten zijn zo ingericht dat het aangeleverde afval, waaronder grof huishoudelijk afval, bouw- en sloopafval, klein chemisch afval, takken en wit- en bruingoed, zoveel mogelijk gescheiden kan worden afgevoerd. Waar mogelijk worden inzamelmogelijkheden uitgebreid (bijvoorbeeld voor matrassen) en kan met relatief kleine aanpassingen, zoals het wijzigen van opstelplaatsen van afvoercontainers, het scheidingsgedrag van burgers op de milieustraten verder worden gestimuleerd. Deze aanpak heeft in de afgelopen jaren geleid tot een geleidelijk stijgend scheidingspercentage, dat bij een toegenomen aantal bezoekers van 454.770 en een toegenomen aanbod aan afval van 71.332 ton over 2015 uitkomt op 88,2%. Dit betekent dat in 2015 van de totaal aangevoerde hoeveelheid afval op de hiervoor genoemde milieustraten, slechts 11,8% als grofvuil naar de REC wordt afgevoerd, waar dit via verbranding nog weer bijdraagt aan de productie van duurzame energie.


14

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Bedrijfsactiviteiten Ecopark De Wierde Sinds 1 januari 2015 worden in aanvulling op de bestaande nascheiding van kunststof verpakkingsafval, metalen, mineralen en organisch natte fractie, ook de drankenkartons door middel van nascheiding uit het huishoudelijk restafval gehaald. De hoeveelheid nagescheiden drankenkartons is in het afgelopen jaar gestaag toegenomen tot een totale netto hoeveelheid van 2.052 ton (overeenkomend met 2,5 kg per inwoner). Overeenkomstig de afspraken in het kader van de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 zijn de gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk voor de gehele keten van inzameling (door middel van bron- of nascheiding), sortering en vermarkting van het kunststof verpakkingsafval. Voor elke ton aan gescheiden ingezamelde en afgezette kunststoffen wordt uit het Afvalfonds Verpakkingen een vergoeding uitgekeerd, mits deze kunststoffen bij afzet voldoen aan de voorgeschreven DKRspecificaties. Namens de gemeenten die hebben gekozen voor nascheiding op Ecopark De Wierde, geeft Afvalsturing Friesland uitvoering aan deze ketenverantwoordelijkheid. Relevant in dit verband is dat de integrale vergoeding uit het Afvalfonds Verpakkingen geleidelijk daalt. Waar de vergoeding in 2015 € 817 per ton bedroeg, wordt deze jaarlijks verlaagd tot uiteindelijk € 656 in 2019 (totaal netto exclusief vermarkting). Gedurende het afgelopen jaar heeft Nedvang een aantal fysieke controles laten uitvoeren op de kwaliteit van het kunststof verpakkingsafval zoals dat wordt afgezet bij de kunststofrecyclingsindustrie. Hieruit bleek dat sommige outputstromen niet altijd aan de gestelde stringente DKRspecificaties zouden voldoen. Onzerzijds zijn kanttekeningen geplaatst bij de wijze van monstername en daaraan gekoppelde resultaten. Het ontbreken van een norm voor representatieve monstername is door Nedvang onderkend en de ontwikkeling hiervan is inmiddels opgepakt. Los van deze kanttekeningen bedraagt de totale afwijking van de DKR-norm voor alle kunststofstromen circa 1,3%. De door Omrin geproduceerde PET-, folie- en PE-stroom voldoen aan de DKRspecificaties, de mix kunststoffen en PP-stroom voldoen (net) niet. Dit neemt overigens niet weg dat in 2015 alle door Omrin verkregen kunststoffen uit de nascheidingsinstallatie zijn afgezet bij de verwerkende kunststofindustrie en als zodanig geaccepteerd en verwerkt. Op Ecopark De Wierde en bij het sorteerbedrijf in Duitsland zijn aanpassingen in het productieproces doorgevoerd om waar nodig en technisch mogelijk te kunnen voldoen aan aangescherpte eisen vanuit de recyclingsindustrie voor de afname van te recyclen kunststof stromen. In de Begeleidingscommissie Raamovereenkomst Verpakkingen, waarin het Afvalfonds Verpakkingen, het ministerie van I&M en de VNG deelnemen, is afgesproken dat een nieuw uitvoerings- en monitoringsprotocol wordt opgesteld, inclusief meetprotocollen voor fysieke en administratieve controles van het kunststof verpakkingsafval en drankenkartons en toetsing aan de DKR-specificaties van het nagescheiden kunststof verpakkingsafval. Per saldo hebben de aanpassingen in het productieproces en het nog beter kunnen waarborgen van de benodigde DKR-kwaliteit ertoe geleid dat de totale hoeveelheid op Ecopark De Wierde door nascheiding geproduceerde kunststoffen van DKR-kwaliteit in het afgelopen jaar is gedaald tot 11.600 ton ofwel 13,5 kg per inwoner. In 2014 was dit ruim 13.000 ton (15,7 kg per inwoner). Een andere voor Omrin belangrijke ontwikkeling met betrekking tot de kunststoffen is het in 2015 gestarte onderzoek naar het aandeel niet-verpakkingsmateriaal in het kunststof verpakkingsafval, waartoe door de Begeleidingscommissie Raamovereenkomst Verpakkingen is besloten. Aanleiding hiervoor is het standpunt van het verpakkend bedrijfsleven dat zij financieel niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor kunststoffen die geen verpakkingen zijn (zoals speelgoed en landbouwfolie). De resultaten van het onderzoek kunnen ertoe leiden dat een correctie plaatsvindt op de uit te betalen vergoedingen voor nagescheiden kunststof verpakkingsafval. Na een eerste verkenning is in 2015 gestart met verder onderzoek naar de mogelijkheden van een op Ecopark De Wierde te realiseren sorteerinstallatie voor de nagescheiden mix aan kunststoffen en drankenkartons. Deze stroom wordt nu nagesorteerd in Duitsland, maar een gezamenlijk met HVC en AEB te exploiteren installatie lijkt hiervoor een rendabel alternatief te kunnen zijn. Nadere besluitvorming over de businesscase, die nog onderwerp van bespreking is, wordt in de loop van 2016 verwacht.


