Jaarverslag/jaarrekening Jaarverslag/Jaarrekening 20142014
Jaarstukken 2014
KleurrijkWonen Jaarstukken 2014
Jaarstukken 2014
Stichting KleurrijkWonen Lutterveldweg 6 4005 LD TIEL Telefoon : 0345 - 59 61 00 E-mail :
[email protected] Internet : www.kleurrijkwonen.nl Datum van oprichting : 21 november 1913 Datum en nummer van het Koninklijk Besluit waarbij de instelling is toegelaten: 27 mei 1914 De stichting is regionaal toegelaten en heeft als werkgebied de gemeenten Leerdam, Lingewaal, Geldermalsen, Culemborg, Giessenlanden, Buren, Tiel, Neerijnen, Neder-Betuwe, West Maas en Waal, Druten, Zaltbommel, Maasdriel, Alblasserdam, Binnenmaas, Cromstrijen, Dordrecht, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Oud-Beijerland, Papendrecht, Sliedrecht, Strijen, Zederik, Zwijndrecht, Kesteren en Molenwaard. Nummer van inschrijving in het Handelsregister: 40156630 Laatstelijk gewijzigde statuten ministerieel goedgekeurd bij beschikking: 13 oktober 2014; kenmerk 2014-0000-500489 Nummer van inschrijving in Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen: 4393
2
Jaarstukken 2014
3
Jaarstukken 2014
Inhoudsopgave
Jaarverslag 2014 ............................................................................................................................ 7 1. Woord vooraf ............................................................................................................................ 8 2. Samenvatting en Leeswijzer .................................................................................................. 10 3. Visie, ambitie en doelstellingen ............................................................................................. 13 4. Organisatie .............................................................................................................................. 16 5. Bericht van de Raad van Commissarissen ........................................................................... 23 6. Prestaties 2014........................................................................................................................ 30 6.1. 6.2. 6.3. 6.4.
Ondernemingsdoel 1: Klanttevredenheid woning en woonomgeving minimaal een 7 ............................. 30 Ondernemingsdoel 2: Slaagkans vergroten ............................................................................... 38 Ondernemingsdoel 3: Energielabel C bij 70 % van de woningen ...................................................... 46 Ondernemingsdoel 4: A/A1 corporatie ..................................................................................... 47
7. Samenwerking en overleg ...................................................................................................... 49 8. Verbindingen ........................................................................................................................... 52 8.1. 8.2. 8.3.
Besloten vennootschappen .................................................................................................. 52 Verenigingen van Eigenaars ................................................................................................. 53 Beheer voor derden ........................................................................................................... 53
9. Governance & risicomanagement ......................................................................................... 54 9.1. 9.2.
Corporate governance ........................................................................................................ 54 Risicobeheersing .............................................................................................................. 56
10. Financieel beleid ..................................................................................................................... 57 10.1. 10.2. 10.3. 10.4. 10.5. 10.6. 10.7. 10.8. 10.9. 10.10. 10.11. 10.12.
Financiële positie .............................................................................................................. 57 WOZ-waarde ................................................................................................................... 57 Resultaten ...................................................................................................................... 57 Operationeel resultaat winst- & verliesrekening .......................................................................... 58 Fiscale eenheid ................................................................................................................ 58 Treasury, financiering en leningen .......................................................................................... 58 Rente- en kasstroomrisico ................................................................................................... 59 Kredietrisico .................................................................................................................... 59 Liquiditeitsrisico ................................................................................................................ 59 Beleggingen en derivaten .................................................................................................... 59 Eigen middelen................................................................................................................. 59 Risicomanagement ............................................................................................................ 60
11. Kengetallen ............................................................................................................................. 61
4
Jaarstukken 2014
Jaarrekening 2014 ........................................................................................................................ 62 12. Geconsolideerde balans per 31-12-2014 ............................................................................... 63 13. Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014 ........................................................ 65 14. Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014............................................................................ 66 15. Grondslagen voor waardering ............................................................................................... 67
15.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. ......................................................................................................................... 67 15.2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva. ................................................................... 71 15.3. Grondslagen resultaatbepaling .............................................................................................. 75 15.4. Grondslagen kasstroomoverzicht ........................................................................................... 79
16. Toelichting op de geconsolideerde Balans........................................................................... 80 17. Niet uit de balans blijkende verplichtingen ........................................................................... 90 18. Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening ........................................... 91 19. Enkelvoudige balans per 31 december 2014 ........................................................................ 97 20. Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2014 ............................................................. 99 21. Grondslagen voor waardering ............................................................................................. 100
21.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening. ....................................................................................................................... 100
22. Toelichting enkelvoudige balans ......................................................................................... 101 23. Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening .......................................................... 103 Overige gegevens .................................................................................................................... 105
24. Statutaire resultaatbestemming ........................................................................................... 106 25. Voorstel resultaatbestemming ............................................................................................. 107 26. Gebeurtenissen na balansdatum ......................................................................................... 108 27. Goedkeuring jaarverslag 2014 en jaarrekening 2014 ......................................................... 109 28. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant....................................................... 110
Bijlagen ....................................................................................................................................... 112 Bijlage 1. Prestaties KleurrijkWonen in haar zeven gemeenten.............................................. 113 Bijlage 2. Samenwerking ........................................................................................................... 121 Bijlage 3. Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2014 ......................... 124 Bijlage 4. Specificatie KleurrijkWonenfonds ............................................................................ 125
5
Jaarstukken 2014
6
Jaarstukken 2014
Jaarverslag 2014
7
Jaarstukken 2014
1. Woord vooraf Inleiding In meerdere opzichten heeft dit jaarverslag een bijzonder karakter. De fusie tussen de Stichting KleurrijkWonen (oud) en de Stichting Volkshuisvesting Tiel (SVT) is na goedkeuring door de minister per 1 november 2014 een feit geworden. De gefuseerde organisatie gaat verder onder de naam ‘KleurrijkWonen’. Onderdeel van de besluitvorming was het besluit om de ‘administratieve’ fusie met terugwerkende kracht op 1 januari 2014 in te laten gaan. Als gevolg hiervan is er één gezamenlijk jaarverslag en één jaarrekening opgesteld. Het mag duidelijk zijn dat dit een behoorlijke inspanning heeft gevergd. Het integreren van de cijfers, de toelichting op het gerealiseerde beleid (zowel van de stichtingen afzonderlijk, als van de nieuwe corporatie) is een tijdrovende klus geweest. We zijn dan ook blij u dit verslag te mogen aanbieden. Fusieproces 2014 Het jaar 2014 staat voor een belangrijk deel in het teken van de fusie tussen SVT en KleurrijkWonen. In hoofdstuk 4 (Organisatie) wordt nader ingegaan op het proces en de uitgevoerde acties. Om de zogenaamde ‘administratieve’ fusie mogelijk te maken zijn niet alleen de jaarrekeningen van beide organisaties over 2013 samen gevoegd, maar heeft er ook een stelselwijziging plaats gevonden. Dit was noodzakelijk omdat de voormalige corporaties een verschillende waarderingsmethodiek van het onroerend goed hanteerden. Bij KleurrijkWonen wordt sinds 2012 uitgegaan van waardering op basis van marktwaarde in verhuurde staat; bij SVT werd de historische kostprijs gehanteerd. In overleg met de accountant is besloten om in de jaarrekening de marktwaarde in verhuurde staat als waarderingsgrondslag voor beide organisaties te hanteren. Omdat voor het bezit in Tiel de feitelijke waardering nog moest plaatsvinden, is er voor gekozen om het bezit te waarderen op basis van een desktoptaxatie gecombineerd met enkele drive-by taxaties voor het vaststellen van de aannemelijkheid. Voor de stelselwijziging is de waarde van het bezit in Tiel door een extern taxateur teruggerekend tot peildatum 31 december 2012. Overige ontwikkelingen Naast het fusieproces zijn er nog een aantal andere ontwikkelingen die van invloed waren op de huidige en toekomstige taakvervulling van onze corporatie. Vaststelling van de Woningwet Op donderdag 11 december 2014 heeft de Tweede Kamer de Herzieningswet Toegelaten Instellingen volkshuisvesting met algemene stemmen aangenomen. Op het laatste moment zijn nog enkele belangrijke aanpassingen in het wetsvoorstel aangebracht op basis van ingediende amendementen van Tweede Kamerleden. Toegelaten Instellingen met minder dan € 30 miljoen jaaromzet én met een aandeel niet-DAEB activiteiten van maximaal 5% van de jaaromzet zijn vrijgesteld van administratieve scheiding. Zij kunnen volstaan met een scheiding van baten en lasten. Voor deze Toegelaten Instellingen is dus geen vermogensscheiding verplicht Er wordt een Autoriteit Woningcorporaties ingesteld die ressorteert onder de minister. Het samenbrengen van het gehele corporatietoezicht bij het Ministerie van BZK is daarmee definitief van de baan. Huurdersorganisaties krijgen een volwaardige rol bij de totstandkoming van de prestatieafspraken tussen gemeenten en corporaties. Huurders krijgen een gelijkwaardige informatiepositie ten aanzien van de financiën en investeringskracht van de corporaties, identiek aan die van gemeenten. Huurdersorganisaties krijgen echter géén instemmingsrecht bij beslissingen over huur, huurharmonisatie en verkoop. Huurdersorganisaties krijgen een recht om ten minste één derde van de leden van de Raad van Commissarissen voor te dragen. Er hoeft géén verplichte markttoets te worden uitgevoerd bij nieuwe niet-DAEB investeringen (bij administratieve scheiding) als een corporatie bestaand bezit sloopt en eigenaar is van de grond. Verder wordt de markttoets efficiënter ingericht. Onder de lijst met toegestaan maatschappelijk vastgoed worden ook basisscholen en Centra voor Jeugd en Gezin gebracht. De Tweede Kamer wil verder dat de salarissen van corporatiebestuurders onder de CAO worden gebracht.
8
Jaarstukken 2014
Minister Blok omarmde de wijzigingsvoorstellen van verschillende fracties en vergaarde daardoor brede steun voor zijn plan. De goedkeuring door de Eerste Kamer is op 17 maart 2015 een feit geworden. De nieuwe wet zal nu op 1 juli 2015 in werking treden. Bevriezing van de liberalisatiegrens en de consequenties daarvan De zogeheten liberalisatiegrens, de grens voor de maximale huurprijs van sociale huurwoningen, wordt vanaf 2016 voor drie jaar bevroren. . Eerder maakte het kabinet bekend de liberalisatiegrens in 2015 al te gaan bevriezen. Omdat het niet gaat lukken dit op tijd door de Kamer te krijgen, heeft het kabinet nu besloten de liberalisatiegrens pas per 1 januari 2016 te bevriezen. De Nederlandse Woonbond is fel tegen het bevriezen van de grens, omdat de huren in die periode wel stijgen. Zo verdwijnen er huurwoningen uit de sociale voorraad om in de vrije sector verhuurd te worden. Het bevriezen van de liberalisatiegrens biedt geen enkele bescherming tegen hoge huren, maar leidt er wel toe dat meer woningen uit het sociale segment verdwijnen. Bij huurwoningen in de geliberaliseerde sector geldt er geen puntenteling die de maximale huurprijs bepaalt. Doordat de voorraad sociale huurwoningen hierdoor verkleind wordt, zullen ook investeringen door de corporaties gaan afnemen. Vaststelling Investeringsstatuut Eind 2014 is het Investeringsstatuut door de RvC vastgesteld. Daarmee is een toetsingskader gecreëerd dat er op is gericht investeringsbeslissingen te kunnen nemen die recht doen aan de financiële en maatschappelijke doelstellingen van KleurrijkWonen. Ook de maatschappelijke prestatie wordt daarbij inzichtelijk gemaakt. Vanaf 2015 zal het Investeringsstatuut worden toegepast. Aan de hand van de ervaringen zal zo nodig aanscherping van het statuut plaatsvinden. Nieuw ondernemingsplan Zowel KleurrijkWonen als SVT had een ondernemingsplan. Het plan voor KleurrijkWonen gold voor de periode 2011 – 2013. In verband met het voornemen tot fusie is de werking verlengd tot en met 2014. De werking van het ondernemingsplan van SVT gold tot 2016 In juli 2013 zijn de eerste stappen gezet om te komen tot een gezamenlijk ondernemingsplan vanaf het moment van bekendmaking van de fusie. In die eerste fase is een zoektocht gehouden naar de ambities voor de nieuwe organisatie met daarbij passende doelen. Met behulp van werkgroepen zijn die doelen verder uitgewerkt en concreet (smart) gemaakt. De werkgroepen hebben de opdracht meegekregen een antwoord te formuleren op de volgende vragen: - Welke strategieën worden toegepast om de doelen te realiseren? - Wat vraagt dit van de organisatie? - Welke risico’s brengt dat met zich mee en hoe managen we deze risico’s? In het nieuwe ondernemingsplan voor de periode 2015 – 2017 is onze ambitie als volgt geformuleerd: Wij willen de vernieuwende corporatie zijn met een sterke lokale en regionale binding. Huishoudens met een inkomen tot € 38.000 zijn tevreden over het zoeken naar en wonen in een betaalbare woning. Wij wensen u veel leesplezier! Raad van Bestuur KleurrijkWonen,
9
Jaarstukken 2014
2. Samenvatting en Leeswijzer 2.1 Samenvatting Fusie In november 2014 zijn SVT en KleurrijkWonen gefuseerd tot het nieuwe KleurrijkWonen. Eén nieuwe organisatie die regionaal groter wordt, maar lokaal sterk ingebed blijft. Een nieuwe organisatie vraagt ook om een nieuw ondernemingsplan, waarin de koers is vastgelegd voor de periode 2015-2017. Het plan is vastgesteld onder de titel “Regionaal groeien – lokaal verbinden’. KleurrijkWonen wil onderscheidend zijn in de regio, zowel op het lokale als het regionale niveau, waarbij kennis, innovatie en betaalbaarheid belangrijke pijlers zijn. De nieuwe organisatie heeft haar ambitie als volgt geformuleerd. “KleurrijkWonen wil de vernieuwende corporatie zijn met een sterke lokale en regionale binding. Huishoudens met een inkomen tot € 38.000 zijn tevreden over het zoeken naar en wonen in een betaalbare woning.” We hebben de verschillende onderdelen uit de ambitie verder vertaald in concrete doelen. De doelen zijn vertaald naar strategieën die kort en bondig zijn geformuleerd en samengebracht in één overzicht. Dit overzicht is opgenomen in hoofdstuk 3 van het jaarverslag en dient als basis voor de verdere uitwerking naar maatregelen voor het jaarplan 2015. Inrichting organisatie Uitgangspunt voor de nieuwe organisatie was het streven om: Teams en afdelingen meer en beter te laten samenwerken: Over te gaan naar het principe van ‘zelfsturing’; dus meer verantwoordelijkheid bij medewerkers; Het principe van ‘dienend leiderschap’ toe passen, waarbij leidinggevenden meer sturen op de uitkomst (wat bereikt de medewerker). Uiteindelijk is gekozen voor het formeren van 3 afdelingen (Klant, Ontwikkeling en Bedrijf) met daarbij een Strategisch Team waarin vanuit de afdelingen onderwerpen ter bestudering worden aangedragen. Medio 2014 hebben alle medewerkers hun belangstelling kunnen aangeven voor een functie in de nieuwe organisatie. Op basis van het vastgestelde Sociaal Plan was al een baangarantie afgegeven, zodat er geen gedwongen ontslagen plaats zouden vinden. De toewijzing van de functies is daarna succesvol verlopen: het merendeel van de medewerkers is conform de belangstelling geplaatst. De formatievermindering zal in 2015 verder doorgang vinden, waardoor de loonsom verder zal afnemen. Ook de verlaging van de pensioenbijdrage (zowel voor de werknemer als voor de werkgever) heeft een gunstig effect op de ontwikkeling van de loonsom. Politieke ontwikkelingen In het afgelopen jaar is de omgeving waarbinnen corporaties werken onder invloed van politieke ontwikkelingen sterk veranderd. Er is sprake van steeds meer regelgeving, die een negatieve invloed heeft op de mogelijkheden van corporaties om hun sociale taak uit te voeren. Zo is vanaf december 2013 de Verhuurdersheffing voor corporaties een feit. KleurrijkWonen heeft de nodige organisatorische en andere maatregelen getroffen om minder uitgaven en extra inkomsten te genereren. Toch ontkwamen wij er niet aan om daarnaast ook ruimte in het huurbeleid of in inkomensafhankelijke huurverhoging te zoeken. De herziene Woningwet, die per 1 juli 2015 van kracht wordt, houdt onder andere in dat de overheid er vanuit gaat dat corporaties zich strikt bezig gaan houden met hun kerntaak. Het kabinet wil de werkzaamheden op het terrein van de leefbaarheid nader definiëren. Er moet gaan gelden dat het om werkzaamheden gaat die samenhangen met het sociale woningbezit (DAEB = Diensten van Algemeen Economisch Belang). Ook wordt voorgesteld de corporatie op te splitsen in twee van elkaar gescheiden bedrijfsonderdelen, zijnde de DAEB-tak (Diensten van Algemeen Economisch Belang), die de kerntaken van de corporatie uitvoert en de niet-DAEB tak die belast is met alle overige (commerciële) werkzaamheden.
10
Jaarstukken 2014
Marktontwikkelingen 2014 heeft opnieuw in het teken gestaan van verschillende discussies over de woningmarkt, de betaalbaarheid van sociale huurwoningen, de strengere inkomenseisen voor sociale verhuur, de verhuurderheffing en een voorzichtig herstel van de koopmarkt. De nieuwe hypotheeknormen die het Nibud heeft opgesteld worden per 1 januari 2015 van kracht. De gevolgen voor de consument zijn enorm, er kan fors minder worden gefinancierd. We verwachten dan ook dat hierdoor de prijsontwikkeling en het herstel van de vraag in 2015 ernstig zullen afzwakken. Prestaties In de ondernemingsplannen zoals die in 2014 van toepassing waren voor zowel KleurrijkWonen als SVT, zijn ‘prestatievelden’ feitelijk uitgewerkt in concrete doelstellingen van het Ondernemingsplan. Doel 1: Klanttevredenheid Doelstelling was dat bewoners minimaal het cijfer 7 geven voor de tevredenheid over de woning en woonomgeving. Deze doelstelling is gehaald. Het gemiddelde komt in alle gemeenten (KleurrijkWonen oud) boven de 7 uit. Voor oud SVT lag de lat hoger. De doelstelling was dat minimaal 85% een 7 of hoger geeft voor de tevredenheid over de woning en woonomgeving. Deze doelstelling is niet gehaald. In Buren wordt de gemiddelde 7 voor zowel de tevredenheid over zowel de woning als de woonomgeving gegeven. In Tiel is de doelstelling behaald voor de tevredenheid over de woning. In Tiel gaf 76% van de huurders een 7 of meer voor de tevredenheid over de woning. Gemiddeld scoorde de tevredenheid over de woning een 7,1. De tevredenheid over de woonomgeving lag lager. 65% van onze huurders gaf de omgeving een 7 of meer. Gemiddeld scoorde de woonomgeving in Tiel een 6,7. Doel 2: Vergroting slaagkans woningzoekenden Onze strategie aan het begin van 2014 was dat we 100% van de vrijkomende huurwoningen met een huur lager of gelijk aan € 699,48 toewijzen aan de doelgroep met een jaarinkomen tot € 39.000. Gedurende het jaar bleek dat we de norm van de Europese toewijzingsregels daarmee zouden overschrijden. Vanaf juni 2014 hebben we de inkomensgrens daarom teruggezet naar € 34.678. In 2014 is daarmee 92,5% van de vrijkomende huurwoningen (binnen het bezit van oud KleurrijkWonen) met een huur lager of gelijk aan € 699,48 toegewezen aan de doelgroep met een inkomen lager dan € 34.678. Hiermee wordt voldaan aan de Europese toewijzingsregels. De mutatiegraad van ons totale woningbezit is gestegen ten opzichte van vorig jaar en komt in 2014 uit op 6,40% Om de slaagkans van de verschillende doelgroepen te vergroten, realiseert KleurrijkWonen in haar werkgebied ook nieuwbouw. Er zijn 165 woningen opgeleverd en 33 onzelfstandige woningen binnen een intramurale voorziening en 1 zorgschool. Daarnaast is de uitvoering gestart van 229 woningen en 58 onzelfstandige woningen binnen een intramurale voorziening. Doel 3: 70% van ons woningbezit heeft Energielabel C In de tabel wordt tot uitdrukking gebracht hoe de verdeling van het woningbezit is per gemeente per energiecategorie. In totaal zijn er nu 9.864 woningen met energielabel C of hoger; dit is 68,4 %. Wanneer alleen naar het woningbezit van KleurrijkWonen (oud) wordt gekeken is het 71,3 % met een label C of hoger. Hiermee is voldaan aan de doelstelling 70 % of meer. In 2014 gaf KleurrijkWonen totaal € 5.692.000 uit aan energiebesparende maatregelen. In regionaal SWR verband is vanaf 2013 toegewerkt naar de uitrol van zonnepanelen. In 2015 en 2016 biedt KleurrijkWonen 600 pakketten zonnepanelen aan huurders aan. Het project Kleurrijk Energie (service/huisbezoeken om huurders te informeren en motiveren om minder energie te verbruiken) is na een voorzichtige start met betere resultaten voortgezet. Het voorstel is het project met 1 jaar te verlengen. De resultaatafspraak is geweest om bij 1200 adressen 500 adviesgesprekken te voeren in de periode tot 1 maart 2015. Na een wat stroeve start met eerst 2 energieadviseurs zijn tot 1 maart 2015 bij 670 adressen 120 adviezen gegeven. Doel 4: We voldoen aan de normen voor een A/A1 corporatie Beide voormalige organisaties hadden als (financiële) doelstelling het behouden van de A- status: een voldoende volkshuisvestelijk vermogen –ook in de toekomst- om de prognoseplannen te kunnen realiseren. In hoofdstuk 10 paragraaf 10.7 tot en met 10.12 van het uitgebreide ondernemingsplan
11
Jaarstukken 2014
wordt uitgebreid ingegaan op alle activiteiten en transacties in dit kader. Verder kan worden gemeld dat vanaf 2015 wordt gewerkt aan verdere verbetering van de prognose kasstromen. In de begroting 2014 is verwoord dat het niveau van de bedrijfskosten een belangrijke pijler is om de A-status als corporatie te behouden. Vanaf 2010 wordt gewerkt aan het reduceren van de bedrijfskosten. Een aantal maatregelen is genomen om de beoogde verlaging te realiseren zoals ‘terugdringen formatie, ‘inhuur derden’ en ‘afbouw vergoedingen personeel’. 2.2 Leeswijzer Het jaarverslag en de jaarrekening 2014 schetsen een beeld van de activiteiten en de cijfers in dat jaar van KleurrijkWonen (oud) en SVT (oud). Hierbij is voortgeborduurd op het format zoals dat in vorige jaren bij KleurrijkWonen werd toegepast. Het jaarverslag is als volgt opgebouwd Hoofdstuk 1 (Woord vooraf) is de inleiding op de stukken. Hierin wordt een beeld gegeven van het fusieproces naar relevante ontwikkelingen in de wetgeving die impact hebben op onze organisatie en bedrijfsvoering. De belangrijkste wijziging is de herziening van de Woningwet. Hoofdstuk 2 is de ‘leeswijzer’ Hoofdstuk 3 gaat in op onze visie, ambitie en doelstellingen. Voor een goed inzicht worden de doelstellingen van beide voormalige organisaties in 2014 aangegeven, maar wordt ook vooruit gekeken naar de doelstellingen van het ondernemingsplan voor de periode 2015 – 2017. Hoofdstuk 4 handelt over de organisatie en de stappen welke zijn gemaakt bij de fusie. Een overzicht wordt gegeven van de belangrijkste kosten die in dit kader zijn gemaakt. Verder wordt een aantal organisatieaspecten toegelicht zoals de formatieontwikkeling en ziekteverzuim. Maar ook de OR, kwaliteit van de dienstverlening en diverse ontwikkelingen komen aan bod. Naast het nieuwe organisatieschema wordt tenslotte ook nog ingegaan op de rol van onze toezichthouders WSW en CFV. Hoofdstuk 5 betreft het bericht van de Raad van Commissarissen. Uitvoerig wordt ingegaan op de onderwerpen en activiteiten waarmee de Raad zich in 2014 heeft bezig gehouden. Een scala aan onderwerpen is besproken in de vergaderingen van de Raad. Hoofdstuk 6 is feitelijk de ‘kern’ van het jaarverslag en geeft een beeld van de geleverde prestaties in 2014. Deze prestaties zijn gerelateerd aan de doelstellingen van het ondernemingsplan. De prestaties worden uitgebreid beschreven en waar mogelijk worden de beschrijvingen ondersteund door tabellen of grafieken. Hoofdstuk 7 laat zien hoe onze samenwerking vorm is gegeven met huurdersorganisaties, maar ook met andere stakeholders zoals gemeenten en zorgpartijen. Ook de verhouding met corporaties in de regio komt hier aan bod. Hoofdstuk 8 geeft inzicht in de huidige ‘verbindingen’ van KleurrijkWonen: de BV's maar ook de relatie tot Verenigingen van Eigenaren. Hoofdstuk 9 handelt over Governance en risicomanagement. De taak en werkwijze van zowel de Raad van Bestuur als van de Raad van Commissarissen wordt toegelicht. Voorts wordt ingegaan op de risicobeheersing en de voorgestelde aanpak in 2015. Hoofdstuk 10 betreft de toelichting op het financieel beleid. Een aantal financiële onderwerpen wordt hier nader toegelicht. Te denken valt aan het resultaat 2014, onderwerpen in het kader van treasury en kasstromen. Hoofdstuk 11 is vervolgens de jaarrekening zelf met de vereiste toelichtingen, grondslagen e.d.
12
Jaarstukken 2014
3. Visie, ambitie en doelstellingen Ambities in 2014 Beide organisaties hadden in hun Ondernemingsplan een ambitie geformuleerd: KleurrijkWonen (2011-2013) KleurrijkWonen wil de corporatie zijn die vanuit een gezonde financiële basis aan huishoudens met een inkomen tot € 39.000 per jaar een betere kans biedt om betaalbaar en naar tevredenheid te wonen in haar vijf gemeenten. SVT (2013-2017) SVT wil op basis van financiële continuïteit huishoudens die niet zelfstandig in hun huisvesting kunnen voorzien meer garanties bieden op het verkrijgen van een woning en meer huurders tevreden maken over hun woning en sociale leefomgeving. De beide ambities verschillen niet wezenlijk van karakter. In beide gevallen zijn er concrete doelstellingen aan de ambities gekoppeld. Een kort overzicht hiervan: Doelen 1 2 3 4
KleurrijkWonen 80 % van de bewoners waardeert de woning en de woonomgeving met minimaal een 7 We verhogen de slaagkans van de doelgroep met gemiddeld 2% 70% van ons woningbezit heeft energielabel C We voldoen aan de WSW en CFV normen voor een A/A1 corporatie m.b.t. de financierbaarheid
SVT 85 % van de bewoners waardeert de woning met minimaal een 7 Verhoging van de slaagkans van actief woningzoekenden met 2 % 75 % van de huurders waardeert de sociale leefomgeving met minimaal een 7 Voor de financierbaarheid handhaaft SVT minimaal het huidige weerstandsvermogen en een jaarlijks positieve kasstroom
Ook voor wat betreft de doelstellingen zijn er geen wezenlijke verschillen. Beide organisaties hebben in de begroting aangegeven dat de doelen ‘meetbaar’ moeten zijn. In de rapportages gedurende het jaar is steeds naar de doelen verwezen. Ook in dit jaarverslag wordt de realisatie van de doelstellingen verder toegelicht. Fusie In november 2014 zijn SVT Wonen en KleurrijkWonen gefuseerd tot het nieuwe KleurrijkWonen. Eén nieuwe organisatie die regionaal groter wordt, maar lokaal sterk ingebed blijft. Een nieuwe organisatie vraagt ook om een nieuw ondernemingsplan, waarin de koers is vastgelegd voor de periode 20152017. Het plan is vastgesteld onder de titel “Regionaal groeien – lokaal verbinden’ Ambitie De nieuwe organisatie heeft haar ambitie als volgt geformuleerd. “KleurrijkWonen wil de vernieuwende corporatie zijn met een sterke lokale en regionale binding. Huishoudens met een inkomen tot € 38.000 zijn tevreden over het zoeken naar en wonen in een betaalbare woning.” KleurrijkWonen wil onderscheidend zijn in de regio, zowel op het lokale als het regionale niveau, waarbij kennis, innovatie en betaalbaarheid belangrijke pijlers zijn. Deze onderdelen worden vertaald in de ambitie door de woorden vernieuwend, sterke lokale en regionale binding en betaalbaar. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze klanten, zowel huurders als woningzoekenden, tevreden zijn over enerzijds hun woning en omgeving en anderzijds over de zoektocht naar een woning. De nieuwe organisatie kiest nadrukkelijk niet alleen voor de doelgroep met een inkomen tot € 34.678 die in de EU-regelgeving voor sociale woningbouw is vastgelegd, maar wil er primair zijn voor de inkomensgroep tot € 38.000. Deze huishoudens kunnen zich in ons werkgebied, vaak geen woning boven de huurtoeslaggrens permitteren en hebben onvoldoende mogelijkheden hebben om een woning te kopen in de vrije sectormarkt. Er ligt een voorstel van het kabinet voor ruimere, wettelijke mogelijkheden daarvoor.
13
Jaarstukken 2014
Doelen We hebben de verschillende onderdelen uit de ambitie verder vertaald in concrete doelen. Dit geeft ons focus in onze werkzaamheden en geeft duidelijkheid aan onze stakeholders wat zij van ons mogen verwachten. De volgende doelen zijn geformuleerd voor de periode 2015-2017. 1. 2. 3. 4. 5.
Ieder jaar wordt er -minstens één- vernieuwing geïmplementeerd in het reguliere bedrijfsproces die ten gunste komt van de klant. Onze lokale en regionale belanghouders zijn tevreden over de samenwerking: zij zien ons als een betrouwbare partner en herkennen en waarderen de dingen die wij doen. Minimaal 75% van onze doelgroep woont bij ons met een acceptabele woonlast (op basis van Nibud). 80% van onze huurders is tevreden met de woning en met de woonomgeving. 70% van de actief woningzoekenden is tevreden over hoe de organisatie ze helpt in hun zoektocht naar een woning.
De doelen zijn vertaald naar strategieën kort en bondig zijn geformuleerd en samengebracht in één overzicht. Dit overzicht is opgenomen op de volgende pagina van dit jaarverslag en dient als basis voor de verdere uitwerking naar maatregelen voor het jaarplan 2015. Kernwaarden Om richting te geven aan ons handelen is een aantal kernwaarden geformuleerd. 1. Transparant 2. Betrokken 3. Persoonlijk 4. Oplossingsgericht 5. Doelgericht Deze kernwaarden maken duidelijk op welke wijze wij invulling geven aan ons handelen, dat gericht is op het realiseren van onze doelen en onze ambitie. Wij borgen dit in ons denken en doen en spreken elkaar er zo nodig op aan om onze professionele werkhouding nog verder te optimaliseren. Dit is wat collega’s, samenwerkingspartners en stakeholders van ons mogen verwachten.
14
3.6 Hervinden samenhang kosten en opbrengst van een woning bij nieuwbouw en renovatie
3.5 Verantwoord huurbeleid en individueel maatwerk
3.4 Meewerken aan financieel passende huisvesting
3.3 Ondersteunen bij inkomensterugval
3.3 Energielasten verlagen door middel van prijs
5. 70% van de actief woningzoekenden is tevreden over hoe de nieuwe organisatie ze helpt in hun zoektocht naar een woning.
