Jaarverslag 2009 Zonnebloem (webprint) Afdruk gemaakt op: vrijdag 2 juli 2010 - http://www.jaarverslag.zonnebloem.nl/
Dit is een extract van de website. Hierdoor is de opmaak niet optimaal. Voor een optimale beleving raden wij u aan het jaarverslag online te bekijken. Ga hiervoor naar: http://www.jaarverslag.zonnebloem.nl/
Voorwoord Al 60 jaar goed voor elkaar! Onder dat motto hebben we als Zonnebloem een gedenkwaardig jubileumjaar achter de rug. Een jaar met veel extra activiteiten en festiviteiten, met koninklijk bezoek en met veel aandacht van politiek, bedrijfsleven, media en publiek. En ik moet zeggen: het voelde goed om als Zonnebloem zo in de belangstelling te staan. Het toont de grote waardering die er alom is voor de belangrijke rol die onze vereniging al 60 jaar in de Nederlandse samenleving vervult. En het laat zien hoe springlevend en betekenisvol ze na zes decennia nog altijd is. Met dank aan al die mensen die ons als vrijwilliger, donateur of in een andere hoedanigheid op hartverwarmende wijze hebben gesteund. Het is vooral dankzij hun steun en inzet dat de Zonnebloem het al 60 jaar goed voor elkaar heeft.
Het sociale netwerk dat de Zonnebloem biedt, met waarden als saamhorigheid, omzien naar elkaar en natuurlijk gewoon gezelligheid, is groter en populairder dan ooit. Zo’n 150.000 zieken, gehandicapten, hulpbehoevende ouderen én bijna 42.000 vrijwilligers maken er deel van uit. Samen beleven zij tal van mooie dingen: een gezellig praatje of persoonlijk gesprek, een bijzonder uitstapje, een onvergetelijke vakantie. Maar bovenal hebben zij werkelijk aandacht vóór en contact mét elkaar. Met betekenisvolle ontmoetingen als resultaat. Ontmoetingen tussen vrijwilligers en gasten. Tussen gasten onderling. En tussen de vrijwilligers, die zich zij aan zij sterk maken voor een wereld waarin aandacht voor elkaar vanzelfsprekend is. Al 60 jaar goed voor elkaar, wil niet zeggen dat de Zonnebloem op haar lauweren gaat rusten. We worden wel wat ouder, maar ons hart blijft jong, nieuwsgierig en open voor wat er in de samenleving gebeurt. We willen ons aanbod vergroten en aantrekkelijk maken voor een smeltkroes van mensen:
jong en oud, arm en rijk, allochtoon en autochtoon, man en vrouw, modern en traditioneel en ga zo maar door. Dat vraagt ook om vrijwilligers in allerlei soorten en maten. Vrijwilligers met verschillende interesses, leeftijden en achtergronden. Vrijwilligers die breed inzetbaar zijn en vrijwilligers die een afgebakend aantal uren te besteden hebben. Zo’n gevarieerd aanbod voor gasten én voor vrijwilligers creëren en organiseren is onze uitdaging voor de komende tijd. Het is de rode draad in ons nieuwe Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013, waarmee we in dit jubileumjaar voortvarend van start zijn gegaan. Het past in 60 jaar Zonnebloem om steeds weer na te denken over de vraag hoe we onze prachtige waarden en traditie blijvend een plaats kunnen geven in de moderne samenleving. Want één ding staat vast: ook over 60 jaar is er nog steeds behoefte aan de medemenselijkheid van de Zonnebloem. Laat het ons inspireren voor de toekomst. Marleen Barth, voorzitter Juni 2010
Viering 60-jarig jubileum Lisse, 3 april 2009: doop Zonnebloem-tulp ’De Ontmoeting’ Directeur Marijke van Eck en sterren Tony Neef, Marika Lansen, Marnix Kappers en Joke de Kruijf dopen op de eveneens 60-jarige Keukenhof de Zonnebloem-tulp ‘De Ontmoeting’
Goed voor... De beeldvorming van de Zonnebloem, omdat de tulp symbool staat voor alle betekenisvolle ontmoetingen tussen zieken, gehandicapten en Zonnebloemvrijwilligers
Wie zijn we Met circa 1.400 afdelingen en bijna 42.000 vrijwilligers is Nationale Vereniging de Zonnebloem een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland.
Hoe zijn we ontstaan De Zonnebloem is ontstaan uit een radioprogramma voor zieken en gehandicapten. Presentator Alex van Wayenburg start er in 1945 mee bij Radio Herrijzend Nederland. Een jaar later neemt de KRO het programma ‘Radioziekenbezoek De Zonnebloem’ over. Het ideaal van Van Wayenburg, een samenleving voor gezonden én zieken, slaat enorm aan. Op 17 januari 1949
wordt de Stichting De Zonnebloem opgericht. In 1964 wordt de stichting een vereniging met ondersteunende leden die voor de nodige financiën zorgen. In 1993 worden de vele afdelingen die de Zonnebloem verspreid over het land heeft, samengebundeld in één juridische entiteit: Nationale Vereniging de Zonnebloem.
Wat willen we bereiken
De Zonnebloem wil een positieve bijdrage leveren aan het leven van mensen die door ziekte, handicap of gevorderde leeftijd lichamelijke beperkingen hebben en voor wie als gevolg daarvan sociaal isolement dreigt. Door mogelijkheden te bieden om contacten te leggen en erop uit te trekken, geeft de Zonnebloem een plezierige impuls aan hun leven. Bovendien ontstaat langs deze weg een breed sociaal netwerk van zieken, gehandicapten én vrijwilligers. Dat kan eenzaamheid doorbreken of verminderen en draagt bij aan de kwaliteit van het leven.
Wat doen we
Jaarlijks leggen de Zonnebloemvrijwilligers 1,3 miljoen huisbezoeken af aan ruim 72.000 zieken en gehandicapten. Daarnaast bieden zij een gevarieerd activiteitenpakket aan met op jaarbasis ruim 146.000 zieke en gehandicapte deelnemers. Ook gaan elk jaar circa 8.000 (zwaar) hulpbehoevende mensen met de Zonnebloem op vakantie, waarvan 2.850 met het vakantieschip Ms de Zonnebloem.
Hoe betalen we dat Met hun jaarlijkse bijdrage vormen de circa 610.000 actieve donateurs de belangrijkste inkomstenbron van de Zonnebloem. Daarnaast staan elk jaar diverse fondsenwervende acties op het programma, zoals de ‘Actie Zonnebloemvakanties’, de Nationale Zonnebloemloterij en de ‘Kerst- en nieuwjaarskaartenactie’. Bovendien nemen steeds meer mensen de Zonnebloem in hun testament op. Ook komen regelmatig giften van bedrijven, fondsen en particulieren binnen.
Het CBF-keurmerk De Zonnebloem is in het bezit van het CBF-keurmerk. Dit keurmerk wordt door het Centraal Bureau Fondsenwerving toegekend aan fondsenwervende organisaties die zich op verantwoorde wijze bezighouden met het inzamelen en besteden van geld voor een goed doel.
Aan het CBF-keurmerk is een groot aantal strenge criteria verbonden op het gebied van bestuur, beleid, fondsenwerving/propaganda/voorlichting, middelenwerving en verslaggeving. Het CBFkeurmerk is drie jaar geldig en kan na hertoetsing worden verlengd.
De Zonnebloem in cijfers Huisbezoek Aantal mensen dat bezoek ontvangt Aantal huisbezoeken
72.357 1.300.000
Dagactiviteiten (Zonnedagen) Aantal deelnemers
146.347
Aantal Zonnedagen
310.000
Vakanties Aantal reizigers
7.907
Vakanties in Nederland
159
Vakanties in het buitenland
116
LinQ vakanties (18 tot 45 jaar) Vakanties deelnemers 45 tot 65 jaar
14 8
Aantal deelnemers vakanties via derden (KRAS.NL) 909
Vrijwilligers Aantal afdelingsvrijwilligers
34.172
Aantal vakantievrijwilligers
7.771
Totaal aantal vrijwilligers
41.943*
* Sommige afdelingsvrijwilligers zijn in 2009 ook als vakantievrijwilliger actief geweest en zijn dus twee keer meegeteld. Afdelingen Aantal plaatselijke afdelingen Aantal regionale afdelingen Aantal provinciale afdelingen Totaal aantal afdelingen
1.233 145 12 1.390
Betaalde krachten Aantal medewerkers Nationaal Bureau
104 (81,55 voltijdbanen)
Aantal bemanningsleden vakantieschip
12 (11,07 voltijdbanen)
Actieve donateurs (Unieke personen met minimaal één geldelijke bijdrage in de afgelopen 24 maanden)
611.681
Financiën Resultaat eigen fondsenwerving
€ 20.606.000
Beschikbaar voor de doelstelling
€ 19.594.000
Besteed aan doelstelling totaal
€ 18.746.000
Kosten voor eigen fondsenwerving in % van baten eigen fondsenwerving Kosten beheer en administratie in % van totale lasten Bestedingsratio in % van totale baten
18,1% 4,6% 76,2%
Impact Waardering gasten
9,1
Waardering vrijwilligers
8,2
Waardering donateurs
8,1
Waardering Nederlands publiek
7,5
Economische waarde van het Zonnebloemwerk:
uitgaande van een vergoeding voor informeel werk van € 5,- per uur
uitgaande van de marktwaarde van de diensten
€ 21.500.000 € 87.000.000
Viering 60-jarig jubileum Breda, 16 januari 2009: start jubileumjaar Marja Heerkens, Marijke van Eck, Oddo van Wayenburg, Rita Diepenmaat en Marjan de Heer toosten op 60 jaar Zonnebloem en openen het digitale museum www.zonnebloemmuseum.nl
Goed voor... De samenleving, omdat 60 jaar betekenisvolle ontmoetingen haar betrokkener, warmer, saamhoriger en dus leefbaarder hebben gemaakt
Jubileumdoelstellingen In 2009 bestaat de Zonnebloem 60 jaar. Hiervoor is een jubileumprogramma ontwikkeld van 20 projecten. Voor een deel gaat het om bestaande activiteiten die een jubileumsausje krijgen. Maar er staan ook speciale jubileumactiviteiten op het programma. De doelstellingen voor het jubileumprogramma zijn:
De verschillende doelgroepen: o Weten dat de Zonnebloem 60 jaar bestaat. o Zijn geïnformeerd over de activiteiten van de Zonnebloem in het verleden en in de toekomst. o Beseffen wat de maatschappelijke betekenis is (geweest) en blijft voor de Nederlandse samenleving.
Dragen de Zonnebloem een warm hart toe. Maken het de Zonnebloem mogelijk om haar maatschappelijke betekenis te blijven vervullen door participatie (gasten en vrijwilligers) of financiële bijdragen. De vrijwilligers voelen zich gewaardeerd. Ondersteunende leden, donateurs en sponsors voelen zich (h)erkend. Gasten, vrijwilligers en medewerkers delen daadwerkelijk in de feestvreugde. In het kader van de fondsenwerving worden meer particuliere donateurs, fondsen en bedrijven aan de Zonnebloem gebonden. o o
Concept In lijn met de nieuwe missie uit het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 vormen betekenisvolle ontmoetingen tussen gasten en vrijwilligers de rode draad in het jubileumprogramma. Deze rode draad is leidend voor de keuze van activiteiten en voor de communicatie in al haar vormen. Bovendien verbindt het de afzonderlijke activiteiten tot een samenhangend geheel. Als symbool voor de betekenisvolle ontmoetingen wordt een aantal Zonnebloemduo’s (gast en vrijwilliger) gevormd, die in de communicatie waar mogelijk naar voren worden geschoven. Een van de duo’s speelt een belangrijke rol in de massamediale campagne en in de lande lijke jubileumactiviteiten. Aan de rode draad is ook een jubileummotto gekoppeld: ‘Al 60 jaar goed voor elkaar!’ Het brengt tot uitdrukking dat Zonnebloemvrijwilligers en -gasten al 60 jaar op een bijzondere manier betekenis geven aan elkaars leven. En dat de Zonnebloem het als vereniging goed voor elkaar heeft.
Jubileumactiviteiten Hieronder een overzicht van de belangrijkste jubileumactiviteiten per doelgroep.
Doelgroep Nederlands Publiek Massamediale campagne Doel: verhoging bekendheid en waardering en positionering Zonnebloem.
Met als motto ‘Al 60 jaar goed voor elkaar’ is een massamediale jubileumcampagne ontwikkeld. Danny de Munk is drager van de campagne, samen met het landelijke jubileumduo Marjan de Heer en Rita Diepenmaat. In de campagne staan betekenisvolle ontmoetingen centraal en wordt he t belang van het Zonnebloemwerk voor gast, vrijwilliger en de Nederlandse samenleving uitgedragen. De campagne bestaat uit televisie- en radiocommercials, stopperadvertenties en onlinecommunicatie en wordt in drie periodes ingezet: februari, april/mei en augustus/september. Uit de nul- en effectmeting van de campagne blijkt dat de impact heel goed is: 43% van het Nederlands publiek herinnert zich de campagne.
Televisieprogramma ‘Let the sun shine’ Doel: verhoging bekendheid en waardering en werving (primair) van vrijwilligers en (secundair) van donateurs.
Op 14 oktober zendt de KRO het jubileum-televisieprogramma ‘Let the sun shine’ uit. Doel van dit door Endemol geproduceerde programma is het vergroten van de naamsbekendheid en het werven van vrijwilligers. En dat dan door de betekenis van het Zonnebloemwerk te laten zien voor gasten, vrijwilligers en de Nederlandse samenleving. Het programma, dat op 7 november wordt herhaald, levert 920.000 kijkers op, veel ondersteunende media-aandacht, 774 ondersteunende leden/donateurs met een gemiddeld giftbedrag van € 64,44 per jaar en 1906 aanmeldingen voor nieuwe vrijwilligers, waarvan er uiteindelijk 307 actief worden. Digitaal museum (inclusief aftrap jubileumjaar) Doel: aandacht vestigen op de historie en hedendaagse betekenis van de Zonnebloem. Vrijdag 16 januari, een dag voor de officiële Zonnebloemverjaardag, wordt het startschot gegeven voor het 60-jarig jubileum. Dat gebeurt tijdens een feestelijke happening op het Nationaal Bureau in Breda. Oddo van Wayenburg, zoon van oprichter Alex van Wayenburg, opent www.zonnebloemmuseum.nl. Een digitaal museum, dat bezoekers door 60 jaar Zonnebloem navigeert door middel van (oude) filmpjes, foto’s en geluidsfragmenten. Samen met Zonnebloemdirecteur Marijke van Eck, loco-burgemeester Marja Heerkens van Breda en tientallen Zonnebloemgasten en -vrijwilligers brengt Van Wayenburg junior daarna een toost uit op de jarige job. Diverse landelijke en regionale media besteden aandacht aan de aftrap van het Zonnebloemjubileum en de lancering van het digitaal museum. Fotowedstrijd ‘De Ontmoeting’ Doel: positionering Zonnebloem als facilitator van ‘bijzondere ontmoetingen’ Ruim 2.500 ingezonden foto’s van bijzondere ontmoetingen en vele tienduizenden ‘kijkers’ en ‘stemmers’. Dat is het resultaat van de digitale jubileumfotowedstrijd ‘De Ontmoeting’, die van januari t/m oktober wordt gehouden. Bezoekers van www.fotowedstrijd.zonnebloem.nl en een vakjury kiezen elke maand een publieks- en een jurywinnaar. De vakjury, bestaande uit
Zonnebloemdirecteur Marijke van Eck, de topfotografen Monique Velzeboer, Robert Vos en Vincent Mentzel en tv-presentatrice Anita Witzier kiezen Susan Bakker uit Heiloo tot overall winnaar. Dat gebeurt tijdens een feestelijke prijsuitreiking op 16 december in Las Palmas II in Rotterdam. Ook wordt tijdens deze happening een tentoonstelling van de 75 beste beelden geopend. Scholenpakket Doel: basisschoolleerlingen bewust maken van het belang van het (Zonnebloem)vrijwilligerswerk. Eind maart geeft Staatssecretaris Jet Bussemaker samen met 50 kinderen van de Haagse basisschool ‘De Zonnebloem’ het startsein voor het project ‘Kleur je wereld’. Met dit speciaal voor de Zonnebloem ontwikkelde leerproject maken kinderen van groep 5, 6 en 7 kennis met belangeloos helpen en vrijwilligerswerk. Door middel van allerlei creatieve opdrachten leren de deelnemende kinderen alles over vrijwilligerswerk én over de Zonnebloem. Onder het motto ‘jong geleerd is oud gedaan’ spreekt de Zonnebloem met dit lespakket een grote groep potentiële vrijwilligers van de toekomst aan. In 2009 wordt het lespakket op 136 basisscholen gegeven aan ruim 5.000 leerlingen. Felicitatieprogramma Doel: belangrijke relatiegroepen in het zonnetje zetten en laten delen in de feestvreugde. In het kader van het jubileum wordt een felicitatieprogramma opgezet, dat bestaat uit:
Een felicitatie en cadeau voor twee vrijwilligers die al 60 jaar vrijwilliger zijn. Een jubileumpicknick voor zes afdelingen (gasten en vrijwilligers) die 60 jaar bestaan. 360 jubileumpicknicks voor 23.500 gasten en vrijwilligers met door C1000 gesponsorde picknickpakketten. Een bedankkaart met Danny de Munk, die per post naar 85.000 donateurs en via e -mail naar 2.100 nieuwe donateurs wordt gestuurd.
Jubileumsymposium ‘De Ontmoeting’ Doel: de betekenis en de waarde van het Zonnebloemwerk en de Zonnebloem als belangrijke maatschappelijke organisatie onder de aandacht brengen van externe relatiegroepen. Koningin Beatrix is op 9 september eregast op het jubileumsymposium in het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Tijdens deze feestelijke gelegenheid worden de resultaten bekend gemaakt van een onderzoek van TNS NIPO en de Erasmus Universiteit naar de sociale en economische waarde van vrijwilligerswerk. Bovendien gaat de Zonnebloem met politici en wetenschappers aan de slag om een pakket van maatregelen samen te stellen voor het stimuleren van vrijwilligerswerk. Paul Schnabel, directeur Sociaal Cultureel Planbureau, spreekt over het dilemma van de bezige burger: ‘Steeds Vrijer, maar ook Williger’? Lucas Meijs, bijzonder hoogleraar Vrijwilligerswerk, Civil society en Ondernemingen aan de Erasmus Universiteit, geeft antwoord op vragen zoals: ‘Wat maakt vrijwilligerswerk aantrekkelijk?’ en ‘Hoe maak je vrijwillige energie duurzaam?’ En Wim van de Donk, voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, gaat in op de succesfactoren voor het bevorderen van vrijwilligerswerk door maatschappelijke organisaties en overheid. Dat alles wordt vloeiend aan elkaar gesproken door dagvoorzitter Astrid Joosten en co-presentator Sarah Kroos. Doop Zonnebloem-tulp ‘De Ontmoeting’ Doel: associatie versterken van de Zonnebloem met betekenisvolle ontmoetingen. Op vrijdag 3 april krijgt de Zonnebloem er op de eveneens 60-jarige Keukenhof een bijzondere ontmoeting bij. Onder toeziend oog van pers en publiek dopen Zonnebloemdirecteur Marijke van Eck
en musicalsterren Tony Neef, Marika Lansen, Marnix Kappers en Joke de Kruijf de prachtige goudgele Zonnebloem-tulp ‘De Ontmoeting’. Vrijwilligers en donateurs kunnen vervolgens een weekend lang met korting in het bloemenpark terecht.
Doelgroep Zonnebloemgasten Theater Tournee ‘De Ontmoeting’ Doel: gasten samen met hun vrijwilligers laten delen in de feestvreugde. De Zonnebloem trakteert haar vrijwilligers en gasten tussen 12 september 2009 en juni 2010 op een speciale jubileumeditie van de Theater Tournee. Ruim 70.000 gasten en vrijwilligers kunnen gratis een van de 144 voorstellingen bijwonen. Het jubileumcadeau wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de Rabobank Foundation en Stichting DELA Fonds. Naast geld leveren ze ook 237 medewerkers die als vrijwilliger tijdens een voorstelling meehelpen. Hoofdrollen in ‘De Ontmoeting’, zoals de jubileumshow heet, worden vertolkt door Danny de Munk, Lucie de Lange, Henk Poort, Rob van de Meeberg, Eddy van Damme en showballet.
Doelgroep Zonnebloemvrijwilligers Vrijwilligersevent Doel: versterking interne saamhorigheid en bestuursvrijwilligers in het zonnetje zetten en laten delen in de feestvreugde. Op 31 januari ontmoeten zo’n 5.500 bestuursvrijwilligers en vakantiestafleden elkaar in de Utrechtse Jaarbeurs tijdens een bijzonder jubileumevenement. Het sfeervolle evenement wordt financieel mogelijk gemaakt door Fonds NutsOhra. Na een feestelijke lunch krijgen de bestuurders een feestelijk programma voorgeschoteld, met onder meer een terugblik op 60 jaar Zonnebloem, een videoboodschap van minister-president Jan Peter Balkenende en optredens van Guido’s Orchestra en Danny de Munk. Jubileum CD met nieuw Zonnebloemlied Doel: versterking interne saamhorigheid en communicatie Meerjarenbeleidsplan. Alle Zonnebloemvrijwilligers ontvangen bij het blad ‘de Zonnebloem Vrijwilliger’ van maart een CD met een nieuw, speciaal voor de Zonnebloem gecomponeerd, Zonnebloemlied. Gezongen door Danny de Munk en inclusief een karaoke-versie en een op 31 januari tijdens het Vrijwilligersevent door de bestuursvrijwilligers ingezongen versie.
Doelgroep Zonnebloem LinQ LinQ Jubileum Event Doel: gasten en vrijwilligers Zonnebloem LinQ laten delen in de feestvreugde. Op 24 oktober komen in ‘The Open’ in Tiel 400 jongeren van 18 tot 45 jaar mét en zonder handicap bij elkaar voor een spetterend jubileumfeest van Zonnebloem LinQ. Het programma van de av ond is afwisselend en biedt voor elk wat wils. De deelnemers kunnen gezellig kletsen in het cafégedeelte of uit hun dak gaan op de dansvloer in de grote zaal. De Belgische beatboxer Fatty K opent de avond op spectaculaire wijze. Daarna kunnen de feestgangers elkaar ontmoeten in en rondom Tony’s Torteltuin. Een avond vol betekenisvolle ontmoetingen dus.
Financiën Het jubileumprogramma is binnen de begroting gerealiseerd. Dat de bestedingen met € 3.378.050 toch hoger zijn uitgevallen dan de begrote € 3.239.000, komt door de veranderde opzet van het televisieprogramma ‘Let the sun shine’. De kosten van het programma waren niet in de begroting opgenomen, omdat het een fondsenwervende show zou worden waarvan de kosten zouden worden geactiveerd. Vanwege de economische crisis is echter besloten de primaire doelstellingen van het programma te veranderen van werving donateurs in werving vrijwilligers. De kosten van de jubileumactiviteiten zijn in de jaarrekening opgenomen onder de gerelateerde doelstelling.
Conclusie 2009 is een geslaagd feestjaar, waarin de Zonnebloem en haar diverse stakeholders van hoogtepunt naar hoogtepunt leven. Het jaar staat bol van aansprekende activiteiten, waarmee alle relatiegroepen bij de viering van het 60-jarig Zonnebloembestaan betrokken worden. In hoeverre de algemene jubileumdoelstellingen worden bereikt, kan door het ontbreken van een nul- en effectmeting niet worden gezegd. Een aanbeveling is dan ook om de doelstellingen voortaan smart te formuleren.
Wel blijkt uit de vele enthousiaste reacties en bedankjes van vrijwilligers en gasten dat zij via de jubileumactiviteiten daadwerkelijk delen in de feestvreugde en dat de activiteiten bijdragen aan de
interne saamhorigheid. Bovendien hebben de jubileumactiviteiten een positief effect op het geefbedrag van donateurs en de verwachting is dat dat in 2010 zal na-ijlen. Tot slot worden richting het Nederlands publiek publicitair goede resultaten geboekt. De mediawaarde stijgt flink en ook gerenommeerde landelijke dagbladen als de Volkskrant en Trouw besteden aandacht aan de Zonnebloem. Jammer is wel dat het ondanks vergaande contacten op het laatste moment niet is gelukt om een plaatsje te krijgen in actualiteitenrubrieken van de publieke omroepen.
Viering 60-jarig jubileum Tiel, 24 oktober 2009: LinQ jubileumfeest Mirjam, Cristel en 400 andere jongeren van 18 tot 45 jaar met en zonder handicap nemen deel aan een spetterend jubileumfeest van Zonnebloem LinQ
Goed voor... Mirjam en Cristel, omdat zij het geweldig vinden om samen of met andere leeftijdsgenoten naar de kroeg te gaan, een filmpje te pikken, een concert te bezoeken, te shoppen of op zeil - of strandvakantie te gaan
Opmaat naar nieuw Meerjarenbeleidsplan Sinds 2004 werkt de Zonnebloem met vijfjarige beleidsplannen. Het eerste vijfjarenplan, het Meerjarenbeleidsplan 2004 – 2008, stond in het teken van groei en differentiatie op alle beleidsterreinen: doelgroep, diensten, vrijwilligers, imago en fondsenwerving. Evaluatie van het plan laat zien dat de vereniging erin is geslaagd om het dienstenpakket beter aan te laten sluiten op de groeiende vraag en het nog beter te richten op individuele behoeften. Via vernieuwing en schaalverkleining vergroten steeds meer afdelingen de aantrekkingskracht van hun activiteitenpakket en laten ze nieuwe groepen zieken en gehandicapten én vrijwilligers van het Zonnebloemwerk genieten. Ook op de andere beleidsterreinen zijn de groei - en differentiatiedoelstellingen grotendeels bereikt. Ter voorbereiding van het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 zijn de bereikte resultaten getoetst aan de veranderingen binnen en buiten de vereniging. Bovendien is een inventarisatie uitgevoerd van de maatschappelijke en interne ontwikkelingen die van belang zijn voor de koers die de Zonnebloem de komende jaren gaat varen.
Maatschappelijke ontwikkelingen Groeiende vraag
De Nederlandse bevolking wordt steeds ouder. Over een paar jaar bereikt de ‘babyboom-generatie’ van na de oorlog de pensioengerechtigde leeftijd. Niet dat we dan ineens worden overspoeld door grijsaards, maar er vindt wel een verschuiving plaats. Het aandeel 65-plussers is nu 15% en dat klimt binnen twintig jaar naar 24%. Jongeren tot 20 jaar zien hun aandeel in de totale bevolking de komende twintig jaar teruglopen van 24% naar 21% (bron: CBS). De vergrijzing zet dus door. Ook stijgt de levensverwachting van jongeren met een ernstige ziekte of handicap door de toenemende welvaart en betere gezondheidszorg. Stimulering van ‘zorg aan huis’ zorgt er bovendien voor dat een groeiende groep mensen met een fysieke beperking steeds langer zelfstandig kan blijven wonen. Juist deze groep loopt een verhoogd risico op vereenzaming. Door dit alles neemt de vraag naar het werk van de Zonnebloem toe.
Veranderende vraag De vraag naar Zonnebloemwerk neemt niet alleen toe, maar verandert ook. Dat heeft alles te maken met de veranderende (multiculturele) samenleving. Op dit moment is 11% van alle Nederlanders van niet-Westerse afkomst, over twintig jaar is dat 14% (bron: CBS). Daarnaast blijkt uit onderzoek dat een deel van de doelgroep meer variatie in het aanbod wil, afgestemd op individuele behoeften. Ook de wensen en mogelijkheden van een deel van de (potentiële) vrijwilligers veranderen en leiden tot de noodzaak van een takenpakket op maat.
Afname sociale samenhang Mensen leven steeds vaker naast in plaats van mét elkaar. In veel wijken nemen sociale samenhang en binding af. Dat maakt de noodzaak van het werk van de Zonnebloem groter dan ooit. Want met haar zichtbare afdelingen, dichtbij de mensen, draagt de Zonnebloem juist bij aan de maatschappelijke samenhang op buurt- en wijkniveau. Allereerst voor zieken, gehandicapten en hulpbehoevende ouderen. Maar het Zonnebloemwerk biedt ook vrijwilligers een sociaal netwerk.
Wijziging vrijwillige inzet Uit recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het aantal vrijwilligers in Nederland stabiel blijft. Het aantal uren dat zij per week vrijwilligerswerk doen, neemt echter af. Daar staat tegenover dat sociale samenhang steeds meer een maatschappelijk issue is en de overheid steeds nadrukkelijker vrijwilligerswerk probeert te stimuleren. Via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) bijvoorbeeld en de invoering van de maatschappelijke stages. Hulp komt er ook vanuit het bedrijfsleven. Steeds meer bedrijven zoeken in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen samenwerking met goede doelen en stellen onder meer kennis en menskracht beschikbaar.
Afstemming aanbod Om aan de stijgende vraag tegemoet te kunnen komen, zijn vrijwilligers én geld nodig. In de vijver waarin de Zonnebloem ‘op vrijwilligers en giften vist’, hebben echter ook andere organisaties hun hengel uitgeworpen. Deels ook aanbieders van huisbezoeken, dagactiviteiten en/of vakanties, zoals Humanitas, het Rode Kruis, de stichting Wielewaal, et cetera. Zelfs als het aanbod van al die organisaties bij elkaar wordt opgeteld, kunnen zij niet aan de totale vraag voldoen. Dat stelt ze voor een dilemma. Aan de ene kant zijn het concurrenten van elkaar, aan de andere kant is het wenselijk om de handen ineen te slaan voor een goede afstemming en inzet van het gezamenlijke aanbod.
Coalitie Erbij Met onder meer KPMG heeft de Zonnebloem eind 2006 het initiatief genomen voor de Coalitie Erbij. Inmiddels hebben zich diverse organisaties bij het initiatief aangesloten: Vereniging Humanitas, Leger des Heils, het Nederlandse Rode Kruis, Mezzo, Raad van Kerken Nederland, Federatie Sensoor, MOgroep Forum, ANGO, CG-raad Nederland, Nationaal Ouderenfonds, Fonds Psychische Gezondheid en Resto Van Harte. De Coalitie wil eenzaamheid onder de aandacht brengen, voorkomen en verminderen. Zij doet dit door gezamenlijk onderzoek, door samenwerking bij succesvolle methoden van eenzaamheidsbestrijding, door de Nederlandse bevolking bewust te maken van het probleem en mogelijkheden aan te reiken er iets aan te doen.