15

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Ter implementatie van de eerder gemaakte keuze om in het vergistingsproces van de organische natte fractie uit de nascheiding van het huishoudelijk restafval over te stappen op droge voorbehandeling, is in 2015 een aantal procestechnische aanpassingen doorgevoerd en is een proeftraject met een röntgenscheider doorlopen. Integrale invoering van deze gewijzigde processtap – met als belangrijkste doel kostenverlaging en reductie van de hoeveelheid digestaat - vindt in de loop van 2016 plaats. Halverwege het verslagjaar is gestart met het realisatietraject van de gasopwerkingsinstallatie op Ecopark De Wierde door het Duitse bedrijf Schwelm. Met deze installatie wordt het uit de stortplaats afkomstige stortgas en het door vergisting van de organische fractie geproduceerde biogas opgewerkt tot biomethaan en groengas. Het biomethaan wordt via het tankstation op Ecopark De Wierde gebruikt als brandstof voor ons rijdend materieel en het groengas wordt op het regionale aardgasnet ingevoed. De gasopwerkingsinstallatie wordt naar verwachting medio 2016 in gebruik genomen. Het storten van afval, dat op de laatste plaats staat in de voorkeursvolgorde voor afvalbeheer, wordt in belangrijke mate gereguleerd via het landelijk geldende verbod om herbruikbare en brandbare afvalstoffen te storten. Alleen afvalstoffen die niet herbruikbaar zijn en niet kunnen worden verbrand, moeten worden gestort. Daarmee beperkt de aanvoer op onze stortplaats op Ecopark De Wierde zich vooral tot grondreinigingsresiduen, niet-toepasbare en niet-reinigbare baggerspecie, onbrandbaar industrieel afval en asbest. In 2015 was sprake van een forse stijging van de hoeveelheid gestort afval, met name door diverse baggerprojecten in en buiten de provincie Friesland. Bedrijfsvoering REC De operationele beschikbaarheid en de ontwikkeling van de olieprijs blijven van onverminderd groot belang voor de exploitatie van de REC. Nadat zich ook in het eerste kwartaal van 2015 nog enkele ongeplande stops hadden voorgedaan, kon overeenkomstig de eerder gemaakte keuze in mei 2015 worden begonnen met een grootschalige revisie van de ketelwand. In de periode tussen begin mei en eind juni is, naast de geplande onderhoudswerkzaamheden, de vuurvaste bemetseling van de ketelwand vernieuwd en is een gedeelte van de membraanwanden vervangen. Dat zich sindsdien geen problemen met de ketelwand meer hebben voorgedaan, bevestigt de noodzaak van de met de ketelrevisie gemoeide investeringen. Niettemin hebben de met deze grote stop gepaard gaande kosten in verband met stilstand en wegvallende omzet uit de afzet van energie, een flink nadelig effect op het resultaat bij de REC gehad. De storing die zich begin oktober 2015 bij de REC voordeed had een geheel andere oorzaak. Door een defect aan de ventilator aan het einde van de rookgasreinigingsinstallatie kwam de REC stil te liggen. Deze situatie van ongecontroleerde afstook met onvolledige verbranding van het nog resterende afval op het verbrandingsrooster had een tijdelijke emissie van dioxinen tot gevolg. Dat voor dergelijke situaties een maximum van 60 storingsuren per jaar in de vergunning voor de REC is opgenomen en derhalve geen sprake was van overtreding van de vergunningvoorwaarden, doet niets af aan de begrijpelijke impact ervan op burgers en andere hierbij betrokken partijen. Hoewel storingen nooit geheel kunnen worden uitgesloten en geen sprake was van gevaar voor de volksgezondheid, zoals ook is bevestigd door de GGD, blijven onze inspanningen er steeds op gericht om storingen te voorkomen. Belangrijk is verder dat de door het bevoegd gezag naar aanleiding van deze storing ingeschakelde extern adviseur uit Duitsland heeft vastgesteld dat de REC een zeer moderne installatie is die geheel voldoet aan de huidige stand van de techniek. Hoewel niet verplicht op grond van regelgeving of vergunningvoorwaarden, verlenen wij sinds augustus 2015 onze medewerking aan continue dioxinebemonstering bij de REC voor een periode van een jaar. De analyses van deze bemonstering hebben tot en met de laatstbekende resultaten over januari 2016 maandgemiddelde waarden opgeleverd die (ver) beneden de geldende normen uitkomen. Uitzondering hierop vormt het maandgemiddelde over oktober als gevolg van de hiervoor genoemde storing.


16

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ In mei 2015 verscheen de rapportage van het in 2014 door de Universiteit Wageningen uitgevoerde biomonitoringsonderzoek, dat overeenkomstig de tussen LTO Noord en Afvalsturing Friesland gemaakte afspraken jaarlijks wordt uitgevoerd aan de hand van meetpunten in de directe omgeving van de REC. In lijn met voorgaande jaren is geconcludeerd dat er geen aanwijzingen zijn dat de emissies van de REC van invloed zijn geweest op de kwaliteit van de agrarische gewassen en producten in de omgeving van de installatie. De opbrengsten uit de afzet van energie die met het verbranden van afval wordt geproduceerd, worden sterk beïnvloed door de hoogte van de olieprijs. Het hieruit voortvloeiende risico is zoveel mogelijk verwerkt in de tariefafspraken. De daling van de olieprijs in het afgelopen jaar heeft echter wel in negatieve zin doorgewerkt in de energieopbrengsten bij de REC. In de juridische procedure met Frisia over de interpretatie van contractafspraken over de afname door Frisia van stoom van de REC, heeft de rechtbank in mei 2015 onze hoofdvordering jegens Frisia toegewezen. Op grond hiervan heeft Frisia een bedrag van € 2,8 miljoen inclusief wettelijke rente aan Afvalsturing Friesland betaald. Frisia heeft tegen deze uitspraak hoger beroep ingesteld. In dit hoger beroep zal naar verwachting ook een tegenvordering van Frisia worden betrokken. In het laatste kwartaal van 2015 kon de vergunningprocedure voor realisatie van een tweede turbine bij de REC worden afgerond. Met deze turbine kan de door de REC geproduceerde stoom die niet door Frisia wordt afgenomen, in duurzame energie in de vorm van elektriciteit worden omgezet. Naar verwachting zal de tweede turbine in het laatste kwartaal van 2016 in gebruik kunnen worden genomen. Jaarlijks wordt op grond van de Kaderrichtlijn afvalstoffen en het LAP de status van de in exploitatie zijnde afvalenergiecentrales bepaald. Als een installatie voldoende energie-efficiënt is, krijgt deze de status van ‘installatie voor nuttige toepassing’. Medio 2015 werd bekend dat alle afvalenergiecentrales in Nederland deze status hebben en dat op grond van de over geheel 2014 bepaalde waarden de REC landelijk de hoogste energie-efficiëntie heeft. Herbruikbare en recyclebare deelstromen Vanwege het per 1 januari 2016 aflopende contract met Orgaworld voor de compostering van het Friese gft-afval is in het afgelopen jaar een openbare Europese aanbesteding gehouden voor de verwerking van dit afval voor de periode 2016-2017 met optionele verlenging. In deze aanbesteding is naast de hoogte van het verwerkingstarief ook de score op duurzaamheid (op basis van transport en hergebruikpercentage) in de beoordeling meegenomen. Voor de wijze van verwerking is de keuze aan de inschrijvende partijen gelaten of dit door middel van compostering danwel vergisting gebeurt. De in zes percelen gesplitste opdracht is deels gegund aan Orgaworld (Drachten), deels aan Attero (Wijster) en deels aan OGAR (Oude Pekela). De aanbesteding resulteerde niet in een significant prijsvoordeel ten opzichte van voorgaande jaren. Ook voor de verwerking van het oud papier en karton van de gemeenten is in 2015, in overleg met de ambtelijke werkgroep vermarkting, een Europese openbare aanbesteding gehouden. Op basis van de ontvangen inschrijvingen is besloten tot gunning aan het bedrijf Waste Paper Trade in Winschoten voor een periode van vijf jaar vanaf 2016. Deze aanbesteding heeft tot substantieel hogere vergoedingen voor het aan te leveren oud papier en karton geleid en daarmee tot wezenlijk voordeel voor de samenwerkende gemeenten. De hoeveelheid separaat ingezameld textiel is in 2015 aanzienlijk gestegen. De intensieve aanpak in samenwerking met gemeenten, zowel gericht op de communicatie met de burgers als op het realiseren van meer (ondergrondse) inzamelvoorzieningen, heeft merkbaar resultaat. Het ingezamelde textiel wordt – in samenwerking met ReShare, Empatec, Caparis, Fryslân Miljeu en kringloopbedrijf Estafette – via de textielsorteercentra in Sneek en Leeuwarden gescheiden naar herbruikbaar en recyclebaar textiel. Kwaliteit, arbo, veiligheid en milieu (KAVM) In het kader van de jaarlijkse auditronde heeft certificeringsbureau KIWA in februari 2015 de externe audit gehouden voor de certificaten ISO 9001 (kwaliteit), ISO 14001 (milieu) en OHSAS 18001 (arbeidsomstandigheden en veiligheid).


