Deel lll Jaarrekening 2014

C

,rDg#st o

¡O

o

Deel lll Jaarrekening 2014

Jaarreken ing

2014

o Æ pwc

Pf

icewaterhouecoopers

Accountmts

N.v

Ui6lultend voor iden¡ifi catíedæleinden

Stichting Vidomes

Naam van de toegelaten instelling

Statutaire Vestig

in

Delft

gsplaats

Adres en vestigingsplaats hoofdkantoor

:

Kleveringweg 24 te Delft

Postadres

Postbus 390, 2600 AJ Delft

Telefoonnummer

(015) 2702900

E-mail adres

[email protected]

lnternetsite

www.vidomes.nl

Kamer van Koophandel

's-Gravenhage, nummer 27212980

Æ pwc

PricewaterhoweCoopers

AccourÐrsN.V UitsluiEnd voor iden¡ificatiedoeleindq

,t". | ,: i.

i1:,",,' ,',:,

' :,. ',,'t",,:

Omsch¡iivinq

'.i

Paqina

Jaarverslag van het bestuur

4

1.

Balans per 31 december 2014 (voor voorgestelde resultaalbestemm¡ng)

5

2.

Wnst- en verliesrekening over het boekjaar 2014

6

3.

Kasstroomoverz¡cht 201 4 (directe methode)

7

4.

Algemene toelichting

I

5.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

I

6.

Grondslagen voor waardering van het resultaat

15

7.

Financiëleinstrumentenenrisicobeheersing

17

8.

Belangrijke inschatt¡ngen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling

18

9.

Grondslagenkasstroomoverzicht

20

10.

Toelichtingopdebalansper3l decembet2014

21

11.

Toelichting op de winst- en verliesrekening over 2014

32

12.

Overige informatie

39

13.

Overige gegevens

41

14.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

43

Kengetallen

45

Bijlagen

Æ pwc

PricMaterho6ecoopers

Accoutmrs

N.V.

UIßluìtend voor identifi catiedoelelnden

Voor het jaarverslag van het bestuur verwijzen w¡j u naar het jaarverslag Vidomes 2014.

o'ers

Æ

pWC easi

den

'i) :,i. r it : : )t111 ).1)i ; jr'\ .\ Ìlr r)r.t, itlt¡ t.| ) \< lt,l ' , j liili.r t.'liit I 1l tiill,t:it\l'.. Balans per 31 december 2014

tl

31-12-2014

Ref

31-12-2013

Act¡va Vaste act¡va lmmateriële vaste activa Licenties software

41. 41.1

Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

þc.

Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in explo¡tatie gekwal¡ficeerd als vastgoedbelegging Onroerende zaken verkocht onder vooMaarden Vastgoed in ontwikkeling voor eigen exploitatie

43. 43.1

42.1

432 433 434

368.214

478 277

4 900.630

6.170 831

I 59.919.307 1.505.470.499 36.285.523 18 464.582

177 844 933 1.565 750 393 39 053.71 't 2.813.516

1.720 139 91'l

1.785 462 553

Financiële vaste activa Overig kep¡taalbelang Latente belastingvordering(en) Overige efiecten Te vorderen BWS-subsidies Overige financiële vaste act¡va

44.

I 000 5 753 054

44.1

44.2 44.3 44.4

5.681.439 600.000 72 717

445

5 114

970.000 1 53.988 5.025 6 359.270

6.890 067

Vlottende act¡va 45.

Voonaden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop

45.1 45.2

360.975 4.044.272

227.750 4.836 703 4.405.247

Onderhanden projecten

5.064.454

46.

Vorderingen Huurdebiteuren zittende huurders Gemeenten Overige vorderingen

A7

53 399

Pensioenen

¡.7.4

Overlopende activa

47.5

't 174 011

.661.756 42.627 1 252 405 68.367 1.539.149 1

1

47.2 47.3

42 627 703.1 85 18 984 3.092.953 5.031.760

4.564.304 Liquide middelen

48.

Totaal act¡va

36 811.161

39.029.1 56

1.842.871.379

1.782.857.855

Passiva Eigen vermogen

P1.

P1.1 P1 2

Overige reserves Resultaat boekjaar

967 .752.513

1.006.173.663 38 421 '150-

A5.503.427 1.053 255.940

Egalisatierekening Egalisatie BWS subsidies

967.752.513

P2.

P2.1

72717

1

53.988

72.717 Voorzieningen Voozien¡ng onrendabele investeringen Vooz¡en¡ng latente belastingverplichting Vooziening reorganisatiekosten Overige voozieningen

P3. P3.1

I 53.988

2.748.000

2354 230

808.706 512 388

1 721 525

P32

1

P33 P3.4

58.867

633.247 4.069.094

Langlopende schulden (leningen o/g) Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Verplichtingen uit verkopen onder voonaraarden

4.868.'169

P4

P4.1 P4.2 P4.3

15.125.064 637.413.738 40.003 423

16.337.266 691.226.778 37.390.1 89

692.542.225 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en prem¡es sociale vezekeringen Overlopende passiva

744.954.233

P5.

P5'f P5.2 P5 3 P5.4

Totaal passiva

Pricewaterhouecoopeõ

Æ pwc Pagil¡úifo

Accountan¡s N.v. Uitsluìrend voor

htit6ælelnden

37 530 052 6.048 884 1 481.427

68.025.241

3.882.303 407.3A1

20.616 478

20.068.589 92 931 403

65.128.952

1.842.871.379

1.782.857.855

2013

2014

Ref.

Winst en verliesrekeninq over 20'14

Bedriifsoobrenqsten 111.842.373 9.856.202 86.699

106.703.457 10.596.634 65.770

6

408.733 2.481.672 700.605

7

1.671.775

2.159.249 939.767 936.786 2.874.841

Huren

1

Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen Wjzigingen in voorraad vastgoed bestemd voor de verkoop en onderhanden projecten Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten

2 3

4 5

124.276.504

127.048.059

Som der bedrijfsopbrengsten

Ee¡!¡!ifs!asten 1.265.935

695.418

Afschrijvingen op (im)mater¡ële vaste activa Overige waardeveranderingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Personeelskosten

8. 9. 't 0.

5.850.477

I 1.029.664

Lonen en salarissen

10a. 1 0b.

9.206.019

10.626.226 1,464.432 1.868.554 2.473.530

Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelslasten Onderhoudslasten

l0c.

1.394.663 1.698.068

10d. 11.

2.137.594 20.287.639

Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

21192.534 261.544 10.294.413 20.727.084

180.441

12. 13.

Leefbaarheid

9.775.524 27.044.671

14.

Som der bedrüfslasten

78.270.5't4

81.203.917

Bedrüfsresultaat

48.777.545

43.072.587

66.859.485

54.527.335-

N¡et-gerealisee¡de waardeve¡anderingen vastgoedportefeuille

15.

Financiële baten en lasten Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

1.030.0001 .865.913 32.233.848

370.000-

16. 17. 18.

1.141 .014

30.991.868

Som der financiële baten en lasten

30.220.854-

3t.397.935-

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting

85.416.176

42.852.682-

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

4.431.531

87 251

19.

87.251

Som der belastingen

Resultaat na belastingen

4.431.531

85.503.427

38.421.150-

85.503.427

38.421.',150-

85.503.427

38.421.150-

Voorste I rc su lta atbe ste m m i ng

Dotatie/onttrekking aan de overige reserves Totaal

o'ers

Æ

pWC easi

den

Kâsstroômoverzicht

over

201 4

ll € 1 000

- efoe¡ondl

Ref

2014

2013

Kasstroom u¡t operationele act¡v¡te¡ten Ontvangsten van huurders Ontvangsten van subs¡diegevers Ontvangsten overige

w1,2, A7 W3, P7

Betalingen aan werknemers Betalingen aan leveranciers onderhoud Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten Betalingen overige

w10, A4, P3,5 w1 I, 47, P5 w14, A7, P5 w10,12,13,14,47, P3,5

\^r/,47,

P5

122.772 87

116 622

2766

2 587

161

125 625 20.474-

40.182-

36 029-

w17, A7

Betaalde vennootschapsbelasting

w19

73 973-

71 916-

51 652

47.453

321 32.099-

wl8

19.369

4762-

Kasstroom u¡t bedr¡jfsoperaties

Ontvangen rente Betaalde rente

1

I 0 651-

9 19419 322-

Kasstroom u¡t operationele activ¡te¡ten

135 32.779-

31 778-

32.644-

19.874

14.808

Kasstroom uit investeringsactiv¡teiten lnvesteringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vastie activa lnvesteringen in f¡nanciële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa lnvesteringen in ¡mmateriële vaste activa

A.2,7, P5

w5,42,5,6,7,

P5

29 17617.445

17 11419.732

12896

A4 A4

I

3-

41,

I 00-

178-

P5

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

2.438

1.073

Kasstroom u¡t f inancier¡ngsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen) Aflossing langlopende schulden (leningen)

P4

25 000

60 000

P4

49.530-

41.756-

Kasstroom uit fìnancieringsactiviteiten

24.530-

18.244

2.218-

34.125

Mutatie liquide middelen ¡n boekjaar

Mutatie liquide m¡ddelen in boekjaar De toename (afname) van de geldmiddelen in het boekjaar slu¡t als volgt aan op de mutatie in de balanspost liquide middelen

Stand per 1 januari Liquide m¡ddelen Schulden aan kred¡etinstellingen/bankkrediet

Mutat¡e boekjaar Liquide m¡ddelen Schulden aan kredietinstellingen/bankkrediet

Stand per 31 december Liquide middelen Schulden aan kredietinstellingen/bankkrediet Stand per 31 december

Æ pwc

PricewaterhoweCoope¡s Accomt¿nts N.V Uitsluircnd voor

Pagiidattifalt¡¡l6oeleinden

39.029

4 904

39.029

4 904

2.2't8-

34 125

2 218-

34 125

36 811

39 029

36.81I

39.029

Algemeen Stichting Vidomes is een stichting met de status van "toegelaten instell¡ng volkshuisvesting". Zij heeft specifieke toelating in de regio Haaglanden en is

werþaam binnen de juridische wetgeving vanuit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De vestigingsplaats is Delft. De activ¡teiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van won¡ngen voor de sociale huursector.

Consolidatie Vidomes heefi in 52 verenigingen van eigenaren een belang, veelal middels het bez¡t van een aantal woningen Dit belang is niet gewaardeerd ¡n de jaarrekening, omdatVidomes geenjuridisch e¡genaar is van de verenigingen van eigenaren en daarom geen beschikking heeft over het vermogen. Op basis van de beschikbare informat¡e van de verenigingen van eigenaren is het belang van Vidomes gekwantificeerd op € 4,6 miljoen Presentat¡e ln RJ 645 zijn modellen voor de balans en winst- en verl¡esrekening voorgeschreven. Voor de winst- en verliesrekening is er naast een uitgebreider categoraal model tevens een functioneel model als optie voorgeschreven. Vidomes kiest voor het categorale model.

Schatt¡ngen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Vidomes zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling zijn opgenomen in hoofstuk I van deze jaarrekening. lndien het voor het geven van het in ar1.2:362lid I BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten

oPers

Æ

pWC easi

den

5, GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Regelgeving besluit wordt Titel 9 Boek 2 BW voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard Voor de verslagjaren vanat 2014 is door de Raad voor de winst-en-verliesrekening opgenomen en zún voor de sector spec¡fieke presentatie, waarder¡ngs- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd Vidomes past deze Richtlijn toe De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Besluit beheer soc¡ale huursector, de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector ('WNT'), Titel 9 Boek 2 BW, en Hoofdstuk 645 van de Richtl¡jnen voor de Jaarverslaggev¡ng en de stellige uitspraken van de overige hoofdstukken van de Richtl¡jnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving ln de jaarrekening kunnen afrondingsverschillen voorkomen

Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijg¡ngsprijs- of vervaardig¡ngsprijs of actuele waarde Indien geen specifieke waarder¡ngsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs ln de balâns, de winst- en verliesreken¡ng en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen Met de referenties wordt veMezen naar de toelichting Toelichtingen op posten in de balans, de winst- en verliesreken¡ng en het kasstroomoverz¡cht worden in de jaarreken¡ng genummerd

Vergelijking met vor¡g jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling z¡jn ongewìjzigd ten opzichte van het voorgaande jâar

Financiële continuite¡t De financièle continuiteit van Vidomes is voldoende gewaarborgd De financiële prognoses voor de periode 2015-2019 laten een verbetering van de financiële ratio's zien De lCR, de DSCR, de loan to value en de solvabiliteit (beide laatste op bedrìjfswaarde) voldoen aan de minimum e¡sen van het WSW en het CFV en de eìgen intern geformuleerde doelstellingen Een aantal posten zûn conservat¡ef ingeschat, zoals de rente op nieuwe leningen en herfinanc¡eringen, het onderhoud, de ontwikkeling van de beheer- en onderhoudslasten en het deels in verhuur nemen van nieuwbouw koopwoningen en de terugkoop van koopgarantwoningen Voorts zijn er een vìjftal scenar¡o analyses uitgevoerd om het effect van afwükingen op de gehanteerde uitgangspunten te kunnen bepalen Hierb¡j zijn de volgende scenario's verkend * 1% rentestûging, Hierdoor verslechtert de operationele kasstroom, maar Vidomes bl¡jft voldoen aan WSW normen * Halver¡ng verkopen bestaand bezit tot 50 verkopen perjaar. De operationele kasstroom verbetert maar er kunnen minder len¡ngen worden afgelost Vidomes blijft voldoen aan de WSW normen * Parameters Odec in plaats van uitgangspunten sectorinst¡tuten De operationele kasstroom verbetert, Vidomes blijft voldoen aan WSW normen . Volledig verkopen van teruggekochte koopgarantwoningen in plaats van 25o/o in verhuur nemen zoals verondersteld in de meerjarenprognose Operationele kasstroom verslechtert, maar er kunnen meer leningen worden afgelost, Vidomes blijft voldoen aan de WSW normen 'Na 2015 geen heffing meer voor saneringssteun (wel ingerekend ¡n meerjarenprognose) Vidomes voldoet aan WSW normen Doorrekening van scenar¡o's leert dat Vidomes blijft voldoen aan de eisen van de sectorinstituten en de eigen financiele doelstell¡ngen in de periode 2015-2019

Voorts hebben de sector¡nstituten Vidomes beoordeeld in 2014 De beoordeling van het CFV met betrekking tot de financiële continuiteit geeft geen aanleiding

tothetdoenvaninterventies HetWSWheefieenborgbaarheidsverklaringafgegeven Hetafgegevenborgingsplafondvoordejaren20l4totenmet20l6is voldoende om te voorzien in de verwachte financier¡ngsbehoefte

Verwerking verplichtingen gecommuniceerd". Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zin gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplicht¡ngen projectontwikkeling en herstructurer¡ng Van een feitelijke verpl¡chting is sprake indien de formalisering van de def¡nìtief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunnino heeft plaatsqevonden

lmmateriële vaste activâ Licent¡es De licenties zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen op basis van de verwachte econom¡sche levensduur. De cumulatieve afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem

Deeconomischelevensduurisovereenkomstigdecontractperiodevandelicentie

Ultimo20l4betekentd¡teenlevensduurvan3jaar

Met op balansdatum veruvachte duurzame waardeverminderingen wordt rekening gehouden