5.1 Optimaliseren van producten en diensten woonruimteverdeling 5.2 Optimaliseren producten en diensten verkoopafdeling 5.3 Meer aandacht in communicatie uitingen voor het zoeken van een woning 5.4 Optimaliseren dienstverlening organisatie aan woningzoekenden
4.1 Duidelijke afte service enquête na reparatie, na onderhoud, na betrekken of verlaten woning 4.2 Op basis van tevredenheidsmeting woning budget/middelen reserveren binnen planmatig en 4. 80% van onze huurders is tevreden met de strategisch onderhoud woning en met de woonomgeving. 4.3 Deel planmatig onderhoud vormgeven in overleg met bewoners 4.4 Het ontwikkelen van visieplannen voor gebieden en eventueel complexen
3. Minimaal 75% van onze doelgroep woont bij ons met een acceptabele woonlast (op basis van Nibud).
3.2 Energielasten verlagen door middel van gedrag
1.1. Meer klant gestuurd werken (op basis van continu getoetste klantwens) 1. Ieder jaar wordt er minstens één 1.2. Jaarlijks middelen (€ en mensen) inzetten voor vernieuwing (budget) vernieuwing geïmplementeerd in het 1.3 Ontwikkelen (en implementeren) organisatiewerkstijl (verwachtingen en ruimte) t.b.v. reguliere bedrijfsproces die ten gunste komt vernieuwing in de organisatie van de klant. 1.4 Ontwikkelen van een vernieuwingsvisie met het oog op nut en noodzaak 2.1 Actief relatie onderhouden gebaseerd op samenwerking en wederkerigheid 2.2 Verbinden wensen van belanghouders met doelen organisatie 2. Onze lokale en regionale belanghouders zijn tevreden over de samenwerking: zij zien 2.3 We maken afspraken met elkaar over wat we van elkaar verwachten, met welk resultaat; 2.4 We maken ook afspraken over hoe we dit met elkaar monitoren en hoe het proces wordt ons als een betrouwbare partner en ingericht richting onze belanghouders; herkennen de dingen die we doen. 2.5 De relatie is per type belanghouder verschillend. Door dit onderscheid te maken en daar op in te spelen, bereiken we meer 3.1 Energielasten verlagen via de woning
AMBITIE: Wij willen de vernieuwende corporatie zijn met een sterke lokale en regionale binding. Huishoudens met een inkomen tot € 38.000 zijn tevreden over het zoeken naar en wonen in een betaalbare woning DOELEN STRATEGIEËN
ONDERNEMINGSPLAN 2015-2017 – REGIONAAL GROEIEN, LOKAAL VERBINDEN
Jaarstukken 2014
Jaarstukken 2014
4. Organisatie 4.1
Algemeen
KleurrijkWonen is een actieve, eigentijdse woningcorporatie die lokaal aanwezig is in de gemeente Buren, Culemborg, Geldermalsen, Giessenlanden, Leerdam, Lingewaal en Tiel. Het werkgebied strekt zich uit over een deel van de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden in Zuid-Holland en een deel van het Rivierenland in Gelderland. KleurrijkWonen is ontstaan uit een fusie op 1 november 2014 van KleurrijkWonen en SVT Tiel. Onze ruim 15.000 woningen en appartementen staan zowel in klein stedelijk gebied als op het platteland en zijn bestemd voor een breed scala aan doelgroepen. Juist dat maakt ons zo kleurrijk! Starters, alleenstaanden, gezinnen, senioren, mensen van allerlei afkomst, mensen met een handicap of mensen die extra zorg vragen: KleurrijkWonen zorgt voor een (t)huis. 4.2
Fusie
Fusieproces Veel van de voorbereidende werkzaamheden hebben al in 2013 plaatsgevonden. Er zijn werkgroepen gevormd om de werkzaamheden van beide organisatie in elkaar te vlechten. Daarnaast hebben diverse externe onderzoeken plaatsgevonden om de (financiële) haalbaarheid en de meerwaarde van de fusie te onderzoeken. Rol OR De OR van zowel KleurrijkWonen als SVT zijn nauw betrokken geweest in het proces. Het heeft geleid tot een constructieve samenwerking met de bestuurders en de RvC. Uiteindelijk heeft het geresulteerd e in een positief advies over de fusie in het 1 kwartaal 2014. Vervolgens is ook overeenstemming bereikt met de vakbonden over het Sociaal Plan. Inrichting organisatie e In het 2 kwartaal is een aanvang gemaakt met de voorbereiding van een nieuwe structuur van de organisatie. De MT leden van beide organisaties hebben een zogenaamde ‘taskforce’ gevormd om diverse varianten te ontwikkelen. Daarbij heeft ondersteuning plaatsgevonden door een externe deskundige. Uitgangspunt voor de nieuwe organisatie was het streven om: Teams en afdelingen meer en beter te laten samenwerken: Over te gaan naar het principe van ‘zelfsturing’; dus meer verantwoordelijkheid bij medewerkers; Het principe van ‘dienend leiderschap’ toe passen, waarbij leidinggevenden meer sturen op de uitkomt (wat bereikt de medewerker). Uiteindelijk is gekozen voor het formeren van 3 afdelingen (Klant, Ontwikkeling en Bedrijf) met daarbij een Strategisch Team waarin vanuit de afdelingen onderwerpen ter bestudering worden aangedragen. Personeel Medio 2014 hebben alle medewerkers hun belangstelling kunnen aangeven voor een functie in de nieuwe organisatie. Op basis van het vastgestelde Sociaal Plan was al een baangarantie afgegeven, zodat er geen gedwongen ontslagen plaats zouden vinden. De toewijzing van de functies is daarna succesvol verlopen: het merendeel van de medewerkers is conform de belangstelling geplaatst. Functies zijn herschreven en waar nodig ook op nieuw gewaardeerd. Op 28 oktober 2014 is er een gezamenlijke startbijeenkomst georganiseerd in Ouwehands Dierenpark te Rhenen als aftrap voor de nieuwe organisatie. Goedkeuring fusie Eind oktober is de ministeriele goedkeuring van de fusie ontvangen en kon de notariële akte worden gepasseerd. Op maandag 3 november 2014 kon de nieuwe –gefuseerde- organisatie van start gaan. Huisvesting Ter bevordering van het efficiënt werken is er voor gekozen om op maximaal 2 locaties te gaan werken, te weten in Tiel en Leerdam. Hoewel het huurcontract van het pand in Deil nog doorloopt tot oktober 2015, is dit gebouw per 31-12-2014 ontruimd met uitzondering van de balie. 16
Jaarstukken 2014
De afdeling Klant is in Leerdam gehuisvest, de afdeling Ontwikkeling in Tiel. De afdeling Bedrijf is gesplitst: deels zijn de teams in Tiel gehuisvest en deels in Leerdam. Omdat alle werkplekken in principe flexibel zijn, kan elke medewerker een werkplek innemen op een locatie waar zijn/haar aanwezigheid op een bepaald moment gewenst is. In 2015 wordt verder gezocht naar een nieuwe locatie waarin alle afdeling gehuisvest kunnen worden. Automatisering Veel werk is verzet om de systemen van oud KW en oud SVT te integreren. Voordeel hierbij was dat beide corporaties gebruik maakten van Viewpoint. Deze slag is gerealiseerd zodat vanaf medio december 2014 beide systemen toegankelijk waren. Fusiekosten In 2013 zijn de voorbereidingen voor de fusie begonnen. Daarbij is afgesproken dat de gezamenlijke kosten door SVT werden voorgeschoten. Bij de fusie zijn alle kosten gebundeld. De totale fusiekosten tot en met heden (februari 2015) hebben rond de € 525.000 bedragen. In grote lijnen is dit budget als volgt besteed: Kosten externe adviezen Doorlichting van de financiële positie van de fusiepartners, bepalen van de meerwaarde van de fusie, doorlichting leningenportefeuilles, opstellen van een visiedocument, fiscale adviezen en het uitvoeren van een verzekeringsscan Juridische kosten Betreft juridische advieskosten, notariële kosten akte van fusie en kosten m.b.t. de inschrijving Kamer van Koophandel Procesbegeleiding Om het fusieproces zo objectief mogelijk in goede banen te leiden, is een externe deskundige ingehuurd. Ook is advies ingewonnen over de gewenste inrichting van de nieuwe organisatie. Tenslotte is bij SVT een vacature voor manager niet ingevuld met het oog op de fusie. Hiervoor is tijdelijke inzet ingehuurd. Huisvesting Onder deze noemer vallen de verhuiskosten (locatie Deil gesloten), maar ook kleine aanpassingen aan de kantoren, maar ook al het opstellen van een Programma van Eisen voor de toekomstige huisvesting. Personele aspecten Voor de vorming van de nieuwe afdeling en de plaatsing van medewerkers zijn diverse kosten gemaakt. Zo hebben alle leidinggevenden een assessment gevolgd en zijn functies opnieuw gewaardeerd. Verder is er onderzoek gedaan naar de werkstijlontwikkeling met het oog op de toekomstige organisatie. Communicatie Er is een nieuwe huisstijl met een daarbij behorend logo ontwikkeld. Ook de logo’s op de bedrijfsauto’s is aangepast. Kosten Personeelsbijeenkomsten In diverse stadia van het fusieproces zijn personeelsbijeenkomsten gehouden. Daarbij behoren de ‘startbijeenkomst’ in 2013 maar ook de officiële start van de fusie per 1 november 2014. Ook zijn er kosten gemaakt voor de diverse vergaderingen. TOTALE FUSIEKOSTEN
102.000
30.000 187.000
16.000
115.000
40.000 35.000
525.000
4.3 Formatie Conform de afspraken in het Sociaal Statuut is er bij de fusie geen sprake geweest van gedwongen ontslagen. Op het moment van de fusie was de formatie als volgt: 138,82 fte KleurrijkWonen, 27,82 fte SVT en 14,36 fte bij Bloeii BV, totaal 191 fte. Rekening houdend met de parttimers waren er op dat moment 214 personen in dienst van de nieuwe organisatie. Vanwege de fusie heeft een aantal medewerkers een functie elders aanvaard en hebben meerdere medewerkers gebruik gemaakt van de mogelijkheid met (vervroegd) pensioen te gaan.
17
Jaarstukken 2014
Dit betekent dat de organisatie per 31 december 2014 als volgt is ingedeeld: -
Directie Strategisch Team Afdeling Klant Afdeling Ontwikkeling Afdeling Bedrijf Bloeii BV Trainees Totaal
2,00 3,67 104,02 27,11 31,19 11,28 2,00 181,27
fte fte fte fte fte fte fte fte
Indicatoren HRM 31-12-2013 31-12-2014 Totaal aantal fte 177,2 169,99 Totaal aantal fte Bloeii BV 12,44 11,28 Gemiddelde leeftijd 45 46 Deeltijdfactor gemiddeld 0,9 0,9 Voor oud SVT waren er gedurende 2013 gemiddeld 38,22 fte in dienst. Dit is verwerkt in het totaal aantal fte per 31-12-2013. 4.4 Ziekteverzuim en –beleid Het ziekteverzuim was in 2014 als volgt: 2014 2013
KW 3,32 % 4,10 %
SVT 2,77 % 2,92 %
Voor beide organisaties is er sprake van een dalende tendens. Ter vergelijk: in 2013 bedroeg het landelijk gemiddelde 3,8 %. KleurrijkWonen is aangesloten bij de Arbo Unie; voor SVT was dat Arbo Vitaal (Achmea). In 2015 gaat de nieuwe organisatie verder met de Arbo Unie. Binnen de organisatie wordt veel aandacht besteed aan de voorkoming van en begeleiding bij ziekteverzuim. Die lijn wordt ook de volgende jaren gecontinueerd: Drie maal per jaar een Sociaal Medisch Overleg. Tijdens dit overleg bespreken de managers, directie en de HRM adviseur samen met de Arbo-arts en Verzuimconsulent de verzuimcijfers, verzuimtrends en cases van specifieke medewerkers. Elk overleg staat een verzuim gerelateerd thema centraal. Iedere twee weken vindt er een Bila plaats tussen de HRM adviseurs en de leidinggevenden. Verzuim is een terugkerend agendapunt. Met medewerkers die frequent verzuimen worden verzuimgesprekken gevoerd om ze bewust te maken van hun verzuimpatroon. 4.5 Traineebeleid Het beleid van voormalig KleurrijkWonen met betrekking tot de aanstelling van trainees is in overleg met SVT in 2014 voortgezet, Het tweede kwartaal zijn er twee trainees gestart, die voor beide organisaties inzetbaar zijn geweest. De doelstelling van het traineeprogramma 2014 - 2015 is (nieuwe) medewerkers met ‘high potential’ kwaliteiten gericht binnen de organisatie te ontwikkelen, zodat zij door middel van een versneld leertraject in te zetten zijn in respectievelijk de afdelingen Klant en Bedrijf. Het is traject is een combinatie van werken en leren, waarbij het werk een echte baan is op een afdeling binnen de organisatie. Naast werken wordt er veel aandacht besteed aan de persoonlijke ontwikkeling. De trainee binnen de afdeling Bedrijf heeft zich bezig gehouden met de actualisering van het risicomanagement; de trainee binnen de afdeling Klant met het verder ontwikkelen van Woongoud.
18
Jaarstukken 2014
4.6 Externe inhuur Voor beide organisaties gold het principe dat er geen structurele inhuur plaats zal vinden, aangezien de formatie feitelijk op orde is. Een uitzondering is gemaakt voor het fusieproces, waar op onderdelen specifieke deskundigheid is ingehuurd. In het financieel overzicht bij 4.2 is dit nader aangegeven. 4.7 Werving en selectie Werving bij vacatures wordt in eigen beheer uitgevoerd. Volgens afspraak worden vacatures eerst intern uitgezet. In het jaar 2014 zijn er 4 vacatures extern gepubliceerd op werk aan wonen van Aedes. 2 vacatures voor het Traineeship en 2 vacatures voor tijdelijke functies. 4.8 Ondernemingsraad Voor de OR is 2014 een druk en intensief jaar geweest. In alle vergaderingen is de fusie een belangrijk onderwerp van bespreking geweest. De ondernemingsraden van beide voormalige organisaties hebben nauw met elkaar samengewerkt. Het heeft er toe geleid dat er per 1 januari 2015 één nieuwe OR is samengesteld met vertegenwoordigers van de beide voormalige organisaties. Voor wat betreft de fusie heeft de OR advies gegeven over de volgende onderwerpen: Externe rapporten m.b.t. de nieuwe organisatie (o.a. het BMC rapport over de beoogde meerwaarde van de fusie); De ingestelde taskforce m.b.t. het uitwerken van organisatiemodellen; De consequenties van de standplaatsen van de medewerkers na de fusie; De toekomst van Bloeii BV; De huisvesting, zowel tijdelijk als de plannen voor definitieve huisvesting. Naast de fusie zijn ook de reguliere zaken aan de orde geweest. Te denken valt hierbij aan Arbozaken (BHV, veiligheid locatie Culemborg). Maar ook zaken als invulling WKR 2015 en de doelen voor de variabele beloning zijn aan de orde geweest. 4.9 Maatschappelijk verantwoord ondernemen KleurrijkWonen is een maatschappelijk georiënteerde organisatie. Bij het uitvoeren van de taken wordt dan ook waar mogelijk rekening gehouden met de maatschappelijke positie en het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de volgende punten. Inkoopbeleid Het aanbestedingsbeleid houdt rekening met duurzame materialen, voorzien van een daarbij behorend keurmerk. Energiebeleid Ook bij het energiebeleid speelt het maatschappelijk verantwoord ondernemen een grote rol. Bij de beschrijving van doel drie (Energielabel C voor 70% van onze woningen) wordt uitgebreid ingegaan op de activiteiten in dit kader, zoals uitgevoerde energiemaatregelen en alternatieve energie. Volstaan wordt met een verwijzing naar deze beschrijving. Bedrijfsauto’s In 2013 is vergelijkend onderzoek gedaan van een aantal automerken in verband met vervanging van (afgeschreven) bedrijfswagens. De belangrijkste normen betroffen hierbij de uitstoot van CO2 en brandstofverbruik (de laagste kilometerprijs). Op basis daarvan is gekozen voor een standaard ‘huismerk’ voor de komende jaren. Periodiek wordt geëvalueerd of de keuze nog steeds gehandhaafd kan blijven. Personeelsbeleid Ook bij het personeelsbeleid is het maatschappelijk verantwoord ondernemen de leidraad. In 2014 is het traineebeleid geëvalueerd en opnieuw vorm gegeven. Vervolgens zijn opnieuw 2 trainees aangesteld voor een periode van 1,5 jaar om werkervaring op te doen binnen de corporatie. Daarnaast worden waar mogelijk ook stageplaatsen gegeven ten behoeve van leerlingen van middelbaar en hoger (beroeps)onderwijs. KleurrijkWerken Binnen onze organisatie wordt gewerkt aan het zogenaamde ‘Nieuwe Werken’ (bij ons ‘KleurrijkWerken’ genoemd). Basisprincipe is dat er gewerkt kan worden in een omgeving waar je optimaal tot resultaten komt en dat er zoveel mogelijk digitaal gewerkt wordt. Ook de archivering van stukken vindt digitaal plaats.
19
Jaarstukken 2014
In de nieuwe organisatie wordt het ‘KleurrijkWerken’ verder uitgebouwd. In het programma van eisen voor nieuwe centrale huisvesting wordt met deze werkstijl ook rekening gehouden. Het organisatieschema van Stichting KleurrijkWonen ziet er in 2015 als volgt uit: RvC
Directie
Strategisch Team Klant
Ontwikkeling
* Manager * Programmamanagers * Projectenbureau * Bedrijfsbureau * Bloeii
* Management + communicatie * Team KCC * Team verhuur sociale sector * Team verhuur / verkoop vrije sector * Team wijkbeheer,overlast * Team projecten * Team dagelijks onderhoud
Bedrijf
* Manager * Team Audit & Control * Team Plannen & Verantwoorden * Team Administratie * Team HRM * Team I&A * Team Facilitaire zaken
4.10 Kwaliteit dienstverlening Wij vinden het belangrijk dat onze dienstverlening kwalitatief goed is en dat onze huurders deze als positief ervaren en waarderen. Ter beoordeling daarvan worden er gedurende het jaar onafhankelijke metingen uitgevoerd door KWH, het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector. De methodiek van KWH is vooral gericht op klantbeleving. Door deze aspecten continu te meten, kunnen we snel en adequaat reageren en de dienstverlening aan onze klanten op een optimaal niveau houden. In onderstaande tabel de resultaten over 2014 en een vergelijking met 2013. Aangezien de methodiek van KWH is gewijzigd, zijn niet alle onderdelen vergelijkbaar: Labelonderdeel Totaalscore Contact - Bereikbaarheid - Communicatie en Informatie Verhuizen - Woning zoeken - Nieuwe woning - Huur opzeggen Onderhoud - Reparaties - Onderhoud Ontevredenheid - Ontevredenheid
2013 7,5
2014 7,5
6,9 7,4
7,5
7,3 7,7 8,5
7,5 7,4 8,0
8,2 7,8
8,3 7,9
6,4
6,2
Zoals uit de tabel blijkt, is de totaalscore in 2014 gelijk aan die in 2013 en met een 7,5 doen wij het over het algemeen goed. De norm is 7 (en voor ontevredenheid 6,5). Op de meeste onderdelen scoren wij in 2014 hoger dan in 2013. Alleen op de onderdelen ‘Nieuwe woning’ en ‘Huuropzegging scoren wij iets lager, maar zeker naar tevredenheid. In 2013 scoorden we onvoldoende op Bereikbaarheid maar dankzij forse inzet in menskracht en kwaliteit is die score nu ruimschoots voldoende.
20
Jaarstukken 2014
Op het nieuwe onderdeel ‘Ontevredenheid’ scoorden wij in 2013 en ook nu onder de norm van een 6,5. De in 2014 genomen maatregelen hebben nog onvoldoende effect gehad. In de praktijk blijkt dit voor de meeste corporaties een lastig onderdeel om te managen. In 2015 gaan wij hiermee verder aan de slag. Ondanks dat wij op het onderdeel Ontevredenheid niet hebben voldaan aan de norm, wordt ons KWHhuurlabel toch verlengd. Zo heeft de Commissie Kwaliteitsverklaringen (CKV) geoordeeld. De Commissie heeft het als volgt verwoord: “Op het onderdeel Uiten van ontevredenheid scoort uw corporatie helaas onvoldoende. Omdat dit onderdeel in 2014 is vernieuwd, heeft de CKV met bijzondere aandacht gekeken naar de kwaliteit en betrouwbaarheid van de onderzoeksresultaten. Naar het oordeel van de CKV heeft de meetsystematiek van het onderdeel Uiten van ontevredenheid in 2014 niet optimaal gefunctioneerd: in de vragenlijst 2014 is de groep huurders bij wie uw corporatie de ontevredenheid heeft kunnen wegnemen, niet verdiepend naar hun mening gevraagd hoe uw corporatie is omgegaan met de ontevredenheid. Om die reden heeft de CKV besloten om het KWH-Huurlabel voor uw corporatie toch te verlengen. De CKV en KWH feliciteren u en uw collega's van harte met dit resultaat! KWH heeft in nauw overleg met haar leden de meetsystematiek op het onderdeel Uiten van ontevredenheid voor de metingen in 2015 aangepast. Met de nieuwe vragenlijst kunnen alle relevante huurders hun mening geven over hoe uw corporatie omgaat met uitingen van ontevredenheid waardoor een betrouwbaar beeld ontstaat van de kwaliteit van dienstverlening van uw corporatie”. 4.11 Ontwikkelingen Politiek In het afgelopen jaar is de omgeving waarbinnen corporaties werken onder invloed van politieke ontwikkelingen sterk veranderd. Er is sprake van steeds meer regelgeving, die een negatieve invloed heeft op de mogelijkheden van corporaties om hun sociale taak uit te voeren. Vanaf december 2013 is de Verhuurderheffing voor corporaties een feit. Deze heffing stuit op veel bezwaren: om deze te kunnen betalen kunnen corporaties steeds minder investeren. KleurrijkWonen heeft de nodige organisatorische en andere maatregelen getroffen om minder uitgaven en extra inkomsten te genereren. Toch ontkwamen wij er niet aan om daarnaast ook ruimte in het huurbeleid of in inkomensafhankelijke huurverhoging te zoeken. Dat kan echter alleen als we sturen op het garanderen van betaalbaarheid. Staatssteun De Europese commissie heeft in 2011 bepaald dat tenminste 90% van de vrijkomende sociale woningen (met een huurprijs tot € 699,48 prijspeil 2014) moet worden toegewezen aan huishoudens met een inkomen onder de € 34.678 (prijspeil 2014). Jaarlijks moeten de corporaties aangeven of zij aan deze verplichting hebben voldaan. Bij het niet nakomen, raakt de corporatie mogelijk de borging van het WSW kwijt voor het aantrekken van leningen. Herziene Woningwet Deze herziene woningwet houdt onder andere in dat de overheid er vanuit gaat dat corporaties zich strikt bezig gaan houden met hun kerntaak. Volgens de overheid betekent dit dat woningcorporaties betaalbare woningen aanbieden met een kwaliteit die daarbij hoort. Dat zij investeren in energiezuinigheid en noodzakelijke aanpassingen uitvoeren zodat mensen met zorgbehoeften langer thuis kunnen blijven wonen. Leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed Het kabinet wil de werkzaamheden op het terrein van de leefbaarheid nader definiëren ten opzichte van de huidige praktijk. Er moet gaan gelden dat het om werkzaamheden gaat die samenhangen met het sociale woningbezit (DAEB = Diensten van Algemeen Economisch Belang) en het daaraan ondergeschikte en direct daarmee verbonden maatschappelijke vastgoed. Uitgangspunt is dat de werkzaamheden een op de wijk, buurt of het buurtschap gerichte functie hebben, in gebieden waar de corporatie bezit heeft. Overig In het wetsvoorstel wordt ook voorgesteld de corporatie op te splitsen in twee van elkaar gescheiden bedrijfsonderdelen, zijnde de DAEB-tak (Diensten van Algemeen Economisch Belang), die de kerntaken van de corporatie uitvoert en de niet-DAEB tak die belast is met alle overige (commerciële) werkzaamheden.
21
Jaarstukken 2014
Met de scheiding moet worden geborgd dat werkzaamheden in de niet-DAEB tak worden uitgevoerd zonder compensatie (staatssteun) zodat er onder gelijke condities als die gelden voor marktpartijen wordt geopereerd en er geen sprake is van marktverstoring. 4.12 Algemene interne en externe financiële ontwikkelingen Een van de eisen die het Burgerlijk Wetboek in artikel 2:391, lid1 stelt aan het jaarverslag is dat het verslag een ‘getrouw’ beeld moet geven van onder andere de ontwikkelingen gedurende het boekjaar. Dit betreft zowel financiële als niet-financiële ontwikkelingen. Hierna wordt op verschillende zaken ingegaan.
Algemeen De formatievermindering zal in 2015 verder doorgang vinden, waardoor de loonsom verder zal afnemen. Ook de verlaging van de pensioenbijdrage (zowel voor de werknemer als voor de werkgever) zal een gunstig effect heeft op de ontwikkeling van de loonsom. - De kosten van de diverse personeelsregelingen zullen de komende jaren afnemen. Op basis van het Sociaal Plan zullen de arbeidsvoorwaarden van de oud-SVT-ers de komende twee jaar (2015 en 2016) in stand blijven. Daarna zal een gefaseerde afbouw plaatsvinden tot het niveau van oud-KleurrijkWonen. - De bijdrage aan het Rijk (de sanerings- en verhuurderheffing) betekende in 2014 een fors beslag op de financiële middelen. -
-
Verhuurderheffing Saneringsheffing Totaal
SVT raming 2.100.000 460.000 2.560.000
KW raming 5.856.000 2.500.000 7.956.000
TOTAAL
WERKELIJK
7.956.000 2.960.000 10.516.000
8.486.751 2.925.162 11.411.913
Voor het jaar 2015 is meegedeeld dat er voorlopig geen aanleiding is om een saneringsbijdrage in rekening te brengen bij de corporaties. In de begroting 2015 is deze post dan ook nihil geraamd. Rol van het WSW WSW is een privaatrechtelijke stichting. Als ‘hoeder van de borg’ draagt WSW bij aan optimale financiering van de volkshuisvesting door objectief risicomanagement. Dat is de kerntaak van het WSW. Objectief in de zin van het voeren van een evenwichtig, eenduidig en voorspelbaar risicomanagement dat rekening houdt met alle belangenhouders. WSW zorgt er op die manier voor dat deelnemende corporaties toegang hebben tot de kapitaalmarkt tegen zo optimaal mogelijke financieringskosten. Dat doet WSW door borg te staan voor de rente- en aflossingsverplichtingen van door WSW geborgde leningen van corporaties. De borgstelling van WSW is ingebed in een zekerheid structuur. Die structuur moet ervoor zorgen dat er voldoende financiële middelen beschikbaar zijn om eventuele financiële problemen bij één of meerdere WSW-deelnemers op te lossen zonder dat het borgstelsel zelf in gevaar komt. Op basis van voornoemde werkwijze is de verwachting dat KleurrijkWonen in categorie twee valt (geborgde schuld tussen € 250 miljoen en € 1 miljard) met een ‘laag’ risiconiveau. Rol van het CFV Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) is belast met het financiële toezicht op de corporaties. De wettelijke grondslag is gebaseerd op de artikelen 71 – m73 van de Woningwet. Hierin zijn de taken, de bestuurlijke inrichting, de bevoegdheden van CFV en met ministerieel toezicht van de minister geregeld. De rapportage strekt zich uit over de financiële positie van individuele corporaties, mede ter signalering van mogelijke toekomstige saneringen. Ook over de sector als geheel wordt gerapporteerd. Het financieel toezicht van CFV is gebaseerd op een zestal principes: risicogericht, professioneel, slagvaardig, transparant, samenwerkend en onafhankelijk. Door goed toezicht wil CFV risico’s eerder signaleren en sneller acteren om financiële problemen zo veel mogelijk te voorkomen. e
In het 4 kwartaal 2014 zijn de toezichtbrieven 2014 ontvangen voor zowel KleurrijkWonen als SVT. Voor beide organisaties heeft CFV geen aanleiding gezien tot het doen van interventies. In een reactie aan CFV is aangegeven dat in 2015 verder wordt gewerkt aan de verbetering van de interne beheersing (o.a. risicomanagement en interne auditing).
22
Jaarstukken 2014
5. Bericht van de Raad van Commissarissen 5.1
Algemeen
Het jaar 2014 is een bijzonder jaar. Per 31 oktober 2014 heeft er een fusie plaatsgevonden tussen de stichting KleurrijkWonen te Geldermalsen en SVT te Tiel. De nieuwe corporatie is verder gegaan onder de naam KleurrijkWonen. In dit verslag zullen de punten die op vergelijkbare wijze vorm en inhoud hadden in STV en oud- en nieuw KleurrijkWonen zonder verdere specificatie naar corporatie worden beschreven. Op onderdelen zal wel een uitsplitsing plaats vinden indien dit noodzakelijk is voor de volledigheid van deze verantwoording. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. Tevens geeft zij vorm en inhoud aan de werkgeversrol met betrekking tot de bestuurders. De Raad van Commissarissen houdt onder andere toezicht op: de realisatie van de doelstellingen van de corporatie; de realisering van de volkshuisvestelijke opgaven; de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; de opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; het kwaliteitsbeleid; de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; het financieel verslaggevingsproces; de naleving van toepasselijke wet- en regelgeving; Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen en bevat onder andere het toezicht op het risicomanagement en de interne beheersing van verbindingen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen zijn in de statuten van omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Commissarissen. Zowel de statuten als het reglement zijn op de website geplaatst. In dit jaarverslag legt de Raad van Commissarissen, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Commissarissen: wet en regelgeving zoals het BBSH; de Governance- en Aedes code; de statuten van de stichting en de gelieerde rechtspersonen; de reglementen van de RvC en de RvB; het Treasurystatuut van de stichting en voor de verbindingen; het toetsingskader investeringen zoals aanwezig bij oud- en nieuw KleurrijkWonen; het verbindingenstatuut zoals aanwezig bij oud- en nieuw KleurrijkWonen; het ondernemingsplan met daarin de goedgekeurde missie; het jaarplan; de begroting; de managementletter van de accountant; het oordeel van het CFV en het WSW; een concrete (kwalitatieve) norm voor financiële continuïteit; afspraken met externe belanghebbenden. Dit toezichtkader is door de Raad van Commissarissen in 2014 gebruikt bij het nemen van beslissingen, het beoordelen van bestuursvoorstellen en de bewaking van de realisatie van de corporatiedoelstellingen. Het begin 2011 vastgestelde Ondernemingsplan van oud KleurrijkWonen kent een heldere ambitie en is uitgewerkt in 4 concrete meetbare doelen. Gezien de voorgenomen fusie in de loop van 2014 is ervoor gekozen de looptijd van het beleidsplan te verlengen t/m 2014. Het ondernemingsplan van SVT had een looptijd tot 2016. Inhoudelijk lagen de ambitie en doelstellingen in elkaars verlengde.
23
Jaarstukken 2014
5.2
Ambitie 2015-2017
Ten behoeve van de fusieorganisatie is een nieuw beleidsplan opgesteld. In dit plan is de ambitie als volgt verwoord: “Wij willen de vernieuwende corporatie zijn met een sterke lokale en regionale binding. Huishoudens met een inkomen tot € 38.000 zijn tevreden over het zoeken naar en wonen in een betaalbare woning.” Vanuit deze ambitie zijn vijf concrete en meetbare doelen gesteld voor de komende drie jaar. Deze luiden: 1. Ieder jaar wordt er minstens één vernieuwing geïmplementeerd in het reguliere bedrijfsproces die ten gunste komt van de klant. We vinden vernieuwing voor de komende jaren van extra groot belang; de ontwikkelingen op ons werkgebied en de financiële mogelijkheden dwingen ons om bewust op zoek te gaan naar efficiencyverbeteringen. 2. Onze lokale en regionale belanghouders zijn tevreden over de samenwerking: zij zien ons als een betrouwbare partner en herkennen en waarderen de dingen die wij doen. Het is belangrijk om je belanghouders te kennen, ze in beeld te hebben en te weten wat er bij hen speelt. Maar ook andersom: ze moeten ook weten wie wij zijn en wat er bij ons speelt. 3. Minimaal 75% van onze doelgroep woont bij ons met een acceptabele woonlast (op basis van Nibud) De betaalbaarheid voor onze doelgroep verdient veel aandacht. Juist nu huur- en energieprijzen stijgen, hypotheekregels strenger worden en koopkracht afneemt, willen we garanderen dat onze klanten bij ons betaalbaar kunnen blijven wonen. Dat vraagt lef. Want betaalbaar wonen wordt beïnvloed door veel andere partijen. 4. 80% van onze huurders is tevreden met de woning en met de woonomgeving We maken hierbij een splitsing tussen woning en woonomgeving. De invloed van de corporatie op de woonomgeving is afhankelijk van samenwerking met andere partners, zoals gemeenten. 5. 70% van de actief woningzoekenden is tevreden over hoe de organisatie ze helpt in hun zoektocht naar een woning De nieuwe organisatie wil zich inzetten voor een goed zoekproces van woningzoekenden naar het vinden van de gewenste woning, door de inzet van een transparant, modern en effectief woonruimteverdelingssysteem. Dat is immers de kern van ons werk. Wij willen ons als organisatie hierin onderscheiden. Per doel hebben we een aantal strategieën bedacht om het doel te bereiken. Daarbij zijn ook de risico’s in kaart gebracht (zie de uitgebreide versie van ons ondernemingsplan). De realisatie van de doelen wordt gevolgd middels een consequent op deze basis opgezette P&C cyclus. 5.3
Taak en werkwijze
Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Commissarissen zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren betreffende de (financiële) resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden. De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat er speelt in het speelveld van de corporatie: -
overleg met bestuur; overleg met externe accountant; overleg met huurdersorganisatie; overleg met Ondernemingsraad; overleg met stakeholders;
24
Jaarstukken 2014
-
volgen van diverse seminars; literatuur van Aedes en de VTW; het bijwonen van presentaties van verschillende managers en medewerkers; het kritisch volgen van berichten en commentaren in de pers.
De Raad van Commissarissen van oud KleurrijkWonen is in het afgelopen jaar 5 maal bijeen geweest. De evaluatie van het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen evenals dat van de individuele leden heeft begin januari 2014 plaatsgevonden. Van dit evaluatie gesprek is een verslag opgesteld. Het gesprek heeft geen aanleiding gegeven tot belangrijke aanpassingen in het functioneren van de RvC maar heeft wel een aantal agendapunten opgeleverd ter verdere verdieping. Per 1 november zijn de heren A. Wind en A.R.A van Engelen afgetreden als lid van de Raad van Commissarissen. In juni is er overleg geweest tussen de Raad van Commissarissen en de huurdersorganisatie. In dit overleg is stilgestaan bij de onderlinge samenwerking, de voorgenomen fusie, de vele landelijke ontwikkelingen en de effecten daarvan op de volkshuisvesting in de regio en op de organisatie van KleurrijkWonen. Ook het functioneren van het bestuur is door de Raad besproken. Januari 2014 heeft een functioneringsgesprek plaatsgevonden. Daarbij is geconcludeerd dat de Raad van Bestuur goed functioneert en anticipeert op de vele actuele ontwikkelingen. Eveneens is vastgesteld dat het voornemen om meerdere geledingen te betrekken bij de participatie en uitvoering van de doelstellingen van de corporatie is geslaagd. Er wordt gezocht om hier permanente structuren voor te ontwikkelen. Daarnaast is er in oktober een formele beoordeling geweest. Deze beoordeling wordt uitgevoerd op basis van de afgesproken criteria voor het variabele salaris deel van de Raad van Bestuur. Daar het hier meetbare doelen betreft kan de beoordeling objectief worden vastgesteld. De Raad van Commissarissen van oud SVT is in het afgelopen jaar 5 maal bijeen geweest. In juni heeft de Raad van Commissarissen haar functioneren geëvalueerd op de gebieden: Toezichthoudende rol Adviserende rol Werkgeversrol Effectiviteit als team. In de evaluatie is ingegaan op de verschillen in waardering op de verschillende onderdelen binnen de Raas van Commissarissen en zijn aandachtspunten bepaald die zijn meegenomen in de aanloop naar de fusie met KleurrijkWonen. Per 24 augustus 2014 is mevrouw U.W. Looman afgetreden als lid van de Raad van Commissarissen. De vacature is met het oog op de fusie in 2014 niet vervuld. Het functioneren van het bestuur van oud SVT is aan het einde van zijn zittingsperiode besproken. Dit heeft ertoe geleid dat de bestuurder decharge heeft gekregen voor het tot fusiedatum gevoerde beleid. De Raden van Commissarissen hebben met het oog op de fusie twee maal een gezamenlijke vergadering belegd waarin is gesproken over beleids- en Governance thema’s voor de fusieorganisatie. Deze vergaderingen zijn mede voorbereid door een afvaardiging van vier personen, twee uit iedere Raad van Commissarissen. Dit heeft geleid tot een efficiënte vaststelling van het Beleidsplan en de invulling van de Governance in de eerste vergadering van de fusieorganisatie. Ook is overleg gevoerd met een afvaardiging van de gezamenlijke ondernemingsraden. Hierin is ook gesproken over de gang van zaken binnen de organisaties en wijze van overleg tussen de OR en de Raad van Bestuur. Daarbij zijn afspraken gemaakt over de omgang tussen de Raad van Commissarissen en de OR in de toekomstige organisatie. Tenslotte hebben de Raden van Commissarissen samen met de bestuurders en een aantal medewerkers een rondleiding gehad langs elkaars projecten zodat inzicht werd verkregen in de lokale en regionale vraagstukken en dillema’s. De Raad van Commissarissen van het nieuwe KleurrijkWonen is tweemaal bijeen geweest eind 2014. In de eerste vergadering zal een groot aantal zaken vastgesteld die van belang zijn met het oog op de governance en beleid van de nieuwe organisatie. In december is de begroting 2015 vastgesteld en zijn diverse actualiteiten besproken. Daarnaast is stilgestaan bij de werkwijze van de nieuwe organisatie.