17

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Als positieve punten in deze audit kwamen onder andere naar voren de aan het personeel geboden mogelijkheid van uitgebreid periodiek medisch onderzoek, de grote betrokkenheid van het personeel bij de bedrijfsvoering en de vooruitstrevende technieken die Omrin in haar bedrijfsprocessen toepast. KIWA heeft geen kritische tekortkomingen vastgesteld. Wel zijn drie verbeterpunten benoemd: het onderzoek naar de klanttevredenheid was niet onder alle klanten uitgevoerd, er moet een eenduidig documentair overzicht van relevante weten regelgeving komen en procedures kwamen niet in alle gevallen overeen met de werkelijke situatie. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld. Veiligheid op de werkvloer bij Omrin bleef ook in 2015 een nadrukkelijk punt van aandacht, met als leidraad: ‘We doen het veilig of we doen het niet’. Dit vraagt van onze leidinggevenden de plicht en brengt voor hen de verantwoordelijkheid met zich om hier scherp op toe te zien en vereist van onze medewerkers om altijd te kiezen voor de van toepassing zijnde veilige werkmethode in plaats van een eigen methode. Dit geldt niet alleen tijdens de reguliere bedrijfsvoering, maar ook bij de uitvoering van klein onderhoud en grootschalige revisie- en onderhoudswerkzaamheden zoals in het voorjaar 2015 bij de REC, toen zowel de eigen medewerkers als personeel van derden op de locatie werkzaam waren. Belangrijk aspect van een zo hoog mogelijk veiligheidsbewustzijn is dat de medewerkers het belang ervaren van het melden van bijna-ongevallen. Voor het vastleggen van deze meldingen en voor het melden van gevaarlijke situaties en ongevallen wordt binnen Omrin een voor iedere medewerker toegankelijk ongevallenregistratiesysteem toegepast. Dit (digitale) systeem is geheel in eigen beheer ontwikkeld en volgt de internationaal erkende risicobeoordelingsmethode van Fine & Kinney, waarbij de grootte van het risico wordt berekend als het product van waarschijnlijkheid, blootstellingsfrequentie en effect. De acties en maatregelen die op het gebied van veiligheid en risicobeheersing tijdens het verslagjaar zijn uitgevoerd, omvatten ondermeer het houden van interne audits, het houden van inspectieen observatieronden op onze bedrijfslocaties, het uitvoeren van risico-inventarisaties en –evaluaties (RIE’s) bij onder andere de gasopwerking en de röntgenscheiding van de organische fractie, het houden van veiligheidsworkshops op de verschillende bedrijfslocaties, het oefenen van bedrijfsnoodplannen en het structureel inbedden van veiligheid en veilig handelen in de werkoverleggen. Er zijn aparte bijeenkomsten belegd voor alle chauffeurs waarin veiligheid een van de centrale thema’s was. Een specifieke veiligheidsmaatregel die in het afgelopen jaar op de milieustraten is getroffen was het plaatsen van hekwerken tussen het bordes en de opgestelde afvoercontainers, waarmee valrisico’s voor burgers en medewerkers zoveel mogelijk worden beperkt. Vitaal en vakkundig personeel De personele samenstelling bij Omrin wordt gekenmerkt door een geleidelijk stijgende gemiddelde leeftijd en een laag personeelsverloop. Daarnaast is sprake van een opschuivende pensioengerechtigde leeftijd. Daarmee verschuift het accent in het personeelsbeleid van Omrin steeds nadrukkelijker naar duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers. Wij zien dit belang hiervan bevestigd door het gestegen verzuimcijfer over 2015 van 4,4% (in 2014: 2,6%). Deze stijging van het verzuim in het verslagjaar ten opzichte van 2014 wordt met name veroorzaakt door langdurige ziektegevallen die in beperkte mate werkgerelateerd zijn. Het kortdurend verzuim was relatief laag. Naast de aandacht die volop uit blijft gaan naar verzuimpreventie en –begeleiding, krijgen vitaliteitsbevorderende acties en faciliteiten een steeds grotere nadruk. Omrin ziet haar medewerkers als pijlers voor een succesvolle organisatie en vindt het essentieel dat zij goed, gezond en gemotiveerd tot hun pensioen actief en zinvol binnen ons bedrijf inzetbaar zijn. Mede op basis van de uitkomsten van door Omrin aan het personeel aangeboden preventief-medisch onderzoek blijkt dat inzetten op (meer) vitaliteit daar een substantiële bijdrage aan kan leveren. Dit brengt een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor werkgever en werknemers met zich mee. Het in 2015 ontwikkelde pakket ter bevordering van de vitaliteit en inzetbaarheid en de inhoudelijke ontwikkeling van haar medewerkers is gebundeld onder de naam ‘Omrin in Beweging’, dat bestaat uit de programma’s ‘Omrin Vitaal’ en ‘Omrin in Ontwikkeling’.


18

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Het eerste programma richt zich op ondersteuning van de medewerkers via onder andere de bedrijfsarts, de bedrijfsfysiotherapeut, de bedrijfsmaatschappelijk werker, werkplekonderzoek en bedrijfsfitness, maar ook op lichtvoetiger activiteiten als een ’10.000 stappen-competitie’. Naast gezondheid en betrokkenheid is het zaak dat de medewerkers zich qua kennis en vaardigheden blijven ontwikkelen. Hiervoor is het tweede programma bedoeld. Inhoudelijke ontwikkeling krijgt enerzijds invulling door specifieke vakopleidingen, met sinds afgelopen jaar als nieuwe mogelijkheid om binnen de nieuwe beroepskwalificatie AMBOR (Afval, Milieu, Beheer Openbare Ruimte) een erkend MBO-niveau 1 of 2 te halen. Zo’n 40 medewerkers van Omrin hebben hiervoor interesse getoond, waarvan een aantal inmiddels met deze opleiding is gestart. Verder worden vaardigheden (verder) ontwikkeld door middel van online trainingen, functie- en taakroulatie, intervisie en mentorschap. Het succes van ‘Omrin in Beweging’ wordt mede bepaald door goed toegerust middenmanagement als het gaat om zaken als leiderschapsontwikkeling, gespreksvoering, coaching en andere instrumenten op het gebied van human resource. Daarom is ook dat een speerpunt in het vitaliteitsbeleid van Omrin. Het totaal aantal binnen Omrin werkzame personeelsleden is in de afgelopen jaren geleidelijk gedaald. Verwacht wordt dat zich ten opzichte van afgelopen jaar in 2016 geen bijzondere ontwikkelingen in de personeelsformatie zullen voordoen en dat de personeelsbezetting stabiel zal blijven. Naast de inzet van vast personeel wordt binnen Omrin waar mogelijk volop ruimte geboden voor stagetrajecten op verschillende niveau’s en worden werkervaringsplekken beschikbaar gesteld. Met de per 1 januari 2015 in werking getreden Participatiewet is er één regeling gekomen voor mensen die een opstap naar de arbeidsmarkt nodig hebben. In het kader van de verplichtingen die uit deze wet voor het bedrijfsleven voortvloeien, pakt ook Omrin haar verantwoordelijkheid in dezen op. Dit krijgt concrete invulling via projecten bij Stichting Omrin Estafette (kringloopactiviteiten) en bij het regionaal sorteercentrum voor afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) op Ecopark De Wierde. Ondernemingsraad In het afgelopen jaar zijn zes overlegvergaderingen tussen de Ondernemingsraad (OR) en de algemeen directeur als bestuurder van Afvalsturing Friesland gehouden. Daarnaast heeft binnen de bedrijvengroepen regelmatig overleg plaatsgevonden tussen de betrokken bedrijvengroepdirecteur en de desbetreffende onderdeelcommissie van de OR. Aan het begin van het jaar is in aanwezigheid van de commissaris die op basis van het versterkte aanbevelingsrecht van de OR is benoemd, de algemene gang van zaken van de onderneming besproken aan de hand van de jaarplannen voor 2015. In de overlegvergaderingen zijn advies- en instemmingsaanvragen behandeld over ondermeer de realisatie van de gasopwerkingsinstallatie, het plan van aanpak voor preventief-medisch onderzoek en het plan van aanpak voor een bij de werkplaats uit te voeren risico-inventarisatie & -evaluatie. Verder is met de OR-leden gesproken over de verbreding van het aandeelhouderschap bij Afvalsturing Friesland, de nasortering van kunststof verpakkingsafval en drankenkartons, de jaarrekeningen 2014 en de jaarrapportages op het gebied van privacy en integriteit. De OR heeft haar goedkeuring verleend aan de statutenwijziging van Afvalsturing Friesland. Het door de OR ingediende initiatiefvoorstel met betrekking tot opleidingen in het kader van de beroepskwalificatie AMBOR heeft eraan bijgedragen dat inmiddels een aantal medewerkers van Omrin is gestart met de opleiding voor de beroepskwalificatie AMBOR, zoals eerder in dit verslag is aangegeven. In juni heeft het jaarlijkse informeel overleg tussen de OR en de Raad van Commissarissen van Afvalsturing Friesland plaatsgevonden.