Recente ontwikkelingen Economische crisis De Nederlandse economie krijgt in 2009 te maken met de grootste krimp uit de geschiedenis. Maar liefst 4% gaat de economie er op achteruit. Huishoudens besteden fors minder (in het vierde kwartaal 2,6% minder dan een jaar eerder), bedrijven lijden verlies of zien hun winst verdampen en de werkloosheid stijgt tot ver boven de 400.000. Ook de vooruitzichten zijn somber. Verwacht wordt dat de Nederlandse economie in 2010 weliswaar met 1,5 % groeit, maar dat consumenten de hand angstvallig op de knip houden, bedrijven fors minder investeren en de werkloosheid tot ongeveer 500.000 stijgt. (Bronnen: CBS, CPB, de Volkskrant) Dat de crisis ook van negatieve invloed zal zijn op de fondsenwervingsresultaten van de Zonnebloem staat buiten kijf. Maar hoe groot, wanneer en hoe lang de gevolgen zijn, is erg lastig te voorspellen. In 2009 zijn ze in ieder geval nog niet goed zichtbaar. Dat heeft wellicht te maken met het 60-jarig jubileum, waardoor de Zonnebloem extra in de schijnwerpers staat. Bovendien leert de geschiedenis dat fondsenwervende instellingen later last hebben van een economische crisis en dat het effect wat langer na-ijlt. Feit is dat de groeiambities die de Zonnebloem in het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 heeft geformuleerd, zijn afgestemd op groeiende inkomsten uit fondsenwerving. Zaak dus om te kijken of die ambities moeten worden bijgesteld of (tijdelijk) worden uitgesteld.
Dalend publieksvertrouwen goede doelen Uit diverse onderzoeken blijkt dat het publieksvertrouwen in goede doelen in 2009 is gedaald. De daling wordt vermoedelijk veroorzaakt door commotie rondom het beleggingsbeleid (met name in 2008) en de directeurssalarissen bij goede doelen. Het past in de tendens dat de samenleving steeds meer aandacht krijgt voor wat goede doelen doen en hoe ze het doen. Openheid en transparantie zijn van groot belang om het bestaande vertrouwen in de sector te behouden en te versterken en verloren vertrouwen terug te winnen. Daarvoor is het belangrijk dat goede doelen (kunnen) laten zien wat het effect is van hun inspanningen. Maar soms is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe meet je de impact van de huisbezoeken, dagjes uit en vakanties van de Zonnebloem? De hoeveelheid bezoeken/activiteiten en het aantal deelnemers zijn gemakkelijk te meten. Dat zegt echter nog niets over hoe ze hebben bijgedragen aan het verminderen van eenzaamheid en/of het verhogen van de kwaliteit van leven. Om toch zoveel mogelijk inzicht te krijgen in het effect van haar werk, vraagt de Zonnebloem zelf aan haar relatiegroepen (vrijwilligers, gasten, donateurs,
Nederlands publiek) wat ze ervan vinden. Zo doet TNS NIPO in 2009 onderzoek naar de betekenis van het Zonnebloemwerk en de Erasmus Universiteit naar de economische waarde ervan.
Milieu en duurzaamheid Vanwege de klimaatproblematiek, de afhankelijkheid van schaarser en duurder wordende fossiele brandstoffen en de economische crisis, is de aandacht voor milieu en duurzaamheid in een stroomversnelling geraakt. Het spreekt voor zich dat ook de Zonnebloem haar grote maatschappelijke betrokkenheid vertaalt in een milieuvriendelijke en duurzame bedrijfsvoering. Dat geldt zowel voor het Nationaal Bureau in Breda en vakantieschip Ms de Zonnebloem als voor de vrijwilligersafdelingen in het land.
Ontwikkelingen binnen de Zonnebloem Belasting versus belastbaarheid De Zonnebloem zit middenin een veranderingsproces, dat op gang is gebracht door het Meerjarenbeleidsplan 2004 - 2008. Doel van dit plan was om nog beter in te spelen op de veranderende wensen van zowel doelgroep als vrijwilligers. Voor een groot deel van de vereniging kwamen de veranderingen op het juiste moment en vormden ze het passende antwoord op de maatschappelijke ontwikkelingen. Maar er waren ook afdelingen en vrijwilligers die de noodzaak van bepaalde beleidswijzigingen niet voelden, omdat ze in de praktijk niet of nauwelijks met veranderende situaties en wensen waren geconfronteerd. Het realiseren van de beleidsdoelen vraagt dan ook meer tijd dan was voorzien. Zeker ook, omdat breed in de vereniging het gevoel leeft dat het tempo van invoering hoog lag, soms te hoog. Bovendien zijn de wijzigingen in de regels voor goede doelen op het gebied van vermogensbeleid en de samenstelling en zittingsduur van afdelingsbesturen als zeer ingrijpend ervaren. Kortom: de wijze en het tempo van invoering van nieuw beleid heeft de afgelopen jaren tot onvrede geleid. Daarom vraagt de saamhorigheid binnen de vereniging aandacht en is er behoefte aan consolidatie van het beleid.
Vrijwilligers De behoefte aan vrijwilligers neemt drastisch toe, doordat:
Het aantal ‘totaal-vrijwilligers’ afneemt en grotendeels plaats maakt voor mensen die zich willen inzetten met een beperkt takenpakket en in een afgebakend tijdsbestek. Een groot deel van de huidige vrijwilligers een relatief hoge leeftijd heeft, waardoor het verloop toeneemt. De vraag naar (gedifferentieerd) Zonnebloemwerk stijgt.
Doelgroep Jongere zieken en gehandicapten vinden in toenemende mate de weg naar de Zonnebloem. Dit neemt niet weg dat de doelgroep die nu wordt bereikt grotendeels 65 jaar en ouder is. En dat terwijl
bijna de helft van de 1,7 miljoen zelfstandig wonende mensen met een fysieke beperking jonger is dan 64 jaar. Opmerkelijk is ook dat de integratie van migranten binnen de Nederlandse samenleving slechts in zeer beperkte mate zichtbaar is bij de Zonnebloem.
Imago Het bereiken van een brede doelgroep wordt onder meer belemmerd door de kloof tussen identiteit en beeldvorming van de Zonnebloem. Het beeld dat het Nederlands publiek heeft is opgeschoven van ‘een organisatie die vakanties organiseert voor hulpbehoevende ouderen’ naar ‘vrijwilligers die aandacht en warmte geven aan zieken en gehandicapten via onder meer vakanties’. Maar er bestaat nog steeds een verschil tussen wat de Zonnebloem werkelijk is en het beeld dat de gemiddelde Nederlander van de organisatie heeft.
Conclusie Ondanks de met het Meerjarenbeleidsplan 2004 – 2008 gerealiseerde groei en differentiatie is er zowel kwantitatief als kwalitatief nog volop potentie om te groeien. De vraag naar Zonnebloemwerk neemt toe door de vergrijzing, de groeiende interesse van jongeren en de toenemende eenzaamheid bij de doelgroep. Groei gaat echter hand in hand met differentiatie. Door de veranderende samenleving blijft het nodig om meer variatie aan te brengen in het dienstenpakket, qua leeftijd en leefstijl. Het vinden en binden van vrijwilligers, ook met andere interesses, is hierbij een belangrijke succesfactor. De noodzakelijke groei en differentiatie vragen uiteraard ook om een evenredige groei van de inkomsten.
Viering 60-jarig jubileum Rotterdam, 16 december 2009: prijsuitreiking fotowedstrijd ‘De Ontmoeting’ Winnares van de jubileumfotowedstrijd ‘De Ontmoeting’, Susan Bakker (midden), poseert met de nummers twee en drie, Gert van Santen en Annelies Schreuder, na afloop van de prijsuitreiking.
Goed voor... Het beeld dat het Nederlands publiek van de Zonnebloem heeft, omdat steeds meer mensen de Zonnebloem associëren met betekenisvolle ontmoetingen.
Visie In de visie verwoordt de Zonnebloem hoe ze zichzelf ziet in de wereld van morgen. De visie luidt:
Door de maatschappelijke ontwikkelingen nemen de vraag naar Zonnebloemwerk en de behoefte aan sociale samenhang onder mensen met een fysieke beperking toe. De Zonnebloem wil daar in voorzien, zowel voor haar doelgroep als voor haar vrijwilligers. Door een nieuw sociaal netwerk te zijn, vormt ze een tegenkracht van formaat tegen individualisering en vereenzaming.
Missie In de missie laat de Zonnebloem zien wie ze is, waarvoor ze staat en welke waarden ze hanteert. De missie luidt: De Zonnebloem bevordert de sociale samenhang:
Door het leveren van een positieve bijdrage aan het leven van mensen die door ziekte, handicap of gevorderde leeftijd lichamelijke beperkingen hebben en voor wie als gevolg daarvan sociaal isolement dreigt. En door mensen in staat te stellen extra betekenis aan hun leven te geven door er, als vrijwilliger, te zijn voor medemensen.
De wisselwerking verhoogt de kwaliteit van leven van beide groepen. Beloftes De missie bevat drie beloftes:
Belofte aan de samenleving. De Zonnebloem draagt de waarde ‘omzien naar elkaar’ uit, laat zien wat dat betekent en draagt bij aan actieve participatie in de maatschappij van zieken, gehandicapten, hulpbehoevende ouderen en vrijwilligers. Belofte aan de gast. De gast mag rekenen op een positieve bijdrage aan zijn leven en door de wederkerigheid in het contact tussen gast en vrijwilliger geeft hij óók betekenis aan het leven van de vrijwilliger. Belofte aan de vrijwilliger. De Zonnebloem biedt de vrijwilliger de mogelijkheid om betekenis toe te voegen aan het leven van de gasten, aan hun eigen leven en aan de samenleving.
Kernwaarden De kernwaarden van de Zonnebloem zijn nauw verbonden met de visie, de missie en de beloftes.
Sociaal. De Zonnebloem zorgt voor sociale samenhang, doordat ze een netwerk vormt van vrijwilligers en mensen met fysieke beperkingen. Een netwerk dat gekenmerkt wordt door omzien náár en zorg vóór elkaar en het zich geborgen bij en verbonden voelen mét anderen.
Betekenisvol. De ontmoetingen die de Zonnebloem mogelijk maakt, voegen waarde toe aan het leven van gasten en vrijwilligers. Optimistisch. Zorgeloos ontspannen en positief denken typeren de Zonnebloemontmoetingen.
Viering 60-jarig jubileum Katwijk, geheel 2009: Zonnebloemduo Zuid-Holland Vrijwilliger Judith van Egmond en gast Fee van Denken vormen een van de duo’s die het Zonnebloemjubileum in 2009 een 'gezicht' geven.
Goed voor... Judith en Fee, omdat ze een perfect passend koppel vormen. Ze voelen elkaar aan, kunnen goed met elkaar praten, lachen wat af, vertrouwen elkaar en kunnen altijd bij elkaar terecht.
Hoofdlijnen Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
De Zonnebloem wil een maatschappelijke kracht van formaat blijven in de Nederlandse samenleving. Door haar omvang en door haar werkelij ke bijdrage aan de samenleving. Zij creëert een sociaal netwerk dat gekenmerkt wordt door betekenisvolle ontmoetingen en optimisme. Ultieme doelstelling is het geven van aandacht en zorg aan zieken, gehandicapten en hulpbehoevende ouderen voor wie eenzaamheid dreigt. Het hebben van een fysieke beperking en dreigend sociaal isolement zijn dus doelgroepbepalende criteria. Doelstellingen Het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 gaat verder op de door zijn voorganger (2004 – 2008) ingeslagen weg. Meer en een grotere variatie aan diensten creëren staan dus voorop. Om de huidige gasten en vrijwilligers beter van dienst te kunnen zijn en om een grotere verscheidenheid aan
doelgroepen aan te spreken. Daarbij wordt extra benadrukt dat de inzet van de vrijwilligers voor d e gasten ook betekenisvol is voor henzelf. Twee doelstellingen staan tot en met 2013 centraal: 1. Verdere groei en differentiatie van diensten. 2. Bevorderen van wederkerigheid tussen gast en vrijwilliger. Speerpunten Deze doelstellingen kunnen alleen worden gerealiseerd, als aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. Daarom krijgen de volgende vijf speerpunten extra aandacht: 1. Werving, binding en differentiatie van vrijwilligers. Een groter en gevarieerder aanbod voor de doelgroep kan alleen worden gerealiseerd als er voldoende ‘vrijwilligers van de toekomst’ kunnen worden gevonden en gebonden. Vrijwilligers uit verschillende leeftijdsgroepen en met verschillende leefstijlen. Voorwaarde is wel dat er takenpakketten op maat worden aangeboden die aansluiten bij de beschikbaarheid en kwaliteiten van de nieuwkomers. 2. Groei en differentiatie van fondsenwerving. Uitbreiding en differentiatie van het aanbod voor de doelgroep is alleen mogelijk als de groei van de inkomsten gelijke tred houdt. Daarom is het noodzakelijk om bestaande fondsenwervende activiteiten uit te bouwen en nieuwe fondsenwervende producten, methoden en middelen te introduceren. 3. Versterking plaatselijke besturen. De uitvoerende kracht van de Zonnebloem ligt op lokaal niveau, bij de plaatselijke afdelingen. Alle bestuurslagen binnen de vereniging, plus het Nationaal Bureau, hebben als hoogste doel en taak om ervoor te zorgen dat de plaatselijke afdelingen optimaal functioneren. 4. Bevorderen interne saamhorigheid. De Zonnebloem speelt een actieve rol bij het vergroten van de sociale samenhang in de samenleving. Ter ondersteuning van die rol is het nodig om als één krachtige organisatie naar buiten te treden. Daarom is het belangrijk de interne saamhorigheid te bevorderen. 5. Extern versterken van het gewenste beeld. Het extern versterken van het feitelijke en gewenste beeld van de Zonnebloem is randvoorwaarde voor het werven en binden van gasten, vrijwilligers, donateurs en sponsors.
Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013
Doelstelling 1: Groei en differentiatie van diensten Deze pagina bevat drie subonderdelen, klik om deze te openen:
Bezoekwerk Dagactiviteiten Vakanties
Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013
Doelstelling 1: Groei en differentiatie van diensten – Bezoekwerk Zie ook: Dagactiviteiten – Vakanties
Eén van de drie kernactiviteiten waarmee de Zonnebloemvrijwilligers mogelijkheden bieden tot betekenisvolle ontmoetingen is huisbezoek. De regelmatige Zonnebloembezoeken blijken in de praktijk vaak een effectief wapen te zijn tegen sociale uitsluiting en vereenzaming van mensen die vanwege hun fysieke beperking nauwelijks of niet de deur uit kunnen. Via de huisbezoeken brengen de vrijwilligers de wereld bij hen binnen. Gezelschap en een goed gesprek staan centraal. Maar de bezoeken leiden soms ook tot ondernemende initiatieven. Samen naar de film, een theatervoorstelling, een museum, een concert. Of gewoon een eindje wandelen, winkelen, een potje schaken, een cursus volgen, zwemmen en noem maar op. De vraag naar de huisbezoeken van de Zonnebloem neemt de komende jaren toe; ook onder groepen die de Zonnebloem op dit moment relatief beperkt bereikt. Om meer zieken en gehandicapten uit andere leeftijdsgroepen en mensen met andere leefstijlen (waaronder migranten) te bereiken, is uitbreiding van het bezoekwerk nodig. Maar ook het stimuleren en faciliteren van andere vormen van contact, zoals bijvoorbeeld huisbezoeken tussen gasten onderling.
Doelstellingen 2013
Groei van het aantal mensen dat bezoek krijgt (gemiddeld één maal per drie weken) met 2% per jaar, van 70.938 tot 78.310. Verbetering van de ‘match’ gast-vrijwilliger op basis van elkaars wensen en behoeften.
Diversiteit in vormen van bezoekwerk. Verbetering van de afspiegeling van de (multiculturele) samenleving onder de groep die huisbezoek ontvangt.
Doelstellingen 2009
Uitbreiding van het aantal mensen dat Zonnebloembezoek ontvangt met 2%. Stimuleren en faciliteren van andere vorm van contact. Eind 2009 zijn alle afdelingen zich bewust van de Zorgloketten in hun omgeving en gaan een relatie aan of onderhouden die. Dat is belangrijk om aan gasten te komen, te laten zien waar de Zonnebloem wel en niet voor is en het levert een bijdrage aan de totale d ienstverlening aan gasten. Beter ondersteunen van lokale afdelingen bij de uitvoering van hun taken, door ze onder andere bij een ‘over’vraag van gasten te helpen met het wegwerken van wachtlijsten.
Resultaten 2009
Eind 2009 krijgen 72.357 mensen regelmatig Zonnebloembezoek. In 2008 waren dat er nog 70.938. Een groei dus met 1.419 mensen, oftewel iets meer dan 2%. Op een aantal plaatsen is geëxperimenteerd met andere vormen van bezoekwerk, met een goed resultaat. Zoals bijvoorbeeld het bezoeken tussen gasten onderling. Alle afdelingen zijn zich bewust van de WMO-loketten. De meeste afdelingen hebben contact met een WMO-loket. Als het niet de plaatselijke afdeling is, dan de regionale Zonnebloemafdeling. De mogelijkheden van de Zonnebloem worden actief opgenomen in het aanbod van de Zorgloketten. Het aantal afdelingen met een wachtlijst is gestegen van 156 tot 203. Er staan nog 1.326 mensen op de wachtlijsten (er is geen vergelijkend cijfer van 2008).
Evaluatie resultaten 2009
De groei van het aantal mensen dat bezoek ontvangt, heeft een aantal oorzaken: o De doelgroep wordt groter en dus stijgt ook de vraag naar huisbezoek. o Zowel op landelijk als op lokaal niveau wordt de Zonnebloem steeds zichtbaarder en dat is door de aandacht rondom het jubileum nog versterkt. o Afdelingen zijn zich veel bewuster van de mogelijkheden en profileren zich meer, ook voor andere groepen en met andere vormen van bezoekwerk. Diverse experimenten met andere vormen van bezoekwerk lopen, maar er zijn te weinig resultaten bekend om nu al te kunnen zeggen wat de succesindicatoren zijn. Daar waar Zorgloketten goed functioneren, wordt de Zonnebloem benaderd voor samenwerking. Gemeentes zijn zich er steeds meer van bewust dat vrijwilligerswerk geen doel op zich is, maar een middel om het welzijn van burgers te bevorderen. De stijging van het aantal afdelingen met een wachtlijst wordt vooral veroorzaakt doordat afdelingen gegevens beter zijn gaan registreren en doorgeven.
Bestedingen groei en differentiatie bezoekwerk 2009 (x € 1.000)
Realisatie 2009
1.179
Begroting 2009
1.227
Realisatie in % van de begroting
96,1%
Begroting 2010
969
De bestedingen aan bezoekwerk bestaan uit de kosten die gemaakt worden voor het ondersteunen, informeren en opleiden van vrijwilligers en het informeren van gasten.
Plannen 2010
Uitbreiding van het aantal mensen dat Zonnebloembezoek ontvangt met 2%. Het houden van een groot onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften onder (potentiële) gasten. Inventariseren en evalueren van andere vormen van bezoekwerk.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Doelstelling 1: Groei en differentiatie van diensten – Dagactiviteiten Zie ook: Bezoekwerk – Vakanties
Eén van de drie kernactiviteiten waarmee de Zonnebloemvrijwilligers mogelijkheden bieden tot betekenisvolle ontmoetingen zijn de dagactiviteiten (Zonnedagen). Brengen de huisbezoeken de wereld bij mensen
binnen, de dagjes uit brengen mensen met een fysieke beperking juist naar de wereld toe. Zonnebloemafdelingen kunnen daarbij gebruik maken van door het Nationaal Bureau landelijk aangeboden activiteiten, zoals bootdagtochten, rondvaarttochten door Amsterdam met de eigen aangepaste rondvaartboot, een voorstelling van de Zonnebloem Theater Tournee met bekende artiesten en een ‘natuur’dag op het Brabantse landgoed de Mariahoeve. Ook kunnen zij een arrangement boeken uit de Arrangementengids, met daarin excursies naar musea, pretparken, dierentuinen en andere bezienswaardigheden. En zij bedenken en organiseren tal van andere dagjes uit. Van natuur- en stadswandelingen tot zeiltochten, ballonvaarten en parachutespringen. De vraag naar de dagactiviteiten van de Zonnebloem neemt de komende jaren toe; ook onder groepen die de Zonnebloem op dit moment relatief beperkt bereikt. Bovendien groeit de behoefte aan meer individueel getinte activiteiten. Om meer zieken en gehandicapten uit andere leeftijdsgroepen en mensen met andere leefstijlen (waaronder migranten) te bereiken, zijn uitbreiding van en meer diversiteit in het activiteitenaanbod nodig. Dat laatste ge ldt ook voor de omvang van het gezelschap (groot, klein en één op één).
Doelstellingen 2013
Groei van 295.000 naar 350.000 Zonnedagen (boottochten, theatervoorstellingen, winkeldagen, bezoeken aan attractieparken, etc.) per jaar voor 150.000 gasten (gemiddeld twee à drie per persoon per jaar). Verbetering van de afstemming op wensen en behoeften van mensen met diverse leeftijden (LinQ, 40 tot 65 jaar en 60+), achtergronden en leefstijlen. Verbetering van de afspiegeling van de (multiculturele) samenleving onder de groep die deelneemt aan dagactiviteiten. Variatie in de omvang van de groepssamenstelling (groot, klein en één op één). Verbetering van vervoersoplossingen.
Doelstellingen 2009
Groei aantal Zonnedagen naar 306.000 per jaar voor 144.000 gasten. In het kader van het 60-jarig jubileum extra uitbreiding en differentiatie van het landelijk activiteitenpakket door minimaal tien nieuwe arrangementen aan de Arrangementengids toe te voegen en afdelingen te stimuleren jubileumpicknicks te organiseren. De Zonnebloem Theater Tournee 2009/2010 in een feestelijk jubileumjasje gieten en gratis aan de regionale afdelingen aanbieden. Eenmalige uitbreiding van het aantal voorstellingen naar ongeveer 120. Verdere uitbreiding van het activiteitenaanbod voor jongeren van 18 tot 45 jaar in het kader van Zonnebloem LinQ door: o Enkele landelijke voorbeeldactiviteiten op te zetten. o Via de provinciale LinQ-werkgroepen regelmatige ontmoetingen voor jongeren van 18 tot 45 jaar te organiseren in zogenaamde LinQ-cafés.
Resultaten 2009
In 2009 stonden 310.000 Zonnedagen op het programma, voor in totaal 146.347 gasten. Aan de jubileumpicknicks van de afdelingen nemen 23.500 gasten deel.
De Arrangementengids wordt uitgebreid met zeven arrangementen. Het totaal aantal landelijk aangeboden arrangementen komt daarmee op 29, in de categorieën attractieparken, dierentuinen, musea, (binnen)tuinen, natuur en varen. 18.350 gasten maken er gebruik van, 2.789 meer dan in 2008. In het kader van het 60-jarig jubileum biedt de Zonnebloem vrijwilligers en gasten een gratis jubileumshow aan in het kader van de Zonnbloem Theater Tournee. Van september 2009 t/m juni 2010 staan 144 voorstellingen van ‘De Ontmoeting’ op het programma, voor in totaal 70.000 toeschouwers. Hoofdrollen in de show worden vertolkt door Danny de Munk, Lucie de Lange, Rob van de Meeberg en Henk Poort. In 2009 trekt de jubileumshow 33.882 bezoekers. Samen met de 10.850 mensen die nog een voorstelling van de oude tournee (2008/2009) bezoeken, komt het totaal aantal bezoekers van de Theater Tournee in 2009 op 44.732. Ruim 400 gasten en vrijwilligers genieten van het LinQ Jubileum Event in Tiel. Aan de LinQ GPS-tocht in Utrecht nemen 20 gasten en vrijwilligers deel. De geplande landelijke voorbeeldactiviteiten Wadlooptocht en Game Party gaan niet door. De provinciale LinQwerkgroepen organiseren regelmatig ontmoetingen tussen jongeren in zogenaamde LinQcafés.
Evaluatie resultaten 2009
De uitbreiding van het aantal arrangementen was niet zo groot als gepland, maar toch i s het aantal Zonnedagen en deelnemers eraan boven verwachting toegenomen. Dat heeft een aantal oorzaken: o De animo van afdelingen om een jubileumpicknick te organiseren en van gasten om eraan deel te nemen was groter dan verwacht. o De animo van regionale afdelingen om een gratis voorstelling van de Jubileum Theater Tournee te ‘boeken’ was ook groter dan verwacht. De verwachte 120 voorstellingen zijn er uiteindelijk 144 geworden. Het totaal aantal bezoekers aan de Theater Tournee (2008/2009 en 2009/2010) was in 2009 met 44.732 dan ook veel hoger dan in 2008 (26.910). Vanwege onder andere tijdgebrek zijn de Wadlooptocht en de Game Party niet georganiseerd en is alle aandacht uitgegaan naar het Jubileum Event. Conform het advies uit een beleidsnotitie over de toekomst van LinQ wordt besloten LinQ beter in te bedden in de organisatie en de ondersteuning van de LinQ-werkgroepen te verbeteren. Behalve aan activiteiten voor mensen van 18 tot 45 jaar blijkt ook veel behoefte te bestaan aan activiteiten voor de leeftijdsgroep 45 tot 65 jaar.
Bestedingen groei en differentiatie dagactiviteiten 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
3.730
Begroting 2009
3.510
Realisatie in % van de begroting Begroting 2010
106,3% 3.638
Plannen 2010
Consolidatie aantal Zonnedagen. Verbetering van de afstemming op wensen en behoeften van mensen met diverse leeftijden, achtergronden en leefstijlen. Uitbreiding aantal LinQ-cafés. Het houden van een groot onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften onder (potentiële) gasten.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Doelstelling 1: Groei en differentiatie van diensten – Vakanties Zie ook: Bezoekwerk – Dagactiviteiten
Eén van de drie kernactiviteiten waarmee de Zonnebloemvrijwilligers mogelijkheden bieden tot betekenisvolle ontmoetingen zijn de vakanties. Veel zieken en gehandicapten kunnen vanwege hun fysieke beperkingen niet zelfstandig op reis. Behalve als een heleboel extra zaken geregeld zijn. Zoals de noodzakelijke aanpassingen en voorzieningen. Maar het belangrijkste is misschien wel de aanwezigheid van deskundige (medische en verpleegkundige) begeleiding en verzorging. Tijdens de aangepaste vakanties van de Zonnebloem is dit allemaal goed geregeld. Dat moet ook wel, want ze zijn bedoeld voor zwaar hulpbehoevende mensen, die immobiel zijn en afhankelijk van intensieve zorg en hulp. Ze kunnen met of zonder reisgenoot deelnemen aan vakanties met eigen vervoer en bus-, vaar-, watersport-, camper- en vliegvakanties in binnen- en buitenland. Ook is het mogelijk om met mensen uit de eigen regio op vakantie te gaan.
De vraag naar Zonnebloemvakanties is al fors groter dan het aanbod en neemt de komende jaren verder toe. Dat geldt met name voor reizen naar het buitenland. Daarom is uitbreiding van het aanbod met vooral buitenlandse vakanties nodig. Maar ook meer diversiteit in vakantiesoorten en bestemmingen, vakantieduur en groepssamenstelling. Ook al om meer zieken en gehandicapten uit andere leeftijdsgroepen en mensen met andere leefstijlen (waaronder migranten) te bereiken.
Doelstellingen 2013
Het aantal vakantiegasten stijgt van 7.800 naar 8.600 per jaar. Het aanbod is aantrekkelijk voor mensen van diverse leeftijden (LinQ, 40 tot 65 jaar en 60+), achtergronden en leefstijlen. Verbeterde afspiegeling van de (multiculturele) samenleving onder de vakantiegasten. Strategische samenwerking met derden, waardoor in 2013 3.600 gasten deelnemen aan door externen georganiseerde vakanties.
Doelstellingen 2009
Uitbreiding aantal vakantieplaatsen tot 8.000, onder andere door in het kader van het jubileum het aantal vaarvakanties eenmalig met drie uit te breiden. In het kader van het 60-jarig jubileum een extra impuls geven aan de verdere differentiatie van het vakantiepakket door: o Toevoeging van minimaal vier nieuwe bestemmingen. o Uitbreiding bijzondere vakantiemogelijkheden. o Uitbreiding vakanties naar het buitenland. o Verdere differentiatie in vakantieduur en aanvangsdag (en einde). In jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek onder vakantiegasten handhaven van de gemiddelde klanttevredenheid boven de 8. Via doorverwijzing en publicitaire ondersteuning het aantal mensen uitbreiden dat aan een door KRAS.NL georganiseerde reis met extra verzorging deelneemt (in 2008 namen 1.200 mensen deel).
Resultaten 2009
In het kader van het jubileum wordt het aantal vaarvakanties eenmalig uitgebreid van 42 naar 45. Mede daardoor kan het aantal vakantieplaatsen worden uitgebreid tot 8.066. Dankzij een bezettingspercentage van circa 98% is door 7.907 zieke en gehandicapte vakantiedeelnemers gebruik gemaakt van het aanbod. De voorgenomen differentiatie van het vakantiepakket lukt. o Er worden zeven bestemmingen aan het aanbod toegevoegd: Westelbeers, De Lutte, de Handicamper, de zeilklipper Lutgerdina en watersporteiland Robinson Crusoë in Nederland, en Londen en Benidorm in het buitenland. o Twee nieuwe vakantiesoorten worden aangeboden: campervakanties met de aangepaste Handicamper vanuit Zwolle en watersportvakanties met de aangepaste zeilklipper Lutgerdina vanuit Enkhuizen en op het aangepaste watersporteiland Robinson Crusoë in de Loosdrechtse Plassen. o Het aantal vakanties naar het buitenland stijgt van 106 naar 116. o Ms De Zonnebloem maakt een carnavalsreis naar Duitsland en evenals in 2008 een reis voor oud-schippers. Het aantal kerstvakanties wordt uitgebreid van 3 naar 4.