25
Jaarstukken 2014
Geen van de leden van de Raden van Commissarissen is frequent of structureel afwezig geweest bij vergaderingen. De Raden van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar de volgende besluiten genomen dan wel haar goedkeuring gegeven aan besluiten van de Raad van Bestuur betreffende: - Jaarverslag en jaarrekening 2013 van de stichtingen en van de (KleurrijkWonen) verbindingen; - Begroting 2015 van de stichting en van de verbindingen; - Voortgang en Ondernemingsplan; - Projecten; - De voorgenomen fusie met SVT in de loop van 2014; - Organisatieontwikkeling 2015; - Strategische organisatieontwikkeling; - Aan- en verkoop van woningen; - De beoordeling van de Raad van Bestuur van KleurrijkWonen en de bestuurder van SVT; - Opdrachtbevestiging accountantscontrole en de selectie van een accountant t.b.v. de fusieorganisatie; - Opdrachtverstrekking externe audits In de besluitvorming hebben de Raden van Commissarissen bijzondere aandacht besteed aan de risico’s en de meerjarige financiële gevolgen voor de kasstromen en het vermogen. Zo werd bij oud KleurrijkWonen bijvoorbeeld ieder kwartaal inzicht gegeven in de consequenties van de projectbesluiten op de kasstromen en het vermogen, gerelateerd aan de begroting. Daarnaast wordt twee keer per jaar een doorrekening gemaakt van het maximale risico van de onverkochte woningen, waarbij ervan uit wordt gegaan dat vanaf dat moment alle projecten worden uitgevoerd, zonder dat er nog een woning wordt verkocht. Ook wordt er in de financiële doorrekening van de begroting gewerkt met een risicoanalyse. In de agenda van de RvC bijeenkomsten wordt ruimte gereserveerd om actuele thema’s nader uit te diepen. Door de betrokken medewerk(st)er worden hieromtrent presentaties verzorgd. Zo zijn onder meer de volgende thema’s in het verslagjaar aan de orde gesteld, risicomanagement en waardering tegen marktwaarde, inclusief het bijbehorende Taxatie Management Systeem. De koppeling van de gevraagde besluitvorming aan de ambitie en de ondernemingsdoelstellingen is aan de orde geweest bij de (her)beoordeling van het verbindingenstatuut, de projectvoorstellen, de aan- en verkoop van woningen en bij de beoordeling van de raad van Bestuur. De kwartaalrapportages zijn zodanig opgebouwd dat de verantwoording aansluit op de bedrijfsdoelen. De opbouw van zowel het jaarverslag 2013 als de begroting 2015 sluit volledig aan bij de opbouw van het ondernemingsplan. Op deze wijze wordt het mogelijk gemaakt om de realisatie van de gestelde doelen te blijven volgen. In de vergaderingen de volgende gespreksonderwerpen aan de orde geweest: - Governance; - aanbestedingsresultaten; - rapportages accountant, externe procesaudit, CFV, WSW en de bevindingen uit de interne controle, - financieel beleid - jaarplan en financiële continuïteit; - risicomanagement; - inzet vermogen en efficiency hiervan; - doelmatigheid van de organisatie; - rechtmatigheid; - treasurystatuut; - verkopen; - huisvesten primaire doelgroep; - doorstroming en de organisatie van verhuisketens; - betrekken bewoners bij beleid en beheer; - leefbaarheid; - kwaliteit woningbezit; - verkoop van bestaand woningbezit; - wonen en zorg;
26
Jaarstukken 2014
5.4
voortgang projecten; voorbereiding en uitvoering woningisolatie; vaststelling Informatieplan; vaststelling biedingen Vestia bezit Leerdam en Tiel HRM ontwikkelingen Prestatieafspraken Tiel Huurdertevredenheidsonderzoek. Onafhankelijkheid
De Raden van Commissarissen waken ervoor dat de leden van de raad naar zijn oordeel in formele zin onafhankelijk zijn in het licht van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. De Raden van Commissarissen concludeert dat alle leden in het verslagjaar aan deze criteria hebben voldaan en onafhankelijk hun taak hebben uitgeoefend. De Raad van Commissarissen een gedragscode voor haar eigen leden van de Raad van Commissarissen en een gedragscode voor de leden van het bestuur vastgesteld. In deze gedragscodes zijn de bepalingen over onafhankelijkheid en tegenstrijdige belangen vastgelegd. Tevens heeft de Raad een ‘Regeling Melding Onregelmatigheden’ vastgesteld. Ieder lid van de Raad van Commissarissen heeft de gedragscode onderschreven. In 2014 is er geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Commissarissen en of het bestuur betrokken waren. Tevens vervult geen van de leden van de Raad van Commissarissen of het bestuur een nevenfunctie die onverenigbaar is met het lidmaatschap van de Raad of het bestuur. Een overzicht van de nevenfuncties van de leden van de RvC is opgenomen in bijlage 3 en die van de Raad van Bestuur in hoofdstuk 9. In 2014 is binnen de organisaties geen gebruik gemaakt van de ‘Regeling Melding onregelmatigheden’. 5.5
Deskundigheid en samenstelling
De Raad van Commissarissen van KleurrijkWonen bestaat ultimo 2014 uit 7 personen. De Raad van Commissarissen van oud KleurrijkWonen bestond op fusiedatum uit 5 personen en die van Oud SVT bestond op dat moment uit 4 personen. De Raad van Commissarissen werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Commissarissen. De profielschetsen zijn met het oog op de fusie in 2014 herijkt en staan op de website van KleurrijkWonen. 5.6
Werkgeversrol Raad van Commissarissen van oud KleurrijkWonen
De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor een goed Bestuur, onder meer door benoeming, schorsing, ontslag en jaarlijkse evaluatie van het bestuur. In 2014 is de samenstelling van het bestuur niet gewijzigd. De Raad van Commissarissen heeft eind 2008 het bezoldigingsbeleid en de arbeidsvoorwaarden van het bestuur vastgesteld. Een en ander is vastgelegd in de besluitvorming van de Raad van Commissarissen. De bezoldiging is conform de Sector brede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Contracten met het bestuur worden zijn aangegaan voor onbepaalde tijd. De Raad van Commissarissen heeft hiervoor gekozen, omdat beide bestuurders bij de fusie al een contract voor onbepaalde tijd hadden. Voor de huidige leden van het bestuur geldt een opzegtermijn van 4 (bij opzegging door werkgever) dan wel 2 (bij opzegging door werknemer) maanden. Er is bij één van de leden van de RvB een afvloeiingsregeling in de arbeidsovereenkomst opgenomen waarmee oude rechten werden gerespecteerd. Vanaf 2009 zijn geen nieuwe afspraken gemaakt over het vaste salaris, het salarisperspectief en de autokostenvergoeding. Naast het vaste salaris is sprake van een door de Raad toe te kennen variabel salaris van maximaal 10 % van het vaste salaris, afhankelijk van de beoordeling en de realisatie van de gemaakte prestatie-eisen. Aan het bestuur is een pensioen toegezegd op basis van de CAO regeling. De pensioenkosten worden conform de CAO gefinancierd. De overige arbeidsvoorwaarden zijn gebaseerd op de CAO Woondiensten en de
27
Jaarstukken 2014
bedrijfseigen regelingen. In 2014 zijn er geen wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur aangebracht. De Raad van Commissarissen heeft in de vergadering buiten aanwezigheid van het bestuur het functioneren van het bestuur als geheel en van de afzonderlijke leden besproken, gevoed door de zelfevaluatie van het bestuur. De Raad van Commissarissen heeft vervolgens in het jaarlijkse beoordelingsgesprek vastgesteld, dat de prestatie-eisen in 2013 allemaal zijn gerealiseerd. Op grond hiervan is aan het bestuur een variabele beloning van 9 % van het vaste salaris toegekend. 5.7
Audit- en renumeratiecommissie van oud KleurrijkWonen
De bij de fusie gemaakte afspraak om op voorhand geen Auditcommissie in te stellen heeft sindsdien niet geleid tot een andere zienswijze. Reden daarvoor is dat we in gezamenlijkheid het “toezicht” gestalte willen geven. Mocht het toezicht dit noodzakelijk maken, dan wordt overgegaan tot het ad hoc instellen van een commissie. De voorzitter en de vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen treden op als renumeratiecommissie. Zij doen voorstellen die de goedkeuring van de Raad behoeven en hebben geen eigenstandige beslissingsbevoegdheid. 5.8
Werkgeversrol Raad van Commissarissen van oud SVT
De arbeidsovereenkomst met de directeur-bestuurder was in 2010 aangegaan voor onbepaalde tijd. Voor het bestuursmandaat was een overeenkomst gesloten voor vier jaar met een optie voor verlenging. Voor de overeengekomen primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden van de directeurbestuurder is de overgangsregeling volgens de WNT van toepassing. Op basis van de arbeidsovereenkomst is door de Raad van Commissarissen in oktober 2014 een beëindigingsvergoeding aan de heer Jasper betaald ten bedrage van € 126.408 vanwege de beëindiging van zijn rol als bestuurder van SVT. De arbeidsovereenkomst van de heer Jasper wordt per 1 maart 2015 ontbonden. Tot deze tijd houdt hij zich bezig met het verzorgen van de overdracht van bestuurlijke dossiers aan de Raad van Bestuur van het nieuwe KleurrijkWonen. 5.9
Remuneratiecommissie van oud SVT
De remuneratiecommissie binnen de Raad van Commissarissen is het aangewezen orgaan om toe te zien op de bestuurder, zijn prestaties en bezoldiging. In het jaarlijkse beoordelingsgesprek is vastgesteld dat de opgestelde en afgesproken prestatie-eisen in 2014 zijn gerealiseerd. Met het oog op de fusie eind oktober 2014 heeft de bestuurder decharge ontvangen van de Raad van Commissarissen. 5.10 Auditcommissie van oud SV In de Governance Code is beschreven dat de Raad van Commissarissen een Auditcommissie kan instellen die toezicht houdt op de werking van de interne risicobeheersing en controlesystemen, het systeem van financiële informatieverschaffing, de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant. De Auditcommissie van SVT fungeerde als voorportaal van de Raad van Commissarissen en werd op specifieke onderwerpen ingeschakeld voor advies. De Auditcommissie heeft in het verslagjaar geen afzonderlijk overleg met de werkorganisatie gehad. Samen met het bestuur beoordeelt de Raad van Commissarissen tenminste eens in de vier jaar het functioneren van de externe accountant. Herbenoeming had eind 2012 plaatsgevonden. 5.11
Werkgeversrol Raad van Commissarissen van het nieuwe KleurrijkWonen
De Raad van Bestuur van de overnemende stichting KleurrijkWonen is in functie gebleven bij de fusie. Om die reden is er sprake van doorlopende arbeidsovereenkomsten en zijn geen nieuwe afspraken gemaakt. Ten behoeve van de beoordeling van de Raad van bestuur in 2015, zijn opnieuw prestatieindicatoren benoemd.
28
Jaarstukken 2014
5.12 Audit- en renumeratiecommissie van het nieuwe KleurrijkWonen In het belang van de invulling van de gezamenlijke integrale verantwoordelijkheid van de Raad van Commissarissen is ervoor gekozen om geen Auditcommissie in te stellen. Besluitvorming over de werkgeversrol m.b.t. de Raad van Bestuur is eveneens niet gedelegeerd aan de renumeratiecommissie maar vindt in de voltallige Raad van Commissarissen plaats. Wel wordt eventuele besluitvorming hieromtrent voorbereid door de agendacommissie van de Raad van Commissarissen.
Tiel, juni 2015 Raad van Commissarissen KleurrijkWonen R.J. Hagemans; Voorzitter D.J. Hol; Vice-voorzitter A.B. Blase M.P. de Wit P.A.J.M. van den Hurk C.H.W. Buurman H.F. Vos
29
Jaarstukken 2014
6. Prestaties 2014 Het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector) noemt zes prestatievelden waarover corporaties zich dienen te verantwoorden. De prestatievelden zijn: - Prestatieveld 1 Kwaliteit van de woningvoorraad - Prestatieveld 2 Huisvesten van de doelgroep - Prestatieveld 3 Betrekken van de bewoners bij beleid en beheer - Prestatieveld 4 Financiële continuïteit - Prestatieveld 5 Leefbaarheid - Prestatieveld 6 Wonen en Zorg In de ondernemingsplannen zoals die in 2014 van toepassing waren voor zowel KleurrijkWonen als SVT, zijn deze ‘prestatievelden’ feitelijk uitgewerkt in concrete doelstellingen van het Ondernemingsplan. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de behaalde resultaten van deze doelstellingen gecombineerd met de verantwoording van de prestatievelden. 6.1. Ondernemingsdoel 1: Klanttevredenheid woning en woonomgeving minimaal een 7 6.1.a Strategieën Beide voormalige organisaties hadden een aantal strategieën geformuleerd om de doelstellingen te kunnen realiseren. Bij KleurrijkWonen lag het accent op het verrichten van gerichte wijkinspanningen, het opstellen en uitvoeren van verbeterplannen in samenwerking met de betrokken ketenpartners, maar ook het gericht werken aan public relations (pr), SVT had vergelijkbare strategieën wat tot uitdrukking komt in het doen van ingrepen in de woning op het gebied van veiligheid en de directe fysieke leefomgeving en ook het wooncomfort binnen de woning verbeteren. Ook de voorlichting rondom het gebruik van de woning was een aandachtspunt. 6.1.b Resultaten In de navolgende paragrafen wordt beschreven welke acties in het kader van de klanttevredenheid zijn uitgevoerd. 6.1b.1 Prestatieveld 1: Kwaliteit woningvoorraad De kwaliteit van onze woningvoorraad komt tot uitdrukking in een aantal factoren, die hierna worden beschreven en/of in een tabel uitgedrukt. De woningvoorraad is in omvang aan verandering onderhevig. Uiteraard worden er woningen verkocht, maar ook worden nieuwe woningen opgeleverd en verhuurd die aansluiten bij de woonwensen van onze doelgroep. Op deze manier optimaliseren we de kwaliteit van de woningvoorraad. Ook is het één van de middelen om te sturen op de slaagkans van onze doelgroep. -
Klanttevredenheid / klanttevredenheidsonderzoek
Gemeente Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Totaal
Respons 22% 27% 33% 23% 27% 25%
% Tevreden Tevreden % heid Bewoners heid bewoners woonomg >=7 woning >= 7 eving 7,4 82% 7,1 74% 7,5 85% 7,5 83% 7,5 86% 7,5 85% 7,6 80% 7,5 77% 7,4 81% 7,4 85% 7,5 83% 7,4 79%
Tiel en Buren konden nog niet in de tabel worden verwerkt. In Tiel gaf 76% van de huurders een 7 of meer voor de tevredenheid over de woning. Gemiddeld scoorde de tevredenheid over de woning een 7,1. De tevredenheid over de woonomgeving lag lager, 65% van onze huurders gaf de omgeving een 7 of meer. Gemiddeld scoorde de woonomgeving een 6,7
30
Jaarstukken 2014
-
Prijs-kwaliteitsverhouding
Prijsklasse
%
C'borg
G'malsen
%
G'landen
%
L'dam
%
L'waal
%
Buren
%
Tiel
%
Totaal
419
11%
384
17%
228
19%
529
17%
127
10%
146
22%
601
20%
2.434
1.945
52%
1.309
56%
756
64%
1.941
61%
799
61%
456
68%
1.978
67%
9.184
868
23%
364
16%
120
10%
452
14%
204
15%
60
9%
331
11%
2.399
Dure huur ( ≥ € 699,48)
131
3%
77
3%
24
2%
61
2%
55
4%
12
2%
45
2%
405
Koopgarant
407
11%
192
8%
48
4%
184
6%
135
10%
0
0%
0
0%
966
3.167 100%
1.320
100%
674
100%
2.955
Goedkope huur (< € 389,05) Betaalbaar 1 ( ≥ € 389,05 - < € 596,75) Betaalbaar 2 ( ≥ € 596,75 - < € 699,48
Totaal
3.770 100%
2.326 100%
1.176 100%
100% 15.388
De checklist die wordt gebruikt om te bepalen of een woning geschikt is voor vrije sector huur wordt doelmatig gebruikt door de verhuurmakelaars. Zij bepalen aan de hand van vaste criteria of een woning geschikt is voor vrije sector en bepalen de huurprijs op basis van de WOZ waarde. Op die manier is een goede borging tussen prijs en kwaliteit goed in het proces geborgd. Door het gebruik van de checklist ontstaat een marktconforme huurprijs. De checklist is in 2014 nog bijgesteld aan de hand van gebruikerservaringen. De voorraad Koopgarantwoningen is in 2014 gegroeid met 19 woningen. De totale voorraad aan Koopgarantwoningen komt daarmee op 966. We zien daarmee dat de keuze voor 2014 om de voorraad Koopgarantwoningen te gaan beperken, haar vruchten afwerpt. Formeel gezien zijn deze woningen niet ons eigendom. Bij terugkoop van deze woningen, worden zij weer verhuurd of opnieuw verkocht. -
Aan en verkooptabel
Prijsklasse
Goedkope huur (< 389,05)) Betaalbare huur ( ≥ € 389,05 - < € 699.49
Culemborg
Geldermalsen
Giessenlanden
Leerdam
Lingewaal
Buren
Tiel
Totaal KleurrijkWonen
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
2
0
0
0
1
0
0
0
1
0
1
0
8
0
13
aangekocht
0
10
6
13
2
11
0
22
0
13
1
2
0
22
0
93
9
Dure huur ( ≥ € 699.49)
4
9
4
3
0
0
5
4
2
1
0
0
2
0
17
17
Koopgarant
9
16
9
5
4
0
10
2
10
2
0
0
0
0
42
25
25
31
26
10
16
0
37
6
26
4
3
0
32
0
165
51
Totaal
Woningtype
eengezinswoning meergezinswoning met lift meergezinswoning zonder lift grondgebonden seniorenwoning Totaal
Culemborg
Geldermalsen
Giessenlanden
Leerdam
Lingewaal
Buren
Tiel
Totaal KleurrijkWonen
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
verkocht
aangekocht
16
10
17
4
10
0
27
4
16
0
3
0
32
0
121
18
0
5
0
1
2
0
0
0
0
1
0
0
0
0
2
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
16
15
17
5
12
0
27
4
16
2
3
0
32
0
123
24
In 2014 zijn in totaal 165 woningen verkocht, waarvan 42 (33%) binnen de Koopgarant portefeuille. De startersrenteregeling is toepast bij 19 verkopen (15%). De overige 65 woningen zijn in de vrije sector verkocht. We hebben daarmee de verkoopdoelstelling van 2014 behaald. Nieuwbouw Om de slaagkans van de verschillende doelgroepen te vergroten, realiseert KleurrijkWonen in haar werkgebied ook nieuwbouw. Er zijn 165 woningen opgeleverd en 33 onzelfstandige woningen binnen een intramurale voorziening en 1 zorgschool. Daarnaast is de uitvoering gestart van 229 woningen en 58 onzelfstandige woningen binnen een intramurale voorziening.
31
Jaarstukken 2014
In 2014 zijn de volgende nieuwbouwprojecten opgeleverd: Per 31-12-2014 zijn de volgende projecten opgeleverd Culemborg
Achter de Poort egw fase 2 opgeleverd
Culemborg
Parijsch Opgeleverd zijdevlinderrups Giessenlanden wozoco Opgeleverd Hoornaar De Zes Molens Giessenlanden De Kroon van Arkel fase 1
Lingewaal Tiel
Tiel
Fase 1 opgeleverd, fase 2 start bouw
Heukelum Opgeleverd Leijenburg fase 2 Brede Opgeleverd Zorgschool Tiel
Badhuisplein
Opgeleverd
Nieuwbouw van 50 woningen; Oplevering van 24 egw eind 2014 en oplevering van 26 app april 2015. Nieuwbouw 40 appartementen. Oplevering 12 november 2014. Nieuwbouw woonzorgcomplex. Woonvorm van 33 onzelfstandige wooneenheden en 24 appartementen verzorgd wonen (waarvan 2 koop en 3 vrije sector huur).. Oplevering 7 april 2014. Folkertstraat/ K. Julianastraat, Pr. Margrietstraat, Pr. Marijke-straat. Nieuwbouw van 64 woningen en renovatie van 3 woningen. Fase 1= 54 woningen, waarvan 30 in oktober 2014 opgeleverd en 24 woningen verkocht via de aannemer. Fase 2 start bouw maart 2015 oplevering juli 2015. Nieuwbouw 28 appartementen. Opgeleverd april 2014. Het project bestaat uit twee onderdelen: a) Nieuwbouw Brede Zorgschool: een schoolgebouw voor speciaal onderwijs (SO en VSO) gecombineerd met zorgvoorzieningen en b) Nieuwbouw 21 huurappartementen van 90 m2 BVO. In samenwerking met gemeente (speciaal onderwijs) en zorgaanbieder (GHZ-zorg) wordt de school gerealiseerd met SVT als ontwikkelaar. Gemeente wordt eigenaar van de school. Voor dit project is de procedure voor de Europese aanbesteding met positief resultaat afgerond. Het project is in oktober 2014 opgeleverd. Uitgangspunt voor complex Badhuisplein (86 arbeiders-woningen) is verkoop. Voor woningen die niet op korte termijn verkocht kunnen worden, worden 2 onderhoudsmaatregelen uitgevoerd t.w. vervangen buitenkozijnen en verbetering sanitaire ruimten. De kosten van deze maatregelen worden gedekt uit de opbrengsten van de verkochte woningen. Uitvoering in 2 fasen t.w. fase 1 vervangen buitenkozijnen en fase 2 verbetering sanitaire ruimten. Het project is in oktober 2014 opgeleverd. Nieuwbouw: totaal 165 woningen en 33 woningen binnen intramurale voorziening en 1 zorgschool.
32
Jaarstukken 2014
In 2014 zijn de volgende projecten met de bouw gestart. Buren
Allardhof
realisatiefase
Buren
Plan Scharenburg
realisatiefase
Culemborg
Achter de Poort realisatiefase fase 2 Achter de poort realisatiefase fase 3
Culemborg
Culemborg
Schapenbloem
Opgeleverd
Culemborg
Parijsch Syndion
realisatiefase
Culemborg
Parijsch STMR
realisatiefase
Geldermalsen
W. de Zwijgerweg 72
realisatiefase
Leerdam
Laeken van Buren
realisatiefase
Lingewaal
Heukelum 5 woningen Vogelbuurt
realisatiefase
Tiel
realisatiefase
Herontwikkeling verouderd wooncomplex in 41 nieuwbouw appartementen voor senioren met belendende zorgvoorzieningen in Oranjehof. Plan bestaat uit 25 huur- en 16 koopwoningen. Vanwege marktomstandigheden is de uitvoering van koopwoningen uitgesteld. De uitvoering heeft alleen betrekking op de 25 woningen in de sociale huursector. Globale planning: oplevering 1e kwartaal 2015. Start bouw koopwoningen nader te bepalen. 14 turn-key grondgebonden woningen, allen in de huursector. Prijsonderhandelingen zijn positief afgerond en de contracten met de aannemer (van Wanrooij) zijn in juli 2013 ondertekend. Door bezwaren RO procedure is forse vertraging opgetreden t.a.v. de start bouw. De start bouw is gepland in 4e kwartaal 2014. Nieuwbouw van 26 woningen; Oplevering app april 2015. nieuwbouw 50 woningen; het betreft een herhalingsplan van fase 2 waarbij Reinbouw het werk voortzet; start bouw april 2015. 26 koopapp, 10 soc huur egw, 14 koop egw. Oplevering begin 2016. Nieuwbouw van 27 eenheden voor Prezzent opgeleverd januari 2015. Ontwikkeling van 8 woonzorgwoningen voor mensen met een Niet Aangeboren Hersenafwijking (NAH) en 8 eenheden voor het ouderinitiatief Culemborg voor kinderen met een beperkte verstandelijke beperking. Bouw is gestart Ontwikkeling van 56 woningen voor klanten van STMR; samenwerkingsovereenkomst is getekend. Bouw is gestart. W. de Zwijgerweg 72 verbouwing/nieuwbouw tot 15 appartementen met gemeenschappelijke huiskamer voor Prezzent. Start bouw half december 2014, oplevering juli 2015. Nieuwbouw 17 woningen. Start bouw voor eind 2014. Bestemmingsplanprocedure loopt nog, te voeren door de gemeente Leerdam.
Nieuwbouw 5 woningen. Start bouw 7 was november 2014, oplevering maart 2015. Herstructurering Vogelbuurt; sloop van 24 egw woningen en nieuwbouw van 36 woningen (eengezinswoningen, appartementen en ‘beneden-boven’-woningen) allen sociale huursector. Oplevering gepland in 2 kwartaal 2015. totaal 229 woningen en 58 woningen binnen intramurale voorzieningen
33
Jaarstukken 2014
Doelstelling is nieuwbouw te realiseren in gemeenten met de laagste slaagkans. Bij het onderdeel slaagkans blijkt dat Culemborg en Geldermalsen binnen ons werkgebied de laagste slaagkans hebben. In Geldermalsen verlopen de plannen rondom de Plantage moeizaam vanwege te hoge grondprijzen. Voor 2013 is door KW een voorstel op schrift aangereikt, dit heeft helaas nog niet tot een doorbraak geleid. Voor 2014 is de situatie onveranderd. In Culemborg vond nieuwbouw plaats in Achter de Poorten in Parijsch zijdevlinderrups. Deze woningen waren merendeels bestemd voor de herhuisvesting van de bewoners uit de gesloopte panden. De nieuwbouw aan de Schapebloem is bedoeld als vervanging voor de bewoners van Prezzent uit het nog te slopen complex aan Chopinplein. In Buren is in 2014 de uitvoering van het project ‘Allardhof’ (25 appartementen sociale huur) gestart. De oplevering is gepland begin maart 2015. In Zoelen: Eind 2014 is er groen licht gekomen (bodemprocedure wet RO) voor het plan Scharenburg te Zoelen (14 woningen met als oorspronkelijk uitgangspunt 11 sociale huur en 3 vrije sector huur). Het bouwrijp maken van de locatie is gestart. In Tiel is in 2014 de uitvoering van het project ´herstructurering Vogelbuurt´ (36 woningen in 3 categorieën allen sociale huur) gestart. Dit project is in de afrondende fase en wordt begin maart 2015 opgeleverd. In Tiel zijn 2 projecten opgeleverd. Het project Brede Zorgschool Tiel (14 appartementen in sociale huur) is in oktober 2014 opgeleverd. In november 2014 is het groot-onderhoud (SOP) project Badhuisplein (86 woningen sociale huur) opgeleverd. Onderhoud aan de woningen In 2014 zijn de aparte onderhoudsbegrotingen van SVT en KleurrijkWonen gerealiseerd. Onder beide onderhoudsbegrotingen ligt een ander onderhoudsbeleid en een andere organisatiestructuur. Binnen KleurrijkWonen ligt het service- en mutatieonderhoud bij de afdeling Wonen (nu Klant) terwijl dit bij SVT binnen het stafbureau lag, waar ook het planmatige onderhoud werd uitgevoerd. Het onderhoudsbeleid is gebaseerd op het principe “repareren als het kan, vervangen als het moet”. We handelen dus niet op basis van theoretische criteria als leeftijd, maar op basis van de feitelijke bruikbaarheid voor de huurder. Onze woningen voldoen aan de basiskwaliteit die huurders mogen verwachten. Hierbij zijn ‘schoon, heel en veilig’ de belangrijkste begrippen voor de minimale kwaliteit van onze woningen. Naast het dagelijks onderhoud (reparatie en mutatie) wordt ook planmatig onderhoud uitgevoerd. Planmatig onderhoud is afgeleid uit de onderhoudsbegroting en strategisch planmatig onderhoud vloeit voort uit beleidskeuzes via de Vastgoedsturing en gebiedsvisies. Soort onderhoud Planmatig onderhoud Dagelijks onderhoud Totaal
€ € €
Begroting 10.160.000 5.116.000 15.276.000
werkelijk 10.463.000 5.253.000 15.716.000
Onder het ‘dagelijks onderhoud’ vallen de kosten van mutatie-, reparatie- en mutatie plus onderhoud. Prestatieveld 3: Betrekken bewoners bij beleid en beheer a Bewonersparticipatie Bewonersparticipatie is belangrijk, niet alleen omdat dit wettelijk is geregeld via de ‘Wet op overleg huurders en verhuurder’ maar ook omdat we van mening zijn dat we alleen samen met onze bewoners tot maatwerk kunnen komen. Uiteraard binnen de gestelde kaders. Door periodiek overleg met huurdersbelangenverenigingen, bewonerscommissies en het huurdersplatform geven we inhoud aan die participatie. Verder speelt participatie een belangrijke rol bij grote projecten als het Strategisch Onderhoud of de sloop van woningen of als de kwaliteit van de woonomgeving (ernstig) onder druk staat. Ook in ons werkgebied is de landelijke trend merkbaar dat bewoners vooral actief betrokken willen worden als dergelijke ingrijpende situaties zich voordoen.
34
Jaarstukken 2014
De belangrijkste thema’s die in 2014 besproken zijn met het Huurdersplatform en de Bewonersraad zijn: jaarrekening en begroting; huurverhoging 2014 en afrekening servicekosten; scheiden wonen en zorg; Huurderstevredenheid onderzoek; herziening algemene huurvoorwaarden; bijdrage Huurdersbelangenorganisaties aan de bezuinigingsdoelstelling van KleurrijkWonen; actualisering spelregels Woongaard; opzet nieuwe regionale woonruimteverdeling. b Regionale klachtencommissie Ondanks alle overlegvormen op gemeenschappelijk en individueel niveau, kunnen er klachten bij huurders ontstaan. Als deze niet of niet naar tevredenheid worden opgelost, kunnen zij de Regionale Klachtencommissie Rivierenland inschakelen. In 2014 zijn drie nieuwe klachten voorgelegd aan de Klachtencommissie met betrekking tot KleurrijkWonen, geen enkele klacht is toegekend. Er zijn twee klachten binnengekomen over het niet toekennen van een urgentie. Hiervan is één klacht afgewezen en de andere klacht is toegekend. Voor wat betreft SVT waren er in 2014 geen klachten die SVT Tiel en Buren betroffen. 6.1b.2 Klantenpanels Wij vragen regelmatig de mening van onze klanten. Wij inventariseren die op verschillende manieren: Op regelmatige basis via (digitale) enquêtes. Op die manier onderzoeken wij jaarlijks de tevredenheid over woning en woonomgeving en continu (via KWH) de dienstverlening van de corporatie. Incidenteel via (digitale) enquêtes, bijvoorbeeld bij verkoop of onderhoudswerkzaamheden. Via klantenpanels, waarin een groep klanten rondom een bepaald thema bijeenkomen en hun mening geven. Eind 2014 hebben we daarnaast het instrument Snelle Opiniepeiling ingericht, bedoeld om snel een mening te kunnen peilen van onze klanten over een bepaald onderwerp. In 2014 is, naast de reguliere enquêtes, een enquête gehouden onder belangstellenden voor het project Staatsliedenkwartier in Leerdam. Daarmee willen we kijken hoe we het denken in klantgroepen beter in de organisatie kunnen verankeren. Er zijn klantenpanels gehouden met ouderen over geschikt wonen. Het belangrijkste doel was te weten wat onze huurders onder een geschikte woning verstaan, ook als zij eventueel een zorgvraag krijgen in de toekomst. Maar ook wat zij van KleurrijkWonen verwachten in dit kader. 6.1b.3 Wijkplannen Op basis van de uitslagen van de ADSM-enquête zijn er in 2014 wijk- en dorpsplannen gemaakt voor alle wijken en kernen met een te lage tevredenheid voor de woonomgeving. Veel van de geconstateerde problemen bleken op het terrein van gemeente of politie te liggen (vandalisme, parkeren, inbraken, etc.) Deze zaken zijn in het afgelopen jaar veelal opnieuw onder de aandacht gebracht van onze partners. De in de wijkplannen beschreven maatregelen beslaan een periode van 2 jaar (2014-2015) 6.1b.4 Leefbaarheid (prestatieveld 5) Leefbaarheid heeft te maken met de directe woon- en leefomgeving van bewoners, dus ook met de kwaliteit van de woning en woonomgeving. Als deze goed zijn, wonen mensen er graag en met een veilig gevoel. KleurrijkWonen investeert als maatschappelijk ondernemer in de fysieke en sociale leefbaarheid. Fysieke leefbaarheid gaat om tastbare zaken die de leefomgeving bevorderen en aantrekkelijk maken, zoals bestrating, verlichting en inrichting van de gemeenschappelijke ruimte in de directe woonomgeving. Wij investeren uiteraard alleen in die zaken die ons eigendom betreffen, zoals achterpaden bij woningen en algemene ruimten bij appartementengebouwen. Overige zaken worden in samenwerking met de gemeente besproken en gerealiseerd. Sociale leefbaarheid heeft te maken met het sociale karakter van een wijk of buurt. Het gaat hierbij om het bevorderen van de sociale samenhang, betrokkenheid, eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van bewoners.