19

Verslag van de directie ______________________________________________________________________________________ Ten slotte Omrin heeft gedurende het verslagjaar op proactieve wijze verdere invulling aan haar strategische doelstellingen kunnen geven. Een herijking van deze doelstellingen zal in 2016 plaatsvinden, als onderdeel van het traject dat moet resulteren in vaststelling van de strategie van Omrin voor de periode 2017-2020. Er kan met grote tevredenheid worden teruggekeken op de stappen die zijn gezet in het kader van de circulaire economie en de samenwerking met de gemeenten. Er zijn echter ook verbeterpunten, in het bijzonder als het gaat om te treffen maatregelen naar aanleiding van de storing bij de REC in oktober 2015 en de daarmee samenhangende communicatieve aspecten. Omrin staat als bedrijf dat wil blijven leren en innoveren, voor de uitdaging om daar een goede invulling aan te geven. ir. J.W.G. Vernooij, algemeen directeur


20

______________________________________________________________________________________


21

Juridische structuur Afvalsturing Friesland ______________________________________________________________________________________ Juridische structuur Afvalsturing Friesland Afvalsturing Friesland N.V.

Stichting Nazorg Ouwster haule (beheersstichting)

Afvalbeheer Noord Groningen (50%) Bouw - en Reststoffen Friesland B.V. BRF (100%)

Stuurwiel Grondreiniging B.V. (33,33%)

ASF-SBI B.V (100%)

Reststoffen Energie Centrale BV (100%)

Stuurwiel Bagger- en SlibbewerkingB.V. (33,33%)

ARF B.V. (100%)

SBI Friesland v.o.f.

Omrin Econvert B.V. (100%)

Econvert v.o.f. (33,3%)

(ARF 99,5%, ASF-SBI 0,5%)

B.V


22

Kerngegevens en kengetallen ______________________________________________________________________________________ Kerngegevens en kengetallen 2015 Uniforme tarieven (in €) Restafval Gft-afval

Verwerkte hoeveelheden (x 1.000 ton) Restafval Friesland Restafval derden Gft-afval Bedrijfsafval Overige categorieën afval

Financiële kengetallen (x € 1.000) Omzet Resultaat Groepsvermogen Balanstotalen

Aantal werknemers Mannen Vrouwen

2014

2013

2012

2011

80,00 59,50

90,00 59,50

97.50 58,50

107,00 57,50

107,00 57,50

135 87 80 114 247 663

136 76 73 110 199 594

137 45 69 112 162 525

142 55 72 76 167 512

146 58 73 46 93 416

86.003 1.169 43.108 226.350

86.703 -1.760 41.939 226.523

83.246 2.255 43.794 240.124

83.296 1.183 41.634 246.492

67.407 3.525 40.546 248.390

192 28

195 30

195 32

198 37

200 37


23

______________________________________________________________________________________


24

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Jaarrekening JAARREKENING


25

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Geconsolideerde balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming

31 december 2015 €1.000 €1.000

31 december 2014 € 1.000 € 1.000

Actief Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

193.330 718

194.768 543 194.048

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

1.378 19.039 11.885

195.311

1.122 23.128 6.962 32.302

31.212

226.350

226.523


26

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Geconsolideerde balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming 31 december 2015 € 1.000 €1.000

31 december 2014 € 1.000 € 1.000

Groepsvermogen Aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen

43.108

41.939

Voorzieningen

12.783

12.424

Langlopende schulden

130.933

127.720

Kortlopende schulden

39.526

44.440

226.350

226.523

Passief


27

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2015 2015 €1.000

2014 € 1.000

€1.000

Netto-omzet Som der bedrijfsopbrengsten

86.003

Kosten van gronden hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen, salarissen en sociale lasten Afschrijvingen en waardeverminderingen Overige bedrijfskosten

10.551

9.653

25.996 13.647

25.297 14.330

15.495 15.416

18.554

€ 1.000

86.703 86.003

86.703

15.462 Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel in het resultaat van nietgeconsolideerde ondernemingen

Resultaat na belastingen

81.105

83.296

4.898

3.407

-4.467

-5.466

431

-2.059

441

602

297

-303

1.169

-1.760

Overzicht totaal resultaat

Geconsolideerd netto resultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen als onderdeel van het groepsvermogen

Totaal resultaat

1.169

-1.760

-

-

1.169

-1.760


28

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2015 (Volgens de indirecte methode)

Bedrijfsresultaat

2015 €1.000 €1.000 4.898

2014 € 1.000 € 1.000 3.407

15.495 359

18.554 196

Aanpassingen voor: Afschrijvingen en overige waardeveranderingen Mutaties voorzieningen Mutaties in werkkapitaal: Mutatie vorderingen Mutatie voorraden en onderhanden werk Mutatie schulden

4.462 -256 -2.246

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

-301 348 2.368 1.960

2.415

22.712

24.572

30 -4.497

45 -5.511

Ontvangen dividend Betaalde winstbelasting

-4.467 227 69

-5.466 230 314

Kasstroom uit operationele activiteiten

18.541

19.650

Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Uitgaven financiële vaste activa

-14.266 209 -105

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende leningen Aflossing langlopende schulden Mutatie rekening-courant krediet Betaald dividend Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-5.370 108 -300

-14.162 18.433 -21.489 3.600 -

-5.562 2.500 -14.469 -2.341 -95

544

-14.405

Saldo mutatie geldmiddelen

4.923

-317

Liquide middelen vorig jaar Liquide middelen dit jaar

6.962 11.885

7.279 6.962

4.923

-317

Mutatie liquide middelen


29

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Toelichting op de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en het geconsolideerd kasstroomoverzicht Algemeen Activiteiten De activiteiten van Afvalsturing Friesland NV, statutair gevestigd te Leeuwarden aan de Hidalgoweg 5, en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit:  taken op het gebied van de afvalverwijdering  het bewerken en verwerken van afvalstromen. Groepsverhoudingen Afvalsturing Friesland NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens, vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW, is onderstaand opgenomen: Geconsolideerde maatschappijen Naam

◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦

Statutaire zetel Bouw- en Reststoffen Friesland BV ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV ReststoffenEnergieCentrale BV Omrin Econvert BV Afvalverwerking Regio Friesland BV Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland VOF

Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden Leeuwarden De Bilt Oudehaske

Aandeel in het geplaatste kapitaal 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Niet-geconsolideerde deelnemingen Naam

◦ ◦ ◦ ◦

Statutaire zetel

Stuurwiel Grondreiniging BV Stuurwiel Bagger- en Slibbewerking BV Econvert VOF Afvalbeheer Noord Groningen BV

Oudehaske Oudehaske Drachten Leeuwarden

Aandeel in het geplaatste kapitaal 33 1/3% 33 1/3% 33 1/3% 50 %


30

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Afvalsturing Friesland NV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Afvalsturing Friesland NV. De financiële gegevens van Afvalsturing Friesland NV zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winst- enverliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen de reële waarden. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting op de ‘Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. De vennootschap past hedge accounting toe op basis van generieke documentatie. De vennootschap documenteert de wijze waarop de hedgerelaties passen in de doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedge. De vennootschap dekt haar renterisico af door renteswaps. Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewezen voor kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Voor het ineffectieve deel wordt het verschil tussen de kostprijs en de lagere reële waarde in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Voor de toelichting van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de specifieke postgewijze toelichting. Onderstaand is het beleid van de groep opgenomen ten aanzien van financiële risico’s. Tevens worden de financiële derivaten van de groep en de hiermee verbonden financiële risico's toegelicht.