Het aantal LinQ-vakanties voor jongeren van 18 tot 45 jaar wordt uitgebreid van 13 naar 14. Het aantal vakanties voor deelnemers van 45 tot 65 jaar wordt verdubbeld van 4 naar 8. o De zes- en achtdaagse vakanties krijgen gezelschap van vijf- en zevendaagse reizen. Er zijn vijf verschillende vertrek- en vier verschillende aankomstdagen (in 2008 respectievelijk vier en drie). Elk jaar houdt de Zonnebloem een klanttevredenheidsonderzoek onder vakantiegasten. In 2009 is deze enquête alleen gehouden onder de deelnemers aan de vakanties in de nieuwe accommodaties. De belangrijkste resultaten zijn: o 99% wil in de toekomst nog een keer mee. o De nieuwe accommodaties scoren een 8 of hoger. o Het totale rapportcijfer van de vakanties varieert (per accommodatie) van een 8+ tot een 9,5. 909 mensen hebben deelgenomen aan een reis met extra verzorging van KRAS.NL, zo’n 300 minder dan in 2008. o
Evaluatie resultaten 2009
Door opstartproblemen met het nieuwe automatiseringssysteem bleven tijdens de eerste vijf vaarvakanties in totaal 58 bedden onbezet. Ondanks dat was de totale bezettingsgraad met bijna 98% erg hoog voor een zo kwetsbare doelgroep. Het verklaart wel het verschil tussen de beschikbare capaciteit (8.066 plaatsen) en het uiteindelijke aantal deelnemers (7.907). Vanwege het grote aantal van ruim 12.000 aanmeldingen is in april opnieuw een aanmeldingsstop ingesteld. In verband met hoge/lage waterstanden zijn vijf Duitse vaarvakanties noodgedwongen omgezet naar reizen door Nederland. Anders was de groei van het aantal buitenlandse vakanties nog groter geweest. Het vakantieaanbod was in 2009 gevarieerder dan ooit en alle, ook nieuwe, vakanties zaten vol. Toch kunnen daar nauwelijks conclusies uit worden getrokken, aangezien de vraag veel groter is dan het aanbod. Wel valt op dat de vraag naar buitenlandse vakanties duidelijk toeneemt. Het klanttevredenheidsonderzoek is dit jaar in afgeslankte vorm alleen onder deelnemers aan de vakanties in de nieuwe accommodaties gehouden. Uit kostenoverwegingen en omdat een uitgebreider onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften van de huidige en potentiële gasten van de Zonnebloem in voorbereiding is. Aan de hand van de uitkomsten zullen onder andere ook de vakanties worden herijkt. De potentiële doelgroep voor de extra verzorgde vakanties van KRAS.NL groeit. Dat het aantal deelnemers toch is gedaald, komt doordat minder (Zonnebloem)groepen zich hebben aangemeld. De Zonnebloem en KRAS.NL bezinnen zich op maatregelen om het aantal deelnemers in 2010/2011 uit te breiden.
Bestedingen groei en differentiatie vakanties 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
3.733
Begroting 2009
3.811
Realisatie in % van de begroting Begroting 2010
98% 3.751
Plannen 2010
Consolidatie aantal vakantiegasten. Verdere differentiatie vakantiepakket. Het houden van een groot onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften onder (potentiële) gasten.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Doelstelling 2: Bevorderen van wederkerigheid tussen gasten en vrijwilligers
Traditioneel is de relatie tussen gast en vrijwilliger er een van nemer en gever van tijd en aandacht, waarbij doorgaans sprake is van dankbaarheid van de ontvanger. De Zonnebloem wil mensen er echter voor elkáár laten zijn. Als eigentijdse vrijwilligersorganisatie wil zi j zowel gasten als vrijwilligers de mogelijkheid bieden om betekenis te geven aan elkaars leven. In een gelijkwaardige relatie, die
voor beiden waardevol is. Tweerichtingsverkeer tussen gast en vrijwilliger leidt tot ontmoetingen met de meerwaarde van wederzijdse betekenisgeving. Ondanks de fysieke verschillen zal daarom op emotioneel niveau sprake moeten zijn van een relatie waar beiden een goed gevoel aan ontlenen. Dit stelt eisen aan de manier waarop vrijwilligers en gasten elkaar bejegenen.
Doelstellingen 2013
80% van de gasten en vrijwilligers ervaart hun onderlinge relatie als waardevol en gelijkwaardig.
Doelstellingen 2009
Nulmeting verrichten naar de ervaring van wederkerigheid in Zonnebloemrelaties. Het jaarthema-instrument voor afdelingen focussen op wederkerigheid. Het cursusprogramma aanpassen aan het thema wederkerigheid.
Resultaten 2009
In opdracht van de Zonnebloem heeft TNS NIPO een onderzoek uitgevoerd onder gasten, vrijwilligers, donateurs en het Nederlands publiek naar de waarde en bete kenis van de Zonnebloem. Het onderzoek wijst uit dat het Zonnebloemwerk een hoge bijdrage levert aan de kwaliteit van leven, van zowel gasten als vrijwilligers. Zie voor de gedetailleerde onderzoeksresultaten Impact. Het jaarthema-instrument voor de afdelingen is in 2009 gericht op wederkerigheid en bestaat uit een boekje met stellingen, waarmee afdelingen zelf aan de slag kunnen. Ruim 80% van de afdelingen heeft dat gedaan, met name op regionaal niveau. Uit de evaluatie blijkt dat het instrument aanslaat. Het jaarthema-instrument wordt ondersteund met stellingen in het bulletin de Zonnebloem-Vrijwilliger en dat leverde veel reacties op. Het gehele cursusprogramma van de Zonnebloem is aangepast aan het thema wederkerigheid. Het vergroten van de kennis en bewustwording rondom het thema gelijkwaardige bejegening krijgt extra aandacht.
Evaluatie resultaten 2009
Wederkerigheid is een begrip waaraan iedereen een eigen betekenis kan geven. Daarom is in het jaarthema-instrument en bij de cursussen weergegeven wat er in de context van de Zonnebloem en de relatie tussen gast en vrijwilliger mee bedoeld wordt:
“Met wederkerigheid doelt de Zonnebloem op de betekenis die het vrijwilligerswerk geeft aan zowel het leven van de gast als dat van de vrijwilliger zelf. De relatie die gast en vrijwilliger hebben is voor beiden waardevol. Die waarde kan voor allebei verschillend zijn. Zo kan de gast genieten van een wandeling, terwijl de vrijwilliger de rolstoel duwt. En andersom geniet de vrijwilliger bijvoorbeeld van de mooie verhalen uit het verleden die de gast vertelt.”
Bestedingen bevorderen van wederkerigheid tussen gasten en vrijwilligers 2009
(x € 1.000) Realisatie 2009
1.702
Begroting 2009
1.760
Realisatie in % van de begroting
96,7%
Begroting 2010
1.444
Plannen 2010
Verder onderzoek naar en aandacht voor de mate waarin de relatie tussen gasten en vrijwilligers als wederkerig wordt ervaren.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Speerpunt 1: Werving, binding en differentiatie vrijwilligers
Vrijwilligers vormen de belangrijkste pijler onder het werk en de positie van de Zonnebloem. Met hun persoonlijke inzet in individuele contacten geven zij meerwaarde aan het leven van talloze mensen met lichamelijke beperkingen.
Zij hebben ervoor gezorgd dat de Zonnebloem is uitgegroeid tot een onmisbare factor in de Nederlandse samenleving. De toekomst van de Zonnebloem hangt af van het vermogen om met name bij plaatselijke afdelingen nieuwe vrijwilligers te werven, met plezier hun werk te laten doen en hen voor langere tijd te binden. Want de gemiddelde leeftijd van de huidige vrijwilligers is met ruim 60 jaar redelijk hoog en dus zullen met name in de hogere leeftijdscategorie relatief veel mensen (noodgedwongen) als vrijwilliger afvallen. Bovendien is de algemene tendens in het vrijwilligerswerk dat het aantal vrijwilligers stabiel blijft, maar dat men zich minder uren beschikbaar stelt. Er zijn niet alleen meer vrijwilligers nodig. Verdere differentiatie in het dienstenpakket vraagt ook o m een grotere diversiteit van vrijwilligers, qua leeftijd, leefstijl en achtergrond. Het potentieel is er. Onder de groep 45- tot 65-jarigen die minder of niet meer werken bijvoorbeeld. Of onder jongeren en werknemers die zich, gestimuleerd door hun werkgever, nuttig willen maken. En wat te denken van mensen van niet-Nederlandse afkomst en scholieren die een beroepsvormende of maatschappelijke stage volgen. Om deze nieuwe groepen te bereiken, is het van belang dat het aangeboden vrijwilligerswerk aansluit bij hun wensen, vaardigheden en mogelijkheden qua tijd, interessen en kwaliteiten. Kortom: een takenpakket op maat. En het vraagt om selectieve werving van vrijwilligers op specifieke vaardigheden en talenten.
Doelstellingen 2013
Stijging van het aantal afdelingsvrijwilligers naar 36.400 en van het aantal vakantievrijwilligers naar 8.250. De gemiddelde leeftijd is minder dan 60 jaar. Het vrijwilligersbestand is aantoonbaar een verbeterde afspiegeling van de (multiculturele) samenleving. 75% van de nieuwe vrijwilligers en 50% van het totale vrijwilligersbestand heeft een ‘takenpakket op maat’ (qua soort taak en/of tijdsinvestering). 50% van de afdelingen biedt (onder meer) een gedifferentieerd takenpakket. In een kwalitatief onderzoek naar de mate waarin vrijwilligers zich thuis voelen bij de Zonnebloem en tevreden zijn met hun takenpakket, geven zij het rapportcijfer 7,5.
Doelstellingen 2009
Het aantal afdelingsvrijwilligers uitbreiden van 33.657 naar 34.000 en het aantal vakantievrijwilligers van 7.625 naar 7.850. Daling van de gemiddelde leeftijd. Differentiatie vrijwilligersbestand naar leeftijd en leefstijl: o Uitbreiding van de samenwerking met scholen door 1.600 maatschappelijke stageplekken te realiseren, het aantal leerwerk-erkenningen te verhogen en een lespakket voor de groepen vijf, zes en zeven van de basisscholen te ontwikkelen, dat op 500 scholen aan 12.500 leerlingen wordt gegeven. o Vinden en binden van 100 vrijwilligers van allochtone afkomst via de methode Vrijwillige Inzet Migranten. o Het bevorderen van taakgerichte vrijwilligerswerving door afdelingen bewust te maken van welke vrijwilligers zij het hardst nodig hebben. o Uitbreiding van de samenwerking met bedrijven via de methode Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO) en Make A Difference Day (MADD). In jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek onder vakantievrijwilligers handhaven van de gemiddelde klanttevredenheid boven de 8.
Resultaten 2009
Het aantal afdelingsvrijwilligers stijgt met 515 (ruim 1,5%) tot 34.172 en het aantal vakantievrijwilligers met 146 tot 7.771. Het totaal aantal vrijwilligers komt eind 2009 uit op 41.943. De gemiddelde leeftijd van de afdelingsvrijwilligers is licht gestegen tot 60,8 jaar. Differentiatie vrijwilligersbestand naar leeftijd en leefstijl: o De 1.600 maatschappelijke stageplekken zijn er. Toch volgen maar 600 leerlingen een stage bij de Zonnebloem, met een variërende lengte. Naast de leerwerk-erkenning voor sociale dienstverlening krijgt de Zonnebloem ook een leerwerk-erkenning voor sociaal cultureel werk in het kader van LinQ. Staatssecretaris Jet Bussemaker neemt in maart het eerste exemplaar van het nieuwe lespakket ‘Kleur je wereld’ voor de groepen vijf, zes en zeven van de basisschool in ontvangst. In 2009 volgen 5.383 leerlingen van 136 basisscholen het lespakket. o Via de methode Vrijwillige Inzet Migranten is vooral meer inzicht gekregen in waar mensen van niet-Nederlandse afkomst kunnen worden bereikt. Met als concrete resultaten: 300 migranten hebben als vrijwilliger meegeholpen bij een dagactiviteit. Van hen blijven er 60 structureel voor activiteiten inzetbaar. 50 migranten waren en zijn actief in het bezoekwerk en 4 migranten zijn actief in een afdelingsbestuur. Zowel op landelijk als op plaatselijk niveau is inmiddels een breed netwerk opgebouwd van contacten met migrantenorganisaties. Een onderzoek van Movisie onder migranten die hebben deelgenomen, heeft waardevolle tips opgeleverd. o Via gerichte werving komen er speciale stagecoördinatoren en worden lotenverkopers ingezet. o Zowel landelijk als op plaatselijk niveau werken Zonnebloem en bedrijven steeds vaker samen als het gaat om inzet van medewerkers als vrijwilliger. Zo leveren vestigingen van de Rabobank en DELA 237 medewerkers voor een voorstelling van de Jubileum Theater Tournee. Het jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek onder vakantievrijwilligers wordt alleen gehouden onder de vrijwilligers die aan de vakanties in de nieuwe accommodaties hebben deelgenomen. De belangrijkste resultaten zijn: o 98% wil in de toekomst vaker mee. o De nieuwe accommodaties scoren een 7,5 of hoger. o Het totale rapportcijfer van de vakanties varieert (per accommodatie) van een 8- tot een 9+.
Evaluatie resultaten 2009
Steeds meer afdelingen worden aantrekkelijker voor vrijwilligers uit verschillende leeftijdsgroepen en met verschillende leefstijlen. Bovendien maken steeds meer afdelingen het mogelijk om als vrijwilliger deeltaken te vervullen. Naar aanleiding van het eenmalige jubileum-televisieprogramma Let the Sun shine meld zich 1.134 mensen aan. Na ee n zorgvuldig kennismakingstraject tijdens onder andere regionale voorlichtingsbijeenkomsten zetten 307 nieuwelingen ook daadwerkelijk de stap om vrijwilliger te worden. De lichte stijging van de gemiddelde leeftijd is het gevolg van een verbetering in de automatisering, waardoor de registratie van de gemiddelde leeftijd nauwkeuriger gebeurt. Vrijwilligers en afdelingen zijn enthousiast over de maatschappelijke stages. 80% van de afdelingen wil graag plaats bieden aan maatschappelijke stagiaires en daarmee wordt het aantal van 1.600 plekken ruimschoots gehaald. De invulling van die plekken valt echter tegen. Vooral omdat maatschappelijke stages in 2009 nog niet verplicht zijn voor middelbare
scholieren. Bovendien kende de samenwerking tussen de verschillende partijen (scholen, stagemakelaars, Zonnebloemafdelingen), zoals gebruikelijk bij dit soort nieuwe initiatieven, nog wat opstartproblemen. Ook de registratie van stagiaires blijft een aandachtspunt, maar naar verwachting komt dit vanzelf goed zodra de stages verplicht worden. De doelstellingen van het lespakket blijken te ambitieus. Er was gerekend op meer publiciteit rondom de introductie, zeker ook omdat minister-president Balkenende had toegezegd daarbij aanwezig te zijn. Helaas moest hij op het laatste moment afzeggen vanwege een spoedberaad in het kabinet over de kredietcrisis. Integratie van migranten binnen de vereniging vraagt een lange adem en doorzettingsvermogen, omdat Nederlands vrijwilligerswerk bij andere bevolkingsgroepen niet erg bekend is. Maar als het lukt, zijn de resultaten en activiteiten bemoedigend en hartverwarmend. Het project heeft wel geleerd dat de Zonnebloem op landelijk én lokaal niveau bewuster met het aanbieden van diensten dient om te gaan. Bijvoorbeeld op het gebied van leef- en eetgewoonten. De fondsenwerving bij bedrijven heeft een andere insteek gekregen. Er wordt meer gestuurd op strategische partnerships en op een gecombineerde inzet van tijd (medewerkers) en geld (zie ook Speerpunt 2). Het klantevredenheidsonderzoek onder vakantievrijwilligers wordt in afgeslankte vorm alleen gehouden onder vrijwilligers die aan de vakanties in de nieuwe accommodaties hebben deelgenomen. Dat is vooral uit kostenoverwegingen. In 2010 wordt wel weer een uitgebreid klantevredenheidsonderzoek onder vakantievrijwilligers gehouden.
Bestedingen werving, binding en differentiatie vrijwilligers 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
2.645
Begroting 2009
2.757
Realisatie in % van de begroting
95,9%
Begroting 2010
2.185
Plannen 2010
Het houden van een groot onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften onder (potentiële) vrijwilligers. Groei in het aantal vrijwilligers. Omlaag brengen van de gemiddelde leeftijd tot onder de 60 jaar. Onderzoek naar het verloop onder nieuwe vrijwilligers.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Speerpunt 2: Groei en differentiatie van fondsenwerving
Zonnebloemgasten betalen voor dagactiviteiten en vakanties een marktconforme prijs. Dezelfde prijs dus als iemand zonder fysieke beperking bij een reguliere aanbieder betaalt. Vanwege alle extra voorzieningen en de begeleiding door vrijwilligers (die vrijgehouden worden), dekt deze bijdrage echter de kosten niet. Bovendien zijn ook aan het bezoekwerk kosten verbonden. Daartoe werft de Zonnebloem fondsen onder zowel particulieren als bedrijven en vermogensfondsen. Om de groei van diensten mogelijk te maken, is (minimaal) een evenredige toename van inkomsten randvoorwaarde. Voor de differentiatie van diensten is zelfs relatief meer geld nodig. Het bereiken van een jongere doelgroep bijvoorbeeld is kostenverhogend, want de ervaring leert dat jongere gehandicapten die gebruik maken van de Zonnebl oemdiensten vaak meer zorg en begeleiding nodig hebben dan hulpbehoevende ouderen. Uit het aantal van ruim 610.000 ondersteunende leden en donateurs blijkt dat het draagvlak en de maatschappelijke relevantie van de Zonnebloem groot is. Voor behoud en versteviging is het van belang om de fondsenwerving op een ethisch verantwoorde manier vorm te geven. En dat de ondersteunende leden en donateurs een afspiegeling vormen van de samenleving naar leeftijd en leefstijl. Belangrijk is ook dat de samenwerking met het bedrijfsleven adequaat wordt vormgegeven. Steeds vaker tonen bedrijven belangstelling voor een partnerschap met de Zonnebloem in hun streven naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Ook vermogensfondsen vinden steeds beter de weg naar de Zonnebloem.
Doelstellingen 2013
Een stijging van jaarlijks 4,5% tot € 22.200.000 aan geworven fondsen. Stabilisatie van het aantal actieve donateurs op 630.000.
Betere spreiding van actieve donateurs over de sociale klassen en tussen particulieren enerzijds en bedrijven/vermogensfondsen anderzijds.
Doelstellingen 2009
Groei van de fondsenwervende inkomsten met 4,5% om groei en differentiatiedoelen van de vereniging te kunnen bekostigen. Dit via een gedifferentieerd fondsenwervend programma, gericht op een betrokken groep van donateurs uit alle lagen van de samenleving en gekoppeld aan de diverse jubileumactiviteiten. Via het opbouwen van een duurzame relatie bedrijven en vermogensfondsen meer en beter binden en een brug slaan naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De omvang van het donateursbestand verder benutten. Door bestaande relaties meer centraal te stellen, waardering te uiten (via het opzetten van een felicitatie- en bedankprogramma) en ze meer te betrekken bij de betekenis van het Zonnebloemwerk het aantal donateurs stabiel houden en sturen op meer dan de vier gebruikelijke donatiemomenten in het jaar.
Resultaten 2009
Het netto resultaat eigen fondsenwerving (dus na aftrek kosten eigen fondsenwerving) stijgt met circa 12% van ruim 15,1 miljoen euro naar ruim 16,9 miljoen euro. o Eind 2009 zijn er 611.681 actieve donateurs, 8.156 minder dan eind 2008. Wel stijgt het gemiddelde giftbedrag per jaar per actieve donateur van € 22,30 naar € 24,90. o Nieuwe wervingsactiviteiten zijn ontwikkeld, met name rondom het jubileum, zoals een eenmalig TV-programma, weliswaar vooral gericht op de werving van nieuwe vrijwilligers, maar het leverde ook 710 donateurs op. Het aantal bedrijven en vermogensfondsen dat de Zonnebloem financieel steunt, neemt toe. o De fondsenwerving binnen vermogensfondsen heeft zich positief ontwikkeld en leidt tot veel meer partnerships dan in 2008. Zo wordt het jubileumevent voor bestuursleden volledig mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van Fonds NutsOhra. Daarnaast leveren Rabobank Foundation en Stichting DELA Fonds een aanzienlijke bijdrage aan de Jubileum Theater Tournee. Zowel financieel, als door de inzet van 237 medewerkers tijdens een aantal voorstellingen. Diverse voorstellingen van de Theater Tournee worden daarnaast ook nog door lokale sponsors gefinancierd. De stichting Dijkverzwaring maakt twee vaarvakanties in kerstsfeer financieel mogelijk. De methode Vrijwillige Inzet Migranten wordt onder andere mogelijk gemaakt door het VSBfonds, het Ministerie van VROM en de gemeente Den Haag. o Via het in 2008 gestarte Premieplan verdubbelen Stichting RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo samen de opbrengsten die lokale en regionale Zonnebloemafdelingen bijeen brengen om activiteiten voor gasten te organiseren. In 2009 worden 214 aanvragen gehonoreerd, voor een bedrag van ruim € 142.000,-. Dat zijn 29 aanvragen minder dan in 2008, maar wel voor een hoger bedrag (ruim € 10.000,- meer). Ruim 85.000 donateurs worden bedankt voor hun jarenlange steun via een feestelijke ansichtkaart. Een vijfde donatiemoment voor een groep donateurs in december levert niet het gewenste resultaat op.
Evaluatie resultaten 2009
De algehele neerwaartse trend in aantallen donateurs is in deze tijd van economische crisis ook bij de Zonnebloem zichtbaar. Door de hoge gemiddelde leeftijd is er bovendien sprake van een relatief groot natuurlijk verloop. Daar tegenover staat een stijging van het gemiddelde giftbedrag, mede veroorzaakt door een verhoging van de minimumbijdrage voor het ondersteunend lidmaatschap van € 12,- naar € 15,- (deze bijdrage wordt eens per vier jaar aangepast). Bovendien laten de andere fondsenwervende acties, zoals nalatenschappen en de loterij goede resultaten zien. De Zonnebloem voorziet in een behoefte bij met name bedrijven met betrekking van het halen van hun MVO-doelstellingen. Zowel de Zonnebloem als de bedrijven en fondsen zijn erg positief over de combinatie vrijwilligers leveren en financiële steun. Het draagt ook bij aan het streven om een andere groep mensen kennis te laten maken met het Zonnebloemwerk (zie ook Speerpunt 1). Het extra donatiemoment in december werd gehouden onder de minst actieve donateurs. Het slechte resultaat kwam dan ook niet als een verrassing.
Kosten groei en differentiatie eigen fondsenwerving 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
3.733
Begroting 2009
4.076
Realisatie in % van de begroting
91,6%
Begroting 2010
3.883
Plannen 2010
Groei van de fondsenwervende inkomsten om groei en differentiatiedoelen van de vereniging te kunnen bekostigen. Het houden van een groot onderzoek naar profiel, tevredenheid en behoeften onder (potentiële) donateurs. Profielanalyse maken van de donateurs en het beleid daarop bijstellen, inclusief een protocol fondsenwerving. Via het opbouwen van een duurzame relatie bedrijven en vermogensfondsen meer en beter binden en brug slaan naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Speerpunt 3: Versterking plaatselijke besturen
De plaatselijke afdelingen bepalen het succes en de toekomst van de Zonnebloem. Ze kunnen het meeste betekenen voor hun gasten en vrijwilligers als ze goed functioneren. Basisvoorwaarde voor een goed functionerende plaatselijke Zonnebloemafdeling is een bestuur dat kwantitatief en kwalitatief goed in elkaar zit. Een bestuur dat de speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan naar de praktijk kan vertalen, de motor vormt voor de aantrekkingskracht en de binding van gasten en vrijwilligers en sturing geeft aan de vrijwilligers en aan de ontwikkeling van activiteiten. Zo’n bestuur i s het fundament, waarop een afdeling kan groeien. Zowel wat vrijwilligers als gasten betreft. Een goed draaiende afdeling kan taken scheiden en zo verschillende typen vrijwilligers inzetten. Zo komen de wensen, kwaliteiten, talenten en mogelijkheden van individuele vrijwilligers het best tot hun recht. En dat is de basis voor een gevarieerd dienstenaanbod. Als een plaatselijk bestuur goed functioneert, ontstaat bovendien ruimte om over de eigen grenzen heen te kijken en om samen, op nationaal niveau, Zonnebloem te zijn. Sterk in verscheidenheid. Een zichtbare kracht en voorbeeld voor de samenleving. Om dit te realiseren is, naast sturing en afspraken, ruimte en vertrouwen nodig. Oftewel ‘ruimte en regels’, zodat alle geledingen goed kunnen functioneren. Versterken van de plaatselijke besturen is een belangrijk aandachtspunt op regionaal en provinciaal niveau. Het vraagt dus ook aandacht voor de kwaliteit en kwantiteit van de provinciale en regionale besturen.
Doelstellingen 2013
Minimaal 60% van de plaatselijke besturen heeft een checklist voor besturen (zelfevaluatieinstrument) doorlopen en minimaal 70% van hen scoort een 7 of hoger.
Doelstellingen 2009
Zetten van eerste stappen om te komen tot het ontwikkelen van een checklist (zelfevaluatieinstrument). Cursusprogramma voor plaatselijke en regionale bestuursleden ontwikkelen en implementeren.
Resultaten 2009
De eerste voorbereidingen voor de ontwikkeling van een checklist (zelfevaluatie-instrument) zijn gezet, waarbij een definitie is gemaakt van een goed/sterk bestuur. Een indiceringsmethode is ontwikkeld, een cijfermatige analyse waarmee knelpunten van een afdeling in kaart worden gebracht op het gebied van gasten, vrijwilligers en geld. Hamvraag daarbij is: wat heeft een afdeling nodig om de drie kerntaken uit te voeren? Via de indiceringsmethode kunnen afdelingen gericht worden ondersteund bij het verhelpen van knelpunten, onder andere door een efficiënte en effectieve inzet van bestaande en nieuwe methoden. Er is een basiscursus voor plaatselijke en regionale bestuursleden ontwikkeld en geïmplementeerd. In het najaar zijn de eerste 21 cursussen gehouden met in totaal 372 deelnemers. Ook is een workshop over de rol en taken van het plaatselijk bestuurslid bezoekwerk ontwikkeld. Deze workshop wordt in 2010 uitgezet.
Evaluatie resultaten 2009
De bedoeling is dat de cijfermatige analyse als een indicator zal werken en dat het provinciale en regionale besturen zal helpen bij het opsporen en identificeren van eventuele witte vlekken in hun provincie/regio of waar afdelingen niet goed draaien. Vervolgens kan dan gerichte ondersteuning worden geboden. Door ontwikkeling van werkmethoden kunnen problemen, zoals een vrijwilligerstekort of het niet aanwezig zijn van een sterk bestuur, meer planmatig en geüniformeerd worden aangepakt. Bij provinciale en regionale afdelingen bestond aanvankelijk enige koudwatervrees voor de indiceringsmethode, maar gaande het jaar is men het als een waardevolle ondersteuning gaan zien. Na een voorzichtige start, voorziet het cursusprogramma voor bestuursleden in een behoefte. De cursussen worden gewaardeerd en het aantal aanmeldingen is groot.
Bestedingen versterking plaatselijke besturen 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
1.356
Begroting 2009
1.418
Realisatie in % van de begroting
95,6%
Begroting 2010
1.097
Plannen 2010
Op basis van de indiceringsmethode afdelingen gerichter ondersteunen. Zelfevaluatie van besturen stimuleren en faciliteren.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Speerpunt 4: Bevorderen interne saamhorigheid
De Zonnebloem is een vereniging met grote betekenis voor de sociale samenhang binnen de Nederlandse samenleving. Haar kracht zit in de inhoud van het werk, de omvang én in de lokale worteling en decentrale structuur. De vereniging is één rechtspersoon met circa 1.400 afdelingen. De landelijke vereniging is verantwoordelijk voor afstemming van verenigingsbrede ontwikkelingen. Ontwikkelingen, zoals de wens om in te (blijven) spelen op de veranderende vraag van gasten en vrijwilligers. Een dergelijke aanpassing vraagt om een gemeenschappelijke visie en veranderingsbereidheid. Die eensgezindheid is er nog niet altijd. Toch is dat nodig als de Zonnebloem haar kracht wil behouden. En dus is het van groot belang om het nationale ‘wij-gevoel’ te versterken. Om ervoor te zorgen dat vrijwilligers trots zijn op en zich verbonden voelen met hun vereniging en dat ze dit ook uitstralen. Op die manier kan de Zonnebloem haar positie in de Nederlandse samenleving markeren. En dat is weer nodig om als autoriteit aangesproken te worden op terreinen als vrijwilligersbeleid, gehandicaptenvervoer,
gevolgen van veranderingen in de thuiszorg, et cetera. Zo wordt de Zonnebloem niet alleen aantrekkelijker voor (toekomstige) gasten en vrijwilligers, maar ook voor particuliere donateurs, bedrijven, media en overheden. Het mobiliseren van de aanwezige eenheid en trots, vraagt elkaar verenigingsbreed beter te leren kennen en te werken aan interne ontmoetingen, kruisbestuiving, uitwisseling en collectieve binding. Kortom: bouwen aan een interne Zonnebloemcultuur. Mensen er voor elkaar laten zijn, begint binnen! Maar ook ‘buiten’ kan de interne saamhorigheid worden versterkt. Door de activiteiten van de Zonnebloem zichtbaar te maken en op die manier de erkenning en waardering voor wat de vrijwilligers doen en betekenen te vergroten.
Doelstellingen 2013
Minimaal 50% van de vrijwilligers en 100% van alle bestuurders kent of is op de hoogte van de inhoud van het Zonnebloem-basisinformatiepakket en voelt zich deel van en verbonden met het grote geheel en straalt dat uit.
Doelstellingen 2009
Bestaande basisinformatiepakket evalueren en eventueel aanpassen aan nieuwe wensen en behoeften. Het samen vieren van het 60-jarig jubileum gebruiken om de interne saamhorigheid te versterken. Plan maken om de interne communicatie binnen de vereniging te verbeteren.
Resultaten 2009
Het basisinformatiepakket is geëvalueerd en aangepast. In plaats van één standaardpakket komen er drie verschillende basisinformatiepakketten: een voor nieuwe vrijwilligers, een voor nieuwe bestuursvrijwilligers en een voor vrijwilligers die voor het eerst een bestuursfunctie gaan bekleden. In het jubileumprogramma is een aantal activiteiten opgenomen die speciaal zijn gericht op het versterken van de interne saamhorigheid, zoals: o Het vrijwilligersevent in de Jaarbeurs, waar 5.500 bestuursvrijwilligers en vakantiestafleden aanwezig zijn. o De cd met het nieuwe, door Danny de Munk gezongen, Zonnebloemlied ‘Een zee van zonnebloemen die naar alle Zonnebloemvrijwilligers wordt gestuurd. Met in het hoesje een mini-samenvatting van het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013. o De Jubileum Theater Tournee wordt aangeboden aan gasten én vrijwilligers. o Het online gaan van het digitaal museum, dat een overzicht geeft van 60 jaar Zonnebloem in woord, beeld en geluid. o De massamediale jubileumcampagne, die bijdraagt aan collectieve trots en wij -gevoel. Het ‘Plan ter verbetering van de interne communicatie binnen de vereniging’ wordt opgesteld. Begin 2010 wordt het vastgesteld en vanaf dat moment wordt het ook uitgevoerd.