35
Jaarstukken 2014
2014 is het laatste jaar van het leefbaarheidsproject “Mensen maken de wijk” voor de wijk Leerdam West. Begin 2015 volgt de evaluatie van dit vier jaar durende project. Vooralsnog kunnen wij concluderen dat wij tevreden zijn met de resultaten van dit project. Dit geldt voor zowel voor de verbetering van de fysieke en sociale woonomgeving en de samenwerking met de gemeente Leerdam en uiteraard met de wijkbewoners. - Tabel leefbaarheid Categorie Fysieke leefbaarheid Sociale leefbaarheid Afboeking plankosten Totaal
€ € € €
Bedrag 485.000 462.000 171.000 1.118.000
6.1b.5 Overlast KleurrijkWonen ondersteunt haar huurders in overlastsituaties. In 2014 zijn in totaal 620 meldingen / zaken behandeld. Deze zaken kunnen we als volgt specificeren: Gemeente Buren Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Tiel
Aantal 37 54 84 29 75 24 317
Er lijkt een groot verschil tussen Tiel en de andere gemeentes. Maar in Tiel en Buren is het aantal meldingen geregistreerd, in de overige gemeentes het aantal overlastzaken. Een overlastzaak kan meerdere meldingen bevatten. De klachten variëren van eenvoudig tot zeer complex. 22% van de meldingen betrof huiselijke problemen, 21% geluidsoverlast, 11% een burenconflict, 10% vervuiling buiten de woning en 10% de woonomgeving. Een klacht staat vaak niet op zichzelf. Daarom overleggen wij veel met hulpverleners uit allerlei disciplines. W ij investeren bewust in een goed en breed netwerk van hulpverleners. 6.1b.6 Goede huurders zijn goud waard: Woongoud Woongoud is een uniek concept om klanten te waarderen, aan te zetten tot beter gedrag, de leefbaarheid te bevorderen en de tevredenheid onder huurders te vergroten. Het jaar 2014 heeft in het teken gestaan van twee speerpunten binnen Woongoud: uitbreiding van het programma naar Buren en Tiel vanwege de fusie met SVT; digitalisering van de Woongoudpas. In 2014 zijn de volgende resultaten behaald met Woongoud: 95% van de huurders winkelt met korting en is dus een goed huurder; Huurders hebben voor € 176.000 verzilverd in waardebonnen; 75% betaalt per automatische incasso; 257 keer hebben huurders aangegeven zelf te willen investeren in hun woning door een ZAVaanvraag te doen; Ruim 7000 punten zijn toegekend voor incidentele en structurele betrokkenheid, opgeven van mailadressen en deelname aan buurtcommissies. Het aantal goede huurders is al jaren stabiel hoog. Gezien deze stabiele situatie hebben we er in 2013 voor gekozen de focus meer te verleggen naar betrokkenheid bij de leefomgeving. De puntenwaardering is daartoe aangepast, zodat er minder punten worden gespaard met ‘gewoon’ goed huurdersgedrag en meer met bijzondere inzet. Met de digitale pas neemt het gebruikersgemak voor huurders aanzienlijk toe. We verwachten dan ook een stijgend gebruik van Woongoud. Voor onszelf en de winkeliers betekent de digitalisering een forse vereenvoudiging.
36
Jaarstukken 2014
Vanaf april 2015 verwachten we ook in Tiel en Buren Woongoud beschikbaar te hebben. Inmiddels zijn 22 deelnemers in de gemeente Tiel geworven en 4 in de gemeente Buren (Beusichem & Zoelmond). 6.1b.7 Servicedienst In 2014 zijn we gestart met de inrichting van een effectievere en efficiëntere bedrijfsvoering. De bevoorrading is herzien in materiaal en materieel. De doelstelling om in 2014 25% minder voorraad te beheren in het magazijn en inrichting bedrijfswagens is behaald. Bij de aanschaf van 3 nieuwe bedrijfswagens is gekozen voor een kleinere, zuinigere en milieuvriendelijkere bedrijfswagen. Door de taakverdeling eind 2013 te splitsen in administratie/Intake, Planning en Werkvoorbereiding wordt effectief gewerkt. De planning wordt beter bewaakt en efficiënter uitgevoerd en mutatiewoningen worden tijdig verhuurd. De werkvoorbereider werkt zeer nauw samen met Woonservice en richt zich volledig op het tijdig verhuurbaar stellen van de mutatiewoningen. De Werkvoorbereider is betrokken bij het Woning Opname Systeem (WOS). Door deze splitsing in taken en de werkwijze in het WOS zijn de opdrachten eenvoudiger en sneller uit te zetten naar externe aannemers en zijn zij beter te bewaken. De vakkrachten zijn onze ogen en oren in de wijk en signaleren fysieke en sociale meldingen. Het aantal meldingen in 2014 is met 40% gestegen ten opzichte van 2013. Met de vakkrachten zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd. Naast het geven van uitleg waar zij op moeten letten, hebben we ook met elkaar de ervaringen gedeeld. Dit heeft geleid tot een positieve stijging in het aantal meldingen. In 2014 is een lichte stijging te zien in het aantal werkopdrachten binnen het reparatieonderhoud dat uitgevoerd wordt door onze eigen vakkrachten. In 2014 heeft de Servicedienst 90% van alle werkopdrachten zelf uitgevoerd. Door de samenvoeging van het KCC en de Intake van de Reparatieverzoeken is de bereikbaarheid verbeterd. In piekuren werden werkzaamheden door elkaar overgenomen. De bereikbaarheidsmeting van KWH hebben we mede door deze samenwerking gehaald. Medio 2014 zijn de contacten opgestart tussen de Servicedienst van KleurrijkWonen en de Servicedienst van Tiel. Diverse bijeenkomsten hebben geleid tot verkenning van de inrichting van de werkzaamheden en het verkennen van de culturen. Naar aanleiding van deze bijeenkomst is een prioriteitenlijst gemaakt voor de samenvoeging van de Servicediensten. Begin 2015 wordt er direct gewerkt aan deze prioriteiten om goed te kunnen integreren.
37
Jaarstukken 2014
6.2. Ondernemingsdoel 2: Slaagkans vergroten 6.2.a Strategieën Om de slaagkans voor woningzoekenden te verhogen richtten beide voormalige organisaties zich op het toewijzingsbeleid en maatwerk bij het toewijzingssysteem, doorstroomexperimenten en de zorg voor voldoende keuzevrijheid. Daartoe behoorden ook het actief inzetten van Koopgarant en dure huur en de zorg voor voldoende nieuwbouw in gemeenten/kernen met een lage slaagkans. 6.2.b
Resultaten
Grafiek slaagkans per gemeente In de ondernemingsplanperiode 2011-2013 hadden we de doelstelling geformuleerd om de slaagkans met gemiddeld 2% te verhogen. Deze doelstelling is niet behaald door externe omstandigheden die we onvoldoende konden beïnvloeden. Voor vergroting van de slaagkans is beweging nodig en voor beweging zijn voldoende aanbod en verhuis geneigde woningzoekenden nodig. Dit alles ontbrak in die periode van crisis op de woningmarkt. De experimenten gericht op doorstroming leggen te weinig gewicht in de schaal om de slechte marktsituatie te doen kantelen. De resultaten per gemeente zijn weergegeven in onderstaande grafiek. Hierbij is het voortschrijdend gemiddelde uitgangspunt, omdat we willen weten hoe de slaagkans zich op langere termijn ontwikkelt. Per gemeente is het resultaat als volgt:
De slaagkans in de grafiek beslaat een periode van vier jaar. Per gemeente is de gemiddelde slaagkans over de afgelopen vier jaar: Geldermalsen 8%
Culemborg Giessenlanden 7%
29%
Leerdam 21%
Lingewaal 27%
Buren 10%
Tiel 7%
De slaagkans van de gemeenten Tiel en Buren zijn gebaseerd op de gegevens van het laatste kwartaal van 2014. Gegevens van voor deze periode zijn niet bekend. Voor alle gemeenten zien we een piek in het aantal actief woningzoekenden in het derde kwartaal van 2014. Waarschijnlijk is hier het effect van de start van het nieuwe, veel grotere, Woongaard te zien. Voor de nieuw toegetreden gemeenten Giessenlanden en Leerdam zien we ook daarna een beduidend hoger aantal actief woningzoekenden dan in de periode voor Woongaard. In de grafiek zien we een zeer opvallende daling van de slaagkans in Leerdam, Lingewaal en Giessenlanden vanaf de tweede helft 2014. Deze hangt direct samen met het fors gestegen aantal actief woningzoekenden. In Leerdam en Lingewaal is daarnaast ook het aantal leeggekomen woningen aan de lage kant. Minder beschikbare woningen en meer woningzoekenden zijn de oorzaak van de sterk gedaalde slaagkans in deze gemeenten. De slaagkans in Culemborg en Geldermalsen blijft stabiel laag. Het aantal verhuringen en het aantal actief woningzoekenden blijft rond het gemiddelde (met uitzondering van het 3e kwartaal 2014: het nieuwe Woongaard).
38
Jaarstukken 2014
6.2b.1 Prestatieveld 2: Huisvesten van de doelgroep Algemeen Onze strategie aan het begin van 2014 was dat we 100% van de vrijkomende huurwoningen met een huur lager dan € 699,48 toewijzen aan de doelgroep met een jaarinkomen tot € 39.000. Gedurende het jaar bleek dat we de norm van de Europese toewijzingsregels daarmee zouden overschrijden. Vanaf juni 2014 hebben we de inkomensgrens daarom teruggezet naar € 34.678. In 2014 is daarmee 92,5% (let op alleen cijfers KW) van de vrijkomende huurwoningen met een huur lager dan € 699,48 toegewezen aan de doelgroep met een inkomen lager dan € 34.678. Hiermee wordt voldaan aan de Europese toewijzingsregels. Bij mutatie is huurharmonisatie van toepassing, dan wordt de huurprijs opgetrokken. Rekening houdend met de lokale marktomstandigheden streven we naar gemiddeld 90% van de maximaal redelijke huurprijs op grond van het woningwaarderingssysteem. Het aanbod in de vrije sector is in 2014 wederom licht gestegen, maar blijft nog ver achter bij de doelstelling (25% van de woningen). Afdeling Wonen zet extra in op het promoten en onder de aandacht brengen van dit aanbod. In 2014 zijn er 71 van de bestaande woningen in de vrije huur sector verhuurd. De gemiddelde leegstand van dit aanbod bleef onder de 90 dagen, waarmee we in lijn zitten met het Nederlands gemiddelde. Daarnaast werden er nog 25 vrije sector huurwoningen in de nieuwbouw gerealiseerd. Mutaties Vrijkomende huurwoningen zijn een voorwaarde om nieuwe verhuur te realiseren. De mutatiegraad is hiervoor de indicator. De mutatiegraad van ons totale woningbezit is gestegen ten opzichte van vorig jaar en komt in 2014 uit op 6,40%. In 2013 was de mutatiegraad nog 6,2%. Als we kijken naar de mutatiegraad per gemeente ontstaat het volgende beeld:
39
Jaarstukken 2014
Tabel aantal verhuringen per gemeente Gemeente
Aantal verhuringen 2013 Abs.
Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal SubTotaal
%
Aantal verhuringen 2014 Abs.
%
255
37%
292
35%
116
17%
154
18%
69
10%
122
14%
164
24%
170
20%
84
12%
106
13%
688
100%
844
100%
Buren
39
Tiel
234
Totaal
1117
Mutatiegraad per gemeente Gemeente
2011
2012
2013
2014
Culemborg
6,7%
7,2%
6,9%
6,7%
Geldermalsen
9,0%
4,6%
5,7%
6,3%
Giessenlanden
7,9%
9,2%
5,6%
7,1%
Leerdam
8,4%
7,5%
5,3%
5,8%
Lingewaal
5,6%
6,1%
7,6%
6,8%
Buren
6,1%
Tiel
7,6%
De mutaties omvatten alle huuropzeggingen, zowel door de huurder als door de verhuurder. Hieronder vallen ook mutaties door sloopvoornemens, tijdelijke verhuur en uitzettingen, vaak als gevolg van huurachterstanden. Evaluatie huurbeleid In november 2013 heeft er een evaluatie van de vrije sector huur plaatsgevonden. Uit die evaluatie is een aantal actiepunten en adviezen gekomen om de vrije sector huur binnen KleurrijkWonen een duidelijkere positie te geven en een meer commerciële benadering te zoeken. Nu zijn we ruim een jaar verder en kunnen we terugkijken op een succesvol jaar voor de vrije sector huurwoningen. In deze notitie leest u een samenvatting van de huidige stand van zaken. Doelgroep en voorraadstrategie In de dagelijkse verhuurpraktijk heeft het aanbod vrije sector huurwoningen een duidelijke plaats gekregen binnen KleurrijkWonen. Voor woningen met voldoende WWS-punten voor de vrije sector wordt aan de hand van een duidelijke checklist bij mutatie beoordeeld of een woning voor de sociale verhuur of voor de vrije sector verhuur bestemd is. In 2014 zijn daardoor 71 van de bestaande woningen in de vrije huur sector verhuurd. Daarnaast werden er nog 25 vrije sector huurwoningen in de nieuwbouw verhuurd. Waarschijnlijk kunnen minder mensen een woning kopen en kiezen meer mensen voor de veiligheid van een huurwoning. De inkomenseis zorgt ervoor dat mensen met middeninkomens alleen in de vrije sector terecht kunnen.
40
Jaarstukken 2014
Als we kijken naar ons huidige huurdersbestand, zien we dat 30% van onze huidige huurders een inkomen heeft dat past bij een vrije sector huurwoning. Daaruit kunnen we een voorzichtige conclusie trekken dat er in ons werkgebied voldoende vraag is naar vrije sector huurwoningen en een (nog) te beperkt aanbod. Het is gewenst dat de Matrixbeheerder Wonen doorgaat met het monitoren van de realisatie van het vrije sector huurbeleid en signalen daaruit doorgeeft aan de portefeuillehouders Verhuur en Verkoop van afdeling Klant. Met deze monitoring kunnen we in de gaten houden of we in lijn lopen met het gewenste huurbeleid. Huurachterstand Wij merken dat de betalingsproblemen bij onze huurders nog steeds toenemen. Steeds meer mensen komen in financiële problemen. Niet alleen de aantallen nemen toe, er is een forse toename van achterstanden. Steeds meer jongeren raken in de schulden. Er is een stijging van schuldsaneringen en loonbeslagen. Veel huishoudens hebben ook een grote achterstand in premies ziektekosten en energierekening. We merken dat het aantal vonnissen tot ontbinding en ontruiming toeneemt. Gelukkig komt met maar in een enkel geval tot een daadwerkelijk ontruiming. De bekende risicogroepen voor schulden zijn sociale minima, eenoudergezinnen, gezinnen met opgroeiende kinderen, jongeren met een lage opleiding, ouderen alleen met een AOW-uitkering en allochtonen. Voorop staat dat de huurder aan zijn betalingsverplichtingen moet voldoen. Parallel aan het formele proces van aanzeggingen, overleggen we met de huurder (of zijn familie) om tot een acceptabele oplossing te komen. Helaas lukt dat niet altijd. Als we kijken naar de huurachterstand per ultimo 2014 (momentopname) en de verdeling hiervan over de gemeenten waar we bezit hebben, ontstaat het volgende beeld: Huurachterstand per 31 december 2014 Culemborg Geldermalsen Giessenlanden Leerdam Lingewaal Buren Tiel Totaal Zittende huurders 177.203 125.287 36.255 180.939 58.423 62.137 363.945 1.004.189 Vertrokken huurders 90.128 74.405 19.215 115.995 28.529 18.959 376.035 723.266 Totaal 267.331 199.692 55.470 296.934 86.952 81.097 739.980 1.727.456 Huurachterstand in % van huur van de zittende huurders 0,74% 0,93% 0,51% 0,89% 0,75% 1,41% 1,84% 1,03% Idem inclusief vertrokken huurders 1,11% 1,48% 0,77% 1,46% 1,11% 1,84% 3,74% 1,78%
Ten opzichte van KleurrijkWonen (oud) was de huurachterstand bij oud SVT dus hoog. In 2015 zal het invorderingsbeleid voor ons gehele werkgebied worden geüniformeerd om de totale achterstand verder te doen afnemen. 6.2b.2 Woningzoekenden In onderstaande tabel is het aantal woningzoekenden opgenomen. Het betreft zowel de actief als de passief woningzoekenden, dus ook degenen die uit voorzorg staan ingeschreven maar niet binnen afzienbare tijd werkelijk willen verhuizen. Gemeente
Culemborg
Geldermalsen
Giessenlanden
Leerdam
Lingewaal
Tiel
Buren
Totaal
Eenpersoons
2.368
1.541
428
559
461
4.117
1.400
10.874
Tweepersoons
1.354
1.038
424
866
349
2.468
1.021
7.520
Drie- en meerpersoons
815
508
281
774
162
1.609
385
4.534
4.537
3.087
1.133
2.199
972
8.194
2.806
22.928
Totaal
41
Jaarstukken 2014
6.2b.3 Woningzoekenden met urgenties Ingeschreven woningzoekenden die buiten hun eigen verantwoordelijkheid door medische of sociale oorzaken in een noodsituatie verkeren, kunnen urgentie aanvragen bij de gemeente zodat zij op korte termijn kunnen verhuizen. Voor 2014 is het beeld per gemeente als volgt: 2014
Culemborg
Geldermalsen
Giessenlanden
Leerdam
Lingewaal
Aantal ingediende aanvragen
17
12
6
11
0
Aantal afgewezen urgenties
2
2
0
0
0
Aantal toegekende urgenties
15
10
6
11
0
88%
83%
100%
100%
n.v.t.
Percentage toegekende urgenties
Aantal ingediende en toegekende/afgewezen urgenties per gemeente (gegevens gemeente Buren en Tiel niet b ekend)
Voor de gemeente Tiel en Buren zijn er in totaal 18 aanvragen ingediend voor SVT, waarvan er 8 zijn toegekend. Naast de medische of sociale oorzaken zijn er ook woningzoekenden met een stadsvernieuwing urgente. In onderstaande tabel staan het aantal toewijzingen in 2014 met behulp van een urgentie 2014 Urgenten Sloopurgenten
Culemborg
Geldermalsen
Giessenlanden
Leerdam
Lingewaal
10
0
2
16
14
1
1
5
12
3
Aantal gehuisveste urgenten en sloopurgenten per gemeente (gegevens gemeente Buren en Tiel niet b ekend)
6.2b.4 Statushouders Gemeenten krijgen jaarlijks een taakstelling opgelegd voor de huisvesting van statushouders. Aangezien gemeenten geen eigen woningbezit hebben, wordt de huisvesting aan de corporaties overgelaten. In 2014 hebben gemeenten in het 2e halfjaar een extra taakstelling gekregen. De toewijzing van woningen aan statushouders verloopt nog niet vlekkeloos maar er zijn al wel betere werkafspraken gemaakt met het COA, vluchtelingenwerk en de gemeenten. 2014 Taakstelling 1e halfjaar Taakstelling 2e halfjaar
Extra taakstelling Totaal te huisvesten statushouders Gehuisvest in 2014 Voorstand/achterstand 31-122013 Voorstand/achterstand 31-122014
Culemborg
11 11
4
Geldermalsen
10
Giessenlanden
11 4
6 6 2
Leerdam
8 9 3
Lingewaal
5 5 1
Buren
10 11
4
Tiel
16 17
6
26
25
14
20
11
25
39
31
17
6
20
8
11
55
0
0
5
1
-2
0
-14
5
-8
-3
1
-5
-14
2
Per gemeente totaal te huisvesten statushouders en aantal gehuisveste personen
42
Jaarstukken 2014
6.2b.5 Woningtoewijzing Bovengenoemd huurbeleid en de mutaties in 2014 geven het volgende resultaat voor de toewijzingen in onze totale woningportefeuille: Leeftijd
Inkomen
Eenpersoons huishoudens
Huur €
389,05
Totaal
≥ € 389,05 < € 556,82
≥ € 556,82 < € 699.49
> € 699.48
≤65
< € 21.600
90
133
182
8
413
≤65
>= € 21.600
19
54
88
19
180
>65
< € 21.600_
6
26
36
3
71
>65
>= € 21.600_
1
11
15
8
35
116
224
321
38
699
≥ € 389,05 < € 556,82
≥ € 556,82 < € 699.49
> € 699.48
Subtotaal Tweepersoonshuishouden s
€
389,05
≤65
< € 29.325
11
30
74
9
124
≤65
>= € 29.325
2
11
36
49
98
>65
< € 29.400
3
19
28
1
51
>65
>= € 29.400
0
14
16
4
34
16
74
154
63
307
≥ € 389,05 < € 596,75
≥ € 596,75 < € 699.49
> € 699.48
Subtotaal Drie- en meerpersoonshuishoudens
€
389,05
≤65
< € 29.325
4
12
57
0
73
≤65
>= € 29.325
0
7
16
13
36
>65
< € 29.400
0
0
1
0
1
>65
>= € 29.400
1
0
0
0
1
5
19
74
13
111
Subtotaal
0
Onbekend Totaal:
137
317
549
114
1117
6.2b.6 Wachttijden Gemeente
Gem. wachttijd 2014
2.013
Culemborg
4,1
4,0
Geldermalsen
4,2
2,9
Giessenlanden
3,1
2,7
Leerdam
3,1
3,6
Lingewaal
3,2
2,5
Buren
4,1
Tiel
5,6
Totaal gem.
3,9
3,1
43
Jaarstukken 2014
In bovenstaande tabel is de gemiddelde wachttijd per gemeente opgenomen op basis van het aanbodmodel. In alle gemeenten van het werkgebied KleurrijkWonen (oud) is de wachttijd toegenomen. Voor de gemeenten Buren en Tiel (werkgebied van voormalig) konden geen actuele gegevens worden geleverd. 6.2b.7 Zorg (prestatieveld 6) Doorstroomexperimenten Ouderen zijn een belangrijke doelgroep voor ons. De vergrijzing zorgt ervoor dat deze doelgroep steeds groter wordt. Van het totaal aantal verhuringen is 16,5% verhuurd aan 65-plussers. We zien hierin weer een lichte stijging ten opzichte van 2013. Als we kijken naar de verhuurresultaten in 2014 aan 65-plussers in de verschillende gemeenten, ontstaat het volgende beeld: Gemeente
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Culemborg
26
29
37
45
35
41
Geldermalsen
27
27
37
18
17
22
Giessenlanden
17
10
6
22
9
48
Leerdam
28
24
45
29
21
18
Lingewaal
13
14
4
44
9
30
Tiel
niet bekend
niet bekend
niet bekend
niet bekend
niet bekend
30
Buren
niet bekend
niet bekend
niet bekend
niet bekend
niet bekend
4
totaal
111
104
129
158
91
193
Aantal verhuringen aan 65 jaar en ouder naar gemeente en ontwikkeling afgelopen vijf jaar De verhuringen aan 65-plussers zijn in 2014 iets toegenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Het totaal aantal mutaties in dit jaar is ook iets toegenomen. We zien hier een vergelijkbare situatie met eerdere jaren. Experiment doorstroomproject starters Culemborg “Woon en Verhuis”. Sinds 2013 biedt KleurrijkWonen woningen voor bepaalde tijd aan starters in Culemborg aan. KleurrijkWonen is gestart met dit experiment om de slaagkans van starters op de woningmarkt te verhogen en doorstroming op de woningmarkt te stimuleren. De woningen die hier voor in aanmerking komen zijn veelal kleine appartementen zonder aparte slaapkamer of met 1 slaapkamer bij voorkeur in of nabij het centrum van Culemborg. In 2014 zijn er 17 woningen geadverteerd en 12 woningen toegewezen aan de doelgroep c.q. starters. Een forse stijging t.o.v. 2013, waarin 7 geadverteerd en 5 toegewezen werden. Soms wordt een woning geweigerd, reden hiervoor is dan dat de jongeren nog geen 23 jaar zijn, of de woning te duur is omdat men (nog) geen huurtoeslag ontvangt of vanwege de staat van de woning. Verder zijn niet alle woningen die geschikt zijn voor starters geadverteerd voor deze doelgroep. Dit omdat er meer doelgroepen zijn waar we aan moeten toewijzen zoals o.a. de taakstelling. Ook afgelopen jaar is gebleken dat er verschillende belangen zijn, die er voor zorgen dat er niet zoveel woningen in dit project verhuurd zijn als wenselijk is. Het project concurreert met de reguliere vraag en met bepaalde groepen woningzoekenden die met spoed gehuisvest moeten worden zoals statushouders, urgent woningzoekenden of mensen die om bijzondere redenen bemiddeld moeten worden. In eerste instantie beperkten we het experiment tot een paar complexen. Dit principe hebben we losgelaten om meer aanbod te hebben. Er is nog een tijd vastgehouden aan de huurtoeslaggrens van jongeren onder de 23 jaar. Dit wil zeggen dat appartementen met een huurprijs boven die toeslaggrens in eerste instantie niet werden geadverteerd met de doorstroomcriteria. Ook hier is van afgezien om voldoende aanbod te krijgen. De voorlopige conclusie die we na 2 jaar kunnen trekken, is
44
Jaarstukken 2014
dat het experiment het eerste jaar wat aarzelend van start is gegaan, het tweede jaar fors is gegroeid en dat we meer woningen via het doorstroomproject voor starters hadden kunnen verhuren. Voor het jaar 2015 gaan we er opnieuw voor. Toe- en doorgangelijkheid Opplusmogelijkheden woningen in Tiel zijn al geïnventariseerd. Opplusmogelijkheden woningen in Buren moeten nog geïnventariseerd worden. In 2014 is in 58 seniorenwoningen in De Hennepe in Tiel drempelnivellering aangebracht, zodat de woningen van 1 ster naar 2 sterren zijn gegaan. 6.2b.8 Marketing en organisatie In 2014 heeft de vrije sector huur een duidelijke plaats binnen de organisatie verworven. Er is een apart team voor de vrije sector huur, nu ondergebracht bij Stavast+. Het team heeft een fotografiecursus gevolgd, zodat de woningen goed gepresenteerd worden, er zijn marketingactiviteiten zoals een open huizen route georganiseerd en de zichtbaarheid van de woningen op de website heeft veel aandacht gekregen. De gemiddelde leegstand van de vrije sector huurwoningen is in 2014 net onder de 3 maanden gebleven. Daarmee kunnen we ons meten met landelijke commerciële verhuurders. De doelgroep lijkt ons steeds meer te kunnen vinden, ook als commerciële verhuurder. In het ondernemingsplan Stavast+ van 2015 zal aandacht geschonken worden aan een verdere bekendheid en uitbreiding van de vrije sector huur. Daarnaast zal Woongaard meer gebruikt worden voor het adverteren van vrije sector huurwoningen. Op die manier benutten we diverse kanalen en kunnen steeds meer potentiele klanten ons vinden. 6.2b.9 Marktontwikkelingen 2014 heeft opnieuw in het teken gestaan van verschillende discussies over de woningmarkt, de betaalbaarheid van sociale huurwoningen, de strengere inkomenseisen voor sociale verhuur, de verhuurderheffing en een voorzichtig herstel van de koopmarkt. Na de financiële crisis van 2008 is de woningmarkt betrekkelijk hard geland. De bouwproductie is fors teruggeschroefd en de werkgelegenheid, zeker in de bouwsector staat onder druk. Dit heeft een negatief effect op de gehele Nederlandse economie. De huidige koopmarkt lijkt in 2014 herstellende, na de eerder genoemde crisis. Ieder kwartaal van 2014 liet landelijk een stijging zien in aantal verkooptransacties, stijging in de verkoopprijs en een daling in de leegstandsdagen. Er was meer animo voor koop en de taxatiewaarden werden stabiel. Kopers werden extra getriggerd door de lage hypotheekrente en aantrekkelijke fiscale voordelen. Daarnaast blijven de huurprijzen stijgen, waardoor er duidelijk een voorkeur van starters op de woningmarkt naar koop is waar te nemen. Helaas voorzien we dat deze ontwikkeling zich niet zal voortzetten. De nieuwe hypotheeknormen die het Nibud heeft opgesteld worden per 1 januari 2015 van kracht. De gevolgen voor de consument zijn enorm. Een voorbeeld: iemand met een inkomen van € 28.000 kon in december 2014 nog ruim € 140.000 financieren. Nu is dat nog geen € 119.000. Maar ook bij de midden- en hogere inkomens zijn de gevolgen voelbaar; zij kunnen rond € 15.000 minder lenen. We verwachten dan ook dat hierdoor de prijsontwikkeling en het herstel van de vraag in 2015 ernstig zullen afzwakken. Woonakkoord Aanvullend op het regeerakkoord zijn begin 2013 afspraken met partijen gemaakt. Deze zijn vastgelegd in het Woonakkoord. Het Woonakkoord raakt zowel de huur- als de koopsector. In de huursector worden jaarlijkse boven-inflatoire huurverhogingen mogelijk gemaakt, waartegenover een verhuurdersheffing staat. In de koopsector komt de verplichting dat er afgelost moet worden op de hypotheken. Ook de aftrek van de hypotheekrente wordt de komende jaren geleidelijk verlaagd. Dit betekent dat wonen in zowel de huur- als de koopsector voor bewoners duurder wordt.
45
Jaarstukken 2014
6.3. Ondernemingsdoel 3: Energielabel C bij 70 % van de woningen 6.3.a Strategieën Het energiebeleid stond en staat hoog in het vaandel bij de corporaties. Om hieraan vorm te geven werden waar mogelijk bouwkundige energiemaatregelen genomen zonder verrekening in de huur, zodat de betaalbaarheid van de woning niet zwaarder werd belast. Ook is onderzoek gedaan naar mogelijkheden van toepassing alternatieve energie. 6.3.b
Resultaten
Tabel energielabel per gemeente Rijlabels
A of hoger B C D E F G Onbekend Eindtotaal
BUREN
CULEMBORG
GELDERMALSEN
GIESSENLANDEN
LEERDAM
LINGEWAAL TIEL
Eindtotaal
64 71 189 166 119 48 16
159 840 1.459 435 234 90 5
191 563 910 230 142 72 23
20 184 481 185 115 77 2
311 644 1.247 372 227 161 83
40 183 473 213 137 42 7
179 229 1.427 910 158 33 10
673
3.222
2.130
1.064
3.045
1.095
2.946
964 2.714 6.186 2.511 1.132 523 146 247 14.423
In de tabel wordt tot uitdrukking gebracht hoe de verdeling van het woningbezit is per gemeente per energiecategorie. In totaal zijn er nu 9.864 woningen met energielabel C of hoger; dit is 68,4 %. Wanneer alleen naar het woningbezit van KleurrijkWonen (oud) wordt gekeken is het 71,3 % met een label C of hoger. Hiermee is voldaan aan de doelstelling 70 % of meer. Voor Tiel en Buren heeft 59,7% een label c of hoger. 6.3b.1 Uitgevoerde maatregelen In 2014 gaf KleurrijkWonen totaal € 5.692.000 uit aan energiebesparende maatregelen in ons werkgebied. Tegenover deze investeringen staan geen huurverhogingen. De werkzaamheden worden gelijktijdig met planmatig onderhoud uitgevoerd, zodat bewoners zo min mogelijk overlast ervaren. Daarnaast levert deze aanpak ook inkoopvoordeel op, omdat we maar één keer voorbereidingen hoeven te treffen. De bereidheid onder de bewoners om de maatregelen uit te laten voeren is groot. Hun tevredenheid over de uitvoering meten we via een enquête. Vanaf 2013 hebben we naast de KWH meting aanvullend de enquête Planmatig Onderhoud ingevoerd. Direct aansluitend aan de uitvoering wordt de mening van de klanten gepolst en de resultaten zijn positief. Deelname wordt gestimuleerd door de bewoners zoveel mogelijk tegemoet te komen, bijvoorbeeld door het plaatsen van containers waar bewoners hun spullen tijdelijk kunnen opslaan zodat zolders leeggehaald kunnen worden en van isolatie voorzien. Een ander mooi voorbeeld is de inschakeling van “dienstwerk” om oudere bewoners behulpzaam te zijn bij het leegmaken van de zolders. 6.3b.2 Alternatieve energie KleurrijkWonen geeft bewoners de mogelijkheid om alternatieve energiebronnen te gebruiken. In regionaal SWR verband is vanaf 2013 toegewerkt naar de uitrol van zonnepanelen. Met een paar corporaties is, met in acht neming van praktijkvoorbeelden, gezocht naar de uniforme opzet van kwaliteitsbepaling, inkoop, pakketsamenstelling en uitbesteding van energiemaatregelen in de vorm van zonnepanelen. In 2014 is hierover een besluit genomen. In 2015 en 2016 biedt KleurrijkWonen 600 pakketten zonnepanelen aan huurders aan. 6.3b.3 Experiment KleurrijkEnergie Stichting Dienstwerk en KleurrijkWonen werken al enkele jaren samen onder de naam KleurrijkEnergie. Het gaat om de service om huurders te informeren en te motiveren energie te besparen. Dit waren in eerste instantie tijdelijke projecten in Culemborg, Geldermalsen en Leerdam. Bij de omzetting in een meer vast project is een resultaatafspraak neergelegd. De resultaatafspraak is geweest om bij 1200 adressen 500 adviesgesprekken te voeren in de periode tot 1 maart 2015. Na een wat stroeve start met eerst 2 energieadviseurs zijn tot 1 maart 2015 bij 670 adressen 120 adviezen gegeven. De aantallen per maand nemen wel toe en is nu 30 tot 35 per
46
Jaarstukken 2014
maand. Deze stijging is te danken aan de inzet van twee extra adviseurs die per december 2014 begonnen zijn. Het werkgebied van KleurrijkWonen is uitgestrekt en landelijk. Dienstwerk heeft daarom voor dit project twee elektrische fietsen gekocht. De beide adviseurs geven daarmee het goede voorbeeld. Het project Kleurrijk Energie is na een voorzichtige start met betere resultaten voortgezet. Het voorstel is het project met 1 jaar te verlengen. 6.3b.4 Maatschappelijke effecten De doelstelling van KleurrijkWonen om 70% van het woningbezit naar gemiddeld label C (inmiddels B) te brengen heeft een aantal maatschappelijke effecten. De energetische kwaliteit van het bezit neemt toe, waardoor we een bijdrage leveren aan het verminderen van de CO2 uitstoot. Daarnaast leidt de verhoogde energetische kwaliteit ook tot lager energieverbruik en daarmee lagere woonlasten. 6.4. Ondernemingsdoel 4: A/A1 corporatie 6.4.a Strategieën Beide voormalige organisaties hadden als (financiële) doelstelling het behouden van de A- status: een voldoende volkshuisvestelijk vermogen –ook in de toekomst- om de prognoseplannen te kunnen realiseren. Hierbij wordt voldaan aan de eisen van het CFV en WSW. Om hieraan te voldoen is op de volgende punten sturing gegeven door directie en management. 6.4.b
Resultaten
6.4b.1 Prestatieveld 4: Financiële continuïteit Sobere en doelmatige bedrijfsvoering, juist en volledig inzicht in haar werkzaamheden en financiële situatie Met het oordeel wordt vastgesteld hoe in de vijfjaarsprognoseperiode de voorgenomen activiteiten zich verhouden tot de financiële mogelijkheden van de woningcorporatie. Het continuïteitsoordeel is gebaseerd op drie bouwstenen: het volkshuisvestelijk vermogen aan het einde van de prognoseperiode, het vermogen dat aan het einde van deze periode beschikbaar moet zijn om de risico’s te kunnen opvangen en het beklemde vermogen. Het financiële oordeel over de voorgenomen activiteiten is in feite een oordeel over de passendheid van de voornemens in relatie tot de financiële mogelijkheden. Behalve dat een woningcorporatie ten opzichte van de beschikbare middelen voornemens kan hebben die een te groot beslag op deze middelen, kan het ook zo zijn dat de woningcorporatie voornemens heeft die te weinig beslag leggen op de beschikbare middelen.