Materiële vaste activa e m e n e u ¡ tg a n gsp u nte n Tenz¡j bij de afzonderlijke balansposten iets anders wordt vermeld gelden voor alle materiêle vaste act¡va de volgende algemene uitgangspunten

Alg

Ve rk rijg i n g s- of v e N a a rd ¡g ¡ n g s p rijs : De verkr¡jgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van âlle direct toe te rekenen uitgaven

Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsid¡e worden deze in minder¡ng gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs Tevens worden hierbij de rente t¡jdens de bouw op vreemd vermogen en direct toerekenbare interne kosten alsmede transactiekosten geactiveerd. Rente wordt uitsluitend toegerekend ¡ndien voor te vervaardigen mater¡ële vaste activa noodzakelijkeMijs een aanmerkelüke hoeveelheid tijd nodig is om deze gebruiksklaar te maken en vangt aan bij start van de bouw De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen Er wordt rekening gehouden met büzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht

lndiengrondgekochtismetopstallen,metdeintentiedeopstallenteslopenoften¡ettelatengaanenvervolgensopdegrondnieuwbouwterealiseren,danmaken

de

gemaakte sloopkosten deel uit van de verkrijgingsprijs van de grond Vetwerk¡ng van groot onderhoud: Vidomes verwerkt de kosten van groot onderhoud aan haar materiële vaste activa als onderdeel van de verkrijgingsprijs indien wordt voldaan aan de criteria voor activer¡ng De geactiveerde kosten worden als afzonderlijk component behandeld Voor zover sprake ¡s van vervanging van onderdelen van het actief wo[dt de nog aanwez¡ge boekwaarde van deze onderdelen gedesinvesteerd lndien de boekwaarde van deze te desinvesteren onderdelen niet afzonderlijk uit de activa registratìe zûn te her¡e¡den wordt deze benaderd op basis van de huidige uitgaven, teruggerekend naar de datum van oorspronkelijke investering, en indien van toepass¡ng rekening houdend met de naar benadering tot het moment van vervanging hierover gepleegde afschrijvingen

=L

PricewaterhouseCoopers Accountants N V Uitsluitend voor PagirlerOiúantil5oeh ind en

-.,lbJ+

pwc

5. GRONDSLAGEN VOORWAARDERING

VAN ACTIVA EN PASSIVA

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De activa zún gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen op bas¡s van de verwachte economische levensduur De cumulatieve afschrijvingen zijn berekend volgens het lineâire systeem Op grond wordt niet afgeschreven De verwachte economische levensduur van de activa ten dienste van de exploitatie is als volgt vastgesteld: Bouw: 50 jaar Kantoren en

inventaris:

Overig:

Auto's: Automâtisering:

5-

10

jaar

jaar 3-7 iaal 5

Jaarlijks wordt beoordeeld of er sprake is van een bijzondere waardeverminder¡ng. lndien de taxatiewaarde lager is dan de historlsche kostprijs minus afschrìjvingen is er sprake van een bijzondere waardevermindering

Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten, waardestûgingen of beide te realiseren Vastgoedbeleggingen worden geclass¡ficeerd als 'vastgoedbeleggingen in exploitatie' indien ze beschikbaar zìjn voor verhuur Algemene uitgangspunten De algemene uitgangspunten van Materiële vaste activa zijn ook van toepassing op Vastgoedbeleggingen, tenzij anders is vermeld Afschrijvingen Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven Commerc¡eel vastgoed in exploitatie

vastgoed) en het overige commerciële vastgoed Commercìeel vastgoed in exploitatie wordt b¡j eerste verwerking tegen verkrûgings-of vervaardigingsprijs gewaardeerd en daarna tegen de actuele waarde De invulling van deze actuele waarde, zûnde de marktwaarde in verhuurde staât, wordi onder meer gebaseerd op beschikbare marktgegevens en samengesteld door externe taxateurs Vanaf 20 1 3 wordt jaarìiJks het gehele bezit getaxeerd door een externe taxateur Mutatie reële waarde Mutatìes ìn de reële waarde van Commercieel vastgoed in exploitatie worden in de winst-en-verliesrekening, verantwoord onder'Nielgerealiseerde waardeveranderingen herwaardering' bljgehouden en in de toel¡chting op het eigen vermogen vermeld. Soc¡aal vastgoed in explo¡tal¡e gekwalif¡ceerd als vastgoedbelegg¡ng Typer¡ng

Sociãal vastgoed omvat won¡ngen in explo¡tatie met een huurprijs onder de huu¡toeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociâle vastgoed De

zoals deze is opgenomen in de ministeriële regeling âangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Kwalìficatie Het beleid van Vidomes is er op gericht de sociale vastgoedportefeuille continu te verversen Voor het merendeel van het sociâle vastgoed vindt optimalisatie van het financiële rendement plaats Een deel van de portefeuille is gealloceerd voor verkoop, een deel voor het maximal¡seren van de vraaghuur en een deel voor renovatie en herstructurering gericht op waarde ontwikkelìng Daarmee kwalificeert Vidomes zich als vastgoed belegger en is de marktwaarde ¡n verhuurde staat, met inachtneming van de relevante feiten en omstandigheden van de markt waarop de toegelaten instellingen actief zijn en de bepalingen zoals opgenomen in het BBSH, de basis voor de waardering

Waarderingsgrondslag Het soc¡aal vastgoed in exploitatie wordt bij eerste verwerking tegen verkrijgings-of vervaardigingsprüs gewaardeerd en daarna tegen marktwaarde in verhuurde staat met inachtnem¡ng van de relevante feiten en omstandigheden van de markt waarop de toegelaten instellingen actief zijn en de bepalingen zoals opgenomen in het BBSH De aannames aangaande de geprognosticeerde kasstromen zün gebaseerd op de contractuele verplichtingen van de toegelaten instelling die rusten op het vastgoed De overige (na de contractperiode in acht te nemen) aannames en uitgangspunten zijn gebaseerd op gegevens van de markt waarop de toegelaten instellingen actief zijn De actuele

waardeisgebaseerdopdelPDsystemat¡ek

Demarktwaardewaarderìngenzijntotstandgekomenmetinachtnemingvanhetwaarderingsprotocol,deprocesrichtlijnenen

uitvoer¡ngsrichtl¡jnen zoals door IPD gedefinieerd IPD hânteert het waardebegr¡p van de marktwaarde in verhuurde staat: Het bedrag dat het complex b¡j complexgewijze verkoop naar schatting zal opbrengen nadat de verkoper het complex na de beste voorbereiding op de gebruikelijke wijze in de markt heeft aangeboden en waarbij de koper de onroerende zaak aanvaardt onder gestanddoening van de lopende huurovereenkomsten met alle daaraan verbonden rechten en pl¡chten Om de uiteindelijke marktwaarde in verhuurde staatte bepalen worden de kopers kosten (genormeerd op 3% overdrachtskosten) in m¡nder¡ng gebracht

Waarderingsmethode Voor het bepalen van de marktwaarde maakt het IPD rekenmodel gebruik van een Netto Contante Waardeberekenìng (NCW), ook wel Discounted Cash Flow (DCF) genaamd Dit betekent dat voor een per¡ode uan 15 )aal zo goed mogelijk de inkomsten en uitgaven worden geschat en dat deze aan de hand van een disconleringsvoet "contant" worden gemaakt naar het heden Daarnaast wordt een eìndwaarde bepaald na afloop van de DcF-periode van I 5 jaar Het inschatten van kosten en opbrengsten wordt gedaan aan de hand van twee scenar¡o's: doorexploiteren en uitponden Bij doorexplo¡teren is de veronderstelling dat het volledige complex in bezit blijtt gedurende de volledige DCF-periode Bij uitponden is de veronderstelling dat zo snel mogelijk tot verkoop van ìndivìduele woningen wordt overgegâan. B¡j beide scenario's wordt ervan uitgegaan dat het object/complex eerst in zijn geheel aan een derde wordt verkocht en dat deze derde de afweging maakt tussen beide scenario's

Ehl-tlt pWC

e"si

ooperr

nden

Het inschatten van de kosten en opbrengsten wordt op basis van een marktconform uitgangspunt gedaan De eigen ¡n het verleden gerealiseerde kosten worden dus niet naar de toekomst geprojecteerd en er wordt binnen de DCF berekening gestreefd naar opbrengstenmax¡malisat¡e Eigen voorgenomen huurbeleid wordt dus ook niet ingerekend naar de toekomst. Per complex wordt uite¡ndelijk het scenar¡o met de hoogste uitkomst gelijk gesteld aan het begrip "marktwaarde" De gehanteerde disconteringsvoet is opgebouwd uit een vast bas¡sdeel dat bestaat uit een 24 maands gemiddelde van de 10 ¡aars EURO lRS. Op deze basis komt een opslag waarin risico's tot uiting komen die onder andere betrekking hebben op de algemene risico's voor het ¡nvesteren in onroerend goed, locatiespecifieke r¡sico's en segmentspec¡fiekeris¡co's Voo|2014 bedraagtdebas¡slRS1,76%,desectorrisico-opslag4,90% Omdatonzekerheidbestaatoverdeverhuurdersheffingna20lT,isde sectorrisico-opslag vanaf 2018 met 0,2% verhoogd Voor de verschillende typen vastgoed en lokaties (wijken) worden geditferentieerde percentages aangehouden met een bandbreedte van 0,25% tot 3,38%, hetgeen resulteert in een disconter¡ngsvoet van minimaal 6,91% en maximaal 10,24%. De eindwaarde geeft aan ¡n welke mate het vastgoed onderhev¡g is aan verouder¡ng en welke potentie het bezit heeft aan het einde van de I s-jarige exploitatieperiode Verouder¡ng is grofweg in drie typen te ondersche¡den:

) locat¡everoudering; (2) econom¡sche / markttechnische verouder¡ng en (3) technische veroudering Veroudering komt tot uiting in de rendementseis (ex¡t yield) die een belegger heeft als hij het bezit aan hel einde van de 1 s-jaars periode w¡l (ver)kopen. Er wordt dus meer rendement gevraagd dan in jaar 1 van de exploitatieperiode Uitgangspunt is dan ook dat het Bruto Aanvangs Rendement lager ligt dan de exit y¡eld. Het tweede uitgangspunt is gerelateerd aan de potentie van een object aan het einde van de I s-jar¡ge exploitat¡eper¡ode. Hierb¡j zijn de mate waarin uitponding in het object heeft plaats gevonden, de bouwperiode en de locatie van invloed. De door Vidomes gehanteerde exit yields l¡ggen tussen de 4,5% en 13,25o/o. De e¡ndwaarde wordt berekend door de jaarlijkse huuropbrengst te delen door de exit yield. ('l

Voor alle gehânteerde aannames en uitgengspunten (incl. de disconter¡ngsvoet) is door een externe taxateur een aannemel¡jksheidsverklar¡ng met betrekking tot de marktconformite¡t afgegeven Mutat¡e reële waarde Mutaties in de reële waarde van Soc¡aal vaslgoed in exploitatie worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder'Niet-gerealiseerde waardeveranderingen

herwaardering' bijgehouden en in de toelichting op het eigen vermogen vermeld. a ling beddjfsw a a rde Onder de bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een actief of samenstel van act¡va toe te rekenen toekomstige kasstromen die kunnen worden verkregen met de uitoefening van het bedrüf. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognotiseerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de ¡nvester¡ng.

Bep

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven ven de economische

omstend¡ghedendievantoepassingzullenzijngedurendederesterendelevensduurvanhetactief Dekasstromenzijngebaseerdopdeeind20l4interngeformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de veruachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en over¡ge contracten met een werkingsduur van meer dan v¡jf jaar De kosten van planmatig groot onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren onderhoudsbegroting onderkende cycli per component Voor latere jaren wordt uitgegaan van de veMechte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastennrveaus Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende u¡tgangspunten: - Voor 2015 wordt rekening gehouden met een huurverhoging van 2,9'lolo bestaande uit inflatie (1,5%) en een inkomensafhankelijke huurverhog¡ng van 1,41% - Voor 2016 is rekening gehouden met een huurverhoging van 2o/o meteen ¡nkomensafhankelijke huurverhoging van 0,75o/oi - Voor de jaren na 2016 is rekening gehouden met een huurverhog¡ng van 2% (voorgaand jaar:2o/o);

-Jaarlijksehuurdervingva 1,14Vovandehuuropbrengst(voorgaandjeer1,84o/ovoor2014e.v.);

Mutatiegraad vàtt 7 ,0o/o (voorgaand jaar: 7 ,1o/o) en huurharmonisat¡e tot 90% van de maximaal redelüke huur (voorgaand jaar: 9070 van de max red huur); Jaarlijkse stügingen van de vastgoed gerelateerde var¡abele lasten van 30lo (voorgaand jaar: 3%); Genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering en algemeen beheer) van € 1.240,- per verhuureenheid (voorgaand jaar € 1.142,-)', Genormeerde klachten- en mutatieonderhoudskosten (bedrijfseconom¡sche interne norm) van € 263,- (voorgaand jaar: € 360,-); - Kosten van plenmatig groot onderhoud, conform onderhoudsbegroting voor de eerstkomende 10 jaer, daarne een bedr¡jfseconomische norm van € 833,- per verhuureenheid (voorgaand jaer: € 776,1; - Een restwaarde op basis van geschatte grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode voor een zelfstand¡ge won¡ng van € 5 000,-, een onzelfstandige woning € 2 500,-. Deze restwaarde is gebaseerd op de normatieve grondwaarde zoals bepaald door het CFV en staat bij benadering gelijk aan de gemiddelde gemeentelüke sociale kavelprijs minus uitplaatsing- en sloopkosten en kosten bouwr¡jp maken. Voor BOG/MOG/parkeerplaatsen wordt de historische kostpr¡js gehanteerd of voor zover bekend de veMachte opbrengstwaarde bij verkoop (voorgaand jaar: idem); - Een rekenrente van 5,25o/o (voorgaand jaar: 5,25%) voor WSW-geborgde woningen; - Een rekenrente ven 5,25o/o (voorgeand jaar: 5,25%) voor niet-WSW-geborgde woningen, bedrifsmatige en overige onroerende zeken; - De periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen (variërend ven I tot 50 jaa0 (voorgaand jaar: idem), de m¡nimale levensduur is gesteld op 15 jaar tenzü vanu¡t planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is - De verhuurdershetfing is voor respectievelijk 4,49o/o (2015), 4,91o/o (2016) en 5,360/0 (2017) van de WOZ waarde van zelfstand¡ge huururoningen in het sociale segment ingerekend in de bedrijfswaarde Voor de jaren daarna volgt de verhuurdersheffing de verwachte ontwikkeling van de WOZ waarde. - De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde

-

-

De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het maximale bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen een veMechte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die n¡et door de koper worden gedragen Ter bepaling van d¡t bedrag worden taxaties uitgevoerd door onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare onroerende zaken als referentie gehanteerd

Gegeven het feit dat verkopen hoofdzakel¡jk worden verricht in het kader van de financiering van onrendabele investeringen in nieuwbouw worden deze verkopen voo[ een per¡ode van vijfjaar in de waardering betrokken. Daarmee wordt recht gedaan aan het vooMaardelüke karakter ven de geoormerkte verkopen De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt voor zover er nog geen herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavel- of vierkante meterprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprüs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing lndien feitelijke dan wel in rechte afdw¡ngbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond dan wordt met deze gewijzigde bestemming ¡n de waardering rekening gehouden.