Evaluatie resultaten 2009
Hoewel de effecten van de jubileumactiviteiten op de interne saamhorigheid niet zijn gemeten, blijkt uit de vele enthousiaste reacties en bedankjes van afdelingen en vrijwilligers dat de jubileumactiviteiten daadwerkelijk hebben bijgedragen aan de interne saamhorigheid. De samenstelling van het ‘Plan ter verbetering van de interne communicatie binnen de vereniging’ heeft vertraging opgelopen tot begin 2010.
Bestedingen bevorderen interne saamhorigheid 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
1.878
Begroting 2009
1.951
Realisatie in % van de begroting
96,3%
Begroting 2010
1.572
Plannen 2010
Nulmeting houden naar ‘trots’ en tevredenheid vrijwilligers. Begin maken met het ontwikkelen van een gedragscode.
Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013
Speerpunt 5: Extern versterken van het gewenste beeld
Als het Nederlandse publiek de Zonnebloem kent, trekt dat gemakkelijker krachtige bestuurders aan, stimuleert dat mensen om meer te doneren en geeft dat fundament aan vrijwilligerswerk en vertrouwen aan gasten. Uit imago-onderzoek uit 2007 blijkt dat het overgrote deel van de Nederlandse bevolking bij de Zonnebloem denkt aan een organisatie van vrijwilligers die aandacht geven aan zieken en gehandicapten door met name vakanties. Bijbehorende kenmerken zijn betekenisvol, toegewijd en sociaal samenbindend, maar niet zo eigentijds en zichtbaar. Hoewel het beeld van organisator van Rijnreizen voor ouderen niet meer domineert, is er nog steeds een kloof tussen de werkelijkheid (identiteit) en beeld (imago) dat de gemiddelde Nederlander heeft. Een ongewenst verschil met het oog op de toekomst van de vereniging. Een reëel beeld is noodzakelijk om voldoende vrijwilligers, gasten en donateurs te binden én om een gerespecteerde rol te krijgen in het openbare debat over onderwerpen die onze vrijwilligers en activiteiten raken. Het gewenste beeld ziet er als volgt uit: De Zonnebloem is een van de grootste vrijwilligersorganisaties van Nederland. Een krachtige, integere organisatie, gebouwd op waarden als burgerlijke verantwoordelijkheid, naastenliefde en solidariteit. Ze draagt bij aan sociale samenhang in de Nederlandse samenleving. Zij biedt een sociaal netwerk aan hulpbehoevende ouderen, zieken en gehandicapten. Maar ook aan mensen die hun leven betekenis willen geven door zich als vrijwilliger in te zetten voor de maatschappelijke integratie van deze doelgroep. Werkelijke aandacht voor en contact met elkaar tijdens huisbezoek, dagactiviteiten en aangepaste vakanties zijn het handelsmerk van de Zonnebloemvrijwilligers. Met betekenisvolle ontmoetingen als resultaat.
Doelstellingen 2013
Het Nederlandse publiek associeert de Zonnebloem vooral met betekenisvolle ontmoetingen tussen vrijwilligers en gasten. De Zonnebloem zit in de ‘top of mind’ van beleidsmakers en besluitvormers. De Zonnebloem heeft een plaats in de top 10 van de landelijke imagorangorde.
De ‘betekenisvolle’ mediawaarde groeit met 2% per jaar.
Doelstellingen 2009
Het Nederlandse publiek kent de slogan ‘Al 60 jaar goed voor elkaar’ en weet dat de Zonnebloem staat voor huisbezoek, dagactiviteiten en vakanties voor zieken, gehandicapten en hulpbehoevende ouderen. De eerste associaties van 0,3% van het Nederlands publiek vallen onder de noemer betekenisvolle ontmoetingen tussen gast en vrijwilliger. De Zonnebloem heeft een plaats in de top 10 van de landelijke imagorangorde. De Zonnebloem wordt minimaal één keer benaderd als landelijke autoriteit over een relevant issue.
Resultaten 2009
De totale mediawaarde van de artikelen in de geschreven media (landelijke en regionale dagbladen, tijdschriften, huis-aan-huis bladen, etc.) bedraagt € 6.155.450,-. Een stijging met € 899.075,- oftewel ruim 17% ten opzichte van 2008. De waarde van de (onbetaalde) landelijke tv- en radio-uitingen is € 2.563.450,- (er zijn geen vergelijkende cijfers van 2008 of eerder). Vanwege het jubileum wordt de jaarlijkse massamediale campagne intensiever gevoerd dan andere jaren, met drie in plaats van twee uitzendperiodes van de televisie- en radiocommercial. Uit de nul- en effectmeting van de campagne blijkt dat 43% van het Nederlands publiek zich de campagne met de slogan ‘Al 60 jaar goed voor elkaar’ heri nnert. Als metafoor voor de betekenisvolle ontmoetingen die de Zonnebloem mogelijk maakt, wordt deze slogan ook gebruikt in de communicatie over de andere jubileumprojecten. Uit de effectmeting van de massamediale campagne door bureau Heliview blijkt dat 1% van de Nederlandse bevolking de Zonnebloem associeert met betekenisvolle ontmoetingen. Volgens de Charibarometer 2009 staat de Zonnebloem op de negende plaats in de imagorangorde van 107 goede doelenorganisaties. Deze positie wordt bepaald door de combinatie van bekendheid, in de zin van zichtbaarheid in de media (vijftiende plaats) en waardering (zevende plaats). Hoewel die negende plek op de imagorangorde twee plaatsen lager is dan in 2008, stijgt de Zonnebloem qua (top of mind) spontane bekendheid met vijf plaatsen naar de twaalfde positie. Om als landelijke autoriteit te worden benaderd voor een relevant issue is een goed issuemanagement voorwaarde. In 2009 ontwikkelt de Zonnebloem haar issuemanagement door. Inmiddels is een trend waarneembaar dat de Zonnebloem steeds vaker wordt benaderd door media, politiek en maatschappelijke organisaties over onderwerpen als in 2009: o Vrijwilligersbeleid (o.a. Algemeen Dagblad, Volkskrant, Metro, Trouw, het Parool). o Eenzaamheid/Coalitie Erbij (Algemeen Dagblad) o Maatschappelijke stages (Trouw, Omroep Brabant) o Beleggingen goede doelen (Volkskrant) o Salariscode directeuren goede doelen (Volkskrant, Telegraaf)
Evaluatie resultaten 2009
Dankzij de extra publiciteit rondom de 20 jubileumprojecten, waarin systematisch aandacht wordt besteed aan ‘betekenisvolle ontmoetingen’ als merkessentie van de Zonnebloem worden alle doelstellingen ten aanzien van het versterken van het gewenste beeld gehaald.
Bestedingen extern versterken van het gewenste beeld 2009 (x € 1.000) Realisatie 2009
1.818
Begroting 2009
1.913
Realisatie in % van de begroting Begroting 2010
95% 1.470
Plannen 2010
Doorontwikkelen en uitvoeren van het issuemanagement om publieke opinie, beleidsmakers en besluitvormers op landelijk, provinciaal, regionaal en lokaal niveau te beïnvloeden. Betekenisvolle ontmoetingen tussen gast en vrijwilliger en bereikte groei en differentiatie staan centraal in adequate communicatiemiddelenmix, met onder andere een massamediale campagne met als slogan ‘Doe mee!’ en extra aandacht voor digitale communicatie. Verbeteren interne communicatie om te zorgen voor een consistent beeld naar buiten. Faciliteren afdelingen met informatie, methodes, standaardmateriaal e.d. voor een optimale interne en externe communicatie.
Viering 60-jarig jubileum Den Haag, maart 2009: lancering lespakket ‘Kleur je wereld’ Kinderen van de Haagse bassisschool ‘De Zonnebloem’ overhandigen staatssecretaris Jet Bussemaker het eerste exemplaar van het speciaal voor de Zonnebloem ontwikkelde lespakket ‘Kleur je wereld’.
Goed voor... Basisschoolleerlingen van groep 5, 6 en 7, omdat zij zo kennis maken met belangeloos helpen en vrijwilligerswerk. En goed voor de Zonnebloem, omdat jong geleerd, vaak oud gedaan is
Meten van effect
De samenleving krijgt steeds meer aandacht voor wat goede doelen doen en hoe ze het doen. Openheid en transparantie zijn van groot belang om het bestaande vertrouwen in de sector te behouden en te versterken en verloren vertrouwen terug te winnen. Daarvoor is het belangrijk dat goede doelen (kunnen) laten zien wat het effect is van hu n inspanningen. Maar soms is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe meet je de impact van de huisbezoeken, dagjes uit en vakanties van de Zonnebloem? De hoeveelheid bezoeken/activiteiten en het aantal deelnemers zijn gemakkelijk te meten. Dat zegt echter nog niets over hoe ze hebben bijgedragen aan het verminderen van eenzaamheid en/of het verhogen van de kwaliteit van leven. Om toch zoveel mogelijk inzicht te krijgen in het effect van haar werk, vraagt de Zonnebloem zelf aan haar relatiegroepen (vrijwilligers, gasten, donateurs, Nederlands publiek) wat ze ervan vinden. Daarmee wordt tegelijkertijd getoetst of en hoe belangrijk de Nederlandse samenleving (het werk van) de Zonnebloem vindt. Zo doet TNS NIPO in 2009 in opdracht van de Zonnebloem onderzoek naar de betekenis van het Zonnebloemwerk en de Erasmus Universiteit naar de economische waarde ervan.
Betekenis van het Zonnebloemwerk
Welke waarde heeft de Zonnebloem, wat betekent de Zonnebloem voor de gasten, de vrijwilligers, de donateurs en de samenleving? Welke bijdrage levert de Zonnebloem aan de maatschappij? Dit zijn vragen die in het onderzoek van TNS NIPO aan bod komen. Om een eerste beeld hiervan te krijgen, wordt in april 2009 een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. In mei/juni 2009 wordt een kwantitatief vervolgonderzoek uitgevoerd, waarin de resultaten die in het kwalitatieve onderzoek naar voren zijn gekomen aan een grotere groep worden voorgelegd. De gasten, vrijwilligers, donateurs en samenleving zijn als aparte doelgroepen in dit onderzoek betrokken.
Bijdrage aan sociaal netwerk Voor bijna 97% respectievelijk 96% van de doelgroep en vrijwilligers draagt de Zonnebloem bij aan het vormen van een sociaal netwerk. Voor tweederde van de doelgroep en voor eenderde van de vrijwilligers is dat zelfs in sterke mate het geval.
Bijdrage aan kwaliteit van leven De invloed van het vrijwilligerswerk op de kwaliteit van leven van gasten en vrijwilligers is groot. 78% van de gasten geeft zelfs aan dat het Zonnebloemwerk in hoge mate bijdraagt aan de kwaliteit van hun leven. De Zonnebloem biedt iets om naar uit te kijken en neemt zorgen voor even weg. Daarnaast geeft ze het gevoel er bij te horen en de moed om door te gaan. Aan het leven van de doelgroep
Aan het leven van vrijwilligers
Van de vrijwilligers ervaart bijna 90% een positieve invloed van het Zonnebloemwerk op de kwaliteit van hun leven; ruim een kwart zelfs in hoge mate. De concrete bijdrage aan de kwaliteit van leven van de vrijwilligers is met name dat het Zonnebloemwerk gelegenheid geeft om iets te doen voor anderen. Dat geeft hen voldoening. Door te ontvangen, geven zij zelf ook. Daarnaast zegt driekwart van de vrijwilligers dat het Zonnebloemwerk een sociale rol vervult. Het biedt de mogelijkheid tot contact met anderen en tot het delen van kennis en ervaring en draagt zo bij aan het gevoel van eigenwaarde.
Ontlasten familie en betaalde zorg De Zonnebloem verlicht ook de zorgtaak van familie en van de betaalde zorg. Zo vindt 96% van de doelgroep, 99% van de donateurs en 98 % van het Nederlands publiek dat de Zonnebloemvrijwilligers de familie en de betaalde zorg ontlasten. De helft tot driekwart van de gasten zegt dat dat in hoge mate het geval is. Opvallend is dat de vrijwilligers hun eigen rol op het gebied van zorgverlichting met 20% tot 34% veel lager inschatten. Kennelijk vinden zij hun werk niets bijzonders. Dat doe je gewoon en je laat je er niet op voorstaan. Bijdrage aan zorgtaak/ Ontlasting voor familie
Bijdrage aan vermindering druk op betaalde zorg
Bijdrage aan de samenleving Gevraagd naar de betekenis van het Zonnebloemwerk voor de samenleving springen het vergroten van de betrokkenheid en het behoud van normen en waarden eruit. Volgens bijna 100% van alle doelgroepen draagt de Zonnebloem bij aan de betrokkenheid binnen de maatschappij en aan het behoud van normen en waarden. Vergroting betrokkenheid
Behoud normen en waarden
De Zonnebloem wordt gewaardeerd met gemiddeld een dikke 8 als rapportcijfer. Datzelfde cijfer is er voor het belang van de Zonnebloem voor de samenleving. Gasten geven zelfs het rapportcijfer 9,1. Belang Zonnebloem voor samenleving gasten
vrijwilligers
donateurs
samenleving
Belang ZB voor samenleving? (schaal 1-10)
9,1
8,6
8,0
7,3
Rapportcijfer (1-10) voor de Zonnebloem
9,1
8,2
8,1
7,5
Persoonlijk belang ZB (schaal 1-10)
8,8
7,6
6,4
5,0
Economische waarde van het Zonnebloemwerk Hoewel vrijwilligerswerk onbetaalbaar is, heeft de Zonnebloem de Erasmus Universiteit in 2009 gevraagd de economische waarde van vrijwilligerswerk te berekenen.
Drie verschillende benaderingen zijn mogelijk om vrijwilligerswerk in geld te waarderen:
Bij de vervangingswaarde wordt gekeken naar wat de organisatie zou moeten betalen als de vrijwilligers beroepskrachten zouden zijn. De investeringswaarde is wat de vrijwilliger had kunnen verdienen als hij zijn eigen betaald werk verricht had. Bij de marktwaarde gaat het erom hoeveel de klant bereid zou zijn te betalen.
Als deze drie methoden worden losgelaten op de 4,2 miljoen uren vrijwilligerswerk die de 42.000 Zonnebloemvrijwilligers per jaar verrichten, komen daar bedragen uit die variëren van 21,5 miljoen euro (uitgaande van een vergoeding voor informeel werk van € 5,- per uur) tot 87 miljoen euro (uitgaande van de marktwaarde van de diensten). Daarbij is dan nog geen rekening gehouden met de economische effecten van het zich ontwikkelen van de vrijwilligers, de gezondheidswinst voor de doelgroep en de economische waarde van het onderhouden van sociaal kapitaal en vertrouwen.
Viering 60-jarig jubileum Arcen, 3 september 2009: jubileumpicknick Zonnebloemafdelingen organiseren verspreid over het land 360 jubileumpicknicks. Zes 60jarige afdelingen bijten in Kasteeltuinen Arcen het spits af
Goed voor... 23.500 picknickende zieken, gehandicapten en vrijwilligers, omdat zij een heerlijk dagje uit krijgen voorgeschoteld, met betekenisvolle ontmoetingen als voornaamste ingrediënt. En voor de deelnemende en jubilerende afdelingen, omdat zowel picknicks als waardering naar meer smaken
Nationale Vereniging de Zonnebloem
De 41.943 vrijwilligers vormen de basis van Nationale Vereniging de Zonnebloem. Daarvan zijn er ruim 7.771 als vakantievrijwilliger werkzaam. De overige ruim 34.172 vrijwilligers zijn georganiseerd in 1.233 plaatselijke afdelingen, die op hun beurt verenigd zijn in 145 regionale afdelingen. 12 provinciale afdelingen overkoepelen de regionale afdelingen per provincie. Elke afdeling kent een bestuur en vaardigt uit haar midden als volgt kandidaten af naar een overkoepelend verenigingsorgaan:
plaatselijke afdelingen naar regionale afdelingen; regionale afdelingen naar provinciale afdelingen; provinciale afdelingen vaardigen elk drie personen af naar de Nationale Vergadering.
De ondersteunende leden, donateurs en gasten maken geen deel uit van de verenigingsstructuur.
De Nationale Vergadering is het hoogste besluitvormende orgaan van de Zonnebloem en houdt toezicht op het werk van de vereniging in al haar facetten. Ze keurt onder meer jaarrekening, jaarverslag, jaarplan en begroting goed en benoemt de bestuursleden van het Nationaal Bestuur.
Nationaal Bestuur Het Nationaal Bestuur bestuurt de Nationale Vereniging en bestaat uit acht personen. Zij zijn vrijwillig aan de vereniging verbonden en ontvangen geen bezoldiging. Het Nationaal Bestu ur maakt gebruik van de statutaire mogelijkheid om bevoegdheden te mandateren aan de directie, die daartoe de beschikking heeft over en leiding geeft aan een Nationaal Bureau. Het Nationaal Bestuur houdt daarbij toezicht op de directie en is dus een toezichthoudend bestuur.
Directie De directie staat het Nationaal Bestuur én de Nationale Vergadering bij in de uitvoering van hun taak en geeft leiding aan de uitvoeringsorganisatie, d.w.z. de betaalde krachten (Nationaal Bureau) en de vrijwilligersorganisatie. Verder bereidt de directie de vergaderingen van het Nationaal Bestuur respectievelijk Nationale Vergadering voor en woont ze de vergaderingen bij. De taken van de directie zijn zowel beleidsvoorbereidend als beleidsuitvoerend.
Andere entiteiten Behalve de Nationale Vereniging heeft de Zonnebloem nog twee andere entiteiten: Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V. en Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem. Deze entiteiten zijn statutair gevestigd in Breda.
Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V. Deze B.V. exploiteert het vakantieschip, waarmee de Zonnebloem haar vaarvakanties organiseert. De Nationale Vereniging is de enige aandeelhouder.
Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem Deze stichting exploiteert de Amsterdamse grachtencruiser, waarmee de Zonnebloem haar dagtochten in Amsterdam organiseert.
De jaarverslagen (en jaarrekeningen) van deze entiteiten zijn via het Nationaal Bureau op te vragen.
Samenwerking De Zonnebloem is lid van:
Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) Meer dan 100 erkende goede doelen zijn lid van deze branchevereniging van landelijk wervende goede doelen. Kerntaak van de VFI is het vertrouwen van het publiek in het werk van goede doelen bevorderen. De laatste tijd is het beroep op goede doelenorganisaties sterk gegroeid en de publieke belangstelling voor hun functioneren toegenomen. Het blijven bouwen aan het vertrouwen van het publiek door verdere kwaliteitsverbetering van het werk
van de organisaties, goede informatie, transparantie en heldere spelregels vragen daarom voortdurend aandacht. Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) Vereniging NOV is een branchenetwerk van vrijwilligersorganisaties in Nederland. De vereniging komt op voor de belangen van vrijwilligers, versterkt de positie van het vrijwilligerswerk in de samenleving en zorgt dat vrijwillige inzet de aandacht krijgt die nodig is. Vereniging NOV faciliteert het Zorgoverleg, een netwerk waarin vrijwilligersorganisaties op het gebied van zorg en welzijn, waaronder de Zonnebloem, kennis en ervaring uitwisselen. Nederlandse Branchevereniging Aangepaste Vakanties (NBAV) Circa 30 reisorganisaties en –accommodaties voor mensen met een functiebeperking zijn lid van de NBAV. De NBAV behartigt de belangen van de aangesloten organisaties. Ook wil zij het aanbod van vakanties en aangepaste accommodaties inzichtelijk maken voor de klant. De kwaliteit van de aangesloten lidorganisaties en –accommodaties wordt getoetst aan de keurmerkcriteria die de NBAV heeft opgesteld. Verder zet de NBAV zich in voor integratie en emancipatie van de reiziger met functiebeperkingen. Algemeen Nederlands Verbond van Reisondernemingen (ANVR) De ANVR is een brancheorganisatie voor ondernemingen in de reisbranche. Ze hanteert strenge normen voor het lidmaatschap en bevordert de kwaliteit van de reizen en de informatie daarover. Het lidmaatschap van de ANVR houdt automatisch in dat de Zonnebloem ook is aangesloten bij de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) en de Stichting Calamiteitenfonds.
De Zonnebloem werkt samen met/in:
Coalitie Erbij Met onder meer KPMG heeft de Zonnebloem eind 2006 het initiatief genomen voor de Coalitie Erbij. Inmiddels hebben zich diverse organisaties bij het initiatief aangesloten: Vereniging Humanitas, Leger des Heils, het Nederlandse Rode Kruis, Mezzo, Raad van Kerken Nederland, Federatie Sensoor, MOgroep Forum, ANGO, CG-raad Nederland, Nationaal Ouderenfonds, Fonds Psychische Gezondheid en Resto Van Harte. De Coalitie wil eenzaamheid onder de aandacht brengen, voorkomen en verminderen. Zij doet dit door gezamenlijk onderzoek, door samenwerking bij succesvolle methoden van eenzaamheidsbestrijding, door de Nederlandse bevolking bewust te maken van het probl eem en mogelijkheden aan te reiken er iets aan te doen. KRAS.NL KRAS.NL organiseert reizen met extra verzorging; de Zonnebloem verwijst mensen door, die vanwege een te geringe zorgbehoefte niet in aanmerking komen voor een Zonnebloemvakantie. MOVISIE MOVISIE werkt voor en met overheden, burgerinitiatieven, vrijwilligers- en professionele organisaties met als doel de participatie en de zelfredzaamheid van burgers te bevorderen. MOVISIE verzamelt, valideert, verrijkt en verspreidt kennis over welzijn, zorg en sociale veiligheid. Én adviseert over de toepassing van die kennis. De Zonnebloem werkt specifiek met MOVISIE samen op het gebied van vernieuwende projecten. Zoals de methode Vrijwillige Inzet Migranten. Stichting Samenwerkende Non-profit Loterijen (SNL) De stichting Samenwerkende Non-profit Loterijen (SNL) regelt en beheert de collectieve meerjarige overheidsvergunning voor de loterijen van de participanten. De participanten zijn: Nationale Stichting Grote Clubactie, Stichting Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding (KWF), Stichting Nationaal Jeugd Fonds Jantje Beton, Scouting Nederland en Nationale Vereniging de Zonnebloem.
De Zonnebloem werkt daarnaast met diverse bedrijven samen ten behoeve van haar fondsenwervende en uitvoerende doelstelling. Het gaat om onder andere leveranciers, sponsors en dagrecreatieve voorzieningen, zowel op plaatselijk, regionaal, provinciaal als nationaal niveau.
Bestuur en toezicht Werkwijze bestuur Het Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013, dat door de Nationale Vergadering is goedgekeurd, vormt de leidraad voor het Nationaal Bestuur. Door middel van jaarplannen en begrotingen wordt het meerjarenbeleid vormgegeven en uitgevoerd. Het Nationaal Bestuur kan taken en bevoegdheden laten uitoefenen door de directie (mandatering), waarbij het Nationaal Bestuur een toezichthoudende rol heeft ten opzichte van de directie. Via dit mandaat bereidt de directie namens het Nationaal Bestuur de beleidsagenda en -voornemens voor en draagt ze zorg voor de uitvoering van beleid. Het Nationaal Bestuur legt verantwoording af aan de Nationale Vergadering. Voor specifieke onderdelen laten het Nationaal Bestuur en/of de directie zich adviseren door de volgende commissies:
Auditcommissie Deze commissie staat het Nationaal Bestuur en de Nationale Vergadering bij in de uitoefening van het financiële toezicht. Commissie Solidariteitsfonds Deze commissie adviseert het Nationaal Bestuur over ingediende aanvragen voor het Solidariteitsfonds. Vakantie Advies Commissie De Vakantie Advies Commissie (VAC) bestaat voornamelijk uit vrijwilligers die een leidinggevende functie bekleden in het vakantiewerk van de Zonnebloem. Via de directie adviseert deze commissie het Nationaal Bestuur over vakantie-aangelegenheden.
Bestuursbeleid In 2009 heeft de Zonnebloem een start gemaakt met het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013. Ook is veel aandacht besteed aan het 60-jarig jubileum, een uitstekend moment om extra aandacht te vragen voor het prachtige Zonnebloemwerk en om het jubileum in allerlei activiteiten te vieren met gasten en vrijwilligers. Het Nationaal Bestuur komt in 2009 negen keer bijeen. De belangrijkste onderwerpen zijn:
Vaststelling jaarrekening en jaarverslag. Jaarplan en (meerjaren)begroting. Halfjaarrapportage 2009. Mogelijke gevolgen kredietcrisis: scenario’s en maatregelen. Belanghebbendenreglement. Reglement melding vermeende misstanden. Voortgang jubileumactiviteiten.
Inhoudelijke informatie over deze onderwerpen vindt u in de verschillende hoofdstukken in dit jaarverslag.
Verantwoordingsverklaring De Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels) is vervlochten met het CBF-Keur: de principes voor goed bestuur zijn opgenomen in het toetsingskader van het CBF-Keur. Het bestuur onderschrijft de principes van goed bestuur en legt op basis van de toetsingssystematiek van het nieuwe CBF-Keur verantwoording af over drie principes:
Besturen en toezicht houden. Besteding van de middelen (interne beheersing). Omgang met belanghebbenden.
Klik hier voor de volledige verantwoordingsverklaring.
Governance De aandacht voor goed bestuur is de laatste jaren fors gegroeid. De samenleving stelt hoge eisen aan kwaliteiten als integriteit, openheid en transparantie en kijkt kritisch naar het bestuur en de toezichthouders van organisaties. Dit geldt vooral voor goede doelen. Belanghebbenden van goede doelen en de samenleving in het algemeen hebben veel aandacht voor de besteding van middelen, het effect ervan en de (indirecte) kosten. Via openheid en transparantie kan het vertrouwen in de sector behouden blijven en zelfs worden versterkt. Binnen de Zonnebloem is er continue aandacht voor het borgen van ‘good governance’. Eerder al zijn de statuten aangepast en zijn het bestuursreglement, het reglement van de auditcommissie en het directiereglement opgesteld. Verder wordt continu bekeken hoe de ingebouwde controles functioneren, waarbij bestuurlijk evenwicht en tegenwicht wordt verkregen (checks en balances), en hoe de verantwoording functioneert.
Bestuur en toezicht Door het Nationaal Bestuur wordt voortdurend aandacht besteed aan taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van alle organen binnen de vereniging. Uitgangspunt is dat de Zonnebloem een vereniging is van vrijwilligers. Zij zijn het die het doel van de vereniging ook daadwerkelijk realiseren. De vrijwilligers doen het uitvoerende werk, ondersteund door betaalde krachten. De Zonnebloem kent een democratische structuur van afvaardiging, waarbij gekozen afgevaardigden in de ledenraad (Nationale Vergadering) – in totaal drie per provincie - invloed kunnen uitoefenen op het beleid. De Nationale Vergadering is het hoogste besluitvormende orgaan van de Zonnebloem en houdt toezicht op het Nationaal Bestuur. De besturing is in handen van vrijwilligers. Het Nationaal Bestuur heeft een zware verantwoordelijkheid. Zij realiseert zich dat veel beslissingen op nationaal niveau te complex zijn om als vrijwillig bestuurslid zonder ondersteuning en voorbereiding te kunnen nemen. In dit kader is het gros van de bestuurlijke taken van het Nationaal Bestuur dan ook gemandateerd aan een bezoldigde
directie. Het Nationaal Bestuur houdt toezicht op de directie en functioneert dus feitelijk als een toezichthoudend bestuur. De directeur is verantwoordelijk voor de beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering en stuurt de uitvoeringsorganisatie aan, d.w.z. de betaalde krachten (Nationaal Bureau) en de vrijwilligersorganisatie. De directie kan daarnaast ook bepaald beleid vaststellen, waarna het Nationaal Bestuur dat beleid dient goed te keuren. Dit is nader uitgewerkt in een bestuurs- en directiereglement.
Besteding van middelen (interne beheersing) Een heldere planning en control cyclus geeft (bij)sturing aan de interne beheersing van de (financiële) processen van de Zonnebloem. Vertrekpunt voor de planning en control cyclus vormt het meerjarenbeleidsplan. (Externe) onderzoeken en sterkte en zwakte analyses vormen de basis voor het meerjarenbeleidsplan. Het plan geeft de beleidsdoelen en de financiële begroting aan van de vrijwilligersorganisatie voor de komende jaren. De beleidsdoelen worden vertaald naar meerjarendoelstellingen en een meerjarenbegroting voor het Nationaal Bureau. Aan de hand van de doelstellingen en speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan worden jaarplannen opge steld. De vertaalslag in jaarplannen resulteert ook in een (financiële) jaarbegroting, die als leidraad dient voor een beheersbare uitvoering van activiteiten. De jaarplannen worden op financieel gebied vertaald in budgetten. Uitvoering van het meerjarenbeleidsplan en de afgeleide jaarplannen kan pas na goedkeuring door de Nationale Vergadering (respectievelijk om de vijf jaar en jaarlijks). De voortgang wordt bewaakt via maandelijkse (financiële en niet-financiële) rapportages. Dit zorgt ervoor dat de bedrijfsvoering ‘in control’ (beheersbaar) blijft. In relatie met de voortgang van de activiteiten worden de budgetten per kwartaal uitvoerig besproken. Dit kan leiden tot bijstelling van activiteiten, het aanpassen van de budgetten, maar ook het heroverwege n en zo nodig aanpassen van voorgenomen beleid.
Omgang met belanghebbenden Het Nationaal Bestuur van de vereniging informeert hen die belang hebben bij het functioneren van de vereniging, of die voor de vereniging belangrijk zijn om haar publieke en maatschappelijke rol als maatschappelijke instelling te vervullen. Het informeren van belanghebbenden heeft betrekking op het functioneren van de vereniging in het algemeen, het besturen daarvan en het toezicht houden daarop. De vereniging kent onder meer de volgende belanghebbenden: de bij de vereniging betrokken vrijwilligers (leden), donateurs/ondersteunende leden, personeel, subsidieverstrekkers, loterijen en maatschappelijke fondsen en samenwerkingspartners.