6.4b.2 Betrouwbare kwartaalrapportages Binnen KleurrijkWonen werden kwartaalrapportages opgesteld en aan de RvC aangeboden. Bij SVT was er sprake van ‘4-maandsrapportages’. De rapportages bij KleurrijkWonen sloten nauw aan bij de opzet van de begroting; bij SVT lag de nadruk iets meer op de financiële aspecten van de organisatie. In beide gevallen werd de RvC geïnformeerd over de voortgang van de doelstellingen en de budgetten. Het moment van de fusie is bij uitstek een gelegenheid om de rapportagestructuur te herijken. In 2015 worden de rapportage verder verbeterd. De opzet gaat er in grote lijnen als volgt uitzien: Rapportage over het verloop van de realisatie van de geformuleerde doelstellingen; Idem over het verloop van budgetten en noodzakelijke aanpassingen; Waar mogelijk het opnemen van kengetallen. 6.4b.3 Treasurybeheer Het treasurybeheer is ondergebracht bij afdeling de Bedrijf. Alle relevante ontwikkelingen worden besproken in de Treasurycommissie (4 x per jaar). Ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt worden dagelijks gevolgd, zodat direct ingespeeld kan worden op gewijzigde omstandigheden welke een gunstig gevolg voor onze bedrijfsvoering kunnen hebben. In hoofdstuk 10 paragraaf 10.7 tot en met 10.12 wordt uitgebreid ingegaan op alle activiteiten en transacties in dit kader. Verder kan nog worden genoemd dat vanaf 2015 gewerkt wordt aan verdere verbetering van de prognose kasstromen.
47
Jaarstukken 2014
6.4b.4 Huurharmonisatie Bij mutatie is huurharmonisatie van toepassing. Rekening houdend met de lokale marktomstandigheden worden per complex de huurprijs in overeenstemming met de streefhuur gebracht. In de gemeente Giessenlanden waren na overname van het bezit afspraken gemaakt met betrekking tot huurharmonisatie. Deze afspraken zijn met ingang van 1 januari 2014 vervallen. Ons aanbod is hiermee marktconform. 6.4b.5 Verlaging bedrijfskosten In de begroting 2014 is verwoord dat het niveau van de bedrijfskosten een belangrijke pijler is om de A-status als corporatie te behouden. Vanaf 2010 wordt gewerkt aan het reduceren van de bedrijfskosten. Een aantal maatregelen is genomen om de beoogde verlaging te realiseren: Terug dringen formatie Op het fusiemoment van 1 november 2014 bedroeg de formatie 181,27 fte; per 31 december 2014 was dit gereduceerd tot 169,99 fte. De prognose is dat dit aantal in 2015 verder zal dalen.
Inhuur derden Het beleid is er op gericht dat inhuur van externen alleen in uitzonderlijke gevallen mag plaats vinden. In 2014 heeft alleen inhuur plaatsgevonden met het oog op het begeleiden van het fusieproces. Vergoedingen personeel De vergoedingen voor reiskosten woon-werkverkeer wordt in een aantal jaren afgebouwd naar het wettelijk vrijgestelde bedrag van € 0,19 per km. In 2014 was de vergoeding voor medewerkers van KleurrijkWonen (oud) nog € 0,27: in 2016 is het reguliere bedrag van € 0,19 per km bereikt. Daarnaast worden voor het maken van dienstreizen kleine bedrijfsauto’s ingezet. De kostprijs hiervan bedraag ongeveer € 0,30 per km all-in; terwijl het tarief voor het gebruik van een eigen auto volgens de CAO € 0,41 bedraagt.
48
Jaarstukken 2014
7. Samenwerking en overleg Samenwerking en overleg zijn van belang; om de wensen en behoeften van onze klanten en stakeholders te inventariseren, onze kennis te delen, onze stakeholders te informeren en met elkaar te bepalen of we op koers liggen. Wij betrekken hen bij de beleidsvorming en gaan de dialoog aan over de uitvoering van het beleid. Hierbij kijken we steeds sterker naar de juiste rolverdeling, wie faciliteert en wie is primair verantwoordelijk? Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen op de eigen gebieden zodat we met elkaar een optimaal resultaat kunnen behalen. Om invulling te geven aan onze ambitie om lokaal te verbinden, is het ook noodzakelijk samen te werken, overleg te voeren en te communiceren. Dit doen we via diverse (regionale) overleggen en platforms. Daarnaast informeren wij partijen schriftelijk over de inhoud van de gesprekken. We geven hierbij aan wat we met de aanbevelingen doen. In overleg met de Raad van Commissarissen zijn de volgende belanghebbenden benoemd in relatie tot onze missie en doelstellingen: Huurders, woningzoekenden en kopers (klanten, dus huidige of toekomstige afnemers van producten en diensten en andere burgers) en hun vertegenwoordigers; relevante overheden en hun instellingen op gemeentelijk en regionaal niveau; maatschappelijke organisaties op het terrein van zorg, welzijn, onderwijs en veiligheid; collega-corporaties in de regio. Belangrijkste overleggen en resultaten 2014: Huurders In het Huurdersplatform van (oud) KleurrijkWonen zijn vertegenwoordigd: HBOGG : Huurdersbelangen Geldermalsen HBV : Huurdersbelangen Culemborg HBL : Huurdersbelangen Leerdam en Lingewaal HRG : Huurdersraad Giessenlanden De huurders van oud SVT zijn vertegenwoordigd in de Bewonersraad SVT. In 2014 is constructief overleg gevoerd tussen de Huurdersbelangenorganisaties en de directie, management van KleurrijkWonen. Enkele belangrijke onderwerpen waren: Fusie met SVT Begroting 2015 Huurverhoging 2014 Betaalbaarheid huren woningen Woongaard (nieuwe regionale woonruimteverdeling) Planmatig onderhoud Landelijke ontwikkelingen (verhuurdersheffing e.d.) Ondernemingsplan In 2015 wordt samen met de Huurdersbelangenorganisaties, inclusief de Bewonersraad van Tiel (SVT), nagedacht over de nieuwe organisatie en werkwijze van het Huurdersplatform, passend op de nieuwe gefuseerde corporatie KleurrijkWonen. In oktober 2014 is het klantenpanel ‘Geschikt Wonen’ georganiseerd om onze huurders bevragen over wat zij verstaan onder geschikt wonen, hoe zij aankijken tegen de verantwoordelijkheden op dit gebied van gemeenten, corporaties en huurders in zijn algemeenheid en wat zij van KleurrijkWonen verwachten. Ook is het nieuwe Ondernemingsplan besproken en met name stilgestaan bij het doel betaalbaarheid. In 2014 is het huurdersplatform ook geïnformeerd over het nieuwe ondernemingsplan. Daarbij hebben ze ook in het bijzonder meegedacht over de invulling en uitwerking van het doel betaalbaarheid. Regionaal In Regio Rivierenland is in 2014 een woningbehoefteonderzoek uitgevoerd in opdracht van gemeenten en corporaties. Daarnaast is uitvoerig gesproken over de nieuwe Huisvestingswet en de gevolgen daarvan voor het uitvoeringssysteem Woongaard. In Regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden hebben de gemeenten samen met de corporaties gewerkt aan een nieuwe verordening die past binnen de nieuwe Huisvestingswet. Bovendien zijn de eerste
49
Jaarstukken 2014
voorbereidingen getroffen om nieuwe prestatieafspraken op te stellen. In beide regio’s heeft KleurrijkWonen actief deelgenomen aan werkgroepen en een voortrekkersrol ingenomen. Gemeenten Activiteiten: Prestatieafspraken In de gemeenten Culemborg en Tiel zijn nieuwe prestatieafspraken getekend. In de gemeenten Leerdam en Lingewaal zijn de lopende prestatieafspraken geëvalueerd en zijn vervolgafspraken gemaakt over nieuw op te stellen prestatieafspraken. In beide gemeenten is afgesproken de vigerende prestatieafspraken die lopen tot en met 2014 te verlengen tot in 2015, wanneer nieuwe prestatieafspraken, op basis van een gemeentelijke Woonvisie, getekend moeten worden. In de overige gemeenten zijn geen prestatieafspraken gemaakt. Huisvestingswet en Woongaard Alle gemeenten waar KleurrijkWonen werkzaam is zijn geïnformeerd over het nieuwe Woongaard (woonruimte verdeelsysteem). Daarnaast zijn er diverse presentaties aan ambtenaren en wethouders geweest over de relatie met de Huisvestingswet. In Geldermalsen heeft KleurrijkWonen ook de gemeenteraad hierover bijgepraat. Wonen, zorg en welzijn De visie op Wonen & Zorg van KleurrijkWonen is besproken met enkele zorgpartijen en in regionaal verband. Daarbij is met zorgorganisaties gesproken over hoe zij aankijken tegen alle ontwikkelingen en gevolgen hiervan voor hun zorgexploitatie. In de gemeente Leerdam is hiervoor zelfs een bestuurlijk overleg gestart in het vierde kwartaal om integraal de ontwikkelingen op het gebied van wonen en zorg met elkaar te bespreken. In de AV-regio is de werkgroep wonen en zorg actief bezig geweest met de vraag hoe de opgaaf in de regio inzichtelijk te maken. In Rivierenland is in opdracht van de SWR onderzoek opgeleverd door Atrivé naar de opgaaf wonen en zorg in de regio. Collega corporaties De volgende activiteiten kunnen worden genoemd: Met onze collega corporaties is thematisch kennis uitgewisseld. Zo hebben we in 2014 stil gestaan bij betaalbaarheid, het onderzoek naar Wonen en Zorg en bij het woningbehoefteonderzoek. Met 16 (inmiddels 15) corporaties in 4 regio’s is samenwerking gerealiseerd in de woonruimteverdeling. We werken sinds juni 2014 samen in Woongaard dat ruim 54.000 woningzoekenden omvat. De corporaties in Woongaard beheren zo’n 50.000 woningen. Door de samenwerking ontstaat een ruime keuze voor de woningzoekenden, transparantie in de toewijzing van woningen en efficiency in het dagelijks beheer. Met Standvast Wonen is gezamenlijk opgetrokken in de overleggen met de RIBW Nijmegen & Rivierenland. KleurrijkWonen heeft met Tablis wonen zitting in de werkgroep wonen en zorg in de AV-regio, namens alle corporaties in deze regio. In de Regio Rivierenland hebben, in gezamenlijk opdrachtgeverschap, de gemeenten en woningcorporaties een woningbehoefteonderzoek uitgevoerd. De uitkomst wordt in het eerste kwartaal van 2015 verwacht en vormt mede de Woonagenda voor de regio in de komende jaren. Met de woningcorporaties in de regio Rivierenland is in 2014 gezamenlijk inhoud gegeven aan de onderwerpen uit de Handreiking Woningcorporaties Regio Rivierenland. In de regio Rivierenland werken we aan het voltooien van de woonladder samen met andere corporaties, gemeenten en zorgpartijen. Bijlage 2 bevat een overzicht van alle overleggen met onze stakeholders zoals huurdersorganisaties, gemeenten, zorg- en welzijnspartijen en collega corporaties. In het overzicht zijn ook de belangrijkste gespreksonderwerpen opgenomen.
Bewonersraad SVT Tiel en Wijkcomités Bewonersraad heeft op 20 november een openbare huurdersvergadering gehouden, waarin zij verantwoording aflegde aan huurders. In Tiel functioneren wel bewonerscommissies, maar dat zijn complex gerelateerde overlegcommissies. Zij functioneerden los van de BR en
50
Jaarstukken 2014
behandelden alleen onderwerpen die binnen het complex speelden. SVT nam wel deel aan het overleg. Bewonersraad had 1x per jaar overleg met de RvC. Er zijn 4 Wijkcomités in Tiel. Deelnemende partijen: bewoners, gemeente Tiel, politie, welzijnsorganisatie en beide woningcorporaties.
51
Jaarstukken 2014
8. Verbindingen In 2011 heeft het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) een onderzoek uitgevoerd naar de verbindingen van KleurrijkWonen. Het CFV heeft in het eindrapport geconstateerd dat de actiepunten op: - de strategische visie en het gevoerde beleid ten aanzien van de verbindingen; - de organisatie van de verbindingen inclusief de taken en bevoegdheden van de RvB en RvC; - de kwaliteit van de risicobeheersing (inclusief instrumentarium en gevolgde procedures); - de interne en externe verantwoording van KleurrijkWonen; concreet in gang zijn gezet. Daarnaast is beoordeeld of het nut en de noodzaak van de verbindingen periodiek wordt geëvalueerd, mede in relatie tot de kernactiviteiten van onze corporatie. Dit laatste komt voort uit de noodzaak om goed toezicht te kunnen houden en verantwoording af te leggen over de activiteiten van de verbindingen. In 2012 en 2013 zijn deze actiepunten en de beoordeling op het nut en noodzaak verder ten uitvoer gebracht. Hierbij kan gedacht worden aan het overhevelen van de activiteiten van KleurrijkWonen Duurzaam BV naar Stichting KleurrijkWonen. Deze overdracht is bij het opstellen van de jaarrekening 2013 geformaliseerd. Na de overdracht vinden er geen activiteiten meer plaats in deze BV. In het boekjaar 2015 zal door de Raad van Bestuur beoordeeld worden welke verbindingen in relatie tot de activiteiten en wet- en regelgeving nog relevant zijn om aan te houden. Een mogelijke consequentie kan zijn dat enkele rechtspersonen door middel van een notariële akte zullen worden geliquideerd. 8.1. Besloten vennootschappen Onze verbindingen dienen het belang van onze corporatie. Zij dragen bij aan onze strategische doelen op het gebied van het bevorderen van ketensamenwerking, transparant managen van risico’s en waar haalbaar bijdragen aan de bovenlokale volkshuisvestingsopgave. Om deze doelen te bereiken is in het verleden een aantal BV’s opgericht. Stichting KleurrijkWonen is voor 100% aandeelhouder van deze BV’s. Eind 2014 waren de volgende BV’s actief binnen KleurrijkWonen.
Deze verbindingen vormen samen een fiscale eenheid. Buiten deze fiscale eenheid is Stichting KleurrijkWonen (door de fusie met SVT Tiel) 100% aandeelhouder in SVT Service Holding BV. Van KleurrijkWonen Holding BV en SVT Service Holding BV worden afzonderlijke jaarrekeningen uitgebracht. In dit jaarverslag wordt daarom volstaan met een globaal overzicht.
52
Jaarstukken 2014
Kapitaal
Resultaat
Eigen vermogen
maatschappelijk geplaatst
2014
31-12-2014
Koopwoningen BV
403.864
36.302
-/- 7.905
2.520.575
Bloeii BV
90.000
18.000
28.356
89.378
Duurzaam BV
90.000
18.000
-/-
17.876
KW Holding
90.000
18.000
16.060
2.695.523
SVT Service Holding 18.000 Jaarcijfers per BV in Euro’s
18.000
-/-
931
Naam BV
123 44
8.2. Verenigingen van Eigenaars Eind 2014 heeft KleurrijkWonen een belang in 39 Verenigingen van Eigenaars (VvE). Een VvE ontstaat van rechtswege als een complex notarieel gesplitst is in appartementsrechten. Omdat veel bestaand bezit verkocht wordt en nieuwbouw vaak complexen met gemengd eigendom zijn, hebben we steeds vaker te maken met het fenomeen VvE. Op basis van het geïmplementeerde VvE Beleid wordt er intern gewerkt. In het boekjaar 2014 zijn er enkele nieuwbouwprojecten gestart waarbij de complexen zullen worden gesplitst in appartementsrechten. In 2015 zal KleurrijkWonen dus participeren in deze VvE’s. 8.3. Beheer voor derden In 2009 is het project Meesplein in Leerdam verkocht aan woningcorporatie Lekstede te Vianen. Dit project is een zorgcomplex met 30 wooneenheden. Op het project rust een terugkoopplicht in de periode van het elfde tot en met het twaalfde jaar na de start van de exploitatie. Wij verzorgen het beheer (verhuur en onderhoud) en ontvangen hiervoor een afgesproken vergoeding. Hetzelfde geldt voor de 79 woningen in de Raadsliedenbuurt in Leerdam. Hiervoor geldt een terugkooprecht. De laatste woningen zijn in 2012 opgeleverd en verhuurd. In 2013 is de samenwerking met Lekstede gestructureerd door vaste contactpersonen / verantwoordelijken aan te wijzen binnen de organisatie. Deze collega’s zijn bijvoorbeeld belast met de rapportage aan Lekstede.
53
Jaarstukken 2014
9. Governance & risicomanagement 9.1. Corporate governance Het bestuur van KleurrijkWonen is gebaseerd op de Aedes-code met de daarbij behorende Governancecode Woningcorporaties. Hiermee worden de branche-brede normen over de kwaliteit en integriteit van het bestuur en de toezichthouder toegepast. KleurrijkWonen heeft de principes en uitwerkingen zoals opgenomen in de Governancecode Woningcorporaties in 2012 opgevolgd, met uitzondering van het volgende punt. Bij de fusie eind 2014 zijn de bestaande arbeidscontracten met de beide leden van de Raad van Bestuur voor onbepaalde tijd voortgezet. In één van de bestaande contracten is sprake van een ontslagregeling. Raad van Bestuur KleurrijkWonen is een stichting met een tweehoofdige Raad van Bestuur. De taken van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten. Deze zijn verder uitgewerkt in een reglement voor de Raad van Bestuur. Ook is een profiel voor de Raad van Bestuur vastgesteld. Taak en werkwijze Het bestuur is belast met het besturen van de woningcorporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat het bestuur verantwoordelijk is voor: - de realisatie van de doelstellingen van de woningcorporatie; - de strategie; - de financiering; - het beleid; - de resultatenontwikkeling; - het beleid ten aanzien van deelnemingen van de corporatie. Het bestuur legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de woningcorporatie in het licht van haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de woningcorporatie betrokkenen af. Het bestuur verschaft de Raad van Commissarissen tijdig de informatie die nodig is voor de uitoefening van de taak van de Raad van Commissarissen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving en voor het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de woningcorporatie. Het bestuur rapporteert hierover aan en bespreekt de interne risicobeheersing- en controlesystemen met de Raad van Commissarissen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur zijn in artikel 9 en 10 van de statuten omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het Reglement van de Raad van Bestuur. Een aantal materiële besluiten van de bestuurder, waaronder het doen van verkrijging, vervreemding en bezwaring van registergoederen boven een limiet van € 1 miljoen, is op basis van de statuten onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen.
54
Jaarstukken 2014
Leden van het bestuur De Raad van Bestuur bestaat uit de directeur-bestuurders Jaap van Dam en Tjapko van Dalen. Beiden zijn voor onbepaalde tijd benoemd. De Raad van Bestuur werkt op basis van collegiaal bestuur en zorgt voor een goede onderlinge vervangbaarheid. Er is niet voor een strakke portefeuilleverdeling binnen het bestuur gekozen maar wel voor een benoeming van aandachtsgebieden op basis van het principe; ‘richten, inrichten en verrichten’. Op basis daarvan kan op hoofdlijnen het volgende schema worden vastgesteld Principe Richten
Inrichten Verrichten
Aandachtsgebied - sociaal economische Wijkaanpak - klantbenadering - vastgoedstrategie - financiële strategie - aansturing organisatie - organisatieontwikkeling - organisatiecultuur - financieel presteren - maatschappelijk presteren - vastgoedontwikkeling
Naam - Jaap van Dam - Jaap van Dam - Tjapko van Dalen - Tjapko van Dalen en Jaap van Dam - Jaap van Dam - Jaap van Dam - Jaap van Dam - Tjapko van Dalen - Tjapko van Dalen - Tjapko van Dalen
Deze (matrix)verdeling werkt in praktijk goed, doordat zij bijdraagt aan een gebalanceerde afweging van beleidsbeslissingen vanwege de toename van de checks en balances op bestuurlijk niveau. Tegenstrijdige belangen Elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen KleurrijkWonen en de bestuurder(s) wordt vermeden. De statuten en de arbeidsovereenkomsten met de RvB bevatten een uitwerking van dit belangrijke uitgangspunt. Hierin is tevens de handelswijze in geval van belangenverstrengeling geregeld. In 2014 is geen sprake geweest van tegenstrijdige belangen met betrekking tot de bestuurders zoals bedoeld in principe II.3 van de Governancecode Woningcorporaties. Gegevens Raad van Bestuur Naam Functie
Leeftijd
In huidige functie sinds
Nevenfuncties
Jaap van Dam
directeurbestuurder
55
01-01-2009
Lid RvT Spectrum - Centrum voor M.O., Velp Lid RvT Scholengroep Gelderveste, Vorden
Tjapko van Dalen
directeurbestuurder
51
01-01-2009
Lid RvT St. Opella VVT, Ede Voorzitter Netwerk Conceptueel Bouwen
Raad van Commissarissen Taak en werkwijze De kerntaak van de Raad van Commissarissen is toezicht houden (financieel en maatschappelijk) op het bestuur van de stichting en de met hem verbonden ondernemingen. Hij staat tevens het bestuur met raad terzijde. Bij de vervulling van zijn taak houdt hij rekening met het feit dat de stichting een onderneming is met een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarbij weegt de Raad van Commissarissen de belangen af van belanghouders als huurders, personeel, gemeenten en zorgen welzijnsinstellingen. Om deze kerntaak goed te kunnen uitvoeren, worden algemene en specifieke eisen gesteld aan de Raad van Commissarissen als collectief, aan individuele leden en aan de voorzitter. Deze eisen zijn vastgelegd in een profiel. De leden van de RvC van KleurrijkWonen treden af volgens een rooster. Ook is er een reglement voor de RvC.
55
Jaarstukken 2014
Samenstelling Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen bestaat sinds de fusie per 1 november 2014 uit zeven personen. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. In hoofdstuk 5 van dit jaarverslag is een uitgebreid verslag van de Raad van Commissarissen opgenomen van de wijze waarop de Raad van Commissarissen invulling aan zijn taken heeft gegeven. 9.2. Risicobeheersing Risicobeheersing is ook binnen de corporaties een steeds belangrijker fenomeen geworden. Te denken valt aan de consequenties van wijzigingen van wet- en regelgeving, maar ook ontwikkelingen zoals bij Vestia vereisen dat hier scherp op gestuurd wordt. Ook door de toezichthouders en de accountant is gewezen op het belang hiervan en is aangedrongen op aanscherping van de interne regels terzake. Vernieuwing risicomanagement In overleg met SVT is medio 2014 een trainee aangetrokken met als specifieke opdracht het risicomanagement van beide organisaties te actualiseren en aan te scherpen. Belangrijk onderdeel hiervan is het bewustwordingsproces bij de medewerkers. Risicomanagement mag geen ‘papieren tijger’ worden, maar dient regelmatig onderwerp van bespreking te zijn in alle geledingen van de organisatie. Eind 2014 is de opstelling van een beleidsplan met een daarbij behorend implementatieplan afgerond. De RvC heeft dit inmiddels vastgesteld in de vergadering van 10 februari 2015. In de kwartaalrapportages 2015 zal steeds over de voortgang worden gerapporteerd. Verzekeringsbeleid Naar aanleiding van de fusie zijn alle, hiervoor wettelijke verzekeringen, opnieuw afgesloten voor de nieuwe organisatie. Hierbij valt te denken aan de aansprakelijkheidsverzekering, aansprakelijkheid bestuurders enz. In het boekjaar 2015 zullen alle overige verzekeringen worden geharmoniseerd. In het kader van de kwaliteitsverbetering is eind 2014 de softwaremodule Naris verzekeringen aangeschaft. Dit is een module waar de lopende schades kunnen worden gemonitord maar ook het beheer van de polissen vereenvoudigd. Interne controle De interne controle is op basis van het opgestelde Interne Controleplan 2014 uitgevoerd. In alle hiervoor relevante rapportages is een update gegeven van de stand van zaken en de bevindingen. Uitvoering externe audits Ook in het boekjaar 2014 zijn, net als voorgaande jaren, externe audits uitgevoerd naar bestaande processen binnen KleurrijkWonen. De in 2014 beoordeelde processen zijn: o Mutatie proces o Proces dagelijks onderhoud o Incasso proces Het rapport van bevindingen is besproken met de directie en vervolgens ingebracht in het MT. Vervolgens zijn de managers met de collega’s verantwoordelijk voor de beoordeling en eventuele implementatie van de aanbevelingen. Dit jaar is er i.v.m. de fusie nog een extra audit opgestart als vervolg op de audit ‘woningtoewijzing’ in 2013. Hierin zijn de woningtoewijzingen van het voormalige bezit van SVT aan controle onderworpen. Deze controle heeft geleid tot een “reparatie” van de bestaande dossiers. In overleg met de accountant worden de dossiers opnieuw samengesteld om te voldoen aan de geldende wet- en regelgeving om bij de jaarrekening een goedkeurende verklaring te kunnen ontvangen. Aanpassing procuratie- en mandaatregeling De regeling is naar aanleiding van de fusie geactualiseerd, waarbij rekening is gehouden met de benodigde functiescheiding en de inrichting van de fusieorganisatie.
56
Jaarstukken 2014
10. Financieel beleid 10.1. Financiële positie Het weerstandsvermogen ultimo 2014 bestaat uit het eigen vermogen en de voorzieningen. Het weerstandsvermogen is gestegen van € 911,5 miljoen naar € 920,6 miljoen. De weerstandsratio komt uit op 58% (gelijk aan 2013: 58%). De financiële positie van de stichting KleurrijkWonen is, op basis van de marktwaarde per ultimo 2014, goed te noemen. 10.2. WOZ-waarde De WOZ-waarde van het woningbezit (€ 2.266 miljoen) uitgedrukt als percentage van de marktwaarde in verhuurde staat (€ 1.425 miljoen) bedraagt 159%. Waardebegrippen Marktwaarde in verhuurde staat WOZ-waarde
31-12-2014 € 1.425 miljoen € 2.266 miljoen
10.3. Resultaten Onze financiële positie wordt beoordeeld door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Zij stellen eisen aan de wijze waarop activiteiten gefinancierd worden om ook onze vermogenspositie op langere termijn te waarborgen. Deze eisen vertalen zich in parameters voor onze financiële bedrijfsvoering die wij dan ook hanteren. De laatste zogenaamde ‘toezicht brief’ van het CFV dateert van 7 januari 2015. Hierin is aandacht gevraagd voor de ontwikkeling van het risicomanagement. Het CFV is vervolgens uitgebreid geïnformeerd over de stappen die vorig zijn gezet en die in 2015 concreet worden geïmplementeerd. Daarmee is deze brief ook afgewerkt. Van het WSW is begin april 2015 een verklaring ontvangen dat de financiële positie van KleurrijkWonen voldoet aan de normen bij de financiële ratio's van WSW. Dit geldt zowel voor als na de fusie. De prognose laat een stabiele operationele kasstroom zien. Ook de beoordeling van de 24 business risk vragen is positief uitgevallen. Betrouwbare kwartaalrapportages Binnen KleurrijkWonen werden kwartaalrapportages opgesteld en aan de RvC aangeboden. Bij SVT was er sprake van ‘4-maandsrapportages’. De rapportages bij KleurrijkWonen sloten nauw aan bij de opzet van de begroting; bij SVT lag de nadruk iets meer op de financiële aspecten van de organisatie. In beide gevallen werd de RvC geïnformeerd over de voortgang van de doelstellingen en de budgetten. Het moment van de fusie is bij uitstek een gelegenheid om de rapportagestructuur te herijken. In 2015 worden de rapportage verder verbeterd. De opzet gaat er in grote lijnen als volgt uitzien: Rapportage over het verloop van de realisatie van de geformuleerde doelstellingen; Idem over het verloop van budgetten en noodzakelijke aanpassingen; Waar mogelijk het opnemen van kengetallen. Huurharmonisatie bij mutatie Bij mutatie is huurharmonisatie van toepassing. De huurprijs wordt de huurprijs opgetrokken naar de streefhuur. De afwijkende afspraken voor de gemeente Giessenlanden zijn in 2014 komen te vervallen. Verhogen verkoopopbrengsten Een positieve kasstroom is essentieel voor de financiering van onze activiteiten en nieuwe projecten. In 2014 zijn er 125 woningen vanuit bestaand bezit verkocht voor een totaalbedrag van € 17.326.000 wat resulteert in een gemiddelde verkoopprijs van € 138.600..
57
Jaarstukken 2014
10.4. Operationeel resultaat winst- & verliesrekening Het operationele resultaat volgens de Winst- en verliesrekening is positief € 5,5 miljoen. Hierin is begrepen een overige waardeverandering van materiële vast activa van € 35,1 miljoen. Na verrekening van deze post, bedraagt over het verslagjaar het netto operationele resultaat € 40,6 miljoen positief. De Raad van Commissarissen stelt als eis voor de bedrijfsvoering dat het operationele resultaat te allen tijde positief moet zijn. 10.5. Fiscale eenheid Beide voormalige organisaties (SVT en KleurrijkWonen) zijn voor de Belastingdienst ‘fiscale eenheden'. Van een fiscale eenheid is sprake wanneer richting de belastingdienst één belastingaangifte wordt gedaan voor meerdere (rechts)personen. In dit geval gaat het dus om de stichting en de BV’s. Het voornemen bestaat om de dochters (BV’s) te elimineren. Dat betekent dat er op dat moment nog maar 1 organisatie is die uiteraard automatisch een ‘eenheid’ is. 10.6. Treasury, financiering en leningen De treasurycommissie heeft in 2014 vier keer vergaderd. In deze commissie hebben naast twee deskundigen van Thesor zitting de RvB, een medewerker van de afdeling plannen & verantwoorden speciaal belast met financiering en treasury, en de manager Bedrijf. In 2014 zijn de onderstaande transactievoorstellen uitgevoerd, dit betreft 5 nieuwe geldleningen, een herfinanciering en een rente conversie. Geldgever Hoofdsom Soort Rente percentage Ingangsdatum Einddatum Coupondata Renteherziening
BNG 15 miljoen Fixe 2,250 12-05-2014 02-02-2043 02 februari 02 februari 2023
Rabo 10 miljoen Fixe 2,475 14-05-2014 02-05-2024 02 mei n.v.t.
Aegon 15 miljoen Lineair 1,830 02-03-2015 03-04-2040 03 april n.v.t.
Geldgever Hoofdsom Soort Rente percentage Ingangsdatum Einddatum Coupondata Renteherziening
Aegon 10 miljoen Fixe 2,058 22-12-2014 01-12-2044 01 december n.v.t.
Achmea 10 miljoen Fixe 1,96 02-02-2015 03-02-2042 1 februari n.v.t.
Achmea 10 miljoen Fixe 2,045 15-04-2015 17-04-2045 15 april n.v.t.
Geldgever Restant hoofdsom Aflossingstype Einddatum Huidig percentage Nieuw percentage Conversiedatum
BNG 2.024.758 In 10 jaar ann. 03 januari 2025 3,944 1,020 03 januari 2015.
Professioneel treasurybeheer Het treasurybeheer is ondergebracht bij afdeling Bedrijf. Alle relevante ontwikkelingen worden besproken in de Treasurycommissie (4 x per jaar). Ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt worden dagelijks gevolgd, zodat direct ingespeeld kan worden op gewijzigde omstandigheden welke een gunstig gevolg voor onze bedrijfsvoering kunnen hebben. In 2015 zal door toepassing van de kasstroom prognose vanuit viewpoint verdere optimalisering plaatsvinden. Het gaat dan om een verbetering van de prognose van de kasstromen vanuit de diverse projecten.
58
Jaarstukken 2014
Langlopende schulden Deze post is gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De marktwaarde van de lopende leningen is ultimo 2014 bijna € 748 miljoen. Deze marktwaarde is gebaseerd op de contant gemaakte rentebetalingen en aflossingen. Als verdisconteringfactor is 5,25% gebruikt. Deze leningen zijn voor bijna € 523 miljoen geborgd door het WSW. 10.7. Rente- en kasstroomrisico Onderstaand is de leningenportefeuille uitgesplitst naar rentepercentage, herzieningsperiode en naar de resterende looptijd (in miljoenen Euro’s). Rentepercentages Roll over
€ 42,2
0% - 1% 1% - 2% 2% - 3% 3% - 4% 4% - 5% 5% - 6% > 6%
0 0 62,1 187,7 218,7 10,3 2,5
Totaal
523,5
Renteherzieningperiode Van 1 tot 3 maanden Van 6 maanden tot 1 jaar Van 1 tot 5 jaar Van 5 tot 10 jaar > 10 jaar
€ 11,2 33,5 96,3 50,0 332,5
Resterende looptijd < 1 jaar(kortlopend) Van 1 tot 5 jaar Van 5 tot 10 jaar Van 10 tot 15 jaar Van 15 tot 20 jaar > 20 jaar
€
Totaal
523,5
Totaal
523,5
31,9 96,9 73,2 42,4 27,6 251,5
10.8. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan enkele kredietwaardigheid eisen (rating). Dit is opgenomen in het geactualiseerde Treasurystatuut. Op de lopende derivaten is geen overeenkomst gesloten om tot wederzijdse verrekening van de marktwaarden te komen om het tegenpartijrisico bij het gebruik van derivaten te beperken. De hoogte van het kredietrisico is afhankelijk van de grootte van het bedrag aan te ontvangen rente op derivaten en de eventueel te storten margin door de financiële instellingen. 10.9. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van KleurrijkWonen en haar tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. KleurrijkWonen heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar verplichtingen kan voldoen. Naast het aantrekken van langlopende leningen, zijn kasgeld- en rekening courant faciliteiten beschikbaar. Voor de derivaten portefeuille zijn geen specifieke faciliteiten benoemd voor het eventueel verrekenen van de marktwaarde. Er heeft daarom dus ook geen verrekening van de margin plaatsgevonden. 10.10. Beleggingen en derivaten Geldgever /omschrijving
Trade Date
SWL BNG 140092/59853
Date
Derivaten KleurrijkWonen Payment Premie
Start datum
Eind datum
Hoofdsom
Type
27-12-2005
6-2-2006
5-2-2016 € 1,5 miljoen payers-swap
BNG 199045/104294
5-9-2008
2-1-2009
2-1-2054 € 10 miljoen payers-swap
BNG 199047/104293
5-9-2008
2-4-2009
2-4-2052 € 10 miljoen payers-swap
swap ontvangst
3-mnds euribor 6-mnds euribor 6-mnds euribor
Strike
Rente
3,55% 4,60% 4,60%
10.11. Eigen middelen Het eigen middelen beleid van het WSW biedt de mogelijkheid om niet-DAEB activiteiten te financieren door geborgde leningen, als er voldoende kasstromen worden gegenereerd en voldaan wordt aan de kwalitatieve eisen van het Eigen Middelen beleid. Ook dient vooraf aan het WSW toestemming (schriftelijk) worden gevraagd.