Æ pwc

PricewaterhoueCoopeß Accomrilrs N.V Uitsluitendvoor

PagiÉËtûrløl@ele inden

Onroerende zaken verkocht onder vootwaatden Vidomes verkoopt woningen onder voorwaarden waarbij de koper een contractueel bepaalde korling op de reële merktwaarde krijgt De verwerking van dergel¡ike transecties hangt af van de contractuele voorwaarden Vidomes onderscheidt hierbij gerealiseerde verkopen, en verkopen welke kwalificeren als een financieringstransactie.

Verkopen onder vooMaarden die n¡et als f¡nancieringstransactie kwalif¡ceren zijn verkooptransacties. Als f inancieringstransactie kwalificeren: . Verkopen waarbij Vidomes het recht op terugkoop heeft tegen een bedrag wat significant lager ligt dan de verwachte reële waarde op terugkoopmoment; . Verkopen waarbi¡ Vidomes een plicht tot terugkoop heeft tegen reële waarde na het verstrijken van een beperkt deel van de geschatte levensduur;

. Verkopen waarbij Vidomes een plicht tot terugkoop heeft tegen een vaste prijs, gebaseerd op de reële waarde op terugkoopmoment Deze als financieringstransactie gekwal¡f¡ceerde verkopen onder voorwaarden worden als volgt verwerkt: . De betreffende onroerende zaken worden direct voorafgaand aan de verkoop gewaardeerd tegen actuele waarde zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs; het verschil met de boekwaarde op dat moment wordt veruerkt: o Bü een waardedaling: als een negatieve herwaardering indien en voor zover er voor de betretfende woning(en) op dat moment nog sprake is van een ongerealiseerde waardestijging en voor het over¡ge als een bijzonder waardeverminderingsverlies o Bü een waardestijging: als een heMaardering indien en voor zover de actuele waarde hoger is dan de boekwaarde op dat moment zou zijn geweest b¡j toepassing ven waardering tegen historische kostprijs minus efschr¡jvingen en voor een eventueel resterende overige waardestijging als terugname van een bijzonder waardeverm¡nder¡ngsverlies.

.

De woning wordt voor de overeengekomen contractprijs opgenomen onder de Onroerende zaken verkocht onder voouaarden; de (nog te) ontvangen contractprÜs wordt opgenomen els Verpl¡chtingen uit hoofde van Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (eerste waardering). . De woning wordt jaarlijks per balansdatum gewaardeerd tegen de marktwaarde op basis van de geldende contractvool.waarden van de verkoop onder voorwaardeni eventuele waardemutaties worden velwerkt als 'niet-gerealiseerde waardeverandering vastgoedportefeuille'. De terugkoopverplichting wordt jaarlUks gewaardeerd op het bedrag wat de toegelaten instelling verschuldigd zou zijn indien op balansmoment het actief tegen de overeengekomen contractvoorwaarden teruggekocht zou moeten worden. Eventuele mutat¡es in deze verpl¡chtingen worden in het resultaat ven¿erkt als 'n¡et-gerealiseerde

waardeverander¡ng vastgoedportefeuille'. Vastgoed in ontw¡kkel¡ng bestemd voor eigen exploitatie Typedng Oit betreffen complexen in aanbouw die zijn bestemd om te worden ingezet als vastgoed ¡n exploitatie zÜnde een vastgoedbelegging.

Waarderingsgrondslag Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als vastgoedbelegging wordt bü eerste verwerking gewaardeerd tegen uitgaafpr¡jzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbere¡ding, toezicht en directievoer¡ng onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Er wordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende zaken zünde de reële waarde.

Mutatie rcële waerde Mutat¡es in de reële waarde van Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie als vestgoedbelegging worden in de winst- en verliesrekening verantwoord onder 'Overige waardeveranderingen op (im)mater¡ële vaste activa in vastgoedportefeuille' F¡nanc¡ële vaste activa

Oveig kapitaalbelang De participatie is gewaardeerd tegen verkrijgingspr¡js. lndien sprake ¡s van een bijzondere waardeverminde[ing vindt waardering plaats tegen de realiseerbare waarde; afwaardering v¡ndt plaats ten laste van de winst-en-verliesrekening. De participatie in Warmtebedrijf Eneco Delft B.V (WBED B.V.) ¡s ¡n 2014 verkocht tegen nominale waarde.

Latente bel a st¡ngvordêñng(en) Onder de f¡nanciële vaste act¡va zijn actieve belast¡nglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tüd zal kunnen plaatsv¡nden. Deze actieve belastinglatenties z¡¡n gewaardeerd tegen contante waarde en hebben overwegend een langlopend karakter. De gehanteerde disconter¡ngsvoet bedraagt 3, 1 770. Bii het bepalen van de belastinglatentie uit hoofde van verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de commerc¡ële en fiscale waardering van act¡va en passiva is rekening gehouden met de verwachte levensduur van deze activa en passiva. Voor de verschillen tussen de f¡scale en commerciële waardering van het vastgoed betekent dit dat alleen de latent¡e als gevolg van voorgenomen verkopen leidt tot een contante waarde hoger dan nihil. De contante waatde van de latentie voor het door te exploiteren bezit tendeert naar nih¡1. Latente belastingvorder¡ngen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare vooMaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarsch¡jnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verreken¡ngsmogelükheden kunnen worden benut. De berekening van de latente belastingvorderingen vindt plaats tegen de op het e¡nde van het belastingjaar geldende tarieven, voor zover bij de wet reeds vastgesteld Overige effecten De onder de financiële vaste activa opgenomen cert¡ficaten ¡n het WlF, die worden aangehouden tot het einde van de looptijd, worden init¡eel gewaardeerd op de reäle waarde van het certificaat, gewoonlijk de nominale waarde Vervolgens wordt gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs of lagere marktwaarde Te vorderen BWs-suös,dies De te vorderen BWS-subsidies worden jaarlijks verm¡nderd met de ontuangen termijnen en vermeerderd met de toegezegde subsidies en de rente over het resterende saldo. De waardering is tegen contante waarde. Contant making v¡ndt plaats tegen een rentepercentage dat var¡eert van 3,53% tot 4,38% De uitbetalingstermün is afhankelijk van het d¡sconteringspercentage en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar

Æ pwc

PricewaterhoueCoopers Accomtilts N.v. Uitsluìtend voor

Pagi&ûøfiøti@€leinden

Overige f¡nanciële vaste act¡va De onder de financiële vaste activa opgenomen overige vorder¡ngen omvatten len¡ngen en overige vorderingen, alsmede leningen en obligaties die tot het einde van de loopt¡jd zullen worden aangehouden. De vorderingen worden initeel gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden deze leningen en obligat¡es gewaardeerd tegen de geamort¡seerde kostprijs. lndien er bij de verstrekking van de leningen of verwerving van de obligaties sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de looptijd ten gunste respectievelük ten laste van het resultaat gebracht als onderdeel van de effectieve rente. Ook transact¡ekosten worden verwerkt ¡n de eerste waarder¡ng en als onderdeel van de effectieve rente ten laste van het resultaat gebracht Bijzondere waardeverm¡nder¡ngen worden ¡n m¡ndering gebracht op de geamortiseerde kostpr¡js en direct verantwoord in de winst- en verliesrekening De len¡ngen u/g worden initieel gewaardeerd tegen de reële waarde van het verstrekte bedrag, gewoonlijk de nominale waarde Vervolgens vindt waardering plaats tegen geamortiseerde kostprüs waarbij reken¡ng wordt gehouden met een eventuele bijzondere waardevermindering.

Bijzondere wa ardeverm¡nderingen van f¡nanciële vaste act¡va Ook voor financiële instrumenten beoordeelt de corporatie op iedere balansdatum of er objectieve aanwüzingen zijn voor bijzondere waardeverm¡nderingen van een financieel actief of een groep van financiële activa. Bij aanwezigheid van objectieve aanwijzingen voor b¡jzondere waardeverminderingen bepaalt de corporatie de omvang van het verl¡es u¡t hoofde van de bijzondere waardevermindering, en venarerkt dit direct in de winst- en verliesrekening Bij financiële act¡va die gewaardeerd zijn tegen geamortiseerde kostprijs wordt de omvang van de bijzondere waardevermindering bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van het act¡ef en de best mogelijke schatting van de toekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het financieel actief zoals die ¡s bepaald bij de eerste verwerking van het ¡nstrument. Het waardeverminderingsverlies dat daardoor opgenomen was, dient te worden teruggenomen indien de afname ven de waardeverminder¡ng verband houdt met een objectieve gebeurten¡s na afboeking De terugname wordt beperkt tot maximaal het bedrag dat nodig is om het actief te waarderen op de geamortiseerde kostprijs op het moment van terugname, als er geen sprake geweest zou zijn van een bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verl¡es wordt in de winst- en verliesrekening ven¡verkt.

Afgeleide fìnanc¡êlo instrumenten De waardering van afgeleide financiële instrumenten ('derivaten') is afhankelijk van het feit of het onderliggende van het derivaat beursgenoteerd is of niet lndien het onderliggende derivaat beursgenoteerd is, dan wordt het derivaat tegen reële waarde opgenomen. lndien het onderliggende derivaat niet-beursgenoteerd is, wordt het derivaat tegen geamortiseerde kostprijs opgenomen. De w¡jze van verwerking van waardeverander¡ngen ven het afgele¡de financieel instrument is afhankelijk van of er met het afgeleide financiële instrument hedge accounting wordt toegepast of n¡et

Vidomes past hedge accounting toe op alle afgele¡de f¡nanciële instrumenten Op het moment van aangaan van een hedge relatie, wordt dit door Vidomes gedocumenteerd Vidomes stelt door middel van een test per¡od¡ek de effectiviteit van de hedge relatie vast. D¡t gebeurt door het vergelijken van de kr¡l¡sche kenmerken van het hedge instrument met die van de afgedekte posit¡e, of door het vergel¡jken van de verandering in reële waarde van het hedge-instrument en de afgedekte positie.

Bij het toepassen van kostprijshedge-accounting is de eerste waardering en de grondslag van venrverking in de balans en de resultaatbepaling van het hedge-instrument afhankelük van de afgedekte post Dit betekent het volgende. . lndien de afgedekte post tegen kostprüs ¡n de balans wordt verwerkt, wordt ook het derivaat tegen kostprüs gewaardeerd. . Zolang de afgedekte post ¡n de kostprijshedge nog niet ¡n de balans veMerkt wordt, wordt het hedge-instrument niet geherwaardeerd. Dit geldt bijvoorbeeld in geval van de hedge van het valutarisico van een toekomstige transactie. . lndien de afgedekte post een moneta¡re post in vreemde valuta betreft die ¡n de balans is opgenomen, wordt het derivaat, voor zover het valuta-elementen in zich heeft, ook gewaardeerd tegen de per¡ode-einde koers Het ineffectieve deel van de hedgerelatie wordt direct in de winst-en-verliesreken¡ng verwerkt.

Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed bestemd voor verkoop betreft onverkochte opgeleverde nieuwbouwwoningen en de teruggekochte Koopgarant woningen.

variabele kosten lnd¡en voor het vervaardigen noodzakelükerwijs een aanmerkelijke hoeveelhe¡d tijd nodig is om deze gebruiksklaar te maken, worden rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprüs. Oe teruggekochte (Koopgarant) woningen onder vooruaarden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of lagere opbrengstwaarde. Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop betreft onverkochte onroerende zeken in aanbouw, welke per balansdatum nog niet verkocht zijn. De onverkochte onroerende zaken in aanbouw worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde De vervaardigingsprüs bestaat uit directe materiaalen arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten inclus¡ef een opslag voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten lndien voor het vervaardigen noodzakelijkerw¡js een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om deze gebruiksklaar te maken worden rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van d¡rect toerekenbare verkoopkosten. B¡j de bepal¡ng van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.

Onderhanden projecten Onderhanden projecten betreft verkochte onroerende zaken in aanbouw Onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectopbrengsten lndien van toepassing, worden hierop de verwerkte verliezen en reeds gedeclareerde termijnen ¡n m¡ndering gebrecht Onderhanden projecten waarvan de gefactureerde termûnen hoger zijn dan de gerealiseerde projectopbrengsten worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. U¡tgaven voor projectkosten voor nog niet verrichte prestat¡es worden opgenomen onder vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop.

Vorderingen Vorder¡ngen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geemortiseerde kostrpüs, veelal gelijk aan de nominale waarde.

o'eß

Æ

pWC p^s1

den

Huurdebiteuren Ultimo20l4ismetbehulpvaneenouderdomsanalyse Eenvoonieningvooroninbaarheidhuurdebiteurenwordtinminder¡nggebrachtopdeboekwaardevandevordering het risico van oninbaârhe¡d en de hiertoe benodigde vooz¡ening op ¡ndividuele basis bepaald De voorzien¡ng is getoetst aan de werkelijke afschrijving in de afgelopen jaren

Liquide middelen Liquide m¡ddelen bestaan uit kas, banktegoeden en directopeisbare depos¡to's meteen looptijd korterdan 1 jaar. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden ean kredietstellingen onder kortlopende schulden De liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominele waarde.

Egalisatiereken¡ng BWS Op deze rekening is het nog niet aan de exploitatie toegerekende deel ven de toegezegde subsid¡e opgenomen. De egalisatiereken¡ng is gewaardeerd tegen contante waarde. Deze wordt contant gemaakt tegen een rentepercentage dat varieert van 3,53% tot 4,38% Jaarlijks wordt rente toegevoegd op basis van het subsidierendement De jearlijkse vrijval is gebaseerd op een voorgecalculeerd subsidiebedrag De vrijval komt ten gunste van de post overheidsbijdragen in de winst- en verliesrekening. VooJzigningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan waarb¡j het waarschi¡nlik is dat een uitstroom ven middelen noodzakel¡¡k is en waarvan de hoogte redelijkeru¡js kan worden geschat. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schetting van de bedragen die noodzakel¡jk zijn om de verplicht¡ngen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de u¡tgaven d¡e naar verwachting noodzakelük zi¡n om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld Voorziening onrendabele invesledngen VeMachte verliezen als gevolg ven onrendabele invester¡ngen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering ¡n mindering gebracht op de reële waarde van het complex waartoe de invester¡ngen gaan behoren lndien en voor zover de veMachte verl¡ezen de reële waarde van het betreffende complex overtreffen wordt voor d¡t meerdere een voorziening gevormd Voorz¡en¡ng voor latente belastingverplichl¡ngen in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds De bereken¡ng van de latente belastingverpl¡chtingen geschiedt tegen de belastingtar¡even die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden voor zove¡ deze al bij wet zijn vastgesteld. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contente waarde. De gehanteerde disconteringsvoet bedraagt 3,17%. V oo rz¡en¡n g reorgan¡sa tie koste n Dit betreft een voorziening voor te verwachten kosten van reorganisatie waarover reeds in het verslagjaar besluitvorm¡ng heeft plaatsgevonden en ¡nterne commun¡catie heef plaatsgevonden

Voon¡ening uitgestelde beloningen De voorziening is gevormd voor toekomstige jubileum uitkeringen aan personeel De waardering van de vooziening is tegen nominale waarde en gebaseerd op de komende 5 iaat Voorz¡ening loopbaanontw¡kkeling Deze voorziening is gevormd voor het bedrag van de te veMachten uitgaven ter stimulering van de loopbaanontw¡kkeling

Vooniening voor schadeclaiñs huurders Deze voorziening is gevormd voor het bedrâg van de te verwachten schadeclaims van bewoners van de Popul¡erendreef

Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij eerste veruverking gewaardeerd tegen reële waarde. Schulden worden na eerste veMerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag (nominale waarde) rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder kortlopende schulden

Verplichtingen uit onroerende zaken verkocht onder voonraarden ln het kader van de verkopen onder voorwaarden heett Vidomes een terugkoopverplichting Deze verplichting bevat naast de marktwaarde min de afgesProken korting tevens de waardeontwikkeling voor de koper

Kortlopende schulden Kortlopende schulden worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde van de tegenprestatie Kortlopende schulden worden na eerste veMerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostpr¡js, veelal gelijk aan de nominale wearde. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde

Ve¡pl¡chting verlofuren Een verpl¡chting is getroffen voor de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om aan de verplichting tot uitbetaling van de verlofuren ineens te kunnen voldoen. De verpl¡chting is gevormd op basis van het saldo verlof uren ult¡mo 2014 en het geldende uurtarief in januar¡ 2015

o'ers

Æ

pWC e.s,,

den

6. GRONDSLAGEN VOORWAARDERING VAN HET RESULTAAT

Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verl¡ezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtnem¡ng van de verwerking van ongerealiseerde waardeveranderingen van op actuele waarde gewaardeerde effecten en afgeleide instrumenten die niet z¡jn aangemerkt als afdekkingsinstrument O p b re

n

g stv e ra

n

tw oo rd i n g

Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico's met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte d¡ensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verr¡chten diensten.