Het informeren van, en daarmee verantwoording afleggen aan, diegenen die belang hebben bij het functioneren van de organisatie, is een wezenlijk onderdeel van goed bestuur. En andersom, van diegenen die eraan bijdragen dat de Zonnebloem haar maatschappelijke rol kan vervullen. Het informeren van belanghebbenden heeft betrekking op het functioneren en het besturen van de organisatie en het toezicht houden daarop. De communicatie dient zo te worden ingericht dat de informatie relevant, eenduidig en toegankelijk is. Ook is het zaak dat belanghebbenden hun i deeën, opmerkingen, wensen en klachten kwijt kunnen en dat daaraan de juiste aandacht wordt besteed. De Zonnebloem informeert haar belanghebbenden waar en op welke manier zij met hun inbreng en klachten terecht kunnen. Daarnaast stelt ze spelregels op voor de wijze waarop daarmee wordt omgegaan. In 2009 is het belanghebbendenreglement in gebruik genomen. Met de diverse doelgroepen wordt via verschillende middelen en kanalen gecommuniceerd: Frequentie
Oplage Gasten Vrijwilligers Overige Ondersteunende DonateursSponsorsNL (besturen) vrijwilligers leden publiek
Tijdschrift Zonnebloem
4 x pj
162.500
De Vrijwilliger
4 x pj
42.500
Zonnebloem Nieuws
4 x pj
600.000
Infobrief
8 x pj
1.750
Internetsite
continu
526.508 unieke bezoekers
x
x
x x
x
x
x
www.zonnebloemlinq.nl
continu
22.415 unieke bezoekers
x
x
x x
x
x
x
Afdelingssites
continu
172
x
x
x x
x
Extranetsite
continu
Bijna 45.000 bezoeken
x
x
Intranetsite
continu
Nvt
Folders
continu onbekend
x
x
x x
x
x
x
Brochures
continu onbekend
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
Televisie en radio
campagnematig
zie
x x
x x x
x
x
x
resultaten Advertenties
campagnematig onbekend
x
x
x x
x
Toezicht bestuursbeleid Het Nationaal Bestuur legt aan de Nationale Vergadering verantwoording af. Op de door het Nationaal Bestuur verleende mandaten aan de directie houdt het Nationaal Bestuur toezicht. De verantwoording van het Nationaal Bestuur aan de Nationale Vergadering en het toezicht van het Nationaal Bestuur op de directie richten zich op de vraag of:
De activiteiten van de vereniging zijn gericht op het realiseren van de doelstelling van de vereniging. De beschikbare middelen efficiënt en effectief worden besteed. De methoden om de middelen voor de doelstelling bij elkaar te krijgen efficiënt, effectief en fatsoenlijk zijn. Zorgvuldig wordt omgegaan met vrijwilligers die hun diensten aanbieden. De vereniging professioneel functioneert en adequaat wordt beheerst.
De directeur legt per kwartaal verantwoording af aan het Nationaal Bestuur. De verantwoording aan de Nationale Vergadering vindt halverwege het boekjaar plaats door een halfjaarrapportage en aan het einde van het jaar door de jaarrekening. In de halfjaarrapportage wordt ook aandacht geschonken aan de contouren van de jaarplannen voor het volgende jaar, waarna verdere uitwerking in het jaarplan en de begroting volgt. In de jaarrekening wordt verantwoording afgelegd over de financiële realisatie in het voorafgaande jaar. Voor zowel de inrichting van de begroting als voor de jaarrekening worden de richtlijnen van Richtlijn 650 voor Fondsenwervende instellingen gevolgd. Het verantwoordingskarakter van het jaarverslag wordt versterkt, doordat het inzichtelijk maakt in hoeverre de beoogde doelstellingen ook daadwerkelijk gerealiseerd zijn. De Nationale Vergadering keurt onder meer jaarrekening, jaarverslag, jaarplan en begroting goed en benoemt de leden van het Nationaal Bestuur. Ze vergadert tenminste een keer per kwartaal en komt in 2009 vier keer bijeen. De volgende onderwerpen komen onder meer aan de orde:
Realisatie doelstellingen over de eerste helft van 2009 en beleidsvoornemens en begroting voor 2010. Mogelijke gevolgen kredietcrisis. Rol en taak als toezichthouder. Belanghebbendenreglement. Reglement melding vermeende misstanden. Methode Vrijwillige Inzet Migranten. Deelname aan Coalitie Erbij. Goedkeuring jaarverslag en jaarrekening 2008.
De Nationale Vergadering verleent decharge over het gevoerde beleid.
Accountant
x
Na een offertetraject heeft het Nationaal Bestuur in 1999 de huidige accountant opdracht verleend tot de controle op de Nationale Vereniging de Zonnebloem. Deze opdracht is doorlopend en wordt jaarlijks door het Nationaal Bestuur geëvalueerd.
Evaluatie Nationaal Bestuur, Directie en Nationale Vergadering Nationaal Bestuur Het Nationaal Bestuur evalueert zichzelf over 2009 op diverse punten, onder meer:
Of de doelstellingen in het jubileumjaar behaald zijn. Of het toezicht op de directie adequaat was. Of het bestuur de ledenraad voldoende heeft geïnformeerd en op juiste wijze verantwoording heeft afgelegd aan de ledenraad over de toezichthoudende rol. Een evaluatie van het functioneren van de verschillende bestuursleden aan de hand van de opgestelde profielschetsen. Hoe het bestuur is omgegaan met adviezen van de verschillende commissies. Of de verschillende deskundigheden die nodig zijn voor een goed bestuur in voldoende mate aanwezig zijn.
Bestuursleden Bestuursleden worden benoemd voor een periode van drie jaar, met een maximum termijn van twaalf jaar. Bestuursleden M.A.M. Barth, voorzitter, en J.M. Buiting, beide benoemd in 2008, zijn in 2009 herbenoemd. Na het aftreden van W.L.M. de Koning-Martens in 2008, is de ontstane vacature in 2009 niet ingevuld. Haar aandachtsveld ‘werkgeverschap’ is tijdelijk waargenomen door bestuurslid en secretaris T.J. Schouten. In 2009 is ook Y. Mulder-Wedman afgetreden. Beide vacatures worden in 2010 ingevuld. Directeur Het bestuur evalueert het functioneren van de directeur aan de hand van de functieomschrijving en de afgesproken doelstellingen in het jaarplan. Nationale Vergadering Afgevaardigden van de Nationale Vergadering hadden behoefte aan een nadere bespreking van hun rol en functioneren. Als lid van de uitvoeringsorganisatie én toezichthouder op het Nationaal Bestuur hebben zij namelijk twee rollen. Daarin de juiste plaats innemen, vraagt om bijzondere oplettendheid. In 2009 is hieraan extra aandacht besteed, onder meer door het vaststellen van een deskundigheidsbevorderingsplan voor leden van de Nationale Vergadering. Dit behelst een inwerkprogramma voor nieuwe leden en workshops.
Ondersteuning Nationaal Bureau
De afdelingen en vrijwilligers van de Zonnebloem krijgen ondersteuning van een betaalde organisatie: het Nationaal Bureau in Breda. Daar zijn 104 medewerkers in dienst, zowel parttime als fulltime (81,55 voltijdbanen). Op Motorpassagiersschip de Zonnebloem zijn 12 bemanningsleden werkzaam (11,07 voltijdbanen).
Taak en dienstverleningsmodel De taken van het Nationaal Bureau zijn:
Praktische ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie. Beleidsmatige ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie. Zorgen voor voldoende financiële middelen om de doelstellingen van de vereniging te realiseren.
Praktische ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie: Om de vereniging te ondersteunen bij het uitvoerende werk hanteert het Nationaal Bureau een gelaagd dienstverleningsmodel. Dat houdt in dat informatie en ondersteuning bij veel voorkomende onderwerpen zoveel mogelijk gestandaardiseerd ter beschikking worden gesteld. Bij complexe onderwerpen neemt de mate van ondersteuning toe. Het model is als volgt opgebouwd: 1. Faciliteren van de zelfwerkzaamheid van (bestuurs)vrijwilligers: Standaardinformatie (draaiboeken, werkmethoden, checklists) en formulieren (aanvragen materialen, inschrijven vrijwilligers) worden via Extranet en zo nodig op papier ter beschikking gesteld. 2. Algemene dienstverlening: Bij eenvoudige onderwerpen en vragen met niet-standaard, maar wel redelijk eenvoudige, oplossingen wordt schriftelijk, telefonisch of per e-mail gepersonaliseerde informatie gegeven of ondersteuning geboden. 3. Gespecialiseerde dienstverlening: Bij nieuwe vragen waarvoor nog geen bekende oplossing is, wordt ondersteuning op maat geboden. 4. Persoonlijke begeleiding: Bij complexe vragen waarvoor geen standaardoplossingen zijn en dus persoonlijke begeleiding nodig is, worden besturen en vakantiestaven gecoacht en begeleid. Beleidsmatige ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie:
Het Nationaal Bureau zorgt voor een goede planning en control cyclus, zodat tijdig de juiste informatie voorhanden is om:
Het bestaande beleid bij te stellen. Nieuw beleid te ontwikkelen. Verantwoording af te leggen over het gevoerde beleid. Adequaat toezicht te houden.
Ook het ondersteunen van de interne communicatie binnen de vereniging via alle mogelijke kanalen en middelen is onderdeel van deze beleidsmatige ondersteuning. Zorgen voor voldoende financiële middelen om de doelstellingen van de vereniging te realiseren: Het Nationaal Bureau zorgt voor een professionele en ethisch verantwoorde wijze van fondsenwerving. Ze werft op efficiënte wijze de inkomsten die nodig zijn om de verenigingsdoelstellingen te realiseren. Daarnaast ondersteunt het Nationaal Bureau de uitvoerende organisatie bij eigen fondsenwerving, waarbij het dienstverleningsmodel van toepassing is.
Doelstellingen 2009 – 2013 De doelstellingen van het Nationaal Bureau vormen een verlengstuk van de verenigingsdoelstellingen. De belangrijkste zijn: 1. Bieden van optimale ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie bij het realiseren van de doelstellingen en speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013. Het streven is een vrijwilligers-tevredenheidsscore voor de dienstverlening van het Nationaal Bureau van 7,5. 2. Ondersteunen van de bestuurders en toezichthouders bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid dat erop is gericht om de belangrijke rol van de vereniging in de Nederlandse samenleving te continueren. 3. Realiseren van het speerpunt ‘Groei en differentiatie van fondsenwerving’. Deze doelstelling wordt gemeten aan de hand van de planning en control cyclus, het percentage klachten, inkomsten in relatie tot de wervingskosten en in relatie tot de bestedingen aan de doelstellingen. Om deze doelstellingen te kunnen realiseren, dient aan een aantal randvoorwaarden te worden voldaan. Ze krijgen in de vorm van vijf speerpunten extra aandacht: 1. Beter faciliteren van de zelfwerkzaamheid van de vrijwilligers door het verbeteren en ontwikkelen van instrumentarium voor de (bestuurs)vrijwilligers 2. Ontwikkelen van modern werkgeverschap voor de betaalde krachten en het inrichten van de processen binnen het Nationaal Bureau op basis van de kernwaarden van de vereniging. 3. Adequate beleidsvoorbereiding, beleidsuitvoering en beleidsmonitoring door de planning en control cyclus en onderzoeksfunctie verder te ontwikkelen en te verbeteren. 4. Zorgen voor een duurzame bedrijfsvoering in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. 5. Verbeteren van de interne communicatie binnen de vereniging.
Resultaten 2009
Het Nationaal Bureau heeft in 2009 veel tijd en energie gestoken in het behalen van de verenigingsdoelstellingen en bijbehorende speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013. Aan alle in het hoofdstuk ‘Realisatie doelstellingen en speerpunten’ genoemde resultaten heeft het Nationaal Bureau een wezenlijke bijdrage geleverd. Daarnaast is er extra energie gestoken in het verbeteren van de ondersteuning van de vereniging, onder andere door:
Een nieuwe ICT-infrastructuur in gebruik te nemen. De nieuwe webapplicatie ‘Zonboek’ te ontwikkelen. Daarmee kunnen afdelingen hun financiële administratie nog beter digitaal voeren. Bovendien kunnen ze met deze applicatie hun eigen afdeling beter monitoren. Het aantal contactmomenten tussen de districtshoofden en de afdelingen te verhogen. Een begin te maken met deskundigheidsbevordering van bestuurders en toezichthouders, zoals een informatiepakket voor nieuwe leden van de Nationale Vergadering, bezoekdagen aan het Nationaal Bureau voor (nieuwe) bestuursleden en basiscursussen voor plaatselijke, regionale en provinciale bestuurders. Onderzoek te laten doen door een externe organisatiedeskundige naar de structuur en cultuur van het Nationaal Bureau. Belangrijkste aanbeveling: inrichten van een front/midoffice om de serviceverlening van het Nationaal Bureau richting afdelingen en vrijwilligers verder te verbeteren. De aanbeveling wordt overgenomen en in een plan van aanpak uitgewerkt. Het personeelsbeleid verder te verbeteren, onder andere door de diversiteit van het personeelsbestand te bevorderen. Zo ondertekent de Zonnebloem op 21 oktober 2009 de Charter Talent naar de Top. Bedoeling van dit charter is de doorstroom van vrouwen naar de top te bevorderen.
Evaluatie resultaten 2009
Het Nationaal Bureau is erin geslaagd opnieuw verder te professionaliseren. Zo heeft de dienstverlening integraal meer vorm gekregen, onder andere door middelen te digitaliseren. Daardoor is de zelfredzaamheid van afdelingen en vrijwilligers verder vergroot.
Plannen 2010
Bieden van optimale ondersteuning van de vrijwilligersorganisatie bij het realiseren van de doelstellingen en speerpunten uit het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013, onder andere via het (helpen) realiseren van de bij ‘Realisatie doelstellingen en speerpunten’ genoemde plannen voor 2010. Dienstverleningsconcept verder implementeren door middel van het inrichten van een front/midoffice. Periodieke managementinformatie aan de hand van Kritieke Prestatie Indicatoren. Onderzoek en besluitvorming naar de strategische onderzoeksfunctie. Uitbreiden van technische en digitale mogelijkheden, zoals Webenabled Zonboek, doorontwikkelen functionaliteiten Extranet. Kernwaarden vertalen naar een gedragscode voor het Nationaal Bureau.
Viering 60-jarig jubileum Nederland, maart 2009: bedankmailing naar trouwe en/of gulle donateurs 85.000 bijzonder trouwe en/of gulle donateurs ontvangen een bedankkaartje, waarop Danny de Munk ze nog eens extra bedankt voor hun geweldige steun.
Goed voor... Een nog betere binding van de trouwste en gulste donateurs met de Zonnebloem, omdat hun steun niet alleen wordt gewaardeerd, maar ook bijzonder hard nodig is om het vele Zonnebloemwerk te kunnen blijven doen
Financieel beleid Financieel beheer is een van de randvoorwaarden voor het te voeren beleid van de Zonnebloem. Uitgangspunten voor het financieel beheer zijn transparantie, verantwoording en verantwoordelijkheid en zorg voor continuïteit. Het financieel beleid van de Zonnebloem bestaat uit vermogensbeleid, beleggingsbeleid en prijsbeleid en interne financiering. De kaders hiervoor zijn in het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 beschreven en vastgelegd.
Vermogensbeleid en risicoanalyse Het vermogensbeleid is gebaseerd op de VFI-richtlijn ‘Reserves Goede Doelen’. Conform deze richtlijn vormt de Zonnebloem alleen reserves met een vooraf bepaalde bestemming. Daarnaast mag ze een continuïteitsreserve hebben van maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. Voor het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 is een risicoanalyse uitgevoerd. Met deze analyse is de omvang van de (benodigde) continuïteitsreserve bepaald en het overig vermogen onderbouwd. Dat was nodig om:
Inzicht te krijgen in de legitimiteit van de omvang van het vermogen, het vermogensbeleid en de mogelijke herijking ervan. Verantwoording af te leggen daarover, zowel binnen als buiten de vereniging. Input te krijgen voor het beleggingsbeleid.
De risicoanalyse is van boven naar onder (top-down) in de organisatie uitgevoerd en bestond uit:
Een omgevingsanalyse. Een analyse van de marktpositie van de Zonnebloem. Een verdieping van de interne analyse voor strategische en operationele risico’s met een directe financiële impact.
Samen met een externe adviseur zijn de strategische en operationele risico’s in kaart gebracht. De strategische risico’s zijn:
Er is een kloof tussen de groeiende vraag en het voornamelijk door het beschikbare aantal vrijwilligers bepaalde aanbod. De concurrentie op de fondsenwervingsmarkt is groot en de ontwikkelingen gaan hard.
Reputatieschade.
De eerste twee strategische risico’s laten zich niet direct vertalen in een financieel risico. Onderzoek is nodig om te kijken of deze risico’s kunnen worden be perkt. Reputatieschade heeft wel financiële impact. Het kan direct leiden tot een daling van de inkomsten. Dat geldt zowel voor reputatieschade aan het imago van de Zonnebloem, als voor reputatieschade aan het imago van de fondsenwervende sector in zijn geheel. Het risico van claims of aansprakelijkheidsstellingen door onzorgvuldig handelen van vrijwilligers met gasten wordt afgedekt door verzekeringen. Maar als door datzelfde onzorgvuldig handelen reputatieschade ontstaat, kan dat de inkomsten negatief beïnvloeden. De operationele risico’s zijn berekend en er is vastgelegd welke maatregelen worden genomen om ze te beheersen of uit te sluiten. Daarnaast is een deel van het vermogen bestemd om deze risico’s financieel af te dekken. (Zie de balans en toelichting op de balans).
Verantwoord beleggingsbeleid Het vermogen is in de eerste plaats een buffer voor het opvangen van risico’s om de continuïteit van de Zonnebloem en haar functie in de samenleving te garanderen. Met deze buffer dient verantwoord te worden omgegaan. Op een manier dus dat risico’s zoveel mogelijk worden vermeden en het geld toch een zo hoog mogelijk rendement oplevert. Daarom voert de Zonnebloem een risicomijdend beleggingsbeleid. Het beleggingsbeleid wordt uitgevoerd door een vermogensbeheerder met langjarige beleggingservaring. De beleggingshorizon bedraagt langer dan tien jaar, waarbij in totaal niet meer dan 20% in zakelijke waarden (aandelen) mag worden belegd. De afspraken over het beheer, de asset-mix en de richtlijnen met betrekking tot de aandelen en vastrentende waarden waarin mag worden belegd, zijn per entiteit vastgelegd in een vermogensbeheerovereenkomst. Periodiek legt de beheerder verantwoording af over het naleven van de afspraken en de resultaten van de portefeuilles. De Zonnebloem maakt onderscheid tussen een strategisch (meerjaren) beleggingsbeleid en een jaarlijks beleidsplan. Doel van het strategisch beleggingsbeleid is het formuleren, onderbouwen en voorbereiden van het jaarlijkse beleggingsplan. Ook definieert het de eisen voor een gedegen en gedisciplineerd beleggingsproces en een bijbehorende beleggingsorganisatie. De Zonnebloem heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid en heeft normen en waarden hoog in het vaandel staan. Maar wat nu als bedrijven en overheden waarin de Zonnebloem belegt besluiten nemen die niet in overeenstemming zijn met de normen en waarden van de samenleving? Dan bestaat het risico dat ze met deze beslissingen wordt geassocieerd. Hoe klein haar invloed op het handelen door bedrijven en overheden ook is, toch wil de Zonnebloem ook bij de uitvoering van haar beleggingsbeleid rekening houden met deze normen en waarden. Ook niet-financiële criteria spelen daarbij een rol, zoals milieu, governance en sociale aspecten. Verantwoord beleggen in het totale vermogensbeheer is het streven. In 2009 is een start gemaakt met de keuze van een vermogensbeheerder die het verantwoorde beleggingsbeleid kan/gaat uitvoeren. Dit traject wordt in 2010 afgerond. Belangrijk onderdeel van dit beleid wordt gevormd door de ‘uitsluitingsstrategie, waarbij ondernemingen die niet passen bij de identiteit van de Zonnebloem worden uitgesloten. Datzelfde geldt voor controversiële activiteiten. Voorbeelden zijn wapens, tabak, klimaatverandering, kernenergie, gezondheid, goed ondernemingsbestuur en mensenrechten, zoals kinderarbeid.
Prijsbeleid Doel van het prijsbeleid is zorgen voor uniforme en marktconforme prijzen voor deelname van de doelgroep aan activiteiten van de Zonnebloem. De basisprincipes zijn:
De Zonnebloem levert marktconforme producten en diensten voor marktconforme prijzen. De Zonnebloem betaalt de meerprijs van activiteiten als gevolg van de fysieke beperkingen van de doelgroep. Vrijwilligers mogen niet financieel worden belast bij de uitvoering van hun werk voor de Zonnebloem. Referentiekader bij de vaststelling van de prijzen is het lagere prijssegment.
Het prijsbeleid is in 2008 ingevoerd en in 2009 geëvalueerd. Conclusie is dat het prijsbeleid na een aarzelend begin overal bekend is. Het is nog niet bij alle afdelingen ingevoerd. Bij afdelingen waar het wel is ingevoerd, leidt het tot weinig problemen en tot de organisatie van kleinschaligere activiteiten. Het prijsbeleid zorgt dus niet alleen voor marktconforme prijzen en uniformiteit binnen de vereniging, het levert ook een belangrijke bijdrage aan differentiatie van het aanbod. Het prijsbeleid wordt dan ook gehandhaafd.
Interne financiering Bij de interne financiering gaat het over de geldstromen tussen de afdelingen onderling en tussen de afdelingen en de Nationale Vereniging (verdeling van ledengeld, de opbrengsten van de loterij, de kosten en bijdrage voor cursussen, de verzekeringen e.d.). De uitgangspunten zijn:
Beschikbare middelen worden evenredig verdeeld over de vereniging nationaal en de afdelingen. Financiële stromen tussen de vereniging nationaal en de afdelingen en tussen afdelingen onderling worden zoveel mogelijk beperkt. Vergelijkbare diensten/activiteiten worden uniform gefinancierd. De landelijke en lokale fondsenwerving worden op elkaar afgestemd. De beheersbaarheid op financieel/fiscaal terrein dient gewaarborgd en efficiënt geregeld te zijn.
Belangrijkste onderdeel van de interne financiering is de verdeling van het ondersteunende ledengeld onder de afdelingen. De huidige afdracht is gebaseerd op het aantal leden (donateurs) per afdeling. Landelijk is het aantal leden redelijk stabiel. Tegelijkertijd richten de wervingscampagnes zich steeds meer met name op die gebieden waar de kans op succes het grootst is. Dit leidt tot een scheve verdeling van het ledengeld, waardoor rijkere afdelingen steeds rijker worden en arme afdelingen armer. In 2009 is gekeken of en hoe de verdeling anders geregeld kan worden. Uiteindelijk is daar geen andere standaard verdeling uitgekomen. Behalve dan dat de mogelijkheid is gecreëerd voor regionale afdelingen om binnen hun regio tot een andere verdeling te komen.
Solidariteit Afdelingen die, ondanks veel inspanningen, te weinig inkomsten hebben om voldoende activiteiten te organiseren kunnen een beroep doen op het Solidariteitsfonds van de Zonnebloem. Dat geldt ook voor afdelingen die willen groeien door het aanbod verder uit te breiden met vernieuwende activiteiten en/of nieuwe gasten te bereiken, maar daarvoor niet voldoende geld hebben.
Het Solidariteitsfonds wordt beheerd door de Commissie Solidariteitsfonds. Deze commissie, die bestaat uit zeven bestuursleden uit afdelingen, adviseert het Nationaal Bestuur over ingediende vragen voor het Solidariteitsfonds. Ze heeft een reglement en een procedure voor aanvragen voor het Solidariteitsfonds opgesteld. Zo kunnen afdelingen via een praktische handleiding beoordelen of en zo ja hoe zij in aanmerking komen voor een bijdrage uit het fonds. In 2009 kwam de Commissie Solidariteitsfonds vier keer bij elkaar. Afdelingen kunnen echter het hele jaar door aanvragen indienen. In 2009 heeft geen enkele afdeling dat ook daadwerkelijk gedaan. Om daar met ingang van 2010 verandering in te brengen, is het fonds extra onder de aandacht van de afdelingen gebracht. In 2009 hebben wel 57 afdelingen een bijdrage in het Solidariteitsfonds gestort.
Gevolgen economische crisis De financiële crisis stort in 2009 ook de Nederlandse economie in een diep dal. Slechte financiële resultaten, ontslagrondes en bezuinigingen zijn aan de orde van de dag. Ook de Zonnebloem staat in 2009 stil bij de mogelijke gevolgen van de crisis. Niet in de minste plaats omdat in het Meerjarenbeleidsplan 2009 – 2013 duidelijke groeiambities zijn gedefinieerd. Ambities die zijn afgestemd op groeiende inkomsten uit fondsenwerving. Bij de uitwerking van de mogelijke gevolgen van de crisis is onder andere gekeken naar de historische ontwikkeling van een neergaande economie op de fondsenwerving. Daaruit valt af te leiden dat de inkomsten uit fondsenwerving op het niveau van 2008 zullen blijven. Toch worden de gevolgen van de economische crisis in 2009 niet duidelijk zichtbaar. Dat zou kunnen komen door de viering van het 60-jarig jubileum, waardoor de Zonnebloem meer dan anders in de belangstelling staat. Maar met zekerheid valt dat niet te zeggen. Het blijft ook moeilijk om eventuele toekomstige gevolgen te voorspellen. Voor de begroting van 2010 gaat de Zonnebloem uit van een scenario, waarbij de baten uit fondsenwerving ten opzichte van 2008 zullen dalen. Uitgangspunt blijft wel dat de bestedingen aan de doelstelling conform de in het meerjarenbeleidsplan geformuleerde groei worden uitgevoerd. In de begroting 2010 worden al wel besparingen doorgevoerd. Voor het geval de baten uit fondsenwerving fors lager uitvallen dan begroot, heeft de Zonnebloem een aantal scenario’s ontwikkeld. In deze scenario’s is vastgelegd bij welke percentages van tegenvallende baten welke bezuinigingsmaatregelen genomen worden. Omdat volledige besluitvorming al heeft plaatsgevonden, inclusief advisering door de ondernemingsraad, kunnen deze scenario’s meteen uit de kast worden gehaald als een dergelijke situatie zich voordoet.
Auditcommissie De Auditcommissie staat het Nationaal Bestuur en de Nationale Vergadering bij in de uitoefening van het financiële toezicht en heeft een statutaire basis. De commissie bestaat uit twee leden van het Nationaal Bestuur, waaronder het bestuurslid met het aandachtsgebied financiën, drie leden van de Nationale Vergadering en twee externe leden. Rol en taak van de commissie zijn opgenomen in een reglement. De Auditcommissie komt in 2009 vier keer bijeen.
Financieel verslag Vanuit het oogpunt van transparantie presenteert de Zonnebloem een samengevoegde jaarrekening, waarin alle Zonnebloementiteiten zijn verenigd. Alle entiteiten zijn statutair gevestigd in Breda. De
jaarrekening van de Zonnebloem is opgesteld volgens Richtlijnen voor de jaarverslaglegging voor Fondsenwervende Instellingen (RJ 650). De volgende rechtspersonen zijn in de samenvoeging opgenomen:
Nationale Vereniging de Zonnebloem. Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V. Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem.
Resultaat 2009 De baten en lasten staan in 2009 voor een groot gedeelte in het teken van het jubileum. Doordat de baten uit fondsenwerving hoger zijn dan begroot en de bestedingen lager zijn dan begroot, is het resultaat € 848.000 positief. Dat is bijna € 2.900.000 hoger dan begroot (€ 2.024.000 negatief). In tegenstelling tot 2008 laten de baten uit beleggingen een positief koersresultaat zien van ruim € 1.100.000. Het resultaat per entiteit is als volgt: Resultaat 2009 ( × € 1.000)
Nationaal Bureau
649
Afdelingen
-89
Nationale Vereniging de Zonnebloem
560
Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V.
287
Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem
1
Resultaat
848
Kwalitatieve analyse van het resultaat Werkelijk
2009 ( × € 1.000)
Begroting 2009
Verschil
Totale baten uit fondsenwerving
24.612
22.444
2.168
Totaal besteed aan doelstelling
18.746
19.113
367
5.866
3.331
2.535
3.925
4.255
330
1.941
-924
2.865
1.093
1.100
7
848
-2.024
2.872
Totale kosten werving baten
Kosten beheer en administratie
Resultaat
Baten De totale baten, beschikbaar voor de doelstelling, zijn bijna € 2.200.000 hoger dan begroot. In de begroting is rekening gehouden met extra baten uit vermogensfondsen voor het jubileumjaar. Deze baten zijn conform de begroting gerealiseerd. Ook de verhoging van het ondersteunend lidmaatschap van € 12 naar € 15 is in de begroting rekening gehouden, maar desondanks vielen de baten uit contributie/lidmaatschap € 361.000 hoger uit dan begroot. De koersresultaten uit beleggingen worden niet begroot. Ze zorgden in 2009 voor extra baten van € 1.100.000. De subsidies van overheden vielen ruim € 378.000 hoger uit. Dat komt, omdat in verband met de onzekerheid rondom de vernieuwde opzet van subsidieverstrekking in de begroting ge en rekening is gehouden met de projectsubsidie van het ministerie van VWS.
Nalatenschappen Nalatenschappen zijn moeilijk te begroten en dit wordt dan ook behoudend gedaan. De afgelopen jaren is nadrukkelijker gewezen op de mogelijkheden om na te laten aan de Zonnebloem. Door de jaren heen vertonen de inkomsten uit nalatenschappen bovendien een stijgende trend. Met een opbrengst van ruim € 2.000.000 heeft deze trend zich in 2009 voortgezet.
Beleggingen Omdat koersresultaten moeilijk te voorspellen zijn, wordt bij het opstellen van de begroting geen rekening gehouden met koersverschillen. Het resultaat uit beleggingen is € 1.100.000 hoger dan begroot. Het gerealiseerde koersresultaat is € 423.000 negatief. Als gevolg van het goede klimaat op de effectenmarkt in het tweede gedeelte van 2009 is het ongerealiseerde koersresultaat ruim € 1.500.000 positief. De opbrengst uit effecten (dividend aandelen en rente obligaties) is € 885.000. Ondanks het negatieve resultaat in 2008 is het gemiddelde resultaat in de peri ode 2005-2009 € 935.000 positief.