59
Jaarstukken 2014
Op basis van het eigen middelen beleid WSW is er voor 2014 een bedrag aan financiering van niet – DAEB activiteiten van € 10.975.000 vrijgegeven. Dit bedrag is als volgt opgebouwd. Investeringen niet-DAEB Nieuwbouw huur woon- en niet woongelegenheden Woningverbetering woon- en niet woongelegenheden Nieuwbouw verkoop woon- en niet woongelegenheden Aankoop voor doorverkoop (VOV)
+ + + +
8.062.000 452.000 2.064.000 2.461.000
Netto verkoopopbrengsten niet-DAEB Verkoopontvangsten nieuwbouw Externe kosten bij verkoop Afronding
+ +
2.129.000 64.000 1.000
Totaal
+
10.975.000 ===========
10.12. Risicomanagement In hoofdstuk 9 van dit Jaarverslag is aangegeven dat er in 2014 nadere stappen gezet zijn om het risicomanagement te actualiseren en te implementeren. Eind 2014 is de opstelling van een beleidsplan met een daarbij behorend implementatieplan afgerond. De RvC heeft dit inmiddels vastgesteld in de vergadering van 10 februari 2015. Belangrijk onderdeel van het risicomanagement is het bewustwordingsproces bij de medewerkers. Risicomanagement mag geen ‘papieren tijger’ worden, maar dient regelmatig onderwerp van bespreking te zijn in alle geledingen van de organisatie. Vanaf de fusiedatum is risicomanagement ondergebracht bij het team Audit & Control van de afdeling Bedrijf. In de kwartaalrapportages 2015 zal dit onderwerp een vast onderwerp worden, zodat de voortgang door de RvC gevolgd kan worden.
60
Jaarstukken 2014
11. Kengetallen in duizenden euro 's
Financiële kengetallen (* € 1.000) Eigen vermogen Totaal vermogen Voorzieningen Huren Jaarresultaat Betaalde intrest leningen o/g
2010 € € € € € €
2011 na stelselwijziging
2011
2012 na stelselwijziging
2012
2013
2014
867.839 1.559.154 43.671 84.881 -108.799 21.351
873.332 1.589.959 47.295 88.420 5.494 20.839
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
56 1,36 -12,5 -7,0
55 1,77 0,6 0,3
Financiële ratio's Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit totaal vermogen
% %
-
Financiële kengetallen per woning (* € 1.000) Eigen vermogen Jaarresultaat
€ €
-
-
-
-
-
60,6 -7,6
60,6 0,4
11.187
11.083
11.083
11.102
11.102
14.332
14.422
138 109 410 11.844
138 72 449 11.742
138 72 449 11.742
138 81 446 11.767
138 81 446 11.767
264 102 580 15.278
301 124 656 15.503
100 155 3 0 120 0 0
113 118 8 0 30 0 0
113 118 8 0 30 0 0
123 101 1 0 77 0 0
123 101 1 0 77 0 0
122 163 5 0 355 0 3
198 123 26 0 21 0 13
3.912 10.902 95 11.187
3.565 11.043 197 14.805
3.565 11.043 197 14.805
3.509 11.098 182 14.789
3.509 11.098 182 14.789
2.604 11.478 250 14.332
2.241 11.743 438 14.422
Aantal verhuureenheden Woningen en woongebouwen Onzelfstandige en overige wooneenheden Verzorgingshuizen Bedrijfsruimten en overige verhuureenheden Garages en parkeerplaatsen
Aantal mutaties woningbezit Opgeleverd Verkocht (getransporteerd) Aangekocht Samengevoegd Gesloopt Overgenomen (verzorgingshuis) Correctie Huurklassen woningen Aantal met huurprijs laag Aantal met huurprijs midden Aantal met huurprijs hoog
%
61
Jaarstukken 2014
Jaarrekening 2014
62
Jaarstukken 2014
12. Geconsolideerde balans per 31-12-2014 Alle bedragen in € 1.000. Na resultaatbestemming Activa Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Leningen u/g Belastinglatenties Som der vaste activa
31-12-2014
31-12-2013
€
€
2.867 2.867
4.658 4.658
69.429 1.355.676 122.369 14.546 1.562.021
29.462 1.359.218 117.746 6.620 1.513.045
1.307 1.088
1.324 4.872
7.480 9.875
7.340 13.536
1.574.764
1.531.239
2.309 3.302 397 6.007
920 7.059 527 8.506
0
168
1.704 139 0 7 346 1.562 3.758
1.504 53 725 29 1.340 884 4.535
5.430
14.706
15.196
27.915
1.589.959
1.559.154
Vlottende activa Voorraden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Voorraad gronden Overige voorraden Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies
Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Som der vlottende activa Balanstotaal
63
Jaarstukken 2014
Passiva Groepsvermogen Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Voorziening Woongoudpunten Voorziening jubilea-uitkeringen Langlopende schulden Schulden/leningen overheid Schulden/leningen kredietinstellingen onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Waarborgsommen Verzilverd wonen Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva
Balanstotaal
31-12-2014
31-12-2013
873.332
867.839
46.745 440 110 47.295
43.162 409 100 43.671
496.072 124.027 609 108 620.816
470.593 119.950 598 119 591.260
27.481 7.019 1.546 0 1.059 11.411 48.516
36.142 6.461 1.080 5 88 12.608 56.384
1.589.959
1.559.154
64
Jaarstukken 2014
13. Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2014
2014 Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoud Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Financiele baten en lasten Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeverandering verplichting VOV Waardeverandering financiële vaste activa Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen Resultaat na belastingen
2013
€
€
88.420 2.797 4.624 5.282 101.123
84.881 3.355 1.902 5.452 95.590
1.031
1.210
35.062
25.403
0 10.394 1.612 1.885 15.846 1.118 2.769 24.109 93.826
46 10.717 1.493 1.909 16.717 1.254 2.235 16.580 77.563
7.298
18.026
20.311
-118.283
-1.708 -876 1.129 -20.839 -1.982
7.999 0 1.520 -21.351 -130.115
5.316
-112.089
140 38 178
3.257 33 3.290
5.494
-108.799
65
Jaarstukken 2014
14. Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2014 (volgens de directe methode) Alle bedragen in € 1.000.
Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subsidiegevers Ontvangsten van overige
Betalingen aan werknemers Betalingen aan leveranciers onderhoud Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten Betalingen aan overige
90.186 0 1.516
-11.119 -17.152 -23.539 -2.925
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Ontvangen winstbelasting Betaalde interest
275 725 -20.791
Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in vastgoedbeleggingen Desinvesteringen vastgoedbeleggingen Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-816 12 -64.072 18.603 0 3.000
Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen van langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
55.760 -38.939
2014 €
91.702
-54.735 36.967
-19.791 17.176
-43.273
16.821
86.390 34 1.007
-10.721 -14.635 -16.592 -3.347
211 1.115 -21.662
-335 396 -52.054 25.525 0 0 23.000 -31.945
2013 €
87.431
-45.295 42.136
-20.336 21.800
-26.468
-8.945
Mutatie geldmiddelen
-9.276
-13.613
Saldo begin boekjaar Saldo eind boekjaar Mutatie geldmiddelen
14.706 5.430 -9.276
28.319 14.706 -13.613
66
Jaarstukken 2014
15. Grondslagen voor waardering 15.1. Fusie Stichting KleurrijkWonen is op 1 november 2014 gefuseerd met Stichting Volkshuisvesting Tiel (SVT). Bij deze juridische fusie was Stichting KleurrijkWonen de verkrijgende woningcorporatie en SVT de verdwijnende woningcorporatie. Door de fusie heeft Stichting KleurrijkWonen onder algemene titel het gehele vermogen van de verdwijnende woningcorporatie verkregen. De financiële gegevens van de gefuseerde instellingen zijn verwerkt als een samensmelting van belangen. De activa en passiva van de gevoegde rechtspersonen, alsmede hun baten en lasten zijn samengevoegd alsof de fusie al per 1 januari 2014 plaatsvond. De waarderingsgrondslagen en winstbepalingsgrondslagen van de nieuwe organisatie zijn gebaseerd op de door de verkrijgende woningcorporatie toegepaste grondslagen. Voor een beperkt aantal posten is een geharmoniseerde grondslag gekozen, dit is verwerkt als een stelselwijziging en rechtstreeks in het beginvermogen van 1 januari 2014 gemuteerd. De vergelijkende cijfers over 2013 zijn gebaseerd op financiële gegevens van de beide instellingen op basis van de jaarrekeningen 2013. De effecten van de stelselwijzing in verband met de harmonisatie van grondslagen op het eigen vermogen per 1 januari 2014 zijn als volgt aan te geven: X
€ 1.000
Eigen vermogen per 31 december 2013:
678.015
Stichting KleurrijkWonen Stichting Volkshuisvesting Tiel Effect harmonisatie:
657.343 20.672 189.824
Eigen vermogen per 1 januari 2014:
867.839
De volgende bedragen aan activa en passiva zijn door elk van de fusiepartners ingebracht per 1 januari 2014 (gebaseerd op de geharmoniseerde grondslagen):
Materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Financiële vaste activa Vlottende activa Totaal activa
Stichting KleurrijkWonen € 1.000 3.057 1.173.841 12.503 14.644 1.204.045
Stichting Volkshuisvesting Tiel € 1.000 1.601 339.204 1.033 13.271 355.109
Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Vlottende passiva Totaal passiva
€ 1.000 657.343 43.301 469.088 34.313 1.1.204.045
€ 1.000 210.496 370 12.2172 13.271 355.109
15.2. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening. Grondslagen voor consolidatie In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van Stichting KleurrijkWonen en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatorische en economische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. In het algemeen betreft het deelnemingen waarin het belang meer dan 50% bedraagt.
67
Jaarstukken 2014
Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompany-transacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Resultaten op intercompany-transacties tussen in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen worden volledig uit zowel de balanswaardering als het groepsresultaat geëlimineerd, voor zover de resultaten nog niet door een overdracht van het verkregen actief of passief aan derden buiten de groep is gerealiseerd. De groepsmaatschappijen zijn: KleurrijkWonen Holding B.V. (100%), statutair gevestigd te Tiel; volledig geconsolideerd SVT Service Holding BV (100%), statutair gevestigd te Tiel; gezien het zeer geringe materiele belang wordt gebruik gemaakt van de vrijstelling om niet te consolideren. De overige te vermelden gegevens van niet-geconsolideerde deelnemingen betreffen; Overige deelnemingen, gewaardeerd op verkrijgingsprijs; Woningnet NV te Weesp (0,54%), Uithof III C.V. te Utrecht (5,3%), KleurrijkWonen Holding BV Bij de consolidatie is de integrale methode voor alle deelnemingen toegepast. In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van KleurrijkWonen Holding B.V. en haar groepsmaatschappijen, zijnde: KleurrijkWonen Koopwoningen B.V., Bloeii advies en ontwikkeling B.V. en KleurrijkWonen Duurzaam B.V. SVT Service Holding BV Voor de uitvoering van eventuele nevenactiviteiten is in 2004 SVT Service Holding BV opgericht. Deze BV is opgericht met het doel daarin de activiteiten onder te brengen welke in de toekomst (na wijziging van het BBSH) niet binnen de toegelaten instelling mogen plaatsvinden. Wij hebben een 100% belang in deze BV. De statutaire vestigingsplaats van SVT Service Holding BV is Tiel. In 2009 is SVT Holding energieleverancier geworden voor een groep huurders in een appartementencomplex voorzien van een warmte- en koudeopslag. Door de geringe activiteiten die in deze deelneming plaatsvinden is hier sprake van een laag risicoprofiel. De BV heeft een gestort aandelenkapitaal van € 18.000. VVE’s met overwegende zeggenschap KleurrijkWonen heeft bezit in meerdere complexen die vallen binnen een Vereniging van Eigenaars (VvE). Ondanks dat KleurrijkWonen in VvE’s formeel beleidsbepalende zeggenschap heeft via een eigendom van meer dan 50%, voert KleurrijkWonen het beleid om zich als gewone eigenaar op te stellen en maakt dus feitelijk geen gebruik van de beleidsbepalende invloed. De VvE’s worden derhalve niet geconsolideerd. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2012 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van de verkrijgingsprijs, de vervaardigingsprijs respectievelijk nominale waarden, onder toepassing van de minimum waarderingsregel, tenzij anders vermeld. Alle bedragen luiden in duizenden Euro’s.
68
Jaarstukken 2014
Stelselwijziging Op 31 januari 2011 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) de herziene Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen volkshuisvesting gepubliceerd. Voor verslagjaren vanaf 2012 zijn corporaties verplicht om de herziene Richtlijn toe te passen. Oud KleurrijkWonen en oud SVT Tiel hebben bij de toepassing van de richtlijn destijds andere keuzes gemaakt. De toegepaste grondslagen blijven voor Stichting KleurrijkWonen ongewijzigd. Oud SVT zal in de nieuwe rechtsvorm KleurrijkWonen tevens de grondslagen van oud KleurrijkWonen gaan volgen. Daarom is er sprake van een stelselwijziging voor het bezit van oud SVT. Tot en met 2013 werd het sociaal vastgoed in exploitatie van oud SVT gekwalificeerd als bedrijfsmiddel en evenals het commercieel vastgoed gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Vanaf 2014 vindt waardering tegen actuele waarde plaats. Zowel het sociaal als het commercieel vastgoed wordt gekwalificeerd als vastgoedbelegging. Voor het sociaal vastgoed betreft dit de actuele waarde gebaseerd op marktwaarde in verhuurde staat met inachtneming van de relevante feiten en omstandigheden van de markt waarop de toegelaten instellingen actief zijn en de bepalingen zoals opgenomen in het BBSH. Voor het commercieel vastgoed betreft dit marktwaarde in verhuurde staat. Stichting KleurrijkWonen heeft gekozen voor het actuelewaardemodel omdat het actuele waardebegrip naar verwachting een beter inzicht (transparantie) geeft in de waarde van de vastgoedportefeuille dan bij toepassing van de bedrijfswaarde of historische kostprijs. Het is een weergave van de marktomstandigheden en niet van het eigen beleid. Dit maakt benchmarken met andere woningcorporaties en commercieel vastgoedbeheerders eenvoudiger. Daarnaast sluit het actuele waardemodel beter aan bij het onderbouwen van strategische beslissingen (het hanteren van het vrije keuze model, het actief verkopen van bezit en het voeren van een huurprijsbeleid waarbij de huur bij mutatie wordt opgetrokken naar 90% van de maximale huur). Tot slot verwacht KleurrijkWonen betere sturingsinformatie te krijgen door gebruik te maken van het actuele waardemodel. Het wordt inzichtelijk welke kosten en afwegingen externe partijen zouden maken wanneer het gaat over bouw, exploitatie en onderhoud van woningbezit. Deze informatie kan KleurrijkWonen afzetten tegenover haar eigen beleidskeuzes om de efficiëntie en effectiviteit ervan te bepalen. De vergelijkende cijfers over het boekjaar 2013 zijn herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen. Op basis van deze stelselwijziging is het vermogen per 1 januari 2013 herrekend. Het eigen vermogen is toegenomen met een bedrag van € 212 miljoen. Hieronder een overzicht van de gevolgen van de stelselwijzing. Bedragen x € 1 miljoen Eigen vermogen per 31 december 2013, voor stelselwijziging bedraagt € 678 miljoen. Alle bedragen in € 1.000.000 Eigen Vermogen oud SVT 1-1-2013 voor stelselwijziging
Materiele vaste activa sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoedbeleggingen commercieel vastgoed in exploitatie Groepsvermogen
Effect stelselwijziging
na stelselwijziging
142
Vastgoedbeleggingen 212 commercieel en sociaal vastgoed in exploitatie
362
8 150 21 21
1 212 212 Groepsvermogen 212
362 233 233
Herrekent eigen vermogen per 31 december 2013, na stelselwijziging bedraagt € 867 miljoen. Commercieel en sociaal vastgoed in exploitatie Onder het nieuwe stelsel worden onroerende zaken in exploitatie gesplitst in commercieel en sociaal vastgoed en bepaald aan de hand van de (verwachte) marktwaarde in verhuurde staat. Onder het 69
Jaarstukken 2014
oude stelsel was dit tegen verkrijgingsprijs/vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Onroerende zaken in ontwikkeling Onder het nieuwe stelsel wordt de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling bepaald aan de hand van de (verwachte) lagere marktwaarde in verhuurde staat, welke wordt afgesteld tegen de vervaardigingsprijs. Onder het oude stelsel werd de waarde bepaald aan de hand van de verkrijgingsprijs en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Het resultaat over 2013 is afgenomen met € 22 miljoen tot een bedrag van € 109 miljoen. Hieronder een overzicht van de gevolgen van de stelselwijzing. Alle bedragen in € 1.000.000 Resultaat boekjaar voor stelselwijziging € Afschrijvingen Verkoopresultaat Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoed portefeuille Resultaat boekjaar na stelselwijziging €
875 324109-
Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt Stichting KleurrijkWonen zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien dit voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. Voor de afschrijving van de materiele vaste activa ten dienste van de exploitatie is de afschrijvingstermijn van oud SVT aangepast aan die van KleurrijkWonen. Concreet betekent dit dat voor de renovaties van het eigen kantoorpand in Tiel de afschrijvingstermijn is aangepast van 25 jaar naar 15 jaar. Het gevolg hiervan is dat voor de jaren 2014 en verder hogere afschrijvingen plaatsvinden. Bij voortgezet beleid bedraagt de afschrijving voor 2014 € 55.834,32 Na schattingswijziging € 194.445,17 Effect nadelig € 138.610,85 Herrubriceringen Bij de toepassing van de stelselwijziging zijn er enkelen posten geherrubriceerd. Het betreft het kortlopende deel van langlopende schulden (schulden/leningen overheid €124.000 en schulden /leningen kredietinstellingen €8.128.000). Bij oud SVT waren deze gepresenteerd onder langlopende schulden. In de nieuwe situatie zijn deze gepresenteerd onder kortlopende schulden. Daarnaast was er bij oud SVT een bedrag van €91.900 gepresenteerd onder overlopende activa die in de nieuwe situatie gepresenteerd is onder huurdebiteuren (€75.900) en pensioenpremie (€1.600).
70
Jaarstukken 2014
15.3. Grondslagen voor waardering van activa en passiva. Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Vastgoedbeleggingen Een vastgoedbelegging is een onroerend goed (of een deel daarvan) dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden geclassificeerd als vastgoedbeleggingen in exploitatie indien ze beschikbaar zijn voor verhuur. Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Jaarlijks wordt 1/3 van het bezit getaxeerd door een externe taxateur wat betekent dat elk bezit minimaal eens per drie jaren getaxeerd wordt. De aannames aangaande de geprognosticeerde kasstromen zijn gebaseerd op de contractuele verplichtingen van de toegelaten instelling die rusten op het vastgoed. De overige (na de contractperiode in acht te nemen) aannames en uitgangspunten zijn gebaseerd op gegevens van de markt waarop de toegelaten instellingen actief is. De actuele waarde is gebaseerd op het Taxatie Management Systeem (TMS). Met dit systeem wordt de marktwaarde in verhuurde staat van de vastgoedobjecten en de vastgoedportefeuille bepaald. TMS hanteert het waardebegrip van de marktwaarde in verhuurde staat als volgt: Het bedrag dat het complex bij complexgewijze verkoop naar schatting zal opbrengen nadat de verkoper het complex na de beste voorbereiding op de gebruikelijke wijze in de markt heeft aangeboden en waarbij de koper de onroerende zaak aanvaardt onder gestanddoening van de lopende huurovereenkomsten met alle daaraan verbonden rechten en plichten. Om de uiteindelijke marktwaarde in verhuurde staat te bepalen worden de kopers kosten, genormeerd op 3% overdrachtskosten, in mindering gebracht. Voor het bepalen van de marktwaarde maakt het TMS rekenmodel gebruik van een Netto Contante Waardeberekening (NCW), ook wel Discounted Cash Flow (DCF) genoemd. Dit betekent dat voor een periode van 15 jaar zo goed mogelijk de ontvangsten en uitgaven worden geschat en dat deze aan de hand van een disconteringsvoet ”contant’ worden gemaakt naar het heden. Daarnaast wordt een eindwaarde bepaald na afloop van de DCF-periode van 15 jaar. Het schatten van kosten en opbrengsten wordt gedaan aan de hand van twee scenario’s; doorexploiteren en uitponden. Bij doorexploiteren is de veronderstelling dat het volledige complex in bezit blijft gedurende de volledige DCF-periode. Bij uitponden is de veronderstelling dat zo snel mogelijk tot verkoop van individuele woningen wordt overgegaan. Bij beide scenario’s wordt ervan uitgegaan dat het object/complex eerst in zijn geheel aan een derde wordt verkocht en dat deze derde de afweging maakt tussen beide scenario’s. Het schatten van de kosten en opbrengsten wordt op basis van een marktconform uitgangspunt gedaan. De eigen in het verleden gerealiseerde kosten worden dus niet naar de toekomst geprojecteerd en er wordt binnen de DCF berekening gestreefd naar opbrengstenmaximalisatie. Eigen voorgenomen huurbeleid wordt dus ook niet ingerekend naar de toekomst. Per complex wordt uiteindelijk het scenario met de hoogste uitkomst gelijk gesteld aan het begrip ‘marktwaarde’. De gehanteerde disconteringsvoet is opgebouwd uit een vast basisdeel dat bestaat uit een 24maands gemiddelde van de 10-jaars EURO IRS. Op deze basis komt een opslag waarin risico’s tot uiting komen die onder andere betrekking hebben op de algemene risico’s voor het investeren in onroerend goed, locatie specifieke risico’s en segment specifieke risico’s. Voor 2014 bedraagt de basis IRS 1,80% (2013: 2.09%) en de sector specifieke risico opslag 4,60% (2013: 3,4%), wat resulteert in een basisdeel van de disconteringsvoet van 6,40% (2013: 5.49%). Voor de verschillende
71
Jaarstukken 2014
typen vastgoed en locaties (wijken) worden gedifferentieerde percentages aangehouden voor de opslag met een bandbreedte van 1,5% tot 5%. De eindwaarde geeft aan in welke mate het vastgoed onderhevig is aan veroudering en welke potentie het bezit heeft aan het einde van de 15-jarige exploitatieperiode. Veroudering is grofweg in drie typen te onderscheiden: (1) locatieveroudering; (2) economische / markttechnische veroudering en (3) technische veroudering. Veroudering komt tot uiting in de rendementseis (exit yield) die een belegger heeft als hij het bezit aan het einde van de 15-jaars periode wil (ver)kopen. Er wordt dus meer rendement gevraagd dan in jaar 1 van de exploitatieperiode. Uitgangspunt is dan ook dat het Bruto Aanvangs Rendement lager ligt dan de exit yield. Het tweede uitgangspunt is gerelateerd aan de potentie van een object aan het einde van de 15-jarige exploitatieperiode. Hierbij zijn de mate waarin uitponding in het object heeft plaats gevonden, de bouwperiode en de locatie van invloed. Voor alle gehanteerde aannames en uitgangspunten (inclusief de disconteringsvoet) is door een externe taxateur een aannemelijksheidsverklaring met betrekking tot de marktconformiteit afgegeven. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van het commercieel of sociaal vastgoed worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. De complexen die in 2014 niet zijn getaxeerd, zijn tot stand gekomen door het toepassen van een index op de taxatiewaarde van 2013. Voor deze index is door een externe taxateur een aannemelijkheidsverklaring afgegeven met betrekking tot de marktconformiteit. De waarde van het bezit van oud SVT is buiten TMS om door een externe taxateur bepaald op basis van de discounted cash flow (DCF) methode. Deze methode wordt in TMS eveneens toegepast. De terugrekening van de waarde van het bezit van oud SVT is gebaseerd op de marktwaarde in verhuurde staat voor 2014 gecorrigeerd met de marktontwikkeling voor de regio Tiel voor de jaren 2012 en 2013. Sociaal vastgoed in exploitatie Stichting KleurrijkWonen kwalificeert het sociaal vastgoed als vastgoedbelegging, aangezien Stichting KleurrijkWonen een beleid heeft dat gericht is op het realiseren van een zo optimaal mogelijk rendement. Het sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde zoals hiervoor beschreven onder vastgoedbeleggingen. Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs, op moment van het afstuiten van de huurovereenkomst, onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed. Het commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd op basis van actuele waarde zoals hiervoor beschreven onder Vastgoedbeleggingen Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden die zijn gekwalificeerd als een financieringstransactie worden gewaardeerd op basis van actuele waarde. De actuele waarde wordt vastgesteld aan de hand van de actuele waarde van woningen binnen hetzelfde complex getaxeerd in het taxatie management systeem. Indien er binnen het taxatie management systeem geen woningen uit hetzelfde complex zijn getaxeerd, is de actuele waarde opgesteld aan de hand van de NVM- index op de verkrijgingsprijs. De
72
Jaarstukken 2014
hoogste waarde wordt opgenomen als marktwaarde en vormt de basis voor het bepalen van de terugkoopverplichting. Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de actuele waarde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening over de periode waarin de wijziging zich voordoet, onder de categorie “Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille”. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie wordt gekwalificeerd als vastgoedbelegging. Het betreft complexen in aanbouw ten behoeve van toekomstige verhuurexploitatie van sociaal of commercieel vastgoed. De complexen in aanbouw worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgingsprijs bestaat uit materiaalkosten, toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering en toegerekende rente tijdens de bouw onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. De bijzondere waardevermindering wordt bepaald door het verschil tussen de realiseerbare waarde (taxatiewaarde van het object of DCF van exploitatiekasstromen) en de stichtingskosten. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Financiële vaste activa Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Latente belastingvorderingen Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde waarbij discontering plaatsvindt tegen de netto rente en hebben overwegend een langlopend karakter. De actieve belastinglatentie heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering en op de aanwezige compensabele verliezen. Vorderingen op groepsmaatschappijen De vorderingen op groepsmaatschappijen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Andere deelnemingen Andere deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed bestemd voor verkoop betreft de voorraad woningen (opgeleverd en nog niet verkocht). Vastgoed bestemd voor verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere nettoopbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.
73
Jaarstukken 2014
De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop betreft het onderhanden werk (onroerende zaken onverkocht in aanbouw bestemd voor de verkoop). Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de verkoop wordt gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere nettoopbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat de bouwkosten, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. Voorraad grond Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingsprijs, bijkomende kosten en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. Overige voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De waardering van de overige voorraden komt tot stand op basis van gewogen gemiddelde prijzen. Onderhanden projecten De onderhanden projecten in opdracht van derden betreft onroerende zaken verkocht in aanbouw en worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwachte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn tevens begrepen de uit projectontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten. Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Onderhanden projecten waarvan het saldo een debetstand vertoont, worden gepresenteerd onder de vlottende activa. Onderhanden projecten waarvan het saldo een creditstand vertoont, worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder de kortlopende schulden. De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”.
74
Jaarstukken 2014
Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de woningcorporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de woningcorporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de verplichting heeft plaatsgevonden. Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen en herstructureringen worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan alle investeringsuitgaven minus de aan deze investering toe te rekenen bedrijfswaarde of marktwaarde. Overige voorzieningen Tenzij anders vermeld, worden de overige voorzieningen gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de betreffende verplichtingen af te wikkelen. Langlopende schulden De langlopende leningen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening wordt verwerkt. De aflossingsverplichting voor het komend jaar is opgenomen onder de kortlopende schulden. Stichting KleurrijkWonen heeft in het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden een terugkoopverplichting die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van de woningen. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Stichting KleurrijkWonen maakt gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling, past Stichting KleurrijkWonen met betrekking tot deze derivaten (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe. Kortlopende schulden De kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde (indien deze lager is dan de verkrijgings-/vervaardigingsprijs) en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk kan zijn aan de nominale waarde. Investeringssubsidies Subsidies in verband met de aanschaf van (materiële) vaste activa worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. 15.4. Grondslagen resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Deze opbrengsten betreffen de te ontvangen huren (exclusief de vergoedingen voor leveringen van zaken en diensten) na aftrek van gederfde huren.
75
Jaarstukken 2014
Opbrengsten servicecontracten Deze opbrengsten bestaan uit van huurders (boven de huurprijs) ontvangen vergoedingen voor de levering van zaken en diensten na aftrek van gederfde vergoedingen. Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille De post netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (projecten voor derden). Opbrengsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Mogelijke verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. Projectopbrengsten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten verwerkt in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder is onder andere de overige dienstverlening aan derden verantwoord. Bedrijfslasten Afschrijving op materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Onder deze post staan de afschrijvingen van de vaste activa ten dienste van de exploitatie opgenomen. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De overige waardeveranderingen worden gevormd door de waardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. Afboeking van het onrendabele deel van de investering vindt plaats indien de bedrijfswaarde van een nieuwbouwcomplex lager is dan de investering op basis van voorcalculatie. Verwerking in het resultaat vindt plaats in het jaar dat de Raad van Bestuur het onomkeerbare besluit heeft genomen en richting derden is gecommuniceerd dat nieuwbouw zal gaan plaatsvinden. Erfpacht Erfpacht wordt jaarlijks door de gemeente in rekening gebracht voor het gebruik van de grond onder de verhuureenheden. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcontracten maken deel uit van de vervaardigingsprijs van het sociaal vastgoed in exploitatie en/of het commercieel vastgoed in exploitatie. Periodiek betaalbare beloningen Lonen en salarissen, sociale- en pensioenlasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen De pensioenregeling van KleurrijkWonen wordt gefinancierd door afdrachten aan het pensioenfonds. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering”. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Ultimo 2014 zijn er evenals ultimo 2013 geen verplichtingen waarvoor een pensioenvoorziening is opgenomen. De ten laste van de winst-en-verliesrekening gebrachte pensioenpremie bedraagt over 2014 € 1.885.000 (2013: € 1.909.000). De pensioenregeling van KleurrijkWonen wordt onder het Nederlandse pensioenstelsel gefinancierd door afdrachten aan een bedrijfstakpensioenfonds. Deelname aan het bedrijfstakpensioenfonds is verplicht gesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst waaronder KleurrijkWonen valt. De opbouw van de pensioenaanspraken wordt steeds in het betreffende kalenderjaar gefinancierd door middel van (ten minste) kostendekkende premiebetalingen. De pensioenregeling is een middelloonregeling met - voor zowel actieve als inactieve deelnemers (slapers en gepensioneerden) voorwaardelijke toeslagverlening. De toeslagverlening is afhankelijk van het beleggingsrendement. De jaarlijkse opbouw van de pensioenaanspraken bedraagt 2,15% van het pensioengevend salaris dat is gebaseerd op het brutoloon minus een franchise (ad € 13.449). Het pensioengevend salaris is
76
Jaarstukken 2014
niet gemaximeerd. De jaarlijkse premie die voor rekening komt van de werkgever bedraagt 21,31% van het pensioengevend salaris. De hoogte van de premie wordt jaarlijks vastgesteld door het bestuur van het bedrijfstakpensioenfonds op basis van de dekkingsgraad en verwachte rendementen. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds bedraagt ultimo 2014 volgens opgave van het fonds 114%. Op basis van het uitvoeringsreglement heeft de groep bij een tekort in het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. Overige bedrijfskosten Onder deze post zijn de algemene kosten opgenomen van de bedrijfsvoering en specifieke corporatiekosten c.q. kosten die voortvloeien uit het exploiteren van onroerend goed. De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille betreffen winsten of mogelijke verliezen, die ontstaan door een wijziging in de waarde van de vastgoedbeleggingen in het verslagjaar. Rentebaten Als rentebaten worden de (te) ontvangen rentevergoedingen op banktegoeden, deposito’s, overige liquide middelen en rente die doorberekend kan worden aan derden, verantwoord. Evenals de opbrengsten van de financiële vaste activa. Rentelasten Onder deze post zijn zowel de rentelasten met betrekking tot de schulden als de toegerekende rente aan de egalisatierekeningen opgenomen. Financiële instrumenten Stichting Kleurrijkwonen maakt gebruik van derivaten om het rente- en kasstroomrisico af te dekken. Voor de verwerking, waardering en resultaatbepaling, past Kleurrijkwonen met betrekking tot deze derivaten (hedge-instrumenten) kostprijshedge-accounting toe. De marktwaarde van de derivaten is per 31.12.2014 € 19.742.102 negatief. Doelstellingen risicobeheer In het treasurystatuut van Kleurrijkwonen staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico's. De financiële instrumenten voldoen aan de kaders genoemd in een aanvullende toelichting op het treasurystatuut. Binnen het treasurybeleid van Stichting KleurrijkWonen dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico's. Op grond van het vigerende interne Treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing er van tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten. Financiële derivaten (met name interestswaps) worden initieel niet in de balans verwerkt en gewaardeerd. De financiële effecten van dergelijke instrumenten worden verantwoord bij afloop van het contract, of bij de effectuering van de ingedekte positie, vanwege het toepassen van kostprijshedgeaccounting.
77
Jaarstukken 2014
Hedge-strategie De hedge-strategie is het risico van wijzigingen in de rente afdekken met derivaten. Type hedge Kostprijshedge-accounting op basis van individuele leningen. Kostprijshedge-accounting wordt toegepast op basis van de aansluiting van de kritische kenmerken van de instrumenten met de financieringen. Deze kenmerken zijn terug te vinden in de originele contracten. Afgedekte positie Kleurrijkwonen dekt de variabiliteit in kasstromen voortvloeiende uit toekomstige rentebetalingen gerelateerd aan huidige leningen af. Hierbij worden de kasstromen van de rentebetalingen van de afgesloten leningen afgedekt. Hedge-instrumenten Kleurrijkwonen maakt gebruik van rentederivaten om toekomstige kasstromen gerelateerd aan rentebetalingen van huidige leningen af te dekken. Deze derivaten zijn toegelicht in de toelichting winst en verliesrekening onder de post leningen. De Interest Rate Swaps zijn twee tegengestelde instrumenten; het betreft een effectieve hedge en zij dekken elkaar onderling af. Accounting Het hedging-instrument en de hedged items onderliggend aan de af te dekken rentebetalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedge-ineffectiviteit wordt in de winst-enverliesrekening verwerkt. Algemeen De belangrijkste financiële risico’s waaraan de groep onderhevig is zijn het marktrisico, valutarisico, het renterisico, het kredietrisico en het liquiditeitsrisico. Het financiële beleid van Kleurrijkwonen is erop gericht om op de korte termijn de effecten van koers- en renteschommelingen op het resultaat te beperken en om op lange termijn de marktwisselkoersen en marktrentes te volgen. Kleurrijkwonen maakt gebruik van financiële derivaten om de financiële risico’s die verbonden zijn aan bedrijfsactiviteiten te beheersen. Kleurrijkwonen neemt met financiële derivaten geen speculatieve posities in. Marktrisico Kleurrijkwonen beheerst het marktrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille en limieten te stellen. Valutarisico Kleurrijkwonen voert alleen transacties in euro’s (€) uit en loopt geen valutarisico. Renterisico Kleurrijkwonen loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden. Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt de woningcorporatie risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Kleurrijkwonen risico's over de marktwaarde. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan kredietwaardigheidseisen (rating). Dit is opgenomen in het treasurystatuut. De hoogte van het kredietrisico is afhankelijk van de grootte van het bedrag aan te ontvangen rente op de derivaten en de marktwaarde van de derivaten. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van Kleurrijkwonen en haar
78
Jaarstukken 2014
tegenpartijen, ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. Kleurrijkwonen heeft op verschillende manieren gewaarborgd dat zij altijd aan haar verplichtingen kan voldoen. Reële waarde per categorie financiële derivaten: Algemeen De marktwaardes zijn berekend op basis van de Eonia-curve van 31-12-2014 12:02 uur en zijn inclusief de opgelopen rente. e
1 Interest Rate Swap (IRS)0000553 De marktwaarde van de payer Interest Rate Swap is per 31 december 2014 € 10.014.183 negatief (31 december 2013: € 4.692.864 negatief). Kleurrijkwonen betaalt een vaste rente van 4,59500% en ontvangt 6-maands euribor-reuters +35bp van de tegenpartij. De nominale waarde betreft € 10 miljoen. De overeenkomst eindigt op 2 januari 2054. e
2 Interest Rate Swap (IRS)0000552 De marktwaarde van de payer Interest Rate Swap is per 31 december 2014 € 9.622.816 negatief (31 december 2013: € 4.910.088 negatief). Kleurrijkwonen betaalt een vaste rente van 4,59500% en ontvangt 6-maands euribor-reuters +19bp van de tegenpartij. De nominale waarde betreft € 10 miljoen. De overeenkomst eindigt op 2 april 2052. e
3 Interest Rate Swap (IRS)0000554 De marktwaarde van de payer Interest Rate Swap is per 31 december 2014 € 105.103 negatief (31 december 2013: € 144.582 negatief). Kleurrijkwonen betaalt een variabele rente van 4,59500% en ontvangt 3-maands euribor-reuters +2bp van de tegenpartij. De nominale waarde betreft € 1,5 miljoen. De overeenkomst eindigt op 5 februari 2016. Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Stichting KleurrijkWonen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Resultaat op deelnemingen Onder deze post worden de resultaten verantwoord van de deelneming in KleurrijkWonen Holding BV, Holding SVT B.V., Uithof III cv en Woningnet nv. 15.5. Grondslagen kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen interest, betaalde interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.