Bedrijfsopbrengsten Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum Voor het verslagjaar 2014 bedroeg dit maximum 4% verhoogd met een inkomensafhankelijk percentage van 0,5% of 2,5o/o De opbrengsten uit hoofde van huur worden aangemerkt als z¡jnde gerealiseerd in het jaar van ope¡sbaarheid daar bij tussentijdse beëind¡ging van het huurcontract geen terugbetalingsverplichting geldt reng sten serv ¡ceco ntracten D¡t betreffen ontvangen bedragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten Jaarl¡jks v¡ndt verrekening plaats op bas¡s van de O pb

daadwerkelijke bestedingen De kosten worden verantwoord onder de 'lasten servicecontracten' Overhe¡dsbUdragen Onder deze post zijn de volgende elementen opgenomen: - vrijval uit de egalisatierekening rijksbijdragen;

- overige overheidsbijdragen Voorzover de overige overheidsbijdragen nog niet zijn ontvangen is de bijdrage berekend op grond van de regelingen, waarbij rekening is gehouden met voorcalculatorische huurverhogingen en lastenstijgingen Wijzigingen in voorraad vastgoed bestemd voor de verkoop en onderhanden projecten Onder deze post worden de wijzigingen opgenomen in de posten Vastgoed bestemd voor de verkoop (opgenomen onder de Voorraden) en Onderhanden projecten Bij realisatie van een verkoop wordt de boekwaarde direct voorafgaand aan de verkoop teruggenomen op deze regel Voor onderhanden projecten, waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten en de projectkosten verwerkt als nettoomzet en kosten in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum (de 'Percentage of Completion'-methode, ofwel de PoCmethode) De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de baiansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten Als het resultaat (nog) niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, dan worden de opbrengsten als netto-omzet verwerkt in de winslenverliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten, dat waarschrjnlijk kan worden verhaald; de projectkosten worden dan veMerkt in de winst-enverliesrekening in de periode waarin ze zijn gemaakt Zodra het resultaat wel op betrouwbare wüze kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats volgens de PoC-methode naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de projectopbrengsten en projectkosten Projectopbrengsten zijn de contractueel overeengekomen opbrengsten en opbrengsten uit hoofde van meer- en minderwerk, claims en vergoedingen jndien en voor zover het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd en ze betrouwbaar kunnen worden bepaald. Projectkosten zijn de d¡rect op het pQect betrekking hebbende kosten, d¡e kosten die in het algemeen aan projectactiviteiten worden toegerekend en toegewezen kunnen worden aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden loegerekend lndien het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale projectopbrengsten overschrijden, dan worden de venvachte verliezen onmiddellijk in de winslenverliesrekening verwerkt Dit verlies wordt verwerkt ¡n de kostprijs van de omzet De voorziening voor het verlies maakt onderdeel uit van de post onderhanden projecten. N

etto

v e rkoop re s u

ltaat

v a stg

o

ed p o ñefe

u ¡I le

De post netto verkoopresultaat vastgoedportefeu¡lle betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst m¡nus de boekwaarde (bestaand bezit) danwel de vervaardigingsprijs (Projecten voor derden) Wnsten worden verantwoord op het moment van levering Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zod¡a deze voorzienbaar z¡n De opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden worden niet verantwoord als verkoopopbrengst daar de belangrijkste economische rechten niet z¡jn overgedragen aan de koper De gegarandeerde terugkoopverplicht¡ng wordt opgenomen onder de post Langlopende schulden, terugkoopverplicht¡ng VOV woningen en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoon¡vaarden gewaardeerd Geactiveerde product¡e ten behoeve van het e¡gen bedrijf De toe te rekenen interne d¡recte kosten ten behoeve van onroerende zaken in ontwikkeling worden hieronder verantwoord

Bedrijfslasten Afschrijvingen op (im)materiële acliva ten dienste van de explo¡tat¡e De afschrijvingen op mater¡ële vaste activa en licent¡es software worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardig¡ngsprijs Afschrijvingen v¡nden plaats volgens de lineaire methode op basis van de venrvachte gebruiksduur Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden Over terreinen en vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven lnd¡en een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomst¡ge gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschr¡jv¡ngen aangepast Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen Overige waardeverander¡ngen op (im)materiële vaste activa en vastgoedponefeu¡lle De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende activa posten De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardeverm¡nder¡ng Deze bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op boekwaarde Voor onroerende zaken in ontwikkeling ontstaat deze bijzondere waardevermindering op het moment van investeringsbeslissing door de direct¡e B¡j het bepalen van de afwaarder¡ng op activa in ontwikkeling wordt conform RJ 645 rekening gehouden met het verschil tussen de marktwaarde in verhuurde staat en de stichtingskosten van het project.

FFl

Htl

pWC

oopers

Tì

e"et

nden

6. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN HET RESULTAAT

Personeelskosten Lonen, salar¡ssen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden veruerkt in de w¡nst- en verliesrekening voorzover zij verschuldigd zijn aan werknemers Pens¡oenen Vidomes heeft de volgende pensioenregeling: pensioenregeling van het bedrijfstakpensioenfonds voor de woningcorporaties Vidomes heeft voor bijna al haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers bouwen jaarlijks een pensioenrecht op over het loon van dat jaar (middelloonregel¡ng) De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW) V¡domes betaalt hiervoor premies waarvan de werkgever iets meer en de werknemer iets minder dan de helft betaald De pensioenrechten worden jaarl¡jk geindexeerd, ind¡en en voor zover de

dekkingsgraadvanhetpensioenfonds(hetvermogenvanhetpensioenfondsgedeelddoorhaarfinancieleverplichtingen)dittoelaat Naardestandvanultimo december 2014 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 115o/o ln 2ol5 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 105% te hebben. Het

pensioenfonds verwacht hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten ¡nstellingen om extra stortingen te verrichten Vidomes heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bûdragen in geval van een tekort bij SPW, anders dan het effect van hogere toekomstige premies Op de Nederlandse pensioenregel¡ngen zijn de bepalìngen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing en worden op verplichte, contractuele of vrÜwillige bas¡s premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen betaald door Vidomes De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd Nog zUn Vooruitbetaaldepremieswordenopgenomenalsoverlopendeactivaindiendittoteenterugstortingleidtoftoteenverminderingvantoekomstigebetalingen ntet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen Voor bestaande verplichtingen (anders dan de te betalen premìes) jegens de pensioenuitvoerder en/of werknemers wordt een voorziening opgenomen Dit betreft een voorziening voor:

. de verpl¡chting van Vidomes tot het verrichten van extra betalingen of herstelpremies als gevolg van een lage dekkingsgraad van het pensioenfonds . extra pensioenaanspraken dìe voortvloe¡en uit door Vidomes toegezegde toekomstige salarisverhogingen (bi.jvoorbeeld voortkomend uit CAO-afspraken) bij een eindloonregeling; . onvoorwaardelijke nog niet gefinancierde indexatìes; . nadelen van individuele waardeoverdrachten die ten laste komen van Vidomes. Onderhoudslasten

Onderdezepostwordenalledirectaanhetverslagjaartoeterekenenkostenvanonderhoudverantwoord

Vantoerekenbaarheidissprakealsdedaadwerkeli.jke

werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden vervverkt onder de niet uit de balans blijkende verplicht¡ngen Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik ln de w¡nst- en verliesreken¡ng zijn de kosten van de eigen d¡enst opgenomen b¡j de kostensoort salarissen en soc¡ale lasten De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief Leefbaarhe¡d De hieronder verantvvoorde kosten betretfen kosten van fysieke ingrepen niet zijnde investeringen en uitgaven voor activ¡teiten in de omgeving van woongelegenheden van Stichting Vidomes, die de leefbaarheid in buurten en wijken ten goede moeten komen Over¡ge bedrUfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben I i see rde w a a rd eve ra n d e ri n ge n v a stgoed poñef eu i I I e De niet-realiseerbare waardeveranderingen vastgoedportefeuille

N Ì et-ge rea

hebben betrekking op waardemutaties van de reële waarde van vastgoedbeleggingen

Waardeveranderingen f¡nanciele vast act¡va en van effecten Afwaarderingen op de geamortiseerde kostpr¡js van de financiele vaste activa worden rechtstreeks verwerkt in de winst-en verliesrekening

F¡nanciële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningenen en de gewogen rentevoet van de lenìngendie n¡et specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging

Belastingen Vanaf 1 januan 2oo8 is Vidomes integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting Corporaties z¡jn sindsdien verpiicht over hun lntegrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO) ln deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen ¡n de winsfen-verliesreken¡ng, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belast¡ngschulden uit hoofde van wijz¡gingen in het hanteren belastingtarief Latente belastingvorderingen en latente belastingschulden worden opgenomen tegen contante waarde Deze worden contant gemaakt tegen de netto rente. Dit percentage bedraagt voor 2014 3,17o/o Vidomes heeft op basis van de u¡tgangspunten van VSO2 de fiscale positie ultimo 2014 en het fiscale resultaat 2014 bepaald

oo'ers

-fu pWC

e.si

nden

Hettreasurystatuutmetdaar¡nopgenomenhetfinancieel

beleidisvastgestelddoordedirectieengoedgekeurddoordeRvCinnovember20l4

lnhettreasury

statuut wordt het aangaan van nieuwe transacties in der¡vaten (anders dan de añrvikkeling van de huid¡ge derivatenportefeuille) niet toegestaan Binnen het treasury beleid van Vidomes dient het gebruik van afgeleide financiële instrumenten ('derivaten') ter beperking van inherente financiële risico's Voor derivaten aangegaan na

I

oktober 2012 geldt dat Vidomes zich volgens haar treasury statuut onverkort houdt aan de Beleidregels gebruik financiële

derivatendoortoegelateninstellingenvolkshuisvesting ln20l4heeftVidomeseenherstelplanuitgevoerdwaardoorergeensprakemeerisvan toezichtbelemmerende bepalingen H¡ervan is bevestiging van het CFV ontvangen Er is geen sprake van bijstortverplichtingen of break clauses in de derivatenportefeuille ln 2014 is tevens voldaan aan de vereisten van de stresstest van het CFV Prijsrisico's Vidomes loopt risico's ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder financiéle vaste activa, overige effecten Vidomes beheerst het prijsrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille en limieten te stellen per tegenpart| Valutarisico Vidomes is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valutarisico Renterisico Vidomes loopt renterisico met betrekking tot de reële waarde van de rentedragende vorderingen en effecten met name onder financiële vaste act¡va als gevolg van wijzingen ¡n de marktrente Vidomes maakt geen gebruik van derivaten om dit risico op deze posien af te dekken Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt Vidomes risico ten aanzien van toekomstige kasstromen als gevolg van wijzigingen in de

rentestanden Metbetrekkingtotbepaaldevariabelrentendeschulden(schuldenaankredietinstellingen)heeftVidomesrenteswapsgecontracteerd,zodalzyper saldo een vaste rente betaalt Per financieringsbesluit maakt Vidomes een bewuste keuze over het type fìnanciering dat wordt aangetrokken. De criteria op basis waarvan wordt gekozen zijn vastgelegd in het treasury statuut en omvatten: (a) de financieringsbehoefte, (b) de mate waarin de aan te trekken leningen passen in een zo gelijk mogelijk in de tijd verspreiden van betaaldata, vervalkalender en renteherzieningsmomenten, en (c) de per saldo hiermee gemoeide kosten. De huidige in portefeuille zijnde financiële instrumenten dienen tot een volledige effectieve hedge te leiden, dat wil zeggen dat betaaldata, hoofdsom en rentetype van variabel rentende leningen gelijk zijn aan betaaldata van de onderl¡ggende waarde (notional value) van de derivaten en de ingangs- en einddatum van het derivaat gelijk zijn aan de ingangs- en einddatum van de variabel rentende lening of volledig daarbinnen vallen ln 2014 voldoen de treasuryactiviteiten van Vidomes aan voorgaande voorwaarden

l6 mln Bij een rentestijging van zal de marktwaarde van de derivaten met € '16 mln toenemen. Deze hebben geen directe impact op de winst- en verliesrekening en het eigen vermogen omdat sprake is van een effectieve hedgerelatie Er is geen sprake van bijstortverplichtingen of break clauses Bij een daling van de marktrente van '1% neemt de marktwaarde van de derivaten onder gelijk blijvende omstandigheden af met € 1Vo

Kredietrisico Vidomes heeft geen significante concentraties van kredietrisico met betrekking tot haar der¡vaten en effecten Vidomes maakt gebruik van meerdere banken als tegenpartij teneinde kredietrisico te spreiden. Limieten zijn formeel vastgelegd in het treasurystatuut en naleving daarvan wordt voortdurend gemonitord B e sc h i kb a a rh e i d s r i s i co Vidomes is voor de toegang tot de kapitaalmarkt veelal afhankelijk van de beschikbaarheid van de borging door het WSW

Liquiditeitsrisico Relevante indicatoren voor het liquiditeitsrisico dat Vidomes loopt per balansdatum zijn als volgt: 31 december 20'14 € 36.811,161 € 16 000 000 € 10.963 182 € 54.660.000

Banksaldo Kredietlimiet Lopende investerings- en onderhoudsverplichtingen Nog niet benutte borgingsruimte WSW (2015)

lnvesteringsve¡plichtingen worden uitsluitend aangegaan indien Vidomes zeker heeft gesteld dat hiervoor financiering beschikbaar is of is toegezegd Re nte g ev oe I i g h e i d s a n al y se

Hieronder is de

van de

31 december 2014:

I

10.000.000 10.000.000 15.000.000 15.000.000 10.000.000 10.000.000

ING

4,9925o/o

ING

4,9925o/o EUR 3M

rNG

4,94250/o EUR 6M

ING

5,0150% EUR 6M

ING

5,O2000/o EUR 3M

01-03-2010 01-06-2010 01-09-2010 01-12-2010 01-07-2011

rNG

5,03 000/o EUR 3M

01

EUR 3M

20.OOO,OOO BNG BANK

4,92930/o EUR 3M

20.OOO.OOO BNG BANK

o/o EUR 3M

-09-201

01

-03 -2030

ot-06-2026

-6.118.818 -4.954.472

oL-09-2022

-5.194.3 56

ot-12-2027 03-07-2023

-7.500.460 -3.997 .755 -4.307.777

o2-o9-2024 0 1 -03-2009 0 1 -03-2028 -1t.ot3.347 or-t2-2009 ot-t2-2025 -9.002.611 1

)):

Eb-.,lbi+

pl/y'9e.oi

opers

den

'ìi

rt,

-8.t59.627

-10.53 5.410

-6.430.418 -6.593.279 -9.99 7.688 -5.065.375 -5.529.575 -r4.47 6.837

-8.O92.564 -8 .1

1

5.99 3

-6.018.470 -4.588.877 -4.586.829

-t2.853.rL7

-7.370.063

-6.235.243 -6.884.109 -18.438.843

-3.511.628 -3.87 5.690 -10.490.218

-tl.799.982 -L4.936.573

-8.23 5.065

8. BELANGRIJKE INSCHATTINGEN TEN AANZIEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING De jaarrekening wordt overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW opgesteld De directie dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen.