Het gemiddelde beleggingsrendement over diezelfde periode bedraagt 4,2%. 2005
( × € 1.000)
Beleggingsresultaat Rendement beleggingen
2.205 9,38%
2006
831 3,73%
2007
2008
2009
444
-682
1.969
2,07%
-3,24%
9,05%
* Beleggingsresultaat is baten beleggingen minus kosten beleggingen
Bestedingen De bestedingen aan de doelstelling zijn lager dan begroot. Onder dreiging van de economische crisis is een aantal vacatures niet direct maar pas na de zomerperiode ingevuld. Dit heeft een besparing van bijna € 350.000 opgeleverd. Doordat de personeelskosten voor een deel worden toegerekend aan de activiteiten, heeft dit direct effect op de hoogte van de bestedingen aan de doelstellingen. De bestedingen aan de doelstelling zijn door de extra jubileumactiviteiten ruim € 3.300.000 hoger dan in 2008. Ten opzichte van de begroting vallen de bestedingen € 367.000 lager uit. De afwijking kan als volgt worden uitgesplitst:
Werkelijk
Begroting
Verschil
( × € 1.000)
2009
2009
Voorlichting/bewustmaking eigen activiteiten
3.523
3.831
308
Vrijwilligersondersteuning, bezoekwerk en activiteitenbegeleiding
5.897
6.133
236
Vakanties
4.666
4.764
98
Evenementen
4.660
4.385
-275
18.746
19.113
367
Totaal besteed aan doelstelling
Een jubileum wordt niet elk jaar gevierd. Bij het maken van de begroting waren de (jubileum)activiteiten en de financiële consequenties nog niet in detail bekend. Bij de uitwerking van deze activiteiten zijn in enkele gevallen andere keuzes gemaakt dan in de begroting was aangenomen. Dit heeft geleid tot lagere bestedingen behalve bij Evenementen. Daar stijgen de bestedingen aan ééndagsactiviteiten bij afdelingen. Dat komt door de differentiatie van activiteiten. Daarmee geven de afdelingen invulling aan de doelstelling van het meerjarenbeleidsplan om het aanbod meer af te stemmen op de wensen en mogelijkheden van de doelgroep. Zo’n gevarie erder en aantrekkelijker aanbod van activiteiten kost nu eenmaal meer. Door de economische crisis is een aantal activiteiten uitgesteld of anders uitgevoerd. Zo zijn wervingscampagnes ingekort, omdat de verwachte baten niet opwogen tegen de bestedingen. Oo k is besloten om een aantal geplande onderzoeken samen te voegen en te combineren met een groot behoeften-onderzoek in 2010.
Totaal kosten werving baten De totale kosten van werving baten zijn ruim € 330.000 lager dan begroot. Dit wordt vooral veroorzaakt door de lagere kosten van fondsenwerving. Onder invloed van de economische crisis is in de loop van 2009 op bepaalde onderdelen voor een andere wervingsstrategie gekozen. Door de crisis was de verwachting dat bij een aantal acties (bv. LinQ) de baten niet meer in verhouding zouden staan tot de bestedingen en is afgezien van deze actie. Het percentage kosten fondsenwerving (kosten eigen fondsenwerving gedeeld door baten eigen fondsenwerving) komt daardoor met 18,1% lager uit dan begroot en ligt onder de CBF-norm van 25%.
Kosten beheer en administratie Hieronder vallen alle kosten die de organisatie maakt voor de (interne) beheersing en administratie, die niet toe te rekenen zijn aan de doelstelling of aan de werving van baten. De kosten beheer en administratie zijn nagenoeg gelijk aan de begroting. Het percentage van 4,6% is hoger dan begroot, omdat de totale lasten lager zijn dan begroot. Hiermee blijft het percentage (kosten beheer en administratie gedeeld door totale kosten) onder de door de Zonnebloem vastgestelde norm van 8%. Hoe deze kosten worden toegerekend leest u in de toelichting op de jaarrekening.
Bestedingsratio Ondanks de fors hogere bestedingen ten opzichte van 2008 blijft de bestedingsratio (totale bestedingen aan de doelstelling gedeeld door de totale lasten) met 76,2% maar net boven de door de Zonnebloem vastgestelde norm van 75%. Dit komt onder andere door de toename van de baten. De hoge baten zijn grotendeels het gevolg van de ongerealiseerde koersresultaten. Deze resultaten kunnen gedurende het jaar niet worden omgezet in extra bestedingen. Bovendien zijn door de dreigende economische crisis andere afwegingen gemaakt in de bestedingen waardoor ze ook ruim onder de begroting zijn gebleven. Beide ontwikkelingen zorgen voor een bestedingsratio dat 9,0% lager is dan begroot.
Overige gegevens Meerjarenbegroting Als aanvulling op het Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013 is een meerjarenbegroting gemaakt. Conform het beleidsplan gaat deze meerjarenbegroting uit van groei van activiteiten en fondsenwerving en een jaarlijkse inflatie. Naast de reguliere staat van baten en lasten is de meerjarenbegroting ook toegerekend aan de in het Meerjarenbeleidsplan gedefinieerde doelstellingen en speerpunten. Daardoor zijn de begrote kosten en opbrengsten per speerpu nt voor de komende jaren inzichtelijk geworden. Resultaatbestemming In de samengevoegde jaarrekening 2009 is het resultaat van € 848.000 ten gunste gebracht van de reserves en fondsen. Accountantsverklaring De accountantsverklaring is hierna afzonderlijk opgenomen. Zie Accountantsverklaring
Nationaal Bestuur Nationale Vereniging de Zonnebloem Juni 2010
Balans Toelichting op de balans BALANS PER 31 DECEMBER (x € 1.000, na bestemming resultaat)
2009
2008
2.743
2.713
11.171
11.684
13.914
14.397
22.574
20.975
144
132
3.281
3.951
5. Liquide middelen
11.922
12.772
Totaal
51.835
52.227
ACTIVA
1. Materiele vaste activa Bedrijfsmiddelen Direct in gebruik voor de doelstelling
2. Effecten
3. Voorraad direct beschikbaar voor de doelstelling
4. Vorderingen en overlopende activa
PASSIVA
6. Reserves en fondsen Reserves Bestemmingsreserves
25.158
25.677
Continuiteitsreserve
20.062
18.756
45.220
44.433
5.076
5.015
5.076
5.015
50.296
49.448
55
419
1.484
2.360
51.835
52.227
Fondsen Bestemmingsfondsen
Totaal reserves en fondsen
7. Voorzieningen
8. Kortlopende schulden
Totaal
Toelichting op de balans
Staat van baten en lasten Toelichting op de staat van baten en lasten
Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
( × € 1.000)
BATEN 9. Baten uit eigen fondsenwerving
18.131
20.606
20.224
18.441
10. Baten uit acties derden
500
577
551
701
11. Subsidies van overheden
737
808
430
616
1.499
2.026
900
-626
289
595
339
306
21.156
24.612
22.444
19.438
14. Voorlichting bewustwording, eigen activiteiten
2.558
3.523
3.831
2.617
15. Vrijwilligersondersteuning, bezoekwerk en activiteitenbegeleiding
4.846
5.897
6.133
4.451
16. Vakanties
4.777
4.666
4.764
4.628
12. Baten uit beleggingen 13. Overige baten Totaal baten
BESTEED AAN DOELSTELLING
17. Evenementen
4.549
4.660
4.385
3.696
16.730
18.746
19.113
15.392
3.883
3.733
4.076
3.333
19. Kosten acties derden
73
108
96
80
20. Kosten verkrijgen subsidies van overheden
32
27
27
16
21. Kosten beleggingen
60
57
56
56
4.048
3.925
4.255
3.485
1.128
1.093
1.100
1.028
21.906
23.764
24.468
19.905
-750
848
-2.024
-467
TOTAAL BESTEED AAN DOELSTELLING
KOSTEN WERVING BATEN 18. Kosten eigen fondsenwerving
Totaal kosten werving baten
KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE Kosten beheer en administratie
TOTAAL VAN DE LASTEN
RESULTAAT
RESULTAATBESTEMMING Toevoeging / onttrokken aan: Reserves
- Bestemmingsreserves - Continuiteitsreserve
25
-519
-279
1.306
-1.435
-1.214 2.688
- Overige reserves
-138
Fondsen - Bestemmingsfondsen
-496
61
-589
-1.803
BESTEMD RESULTAAT
-750
848
-2.024
-467
Kosten eigen fondsenwerving in % van baten eigen fondsenwerving
21,4%
18,1%
20,2%
18,1%
Kosten beheer en administratie in % van de totale lasten
5,2%
4,6%
4,5%
5,2%
79,1%
76,2%
85,2%
79,2%
KENGETALLEN
Bestedingsratio (totale bestedingen in % van de totale baten)
Toelichting op de staat van baten en lasten
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is een overzicht van de geldmiddelen die in de verslagperiode beschikbaar zijn gekomen en van het gebruik dat van deze geldmiddelen is gemaakt. De kasstromen hebben betrekking op zowel de balans als de staat van baten en lasten. Door salderingen binnen de staat van baten en lasten en de samenhang tussen posten van de balans en de staat van baten en lasten is de aansluiting van dit overzicht met de balans en de staat van baten en lasten niet direct zichtbaar.
2009
2008
Kasstroom uit fondsenwervende activiteiten Ontvangsten uit eigen fondsenwerving Ontvangsten uit verkoop artikelen Betalingen aan leveranciers en werknemers
20.577
19.667
666
605
-3.884
-2.954 17.359
17.318
Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit hoofde van activiteiten doelgroep Betalingen aan leveranciers en werknemers Buitengewone lasten
3.733
3.363
-21.908
-21.203
597
290 -17.578
-17.550
-848
-342
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa
Kasstroom uit beleggingsactiviteiten
Aankoop beleggingen Aflossingen/verkopen beleggingen Betaalde koersverschillen Ontvangen interest Betaalde rente/kosten effecten
Mutatie geldmiddelen
-8.004
-6.925
7.547
5.528
-423
95
1.154
1.228
-57
-11 217
-85
-850
-659
De kasstroom wordt beïnvloed door het jubileum. Door de vierjaarlijkse contributieverhoging en de extra media-aandacht is de kasstroom uit fondsenwerving hoger dan in 2008. Het jubileum heeft ook geleid tot meer betalingen voor fondsenwervende activiteiten. Hoewel de bestedingen ook hoger zijn, is dat niet direct in het kasstroomoverzicht te zien doordat een groot deel van de jubileumactiviteiten al in 2008 is betaald. De Zonnebloem heeft voor € 848.000 geïnvesteerd. Deze investeringen zijn direct ten laste van de liquide middelen gelegd en hebben voornamelijk betrekking op de aanschaf van hard- en software. Het beleggingsresultaat bestaat voornamelijk uit niet gerealiseerde koersresultaten die geen effect hebben op de kasstroom. De gerealiseerde koersverschillen zorgen voor een negative kasstroom (- € 423.000).
Toelichting Meer toelichtingen:
Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten
Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de voorschriften van de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (RFWI). Deze richtlijn is opgenomen in de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, gepubliceerd door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Het inrichten van de
verslaggeving conform deze richtlijn is een belangrijke voorwaarde voor het verkrijgen en behouden van het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). De Zonnebloem beschikt sinds 1996 over dit keurmerk. Ook is bij de inrichting van de verslaggeving invulling gegeven aan de V FIrichtlijn ‘Reserves Goede Doelen’. Deze richtlijn is een aanvulling op het CBF-keurmerkreglement en de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen en geeft aan hoe goede doelen om moeten gaan met geld dat zij reserveren. Doel van deze richtlijn en deze jaarrekening is het publiek nog transparanter inzicht te geven in de besteding van de middelen, de werving van de benodigde middelen en de hiermee samenhangende kosten, de kosten van beheer en administratie (kosten die de organisatie maakt in het kader van de beheersing en administratie, die niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten) en de financiële positie van de Zonnebloem.
Grondslagen voor de samenvoeging In deze samengevoegde jaarrekening zijn de rechtspersonen opgenomen, die een zodanige relatie met de vereniging hebben, dat ze als onderdeel van de economische eenheid worden beschouwd. Conform de RFWI zijn dat:
De rechtspersoon die zich met de fondsenwerving bezighoudt. Statutair met de rechtspersoon verbonden instellingen. De rechtspersonen waarop de onder a. genoemde rechtspersoon een zodanige invloed kan uitoefenen, dat zij aanwijzingen kan geven over de besteding van de gelden van deze rechtspersonen. De rechtspersonen die gezamenlijk, al dan niet eenmalig, onder één naam in de publiciteit treden.
De volgende rechtspersonen zijn in de samenvoeging opgenomen:
Nationale Vereniging de Zonnebloem. Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V. Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem.
Voor de omschrijving van de doelstellingen en de samenstelling van directie, Nationaal Bestuur en Nationale Vergadering verwijzen wij naar het Jaarverslag.
Stelselwijzigingen Er zijn geen stelselwijzigingen in 2009.
Schattingswijzigingen De grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling zijn omgewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft de feitelijke geldstromen weer die in de loop van het boekjaar hebben plaatsgevonden. Het is opgesteld volgens de indirecte methode.
Toelichting kostenverdeling Het is belangrijk dat bij de toerekening van de kosten een consistente methodiek wordt gehanteerd. Bij de toerekening van de kosten wordt de VFI-aanbeveling ‘Toepassing richtlijn 650 voor Kosten Beheer en Administratie’ gevolgd. De Zonnebloem rekent de directe kosten direct toe aan de doelstellingen en aan fondsenwerving. De direct toe te rekenen personeelskosten worden op basis van onderbouwde inschattingen direct toegerekend aan de doelstellingen en aan fondsenwerving. De indirecte kosten worden aan de hand van verdeelsleutels toegerekend aan de doelstellingen, fondsenwerving en beheer en administratie. De indirecte kosten bestaan uit:
Indirecte personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Afschrijvingen en rente Kosten bestuur en toezicht
De indirecte kosten worden verdeeld op basis van de volgende verdeelsleutels:
De indirecte personeelskosten van de directie en planning & control worden voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. De overige indirecte personeelskosten worden toegerekend aan de betreffende afdeling op basis van het aandeel van deze afdeling in het totaal van de verdeelsleutel (salariskosten). Daarbij zijn de salariskosten van directie, planning & control en ondersteunende processen de basis voor het aandeel in de kosten van beheer en administratie. De huisvestingskosten worden toegerekend op basis van het aantal vierkante meter dat een afdeling in gebruik heeft. Hierbij geldt het aantal vierkante van directie, planning & control en ondersteunende processen als basis voor het aandeel van de kosten van beheer en administratie. De kantoorkosten worden toegerekend op basis van het aantal werkplekken dat een afdeling in gebruik heeft. Hierbij geldt het aantal werkplekken van directie, planning & control en ondersteunende processen als basis voor het aandeel van de kosten van beheer en administratie. De afschrijvingen worden toegerekend aan de doelstelling waarop het activa betrekking heeft. De algemene afschrijvingen worden verdeeld conform de verdeelsleutel van huisvestingskosten en kantoorkosten. De kosten van toezicht en bestuur vallen volledig onder de kosten van beheer en administratie.
Kosten beheer en administratie Doel van kosten beheer en administratie is om inzicht te geven in de kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratie en die dus niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of werving van baten. Als percentage worden de kosten van beheer en administratie uitgedrukt in een percentage van de totale lasten. De Zonnebloem hanteert een norm van maximaal 8%. Bij het bepalen van de norm is gekeken naar het verleden en is rekening gehouden met de aard van de organisatie.
In 2009 is het percentage beheer en administratie 4,6%. Dit is iets hoger dan het begrote percentage van 4,5%.
Kosten eigen fondsenwerving Het percentage kosten eigen fondsenwerving ontstaat door de kosten van eigen fondsenwerving te delen door de baten uit eigen fondsenwerving. De Zonnebloem hanteert daarbij de CBF -norm van maximaal 25%. In 2009 bedraagt het percentage 18,1 %. Dit is gelijk aan het percentage in 2008.
Bestedingsratio Deze ratio geeft aan hoeveel van de totale baten jaarlijks besteed worden aan de doelstelling. De Zonnebloem streeft naar een zo hoog mogelijke bestedingsratio, maar met een mini male omvang van 75%. Het minimum percentage is gebaseerd op een analyse van de huidige kostenstructuur en historische cijfers. In 2009 bedraagt de bestedingsratio 76,2%. Dit is hoger dan de vastgestelde norm, maar lager dan het begrote percentage.
Toelichting op de balans 1: Materiële vaste activa
Direct in
( × € 1.000)
Aanschafwaarde per 1 januari
Bedrijfs-
gebruik voor
Totaal
Totaal
middelen
doelstelling
2009
2008
5.137
14.792
19.929
19.567
436
421
857
362
Af: volledig afgeschreven activa
-
-
-
-
Af: desinvesteringen
7
-
7
-
Bij: investeringen
Aanschafwaarde per 31 december
5.566
15.213
20.779
19.929
Afschrijvingen t/m vorig boekjaar
2.424
3.108
5.532
4.282
406
934
1.340
1.250
Af: volledig afgeschreven activa
-
-
-
-
Af: desinvesteringen
7
-
7
-
Afschrijvingen t/m boekjaar
2.823
4.042
6.865
5.532
Boekwaarde per 31 december
2.743
11.171
13.914
14.397
Bij: ten laste van boekjaar
De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder vermindering van de op de economische levensduur gebaseerde lineaire afschrijvingen. Onder de bedrijfsmiddelen is het kantoorpand in Breda, de kantoorinventaris en de kantoorautomatisering begrepen. De verzekerde waarde van het pand bedraagt € 3.971.000. De investeringen in bedrijfsmiddelen bestaan vooral uit hardware, software en een nieuwe telefooncentrale. De activa direct in gebruik voor de doelstelling hebben met name betrekking op Motorpassagiersschip de Zonnebloem en Rondvaartboot de Zonnebloem. De verzekerde waarde van het Motorpassagierschip bedraagt € 14.750.000 en van de Rondvaartboot € 930.200. De investeringen in 2009 bestaan uit investeringen op beide boten, vlaggen, spandoeken, stands, de ontwikkeling van diverse websites en Zonboek, het financieel pakket voor afdelingen.
2: Effecten De effectenportefeuille bestaat uit zakelijke waarden en vastrentende waarden. Het beheer van de effectenportefeuille is ondergebracht bij een vermogensbeheerder, die het beheer voert op basis van een beleggingsmandaat. Het gevoerde beleid is risicomijdend, waarbij de normverhouding zakelijk vastrentend als volgt is vastgelegd: maximaal 20%-80% met een beperkte bandbreedte. Eind 2009 is de werkelijke verhouding 18,3%-81,7%. Gerealiseerde en ongerealiseerde koersresultaten worden conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen rechtstreeks verwerkt in de staat van baten en lasten.
( × € 1.000)
Balans per 1 januari Bij: aankopen
Verkopen en uitlotingen/aflossingen
Gerealiseerd koersresultaat
Mutatie ongerealiseerd koersresultaat
Totaal
Obligaties
Aandelen
Totaal
Totaal
2009
2009
2009
2008
17.769
3.206
20.975
21.140
6.623
1.382
8.005
6.925
24.392
4.588
28.980
28.065
6.183
1.363
7.546
5.528
18.209
3.225
21.434
22.537
89
-513
-424
-166
18.298
2.712
21.010
22.371
136
1.428
1.564
-1.396
18.434
4.140
22.574
20.975
De obligaties zijn niet converteerbaar. Alle aandelen zijn beursgenoteerde aandelen.
3: Voorraad direct beschikbaar voor de doelstelling De voorraden bestaan uit artikelen, bestemd voor verkoop en pr-doeleinden. De voorraden zijn gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen. Op het saldo voorraden is een voorziening voor incourantheid van ruim € 55.000 in mindering gebracht.
4: Vorderingen en overlopende activa
( × € 1.000)
2009
Nalatenschappen
2008
1.636
1.146
Debiteuren
149
58
Lopende rente
475
495
Te vorderen omzetbelasting
29
26
Te vorderen dividendbelasting
10
15
Vooruitbetaalde kosten
495
1.743
Overige vorderingen
487
468
3.281
3.951
Totaal
De post nalatenschappen heeft betrekking op nalatenschappen, waarvan de eerste correspondentie in of voor 2009 is ontvangen en waarvan de omvang per 31 maart betrouwbaar is in te schatten. Dit is conform de aanbeveling uit het Accountantsverslag 2008. De looptijd van de opgenomen vorderingen en overlopende activa is korter dan één jaar. De vooruitbetaalde kosten bestaan uit betalingen aan vakantieaccomodaties voor 2010 en de vrijwilligersagenda 2010. Het hoge bedrag aan vooruitbetaalde kosten in 2008 hield verband met het 60-jarig jubileum in 2009.
5: Liquide middelen
( × € 1.000)
2009
2008
Spaarrekeningen
2.055
3.008
Rekeningen-courant
1.070
941
2
4
3.127
3.953
8.795
8.819
11.922
12.772
Kassen
Afdelingen
Totaal
De middelen op spaarrekeningen zijn op korte termijn opvraagbaar. De gemiddelde rentevergoeding over 2009 bedraagt 2,1%. De geldmiddelen van de afdelingen bestaan uit de samengevoegde saldi van de afdelingen van de Nationale Vereniging. De geldmiddelen van de afdelingen staan niet ter vrije beschikking van het Nationaal Bestuur van de vereniging. Het bestuur van een afdeling is in beginsel, binnen het kader van de doelstelling, zelf verantwoordelijk voor het beheer en de besteding van de eigen geldmiddelen.
6: Reserves en fondsen Het vermogen wordt op grond van de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen gesplitst in reserves en fondsen, waarbij rekening is gehouden met de richtlijn ‘Reserves Goede Doelen’ van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI).
Verloopoverzicht reserves en fondsen
Reserves
Fondsen
Totaal reserves
( × € 1.000)
Stand per 1 januari
en fondsen
44.433
5.015
49.448
Onttrekking bestemmingsreserve activiteiten landelijk
-3.006
-
-3.006
Toevoeging bestemmingsreserve activiteiten landelijk
2.927
-
2.927
Onttrekking bestemmingsreserve activiteiten afdelingen
-494
-
-494
Toevoeging bestemmingsreserve activiteiten afdelingen
54
-
54
Toevoeging continuiteitsreserve
1.306
-
1.306
Onttrekking bestemmingsfonds
-
-1.469
-1.469
Toevoeging bestemmingsfonds
-
1.530
1.530
787
61
848
45.220
5.076
50.296
Resultaat 2009
Stand per 31 december
Reserves Bestemmingsreserves Bestemmingsreserve activiteiten landelijk Aan een deel van de reserves is door het Nationale Bestuur van de vereniging zelf een bestemming gegeven. De bestemminsreserves (Onderzoeken Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013 en beleggingsreserve) zijn het gevolg van de risicoanalyse, zoals die eind 2008 heeft plaatsgevonden.
Bestemmingsreserves Landelijk Stand per ( × € 1.000)
1 januari
Onttrekkingen Toevoegingen
Stand per 31 december
Lidmaatschapsbijdragen boekjaar
1.564
1.588
1.523
1.499
60-jarig jubileum
1.160
912
326
574
94
-
13
107
11.817
506
5
11.316
6.144
-
976
7.120
Vervanging rondvaartboot de Zonnebloem
561
-
84
645
Onderzoeken Meerjarenbeleidsplan 2009-2013
500
-
-
500
1.200
-
-
1.200
23.040
3.006
2.927
22.961
Solidariteitsreserve Activa doelstelling Vervanging Ms de Zonnebloem
Beleggingsreserve
Totaal
Lidmaatschapsbijdragen boekjaar De afdelingen ontvangen aan het begin van ieder jaar een gedeelte van de inkomsten uit het ondersteunend lidmaatschap van het voorgaande boekjaar. Deze middelen vormen een structurele inkomstenbron voor de afdelingen ter financiering van hun activiteiten. Omdat de afdelingen in het betreffende boekjaar niet over deze middelen kunnen beschikken, is deze post verantwoord als bestemmingsreserve. Vanaf 2008 is hier ook het uit te betalen ledengeld LinQ verantwoord. 60-jarig jubileum Er is besloten om € 912.000 te onttrekken aan de reserve. Deze ontrekking is gebaseerd op de verhouding van de begrote kosten voor 2009 en 2010. In 2010 vinden nog 78 van de 144 voorstellingen van de Jubileum Theater Tournee plaats. Daarom is besloten om de reserve een omvang te laten hebben van de begrote kosten voor 2010, minus de op dit moment bekende bijdrages van o.a. Rabobank Foundation en Stichting Dela Fonds. Solidariteitsreserve Door de Nationale Vergadering is besloten om een solidariteitsreserve in te stellen. Zo kan gezamenlijk uiting worden gegeven aan de solidariteitsgedachte binnen de Zonnebloem. Het doel van deze reserve is om afdelingen financieel te ondersteunen als die ondanks veel inspanningen niet in staat zijn om een minimum activiteitenpakket aan te bieden. Daarnaast kunnen ook afdelingen die streven naar meer groei en differentiatie qua gasten en activiteiten, maar daarvoor onvoldoende financiële middelen hebben, een beroep op deze reserve
Activa doelstelling Dit deel geeft aan in hoeverre de activa in het kader van de doelstelling uit eigen middelen zijn gefinancierd. De hoogte is gelijk aan de boekwaarde van de materiële vaste activa in het kader van de doelstelling, de leningen en de voorraden. Vervanging Ms de Zonnebloem Conform de risicoanalyse wordt de overige reserve, gevormd bij MPS de Zonnebloem, bestemd ter vervanging van het huidige vakantieschip. Vervanging rondvaartboot de Zonnebloem Conform de risicoanalyse wordt de overige reserve, gevormd bij Rondvaartboot de Zonnebloem, bestemd ter vervanging van de huidige rondvaartboot. Onderzoeken Meerjarenbeleidsplan 2009-2013 De komende periode is extra (financiële) inzet nodig om de mogelijke omvang van de strategische risico’s te verkleinen. Deze inzet wordt bepaald op € 500.000 voor onderzoek naar de werving van vrijwilligers (m.n. verpleegkundigen) en nieuwe methodes van fondsenwerving. Beleggingsreserve Om koersverschillen in de toekomst op te vangen wordt een beleggingsreserve gevormd:
10% van de waarde van de aandelen op 31-12-2008 (ca. € 4.000.000); 5% van de waarde van de obligaties op 31-12-2008( ca. € 16.000.000).
Maximale omvang van de totale reserve is € 1.200.000. Gezien de marktontwikkeling, stijging van de koersen en positieve koersresultaten is in 2009 geen bedrag onttrokken. Bestemmingsreserve activiteiten afdelingen Voor met name de vrijwilligersorganisatie is implementatie van het vastgestelde beleid een omvangrijke operatie. Het is belangrijk dat die uniform uitgevoerd wordt. Hiervoor is dan ook, vanaf 2006, een periode van drie jaar uitgetrokken. Op dit moment maakt al een groot aantal afdelingen gebruik van het vermogensoverzicht in het Zonboek. Het streven is om van alle afdelingen in de toekomst een correct ingevuld vermogensoverzicht te ontvangen.
Bestemmingsreserves afdelingen
( × € 1.000)
Eenmalige/niet-jaarlijkse activiteiten
Stand per
Ont-
Toe-
Stand per
1 januari
trekkingen
voegingen
31 december
517
-
20
537
Jubileum (afdelingen)
667
15
-
652
Gericht op groei/differentiatie
251
22
-
229
Doelbestemde nalatenschappen
239
-
34
273
Activiteiten afdelingen
963
457
-
506
2.637
494
54
2.197
Totaal
Eenmalige/niet-jaarlijkse activiteiten Deze reservering kan alleen worden gemaakt met een realistisch plan dat is voorzien van een planning en een begroting. In aanmerking komen alleen eenmalige of niet-jaarlijkse activiteiten voor gasten en/of vrijwilligers, volgens een bestendige gedragslijn. Andere voorwaarden zijn dat de begroting ‘Zonnebloemwaardig’ is, oftewel eenvoudig maar compleet, en dat de middelen binnen drie jaar na reservering worden besteed. Jubileum (afdelingen) Voor de viering van afdelingsjubilea, zoals een lustrum en kroonjaren (12,5; 25; 40; 50; 60; 75; 100 jaar) mogen middelen worden gereserveerd. Om de uniformiteit te waarborgen mogen hiervoor standaardbedragen worden gereserveerd. Voorwaarde is dat de middelen binnen vijf jaar na reservering worden besteed. Gericht op groei/differentiatie Ook deze reserve kan alleen worden gemaakt met een realistisch plan dat is voorzien van een planning en een begroting. In aanmerking komen activiteiten die zijn afgeleid van het meerjarenbeleidsplan en zijn gericht op:
Gasten (inclusief jongeren) Vrijwilligers (inclusief jongeren) Diensten Fondsenwerving Samenwerking met andere partners
Voorwaarde is dat de middelen binnen drie jaar na reservering worden besteed. Doelbestemde nalatenschappen Er zijn afdelingen die middelen (hebben) ontvangen uit nalatenschappen. In het testament is dan door de erflater bepaald dat de middelen ten goede dienen te komen aan een bepaalde afdeling. Uiteraard wordt die wens gerespecteerd. Wel wordt van die afdeling verwacht dat men in voorkomende gevallen een plan maakt om de ontvangen middelen ook daadwerkelijk te gaan besteden. Activiteiten afdelingen Conform de implementatie van het vermogensbeleid is het vermogen van de afdelingen door het
bestuur bestempeld als reserve. Door de afdelingen is aan dit deel echte r nog geen specifieke bestemming gegeven. In 2010 zal via instructies en de invoering van een nieuwe Zonboek -applicatie opnieuw aandacht worden besteed aan de richtlijn vermogensbeleid.
Continuïteitsreserve
( × € 1.000)
Afdelingen
Stand per
Ont-
Toe-
Stand per
1 januari
trekkingen
voegingen
31 december
6.196
-
351
6.547
Nationaal Bureau
12.560
-
955
13.515
Totaal
18.756
-
1.306
20.062
Conform de richtlijn ‘Reserves Goede Doelen’ van het VFI en het in de Nationale Vergadering vastgestelde vermogensbeleid wordt een continuïteitsreserve aangehouden die maximaal 1,5 keer de organisatiekosten (inclusief kosten fondsenwerving) bedraagt. Op grond van dit beleid mag de reserve voor het Nationaal Bureau ruim € 13.987.000 bedragen. De reserve blijft hier met € 13.515.000 onder. De afdelingen hebben wel de maximale norm bereikt.