79
Jaarstukken 2014
16. Toelichting op de geconsolideerde Balans Alle bedragen in € 1.000 Materiële vaste activa (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie 31-12-2014
31-12-2013
€
Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari
16.093 -11.435 4.658
16.154 -10.591 5.564
816 -12 -1.031 -1.564 -1.791
335 -396 -844 0 -905
16.897 -12.467 -1.564 2.867
16.093 -11.435 0 4.658
0 559 111 146 816
15 241 75 5 335
0 -12 -12
-396 0 -396
Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Herclassificatie/herkwalificatie Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Correctie afgeschreven investeringen Boekwaarde per 31 december
€
Specificatie Investeringen Inventaris Automatisering Vervoermiddelen Warmtemeters
Specificatie Desinvesteringen Inventaris Vervoermiddelen
Verzekeringen De (on)roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn verzekerd tegen risico van brand- en stormschade (uitgebreide gevarendekking inclusief inductieschade). Ook zijn er enkele overige verzekeringen afgesloten. Afschrijvingstermijnen; Machines en gereedschappen Bedrijfsauto's Kantoorinventaris en -machines Gebouwen
5 5 3 - 10 7 - 40
jaar jaar jaar jaar
Herclassificatie; Het kantoorpand in Culemborg is grotendeels verhuurd en daardoor geherclassificeerd naar Vastgoedbelegging. De WKO installatie van een complex in Tiel maakt deel uit van de Vastgoedbelegging. In de presentatie 2013 is een bedrag van € 516.000 aangepast. Het betreft activa leveringen en diensten.
80
Jaarstukken 2014
Vastgoedbeleggingen 31-12-2014
Commercieel vastgoed in exploitatie
Sociaal vastgoed in exploitatie
Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
€
€
€
€
Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs Cumulatieve herwaarderingen Boekwaarde per 1 januari
32.187 -3.245 28.942
648.120 521.794 1.169.914
126.322 -8.576 117.746
6.620 0 6.620
813.248 509.973 1.513.045
Effecten stelselwijziging Boekwaarde per 1 januari
520 29.462
189.304 1.359.218
0 117.746
0 6.620
189.824 1.513.045
Mutaties: Investeringen Desinvesteringen Herclassificatie/herkwalificatie Overboeking Herwaarderingen Totaal mutaties
2.886 -1.630 30.093 3.835 4.784 39.967
9.048 -12.309 -30.093 16.461 13.352 -3.542
5.706 -3.257 0 0 2.175 4.624
28.222 0 0 -20.295 0 7.927
45.861 -17.197 0 0 20.311 48.976
Stand per 31 december Cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs Cumulatieve herwaarderingen Boekwaarde per 31 december
69.214 215 69.429
652.308 703.368 1.355.676
128.770 -6.401 122.369
14.546 0 14.546
864.839 697.183 1.562.021
Totaal €
In het boekjaar werd ter zake vastgoed in ontwikkeling bestemd voor de eigen exploitatie een bedrag van € 921.854 (2013: € 1.117.800) aan bouwrente geactiveerd. Op bijna het gehele bezit is door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw het recht van eerste hypotheek gevestigd. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden: Aantal eenheden 1 januari Verkopen boekjaar Terugkopen boekjaar Aantal eenheden 31 december
2014 Koopgarant 945 44 23 966
2013 Koopgarant 829 144 28 945
Bij de contracten gebaseerd op het “Koopgarant”-principe geldt dat er sprake is van verleende kortingen tussen 25% en 35%. Daarnaast heeft KleurrijkWonen een terugkoopverplichting. Het gemiddelde aandeel van KleurrijkWonen in de waardeontwikkeling van de totale portefeuille is 50 % in 2014 en 44 % in 2013. Voor vastgoed in ontwikkeling is voor in totaal voor € 2.675.000 aan juridische verplichtingen aangegaan. Bedrijfswaarde Bedrijfswaarde sociaal vastgoed einde verslagjaar Bedrijfswaarde commercieel vastgoed einde verslagjaar Bedrijfswaarde einde verslagjaar
782.665 60.838
843.503
De bedrijfswaarde is berekend op basis van de complexindeling van KleurrijkWonen. Deze complexen zijn verdeeld naar de gemeenten Leerdam, Lingewaal, Giessenlanden, Culemborg , Geldermalsen, Tiel en Buren. Grondslagen bedrijfswaarde: Huurstijging 2015: 4,50 % , daarna jaarlijks 2% Huurderving:0,60% Rentepercentage: 5,25% Algemene lastenstijging jaarlijks 2%. Stijging bedrijfskosten jaarlijks 3% Stijging onderhoud jaarlijks 3%
81
Jaarstukken 2014
Onroerende zaken geoormerkt voor verkoop Jaar Aantal verkopen Opbrengstwaarde Oorspronkelijke boekwaarde
2015
2016
95 12.661 2.830
2017
95 12.548 3.449
2018
95 13.369 3.159
2019
95 12.876 2.900
95 13.486 3.684
De verkoop van huurwoningen van het huidige bezit is zowel afhankelijk van marktomstandigheden als van interne beleidsafwegingen. Voor de korte en middellange termijn zijn tot en met het jaar 2024 totaal 950 huurwoningen aangemerkt voor de verkoop.
Deelnemingen
31-12-2014 €
Deelnemingen
31-12-2014 Woningnet N.V. te Weesp Uithof III C.V. te Utrecht Holding SVT bv te Tiel
€
Aandeel in resultaat
7 1.300 1 1.307
€
31-12-2013
1.307
Verkoop aandelen €
0 -15 1 -14
€
1.324
31-12-2013 0 0 0 0
€
7 1.315 2 1.324
Woningnet N.V. De vennootschap heeft ten doel het deelnemen in, financieren van en het voeren van de directie of administratie van ondernemingen die zich met name bezig houden met de ondersteuning van verhuur- en verkoopactiviteiten van Toegelaten Instellingen krachtens de Woningwet en het verlenen van diensten plus het verstrekken van adviezen aan andere ondernemingen. KleurrijkWonen heeft een totaal van 600 aandelen met een nominale waarde van € 6.514,= met een belang van 0,54 %. Door dit geringe belang is sprake van een laag risicoprofiel. De statutaire vestigingsplaats van Woningnet is Utrecht. Uithof III C.V. Op 4 november 2004 is de commanditaire vennootschap onder de naam Uithof III C.V. te Utrecht opgericht. Het doel van de vennootschap is om zonder winstoogmerk binnen de wettelijke kaders van het Besluit Beheer Sociale Huursector het voor rekening van de vennoten ontwikkelen, financieren en exploiteren van het studentenhuisvestingscomplex genaamd de Uithof III en gelegen in de Uithof te Utrecht. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt na uitkering in 2013 € 24.650.000, waarvan KleurrijkWonen, per genoemde datum, een aandeel heeft verworven van € 1.300.000 nominaal. Jaarlijks wordt een uitkering verstrekt tegen een percentage van 3 % indien de financiele positie dit toelaat. Deelnemingen KleurrijkWonen Holding B.V. Holding SVT B.V. Woningnet N.V. Uithof III C.V.
Vestigingsplaats Tiel Tiel Weesp Utrecht
Belastinglatentie
Belang 100,00% 100,00% 0,54% 5,27%
Geconsolideerd ja nee nee nee
31-12-2014 Te vorderen 1 januari Mutaties 2014
Te vorderen 31 december
€
7.340 140 7.480
31-12-2013 €
4.083 3.257 7.340
Na 2014 is voor de meeste jaren een positief fiscaal resultaat geprognotiseerd. Het fiscale verlies t/m ultimo 2014 bedraagt € 12.742.000. In verband hiermee is een actieve latentie gevormd van € 2.919.000. Het betreft de contante waarde van de fiscale resultaten 2015 t/m 2021 gebaseerd op een effectief rente percentage (gemiddelde rentevoet vreemd vermogen) van 3,84 % à 75 % = 2,880 %. Tevens is een per saldo actieve belastinglatentie opgenomen voor het resterende agio/disagio terzake van de leningenportefeuille ad € 1.632.612. En er is een latentie toekomstige verkoopvijver opgenomen voor € 2.928.765. Van de totale latentie heeft € 184.000 een kortlopend karakter en € 7.296.000 en lang lopend karakter. De nominale waarde van de latentie bedraagt per 31 december 2014 € 34.773.000.
82
Jaarstukken 2014
Leningen u/g 31-12-2014 €
Saldo 31 december
Saldo per 1 januari Bijschrijvingen Afwaardering Aflossingen Boekwaarde per 31 december
Achtergestelde lening WIF 1.223 53 -876 0 400
Centrada
3.000 0 0 -3.000 0
31-12-2013 €
1.088
4.872
Starters Renteregeling
649 159 -105 -15 688
Achtergestelde lening Wooninvesteringsfonds (WIF) Op 24 november 2005 heeft KleurrijkWonen een geldlening verstrekt van € 2.000.000 aan het WIF te Zeist. De geldlening wordt niet afgelost. De intrestvergoeding is met ingang van 2012 gesplitst in een vast deel van 2,25 % per jaar en een variabel deel. In 2014 wordt alleen het vaste deel uitgekeerd in de vorm van bijschrijving op de lening. De lening is achtergesteld bij de rechten van alle andere niet-achtergestelde, huidige en toekomstige schuldeisers van het Wooninvesteringsfonds en onderling gelijk in rang tussen Houders van Certificaten, ongeacht de datum waarop de certificaten zijn uitgegeven of de tranche waartoe de certificaten behoren. De achterstelling kan slechts worden opgeheven met inachtneming van de sectorspecifieke wet- en regelgeving betreffende de reguliere solvabiliteitseisen ten aanzien van het weerstandsvermogen. De huidige financiële situatie van het WIF geeft aanleiding om de lening te waarderen op 20% van de oorspronkelijke hoofdsom. Lening Centrada Op 30 maart 2005 heeft KleurrijkWonen een geldlening verstrekt van € 3.000.000 aan Woningstichting Lelystad (Centrada). De geldlening zou vanaf 1 juli 2016 worden terugbetaald in tien jaarlijkse termijnen deze is echter in 2014 volledig afgelost. Starters Renteregeling Koopstarters van een woning wordt de mogelijkheid geboden onder voorwaarde gebruik te maken van deze regeling. Dit houdt in dat 20% van de koopsom niet geleend hoeft te worden, maar dat KleurrijkWonen deze als lening verstrekt aan Social Finance NV. Waardering vindt plaats op basis van actuele waarde, zijnde de contante waarde van het nominale bedrag na 10 jaar.
Vlottende activa Voorraden
31-12-2014 Vastgoed in ontwikkeling b estemd voor verkoop Vervaardigingsprijs Af: voorziening voor verwachte verliezen Boekwaarde per 31 december
31-12-2013
2.309 0 2.309
920 0 920
7.522 -4.220 3.302
7.609 -550 7.059
397 0 397
527 0 527
Betreft in aanbouw zijnde nieuwbouw bestemd voor verkoop, gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Voorraden gronden Vervaardigingsprijs Af: afwaardering lagere taxatie waarden Boekwaarde per 31 december Overige voorraden Voorraden magazijn Af: voorziening voor verwachte verliezen
Boekwaarde per 31 december
De magazijnvoorraden zijn gewaardeerd tegen een gemiddelde inkoopprijs. De voorraad gronden zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of tegen lagere marktwaarde.
83
Jaarstukken 2014
Onderhanden projecten 31-12-2014 €
Bestede kosten
31-12-2013 0 0
€
168 168
Debiteuren 31-12-2014 €
Huurvordering zittende huurders Huurvordering vertrokken huurders Saldo vorderingen debiteuren Voorziening huurdebiteuren Saldo debiteuren Voorziening oninbare huurdebiteuren
31-12-2013
1.004 819 1.824 120 1.704
31-12-2014 €
Begin boekjaar Dotatie Af: onttrekkingen Einde boekjaar
€
1.037 557 1.594 90 1.504
31-12-2013 90
€
278 -248 120
90 123 -123 90
De huurdebiteuren zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde onder aftrek van het risico van oninbaarheid en de voorziening oninbare debiteuren. De voorziening oninbare debiteuren is gebaseerd op individuele beoordeling van de vorderingen. Gemeenten
31-12-2014 €
Nog te ontvangen bedragen
Belastingen en sociale premies
31-12-2013
139 139
31-12-2014 €
Vennootschapsbelasting Totaal belastingen en sociale premies
€
53 53
31-12-2013 0 0
€
725 725
Pensioenpremies 31-12-2014 Pensioenpremies
€
31-12-2013 7
Overige vorderingen 31-12-2014 €
Kopers woningen Overige vorderingen opgeleverde werken Overige debiteuren Te vorderen bedragen
€
31-12-2013 0
€
34 173 139 346
Overlopende activa
29
638 0 702 0 1.340
De overlopende activa hebben betrekking op vooruitbetalingen en te declareren kosten.
31-12-2014 Betalingen onderweg Te declareren WMO Vooruitbetaalde kosten Huurders i.v.m. leveringen en diensten Te ontvangen baten Diverse overlopende activa
€
1.227 0 278 0 1 56 1.562
31-12-2013 €
0 2 787 0 69 26 884
84
Jaarstukken 2014
Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit de direct vrij opneembare bedragen.
31-12-2014 €
Kas Betaalrekeningen Spaarrekeningen en deposito's
31-12-2013 €
49 3.205 2.177 5.430
58 9.448 5.200 14.706
Er is met de BNG een rekening courant faciliteit overeengekomen. De faciliteit bedraagt € 7.500.000. Hiervoor zijn geen zekerheden verstrekt.
Groepsvermogen
10. Groepsvermogen 10.1 Aandeel in het groepsvermogen De invloed van het cumulatieve effect van de stelselwijziging(en) op het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen is als volgt weer te geven.
31-12-2014
Aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen volgens jaarrekening vorig boekjaar Effect stelselwijziging(en) Aandeel na stelselwijziging(en)
€
678.015 189.824 867.839
31-12-2013 €
764.678 211.960 976.638
De mutatie op het groepsvermogen bestaat uit het resultaat van het boekjaar en toevoeging verkopen onder voorwaarden. Boekwaarde per 1 januari Aandeel na toevoeging verkopen onder voorwaarden Uit winstbestemming Boekwaarde per 31 december
867.839 867.839 5.494 873.332
976.638 976.638 -108.799 867.839
Gerealiseerd eigen vermogen Ongerealiseerd eigen vermogen Totaal
68.418 804.914 873.332
65.614 802.225 867.839
Het aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen is onder te verdelen in gerealiseerd groepsvermogen en niet-gerealiseerd groepsvermogen.
85
Jaarstukken 2014
Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Deze voorziening is voor projecten nieuwbouw huurwoningen met een onrendabele top, die intern is geformaliseerd en extern is
gecommuniceerd. De eerste projectinvesteringen komen ten laste van deze voorziening. De te behalen boekwinst op de bij een project te bouwen koopwoningen wordt niet ten gunste van de onrendabele investering in de huurwoningen gebracht.
31-12-2014
Boekwaarde per 1 januari Dotatie Vrijval Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december
Specificatie Culemborg, de Haak Achter de Poort Culemborg, Platte daken Zuid II Culemborg, Van Riebeckstrook Culemborg, Platte daken Zuid II Terweijde Culemborg, schapenbloempjes Culemborg, Multiwoning Culemborg, Parijsch Culemborg, Dinkelpad Culemborg, onderzoek grote flats Culemborg, Chopinplein Culemborg, Elisabeth hof Geldermalsen , W de Zwijgerweg Geldermalsen , Lingewaard Geldermalsen , Tunnelweg Geldermalsen , de Zeshoek Geldermalsen, Koningsweg 22 STMR Giessenlanden, Oud Arkel Leerdam, Rozen/Tulpstraat Leerdam, Siemensstraat Leerdam, aankoop Burg. Meesplein Leerdam, Joost de Jongestraat eo Leerdam, Lingeplein Ruijterstraat Leerdam, Herstruct Schoolstraat/Talmastraat Leerdam, Broekgraaf Leerdam, Laeken van Buren Lingewaal, doorstart Spijkse Asperen, De Eng II appeldreef Tiel, passewaay fase 5,6 en7 Tiel Vogelbuurt Buren Appelgaard Zoelen Plan Scharenburg
€
43.162 37.194 -9.620 -23.992 46.745
6.094 447 815 1.453 0 0 860 169 0 4.036 3.641 227 1.522 2.244 697 1.222 0 4.311 2.991 3.877 0 5.223 532 490 664 492 981 3.757 0 0 0 46.745
31-12-2013 €
43.076 23.542 -2.319 -21.136 43.162
10.923 0 610 5.887 947 1.591 3.112 0 8.481 421 3.138 0 0 0 0 0 149 0 0 1.028 1.646 0 4.417 0 442 0 0 0 30 202 139 43.162
86
Jaarstukken 2014
Voorziening Woongoudpunten
31-12-2014 €
Boekwaarde per 1 januari Dotatie Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december
409 31 0 440
31-12-2013 €
319 353 -263 409
De gespaarde Woongoudpunten kunnen op ieder moment worden opgenomen. Van de gespaarde woongoudpunten wordt 45% naar verwachting opgenomen. Hierop is de opbouw van de voorziening ook gebaseerd.
Voorziening jubilea-uitkeringen
31-12-2014 €
Boekwaarde per 1 januari Dotatie Onttrekkingen Boekwaarde per 31 december
100 25 -15 110
31-12-2013 €
100 11 -11 100
Voor uitbetaling van jubilea-uitkering aan personeel is een voorziening getroffen.
Langlopende schulden Leningen 31-12-2014
Leningen o/g kredietinstellingen Boekwaarde per 1 januari Bij: nieuwe leningen
€
Af: aflossingen Boekwaarde per 31 december
Aflossingsverplichting volgend jaar Totaal leningen o/g einde boekjaar
506.735 55.760
31-12-2013 €
515.773 25.400
-38.942 523.553
-34.438 506.735
-27.481
-36.142
496.072
470.593
Aflossingssystemen Het saldo van de leningen met een looptijd van <5 jaar bedraagt: € 98.220.000 Het saldo van de leningen met een looptijd van >5 jaar bedraagt: € 425.333.000 Het reguliere aflossingsbestanddeel voor het boekjaar bedraagt: € 27.481.000 De bijstorting op dynamische kostprijsleningen heeft sinds 2010 niet meer plaatsgevonden. De aangetrokken leningen worden afgelost op basis van het annuiteitensysteem of ineens. Het gemiddelde rentepercentage op het vreemd vermogen bedraagt einde boekjaar: 3,84% (4,41% 2013) De marktwaarde van de lopende leningen is ultimo 2014 bijna € 748 miljoen. Deze marktwaarde is gebaseerd op de contant gemaakte rentebetalingen en aflossingen. Als verdisconteringfactor is 5,25% gebruikt. Deze leningen zijn voor bijna € 523 miljoen geborgd door het WSW. Per 31 december 2014 heeft KleurrijkWonen een obligoverplichting jegens WSW ten bedrage van € 20.157.000 Derivaten/swaps;
Uitgangspunten marktwaarde swaps Marktwaardes zijn inclusief opgelopen rente Marktwaardes zijn berekend op basis van de Eonia-curve van 31-12-2014 12:02 uur Er wordt gerekend met een negatieve rente bij de stresstest (bepaling marktwaarde bij x% rentedaling
Overzicht marktwaarde swaps Dealcode IRS0000553 LBBT003914
Marktwaarde Tegenpartij Dealtype Startdatum Einddatum Rentebasis Hoofdsom (31-12-2014) BNG Bank Payer 2-jan-09 2-jan-54 4,59500% 10.000.000 -10.014.183 BNG Bank Vast 2-jan-12 2-jan-54 EUR 6M +35bp 10.000.000 *
IRS0000552 LBBT005025
BNG Bank BNG Bank
Payer Vast
2-apr-09 2-dec-13
2-apr-52 2-apr-52
4,59500% 10.000.000 EUR 6M +19bp 10.000.000
IRS0000554 LBBT002953
BNG Bank BNG Bank
Payer 6-feb-06 Variabel 6-feb-06
5-feb-16 5-feb-16
4,59500% EUR 3M +2,bp
1.500.000 1.500.000 21.500.000
-9.622.816 * -105.103 * -19.742.102
Er zijn geen derivaten aangegaan met de contractuele verplichting tot het verrekenen van de markwaarde. Gedurende de looptijd is er geen liquiditeitsrisico vanuit deze contracten en er zijn geen toezichtbelemmerende clausules.
87
Jaarstukken 2014
Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden De terugkoopverplichting woningen V.o.V. betreft de terugkoopverplichting van onroerende zaken die onder een regeling Verkoop onder Voorwaarden zijn overgedragen aan derden. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting. Bij de jaarlijkse toetsing van de terugkoopverplichting wordt rekening gehouden met de waardeontwikkelingen van onroerende zaken en specifieke contractvoorwaarden met derden.
31-12-2014
31-12-2013
€
Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Vermeerderingen/verminderingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties Verkochte woningen Desinvestering onroerende zaken VOV (aangekocht) Waardeveranderingen onroerende zaken VOV Saldo mutaties Terugkoopverplichting ontstaan bij Vermeerderingen/verminderingen Boekwaarde per 31 december
€
126.415 -6.465 119.950
112.935 1.214 114.149
5.706 -3.337 1.708 4.077
16.033 -2.554 -7.679 5.801
128.784 -4.757 124.027
126.415 -6.465 119.950
Waarborgsommen 31-12-2014 €
Saldo ultimo boekjaar
31-12-2013
609
€
598
Verzilverd Wonen Ontstane schulden uit de aankoop van koopwoningen, waarbij de verkopende partij huurder wordt bij KleurrijkWonen en daarmee huurrechten heeft gekregen. De langlopende schuld wordt systematisch in de toekomst verminderd.
31-12-2014 €
Saldo ultimo boekjaar
Kortlopende schulden
31-12-2013
108
€
119
Schulden aan kredietinstellingen 31-12-2014 €
Aflossing voor het volgende boekjaar
31-12-2013
27.481
€
36.142
Schulden aan leveranciers 31-12-2014 Schulden aan leveranciers
€
Belastingen en premies sociale verzekeringen
31-12-2013
7.019
31-12-2014 €
Loonheffing en premies sociale verzekeringen Omzetbelasting
€
6.461
31-12-2013
862 684 1.546
€
777 303 1.080
Pensioenpremies 31-12-2014 Pensioenpremie
€
31-12-2013 0
€
5
88
Jaarstukken 2014
Overige schulden 31-12-2014 €
Overige kortlopende schulden Nog te betalen kosten Vooruit ontvangen Rekening huurder
1 3 896 159 1.059
31-12-2013 €
66 3 0 20 88
Overlopende passiva 31-12-2014 Niet vervallen rente Nog op te nemen verlofuren Vooruitontvangen posten Nog te ontvangen facturen opgeleverde projecten Diverse overlopende passiva
€
9.922 309 801 0 378 11.411
31-12-2013 €
10.101 322 646 791 748 12.608
89
Jaarstukken 2014
17. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Waarborgverplichtingen Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uit hoofde van door het fonds geborgde leningen, voor het geval het betaalde disagio over de achtergestelde leningen niet voldoende Is om de aanspraken op het fonds te dekken. Ultimo van het jaar bedraagt het obligo: € 20.157.000 zijnde 3,85% van de geborgde leningen, en 75% van de maximale hoofdsom van leningen met een variabele hoofdsom. Huurcontract In 2008 heeft KleurrijkWonen een huurovereenkomst voor het kantoorpand in Deil voor een periode van zeven jaar, ingaande op 1 oktober 2008, afgesloten. In de huurovereenkomst is een huurprijs van € 90.000 per jaar opgenomen, waarbij jaarlijks per 1 oktober een huurverhoging op basis van de consumentenprijsindex (CPI) reeks alle huishoudens plaats zal vinden. Met ingang van 1 mei 2015 is het huurcontract beëindigd. Leasecontracten Voor het printen heeft KleurrijkWonen diverse printers geleased. Eén leaseovereenkomst van 1 september 2010 heeft een looptijd van 60 maanden. De leasebedragen zijn gezamenlijk € 8.000 per maand. Leningen Aan het einde van het jaar had KleurrijkWonen de volgende derivaten: Dealcode
Hoofdsom
Tegenpartij
Variabele rente EUR 6 M
Startdatum
Einddatum
BNG
Vaste rente 4,60 %
02-04-2009
02-04-2052
Marktwaarde ultimo 2014 -9.622.816
IRS0000552
10.000.000
IRS0000553
10.000.000
BNG
4,60 %
EUR 6 M
02-01-2009
02-01-2054
-10.014.183
IRS0000554
1.500.000
BNG
3,55 %
EUR 3 M
06-02-2006
05-02-2016
-105.103
Totalen
21.500.000
-19.742.102
Pensioenen KleurrijkWonen heeft een pensioenregeling bij de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Dit betreft een toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegde pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegdbijdrageregeling. De dekkingsgraad van het Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) bedraagt ultimo 2014 114%. Hiermee voldoet het pensioenfonds aan de minimale vereiste 105% die voorgeschreven is door De Nederlandse Bank (DNB). Fiscale eenheid In 2010 heeft de Belastingdienst een beschikking afgegeven dat KleurrijkWonen een fiscale eenheid vormt met de Holding en alle dochtermaatschappijen. Van een fiscale eenheid is sprake wanneer richting de belastingdienst één belastingaangifte wordt gedaan voor meerdere (rechts)personen. De aangiften worden ingediend door KleurrijkWonen. Stichting KleurrijkWonen is hoofdelijk aansprakelijk voor alle belastingschulden binnen de fiscale eenheid.
90
Jaarstukken 2014
18. Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening Huurontvangsten
De huurontvangsten worden op basis van de brutohuur geregistreerd. De gerealiseerde huurverhoging over 2014 is ontstaan door de reguliere huurverhoging per 1 juli 2014 over het geregistreerde vastgoedbezit, opleveringen, huurharmonisatie en aankopen van vastgoed voor de verhuur in 2014.
2014
Woningen Huurontvangsten Af: oninbaar huurderving
€
Onroerende goederen niet zijnde woningen Huurontvangsten Af: oninbaar Af: huurderving Totaal huurontvangsten
2013
84.500 -248 -1.057 83.195
€
81.245 -136 -511 80.597
5.316 0 -90 5.225
4.352 -5 -63 4.284
88.420
84.881
Opbrengsten servicecontracten 2014 Ontvangen vergoeding servicekosten Af: huurderving vergoedingen Te ontvangen Te verrekenen Totaal vergoedingen
€
2013
3.063 -71 2.992 -195 2.797
€
3.404 -49 3.355 0 3.355
Resultaat verkoop onroerende zaken Bestaand bezit Verkopen
2014 €
Resultaat verkoop VOV Af: verkoopkosten Netto Verkoopresultaat
Nieuwbouw Netto Verkoopresultaat
2013
5.029
€
-3 -371 4.656
2014 €
3.073
0 -433 2.639
2013 -32
€
-737
91
Jaarstukken 2014
Overige bedrijfsopbrengsten 2014 Doorberekende uren Vergoedingen administratiekosten Doorberekeningen schades en dergelijke Vrijval Verzilverd Wonen Overige opbrengsten
€
2013
4.241 205 504 8 324 5.282
€
4.218 128 201 18 886 5.452
Afschrijvingen 2014 €
Afschrijvingen leveringen en diensten Afschrijvingen vervoermiddelen Afschrijvingen machines Afschrijvingen inventaris Afschrijvingen automatisering Afschrijvingen huisvesting
Waardeveranderingen op materiële vaste activa
2013
28 83 0 108 373 440 1.031
2014 €
Dotatie onrendabele investeringen Vrijval onrendabele investeringen Grondexploitatie nieuwbouw Marktwaarde sloop Voorraad gronden
Erfpacht
Erfpacht
44 75 1 122 256 713 1.210
2013
37.194 -9.620 1.518 1.749 4.220 35.062
2014 €
€
€
26.007 -2.319 1.715 0 0 25.403
2013 0
€
46
92
Jaarstukken 2014
Lonen en salarissen 2014 €
Lonen en salarissen
Bezoldiging topfunctionarissen Leidingevende topfunctionarissen bedragen x € 1 Functie (s)
T.J. van Dalen directeur bestuurder KW
Duur dienstverband Omvang dienstverband (in fte) Gewezen topfunctionaris? (Fictieve) dienstbetrekking?
Totaal bezoldiging Toepasselijke WNT-maximum Klasse WNT Motivering indien overschrijding
F. Jasper adviseur
189,64
F. Jasper totaal 2014
1/11 - 31/12 1,0 ja ja
1/1 - 31/12 1,0
154.859,87 152.727,85 116.450,60 20.553,15 32.166,36 32.166,36 23.092,32 187.026,23 184.894,21 160.096,07 167.000,00 167.000,00 139.166,00 G G G overgangsregeling overgangsregeling overgangsregeling
23.026,28 431,40 5.215,10 28.672,78
139.476,88 20.984,55 28.307,42 188.768,85
A.B. Blase lid RvC
1/1 - 31/12 1,0 nee ja
F. Jasper directeur bestuurder SVT
10.717
1/1 - 31/10 1,0 nee ja
Toezichthoudende topfunctionarissen bedragen x € 1 R.J. Hagemans Functie (s) voorzitter RvC
Duur dienstverband
J. van Dam directeur bestuurder KW
1/1 - 31/12 1,0 nee ja
Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoeding Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijke WNT-maximum Klasse WNT Motivering indien overschrijding
Totaal bezoldiging Toepasselijke WNT-maximum Klasse WNT Motivering indien overschrijding bedragen x € 1 Functie (s)
€
10.394 181,27
Aantal fte's
Duur dienstverband
2013
C.H.W. Buurman lid RvC
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
12.588 12.525
9.319 8.350
D.J. Hol P.A.J.M. van den Hurk H.F. Vos M.P. de Wit vice-vvoorzitter lid RvC lid RvC lid RvC RvC 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 8.892 8.350
9.319 8.350
9.235 8.350
G G G G G overgangsregeling overgangsregeling overgangsregeling overgangsregeling overgangsregeling U.W. Looman A.R.A. van Engelen A. Wind vice voorzitter vice voorzitter voorzitter voormalig SVT voormalig KW voormalig KW 1/1 - 23/8 1/1 - 31/10 1/1 - 31/10
8.892 8.350
9.319 8.350
G G overgangsregeling overgangsregeling
6.967,74 5.376,00
11.706,67 11.891,67 6.958,00 10.438,00 G G G overgangsregeling overgangsregeling overgangsregeling
93
Jaarstukken 2014
Uitkering wegens beeindiging dienstverband aan topfunctonarissen bedragen x € 1 F. Jasper Functie gedurende dienstverband directeur bestuurder SVT Omvang dienstverband (in fte) (Fictieve) dienstbetrekking?
1,0 ja
Uitkering in 2014 wegens beeindiging dienstverband 126.408,00 Jaar waarin dienstverband is beeindigd 2014 Totaal toegekende uitkeringen wegens beeindiging dienstverband 126.408,00 Toepassing WNT-maximum ontslaguitkering 75.000,00 Motivering overschrijding contractueel vastgelegd bij indiensttreding dus overgangsregeling van toepassing Er zijn geen leningen verstrekt, voorschotten of garanties afgegeven. KleurrijkWonen is over het verslagjaar een bedrag ad. € 0,- verschuldigd aan crisisheffing.
Sociale lasten
2014 €
Sociale lasten
1.612
2013 €
1.493
Pensioenlasten 2014 €
Pensioenlasten
1.885
2013 €
1.909
Onderhoud 2014 Klachtenonderhoud Mutatieonderhoud Planmatig onderhoud Doorberekend onderhoud Onderhoudsuren werkapparaat opgenomen onder lonen en sociale lasten
€
3.028 2.225 10.463 130 15.846 -2.222 13.624
2013 €
2.978 1.937 11.372 431 16.717 -1.686 15.032
94
Jaarstukken 2014
Overige bedrijfskosten 2014 €
Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Verzekeringen Belastingen Servicekosten Leefbaarheid Sanerings en verhuurderheffing Overige (exploitatie) kosten Algemene kosten
Toelichting accountantskosten Statutaire controle Overige controlewerkzaamheden Belastingadvies Overige dienstverlening Totaal
2013
1.806 440 133 105 5.090 2.769 1.118 11.412 1.187 3.935 27.996
€
1.611 555 164 155 5.715 2.235 1.254 2.772 1.917 3.692 20.069
180 145 92 18 434
Rente-opbrengsten
65 5 61 6 136
De rente-opbrengsten betreffen de ontvangen rente op deposito´s, rekening/courant tegoeden alsmede doorberekende rente projecten.