Waardering vaste activa Vastgoedbeleggingen, reële waarde De belangrijkste uitgangspunten welke bij bepaling van de reële waarde van de actuele waarde gewaardeerde vastgoedbeleggingen zijn gehanteerd, zijn uiteengezet in de grondslagen De volgende aspecten met een bijzondere invloed op de uitkomsten van de waardering kennen ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening een bijzondere onzekerheid Generieke uitgangspunten voor woningen en BOG: Prijsinflatie: 20-jaars gemiddelde CBS

. . . .

Bouwkostenstijging: 20-jaars gemiddelde BDB-bouwkostenstijging Looninflatie: 2}-jaars gemiddelde regelingslonen CBS

Disconter¡ngsvoet Het model maakt gebruik van de Discounted Cash Flow methode, waarbij de kasstromen in de toekomst contant worden gemaakt tegen het Disconteringsvoet percentage Dit percentage bestaat uit: o De lnterest Rate Swap (24 maands gemiddelde van een 10 jarig contract). Dit vast percentage voor alle objecten wordt door IPD op basis van benchmark vastgesteld en bedroeg eind 2014 '' ,76% o Een sector opslag van 4,9% eind 201 4 Dit is een opslag die rekening houdt met de kenmerken voor het beleggen in vastgoed. Per jaar wordt dit percentage voor alle objecten vastgesteld door de taxateur, dit in overleg met de andere laxateurs die deelnemen aan IPD Vaak is dit percentage een communicerend vat met de lRS, omdat de IRS per jaar erg kan fluctueren en de risico's in het beleggen in vastgoed niet in deze hoedanigheid mee fl uctueert o Een risico opslag van 0,2o/ovoot beleggingen in huurwoningen vanwege het risico in de combinatie van verhuurderheffing na 2017 en potentiële inkomensafhankelijke huurverhogingen na 2015. o Een risico opslag per object van m¡nimaal 0p5% en maximaal 2,88% eind 2014 ln dit percentage worden de exploitatierisico's die samenhangen met het specifìeke object gewaardeerd Woningtaxaties De waardering van de vastgoedbeleggingen is gebaseerd op de marktwaarde in verhuurde staat conform de IPD . Die wordt bepaald door de contante waarde te bepalen van de kasstromen over 15 jaarvan de hoogste van een tweetal scenario's: uitponden en doorexploiteren. Daarbij worden de

volgende uitgangspunten gehanteerd:

. Leegwaarde

De leegwaarde staat voor de verkoopwaarde van één plattegrondtype in het object. De leegwaarde wordt bepaald door de taxateur op basis van plattegronden, m2 GBOA/VO. De taxateur doet een geveltaxatie en vraagt referentietransacties op uit de NVM database en kadaster.

. Markthuur De markthuur is de huurprijs die uitgaande van optimale marketing en verhuur behaald zou worden op het moment van waardebepaling lndien de maximaal redelijke huur lager ligt dan de markthuur en het betreft geen geliberaliseerde woning dan wordt de maximaal redelijke huur aangehouden. . Mutatiegraad Bij bestaand bezit is de h¡storische verhuurmutatie, het gem¡ddelde van afgelopen 6 jaar, het uitgangspunt. De mutatiegraad staatgelijk aan het aantal opzeggingen naar rato van het aantal contracten in een objecUcomplex Bij nieuwbouw bepaalt de taxateur de verkoopmutatie op basis van o a verkoopcourantheid van de woningen, verkoopomgeving en veruachte lage uitstroom door lage huur . Onderhoud Gedurende de beschouwde periode wordt het woningobject onderhouden. Het onderhoud dat wordt uitgevoerd is bij wet afdwingbaar door de huurder en betreft in geen geval investeringen. De onderhoudsnormen worden bepaald aan de hand van de Vastgoed Taxatie Wijzer (V1W) . Beheer De hoogte van de beheerskosten is overeenkomstig wat daarvoor in de markt gebruikelijk is. De parameter beheerskosten wordt daarom vastgesteld onder de aanname dat door een externe partij wordt beheerd op basis van een maximaal outsourc¡ngscenario. De beheerskosten worden bepaald aan de hand van de Vastgoed Taxatie Wijzer

. Exit yield De exit yield geeft aan in welke mate het vastgoed onderhevig is aan verouder¡ng en welke potentie het bezit heeft aan het einde van de 15-jaars exploitatieperiode De vaststelling van de exit yield is beschreven onder de waarderingsgrondslag voor Sociaal vastgoed in exploitatie gekwalificeerd als vastgoedbelegging

t-tLt =l-

pl/l,9eagi

ooper\

nden

8. BEI.ANGRIJKE INSCHATTINGEN TEN AANZIEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Taxaties BOG De marktwaarde bij bedrijfsonroerend goed is op basis van het scenario doorexploiteren. Voorts gelden de volgende u¡tgangspunten

. Markthuur

De huurprijs die bij nieuwe verhuring op het moment van waarderen gegeven de dan geldende vraag/aanbodverhoudingen op de markt, onder de conditie van opt¡male marketing, ten hoogste tot stand kan komen De markthuur is uit te drukken in een prijs per m2 WO. Voor wat betreft het gebruikte WO-begrip en BVO-begrip wordt aangesloten bij de hiervoor volgens NEN-2580 geldende definitie.

. Markthuuraanpassing

Een percentage waarmee de markthuur zich naar verwachting jaarlijks zal ontwikkelen. ln dit percentage, dat wordt gehanteerd om de jaarlijkse markthuuropbrengsten gedurende de DcF-periode tot uiting te brengen, komt onder andere de positionering van het objecUcomplex in de BOGhuurmarkt tot uitdrukking

. Looptijd contract maanden Het betreft hier de totale periode waarvoor het contract is aangegaan De einddatum van het contract is de datum waarop zich het eerstvolgende verlengingsmoment aandient, mits dat tevens het eerste moment is waartegen de huurder de huurovereenkomst kan beëindigen dan wel het moment waarop de bestaande huurovereenkomst van rechtswege eindigt . Onderhoud Afhankelijk van de aanwezige voorzieningen en installaties in het betreffende object wordt aan de hand van de VTW een marktconform bedrag per m2 BVO perjaar ingeschat. Dit bedrag dient als basis voor het berekenen van de totale onderhoudskosten. . Beheer De hoogte van de beheerskosten is overeenkomstig wat daarvoor in de markt gebruikelijk is. De parameter beheerskosten wordt daarom vastgesteld onder de aanname dat door een externe partij wordt beheerd op basis van een maximaal outsourcingscenario.

. Exit yield

De exit yield wordt bepaald onde¡ de aanname dat de koper de huurexploitatie van het objecUcomplex voortzet, dit tenzij nu al kan worden aangenomen dat per het einde van de DCF-periode de marktpositie van het objecucomplex eniof de omgevingsfactoren met zich mee zullen brengen dat eventuele kopers van dat moment de exploitatie zullen beëindigen en het objecVcomplex zullen gaan herontwikkelen Tim¡ng en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering ln de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen veruerkt die kunnen worden gekwalificeerd als "intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd" Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie z¡jn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en loekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkel¡ng en herstructurering Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de fìnanciële impact van bovengenoemde fe¡telijke verplichtingen kunnen añirrijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door beweg¡ngen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie

Verwerking fiscaliteit Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Vidomes een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afuerking van de aangifte over de verslagjaren 2009 tot en met 2012 doot de Belastingdienst zullen worden getoetst. Ultimo 2014 heeft de Belastingdienst deze aangiften nog niet afgewikkeld De belangrijkste standpunten betreffen: . het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen; . de venirrerking van projectontwikkelingsresultaten ; . de waardering van de leningenportefeuille; . het vormen van een herbestedingsreserve. Dientengevolge kan de fiscale last over 2014 eî voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan en belastinglatenties een andere waarde kennen.

De reële waarde van financiële instrumenten De reêle waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar zijn lndien niet direct een betrouwbare reële waarde is aan te wijzen, wordt de reële waarde benaderd door deze af te leiden uit de reële waarde van bestanddelen of van een soortgelijk financieel instrument, of met behulp van waarderingsmodellen en waarderingstechnieken. Hierbij wordt gebruikgemaakt van recente gelijksoortige'at arm's length'-transacties, en van netto contante waardemethodes waarbij rekening wordt gehouden met specifieke omstandigheden.

Ffl-r

oper\

frtHl

pÛ-Ce"s,

den

Het kasstroomovezicht is opgesteld volgens de directe methode. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. ln het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en f¡nanc¡eringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekk¡ng tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder over¡ge schulden voorkomende verplichtingen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van ¡nterest en winstbelastingen z¡jn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasm¡ddelen plaatsvindt zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.

oPers

Æ

p7l,Ceasi,

detr

|

1t

1,1:

,i.) )'it\

,)

i:1 )t,t, ,;, i

,,,,

,': ):t .( t,tit:), \,1

t,,it/:

ACTIVA

AI Al.1

lmmateriële vaste activa 2014

L¡centies software

Per I ianuar¡ Aanschafwaarde Cumulat¡eve afschrijvingen

941 021

Boekwaarden

462.744478.277

Mutaties lnvesteringen

177.176

953.066 223 657729.409

247.239-

46 906 58 951298.038-

I 1 0.063-

251.132-

Buitengebru¡kstelling

Afschrijvingen Afschr¡jvingen buitengebruikstellingen Totaal mutaties

2013

58.951

Per 31 december Aanschafr,vaarde

1.118.197 749 98336A.214

Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden

94't.O21

462744478.277

De afschrüvingstermijn is 3 jaar

A2

Materiële vaste activa

A2.1

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

2014

Per 1 ianuari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Waardeverminderingen

1

Boekwaarden

Mutaties lnvesteringen Buitengebruikstelling

I

535 746

8.173 442-

3.736.9936 170.831

4 359 527-

875.7677.582.4004.360.666 408.179-

Afschrijv¡ngen

Per3l december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Waardeverm¡nderingen/ -vermeerder¡ngen Boekwaarden

7.083.673

214.810 325.448970.258187.969

875 767 155.470 1 270 201

509.428458.46s325.444 622 534 912 842-

12.281.821 3.799 668-

18.535.746 I 627 922-

3 581.523-

3.736.9936 170.831

Extra afschr¡jving

Cumulatieve afschrijvingen buitengebruikstelling Waardeverminderingen/ -vermeerder¡ngen Totaal mutaties

19 616 642

8627 922-

2.204.242

Desinvester¡ng Des¡nvestering afschrijving

2013

4.900.630

Het afschrüvingspercentage varieert van 0% tot 33,33%. Waardeverminderingen/ -vermeerderingen hebben betrekking op de afwaardering van € 941.000,- naar lagere taxatiewaarde van het kantoorpand in Delft. Daarnaast zijn in 2014 twee kantoorpanden verkocht, als gevolg waarvan een waardevermindering van € 1 097.000,- uit voorgaande jaren is teruggenomen.

o'ers

Æ

pWC easi

den

IO. TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2OI4

A3

Vastgoedbeleggingen Het verloop van de boekwaarden van de vastgoedbeleggingen is in het navolgende schema samengevat:

A31UmA34

Sociaal vastgoed Onroerende in explo¡tatie zaken verkocht

Commercieel vastgoed in

gekwalificeerd

exploitatie

als vastgoed-

belegging

3'l december 20'13 Verkrijgingsprijzen

172 829 274 12 909 967-

Herwaarder¡ngen

Boekwaarden pet

1

januati2014

159 919

307

onder voorwaarden

Vastgoed in ontwikkeling voor ergen exploitatie

Totaal

39 323 764 3 038 241-

2A 312 634

848 052-

1 126.994 270 593 145 641

1 505 470 499

36 285 523

18 464 582

I .720 139 911

2234 330

1 506 749

a 923 't47

886 528 598 618 941 901

I

Mutaties 2014 lnvesteringen Desinvesterìngen Herwaardering Mutatie

3 667 7 879 9687 2A2 612

waardevermlnderingen Terugname bijzondere waardeverminderingen Overboeking gereedgekomen activa Overboeking verkocht onder voorwaarden overboeking vanuit voorz¡ening onrendabele

561 425

3 514 967 60 026 353

27 162 021 2 265 953-

38 968-

investeringen

1 556 202551 688

2710 000-

2710 000-

771 000

771 000

27 723 446-

0-

5 404 000

0-

2265 953

5 365 032-

Afgeboekte niet gerealiseerde projecten Overige overboekingen

2 667 893 12 951 13767.860 653 1

315 767-

315 767-

17 996 858

17 996 858-

17 925 626

60 279 894

2768 188

15 651 066-

65 322 642

Herwaarderingen

177 964 277 119 344-

899 038 787 666 71 I 606

41 540 264 2 486 553-

6 335 568 3 522 052-

1 124 878 896 660 583 657

Boekwaarden

't77.844.933

39.0s3.711

2.813.516

1.785.462.553

Totaal mutaties 2014 31 december 20'14 Verkrijgingsprijzen

1.565.750.393

De cumulatieve herwaarderingen van € 660 583 657, bestaan voor € 796 I 91 550 uit ongerealiseerde herwaarderingen begrepen in de herwaarderingsreserve Hiertegenover staat voor € 1 35 607 893 aan negatieve ongerealiseerde herwaarderingen, die rechtstreeks ten laste van het resultaat z¡jn gebracht ln de posten commercieel vastgoed ¡n exploitatie en sociaal vastgoed in exploitatie zijn 17 491woningen, 109 bedrijfsonroerendgoed panden en 1 429 gaÊges opgenomen De geschatte waarde gebaseerd op de meest recente WOZ beschikkingen van de woningen bedraagt € 2 446 miljoen De wijze van totstandkoming van de waardering is nader uitgewerkt in de'Grondslagen voorwaardering van act¡va en passiva'en onder 'Belangr¡jke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling' ln de waardering van het sociaal vastgoed ln exploitatie ¡s rekening gehouden met een verhuurderheffing voor de laren 2015 Vm 201 7 op basis van het wetsvoorstel en de daarin opgenomen tarieven van

respectievelilk4,4g%,4,91Voen5,36%vandeWOZwaarde Na2017¡srekeninggehoudenmetdeverhuurderheff¡ngmiddelseenopslagvan 0,2% in de d¡sconteringsvoet Door Vidomes is een verkoopplan opgesteld waarin 4 1 58 onroerende zaken voor verkoop zijn geoormerkt Naar veMachting zullen 1 23 won¡ngen binnen één jaar worden verkocht De verwachte opbrengstwaarde van deze onroerende zaken bedraagt € 1 2 536.000 De boekwaarde bedraagt ultimo het verslagjaar € 1 0 558 552