Fondsen
Bestemmingsfondsen
( × € 1.000)
Ms de Zonnebloem
Stand per
Ontvangen
1 januari
Uit acties
4.640
1.439
Bestedingen
Stand per 31 december
1.250
4.829
Rondvaartboot de Zonnebloem
331
91
175
247
44
-
44
-
5.015
1.530
1.469
5.076
Vervanging/aanschaf hulpmaterialen
Totaal
Ms de Zonnebloem Door de fusie van Nationale Vereniging de Zonnebloem met Stichting Motorpassagierschip de Zonnebloem en Rondvaartboot de Zonnebloem is het bestemmingsfonds Ms de Zonnebloem bij de vereniging opgenomen. Het fonds is gevormd uit de giften, die uit de acties voor bouw en exploitatie van het schip zijn ontvangen. Jaarlijks worden de specifieke bijdragen (aandeel Actie Zonnebloemvakanties, Scheepsmaatjes, specifieke giften en de aan dit fonds toe te rekenen beleggingsopbrengsten) toegevoegd aan dit fonds. Dit fonds dient om de explotatie van motorpassagiersschip de Zonnebloem te waarborgen. In 2009 is per saldo € 189.000 aan het bestemmingsfonds toegevoegd, vooral als gevolg van het positieve koersresultaten op de effecten. Rondvaartboot de Zonnebloem Door de fusie van Nationale Vereniging de Zonnebloem met Stichting Motorpassagierschip de Zonnebloem en Rondvaartboot de Zonnebloem is ook het bestemmingsfonds Rondvaartboot hier opgenomen. Het gaat om giften voor een jubileumwens (50-jarig jubileum) voor de bouw en exploitatie van een rondvaartboot ten behoeve van de doelgroep. Het geld dat naar aanleiding van deze wens is ontvangen, is in de loop van 2000 en 2001 overge heveld naar dit bestemmingsfonds. Ook hieraan worden jaarlijks de specifieke bijdragen toegevoegd. Het bedrag wordt aangewend voor de exploitatie van de rondvaartboot. Hiertoe wordt jaarlijks een exploitatiesubsidie verstrekt aan de Stichting Rondvaartboot. In 2009 is € 84.000 aan het bestemmingsfonds onttrokken, ondanks de het positieve resultaat op de effecten. Vervanging/aanschaf hulpmiddelen In augustus 2003 is een extra actie gehouden onder ondersteunende leden om middelen te werven voor de vervanging en aanschaf van hulpmiddelen. De opbrengst uit deze actie bedroeg € 217.000 en is onder deze post gereserveerd. Besteding van deze middelen heeft begin 2005 vorm gekregen in een vijf jaar lopend contract met een leverancier van hulpmiddelen. De beschikbare middelen uit de actie worden in lijn met de looptijd van het contract hieraan toegerekend. De laatste onttrekking in 2009 bedraagt € 44.000.
7: Voorzieningen
( × € 1.000)
Stand per
Ont-
Toe-
Stand per
1 januari
trekkingen
voegingen
31 december
Groot onderhoud pand/terrein
370
370
-
-
Jubilea
49
-
6
55
Totaal
419
370
6
55
De voorziening groot onderhoud pand/terrein werd opgenomen tegen de nominale verplichting, gebaseerd op een plan voor groot onderhoud. Op 1 janauri 2007 is besloten geen bijdrage meer aan de voorziening te doen om bij alle entiteiten hetzelfde stelsel te volgen. De kosten voor groot onderhoud van € 43.000 zijn dit jaar nog wel ten laste van de voorziening gebracht. De voorziening groot onderhoud is eind 2009 opgeheven. De vrijval van de voorziening, € 327.000, is verantwoord onder overige baten. De voorziening voor jubileumuitkeringen aan personeel is op individuele grondslag berekend, waarbij rekening is gehouden met het salaris, de blijfkans en de sterftekans. De voorziening wordt tijdsevenredig opgebouwd gedurende het dienstverband van de medewerkers.
8: Kortlopende schulden
( × € 1.000)
2009
2008
Crediteuren
758
716
Loonbelasting en premieheffing
133
142
6
7
50
23
537
1.472
Omzetbelasting Reservering vakantietoeslag Overige
Totaal
1.484
2.360
De looptijd van de opgenomen schulden is korter dan één jaar. Niet uit de balans blijkende verplichtingen De aangegane verplichtingen hebben met name betrekking op vakantieaccommodaties en materiaalvoorziening. Hiermee is eind 2009 een bedrag gemoeid van circa € 9.156.000. Hiervan heeft € 4.332.000 betrekking op kortlopende verplichtingen (korter dan 1 jaar) en € 4.824.000 op langlopende verplichtingen. Ten behoeve van de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) is een bankgarantie verstrekt van € 50.000. Uit hoofde van leaseverplichtingen (leaseauto's) bestaat er een verplichting van € 183.000 voor 2010. De contracten hebben een looptijd variërend van 36 tot 48 maanden. De totale verplichting bedraagt op 31 december 2009 € 415.000. Gezien hun relevantie zijn in de niet uit de balans blijkende verplichtingen niet de verplichtingen van de afdelingen begrepen.
Toelichting op staat van baten en lasten Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
( × € 1.000)
9. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING
Baten contributie / lidmaatschap
8.300
8.861
8.500
8.054
De opbrengst uit contributie/lidmaatschap is ruim € 800.000 hoger dan in 2008. Dat komt vooral door de contributieverhoging. In de begroting was al rekening gehouden met de hogere inkomsten, maar desondanks is, de werkelijke opbrengst nog € 361.000 hoger.
Baten uit giften Meimailing
1.300
1.316
1.500
1.436
Augustusmailing
850
1.200
1.100
889
Scheepsmaatje
500
429
520
452
Bedrijfssponsoring
200
152
400
150
1.500
1.330
1.311
1.510
Vermogensfondsen
350
1.578
1.500
388
Periodieke schenkingen
100
123
110
105
Giften LinQ
150
1
20
-
Eigen acties afdelingen
500
625
440
507
Totaal baten uit giften
5.450
6.754
6.901
5.437
Fondsenwerving algemeen
Bij de werkelijke baten uit giften zijn de extra inkomsten als gevolg van het 60-jarig jubileum duidelijk zichtbaar. De begrote stijging ten opzichte van 2008 is grotendeels het gevolg van de hogere baten bij vermogensfondsen. Fonds Nuts Ohra droeg bijna € 1.000.000 bij aan een vrijwilligersevent. De Rabobank Foundation en Stichting Dela Fonds droegen ieder € 118.000 bij aan de Zonnebloem Jubileum Theater Tournee. Voor de theatervoorstellingen in 2010 ontvangt de Zonnebloem van beide fondsen nog eens € 132.000. Met uitzondering van de augustmailing en de eigen acties van afdelingen bleven de overige giftverzoeken achter op de begroting. Baten uit nalatenschappen
1.300
2.022
1.700
2.056
Nalatenschappen blijven moeilijk te begroten en worden dan ook behoudend begroot. De afgelopen jaren heeft de Zonnebloem nadrukkelijker gewezen op de mogelijkheden na te laten aan de Zonnebloem. De inkomsten uit nalatenschappen bedragen € 2.022.000, een positieve afwijking ten opzichte van de begroting (€ 322.000) maar lager dan in 2008 (€ 34.000).
( × € 1.000)
Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
Baten uit loterij Verkoop loten
2.750
2.668
2.700
2.621
50
56
50
76
-
2
-
4
Waarde op niet afgehaalde prijzen Overige opbrengsten
Totaal baten uit loterij
2.800
2.726
2.750
2.701
Door de inspanningen en bereidheid van duizenden Zonnebloemvrijwilligers om loten te verkopen, stijgt de opbrengst van de Zonnebloemloterij.
( × € 1.000)
Baten uit verkoop artikelen
Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
Verkoop kerstkaarten Giften kerstkaarten
Kostprijs verkopen kerstkaartenactie
Verkoop promotie-artikelen Kosten promotie-artikelen Totaal kostprijs verkopen
Totaal baten uit verkoop artikelen
525
450
600
559
40
71
100
45
565
521
700
604
-324
-320
-374
-312
241
201
326
292
145
173
170
126
-105-
-131
-123
-225
40
42
47
-99
281
243
373
193
Door lagere verkopen en giften zijn de baten lager dan begroot en dan in 2008. De baten uit verkoop promotie artikelen blijven achter bij de begroting.
TOTAAL BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING
10. BATEN UIT ACTIES DERDEN
18.131
20.606
20.224
18.441
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
500
501
551
701
( × € 1.000)
Baten Sponsorloterij
Baten overige acties derden
-
76
-
-
Totale baten acties derden
500
577
551
701
De werkelijke baten Sponsorloterij zijn lager dan begroot omdat er minder deelnemers voor de Zonnebloem zijn geworven dan verwacht. De werkelijk baten zijn lager omdat in 2008 zowel de ontvangst (toezegging over 2007) als de toezegging over 2008 (beide € 200.000) zijn verantwoord. Naast de jaarlijkse bijdrage van de Sponsorloter ij heeft de Zonnebloem in verband met haar 60 jarig bestaan een bijdrage ontvangen uit de opbrengst van de Margriet Puzzelactie.
11. SUBSIDIES VAN OVERHEDEN Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
( × € 1.000)
Subsidie overheid Nationale Vereniging CVTM-subsidies
437 -
488 8
186
186
-
-
Overige overheidssubsidies
300
312
244
430
Totaal baten subsidies van overheden
737
808
430
616
Naast de jaarlijkse instellingssubsidie van € 186.000 heeft de Zonnebloem een projectsubsidie van € 301.000 ontvangen voor de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. Deze projectsubsidie is het gevolg van het gewijzigde subsidiebeleid, waarbij niet de uitvoerende opleidingsinstellingen maar de opdrachtgevers subsidie ontvangen. Deze subsidie was niet begroot.
12. BATEN UIT BELEGGINGEN Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
( × € 1.000)
Opbrengst effecten
863
885
900
938
Gerealiseerde koersverschillen
159
-423
-
-167
Ongerealiseerde koersverschillen
477
1.564
-
-1.397
1.499
2.026
900
Totale baten uit beleggingen
-626
In tegenstelling tot 2008 is 2009 een uitstekend beursjaar geweest. Het totale resultaat uit beleggingen is aanzienlijk beter dan vorig jaar. Dit blijkt vooral uit het resultaat bij ongerealiseerde koersverschillen. Vanaf 2010 worden gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen ook meegenomen in de begroting
13. OVERIGE BATEN Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
( × € 1.000)
Baten liquide middelen Overige baten
Totaal overige baten
198
268
259
290
91
327
80
16
289
595
339
306
De baten liquide middelen zijn lager ten opzichte van de begroting 2009 en werkelijk 2008 door lagere rentevergoedingen. De overige baten bestaan voor € 327.000 uit de vrijval van de voorziening groot onderhoud.
14. VOORLICHTING/BEWUSTMAKING, EIGEN ACTIVITEITEN
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
Ledenblad
582
539
565
569
Jaarlijkse campagne
439
459
481
607
Voorlichting en pr
383
390
426
345
Jaarthema
402
381
402
398
Websites
137
124
127
137
45
41
42
37
Overige activiteiten (onderzoeken)
119
25
119
57
Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013
65
72
195
121
( × € 1.000)
Groepsbezoek
Aanpassing film
-
60-Jarig Jubileum 2009
-
Doorbelasting indirecte kosten
Totaal voorlichting/ bewustmaking eigen activiteiten
-
-
8
1.199
1.139
109
386
293
335
229
2.558
3.523
3.831
2.617
De werkelijke kosten voor voorlichting/ bewustmaking eigen activiteiten stijgen door het 60-jarig jubileum. Ze zijn wel lager dan begroot. In de uitvoering zijn andere afwegingen gemaakt dan bij het vaststellen van de begroting. Zo zijn de drukkosten voor het Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013 goedkoper uigevallen en is afgezien van het inhuren van een programmamanager voor het jubileum. Bij overige activiteiten is het klanttevredenheidsonderzoek 2009 beperkter uitgevoerd (alleen bij nieuwe locaties) en wordt het onderzoek naar strategie en randvoorwaarden bij werving van donateurs doorgeschoven naar 2010.
15. VRIJWILLIGERSONDERSTEUNING, BEZOEKWERK EN ACTIVITEITENBEGELEIDING ( × € 1.000)
Ondersteuning vrijwilligers en afdelingen
Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
1.729
1.840
1.794
2.421
Cursussen
663
525
633
366
Bezoekwerk algemeen
358
330
350
353
LinQ
314
244
290
186
Tijdschrift Zonnebloem
216
182
203
224
Marketing vrijwilligers
114
125
203
89
Vrijwilligerskaart
132
131
124
98
Vrijwilligers blad (Zonnebloem Vrijwilliger)
85
81
84
77
Werving verpleegkundigen
41
35
116
60
Vrijwillige inzet migranten
109
139
134
55
Implementatie Meerjarenbeleid
301
280
309
-
Maatschappelijke stages
188
183
199
-
60-Jarig Jubileum 2009
-
1.278
1.117
-
596
524
577
522
4.846
5.897
6.133
4.451
Doorbelasting indirecte kosten
Totaal vrijwilligersondersteuning
De kosten voor cursussen zijn lager, omdat de geplande groei niet volledig is gerealiseerd. Het aanbod is uitgebreid, maar het vinden en opleiden van free-lance trainers heeft langer geduurd dan verwacht. Hierdoor is een deel van het begrote programma niet uitgevoerd. Het aantal cursisten bedraagt: 4.256 (1.091 meer dan in 2008). Voor de marketing van vrijwilligers en werving van verpleegkundigen is een te hoog bedrag opgenomen in de begroting. Voor de begroting 2010 zijn deze bedragen verlaagd. Tijdens het jubileum televisieprogramma op 14 oktober is ingezet op het werven van vrijwilligers, waaronder verpleegkundigen en verzorgenden. Het aandeel in de kosten van dit programma is verantwoord onder 60-jarig jubileum. Deze kosten waren niet begroot onder deze post.
16. VAKANTIES ( × € 1.000)
Begroting
Werkelijk
Begroting
Werkelijk
2010
2009
2009
2008
Vaarvakanties
953
872
839
1.094
Regionale vakanties
1.530
1.530
1.676
1.439
Nationale vakanties
552
563
581
508
66
25
68
26
608
630
550
533
Doorbelasting indirecte kosten
1.068
1.046
1.050
1.028
Totaal vakanties
4.777
4.666
4.764
4.628
Vliegvakanties Vakanties algemeen
De werkelijke kosten voor regionale vakanties zijn lager dan begroot. Door de inkoop van 'alles in één pakketten' (inclusief excursies) bij de regionale busvakanties zijn de kosten lager dan begroot. De kosten voor vliegvakanties zijn in lijn met 2008. De verblijfskosten van de vrijwilligers bij deze vakanties zijn te hoog begroot. De hogere kosten bij vakanties algemeen worden veroorzaakt door de vernieuwde lay-out en bredere verspreiding van de vakantiegids (ook naar huisartsen en verzorgingshuizen).
17. EVENEMENTEN
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
Theater Tournee
386
605
720
666
Bootdagtochten
197
198
306
214
2.381
2.219
1.683
2.018
17
32
39
40
( × € 1.000)
Eéndagsactiviteiten klein / overige dagactiviteiten KNVB
Mariahoeve Leende
74
67
71
67
Rondvaartboot
151
140
162
149
Evenementen
85
215
68
190
60-jarig jubileum 2009
882
816
983
-
Doorbelasting indirecte kosten
376
368
353
352
4.549
4.660
4.385
3.696
Totaal evenementen
De stijging van de bestedingen aan ééndagsactiviteiten is het gevolg van de differentiatie van activiteiten bij de afdelingen. Afdelingen geven invulling aan de doelstelling van het meerjarenbeleidsplan en stemmen het aanbod beter af op de wensen en mogelijkheden van de doelgroep. Hierdoor komt er een gevarie erder en aantrekkelijker aanbod van activiteiten. Dit brengt voor de afdelingen ook hogere bestedingen met zich mee. Het effect hiervan is ook dat er minder vaak gekozen wordt voor een bootdagtocht. De kosten verantwoord bij Theater Tournee en 60 jarig jubileum, zijn lager dan begroot, doordat de locatiekosten lager zijn uitgevallen. Bij evenementen is in de begroting geen rekening gehouden met de activiteiten van de afdelingen in het kader van de Arrangementengids.
18. KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
1.828
1.914
2.073
1.782
( × € 1.000)
Kosten contributie / lidmaatschap
De kosten van eigen fondsenwerving voor contributie/lidmaatschap zijn lager dan begroot doordat, onder invloed van de economische crisis, een andere wervingsstrategie is gekozen. De verwachting was dat bij een aantal acties de baten niet meer in verhouding zouden staan tot de kosten.
Kosten giften Meimailing
131
119
143
112
Augustusmailing
106
93
119
92
Scheepsmaatje
163
84
85
36
Bedrijfssponsoring
102
101
147
170
Fondsenwerving algemeen
277
241
190
132
Vermogensfondsen
74
51
50
41
Periodieke schenkingen
12
13
29
9
Kosten LinQ
52
-
50
-
-
85
-
-
Kosten eigen acties afdelingen
100
152
77
105
Totaal directe wervingskosten
1.017
939
890
697
60-Jarig Jubileum 2009
De totale kosten van werving giften liggen redelijk in lijn met de begroting. Onderling zijn wel een aantal verschuivingen zichtbaar. De hogere kosten voor het 60-jarig jubileum zijn het gevolg van de gewijzigde opzet van het tv-programma. Afdelingen maken meer kosten voor fondsenwervende acties en dat komt tot uitdrukking in hogere baten eigen acties afdelingen.
Kosten nalatenschappen
34
32
91
18
De kosten van nalatenschappen zijn lager dan begroot, omdat is afgezien van een externe wervingscampagne.
Kosten loterij
397
368
386
376
De kosten van de loterij liggen in lijn met de begrote kosten 2009 en de gerealiseerde kosten in 2008.
Kosten verkoop artikelen Kerstkaarten
44
39
39
41
Promotie-artikelen
20
21
21
9
Totaal kosten verkoop artikelen
64
60
60
50
Doorbelasting indirecte kosten
543
420
576
410
De doorbelasting indirecte kosten is lager dan begroot. Dat komt omdat in de begroting € 150.000 aan afschrijvingskosten is opgenomen voor een fondsenwervend jubileum televisieprogramma. In verband met de economische crisis is echter besloten om niet in te zetten op fondsenwerving maar op het werven van nieuwe
vrijwilligers.
TOTAAL KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING
19. KOSTEN ACTIES DERDEN
3.883
3.733
4.076
3.333
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
73
47
96
80
-
61
-
-
73
108
96
80
( × € 1.000)
Kosten Sponsorloterij Overige kosten acties derden
Totale kosten acties derden
Op beperkte schaal zijn nieuwe leden om geworven mee te spelen voor de Zonnebloem in de Sponsorloterij. Bij overige kosten acties derden zijn de kosten van de Magriet Puzzelactie verantwoord.
20. KOSTEN VERKRIJGING SUBSIDIE VAN OVERHEDEN
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
32
27
27
16
( × € 1.000)
Kosten verkrijgen subsidies overheden
21. KOSTEN BELEGINGGEN
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
60
57
56
56
( × € 1.000)
Kosten beleggingen
De kosten van beleggingen bestaan uit de beheerkosten voor de vermogensbeheerder
Kostentoerekening
Begroting 2010
Werkelijk 2009
Begroting 2009
Werkelijk 2008
5.004
5.082
5.172
4.949
Pensioenpremies
429
413
450
413
Overige personeelskosten (incl. Ondernemingsraad)
385
255
401
266
Reis- en verblijfkosten
541
484
563
586
6.359
6.234
6.586
6.214
( × € 1.000)
Salarissen inclusief sociale lasten
Totaal personeelskosten
Waarvan direct toegerekend aan activiteiten
5.114
5.146
5.366
5.156
Totaal indirecte personeelskosten
1.245
1.088
1.220
1.058
Huisvestingskosten
136
133
145
140
Kantoorkosten
367
454
478
458
Kantoorkosten afdelingen
400
389
331
366
1.617
1.364
1.503
1.251
332
316
314
295
4.097
3.744
3.991
3.568
Afschrijvingskosten Kosten bestuur en toezicht
Totaal indirecte kosten
De totale personeelskosten liggen op het niveau van 2008, maar lager dan begroot. Dit komt vooral doordat vacatures later zijn ingevuld zijn en nadrukkelijk is gekeken naar de noodzaak van verschillende personeelskosten. Het aantal Fte's is gedaald van 92,82 in 2008 naar 92,62. De directeur is in loondienst van de vereniging en ontvangt een bruto salaris van € 127.100 (inclusief vakantiegeld). Aan de directie zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt. De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot als gevolg van enerzijds later activeren en anderzijds het doorschuiven van investeringen naar het volgende jaar. Aan de accountant, PricewaterhouseCoopers, is bijna € 69.000 betaald voor de controle van de jaarrekeningen, fiscale aangelegenheden, diverse verantwoordingen en EDP-audit.
Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen De activa en passiva van de Zonnebloem zijn gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij anders aangegeven in de toelichtingen per balanspost. Voor zover niet anders is vermeld, worden baten en
lasten toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Nalatenschappen en giften worden verantwoord in het jaar waarin de omvang voldoende betrouwbaar kan worden vastgesteld. De eigen bijdragen van de deelnemers aan activiteiten en vakanties e.d. zijn gesaldeerd met de kosten van deze activiteiten (netto bestedingen in het kader van de doelstelling).
Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening, vormt de leiding zich verschillende oordelen en maakt ze schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Als het voor het geven van inzicht noodzakelijk is, zijn deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.
Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve jaarlijkse lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte levensduur. Afschrijving vindt plaats vanaf het moment van ingebruikname. De volgende afschrijvingspercentages worden gehanteerd:
Casco motorpassagiersschip Inventaris en meubilair motorpassagiersschip Dek- en vloerbedekking, hard- en software motorpassagiersschip Casco rondvaartboot
3,3%, 6,7%, 10,0% 10,0%, 20,0% 20,0% 5,0%
Installaties rondvaartboot
10,0%
Inrichting/inventaris rondvaartboot
25,0%
Pand
2,5 %
Kantoorinventaris
10,0%, 20,0%
Hard- en software
25,0%
Vakantiemateriaal
12,0%, 20,0%
Pr-materiaal
20,0%
Gezien het huidige economische klimaat is het van belang na te gaan of de boekwaarde van de activa niet hoger is dan de marktwaarde. In dat geval zou een impairment moeten plaatsvinden. Er is echter geen aanleiding gevonden om een impairment te voeren.
Effecten Effecten bestaan uit vastrentende waarden en zakelijke waarden. Waardering vindt plaats tegen beurswaarde. De gerealiseerde en ongerealiseerde koersverschillen worden in de staat van baten en lasten verantwoord onder baten uit beleggingen.
Vorderingen Vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid.
Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een voorziening voor incourante artikelen.
Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die per balansdatum bestaan. Waarschijnlijk is daarbij een uitstroom van middelen noodzakelijk, waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.
Baten en lasten Baten uit vermogensfondsen en bedrijfssponsoring worden verantwoord in het jaar waarin de gerelateerde activiteiten worden gerealiseerd. De overige baten worden verantwoord in het jaar waarin ze zijn ontvangen. Lasten worden verantwoord in het jaar waarop ze betrekking hebben. De eigen bijdragen van de gasten worden in mindering gebracht op de kosten van de betreffende activiteit.
Nalatenschappen Nalatenschappen worden als baten verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Daarbij wordt echter 31 maart in het jaar erop als peildatum gehanteerd voor nalatenschappen waarvan de eerste melding in 2009 is ontvangen.
Aandeel in acties derden
De Zonnebloem is zowel geoormerkt als regulier beneficiënt van de Sponsorbingoloterij. De geoormerkte inkomsten worden verantwoord in het jaar waarover ze betrekking hebben. De reguliere inkomsten worden verantwoord in het jaar waarin ze door de Sponsorbingoloterij zijn toegezegd.
Subsidies Subsidies worden als baten verantwoord in de periode waarin de gerelateerde activiteiten worden uitgevoerd.
Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.
Afdelingen De liquide middelen van de afdelingen zijn opgenomen tegen nominale waarde. Overige activa en passiva zijn in beginsel niet gewaardeerd. Deze activa en passiva hebben geen materiële betekenis voor de jaarrekening van de Nationale Vereniging als geheel. Alle opbrengsten van de afdelingen worden verantwoord in het jaar waarin deze ontvangen worden. Uitzondering vormen de bijdragen van de Nationale Vereniging over het boekjaar. Het gaat dan om de afdracht van de lidmaatschapsgelden. Deze bijdragen worden in het volgende boekjaar door de Nationale Vereniging aan de afdelingen betaald. In de jaarrekening zijn deze bijdragen verantwoord in het jaar dat de Nationale Vereniging deze bijdragen vaststelt. De hieruit volgende schuld aan de afdelingen is opgenomen onder lidmaatschapsbijdragen boekjaar bij bestemmingsreserve door vereniging bepaald (2009: € 1.499.000; 2008: € 1.564.000), minus de vorderingen op de afdelingen (2009: € 24.000). De door de afdelingen gemaakte kosten van activiteiten en overige kosten worden verantwoord in het jaar dat deze tot uitgaven hebben geleid.
Pensioenen De Zonnebloem heeft voor haar werknemers een toegezegde-pensioensregeling. Hiervoor in aanmerking komen werknemers die op de pensioengerechtigde leeftijd recht hebben op pensioen. Dat is afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het pensioenfonds Zorg en Welzijn (voorheen PGGM). De Zonnebloem heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De Zonnebloem heeft de pensioenregeling daarom verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.
Kostentoerekening Doelstellingen
Werving Baten
( × € 1.000)
Vrijwillgers-
Voorlichting
Directe kosten - Communicatie
Eigen
onderst. Vakanties
4.575
3.620
Beheer en
Werke
Evenemnt. Fondsenwerving Acties Subsidies Beleggingen administratie 2009 derden
4.292
108
27
57
- 12.67
3.205
263
25
535
3.230
5.373
3.620
4.292
3.313
108
27
57
Personeelskosten
98
312
72
48
143
-
-
-
415
1.08
Huisvestingskosten
16
15
22
5
22
-
-
-
53
13
Kantoorkosten
54
54
78
30
95
-
-
-
143
45
Kantoorkosten afdelingen
19
97
19
176
78
-
-
-
-
38
106
46
855
109
82
-
-
-
166
1.36
-
-
-
-
-
-
-
-
316
31
293
524
1.046
368
420
-
-
-
1.093
3.74
- Marketing & Fondsenwerving Totale directe kosten
3.46 3.313
3.87
- 20.02
Indirecte kosten
Afschrijvingen en rente Kosten bestuur en toezicht Totale directe kosten
Totaal
3.523
5.897
4.666
4.660
3.733
108
27
57
Dit overzicht geeft weer hoe de kosten zijn verdeeld over de doelstelling, de werving baten en beheer en administratie. De kosten worden onderverdeeld in directe en indirecte kosten. De directe kosten voor communicatie en marketing & fondsenwerving worden confom model C van de richtlijn afzonderlijk getoond. De directe kosten bestaan uit activiteitskosten en personeelskosten. De activiteitskosten zijn kosten die gemaakt zijn voor de realisatie van de doelstelling en de werving van baten. De personeelskosten bestaan uit de kosten die volgens een consistent gehanteerd e methodiek direct worden toegerekend aan de realisatie van de doelstelling en de werving van baten. De indirecte kosten zijn die kosten die niet direct worden toegerekend aan de realisatie van de doelstelling of de werving van baten. De indirecte kosten, met uitzondering van de kosten voor bestuur en toezicht, worden op basis van verdeelsleutels toegerekend aan de doelstelling, werving baten en kosten beheer en administratie. Per kostensoort worden de verdeelsleutels hieronder toegelicht. De indirecte personeelskosten worden na rato verdeeld over de doelstellingen, werving baten en beheer en administratie. Als basis wordt de totale loonsom per afdeling genomen. De loonsom van directie, planning & control en ondersteunende processen wordt daarbij voor 100% toegerekend aan beheer en administratie. De huisvestingskosten worden op basis van de ingebruik zijnde m2 per afdeling verdeeld over de doelstellingen, fondsenwerving en beheer en administratie. De m2 die ingebruik zijn bij de directie, planning & control en ondersteunende processen worden volledig toegerekend aan beheer en administratie. De kantoorkosten worden toegerekend op basis van het aantal werkplekken dat een afdeling in gebruik heeft. Hierbij geld het aantal werkplekken van directie, planning & control en ondersteunende processen als basis voor het aandeel van de kosten van beheer en administratie. De kantoorkosten afdelingen worden volgens een vastgestelde verdeelsleutel verdeeld over doelstelling en fondsenwerving. Dit omdat de afdelingen 100% bezi g zijn met het Zonnebloemwerk. De afschrijvingskosten die direct verband houden met een doelstelling of eigen fondsenwerving worden hieraan toegerekend. Afschrijvingskosten zoals pand en kantoorinventaris worden conform de verdeelsleutel bij resp. huisvestingskosten en kantoorkosten toegerekend aan de doelstelling, eigen fondsenwerving en beheer en administratie. De kosten van bestuur en toezicht zijn 100% kosten beheer en administratie.
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening
1.093 23.76
Wij hebben de in dit verslag opgenomen samengevoegde jaarrekening 2009 van Nationale Vereniging de Zonnebloem te Breda bestaande uit de samengevoegde balans per 31 december 2009 en de samengevoegde staat van baten en lasten over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur en de directie Het bestuur en de directie van de vereniging zijn verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving voor Fondsenwervende Instellingen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle -informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vereniging. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de vereniging heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Oordeel Naar ons oordeel geeft de samengevoegde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Nationale Vereniging de Zonnebloem per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving voor Fondsenwervende Instellingen. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Tevens melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening.
Utrecht, 18 juni 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door: M.H.A. Bauman RA
Meerjarenbegroting Baten uit eigen fondsenwerving Om de groeidoelstellingen van de vereniging te kunnen financieren, is bij het opstellen van de Meerjarenbegroting een stijging van de fondsenwervende inkomsten met 4,5% begroot. De ze stijging is ook noodzakelijk om de kostenverhoging van de reguliere activiteiten door inflatie te kunnen dekken. Door de huidige economische ontwikkelingen is de groeidoelstelling voor 2010 aangepast. De jaren 2011 t/m 2013 zijn hierop nog niet aangepast. De gevolgen van de crisis voor deze jaren worden bekeken bij het opmaken van de begroting 2011. De lagere baten in de meerjarenbegroting ten opzichte van 2009 zijn het gevolg van het 60-jarig jubileum.