2014 €
Rente Rekening-Courant Rente deposito's Rente doorberekend Rente overig
45 19 862 203 1.129
2013 €
90 30 1.120 280 1.520
Rentelasten De rentelasten zijn de betaalde intrest en disagio op leningen o/g met betrekking tot de materiële vaste activa
2014
Rente leningen o/g Rente swap leningen o/g Herwaarderingresultaat lening u/g StartersRenteRegeling Overig
€
19.596 1.093 0 150 20.839
2013 €
20.267 972 -9 121 21.351
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille 2014 Mutatie marktwaarde Waardemutatie verkoop onder voorwaarden
€
18.136 2.175 20.311
2013
€ -107.646 -10.637 -118.283
95
Jaarstukken 2014
Waardeverandering verplichting VOV 2014 €
Waardeverandering verplichting VOV
2013
-1.708
€
7.999
Waardeverandering van financiële activa 2014
2013
€
Afwaardering WIF Afwaardering WIF
€
876 876
0 0
Belastingen 2014
2013
€
Vennootschapsbelasting
€
-140
-3.257
KleurrijkWonen heeft een actieve belastinglatentie voor haar fiscale verliezen. De totale verliezen zijn inmiddels opgelopen tot ruim € 12 miljoen.
Resultaat deelnemingen
svt Holding bv Uithof III cv
2014 €
2013 -0 39 38
€
-6 39 33
96
Jaarstukken 2014
19. Enkelvoudige balans per 31 december 2014 Na resultaatbestemming Activa Vaste activa Materiële vaste activa Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Leningen u/g Belastinglatenties Som der vaste activa
31-12-2014
31-12-2013
€
€
2.859 2.859
4.645 4.645
69.429 1.355.676 122.369 14.546 1.562.021
29.462 1.359.218 117.746 6.620 1.513.045
4.003 1.088 7.480 12.571
4.003 4.872 7.340 16.215
1.577.451
1.533.905
2.309 3.302 397 6.007
920 7.059 527 8.506
0
168
1.704 139 124 0 7 334 1.542 3.850
1.488 53 114 725 29 1.340 861 4.610
2.735
12.032
12.593
25.316
1.590.044
1.559.221
Vlottende activa Voorraden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Voorraad gronden Overige voorraden Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op groepsmaatschappijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies
Overige vorderingen Overlopende activa Effecten Liquide middelen Som der vlottende activa Balanstotaal
97
Jaarstukken 2014
Passiva Eigen Vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar Eigen vermogen Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Voorziening Woongoudpunten Voorziening jubilea-uitkeringen Langlopende schulden Schulden/leningen overheid Schulden/leningen kredietinstellingen onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Waarborgsommen Verzilverd wonen Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva
Balanstotaal
31-12-2014
31-12-2013
867.839 5.494 873.332
976.638 -108.799 867.839
46.745 440 110 47.295
43.162 409 100 43.671
496.072 124.027 609 108 620.816
470.593 119.950 598 119 591.260
27.481 7.108 1.542 0 1.059 11.410
36.142 6.537 1.073 5 88 12.606
48.600
56.451
1.590.044
1.559.221
98
Jaarstukken 2014
20. Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2014 Na resultaatbestemming Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Nettoverkoopresultaat vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen immateriële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Afschrijvingen materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen van materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoud Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Financiele baten en lasten Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeverandering verplichting VOV Waardeverandering financiele vaste activa Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Belastingenresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen Resultaat na belastingen
2014
2013
€
€
88.420 2.797 4.624
84.881 3.355 2.222
5.218 101.059
5.504 95.962
1.026
1.180
35.062
25.403
0 10.394 1.612 1.885 15.846 1.118 2.769 24.047 93.759
46 10.717 1.493 1.909 16.717 1.254 2.319 16.574 77.612
7.301
18.349
20.311
-118.555
-1.708 -876 1.110 -20.839 -2.001
7.679 0 1.498 -21.351 -130.729
5.300
-112.380
140 54 194
3.257 324 3.580
5.494
-108.799
99
Jaarstukken 2014
21. Grondslagen voor waardering 21.1. Grondslagen van balanswaardering en resultaatbepaling bij de enkelvoudige balans en winsten verliesrekening. Grondslagen voor enkelvoudige jaarrekening Voor de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening wordt verwezen naar die van de geconsolideerde jaarrekening voor zover ze niet in de enkelvoudige jaarrekening zijn toegelicht. Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Stichting KleurrijkWonen. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer Stichting KleurrijkWonen geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid. Leningen u/g De verstrekte leningen (leningen u/g) worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Vorderingen op groepsmaatschappijen De vorderingen op groepsmaatschappijen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. Andere deelnemingen Andere deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen De vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
100
Jaarstukken 2014
22. Toelichting enkelvoudige balans
(On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie 31-12-2014
31-12-2013
€
Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari Mutaties Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Herclassificatie/herkwalificatie Totaal mutaties Stand per 31 december Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen Correctie afgeschreven investeringen Boekwaarde per 31 december Specificatie Investeringen Inventaris Automatisering Vervoermiddelen Warmtemeters
Specificatie Desinvesteringen Vervoermiddelen
€
15.962
15.627
-11.317 4.645
-10.502 5.125
816 -12 -1.026 -1.564 -1.786
335 0 -815 0 -480
16.766 -12.343 -1.564 2.859
15.962 -11.317 0 4.645
0 559 111 146 816
15 241 75 5 335
-12 -12
0 0
Verzekeringen De (on)roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn verzekerd tegen risico van brand- en stormschade (uitgebreide gevarendekking inclusief inductieschade). Ook zijn er enkele overige verzekeringen afgesloten. Afschrijvingstermijnen; Machines en gereedschappen Bedrijfsauto's Kantoorinventaris en -machines Gebouwen
5 5 3 - 10 7 - 40
jaar jaar jaar jaar
Herclassificatie; Het kantoorpand in Culemborg is grotendeels verhuurd en daardoor geherclassificeerd naar Vastgoedbelegging. De WKO installatie van een complex in Tiel maakt deel uit van de Vastgoedbelegging. In de presentatie 2013 is een bedrag van € 516.000 aangepast. Het betreft activa leveringen en diensten.
101
Jaarstukken 2014
Deelnemingen 31-12-2014 €
Deelnemingen
31-12-2014 €
Woningnet N.V. te Weesp Uithof III C.V. te Utrecht KleurrijkWonen Holding bv te Tiel Holding SVT bv te Tiel
Aandeel in resultaat €
7 1.300 2.696 1 4.003
0 -15 16 1 2
31-12-2013
4.003
Verkoop aandelen
€
4.003
31-12-2013
€
0 0 0 0 0
€
7 1.315 2.679 2 4.003
Woningnet N.V. De vennootschap heeft ten doel het deelnemen in, financieren van en het voeren van de directie of administratie van ondernemingen die zich met name bezig houden met de ondersteuning van verhuur- en verkoopactiviteiten van Toegelaten Instellingen krachtens de Woningwet en het verlenen van diensten plus het verstrekken van adviezen aan andere ondernemingen. KleurrijkWonen heeft een totaal van 600 aandelen met een nominale waarde van € 6.514,= met een belang van 0,54 %. Door dit geringe belang is sprake van een laag risicoprofiel. De statutaire vestigingsplaats van Woningnet is Utrecht. Uithof III C.V. Op 4 november 2004 is de commanditaire vennootschap onder de naam Uithof III C.V. te Utrecht opgericht. Het doel van de vennootschap is om zonder winstoogmerk binnen de wettelijke kaders van het Besluit Beheer Sociale Huursector het voor rekening van de vennoten ontwikkelen, financieren en exploiteren van het studentenhuisvestingscomplex genaamd de Uithof III en gelegen in de Uithof te Utrecht. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt na uitkering in 2013 € 24.650.000, waarvan KleurrijkWonen, per genoemde datum, een aandeel heeft verworven van € 1.300.000 nominaal. Jaarlijks wordt een uitkering verstrekt tegen een percentage van 3 % indien de financiele positie dit toelaat. Deelnemingen KleurrijkWonen Holding B.V. Holding SVT B.V. Woningnet N.V. Uithof III C.V.
Vestigingsplaats Tiel Tiel Weesp Utrecht
Belang 100,00% 100,00% 0,54% 5,27%
Vorderingen groepsmaatschappijen
Geconsolideerd ja nee nee nee
31-12-2014 €
RC- KleurrijkWonen Holding bv
Overlopende activa
124 124
31-12-2013 €
114 114
De overlopende activa hebben betrekking op vooruitbetalingen en te declareren kosten.
31-12-2014 €
Betalingen onderweg Te declareren WMO Vooruitbetaalde kosten Huurders i.v.m. leveringen en diensten Te ontvangen baten Diverse overlopende activa
Overlopende passiva
1.227 0 258 0 1 56 1.542
31-12-2014 Niet vervallen rente Nog op te nemen verlofuren Vooruitontvangen posten Nog te ontvangen facturen opgeleverde projecten Diverse overlopende passiva
€
9.922 309 801 0 378 11.410
31-12-2013 €
0 2 764 0 69 26 861
31-12-2013 €
10.101 322 646 791 746 12.606
102
Jaarstukken 2014
23. Toelichting enkelvoudige winst- en verliesrekening Resultaat verkoop onroerende zaken 2014
Bestaand bezit
€
Verkopen
Resultaat verkoop VOV Af: verkoopkosten Netto Verkoopresultaat
2013
5.029
€
-3 -371 4.656
2014
Nieuwbouw
€
Netto Verkoopresultaat
2014 €
Doorberekende uren Vergoedingen administratiekosten Doorberekeningen schades en dergelijke Vrijval Verzilverd Wonen Overige opbrengsten
Afschrijvingen
4.147 235 504 8 324 5.218
2014 Afschrijvingen leveringen en diensten Afschrijvingen vervoermiddelen Afschrijvingen machines Afschrijvingen inventaris Afschrijvingen automatisering Afschrijvingen huisvesting
€
0 -433 2.959
2013 -32
Overige bedrijfsopbrengsten
28 83 0 102 373 440 1.026
€
2014 Mutatie marktwaarde Waardemutatie verkoop onder voorwaarden
Waardeverandering verplichting VOV
18.136 2.175 20.311
2014 Waardeverandering verplichting VOV
€
-1.708
-737
2013 €
4.259 140 201 18 886 5.504
2013 €
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille €
3.392
44 75 1 92 256 713 1.180
2013
€ -107.918 -10.637 -118.555
2013 €
7.679
103
Jaarstukken 2014
Overige bedrijfskosten 2014 €
Overige personeelskosten Huisvestingskosten Bestuurskosten Verzekeringen Belastingen Servicekosten Leefbaarheid Sanerings en verhuurderheffing Overige (exploitatie) kosten Algemene kosten
Rente-opbrengsten
2013
1.794 440 133 105 5.090 2.769 1.118 11.412 1.187 3.885 27.934
€
1.612 555 164 155 5.715 2.319 1.254 2.772 1.917 3.686 20.147
De rente-opbrengsten betreffen de ontvangen rente op deposito´s, rekening/courant tegoeden alsmede doorberekende rente projecten.
2014 €
Rente Rekening-Courant Rente deposito's Rente BWS Rente doorberekend Rente swap Rente overig
Resultaat deelnemingen KleurrijkWonen Holding bv svt Holding bv Uithof III cv
2013
26 19 0 862 0 203 1.110
2014 €
€
90 30 0 1.120 0 258 1.498
2013 15 -0 39 54
€
291 -6 39 324
104
Jaarstukken 2014
Overige gegevens
105
Jaarstukken 2014
24. Statutaire resultaatbestemming In de statuten van KleurrijkWonen is geen bepaling opgenomen met betrekking tot de bestemming van het resultaat.
106
Jaarstukken 2014
25. Voorstel resultaatbestemming Voorgesteld wordt om het positieve resultaat over 2014 ad € 5,5 miljoen toe te voegen aan het eigen vermogen.
107
Jaarstukken 2014
26. Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich geen omstandigheden voorgedaan na balansdatum die substantiële gevolgen hebben voor het beeld van de jaarrekening 2014.
108
Jaarstukken 2014
27. Goedkeuring jaarverslag 2014 en jaarrekening 2014
109
Jaarstukken 2014
28. Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
110
Jaarstukken 2014
111
Jaarstukken 2014
Bijlagen
112
Jaarstukken 2014
Bijlage 1. Prestaties KleurrijkWonen in haar zeven gemeenten De prestaties per gemeente voor het verslagjaar 2014 zijn gebaseerd op de doelstellingen die KleurrijkWonen en SVT hadden geformuleerd in hun afzonderlijke ondernemingsplannen. Het ondernemingsplan voor KleurrijkWonen gold voor de periode 2011 – 2013. In verband met het voornemen tot fusie is de werking verlengd tot en met 2014 Het ondernemingsplan van voormalig SVT had betrekking op de periode 2013-2016. Het voornoemde betekent dat onderstaande factsheets per gemeente verschillende doelstellingen omvatten voor 2014. De factsheets van de gemeente Buren en Tiel bevatten de doelstellingen en prestaties hierop conform het ondernemingsplan van voormalig SVT. De overige gemeenten zijn gebaseerd op de doelstellingen uit het ondernemingsplan van voormalig KleurrijkWonen. Ook zijn verschillende klanttevredenheidsonderzoeken uitgevoerd. De overige weergegeven feiten zoals aantal verhuringen, woningen zijn wel in alle gemeenten eenduidig opgenomen. In november 2014 zijn SVT en KleurrijkWonen gefuseerd tot het nieuwe KleurrijkWonen. Voor de nieuwe organisatie is een ondernemingsplan vastgesteld voor de periode 2015-2017.
113
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Buren
Buren Doelstellingen 2013-2016* Klanttevredenheid woning minimaal 85% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 75% geeft een 7 Slaagkans actief woningzoekenden verhogen met 2% Voor de financierbaarheid handhaaft SVT minimaal het huidige weerstandsvermogen en een jaarlijks positieve kasstroom Vergelijking jaren Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
74% geeft een 7 of hoger 89% geeft een 7 over hoger Daling van % t.o.v. 2010 (nvt) Behaald 2014 29 6 4
Aantal woningzoekenden
2806
Gehuisveste statushouders
11
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren
4,1
Mutatiegraad (in %)
6,1%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
146 456 60 12 0
Aantal verkochte woningen met startersrenteregeling regulier
1 2
Huurderstevredenheidsonderzoek (2013) over de woning over de buurt dienstverlening organisatie bereikbaarheid organisatie verhuur reparaties / technische klachten overlast / /sociale klachten
7,1 7,6 7,4 8,5 7,6 7,2 5,7
114
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Culemborg
Culemborg Doelstellingen 2011-2014* Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie
82% geeft gemiddeld een 7,4 74% geeft gemiddeld een 7,1 Daling van 46 % t.o.v. 2010 76% in Culemborg Ja, A1-corporatie
Vergelijking jaren
2014
2013
134 76 22
155 61 39
Aantal woningzoekenden
4537
3620
Gehuisveste statushouders
31
13
Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) 4,1 in jaren Mutatiegraad (in %) 6,7%
.
4,0 6,9%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
419 1945 868 131 407
413 2065 734 92 412
Aantal verkochte woningen in koopgarant regulier
7 8
13 30
7,5
7,2
7,5 7,4 8,0 8,3 7,9 6,2
7,3 7,7 8,5 8,2 7,8 -
KWH dienstverlening Contact (voorheen bereikbaarheid en communicatie en informatie) woning zoeken nieuwe woning huur opzeggen reparaties onderhoud klachten behandelen
115
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Geldermalsen
Geldermalsen Doelstellingen 2011-2014* Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie
85% geeft gemiddeld een 7,5 83% geeft gemiddeld een 7,5 Daling van 27 % t.o.v. 2010 78% Ja, A1-corporatie
Vergelijking jaren Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
2014
2013
32 42 20
77 30 9
Aantal woningzoekenden
3087
2.952
Gehuisveste statushouders
17
14
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren Mutatiegraad (in %)
4,2
2,9
6,3%
5,7%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
384 1309 364 77 192
424 1366 318 40 187
Aantal verkochte woningen in koopgarant regulier
7 6
2 37
7,5
7,2
7,5 7,4 8,0 8,3 7,9 6,2
7,3 7,7 8,5 8,2 7,8 -
KWH dienstverlening Contact (voorheen bereikbaarheid en communicatie en informatie) woning zoeken nieuwe woning huur opzeggen reparaties onderhoud klachten behandelen
116
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Giessenlanden
Giessenlanden Doelstellingen 2011-2014* Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie Vergelijking jaren
86% geeft gemiddeld een 7,5 85% geeft gemiddeld een 7,5 Daling van 12 % t.o.v. 2010 64% in Giessenlanden Ja, A1-corporatie 2014
2013
74 41 7
36 21 12
Aantal woningzoekenden
1133
704
Gehuisveste statushouders
6
13
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren Mutatiegraad (in %)
3,1
2,7
7,1%
5,6%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
228 756 120 24 48
276 766 59 3 44
Aantal verkochte woningen in koopgarant regulier
4 4
0 4
7,5
7,2
7,5 7,4 8,0 8,3 7,9 6,2
7,3 7,7 8,5 8,2 7,8 -
Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
KWH dienstverlening Contact (voorheen bereikbaarheid en communicatie en informatie) woning zoeken nieuwe woning huur opzeggen reparaties onderhoud klachten behandelen
117
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Leerdam
Leerdam Doelstellingen 2011-2014* Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie
80% geeft gemiddeld een 7,6 77% geeft gemiddeld een 7,5 Stijging van 10,5 % t.o.v. 2010 72% Ja, A1-corporatie
Vergelijking jaren Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
2014
2013
101 45 24
76 51 37
Aantal woningzoekenden
2199
2379
Gehuisveste statushouders
20
15
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren Mutatiegraad (in %)
3,1
3,6
5,8%
5,3%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
529 1941 452 61 184
560 2044 372 38 176
Aantal verkochte woningen in koopgarant regulier
9 14
5 27
7,5
7,2
7,5 7,4 8,0 8,3 7,9 6,2
7,3 7,7 8,5 8,2 7,8 -
KWH dienstverlening Contact (voorheen bereikbaarheid en communicatie en informatie) woning zoeken nieuwe woning huur opzeggen reparaties onderhoud klachten behandelen
118
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Lingewaal
Lingewaal Doelstellingen 2011-2014* Klanttevredenheid woning minimaal 80% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 80% geeft een 7 Slaagkans doelgroep verhogen met gemiddeld 2% 70% van onze woningen heeft minimaal energielabel C Voldoen aan WSW/CFV-normen voor een A/A1-corporatie
81% geeft gemiddeld een 7,4 85% geeft gemiddeld een 7,4 Daling van 13 % t.o.v. 2010 64% Ja, A1-corporatie
Vergelijking jaren Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
2014
2013
63 32 11
44 17 23
Aantal woningzoekenden
972
601
Gehuisveste statushouders
8
6
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren
3,2
2,5
Mutatiegraad (in %)
6,8%
7,6%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
127 799 204 55 135
141 835 174 44 128
Aantal verkochte woningen in koopgarant regulier
8 3
3 23
7,5
7,2
7,5 7,4 8,0 8,3 7,9 6,2
7,3 7,7 8,5 8,2 7,8 -
KWH dienstverlening Contact (voorheen bereikbaarheid en communicatie en informatie) woning zoeken nieuwe woning huur opzeggen reparaties onderhoud klachten behandelen
119
Jaarstukken 2014
Factsheet gemeente Tiel
Tiel Doelstellingen 2013-2017* Klanttevredenheid woning minimaal 85% geeft een 7 Klanttevredenheid woonomgeving minimaal 75% geeft een 7 Slaagkans actief woningzoekenden verhogen met 2% Voor de financierbaarheid handhaaft SVT minimaal het huidige weerstandsvermogen en een jaarlijks positieve kasstroom Vergelijking jaren Aantal verhuringen aan eenpersoonshuishoudens aan tweepersoonshuishoudens aan drie- en meerpersoonshuishoudens
76% geeft een 7 of hoger 65% geeft een 7 of hoger Daling van % t.o.v. 2010 (nvt) Behaald 2014 146 65 23
Aantal woningzoekenden
8194
Gehuisveste statushouders
55
Gemiddelde wachttijd woningzoekenden (aanbodmodel) in jaren
5,6
Mutatiegraad (in %)
7,6%
Aantal woningen waarvan goedkope huur waarvan betaalbaar 1 huur waarvan betaalbaar 2 huur waarvan dure huur waarvan koopgarant
601 1978 331 45 0
Aantal verkochte woningen met startersrenteregeling regulier
18 14
Huurderstevredenheidsonderzoek over de woning over de buurt dienstverlening organisatie bereikbaarheid organisatie verhuur reparaties / technische klachten overlast / /sociale klachten
7,1 6,7 7,2 7,6 8,0 7,6 7,0
120
Jaarstukken 2014
Bijlage 2. Samenwerking Overleg
Frequentie
Vertegenwoordiger KleurrijkWonen
Belangrijkste onderwerpen
Ad hoc op onderwerp
Bestuurlijk overleg: directie Ambtelijk overleg: manager front office en strategie Bestuurlijk overleg en ambtelijk overleg: directie, adviseur S&B, teamleiders WS en GB, programmamanager Bestuurlijk overleg en ambtelijk overleg: directie Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleider, programmamanager Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B, programmamanager Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleider Klant Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B, programmamanager Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders woonservice en gebiedsbeheer Bestuurlijk overleg: directie, adviseur S&B Ambtelijk overleg: adviseur S&B, teamleiders woonservice en gebiedsbeheer
Prestatieafspraken, projecten, woonvisie
Bestuurlijk overleg: directie Ambtelijk overleg: manager front office en strategie
Prestatieafspraken, projecten, leefbaarheid, energiemaatregelen
Huurders Huurdersplatform
Directie, Manager Wonen
HBV Culemborg
Teamleider gebiedsbeheer
Begroting en jaarrekening, huurverhoging, ondernemingsplan, participatietraject, bezuiniging taakstelling, nieuwe WRV, ondernemingsplan Wijkplannen, projecten, communicatie over projecten, klachten Wijkplannen, projecten, servicekosten, Vrije Keuze Woning Projecten, wijkplannen
Teamleiders gebiedsbeheer en woonservice
Projecten, communicatie over projecten, klachten
Hoofd wonen
Jaarverslag, levering en diensten, huurverhoging 2013,
Gemeenten Gemeente Buren Gemeente Culemborg
4/5 * per jaar
Gemeente Geldermalsen
1 * per 2 maanden
Gemeente Lingewaal
4* per jaar
Gemeente Leerdam
4/5 * per jaar
Gemeente Giessenlanden
2/3 * per jaar
Gemeente Tiel
4/5 per jaar
Huurders Belangen Organisatie Geldermalsen Huurdersraad Giessenlanden HBL(Leerdam en Lingewaal)
Stichting Bewonersraad SVT
5 * per jaar 3 * per jaar 4 * per jaar
Woonruimteverdeling, projecten, aanpak wijken, asielzoekers, prestatieafspraken WBO, projectontwikkeling, woningbouwprogramma, prestatieafspraken, huisvestingwet WMO, Prestatieafspraken, WBO, Projecten, Leefbaarheid, woningtoewijzing, urgenties Prestatieafspraken, wonen en zorg, Woonruimteverdeling, stadsontwikkeling, projecten, toewijzing, urgentie, taakstelling Urgentie, WMO, huisvestingsverordening, woningmarkt
121
Jaarstukken 2014
Overleg
Wonen, zorg, welzijn Platform WWZ Leerdam
Frequentie
Vertegenwoordiger KleurrijkWonen
4 * per jaar
Belangrijkste onderwerpen begroting, woonruimteverdeling, projecten, fusie, energiebeleid organisatie ontwikkeling, prestatieafspraken, ondernemingsplan Beleid, ontwikkeling zorgaanbod via projecten. Zorginitiatieven afstemmen, beleid
Platform WWZ Culemborg Stuurgroep WWZ Geldermalsen incl. diverse werkgroepen Stuurgroep WWZ Tiel
3* per jaar
4 * per jaar
Directie
Regiegroep WWZ Tiel
3* per jaar
Hoofd wonen
Werkgroep wonen en zorg AV-regio Bestuurlijk Overleg wonen en zorg Leerdam Zorg- en welzijnsorganisaties
3* per jaar
Strategie & Beleid
1* per jaar
Directie, Strategie & Beleid
Divers
Directie, Strategie & Beleid
Stuurgroep Kamers met Kansen
3
Hoofd wonen en manager front office en strategie
Stuurgroep onderste trede
3* per jaar
directie
Gevolgen extramuralisatie, opgaaf lokaal Gevolg van extramuralisatie op exploitatie van (gehuurde) gebouwen Beleid ten aanzien van jongeren huisvesting na jeugdzorg Regionale opgaaf, afstemming
1/2 * per jaar 1/2 * per jaar 1/2 * per jaar
Teamleider woonservice
Stagiaires
Teamleider woonservice
Stagiaires
Teamleider woonservice
Stagiaires
Onderwijs Fontys Hogescholen Koning Willem I College ROC Midden Nederland Veiligheid Integraal Veiligheidsoverleg met gemeente, politie, brandweer en maatschappelijk werk Veiligheidshuis Tiel Collega corporaties Collega corporaties Rivierenland Collega corporaties Alblasserwaard/Vijfheerenlanden Platform Duurzaam en Vastgoed
4/5 * per jaar 4/5 * per jaar
Beleid, ontwikkeling zorgaanbod via projecten. Zorginitiatieven afstemmen, beleid Regionale opgaaf, afstemming
Overlast dossiers
woonconsulent
Overlast dossiers, veel plegers
Directie Adviseurs Strategie & Beleid
Betaalbaarheid, woningbehoefteonderzoek, wonen en zorg Prestatieafspraken, woonvisie, huisvestingsverordening
Directie Adviseurs Strategie & Beleid Manager Vastgoed
Energiebesparende maatregelen
122
Jaarstukken 2014
Overleg Overig Woongaard - stuurgroep Woongaard – coördinatiegroep Woonzorg Nederland Vestia
Frequentie
Vertegenwoordiger KleurrijkWonen
3 * per jaar 12 * per jaar 1/2 * per jaar 1/2 * per jaar
Directie, senior adviseur Wonen Senior adviseur Wonen, teamleider woonservice Teamleider woonservice Teamleider woonservice
Belangrijkste onderwerpen
Beheer seniorencomplex De Peperhof in Arkel Beheer seniorencomplex Voorwaartsveld in Leerdam
123
1952
1963
1969
Dhr. P.A.J.M. van den Hurk (André)
Dhr. drs. Ing. H.F. Vos (Henk)
Mw. M.P. de Wit (Marieke)
Lid € 9.319,16
Lid € 8.891,67
Lid € 9.234,67
Vice-voorzitter € 9.319,16
1957
Lid € 8.891,67
Dhr. D.J. Hol (Dick)
1963
Mw. C.H.W. Buurman (Wieneke)
Voorzitter € 12.587,50
1959
Dhr. A.B. Blase (Bert)
Functie en vergoeding (excl. BTW) Lid € 9.319,16
Dhr. drs. R.J. Hagemans (Rob)
Geboorte jaar
Naam
Maatschappelijk, Politiek en volkshuisvesting
Management & Organisatie, Vastgoed
Volkshuisvesting, ruimtelijke ontwikkeling en organisatie
Bedrijfseconomie en vastgoedonderho ud Financiën en organisatie
Bestuur en communicatie
Wijkaanpak en overheid
Deskundigheid
Consultant WFM bij Customer Contact Compagny
Zelfstandig ondernemer
Hogeschooldocen t Academie Financieel Management Avans Hogeschool ’s-Hertogenbosch Elan Management BV (dga)
Projectmanager en directeur adviesbureau
Adviseur
Burgemeester gemeente Vlaardingen
Beroep
Lid RvC Area Wonen te Uden/Veghel
Voorzitter ondernemersvereniging Druten Voorzitter ondernemend Maas en Waal Bestuurslid VNO – NCW (midden)
Lid RvT St. Elk Welzijn Culemborg
Directeur-bestuurder Schilder^sCOOL
Lid landelijk presidium PvdA Lid best. Ver. ZHZ Gemeenten Lid bestuur St. Humana Voorzitter bestuur Johan de Witt gymnasium, Dordrecht Lid hoofdbestuur VVD
Relevante nevenfuncties
Bijlage 3. Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2014
Jaarstukken 2014
01-01-2013 01-01-2017
01-03-2013 01-03-2017
01-03-2013 01-03-2017
01-01-2013 01-01-2017
07-04-2008 07-04-2012
01-03-2013 01-03-2017
01-07-2009 01-07-2013
e
1 Termijn
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
07-042012
n.v.t.
Herbenoemd per 01-072013
01-01-2021
01-03-2021
01-03-2021
01-01-2021
07-04-2016 e (2 termijn)
01-03-2021
01-07-2017 e (2 termijn)
Aftredend per
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Herbenoeming mogelijk Nee
Naam aanvrager Culemborg Poort Betuwe (corsowagen) Stuurgroep Bouwdorp Culemborg Stichting theaternetwerk Surpluus Stichting Marokkaanse Participatie Culemborg Buurtvereniging "Landzicht-Dirika" Stg Cultuurcafe Geldermalsen Stg King of the Street
Culemborg Bijvoorbeeld Roparun Team Politiek Rotterdam stichting speelplek Tricht t Spinneweb Stichting Moving Culemborg Ad Hoc Buurtcommissie Sint Comite Rumpt Stichting American Tukkerday Stg Timmerdorp "de Doe-Rakers"Arkel
Family Fit Muslu Stichting Moving Culemborg Rotary Spijk en Linge Historisch Genootschap Tricht
Complex Bohemen Stichting Speeltuinen Zuid 'De Klauterclub' AV Zorggroep Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Midden-Holland / Europlein samen actief Stg. Nederlandse Muziekproducties
Stg Couleur Local Speeltuinverenig De Beerakker Arkels Visserskoor Welzijn Lingewaal Stg. Jeugd Actief Leerdam Organisatie Wereldlichtjesdag Geofort 2014 Stichting Wielerpromotie Rivierenland
014-02 014-04 014-08 014-12 014-22 014-01 014-05
014-06 014-09 014-15 014-11 014-25 014-28 014-14 014-18
014-16 014-17 014-07 014-19
014-13 014-21 014-26 014-30 014-24
014-03 014-10 014-27 014-20 014-23 014-29 014-31
HERWIJNEN HEUKELUM ARKEL ASPEREN HEUKELUM nvt ECHTELD
LEERDAM GELDERMALSEN AMEIDE WADDINXVEEN nvt
Leerdam CULEMBORG LEERDAM TRICHT
CULEMBORG ROTTERDAM TRICHT CULEMBORG GELDERMALSEN nvt VROOMSHOOP ARKEL
plaats CULEMBORG CULEMBORG CULEMBORG CULEMBORG CULEMBORG METEREN
Bijlage 4. Specificatie KleurrijkWonenfonds
Jaarstukken 2014
wel of niet bijdrage wel bijdrage wel bijdrage wel bijdrage wel bijdrage wel bijdrage wel bijdrage wel bijdrage
wel bijdrage geen bijdrage wel bijdrage wel bijdrage geen bijdrage
geen bijdrage geen bijdrage wel bijdrage geen bijdrage
bijdrage voor contactdag bij woon en zorgcentrum Avondlicht wel bijdrage Bijdrage voor speeltoestellen wel bijdrage sponsoring Shanty event Gorinchem geen bijdrage bijdrage vrijwilligersevenement wel bijdrage aanvraag bijdrage timmerdorp Leerdam wel bijdrage Sonsoring Wereldlichtjesdag Geofort 2014 wel bijdrage Sponsoring wielerevenementen Tiel geen bijdrage
bijdrage voor gezamenlijke tuin aanvraag herstel picknicktafel sponsoring auto voor evenementen ouderen Sponsoring 4tal evenementen Europaplein samen actief sponsoring muziekproject Rouw & Troost
Sportevenement Goede doelen bijdrage voor summerschool bijdrage voor bloesemvaartocht bijdrage herstel en diefstal proof windhoosmonument
bijdrage voor een evenement culemborg bijvoorbeeld wel bijdrage Bijdrage voor RopaRun geen bijdrage bijdrage voor herinrichting speeltuin wel bijdrage bijdrage voor sportdag voor gehandicapten geen bijdrage sponsoring ontmoetingsfeest Sophiastraat 21 tm 40 Geldermalsen wel bijdrage Sponsoring sinterklaas wel bijdrage Bijdrage voor een American Tukkerday geen bijdrage bijdrage voor timmerdorp wel bijdrage
wat willen ze Fruitcorsowagen bijdrage voor het bouwdorp 2013 een theaterfestival bijdrage voor Ramadan Iftar aanvraag buurtavond Sint Jacobsplantsoen 41 bijdrag voor activiteiten cultuurcafe Geldermalsen bijdrage voor streetfestival in Geldermalsen okt 2013
ja nvt 10-6-2014 ja nvt
nog niet
ja ja
nvt nvt ja
€ 8.350,00 € 20.000,00 € 11.650,00
Toegewezen Budget Beschikbaar
250,00 750,00 nvt 500,00 1.000,00 150,00 -
11-4-2014 ja 10-9-2014 ja nvt 30-7-2014 ja 5-9-2014 ja 27-11-2014 ja 17-12-2014 nvt
100,00 nog niet nvt nvt 250,00 nog niet nog niet 2.000,00 5-12-2014 ja nvt nvt
250,00 nvt 100,00 nvt
250,00 zie opmerking nvt 500,00 15-7-2014 nvt 100,00 24-9-2014 50,00 3-11-2014 500,00
€ € € € € € €
€ € € € €
€ € € €
€ € € € € € € €
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
3-9-2014 20-10-2014 10-12-2014
27-5-2014 27-10-2014
13-1-2015
8-7-2014
7-10-2014 13-11-2014
5-8-2014
We wachten de brief af.
8-12 LS vandaag dhr. van Santen gesproken. De bonnen worden deze week ingeleverd.
8-12 LS Deze week mailt Muslu sport de verantwoordingsbrief.
8-12 LS Verantwoordingsbrief niet ontvangen, daardoor als Sponsor niet meegenomen. 7-12-2014 Oorzaak: Postbus nummer is opgeheven.
toegezegde verantwoordings bedrag brief retour? uitbetaald? d.d. betaling Opmerking € 500,00 2-4-2014 ja 10-4-2014 € 500,00 28-3-2014 ja 8-5-2014 € 250,00 24-6-2014 ja 19-5-2014 € 250,00 21-10-2014 ja 18-11-2014 € 250,00 6-8-2014 ja 23-9-2014 € 250,00 26-3-2014 ja 20-5-2014 € 100,00 16-10-2013 ja 9-1-2014
ja ja ja ja ja ja ja
ja ja nee nee ja
nee ja ja ja
ja ja ja ja ja ja ja nee
afgerond ja ja ja ja ja ja ja
Jaarstukken 2014
KleurrijkWonen (0345) 59 61 84
Postbus 544 4000 AM Tiel
[email protected] www.kleurrijkwonen.nl
www.kleurrijkwonen.nl www.kleurrijkwonen.nl www.kleurrijkwonen.nl