31

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Renterisico Het renterisicobeleid heeft tot doel de renterisico’s die voortkomen uit de financiering van de vennootschap te beperken en daarmee tevens de netto-rentelasten te optimaliseren. Dit beleid vertaalt zich in een gewenst profiel van vastrentende en variabelrentende posities inclusief liquide middelen. Liquiditeitsrisico Periodiek worden liquiditeitsbegrotingen opgesteld. Door tussentijdse monitoring en eventuele bijsturing worden liquiditeitsrisico’s beheerst. In de liquiditeitsbegrotingen wordt rekening gehouden met beperkte beschikbaarheid van liquide middelen waaronder bankgaranties.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en ontvangen investeringssubsidies. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met eventuele restwaarde. Investeringen in de stortcompartimenten op Ecopark De Wierde worden naar rato van het aangeleverde tonnage in relatie tot de totale stortcapaciteit afgeschreven. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Financiële vaste activa De (niet-geconsolideerde) deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze waarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Afvalsturing Friesland NV. Indien er bij een deelneming sprake is van een negatief eigen vermogen en er geheel of ten dele wordt ingestaan voor de schulden van de deelneming, wordt voor het aandeel in eventuele verdere verliezen een voorziening gevormd. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Voorraden gronden hulpstoffen, gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs op basis van fifo of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. Bij de waardering van de voorraad wordt rekening gehouden met incourantheid. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Onder de vorderingen is een actieve belastinglatentie opgenomen. Actieve belastinglatenties worden gewaardeerd voor zover realisatie daarvan waarschijnlijk is. Deze actieve latentie is gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen - Latente belastingverplichtingen: Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale balanswaarderingen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. Deze voorziening wordt gewaardeerd tegen het voor het komende boekjaar geldende nominale tarief.


32

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Overige voorzieningen - Eindafwerking stortplaatsen: Voor in de toekomst te betalen bedragen in relatie tot het afdekken, afwerken en in één geval nazorgen van de door Afvalsturing Friesland beheerde stortplaatsen zijn voorzieningen gevormd. De voorziening wordt opgebouwd naar rato van het gestorte tonnage. De voorziening voor afdekken en afwerking is opgenomen tegen nominale waarde, de voorziening voor nazorg is opgenomen tegen de contante waarde tegen een disconteringsvoet van 6%. - Voorziening voor jubileumuitkeringen: Deze voorziening is getroffen voor toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers. De voorziening is actuarieel berekend, op basis van contante waarde van de verplichtingen uit geldende regelingen voor jubileumuitkeringen. Hierbij is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en ontslagkansen. De gehanteerde disconteringsvoet bedraagt 4,5%. De (overgangs-)verplichting wordt lineair opgebouwd. Pensioenen De groep heeft diverse pensioenregelingen die worden gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten een bedrijfstakpensioenfonds en een verzekeringsmaatschappij. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerderbenadering”. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten voor de vennootschap en worden indien van toepassing in de balans opgenomen. Ultimo 2015 (en 2014) waren er voor de groep geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. De beleidsdekkingsgraad van het ABP bedraagt per 31-12-2015 99% (31-12-2014: 101%). Het ABP heeft een herstelplan opgesteld. In het huidige herstelplan 2015 staat hoe ABP de financiële situatie in 12 jaar tijd kan herstellen. Dit betekent dat eind 2026 de beleidsdekkingsgraad ongeveer 128% moet zijn. Dit is in lijn met de nieuwe regels voor pensioenfondsen. Heeft ABP een lagere beleidsdekkingsgraad dan 128%, dan is sprake van een tekort. In het herstelplan staan de maatregelen die het bestuur neemt om het tekort weg te werken. Zolang de financiële situatie onvoldoende blijft, moet ABP ieder jaar een nieuw herstelplan opstellen en indienen bij DNB.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto-omzet Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar in rekening gebrachte diensten onder aftrek van kortingen en de over de omzet geheven belastingen. Exploitatiesubsidies Exploitatiesubsidies worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht in het jaar waar de opbrengsten betrekking op hebben. Kosten van gronden hulpstoffen, uitbesteed werk en andere externe kosten Deze kosten omvatten de kostprijs van de geleverde diensten, de door derden in rekening gebrachte verwerkingskosten alsmede de in rekening gebrachte afvalstoffenbelasting. Aandeel in het resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Afvalsturing Friesland NV geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling.


33

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening. De mutatie in latente belastingvorderingen en -schulden wordt hierbij eveneens in aanmerking genomen. Op basis van artikel 2 lid 7 van de Wet op de vennootschapsbelasting is Afvalsturing Friesland NV als overheidstaken uitvoerende vennootschap niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Overige tot de groep behorende vennootschappen zijn wel belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen en betaalde interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. De verkrijgingprijs van verworven groepsmaatschappijen wordt opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geldmiddelen heeft plaatsgevonden. Hierbij worden geldmiddelen aanwezig in deze groepsmaatschappijen afgetrokken van de aankoopprijs. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.


34

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Bedrijfsgebouwen

Machines en

en – terreinen

installaties

Andere

Activa in

bedrijfs-

uitvoering

Totaal

middelen € 1.000

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

52.223 761

119.492 9.940

22.780 277

273 3.288

194.768 14.266

52.984

129.432

23.057

3.561

209.034

Desinvesteringen Afschrijvingen

-113 -2.907

-10.934

-96 -1.654

-

-209 -15.495

Boekwaarde per 31 december 2015

49.964

118.498

21.307

3.561

193.330

0-10%

10-50%

0-33%

0%

Boekwaarde per 1 januari 2015 Investeringen

Afschrijvingspercentages

Bij de activering van kosten van materiële vaste activa bij de initiële investering van een groepsmaatschappij is rente over vreemd vermogen in aanmerking genomen.

Cumulatieve aanschafwaarde per 1 januari 2015 Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 2015 Boekwaarde per 1 januari 2015 Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2015 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2015 Boekwaarde per 31 december 2015

83.506

185.590

32.009

273

301.378

31.283

66.098

9.229

-

106.610

52.223

119.492

22.780

273

194.768

84.148

192.072

31.871

3.561

311.652

34.184

73.574

10.564

-

118.322

49.964

118.498

21.307

3.561

193.330


35

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Financiële vaste activa Een overzicht van de financiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Niet-geconsolideerde

Overige

deelnemingen

vorderingen

Totaal

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

Boekwaarde per 1 januari 2015

543

-

543

Mutaties: Aankopen, verstrekte leningen Aandeel resultaat Dividend deelneming

297 -227

105 -

105 297 227

613

105


De overige vorderingen betreffen leningen aan een niet-geconsolideerde deelneming totaal € 1.438.000 waarvan € 1.333.000 voorzien (2014: vordering € 1.333.000 waarvan € 1.333.000 voorzien). De hoogte van het verlies van deze niet-geconsolideerde deelneming waarvoor geen voorziening is gevormd bedraagt over 2015 € 71.000 en cumulatief per balansdatum € 272.000. Voorraden

Grond- en hulpstoffen Gereed product en handelsgoederen Totaal

31 december 2015 € 1.000 851 527 1.378

31 december 2014 € 1.000 886 236 1.122

Vorderingen

Debiteuren Participanten en deelnemingen Latente belasting vorderingen Vorderingen Belastingen Overige vorderingen Overlopende activa

31 december 2015 € 1.000 11.700 239 3.428 800 2.731 141 19.039

31 december 2014 € 1.000 16.160 596 3.056 349 2.857 110 23.128

Op balansdatum zijn onder de debiteuren begrepen handelsvorderingen op aandeelhouders voor een bedrag van € 4.354.000 (2014: € 4.324.000). De op de debiteuren in mindering gebrachte voorziening voor het risico van oninbaarheid bedraagt € 17.000 (2014: € 70.000). De vorderingen hebben een looptijd korter dan een jaar. De latente belastingvorderingen hebben grotendeels een verwachte looptijd langer dan een jaar. Over de rekening-courantverhoudingen met groepsmaatschappijen wordt geen rente verrekend.