Baten uit beleggingen Met ingang van 2010 worden de koersresultaten opgenomen in de begroting. De koersresultaten zijn nog niet verwerkt voor de jaren 2011 t/m 2013.
Bestedingen aan de doelstelling De stijgende uitgaven in de meerjarenbegroting voor de doelstelling zijn in lijn met de groei - en differentiatiedoelstellingen voor de komende jaren. De Zonnebloem streeft ernaar om, ondanks de economische crisis, ook de komende jaren niet te bezuinigen op de bestedingen aan de doelstelling. Ook bij de bestedingen geldt dat als gevolg van het jubileum de bestedingen in 2009 hoger zijn dan in de overige jaren van de meerjarenbegroting.
Resultaat Het resultaat van de verschillende jaren wordt negatief beïnvloed door betalingen en ontvangsten van de vereniging ten behoeve van het bestemmingsfonds schepen. Conform de richtlijnen verlopen de toevoegingen en onttrekkingen van de reserves en fondsen via het resultaat.
Begroting per doelstelling/speerpunt In onderstaand overzicht zijn de totale bestedingen aan de doelstelling uit de meerjarenbegroting toegerekend aan de in het meerjarenbeleidsplan gedefinieerde doelstellingen en speerpunten.
Realisatie Meerjarenbegroting
2009
2010
2011
2012
2013
Totaal
Verhouding
D1. Groei en differentiatie van diensten
9.347
8.870
8.902
9.257
9.621
45.996
41,1%
D2. Bevorderen wederkerigheid gast vrijwilliger
1.702
1.444
1.575
1.639
1.706
8.067
7,4%
S1. Werving, binding en differentiatie vrijwilligers
2.645
2.185
2.420
2.515
2.620
12.385
11,4%
S3. Versterken plaatselijke besturen
1.356
1.097
1.266
1.317
1.370
6.404
5,9%
S4. Interne saamhorigheid
1.878
1.572
1.716
1.786
1.859
8.811
8,1%
S5. Extern versterken gewenst beeld
1.818
1.470
1.576
1.640
1.706
8.211
7,5%
18.746
16.639
17.454
18.154
18.881
89.874
81,4%
3.733
3.883
4.025
4.185
4.445
20.606
18,6%
22.479
20.522
21.479
22.339
23.326
110.480
100%
Totaal besteed aan doelstelling
S2. Groei en differentiatie fondsenwerving Totale kosten doelstellingen en speerpunten
Voor ieder jaar van de begroting wordt aangegeven welke bestedingen nodig zijn om de doelstellingen en speerpunten te realiseren. Voor doelstelling 1 ‘Groei en differentiatie van diensten’ en voor speerpunt 2 ‘Groei en differentiatie fondsenwerving’ zijn naast de extra kosten om de groei en differentiatie te realiseren ook de reguliere kosten voor deze activiteiten toegewezen aan respectievelijk de doelstelling en het speerpunt. STAAT VAN BATEN EN LASTEN Realisatie
Meerjarenbegroting 2010-2013
x € 1.000
2009
2010
2011
2012
2013
20.606
18.131
20.123
20.923
22.223
2. Baten uit acties derden
577
500
573
585
596
3. Subsidies van overheden
808
737
660
693
727
2.026
1.499
800
800
800
595
198
200
200
200
24.612
21.065
22.356
23.200
24.547
6. Voorlichting bewustwording
3.523
2.558
2.818
2.931
3.050
7. Vrijwilligersondersteuning, bezoekwerk en activiteitenbegeleiding
5.897
4.846
5.623
5.850
6.086
8. Vakanties
4.666
4.686
5.064
5.265
5.472
9. Evenementen
4.660
4.549
3.949
4.108
4.274
18.746
16.639
17.453
18.154
18.882
3.733
3.883
4.025
4.185
4.445
108
73
100
100
100
Baten 1. Baten uit eigen fondsenwerving
4. Baten uit beleggingen 5. Overige baten Totaal Baten
BESTEED AAN DOELSTELLING
TOTAAL BESTEED AAN DOELSTELLING
Kosten 10. Kosten van eigen fondsenwerving 11. Kosten van acties derden
12. Subsidies van overheden
27
32
50
55
60
13. Kosten van beleggingen
57
60
50
50
50
3.925
4.048
4.225
4.390
4.655
1.093
1.128
1.384
1.439
1.502
23.764
21.815
23.061
23.983
25.039
848
-750
-705
-783
-493
787
-254
-105
-183
107
61
-496
-600
-600
-600
848
-750
-705
-783
-493
Kosten eigen fondsenwerving in % van baten eigen fondsenwerving
18,1%
21,4%
20,0%
20,0%
20,0%
Kosten beheer en administratie in % van de totale lasten
4,6%
5,2%
6,0%
6,0%
6,0%
Totaal Kosten
Beheer en administratie Kosten beheer en administratie
TOTAAL VAN DE LASTEN
RESULTAAT
Toevoegingen/onttrekkingen aan: Reserves Bestemmingsfondsen Netto resultaat
Bestedingsratio (totale bestedingen in % van de totale baten)
76,2%
79,0%
78,1%
78,3%
76,9%
De bedragen kunnen afwijken van de bedragen in het Meerjarenbeleidsplan 2009 - 2013 door het toepassen van de vernieuwde Richtlijn 650.
Viering 60-jarig jubileum IJsselmeer, 2 en 9 oktober 2009: uitzending KRO-programma De Wandeling Een filmploeg van KRO’s De Wandeling maakt opnamen tijdens de zeilvakantie van Zonnebloem LinQ met de aangepaste klipper de Lutgerdina
Goed voor... De naamsbekendheid en het imago van de Zonnebloem, omdat alle extra media-aandacht ervoor heeft gezorgd dat nog meer mensen de Zonnebloem (beter) hebben leren kennen en waarderen
Nationaal Bestuur M.A.M. Barth, voorzitter Functie dagelijks leven: voorzitter GGZ Nederland.
Geboortedatum: 21-03-1965 Voorzitter sinds: 22-02-2008 Nevenfuncties: o Gastdocent Haagse Campus Universiteit Leiden. o Voorzitter Raad van Toezicht Bureau Jeugdzorg Noord-Holland. o Voorzitter jury Max van der Kamp scriptieprijs voor cultuureducatie. o Lid Raad van Toezicht Teleac/NOT. o Lid Visitatiecommissie SPF en SPOV. o Lid Raad van Toezicht Nuffic. o Extern deskundige Onderwijsraad. o Lid Adviescommissie Nederland, Antillen en Suriname SKAN-fonds. o Plaatsvervangend lid Commissie Integriteit Publieke Omroep o Lid bestuur War Trauma Foundation o Lid Raad van Advies Frans Hals Museum o Lid Raad van Advies FSW Universiteit van Utrecht o Voorzitter Banning Werkgemeenschap voor de PvdA
T.J. Schouten, secretaris (vice-voorzitter) Functie dagelijks leven: wethouder gemeente Almelo.
Geboortedatum: 06-07-1953 Secretaris sinds: 11-02-2005 Nevenfuncties: o Lid dagelijks bestuur Regio Twente. o Voorzitter bestuurscommissie GGD Regio Twente. o Plaatsvervangend voorzitter dagelijks bestuur Openbaar Lichaam Crematoria Twente. o Secretaris stichting Breedband Twente. o Commissaris NV Industriegebouwen Almelo. o Bestuurslid stichting Twente-index.
R.W.L. Spanjers, penningmeester Functie dagelijks leven: directeur Financiën en Informatiezaken Medi sch Spectrum Twente in Enschede.
Geboortedatum: 09-04-1969 Penningmeester sinds: 09-12-2005 Nevenfuncties: o Vice-voorzitter Stichting Hoogvliegers.
W.A.F.M. van der Kruijs Functie dagelijks leven: partner Van der Kruijs search + selectie.
Geboortedatum: 21-11-1945 Bestuurslid sinds: 20-06-2003 Nevenfuncties: o Lid Raad van Advies Faculteit Geesteswetenschappen Universiteit van Tilburg. o Bestuurslid Universiteitsfonds Tilburg. o Voorzitter bestuur Stichting Culturele Activiteiten Goirle.
B.H.W. Hammer-Winkelhorst Functie dagelijks leven: eigenaar kookstudio en docent Zorg en Welzijn VMBO.
Geboortedatum: 05–02-1952 Bestuurslid sinds: 16-02-2007 Nevenfuncties: o Ambtelijk secretaris Koninklijk Horeca Nederland afdeling Berkelland. o Lid Seniorenraad gemeente Enschede.
J.M. Buiting Functie dagelijks leven: senioradviseur Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg/CBO.
Geboortedatum: 26-06-1960 Bestuurslid sinds: 19-09-2008 Nevenfuncties: o Voorzitter NKS (Nederlandse Katholieke Sportfederatie). o Voorzitter Beweging van Barmhartigheid. o Lid provinciale staten Utrecht. o Fellow of the board European Society for Quality in healthcare. o Voorzitter Federatie Medisch Laboratorium Specialismen. o Lid algemeen bestuur Vereniging Katholiek Maatschappelijke Organisaties.
Mw. Y. Mulder-Wedman Functie dagelijks leven: eigenaar Instituut voor Permanent Make-up.
Geboortedatum: 17-05-1968 Bestuurslid sinds: 18-06-2004 Nevenfuncties: geen.
Rooster van aftreden Naam
Functie
Benoemd
M.A.M. Barth
voorzitter
22-02-2008
2009
T.J. Schouten
secretaris
11-02-2005
2007
penningmeester
09-12-2005
2008
W.A.F.M. van der Kruijs
20-06-2003
2004/2007
B.H.W. HammerWinkelhorst
16-02-2007
2008
J.M. Buiting
19-09-2008
2009
Y. Mulder-Wedman
18-06-2004
2006
R.W.L. Spanjers
Herbenoeming
Jaar van aftreden
Alle bestuursleden zijn actief op onbezoldigde basis. Aan bestuurders worden geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt.
Nationale Vergadering De volgende personen maken op 31 december 2009 deel uit van de Nationale Vergadering:
J. Tepper - Groningen E.J.J. Nieuwenhuis - Groningen G. van der Wal - Groningen G.W. Bosman-Asselman - Friesland P.F.M. Daniels - Friesland S.S. Flapper - Friesland H. Tiemens - Drenthe K. ten Kate - Drenthe A. Wiebing-Schuring - Drenthe H.G. Kuipers-Kraemer - Flevoland
2009
P. Tittmann - Flevoland J. Zijlmans - Flevoland M.E. ter Horst-van Oers - Overijssel J. Salverda - Overijssel R.A. Ruiter - Overijssel S.P.J.J. Dekker - Gelderland L.M. van der Lubbe-van der Heijden - Gelderland M.J. Schellenberg-Fisscher - Gelderland
G.J.M. Barnasconi - Utrecht J. Janse - Utrecht W. Pakkert - Utrecht E.F. Jongmans - Noord-Holland R. Leijns - Noord-Holland R.J.F. Winter - Noord-Holland A.M. de Heer-de Koning - Zuid-Holland H. Hoogbruin - Zuid-Holland P. Moons - Zuid-Holland Th. Mandos - Zeeland A. Harwijne - Zeeland F. Vermeulen - Zeeland C.A. Leenhouts - Noord-Brabant M. Koster-den Hoedt - Noord-Brabant L.M.J. Tan - Noord-Brabant M.J.E.J. Bloemen-van de Grinten - Limburg G.P.W. van Keulen - Limburg H. Stollman - Limburg M.G.M. van Berckel - Erevoorzitter
Het Nationaal Bestuur en directeur M.J. van Eck zijn bij alle vergaderingen aanwezig, evenals – voor zover relevant met het oog op de geagendeerde onderwerpen – leden van het Managementteam van het Nationaal Bureau. De voorzitter van het Nationaal Bestuur is technisch voorzitter van de Nationale Vergadering. Notuliste is M.C. van Essen-Zijlmans.
Directie M.J. van Eck, directeur
Geboortedatum: 20-05-1956 Directeur sinds: 01-01-2002 (in dienst per 01-10-2001) Nevenfuncties: o Vice-voorzitter bestuur Stichting Coalitie Erbij. o Lid bestuur Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). o Lid bestuur Stichting VFI diensten. o Lid bestuur Stichting Socutera. o Lid Raad van Toezicht Stichting Samenwerkende Non-profit Loterijen (SNL)
De directeur is in loondienst van de vereniging en ontvangt in 2009 een bruto salaris van € 127.100,-(inclusief vakantiegeld). Het salaris past bij de zwaarte van de functie en past binnen de Adviesregeling Beloning Directeuren Goede Doelen. Aan de directie worden geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt. Namens het Nationaal Bestuur is de directie van de Nationale Vereniging, bestaande uit M.J. van Eck, gemachtigd tot de volgende handelingen:
Aanvaarden van nalatenschappen onder voorrecht van boedelbeschrijving. Verkopen en leveren van registergoederen uit nalatenschappen. Afsluiten van boedelvolmachten in verband met nalatenschappen. Aangaan van (arbeids)overeenkomsten. Verstrekken van leningen u/g en het aanvaarden van leningen o/g. Aankopen en in eigendom verwerven van roerende goederen. Overboeken van gelden, conform de door het bestuur verstrekte richtlijnen. Opgeven van wijzigingen in het bestuur aan de Kamer van Koophandel. Schorsen en ontslaan van personeelsleden (conform artikel 63 van de statuten). Aanvaarden van schenkingen zonder meer. Hiervoor is een notariële akte opgemaakt. Namens het Nationaal Bestuur machtigen van bestuursleden tot het openen en beheren van bank- en/of girorekeningen ten behoeve van de afdelingen (zoals bedoeld in artikelen 10 van het Huishoudelijk Reglement van de Nationale Vereniging).
Aangezien P.L.P.M. Steenvoorde als plaatsvervanger van directeur M.J. van Eck kan optreden, is ook hij tot deze handelingen gemachtigd.
Bestuur andere entiteiten Motorpassagiersschip de Zonnebloem B.V. Het bestuur bestaat uit: M.J. van Eck
directeur
P.L.P.M. Steenvoorde
directeur
Stichting Rondvaartboot de Zonnebloem Het bestuur bestaat uit: Nationale Verenging de Zonnebloem
Commissies
Auditcommissie Externe leden G. Kasten (voorzitter) J. Klaasse Namens Nationale Vergadering G.J.M. Barnasconi P. Moons R. Winter Namens Nationaal Bestuur R.W.L. Spanjers vacature
Commissie Solidariteitsfonds H. Janssen (voorzitter) N. van Balen H.J.A. Dekkers E.A. Mallens G. Kreggemeijer J.W.Ch.M. Pellis
Vakantie Advies Commissie P. Steenvoorde, voorzitter - Hoofd Vakanties & Evenementen J. Vijftigschild, secretaris - Teamleider Vakanties C. van Gestel - Medisch Adviseur Y. Jorissen-van den Boogaart - Senior medewerker Vakanties (notulist) M. Bannier - Hoofd vakantie H. van den Ende - Hoofd vakantie
C. Bels - Hoofd vakantie N. van Rooij - Hoofd vakantie R. van Boekel - Hoofd verpleging R. Catsburg - Hoofd verpleging A. Kwant - Hoofd verpleging J. van der Werf - Hoofd verpleging P. Weber - Hoofd huishoudelijke dienst E. Struylaart - Regionale vakanties J. van de Lagemaat-Korver - Afgevaardigde vanuit LinQ
Namens het Nationaal Bestuur woont Y. Mulder-Wedman de VAC-vergaderingen bij.
Erepenningen in 2009 Aan de volgende personen wordt in 2009 de erepenning van de vereniging uitgereikt, wegens bijzondere verdiensten voor het werk van de Zonnebloem.
Groningen Th.A.M. Hosman uit Veendam A. Niemeijer uit Hoogezand A. Swart-Wertien uit Bedum
Friesland I.M.F. van Erp-van der Meer uit Menaldum A.I. Kramer uit Joure T. van de Meer uit Franeker M. Miedema-Speerstra uit Workum T. Smid uit Workum
T.J.J.M Terwisscha van Scheltinga uit Workum B. Wiersma uit Workum
Drenthe T. Bos-Muller uit Schoonebeek E.S. Fissering uit Alteveer G. Veenstra-Bosma uit Emmen
Overijssel L. Asbreuk uit Hengelo R. Asteleijner uit Almelo R. Baartman-Schothuis uit Hengelo M. Bakker uit Almelo T. Balder uit Hattem A. Bastiaans-van Bussel uit Steenwijkerwold D. te Brake uit Lochem G.C.F.M. Brandwagt-Koggel uit Heino G. Brenninkmeyer uit Almelo M. van de Broek uit Almelo L.F.J.M. Caarls-Lamers uit Almelo A.M. Cleven-Verbraak uit Almelo A.J. Emmink-Kelder uit Ommen A. Frazer-Sueters uit Almelo W.A. Gerdingh uit Deventer D. Gierveld uit Almelo H.J.M. Grobben-Kamphuis uit Almelo R. ter Grote-Huis in ‘t Veld uit Geesteren
M.G. Grote Gansey-Kroes uit Heino R. Hofste uit Almelo M.A.A. Kolmschot-ter Haar uit Saasveld T. Leferink-Bebseler uit Hengevelde H. Lenters-Stellink uit Hardenberg S. Lowik uit Almelo C. Maathuis uit Almelo J.J. van Oosten uit Almelo Dhr./mw. Peper uit Almelo A. Smallegoor-Hofenk uit Deventer T. van Spijker-Kleen uit Nieuwleusen A. Stege uit Weerselo M. Toren uit Almelo M.S.G. Wissink-Wesselink uit Fleringen M. Zennipman-Kakkenberg uit Saasveld R. Zwakenberg-Offenberg uit Lemelerveld C. Zwiers uit Almelo
Flevoland R. van de Belt-Kuiper uit Dronten
Gelderland R. Aagten uit Ruurlo J. Brinkman uit Twello A.H. de Bruin-Boudewijn uit Beuningen A. Donker-Lips uit Doetinchem J.C.M. Gierkink uit Harreveld
L. Goebel uit Beuningen W. Hondorp-Jansen uit Doetinchem D. Horstink-Euvelman uit Twello R. ten Hove uit Heerde A.H. in ‘t Huis Veld-Gorkink uit Epe B. Hutten uit Wilp-Voorst J.J. de Jager-van Zoelen uit Buren M.W.E. Kamphuis-van der Aa uit Giesbeek L.C. Klein Gunnewiek uit Groenlo M.J.G. Kool-Kluytmans uit Lichtenvoorde G. Kremer-Kruitbosch uit Klarenbeek M.J.M. van Liempt uit Wijchen A. Migchelbrink uit Dinxperlo A. Roskamp-van Bergen uit Beuningen W. Rothuis uit Tiel R. Schimmel-Haarman uit Lichtenvoorde B. Sprukkelhorst uit Borculo C. Stel uit Heerde A. Tiemessen-Rosendaal uit Beek M. Tijhuis-Gabriël uit Klarenbeek A.J.M. Toebes uit Harreveld A. Vredegoor-Juriëns uit Klarenbeek J. van Wijk-Dingemans uit Apeldoorn C.M. Willemse-Lemmers uit ‘s-Heerenberg A. Wopereis-Donderwinkel uit Zieuwent
Utrecht A. Bak uit Nieuwegein H. Botterblom-Voskuilen uit Hoogland M.P. van Eyk-van de Hoef uit Nieuwegein L.E.M. Hilhorst uit Achterveld E. Jong uit Nieuwegein A.C. Lohues-Schlepers uit Schuinesloot F.W.H. Pouw-van Dijk uit Tull en ‘t Waal E.A.M. Riechelman-Meerman uit Abcoude C.J.M. Straver uit Achterveld A. van de Tempel-Hanselaar uit Nieuwegein E.M.M. Vernooij-van den Broek uit Nieuwegein H. Vernooy-Vulto uit Schalkwijk A. Vianen uit Harmelen T.J. Waayman-Matthesius uit Vinkeveen
Noord-Holland A. Bakker uit Heiloo G. Beets-Oostwouder uit De Rijp P.C.M. Bestenbreur-Schoorl uit Spaarndam A.C. Bleeker-Schalkwijk uit Zijdewind A. Breg-Schouten uit Wervershoof C. van Dam-van Rijn uit Driehuis R. Duijn-van Beusekom uit Middenbeemster R. Duinmeijer-Zentveld uit Egmond-Binnen M. van de Emster uit Amsterdam
J.M. Groeneveld uit IJmuiden T. de Groot-Grooteman uit Wijdenes M.C. van der Gulik-Lakeman uit Wervershoof Mw. Haakman-Meester uit Wervershoof D. de Haan uit Bussum M.E.M. Hersman-Sintenie uit Haarlem Mw. Hetsen-van de Lee uit Wervershoof C.H. Jak-de Boer uit Assendelft B. Jansen-Stals uit IJmuiden M.J. Kok-Payens uit Nederhorst den Berg W. Kooy uit Schagen B. Krant uit Hilversum C.T.M. de Krijger-Bogers uit Hoorn A. Kroese uit Duivendrecht M. Kruit uit Callantsoog I. van Leeuwen uit Amsterdam A. van Leeuwen uit Nieuw Vennep J.M. Ligthart-Konijn uit Heiloo E. van der Mark uit IJmuiden P.J.G. Mentink uit Alkmaar J.G. Quant uit Sint Pancras A.M. Roelofswaard-van Gerven uit Bennebroek M.J.H. Schoorl-Beumer uit ‘t Veld R. Schouten uit Assendelft C. Veldt uit Spanbroek H.J.Th. Verburg-van Drunen uit Bennebroek
W. Visser uit Grootebroek A. Wesselingh uit Duivendrecht T. Wiesemann-van Malsen uit Duivendrecht T. Woudenberg uit Amsterdam
Zuid-Holland W. Akkermans-Aalbers uit Berkel en Rodenrijs L. van Bennekom-van Kesteren uit Zoeterwoude R. Blom uit Maassluis J.L. Boogaard-Lammers uit Numansdorp L. van de Born-van de Beek uit Rotterdam M. Diepens uit Delft H. Drinkwaard-Voets uit Rotterdam T. de Greef uit Boskoop A.C.M. Ham-Vermeulen uit Gouda A.W. Hebing uit Rotterdam H. Henkemans uit Boskoop A. van de Horst uit Oudewater H.S.M. ter Horst uit Rotterdam N. de Jong-Laman uit Rhoon P. Kerkvliet uit Leiden G.M.H. van de Knaap uit Monster L. Kooloos uit leiden G.A. van Kuijen-Leenen uit Warmond H. Leenheer uit Rotterdam T. Melgers-van Hagen uit Rotterdam
S. van Mil uit Voorschoten W.J. Olsthoorn uit Rotterdam C. Overdevest uit Zoeterwoude M.J.A. van Rijn-Hoogervorst uit Warmond O.T.H.M. Rongen uit Sassenheim J.M.E.B. Scheel-Huijskens uit Capelle aan den IJssel P. de Schepper-Koot uit Berkel en Rodenrijs M. Schurmann-Wechgelaar uit Dordrecht M. Smit-Sibinga uit Gouda P.M.TH. Smits uit Rijswijk E.W.F. Soons-Burgmans uit Warmond J. Stroeve uit Oostvoorne C.A. van Veen-Bazen uit Boskoop C.J.M. Vreeburg uit Boskoop M. Zwang uit Oostvoorne
Zeeland V. Burgs-Aertssen uit Goes A.E.M. Thomaes-Cammaert uit Hoofdplaat C.M. Tolman-Meulbroek uit Heinkenszand J.J. Verhoeven-Kwekel uit Heinkenszand
Noord-Brabant C.M. Adams-Bleijs uit Someren C. Amorim-Goudsmit uit Eindhoven C. Arts uit Cuijk A.C. Baselier-Mathijssen uit Etten-Leur
T. Bekkers-Swinkels uit Mariahout E. van Best-van Oers uit Waalwijk H. Boers-Verhoeven uit Mariahout A.A. Castelijns uit Eersel F. Cos uit Cuijk C. de Crom-Gommers uit Heerle J.Fr.J. van Dommelen-Veldman uit Oost-, West- en Middelbeers T.J. van Eeten uit Eindhoven A.M.A. van Erp uit Nistelrode I. Fleskens-Moors uit Someren J.A.M. Floris-Janssen uit Someren A. van Geloven uit Eindhoven E.C. Gits-Nelemans uit Bavel H. de Graaf uit Velddriel H. Hanse-van der Molen uit Someren M. Hegt uit Rosmalen C.J.M. Heijnen-Dekkers uit Heerle J. Hendriks-van Schayk uit De Mortel M. Hendriks uit Tilburg T. Hubers uit Sint Anthonis J.C.M. Huijbers uit Eersel H.M. Jansen-Hekman uit Asten D. Jeuken-van de Kerkhof uit Helmond E. Jeurgens uit Eersel J.M. Jochems uit Dongen B. van de Kam uit Eersel
A.M. de Klerk-van Leeuwen uit Roosendaal P.M. Leenen-van de Vorst uit Someren C. van Liere uit Oosterhout L. van de Linden-Eleveld uit Mariahout P.G. Maas-van de Boomen uit Someren A. Maas uit Deurne W.H.C. Magielse uit Oosterhout C.H.M. Menting uit Veldhoven C. Meulendijks uit Helmond G. Michiels-van Eersel uit Someren L. van Mun uit Nistelrode R. Nabuurs-Peeters uit Rijkevoort C. Nefs uit Rijen C.H.A.M. Oerlemans uit Liempde Mw. Oosterbroek-Zaalberg uit Sint Michielsgestel D. Opsteeg uit Haaren Mw. Pelkmans-Smeekens uit Bavel F. van de Put uit Asten Z. Remmen uit Mierlo L. van Rijsbergen uit Sint Willebrord M.L.H.A.J. van Rooij-van Weert uit Eindhoven G. van Roosmalen uit Nistelrode J. Rutten-Lohrmann uit Deurne A.M.C. Sacharias-Heynen uit Roosendaal W.M.A. van Santen uit Bosschenhoofd R. Sperber-van Baal uit Geertruidenberg
V. Suykerbuyk uit Hoogerheide W.J. Swinkels-Dijstelbloem uit Eindhoven C. van Tiggelen uit Eersel H.M. van Vegchel-Janssen uit Deurne J.L.Th. van de Velden-Berkelmans uit Tilburg J. van de Velden uit Berghem G. Verschuren uit Geldrop F.J.M. Verschuuren uit Tilburg G.A. Versteeg uit Oost-, West- en Middelbeers A. Vogels uit Cuijk R. van de Vorle uit Sint Anthonis D. van der Vorst uit Helmond P.W.Th. Wirken uit Breda Fr. van de Wittenboer uit Best M. van Zutphen uit Heeswijk Dinther
Limburg J. Bemelmans uuit Geleen M.J.H.G. Bormans-Habets uit Gulpen T. Clevers-Stoffelen uit Afferden B. Clevers uit Venlo S. Crijns uit Amstenrade T. Custers uit Maastricht Mw. Derks-Peters Sengers uit Milsbeek T. Franck uit Schinnen A.M.C. Frencken-Kellenaers uit Tegelen
T. van de Goor uit Sevenum W.J.M. Grob-Willemsen uit Tegelen T. van Hegelsom uit Sevenum A.M. Heggen-Rood uit Amstenrade J.H. Hendrix uit Urmond A. Hengeveld-Touw uit Budel M.H.J. Hollands-Schijen uit Eys H.M.A. Horbach-Coopmans uit Milsbeek R. Hunnekens-Kessels uit Beringe M.H. Keulen uit Landgraaf E. Keysers-Groetelaars uit Bergen J.L.G. Keysers-Keysers uit Horst H.C.M. Lemmen-Moorman uit Horst P. Lemmens-Bardoul uit Wittem G. Limpens uit Schinnen J. Linders uit Nederweert B. Pubben uit Ottersum S. Ramakers uit Klimmen S. Roncken uit Venlo M.M.J. Schaefer-Naus uit Grathem C. Schobers-Wijnen uit Gennep W. Senden uit Klimmen E. Spee-Tax uit Venlo C. Spronk uit Amstenrade W. Timmermans uit Venlo C.M.G.M. Verlinden-Gielen uit Grathem
H.M.A.A. de Vries-Fonteijn uit Beegden A. Wachelder-Goessens uit Munstergeleen
Insigne 40 jaar A.A. Bakker-Ophof uit Sint Oedenrode M. Belt uit Purmerend H.A.A. Blommaert-Hazewindus uit Zierikzee E. Botman-Zijlstra uit Medemblik M.A.W. Brekelmans uit Sint Michielsgestel M.J.M. Camer-Voorter uit Landgraaf T. van Cromvoirt-van der Hoeven uit Zoeterwoude A.A.P.A. Deuss-Peeters uit Born P.G.M. van Dommelen uit Sint Michielsgestel R.W.H. Dupont uit Heerlen J.G. Eggenkamp-van Burgsteden uit Achterveld A.W. Hikspoors-Lambregts uit Heerlen C. Janson-Dolle uit Zoeterwoude J.A. de Kock-Blom uit Halsteren C.G. Koster-van de Kamer uit Soest G. Lebens-Hochstenbach uit Born D. van Loon uit Groesbeek J. van de Meer uit Maastricht A.C. Mesman-Lamboo uit Zwaanshoek A. van de Meulen uit Enschede A. Michiels-de Wit uit Eindhoven E.A. Mulder-de Bree uit Westervoort
P.H.W.H. Nass-Holtermans uit Milsbeek W.J. Oude Veldhuis-Jannink uit Delden A.M.B. Pieper-Leurs uit Schinveld M. Rasenberg-Bastiaansen uit Steenbergen J.C. Roelands-Vermeeren uit Zundert H.C.G. Rutten uit Groesbeek C.J. Soffers uit Hoogerheide J. Tappel-Pullens uit Eindhoven E.H. Verbeek-van de Bergh uit Hoogerheide M.J. van de Vlugt-Willemse uit Voorhout A. Vork uit Heerlen J.R. Vos-Draayer uit Rossum (Ov) A.M. Vossen-Gielen uit Ell M.J.H. Wilmer-Klynhout Sint Michielsgestel F. Wubben uit Soest J.P.J. van de Zande uit Eindhoven
Insigne 50 jaar A.P. van Heugten uit Eindhoven E.A.G. van Lieshout uit Eindhoven M.J.Neve-Menu uit Stekene