2005 Het grootste deel van de contracten is gebaseerd op het "Koopgarant" pr¡ncipe waarbij geldt dat er sprake is van verleende kort¡ngen tussen 0% en 25o/o en een terugkoopverplicht¡ng voor Vidomes ln totaal zijn 381 woningen en 4 parkeerplaatsen verkocht onder vooMaarden vanaf

ln het boekjaar werd tezake van onroerende zaken in ontwikkeling een bedrag ad € 678 574 aan bouwrente geactiveerd Bij niet-specifiek gefinancierde nieuwbouwprojecten werd in 2014 een gemiddelde rentevoet gehanteerdvan 4,28o/o Het vastgoed is opgedeeld naar kasstroomgenerende eenheden (complexen) waarvoor per complex een daarop gericht beleid is bepaald Bi.l de indeling naar complexen is differentiatie in de vastgoedsturing van Vidomes ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar en wijkgerichte aanpak bepalend Verder zijn hierblj bepalende factoren: lokat¡e, wonìngtype, doelgroep en pr¡jsklasse De indeling sluit derhalve aan op het strategische vastgoedbeleid van Vidomes ln verband met de voorgenomen sloop en herontwikkeling van het complex aan de Florens van Brederodelaan in Zoetermeer, is dit pand conform gepresenteerd en gewaardeerd als vastgoed in ontvvikkelìng voor eigen exploitat¡e, tegen een waarde van C 771 0o0 (201 3: nihil)

201 3

ooPers

Æ

pWC e"si

nden

10. ÎOELICHTING OP DE BALANS PER

3I

DECEMBER 2OI4

ln 2014 ¡s het onderhoud ten behoeve van de bepaling van de marktwaarde bij 5 complexen in negatieve zin gecorr¡geerd voor een bedrag van € 6 690 000 Gevoel ig heidsa

n

alyse

m

arktwaa rde

Gelet op de huidige marktomstandigheden kunnen toekomstige marktontwikkelingen, waarop zowel door ¡nterne als door externe taxateurs gehanteerde aannames en schatt¡ngen ter bepaling van de reele waarde van het commercieel vastgoed zijn gebaseerd, ten opzichte van de werkelük te verwachten marktontwikkelingen van sign¡f¡cante invloed zijn op de uitkomsten van de huidige waardering in de jaarrekening Om inzichtte geven in de effecten van redelijkenruijs mogelijke wijzigingen in belangrijke parameters op de marktwaarde, is ten aanzien van de woningportefeu¡lle (sociaal en commercieel) gewaardeerd volgens de DCF-methode, de volgende gevoelighe¡dsanalyse opgenomen: Parameters

Gehanteerd in marktwaarde 14

Huurverhoging boven inflatie gedurende volledige DCF periode )aar 1 jaat 2

1,50% 0,75%

vanaf jaar 3

0,00%

Mutatiegraad resp doorexploiteren/uitponden* Exit y¡eld

7,00%15,55% 7,960/o

Disconteringsvoet Beheerkosten Leegwaardeontwikkel¡ng

8,16% € 335

*.

1,96Vo

Afwijking t o v gehanteerde marktwaarde

Effect op

Effect op

marktwaarde

marktwaarde

x€1

000

in

o/o

6 776-

-04%

54 02230 2381 03 06812 012-

-3,2% -1,8%

45 209-

-2,7%

-0,50% -O,45lo 0,00%

- 1,0% + 1,0% + 1,0% + € 100 - 1,0%

-6J% -o,70/o

. Mutatiegraad De mutatiegraad is over de periode van 15 jaar jaarlijks met 1 % verlaagd, dat heeft tot gevolg dat het m¡n¡mum percentage is verlaagd van 3o/o naar 2o/o en het maximum percentage van 10Vo naat gVo

"" Leegwaardeontwikkeling De gehanteerde percentages:

jaat I )aa| 2 jaar 3 vanaf jaar 4

2014

aanqepast -l %

1,00% 2,00% 2,00%

0,00%

2,25Vo

1,25%

1,OO% 1,OO%

Op basis van de gevoeligheidsanalyse marktwaarde vastgoed ¡n explo¡tat¡e is zichtbaar dat de disconteringsvoet, mutatiegraad en leegwaardeontwikkeling de grootste invloed hebben op de uitkomsten van de marktwaarde per 31 december 201 4 Een aanpassing van 1 %-punt in deze variabelen heeft een mutatie van tussen de € 45 miljoen en € 103 miljoen tot gevolg Dit leidt niet direct tot andere u jtkomsten ten aanzien van de beoordeling van de solvabiliteit en andere vermogensratio's per 31 december 2014,zoals de loan to value De financiële positie is hiermee beperkt gevoelig voor schommelingen in de belangrijkste variabelen in de marktwaardeberekening

Bedrijfswaarde De actuele waarde van het commercieel en sociaal vastgoed in exploitatie gebaseerd op bedr¡jfswaarde bedraagt € 1 O44 331 000 (201 3: € 989 810 000), waarvan € 888 502 000 voor het sociale vastgoed in exploitatie en € 155 829 000 voor het commerciële vastgoed in exploitatie De schattingen met betrekking tot de bedrijfswaardebepaling, zijn van bijzonder belang door de waarschijnlijkhe¡d dat toekomst¡ge gebeurtenissen significant kunnen afwijken van de venrvachtingen van V¡domes, zoals verwerkt in de bedrijfswaarde Om inzicht te geven in de effecten van redelijkerwijs mogelijke wijzigingen in belangr¡jke parameters op de bedrijfswaarde, is de volgende gevoeligheidsanalyse opgenomen:

Parameters

Huurverhoging Huurharmonisatie Disconter¡ngsvoet

Onderhoudslasten Restwaarde grond (zelfst Woningen) Woning verkopen

Gehanteerd in

Stel mogelijke

bedrijfswaarde

afwijking

201 5 inflat¡e + 1,5o/o, 2016 + o,7 5o/o

Geen ink Afh

Gemiddeld 0,25% per jaar 1e 5 jaar) 5,25% gehele levensduur

-t-025%

€1545 €5000

-l-1o/o -/-100 t-€ 5000

558 woningen

-/- 200

Effect op bedrijfswaarde(1) x € 1 milioen -22,2 Hvh € -¿t ,o € € 126,8 € 24,7 -45,8 €

ln % van de bedrijfswaarde -2,1% -2,6% 12,11o

woningen €

2A% -4,40/o -0,70/o

(1) het effect op de bedrijfswaarde is berekend per afzonderlijke afwijk¡ng (overige parameters blijven gelijk) Verzekering & zekerheden De mater¡ele vaste activa en de vastgoedbeleggingen zijn verzekerd tegen brand-, vliegtuig en stormschade Er is geen verzekerde som per eenheid of op totaalniveau vastgesteld Verzekeraars zullen in geval van schade geen beroep doen op onderverzekering ln 201 3 heeft Vidomes het WSW gevolmachtigd om, in voorkomende gevallen, een hypotheek te vest¡gen op het gehele bezit Van deze volmacht heeft het WSW gedurende het verslagjaar geen gebruik gemaakt Het onroerend goed ¡s nagenoeg in zijn geheel gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder ¡ndirecte overheidsgarantie Er z¡jn geen hypothecaire zekerheden afgegeven.

EL

oooeri

JhJ+

pWC e"st

nden

A4

Financiële vaste activa

A4.'l

Over¡g kapitaalbelang

2013

2014

Part¡cipatie Warmtebedrüf Eneco Delft te Delft Saldo per Oprichting

I januari

Verkoop

I

000

I

000-

8.000

Resultaat deelneming Saldo per 31 december

8 000

Vidomes was voor 0,33% participant in Warmtebedrijf Eneco Delft. Het warmtebedrijf is per I augustus 201 1 opgericht Op 15 mei 2014 heeft Vidomes haar participatie verkocht tegen de nominale waarde aan Eneco Warmte en Koude B.V

I

Totaal overige kapitaalbelang

A42

2013

2014

Latentebelastingvordering(en) Verrekenbare tijdelüke verschillen: Saldo per I januari Dotatie Onttrekking Saldo per 31 december

2.044 199 1.964.101

375.227-

Compensabele verl¡ezen: Saldo per 1 januari Dotatie Onttrekking Saldo per 31 december Totaal latentie belastingvordering

000

2 457.257 16.750 429.808-

3 633.073

2044.199

3.708 855

847 969 2 860.886

I 660 4892.048.366

3.708 855

5 681 439

5 753.054

De latente belastingvordering is gevormd door belastbare tijdelijke verschillen ¡n de fiscale waardering van de (on)roerende zaken ten dienste van de exploitat¡e, het (resterende) ag¡o/disagio ter zake van de len¡ngenportefeuille en derivaten, voorgenomen verkopen van vastgoed in exploitatle en voorwaartse verliescompensatie Verwacht wordt dat van dit bedrag op balansdatum € 286

11

6 b¡nnen een jaar wordt gerealiseerd

De actieve latentie voor de nog compensabele verliezen is in 2014 afgenomen i v.m. een verwacht positief fiscaâl resultaat. De verwachting is dat het compensabele verl¡es in 2015 kan worden gerealiseerd vanwege een veMachte fiscale winst in dat jaar. De actieve belastinglatent¡es zijn gewaardeerd tegen de contante waarde De disconteringsvoet bedraagt 3,17o/o De nominale waarde van de actieve belast¡nglatentie bedraagt € 6 926 412- l.o.v. € 6.768 465 in 2013

A4

3

2013

2014

Overige effecten Saldo per I januari Afwaardering certif¡caten WIF

970.000 370 000

2.000 000 1 030 000

Certificaten WIF

600.000

970 000

De looptüd is nog onzeker Het WIF zit in een proces van afbouw van de portefeuille door verkoop. De certificaten betreffen achtergestelde leningen van nominaal € 2.OOO.OOO,- Het vaste rentepercentage bedraagt2,25o/o De variabele rente bedraagt maximaal3,25o/o Als marktwaarde is 30% van de nominale waarde gehanteerd, conform de verwachtingen van het WlF. Het WIF baseert deze ¡nschatting op de uitkering die aan certificaathouders kan worden gedaan uitgaande van de complexgewüze verkoop van het vastgoed en terugbetal¡ng van de len¡ngen aan de banken Dit heeft gele¡d tot een afwaardering in 2014 van € 370 000 op de nominale waarde van de cert¡ficaten. Hier tegenover staat een opwaardering van de rentevorderingen over de jarcn 2012,2013 en 2014, omdat deze vorderingen bij uitponden naar verwachting worden uitgekeerd

A4

4

2013

2014

Te vorderen Bws-subsidies Per 1 ianuari Te vorderen BWS-subsidies

153.988

304.528

Mutat¡es Bij: toevoeging rente Af: ontvangen BWS-subsidies Totaal mutaties

Per 31 december Te vorderen BWS-subsidies

lî

2015 zal C72.717,- door de gemeenten worden afgelost

=ù_

opers

-.,lbJ+

pWC easi'

def,

5.428

11 347

86.699

161 .887

e1.27't-

1

72.717

I 53.988

50.540-

De te vorderen BWS-Subsid¡es worden jaarlijks verminderd met de ontvangen termûnen en vermeerderd met de toegezegde subsidies en de rente over het resterende saldo. De waarder¡ng is tegen contante waarde Gontant making vindt plaats tegen rentepercentage dat varieert van 3,53% tot 4,38%. De uitbetalingstermün ¡s afhankelijk van het disconteringspercentage en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. De gemiddelde resterende looptüd bedraagt I jaar.

445

Overige financiële vaste activa

2014

2013

Leningen personeel:

Saldo per 1 januari Correcties

5.025

7.894

1.018 10.926 '11.854-

896 3 954

Saldo per 31 december

5 114

5.025

Depostleningenpersoneel bestondeind2014uitdef¡etsplanregeling Dereëlewaardeisgelijkaandeboekwaarde

ln2015zal€2.340worden

Verstrekkingen

Aflossingen

7.719-

afgelost. Totaal overige financiële vâste activa

A5

45.1

5.1't4

Voorraden

31-12-2014

Vastgoed bestemd voorverkoop

5 025

31-12-2013

360.975

227.750

4.044.272

4 836 703

Vastgoed bestemd voor verkoop betreft 3 teruggekochte Koopgarant woningen (20'l 3: 2 won¡ngen) lî 2014 ziin er 15 woningen teruggekocht, 14 woningen zijn wederverkocht. A.52

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Mutaties lnvester¡ngen Opbrengsten uit hoofde van verkoop Mutatie Leidschendam-Zuid voor- en achtervang

3.503.401

449.542L800.5571 407 992583 I 97792.431-

Afwaardering Marienpark Resultaat Schoutenhoek Vlek A

4.405.247

Totaal voorraden

5 064 453

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop betreft onroerende zaken in aanbouw, welke per balansdatum nog niet verkocht z|n Het vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop bestaat eind 2014 uit de projecten Marienpark (C3.394.7441, Leidschendam-Zu¡d/De cilden C/- € 386.161), Molenhof (€ 56.271) en Schoutenhoek Vlek A (ê.979.417). ln de voorraed in ontwikkeling bestemd voor verkoop is een bedrag van € 1 92.1 99 aan rente opgenomen. ln de waardering van de voorraden van renovatieprojecten is de omzetbelasting opgenomen De omzetbelasting voor koopprojecten en projecten met BOG die belast verhuurd is, wordt leruggevorderd bij oplevering van het project.

A6

Onderhanden projecten Stand onderhanden projecten per Uitgaven ¡n het boekjaar Verkoop kavel Leidschendam-Zu¡d Gerealiseerde winst Saldo per 31 december

20't3

2014

I januari

53 399 53 399-

2.469.039 84.360 2.500.00053 399

Onderhanden projecten betreft verkochte onroerende zaken in aanbouw.

A7

Vorderingen Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. De reële waarde van de vorderingen benadert de boekwaarde ervan, gegeven het kortlopende karakter ervan en het feit dat waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid zijn gevormd.