36

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Liquide middelen Van de liquide middelen staat € 4.499.000 op een rekening die niet ter vrije beschikking staat. Hierbij wordt verwezen naar de verstrekte zekerheden bij de langlopende schulden. Groepsvermogen Het verloop van het groepsvermogen is als volgt:

Groepsvermogen per 1 januari Resultaat boekjaar Dividend Mutatie aandeel derden Groepsvermogen per 31 december

31 december 2015 € 1.000 41.939 1.169 43.108

31 december 2014 € 1.000 43.794 -1.760 -95 41.939

Er hebben zich geen rechtstreekse vermogensmutaties voorgedaan. Aandeel van rechtspersoon in het groepsvermogen Voor een toelichting op het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op het eigen vermogen in de vennootschappelijke jaarrekening. Voorzieningen

Boekwaarde per 1 januari 2015 Dotaties Uitgaven Vrijval Boekwaarde per 31 december 2015

Latente belasting-

Overige

Totaal

verplichtingen

voorzieningen

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

828 -138 690

11.596 639 -142 12.093

12.424 639 -142 -138 12.783

De overige voorzieningen betreffen in hoofdzaak de eindafwerking en nazorg van stortplaatsen. De voorzieningen zijn als langlopend te beschouwen. De overige voorzieningen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Voorziening Weperpolder Voorziening eindafwerking De Wierde Voorziening jubileumuitkeringen





31 december 2015 € 1.000 3.313 8.727 53 12.093

31 december 2014 € 1.000 3.259 8.284 53 11.596

De voorzieningen Weperpolder en eindafwerking De Wierde zijn gevormd om de eindafwerking alsmede de daarmee gepaard gaande overige kosten van deze door Afvalsturing Friesland NV beheerde stortplaatsen te financieren. Met betrekking tot de voorziening Weperpolder is daarbij tevens rekening gehouden met de kosten van nazorg. De nazorgkosten voor de stortplaats De Wierde komen voor rekening van de provincie Fryslân. De voorziening voor afdekken en afwerking is opgenomen tegen nominale waarde, de voorziening voor nazorg is opgenomen tegen de contante waarde tegen een disconteringsvoet van 6%. Voor toekomstige jubileumuitkeringen aan werknemers is een voorziening opgenomen. De voorziening is actuarieel berekend op basis van de contante waarde van rechten op grond van aanwezige regelingen voor jubileumuitkeringen. Er is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en ontslagkansen.


37

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Langlopende schulden

Totaal

Schulden kredietinstellingen

€ 1.000 130.933

Totaal

130.933

31 december 2015 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 % 9.018 1,8-6,4 9.018

Totaal € 1.000 127.720 127.720

31 december 2014 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 % 4.563 1,8-6,4 4.563

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in de hierboven genoemde bedragen, maar opgenomen onder de kortlopende schulden. In 2017 is er een herfinancieringsmoment voor een groot deel van de leningen. Hierdoor is een deel van de leningen – met een waarschijnlijke looptijd > 5 jaar – niet vermeld onder de schulden met een looptijd > 5 jaar. Een deel van de leningen heeft een achtergesteld karakter. Per 31 december 2015 betreft dit een bedrag van € 12.110.000. De langlopende schulden hebben voor € 110.500.000 betrekking op hypothecaire leningen. De rentepercentages zijn deels variabel en gekoppeld aan Euribor. Verstrekte zekerheden - 1e hypotheek ad € 7.500.000 op de nieuwbouw van het bedrijfscomplex/industrieel op De Hemrik te Leeuwarden, 40% eigen gebruik en 60% verhuur aan Fryslân Miljeu (jaarhuur). - 1e hypotheek ad € 209.250.000 op de percelen grond inclusief opstallen, kadestraal gemeente Harlingen, Sectie F, nummers 697, 1428, 1429, 1541, 1544, 1546 en 1547 - SBI VOF heeft een aantal leningen afgesloten. Afvalsturing Friesland NV staat er voor in dat het garantievermogen wordt gehandhaafd op een bedrag ten minste gelijk aan 25% van het gecorrigeerde balanstotaal. - Verpanding van de huurpenningen uit hoofde van de huurinkomsten betrekking hebbend op de verhuur voor voornoemd bedrijfscomplex door Afvalsturing Friesland NV aan BV Fryslân Miljeu Bedrijfsservice en BV Fryslân Miljeu Noordwest inclusief de eventueel aan deze vordering verbonden rechten en zekerheden. - Garantie afgegeven door Afvalsturing Friesland voor de verplichtingen uit hoofde van een renteswap van Reststoffen Energie Centrale BV. - Verpanding van de vorderingen derden en intercompany van Afvalsturing Friesland NV, ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV en Reststoffen Energie Centrale BV. - Verpanding van machines/inventaris en bankrekeningen van Afvalsturing Friesland NV en Reststoffen Energie Centrale BV. - Verpanding bedrijfsinventaris en goederen SBI VOF. - Verpanding van afval- en energiecontracten van en verzekeringsuitkeringen aan Reststoffen Energie Centrale BV en/of Afvalsturing Friesland NV(voor zover deze betrekking hebben op REC). - Verpanding van aandelen in Reststoffen Energie Centrale BV, ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV, Afvalverwerking Regio Friesland BV en Omrin Econvert BV. - Er staat € 4.499.000 op een rekening die niet ter vrije beschikking staat. Dit bedrag geldt als zekerheid voor een termijn aflossing en rente.


38

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Kortlopende schulden

Aflossing komend jaar op langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Participanten en deelnemingen Schulden aan leveranciers en handelskredieten Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies Overige schulden

31 december 2015 € 1.000 13.029 5.596 485 7.335 4.080 91 8.910 39.526

31 december 2014 € 1.000 19.297 1.996 148 9.122 3.539 111 10.227 44.440

De maximale kredietfaciliteit rekening courant bij kredietinstellingen bedraagt € 7.850.000. Van deze maximale faciliteit is € 5.596.000 benut. De verstrekte zekerheden staan vermeld onder de toelichting op de langlopende schulden. Over de rekening-courantverhoudingen met groepsmaatschappijen wordt geen rente verrekend. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen  Er is een bankgarantie afgegeven ter hoogte van € 250.000.  Ten behoeve van een investeringsproject van ReststoffenEnergieCentrale BV is financiering ten bedrage van € 10.000.000 aangetrokken. Op balansdatum is hiervan € 3.750.000 opgenomen.  Ten behoeve van investeringsprojecten zijn verplichtingen aangegaan ten bedrage van € 8.070.000.  Ten behoeve van investeringsprojecten zijn van leveranciers bankgaranties ontvangen ter hoogte van € 1.193.000.  Binnen de groep bestaat een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting (ASF Scheidings- en Bewerkingsinstallatie Friesland BV (hoofd) en ReststoffenEnergieCentrale BV en omzetbelasting (Afvalsturing Friesland NV (hoofd), Bouw- en Reststoffen Friesland BV en ReststoffenEnergieCentrale BV). Iedere vennootschap in de fiscale eenheid is hoofdelijk aansprakelijk voor de door de combinatie verschuldigde vennootschapsbelasting en omzetbelasting.  Verschillende groepsmaatschappijen zijn operationele leaseverplichtingen aangegaan ten behoeve van personenauto’s. De jaarlijkse kosten hiervan bedragen € 208.000. De maximale looptijd van deze contracten is 4 jaar.  Afvalsturing Friesland N.V. is op basis van de B3-status eigen risicodrager ten aanzien van de WW. Voor de overige juridische entiteiten in de groep is dit niet van toepassing.  De geconsolideerde maatschappij Omrin Econvert BV is voor 33,3% firmant in Econvert VOF en uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze VOF.  Voor de afdekking van het renterisico op langlopende schulden heeft de vennootschap renteswaps afgesloten. Voor de verwerking van de renteswap past de vennootschap kostprijshedge-accounting toe. De eerste swap heeft een hoofdsom van maximaal € 70.000.000. Met deze renteswap wordt het risico van een variabele rente (gebaseerd op 3-maands Euribor) afgedekt door een overeengekomen vast rentepercentage van 4,8% voor de gehele looptijd. Vanaf 1 januari 2010 loopt het nominaal bedrag lineair af in 10 jaar. De kostprijs van de renteswap bedraagt nihil. De reële waarde, op basis van waardering van de bank, op balansdatum is -/- €2.961.000 (2014: -/- €4.364.000). In maart 2014 is er een verplichting aangegaan voor een renteswap van maximaal €35.000.000 met ingangsdatum 1 januari 2015 met een looptijd tot april 2017. De reële waarde, op basis van waardering van de bank, op balansdatum bedraagt -/- € 482.000 (2014: -/- €531.000). In de met de bank afgesloten overeenkomst is geen verplichting opgenomen tot bijstorting in het geval er sprake is van een negatieve waarde van de renteswaps die een vastgestelde grens overschrijdt, uitgezonderd indien er sprake is van tussentijdse beëindiging van de financiering.


39

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde winst- en verliesrekening Netto-omzet De netto-omzet kan als volgt worden gespecificeerd: 2015 € 1.000 Afvalverwerking 43.265 Energie en grondstoffen 37.597 Overig 5.141 86.003

2014 € 1.000 41.723 40.508 4.472 86.703

Kosten van gronden hulpstoffen

Inkoop energie Inkoop overig

2015 € 1.000 4.946 5.605 10.551

Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten 2015 € 1.000 Verwerkingskosten derden 16.386 Inhuur transport 5.565 Inhuur personeel 4.045 25.996

2014 € 1.000 4.219 5.434 9.653

2014 € 1.000 16.929 4.815 3.553 25.297

Lonen, salarissen en sociale lasten

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten

2015 € 1.000 11.324 1.493 830 13.647

2014 € 1.000 11.322 1.534 1.474 14.330

Het gemiddeld aantal werknemers (fte) gedurende het jaar bedroeg: 2015 2014 Fte fte Afvalverwerking en energieproductie 105 105 Overige en ondersteunende activiteiten 106 110 211 215


40

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Overige bedrijfskosten

Onderhoud installaties Huisvestingskosten Transportkosten Overige personeelskosten Overige bedrijfskosten

2015 € 1.000 5.646 2.017 1.327 1.087 5.339 15.416

2014 € 1.000 5.404 1.868 1.532 1.167 5.491 15.462

Aandeel in resultaat van niet-geconsolideerde ondernemingen waarin wordt deelgenomen Dit betreft het aandeel in het resultaat van een vennootschap waarin voor 50% wordt deelgenomen, twee vennootschappen waarin middellijk via Bouw- en Reststoffen Friesland BV wordt deelgenomen en een vennootschap waarin middellijk via Omrin Econvert BV wordt deelgenomen. Financiële baten en lasten

Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

2015 € 1.000

2014 € 1.000

30 -4.497 -4.467

45 -5.511 -5.466

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Op basis van artikel 2, lid 7 van de Wet op de Vennootschapsbelasting is Afvalsturing Friesland NV niet vennootschapsbelastingplichtig. De overige tot de groep van Afvalsturing Friesland NV behorende vennootschappen zijn wel belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Ten gevolge van deze beperkte belastingplicht is de belastingdruk over het resultaat afwijkend van de nominale belastingdruk. In deze post is tevens de mutatie in de latente belastingverplichtingen begrepen. Doordat gebruik gemaakt wordt van fiscale faciliteiten zoals de Energie Investeringsaftrek, ontstaan permanente verschillen in resultaatsbepaling en belastingdruk. Er is in 2015 een bate verwerkt van € 338.000 inzake de verwerking van aftrekbare rente in Afvalverwerking Regio Friesland BV met betrekking tot de jaren 2013 en 2014. In 2015 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen aangenomen. Vanaf het boekjaar 2016 is ook Afvalsturing Friesland NV vennootschapsbelastingplichtig.


41

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Overige toelichtingen Honorarium accountantsorganisatie Het honorarium (ex art. 2:382a BW) voor de accountantsorganisatie inzake het onderzoek van de jaarrekening 2015 bedraagt € 92.500 (2014: € 92.500), het honorarium inzake overige controleopdrachten 2015 bedraagt nihil (2014: nihil), het honorarium inzake adviesdiensten op fiscaal terrein bedraagt € 17.000 (2014: € 6.850). Bezoldiging van bestuurder en commissarissen Voor de bezoldiging van commissarissen van de rechtspersoon kwam in 2015 een bedrag van € 81.000 (2014: € 87.000) ten laste van de vennootschap en haar dochter- of groepsmaatschappijen. Op grond van artikel 383.1 titel 9 BW2 blijft de vermelding bezoldiging bestuurder achterwege. Met inachtneming van deze regeling blijft de opgave die herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon, achterwege. Leningen (alsmede voorschotten en garanties) voor bestuurder en commissarissen Het per 31 december 2015 uitstaande bedrag aan leningen (alsmede voorschotten en garanties) ten behoeve van de bestuurder en commissarissen was nihil (2014: nihil).


42

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________


43

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming 31 december 2015 € 1.000 € 1.000

31 december 2014 € 1.000 € 1.000

Actief Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

27.120 53.698

28.195 54.400 80.818

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

696 17.721 8

82.595

719 15.225 21 18.425

15.965

99.243

98.560


44

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming 31 december 2015 € 1.000 € 1.000

31 december 2014 € 1.000 € 1.000

Passief Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Wettelijke en statutaire reserves Overige reserves Voorgesteld dividend over boekjaar

1.350 380 420 40.863 95

1.350 380 350 39.859 43.108

41.939

Voorzieningen

12.092

11.595

Langlopende schulden

26.352

32.259

Kortlopende schulden

17.691

12.767

99.243

98.560


45

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2015 2015 € 1.000

2014 € 1.000

Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen na belastingen Overige baten en lasten na belastingen

-642 1.811

-2.371 611

Resultaat na belastingen

1.169

-1.760


46

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is op grond van artikel 2:402 BW in beknopte vorm weergegeven.