^.7.1

Huurdebiteuren zittende huurders Vooz¡ening voor oninbaarheid Stand per 31 december

31-12-2013

.950.0't 5

1.440.040 266.029-

1

288.2591.661.756

De huurachterstand per 31 december is als volgt opgebouwd: 1 - 2 maanden > 2 maenden De huurachterstand in % van de totalejaarhuur en vergoedingen bedraagt:

¡.72

31-12-2014

27o/o

29o/o

73o/o

71o/o

1,60%

1,230/o

42.627

Gemeenten

o'ers

Æ

pWC i"s,

oetr

1.174.01',|

42.627

A7

3

31]t2-2014

Overige vorderingen

31-12-2013

1.059 034 9A2 15476 880

714 127 618 431-

Overige debiteuren Voorziening voor oninbaarheid

1.254 235 78 7 101 175 525

615.489 I 000607 489

Totaal overige vorderingen

1.252.405

703 1 85

Vordering vertrokken huurders Voorziening voor oninbaarheid

95 696

Voor het ris¡co van oninbaarhe¡d van huur- en overige debiteuren is een vooziening opgenomen De voorz¡ening is berekend met behulp van een ouderdomsanalyse op individuele basis De totale voorziening is verdeeld over de zittende en vertrokken huurders 47.4

31-12-2014

Pensioenen Te vorderen pens¡oenpremies

A7

5

Vooru¡tbetaalde bedragen/vooruitontvangen factuÍen Nog te ontvangen bedragen Totaal overlopende activa

I

De post vooruitbetaalde bedragen bestaat voornamelijk uit vooruitbetalingen ¡nzake automatiseringskosten, aflossing aan de BNG

A8

68 367

18 984

68 367

18 984

3'l-12-20',4

Overlopende act¡va

822 016 717 133 539 149

31-12-2013 635 232 2 457 721

3 092 953

vezekeringskosten en een rente en

31-12-2014

Liquide middelen

31-'.t2-2013

31-12-2013

6 539

22943 21 166 38.958 593

Deposito Rabobank Gelden onderweg

73 183 19.304 762 14 911.469 2 514.529 679

Totaal liquide middelen

36 811.161

39 029 156

Kassen diverse vestigingen ABN AMRO ING

12037 14 417

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van Vidomes. Conform het treasury statuut houdt Vidomes een minimale buffer van liqu¡de middelen aan om acute betalingen te kunnen waarborgen en worden overtollige liquide middelen gealloceerd aan te betalen kosten en/of aflossingen van leningen lndien allocatie op korte termijn niet mogelijk is, worden overtollige liquide middelen ondergebracht in deposito's

oo'ers

Æ

pWC e.st

nden

PASSIVA P1

P1.1

Eigen vermogen

2014

Overige reserves Saldo per 1 januari Jaarresultaat toe te voegen/ te onttrekken aan over¡ge reserves Saldo per 31 december

I

967.752.513 85 503 427 053.255 940

2013

1.006.173.663

38.421.150967.752.513

Het eigen vermogen wordt besteed conform aftikel 2.2. van de statuten van de stichting Stichting Vidomes stelt zich ten doel vanuit een sociaalchristelijke visie op mens en maatschappij uitsluitend op het gebied van de volkshuisvesting werkzaam te zijn Ult¡mo 2014 is in totaal € 796 191 .550 aan ongerealiseerde heMaarderingen in de overige reserves begrepen (2013: C 728 063 367) Voor het bepalen van de ongerealiseerde herwaarderingen is voor het berekenen van het verschil tussen de reële waarde en de verkrijgings- of vervaardigingsprijs uitgegaan van de initiële verkrijgings- of vervaardig¡ngsprijs.

P1 2

P2 P21

Resultaat boekjaar Saldo per'1 januar¡ Resultaatbestemming voorgaand boekjaar Mutatie boekjaar Saldo per 31 december

2014

20'13

38.421 15038.421.150 a5.503 427 a5.503 427

7 721.130 7 721 1303A 421.1503A 421 150-

2014

2013

Egalisatierekening Egalisatie BWS subsidies Het verloop gedurende het boekjaar is als volgt: Stand per I januari Toekennningen Toevoegingen rente Stand per 31 december

P3 P3

1

153.988

86.6995.428

72717

304 528 161 887't1.347 153 988

Voorzieningen Vooziening onrendabele invester¡ngen Saldo per 1 januari Niet gerealiseerde pOecten en waardemutaties Dotalie Overboeking naar vastgoedbeleggingen in ontwikkeling voor eigen exploitatie Saldo per 31 december

20't4

20't3

2.354.230 2.354.230-

5 722 000 3 555 770-

2.748.00O 1

2.748 000

88.000

2.354.230

ln 2014 is de vooziening van het project Marienpark afgeboekt omdat in 2014 is besloten dat d¡t project geen doorgang vindt ln 2014 zìiî 2 projecten gestart (Debussy € 2.005.000 en Schoutenhoek vlek A € 743.000) waarcp pel 3'l-12-2014 nog niet voldoende kosten zijn gemaakt om de onrendabele top in m¡nder¡ng te brengen op het vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie. Verwacht wordt dat van het saldo per jaarcinde € 2.748.000 binnen een jaar wordt besteed

P32

Voorzieninglatentebelastingverplicht¡ng

2014

Saldo per I januari

58 867

2142.571

I 58.867-

1.983 7041 58.867

1

Onttrekking Saldo per 31 december

20,t3

De voorziening latente belastingverplicht¡ngen is gevormd door belastbare tijdelijke verschillen in de fìscale waarder¡ng van de (on)roerende zaken ten dienste van de exploitatie. Het bedrag per 1 januari betrof het verkoopprogramma en is in 2014 gewijzigd in een belastingvordering doordat de marktwaarde van de te vefwachte verkopen voor de komende 5 jaar lager is dan de fiscale waarde. De passieve belastinglatentie wordt gewaardeerd tegen de contante waarde. De d¡sconteringsvoet bedraagt 3,17%

2014

P33

Vooziening reorganisatiekosten Saldo per'1 januar¡

1 721.825

33.123

Dotatie

Vrijval Onttrekking

946.242-

Saldo per3l december

808.706

2013 589.786

825 95.794-

1.72',1

493.992-

1.721.825

Het saldo van de vooziening e¡nd 2014 bestaat uit kosten voor Vidomes 2.0 (reorganisatie in 2014). De afwikkeling van deze reorgan¡satie vindt ook nog in 2015 plaats De voorziening is geheel kortlopend van aard. Medio Q2 2015 zal nagenoeg de gehele vooziening worden uitbetaald conform gemaakte afspraken in beëïndigingsovereenkomsten.

Fh Étl-fr p'WC

e.ei

Peß

en

P3.4

20't3

2014

Overige voorzieningen Vooìz¡ening voor uitgeslelde belon ¡ngen Saldo per 1 januari Dotatie Onttrekking Saldo per 31 december

96714

104 921 7 521 25 86686.576

16 196 7.989104.921

Het saldo van de voorziening bestaat uit toekomstige jubileum uitkeringen in de komende jaren Verwacht wordt dat € 26 069 binnen een jaar wordt besteed. Deze verplichting vloeit voort uit de CAO woondlensten. 2013 2014 V oorzie n i ng loo p b a an o ntw ¡ kke I i ng 579.975 508.326 Saldo per 1 januari 78.799 50.935 Dotatie 150.448133 449Onttrekking 508.326 425 812 Saldo per 31 december Het saldo van de voorziening bestaat uit toekomstige uitgaven ter stimulering van de loopbaanontwikkeling. een jaar wordt besteed Deze verplichting vloeit voort uit de cao woondiensten Voorzien ing voor schadeclaims

h

VeMacht wordt dat € 130.000 binnen

2014

2013

uu rders

Saldo per 1 januari Vrijval Saldo per 31 december

20.000 20.000-

40.000 20.00020 000

De vooziening was bestemd voor eventuele schadeclaims van bewoners van de Popul¡erendreef. Het claimrecht is vervallen ultimo 2014 De voorziening is vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

P4 P4.1 VmP4.2

Bij

Af

31-12-2014

Langlopende schulden (leningen o/g)

15.125.064 637.413.738 652 538.802

Leningen overheid Leningen krediet¡nstellingen Totale leningen De mutaties

633.247

512 388

Totaal over¡ge voorzieningen

31-12-2013 16.337.265 691 226.778 707 564 043

in2o'l4van de langlopende schulden kunnen als volgtworden toegelicht:

Saldo per 1 januar¡ (langlopend + kortlopend) Nieuwe stortingen

745 094.095 25.000.000 770.094.095

Normale jaarlijkse aflossing Aflossing ineens bij einde looptijd Saldo per 3l december (langlopend + kortlopend)

5.340.1 1 344.189 939720 564 043

Saldo per 31 december (kortlopend) Saldo per 31 december (langlopend)

68 025.241 652.538.802 720 564 043

Afloss¡ngsverplicht¡ngen binnen bedraagt € 68.025 241.

1

jaar na afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden De aflossingsverplichting voor 201 5

De gemiddelde restant loopt¡jd van de len¡ngenportefeuille bedraagt 17 ,4 jaal (2013: 17 ,O jaat) Van het saldo einde boekjaar heeft

€539008628(2013:C537.042.677)eenresterendelooptijdvanmeerdanSjaren

Detotaledurationvangeheleportefeuilleis9,3jaar(2013:

8,3 jaar)

De rentevoet per 31 december 2014 is gemiddeld 4,23olo inclusief 2 roll-over leningen en

I

roll-over leningen met gekoppelde swap (2013:

4,28o/o)

De marktwaarde van de totale leningenportefeuille

(kortlopend en langlopend) ligt met € 904 483 502 op 125% van de nominale waarde.

Vidomes stuurt voor het renterisico op de WSW norm van maximaal 15% risico per 12 maanden Het renterisico voor de komende jaren is grotendeels afgedekt door middel van swaps en het afslu¡ten van leningen met vooraf afgesproken percentages Het maximaal renterisico per jaar voor de jaren 2015-2024 ligt op 7,60lo van de totale hoofdsom in 201 5. Het renter¡sico geeft vooralsnog geen aanle¡ding om specif¡eke acties uit te zetten. De post len¡ngen kredietinstellingen en overheid bevat een bedrag van € 705.862.9'19 waarvoor WSW borging is verkregen, de rest van de leningen wordt geborgd door de gemeente Leidschendam Vastrentende leningen Leningen met variabele rente Basisrenteleningen

565 064.043 113 000.000 42.500 000

720.564 043

Pers

Æ

pl/UC easi

en

IO. TOELICHTING OP DE BALANS PER 3I DECEMBER 2014

Leningen: saldoverloop per type financiering 800 000

700.000

600 000

500,000

400.000

300 000

200 000

100 000

0

I

Lineair

¡

Bas¡srentelenìng

Annuitair o Roll over tr

o Fixe Totaal

2075

20t6

2017

2018

2019

2020

2027

2022

2023

42 500 64.195 110.000 435 444 652 539

42.500

42.500 49.599

42 500 45 095

42 500 40 708

42.500

42.500

37.O27

42.500 26.623

42.500

59.r75 110.000

110.000

110 000

110 000

110.000

110,000

85,000

407 344

375.302

319 002

57].40t

344.0O2 54L.597

329.0O2

619.019

522 2tO

508.529

304 002 483 125

95.000 304 002 465 853

2014 193

42.500 69 027 113 000 495.844 720.564

22.Ot2 304.002 453.51,4

Het saldo aan langlopende schulden neemt in 2015 naar verwachting af met circa € 68 miljoen, ln het leningverloop is de geprognosticeerde financieringsbehoefte meegenomen Onder de leningen zijn voor een bedrag van € 42 500 000 aan zogenaamde basisrenteleningen opgenomen Op deze leningen wordt een vaste basisrente betaald van gemiddeld 3,66% Als op het moment van credit spread herziening geen akkoord met de kredietinstelling (BNG) wordt bereikt over de hoogte ervan ¡s de lening opeisbaar en dient er een break cost te worden bepaald gelijk aan de netto contante waarde van het verschil tussen de dan geldende marktrente en voor de lening overeengekomen bas¡srente Ter indicat¡e is in onderstaande tabel aangegeven wat de marktwaarde op balansdatum was van de bas¡srenteleningen Het saldo van de marktwaarde en de hoofdsom is een indicatie van de break cost

Bas Bas¡srente

Spread

Hoofdsom

Marktwaarde

x€1 0,45%

3,5350% 3,6600% 3 12750/"

0,50% o 170/"

€ 10 000 0001 €'10 000 oool € 22 500 oool €

42.500.0001

datum

-€ l5 765 813 -€ 15 666 335 -€ 34 8l 5 959 -€ 66.248.107

1lul2o11l

herzieni

datum

2-me¡-2112l

1-jul-201 6 2-mei-2017

3-jul-2051

2-met-zl47

1-nov-20121

2-îov-2o15

1-nov-2062

Voor de variabel rentende len¡ngen is voor € 1 1 0 000 000,- aan renteswaps aangegaan om het variabelrenteris¡co op deze leningen af te dekken Deze renteswaps hebben de volgende kenmerken: Dealcode 1Rs0000368 LBBTOO46O9

1Rs0000369 LBBTOO34l 5

1RS0000370 LBBTO04836 1Rs0000371 LBBTOO5466

tRS0000372 LBBTOO531 5

1Rs0000373 LBBTOO3S3I

1RS0000374 LBBTOO4OO9

1RS0000375 LBBTOO5465

Euribor EUR EUR EUR EUR EUR FIJR EUR EUR EUR EUR EUR FIJR EUR EUR EUR EUR

3M 3M 3M 3M 6M 6M 6M 6M 3M 3M 3M 3M 3M 3M 3M 3M

lngangs-

Hoofdsom

x€1

datum

10 000 000 10 000 000 10 000 000 l0 000 000 15 000 000 15 000 000 € 15 000 000 € 15 000 000 € 10 000 000 € 10 000 000 € 10 000 000 € 10 000 000 € 20 000.000 € 20.000.000 € 20 000 000 € 20 000 000

1-mrt-201 0

€ € € € € €

1-mft-2013 1 -jun-201 0 15-dea-201o 1 -sep-201 0 2-seo-2013 1 -dec-201 0

E¡nddatum 1-mrt-2030 1-mrt-2030 1-jun-2026

1-i|î-2026

1-dec-2l'14

1-sep-2022 1-seo-2022 1-dec-2027 1-dec-2Ù27

1-jul2j11

3-iu12023

1-itl-2O14 I -sep-201 1 1 -seo-201 1 1-mrt-2009 1-mt1-2o12

a-¡È)i?3

-dec-2009 1-dea-2î'|4 1

Rente oDslaq 4,9925% o 40000Â

Marktwaarde 6 118 818-

4,9925Vo o 375.j0/" 4,9425Vo 0.11000k 5,0150%

4.954 472-

5 1 94.3567 500 460-

0 15000/. 5,0200% o 4200-0/"

3 997 755-

5,0300%

4 307 777-

2-sep-2024 2-seo-2024 1-mt1-2)28 1-mft-212q 1-dec-2025

4,9486%

'l-dea-)0,25

o 270,00/"

0.4100% 11 013 347-

4,92930/o O 72OOo/¡

c oo2

Â't

I

€

r r 0.000.000

Marktwaarde Niet overeengekomen, derhalve geen verrekening van marktwaarde G

Niet

derhalve

van marktwaarde

20 015 95832 073 638-

Alle swaps zijn per 31 december 2014 iî een effectieve hedgerelatie betrokken, Vidomes heeft geen csa-contracten waarin breakclauses of margin calls zijn opgenomen waarvoor bijstortingen nodig zouden kunnen z¡n