Toelichting op de onderscheiden posten van de enkelvoudige balans Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen: Bedrijfsgebouwen

Machines en

Andere

en – terreinen

installaties

bedrijfs-

Totaal

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

€ 1.000

22.371 728 23.099

4.596 1.260 5.856

1.228 277 1.505

28.195 2.265 30.460

Desinvesteringen Afschrijvingen

-113 -1.662

-1.066

-499

-113 -3.227


21.324

4.790

1.006

27.120

0-10%

10-20%

0-20%

48.487

14.310

4.908

67.705

26.116

9.714

3.680

39.510

22.371

4.596

1.228

28.195

49.095

15.450

4.866

69.411

27.771

10.660

3.860

42.291

21.324

4.790

1.006

27.120

middelen

Boekwaarde per 1 januari 2015 Investeringen

Afschrijvingspercentages Cumulatieve aanschafwaarde per 1 januari 2015 Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 2015 Boekwaarde per 1 januari 2015 Cumulatieve aanschafwaarde per 31 december 2015 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2015 Boekwaarde per 31 december 2015


47

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Financiële vaste activa Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen

2015 € 1.000 8.086 612 45.000 53.698

2014 € 1.000 8.858 542 45.000 54.400

Het verloop van de deelnemingen is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari 2015 Resultaat deelnemingen Dividend Boekwaarde per 31 december 2015

Deelnemingen in groepsmaatschappijen € 1.000 8.858 -939 167 8.086

Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen € 1.000 542 297 -227 612

Het verloop van de vorderingen kan als volgt worden gespecificeerd:

Boekwaarde per 1 januari 2015 Verstrekkingen Aflossingen Boekwaarde per 31 december 2015

Vorderingen op groepsmaatschappijen € 1.000 45.000 45.000

Dit betreft een achtergestelde vordering op de totale financiering van een groepsmaatschappij. Het rentepercentage bedroeg 4%. Vorderingen

Debiteuren Groepsmaatschappijen Deelnemingen Overige vorderingen

31 december 2015 € 1.000 7.484 9.511 224 502 17.721

31 december 2014 € 1.000 7.799 6.729 298 399 15.225

Op balansdatum zijn onder de debiteuren begrepen handelsvorderingen op aandeelhouders voor een bedrag van € 4.136.000 (2014: € 4.440.000). De op de debiteuren in mindering gebrachte voorziening voor het risico van oninbaarheid bedraagt € 17.000 (2014: € 20.000). Over de rekening-courantverhoudingen met groepsmaatschappijen wordt geen rente verrekend. ______________________________________________________________________________________ Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

48

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Het geplaatst kapitaal van de vennootschap bedraagt € 1.350.450 verdeeld in gewone aandelen van € 450 per stuk. Het geplaatste kapitaal is gedurende dit (en het voorgaande boekjaar) niet gewijzigd. Het totaal aantal geplaatste gewone aandelen is 3.001. Hiervan is 1 aandeel in handen van de gemeenschappelijke regeling OLAF en zijn de overige 3.000 aandelen in handen van de in Afvalsturing Friesland participerende Friese gemeenten. Agio De post agio is in 2015 (evenals 2014) niet gemuteerd. Wettelijke en statutaire reserves Het verloop van de post wettelijke en statutaire reserves is als volgt:

Stand per 1 januari 2014 Mutaties: Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen (minus uitkeringen) Reclassificatie voorzieningen Ontvangen dividenden Stand per 31 december 2014

Ingehouden winst deelnemingen € 1.000 173

Euroreserve € 1.000 11

€ 1.000 184

-533 699 339

11

-533 699 350

339

11

350

70 409

11

70 420

Stand per 1 januari 2015 Mutaties: Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen (minus uitkeringen) Reclassificatie voorziening Ontvangen dividenden Stand per 31 december 2015

Totaal

Overige reserves Het verloop van de post overige reserves is als volgt:

Overige reserves per 1 januari Resultaat boekjaar Voorgesteld dividend Toename ten koste van wettelijke reserves Overige reserves per 31 december

2015 € 1.000 39.859 1.169 -95 -70 40.863

2014 € 1.000 41.785 -1.760 -166 39.859


49

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________ Langlopende schulden

Totaal

Schulden kredietinstellingen

€ 1.000 26.352

31 december 2015 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 % 1,8-5,15

Totaal € 1.000 32.259

31 december 2014 Looptijd Rentevoet > 5 jaar € 1.000 % 1,8- 5,15

De rentepercentages zijn deels variabel en gekoppeld aan Euribor. Verstrekte zekerheden De verstrekte zekerheden zijn mede begrepen in de verstrekte zekerheden zoals vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans. Kortlopende schulden

Aflossing komend jaar op langlopende schulden Schulden kredietinstellingen Schulden aan participanten Schulden aan leveranciers en handelskredieten Schulden deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies Overige schulden en overlopende passiva

31 december 2015 € 1.000 4.770 5.596 83 1.873 220 3.181 91 1.877 17.691

31 december 2014 € 1.000 4.933 1.706 85 2.000 63 2.349 111 1.520 12.767

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Deze rechten en verplichtingen zijn mede begrepen in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen zoals vermeld in de toelichting op de geconsolideerde balans.

Toelichting op de onderscheiden posten van de winst- en verliesrekening Het gemiddeld aantal werknemers (fte) gedurende het jaar bedroeg 133 (2014: 137 fte). Honorarium accountantsorganisatie Het honorarium (ex art. 2:382a BW) voor de accountantsorganisatie inzake het onderzoek van de jaarrekening en fiscale adviezen is opgenomen in de opgave in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.


50

Jaarrekening ______________________________________________________________________________________

Ondertekening van de jaarrekening

Leeuwarden, 18 maart 2016

Bestuurder:

Raad van Commissarissen:

J.W.G. Vernooij

mw. J.G. Vlietstra, president-commissaris

W.J.K. Brugman

R.A.M. Karsmakers

R.J. Stol

mw. B. Vlieger-Ruitenberg


51

Overige gegevens ______________________________________________________________________________________

Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.

Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat In artikel 23 van de statuten van de vennootschap staat het volgende opgenomen betreffende de resultaatbestemming: lid 1

De winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, met inachtneming van het volgende:

lid 2

De voor uitkering vatbare winst kan slechts worden uitgekeerd voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte deel van het kapitaal plus de reserves die wettelijk moeten worden aangehouden. - Uitkering geschiedt na vaststelling van de jaarrekening. - Tussentijdse uitkeringen mogen slechts worden toegestaan indien aan de eerste voorwaarde is voldaan.

lid 3

Van de winst wordt met inachtneming van het in de vorige leden bepaalde aan de aandeelhouders een primair dividend toegekend van 7% over het nominaal bedrag van hun aandelen of zoveel minder als het beschikbare bedrag toelaat.

lid 4

Het na toepassing van lid 3 resterende gedeelte van de winst wordt gereserveerd, totdat het eigen vermogen van de vennootschap 25% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt. Indien het eigen vermogen van de vennootschap (meer dan) 25% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt, wordt de helft van het na toepassing van lid 3 resterende gedeelte van de winst toegevoegd aan de algemene reserve van de vennootschap en wordt de andere helft van de winst uitgekeerd aan de aandeelhouders totdat het eigen vermogen van de vennootschap 35% van het balanstotaal van de vennootschap bedraagt. Indien het eigen vermogen van de vennootschap (meer dan) 35% van het balanstotaal bedraagt wordt de gehele winst uitgekeerd aan de aandeelhouders.

lid 5

Van het daarna nog resterende gedeelte van de winst wordt een zodanig gedeelte gereserveerd als de Raad van Commissarissen geraden acht.

lid 6

Het na toepassing van het bovenstaande resterende gedeelte van de winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders met dien verstande dat reservering zal plaatsvinden indien niet anders wordt besloten.

lid 7

Bij een eventueel optredend verlies, hetwelk niet uit de reserve kan worden bestreden of op andere wijze gedelgd, vindt geen uitkering plaats zolang genoemd verlies niet is aangezuiverd.


52


Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2015 De directie stelt met goedkeuring van de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering voor van het resultaat over het boekjaar 2015 ten bedrage van € 1.169.000 een bedrag van € 95.000 als primair dividend 2015 uit te keren conform het bepaalde in artikel 23 lid 3 van de statuten. Voorgesteld wordt het resterende gedeelte van het resultaat ten gunste van de overige reserves te brengen. Dit voorstel is reeds in de jaarrekening verwerkt met dien verstande dat het voorgestelde dividend nog niet als schuld is opgenomen, maar nog steeds onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen.

Resultaatbestemming voorgaand boekjaar 2014 De jaarrekening 2014 is vastgesteld door de Algemene Vergadering op 24 april 2015. De resultaatsbestemming is vastgesteld conform het daartoe gedane voorstel.


53

Overige gegevens ______________________________________________________________________________________ Controleverklaring van de onafhankelijke accountant


54



55

Jaarverslag 2015 Afvalsturing Friesland NV

Recommend Documents