Eh, |_ftHì pWC eaet

oopers

nden

2013

2014 P4

3

Verplichtingen uit verkopen onder vooMaarden 37 390.189

34.172 346

Toevoegingen door verkopen uit bestaand bezit Toevoegingen door verkopen uit nieuwbouw

4.109 874

5 655.375

Mutatie uit terugkopen

1.617 593120.953

1 343.830-

2.613.234

3 217.843

40.003 423

37 390.1 89

Saldo per

1

januari

Mutatie uit waardeveranderingen Totaal mutaties Saldo per 31 december

1.093702-

ln 2014 zijn er 28 woningen en 2 parkeerplaatsen verkocht onder vooMaarden uit bestaand bezit, 14 woningen wederverkocht onder voorwaarden waarvan 2 woningen uit voorraad en geen won¡ngen verkocht onder vooruaarden uit nieuwbouw. Er zijn 15 woningen teruggekocht in 2014. Ultimo 20'14 ziî per saldo 381 woningen en 4 parkeerplaatsen (2013: 356) verkocht onder voorwaarden sinds 2005 VeMacht wordt binnen 1 jaar 26 woningen terug te kopen tegen een waarde van €.2.701.530 en 191 woningen binnen 5 jaar tegen een waarde van € 19.845.854

Kortlopende schulden Alle kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan

P5

P5

1

1

.iaar

Schulden aan kredietinstellingen

31-12-2013

Aflossingsverplichting langlopende schulden volgend boekjaar

37.530.052 68.025 241

Totaal schulden aan kredietinstellingen

Met de ING-bank is een kredietovereenkomst afgesloten van maximaal € 1 6.000.000, er zijn geen zekerheden gesteld op deze kredietovereenkomst. De debetrente is vastgesteld op 1 ,4oo/o boven het 3-maands Euribor tarief. 3'.1-12-2014 P5.2

Schulden aan leveranciers

P5.3

Belastingen en prem¡es sociale vezekeringen

P5

4

37 530.052

31-12-20',t3

3 882 303

6.048.884

3'.t-12-2014

31-12-20',t3

Nog af te dragen belastingen

407.381

1.481 427

Totaal belastingen en premies sociale vezekeringen

407.381

1481.427

Overlopende passiva

31-'.t2-2014

31-12-2013

Transitorische rente Vooruitontvangen huren Vooruitontvangen borg huurders Met huurders te verrekenen servicekosten Nog te betalen bedragen Verplichting verlofuren Sociaal Fonds werknemers

14.445.249 1.625 859 40 184

15.584 526

1.717.649 447 602 22.891

1 257 377

Totaal overlopende pass¡va

20 616 474

20 n6ß 5ÂO

2317.OO4

De post nog te betalen bedragen bestaat hoofdzakelijk uit de nog te betalen ramingen van de servicekosten 2014

436.162

22307

poect- en onderhoudskosten van 2014 en eerdere jaren en

o'ers

Æ

pWC etsi'

1411.403 27.554 1.329.260

den

Niet uit de balans bl¡jkende rechten en verplichtingen

31-12-2014

31-12-2013

Waarboroverplichtina Obligo Waarborgfonds Sociale Woningbouw

27 300 847

28.668 640

Het obligo betreft de verplichting om de liquiditeitspos¡tie van het WSW te versterken zodra het vermogen van het waarborgfonds daalt onder het n¡veau dat met de rijksoverheid en gemeenten is afgesproken. Dit obligo is vastgesteld op 3,85% van het schuldrestant van de door het WSW geborgde leningen. In

v

ester¡ n qsv e rpl i chti n qen

I

Aangegane verplichtingen inzake onroerende zaken in ontwikkeling per 31 december

481 311

9.860.835

De invester¡ngsverplichtingen komen naar verwachting tot afwikkeling in een periode van 1 tot 3 jaar na balansdatum. O n d e rh o

ud sv e rpl i chti n oe n

Aangegane verplichtingen planmatig en projectmatig onderhoud per 31 december

1

.481.87'l

1 616 242

Van de onderhoudsverplichtingen zal naar venrvacht¡ng € 78'1 .8'1 8,- binnen één jaar en circa € 0 na vijf jaar tot afw¡kkeling komen

Herstructurerinq P alenste¡n. Samen met twee andere corporat¡es en de gemeente Zoetermeer werkt Vidomes aan dit project. Eind 2oo4 hebben betreffende partijen een samenwerk¡ngsovereenkomst getekend. Deze samenwerking is in 2012 herbevestigd door middel van een Allonge "samenwerkingsovereenkomst" Hier¡n zün de uitgangspunten voor de herstructurering geformuleerd. ln 20'1 3 is een sloopbesluit genomen voor de Florens van Brederodelaan. H¡erdoor heeft een afwaardering plaatsgevonden. De precieze omvang van de aan te gane verplichtingen voor de latere fasen is nog niet bekend. Daardoor is de omvang van de onrendabele top voor deze fasen onbekend en is h¡ervoor geen (extra) voorziening in dejaarrekening opgenomen Het uitverhuizen is begonnen; herijking van de planning medio 2015. Ko o pwo n i n o e n Le¡dsch e nd a m-Zu

id

ln het kader van de overeenkomst met Schouten & De Jong Projectontwikkeling B V had Vidomes de verplichting om 1 I koopwoningen af te nemen voor de gezamelüke realisatie en ontwikkeling van project Leidschendam-Zuid. Pet 31-12-2014 staan nog 4 kavels te koop, alle voorvang (9) woningen en alle achtervang (5) woningen zijn verkocht. ln januari 2015 zïn nog 2 kavels verkocht Met Schouten & de Jong Projectontwikkeling ¡s een overeenkomst gesloten waarb¡j Schouten de resterende kavels overneemt van Vidomes De onderlinge schulden en vorderingen tussen beide partijen worden via de notaris verrekend.

Proiect Mariënpar4 BÜ de fiscus is, beg¡n november, een verzoek ingediend om alle BTW op het project terug te vorderen in totaal € I ,1 mio Het bedrag aan terug te vorderen BTW van vóór 1-1-2009 bedraagt € 0,3 mio Dit laatste bedrag is niet als vordering opgenomen in de jaarrekening, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen, omdat voor dit bedrag de vijfjaars verhaaltermijn is verstreken. Vidomes is in overleg met onze fiscalist van mening dat wel sprake is van een pleitbaar standpunt om de betaalde BTW van vóór 2009 terug te vorderen Leaseverplichtinoen Ullimo boekjaar zijn de verplicht¡ngen u¡t hoofde van operationele leases als volgt te specificeren Te betalen: B¡nnen één jaar € 61.435 Tussen een jaar en vüfjaar c 108.810 Meer dan vijf jaar

Gedurende het verslagjaar zijn in de winst-en-verliesrekening verwerkt: Minimale leasebetalingen € Vooruaardelijke leasebetalingen €

Sub-leaseontvangsten

175.317

C

't75.317

€

ã-

opers

-.,lEJ+

pWC easi

den

BEDRIJFSOPBRENGSTEN

l.

2013

2014

Huren

108 424.215

Woningen Verzorgingstehuizen Bedrijfs onroerend goed Garages Overige

I

840 365 2943 228 623.596 608.928 114 440.332

1921.532-

Huurderving leegstand Huurderving oninbare vorderingen

676 427111 842.373

Totaal huren

03.036.005 1.811.297 2.920.784 616 573 615 '158 108.999.817

1

1.834.097462.263106 703 457

Huuropbrengst De mutatie in de huuropbrengst van de woningen ten opzichte van het vorig boekjaar wordt veroozaakt door: 4 354 754 Jaarl¡jkse huuNerhoging per'1 juli 787.075 Huurharmonisatie en overige mutaties 32.838HoM-korting 1.049.973 Verhuur van nieuwbouw 34 751 Woningverbetering 794 519Verkopen uit bezit 41 320 B¡jzonder vastgoed 5.440.5'16 Saldo mutaties Huurderving De dervingspercentages bedragen: Wegens leegstand Wegens oninbaarheid Totaal

1,68%

1,680/o

0,59% 2.270/0

0,420/o 2,10Yo

De huurderving wegens oninbaarheid bestaat uit de in 2014 afgeboekte vorderingen en een dotatie aan de voorziening voor het risico van oninbaarheid De stand van de voorziening ultimo 2014 is bepaald v¡a de stat¡sche methode Met behulp van een ouderdomsanalyse is een risico-inschatting gemaakt.

2013

2014 De geografische onderverdeling van de netto huuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: 1 9.333 451 21 403-494 6 581 208 '15 833 700 48.690.520 111 842.373

Delft Leidschendam-Voorbu rg Den Haag Rijswük Zoetermeer

2.

18 315 679 20.718.527 5 690.142 15 158 591 46.820.518 106.703.457

Opbrengsten servicecontracten 2013

2014 Vergoedingen verrekenbare servicekosten Vergoedingen niet-verrekenbare servicekosten

9 468 078

388 124

10.'t23.',t33 473.501

Totaal vergoed¡ngen

9.856.202

10 596 634

De opbrengsten betreffen bijdragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. De kosten worden verantwoord

onder de lasten servicecontracten Niet venekenbare servicekosten zijn servicekosten die niet via de servicekostenafrekening met de bewoners zullen worden afgerekend

3.

2014

Overheidsbijdragen

2013

Vrijval egalisatierekening BWS-subsidie

86.699

65.770

Totaal overheidsbijdragen

86 699

65.770

Eb_

opers

JTH

pWCeasi

den

4.

Wijzigingen in voorraad vastgoed bestemd voor de verkoop en onderhanden projecten

2014

2013

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop

408.733

2'159 249

Totale wijzigingen in vastgoed bestemd voor de verkoop en onderhanden projecten

408 733

2.159.249

ln 2014 zijn 7 kavels verkocht van het project Leidschendam-Zuid/De Gilden met een totale waarde € 390 223 en is een mutatie uit hoofde van BTW van € 18 5'10 op de verkoop van het project Damcentrum verantwoord.

5.

Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille

2014

2013

Opbrengst verkopen bestaand bezit

15.517.7'14

Af: Boekwaarde actuele waarde

12.485320-

Af: Verkoopkosten Verkoopresultaat bestaand bezit

559.0502.473.344

8.577.602 6.956 964600 7711 0l 9.867

8.328

80 100-

Mutatie saldo waardemutatie en terugkoopverplichting koopgarant woningen

2 481 672

Totaal verkopen

939.767

ln het boekjaar 2014 zin 70 woningen, 38 parkeerplaatsen, 2 bedrijfspanden en 1 perceel verkocht. De gemiddelde marktwaarde van de verkochte won¡ngen bedroeg C 130.421 en de gemiddelde verkoopopbrengst bedroeg € 186 579 Na aftrek van de verkoopkosten bedroeg de nettowinst € 46 917 per wonrng ln het boekjaar 20'14 zijn er 28 woningen en 2 parkeerplaatsen verkocht onder voorwaarden Deze worden verantwoord op de balans en niet als gerealiseerde verkopen

6.

Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedr¡jf

2014

2013

Doorbelasting projecten

700.605

936 786

Totaal geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf

700 60s

936.786

De geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf betreft de personeelskosten die zijn toegerekend aan onroerende zaken ¡n ontwikkeling

7.

Overige bedr¡jfsopbrengsten

2014

Vergoedingen t. b.v. onderhoudsabonnementen Vergoeding administratiekosten uit servicekosten Vergoeding voor gebruik van plaatsruimte voor zendapparatuur Vergoeding beeindiging contract Overige bedrijfsopbrengsten

524.581 43.887126 065

507.834 301.89'l 110.544 1.802.289

.065.0'16

'152.283

1.671.775

2.874 841

'1

Totaal overige bedrüfsopbrengsten

2013

BEDRIJFSLASTEN

8.

Afschrijvingen op (¡m)materiële vaste activa

2014

Afschrijving licenties software Afschrijving roerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijving onroerende zaken ten d¡enste van de exploitatie

287.239 84 532 323.647 695.418

Pers

Æ

p?/l/G.e"si

en

2013 298 038 97.579 870.318 1.265.935

9.

2014

Overige waardeveranderingen op (¡m)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille

941.392 5.458 000

Afwaardering bedrijfspanden ten dienste van de exploitatie Waardeverander¡ngen vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie gekwalifìceerd als vastgoedbelegging Afwaardering vastgoed ¡n ontwikkeling bestemd voor verkoop Totaal overige waardeveranderingen

548 9l 55.850.477

2013

6225349.778.71721.430.915 1 1 029 664

Afwaardering bedr¡jfspanden betreft de afwaardering naar lagere taxatiewaarde van het kantoorpand aan de Kleveringweg 24 in Delft. De waardeveranderingen vastgoed in ontwikkeling bestaan uit een dotatie inzake de renovat¡e van het complex Debussy van Ê.2283 000 en een dotatie voor de nieuwbouw Schoutenhoek Vlek A van € 3 175.000.

Afwaardering vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Door gewijzigde inzichten van het project Marienpark in de verkoopopbrengst en de herverdeling van de sticht¡ngskosten tussen het huurprogramma en koopprogramma is de positieve herwaardering verantwoord van € 361 112 ln 20'14 is het verwachte verlies geboekt op de verkoop van de kavels van het project Schoutenhoek vlek verkocht

A

€ 583. 197. Er zijn ultimo 2014

îog geen kavels

ln 2014 is de grond van de Florens van Brederodelaan opnieuw gewaardeerd. Hierdoor ontstaat een terugname van € 771.000 van de bijzondere waardevermindering die in 2013 is verantwoord

10.

2014

Personeelskosten

2013

10a. Lonen en salarissen

10b

9.355 522 1.270 704 10 626 226

Brutolonen Vergoedingen Totaal lonen en salar¡ssen

8-378.557 427 462 9.206.019

Sociale lasten Totaal sociale lasten

'1.394 663

1464.432

I

1.464.432

394.663

De verantwoorde brutolonen zijn inclusief overwerk, het vakantiegeld, de onttrekking aan de verplichting voor verlofuren en het ontvangen ziekengeld.

Onderdeverantwoordevergoedingenvallenoa

debonussen2014,debeèindigings-enstamrechtvergoedingen,dereserveringuitgesteldebeloningen

en de woonwerk vergoedingen ln 2014 bedraagt het gemiddelde aantal fte's 169,6 (2013: 191,6) Hiermee komen de gemiddelde salariskosten per fte uit op Ê.72 516 (2013: € 72.856). Dit is een daling van0,47Vo ten opzichte van2013 Gedurende hel jaar 2014 had Vidomes gemiddeld 192 (2013: 218) werknemers in dienst.

2013

2014

l0c.

Pensioenlasten Totaal pensioenlasten De sociale lasten en pensioenlasten in % van de salarissen en vergoedingen bedraagt:

1.698 068

1 868.554

1 698 068

I

33,60/o

2014

868.554 31,40/o

2013

10d. Overige personeelslasten: 2.667.066 493.407 3.160.473 1.022.8792137 594

lngeleend personeel Overige personeelslasten Doorbelastingen Totaal overige personeelslasten Specificatie van de kosten van ingeleend personeel: Ten gevolge van openstaande vacatures Ten gevolge van verzuim Overige

1.290 694

2243 846 3.534.540 1.061 0102 473.530

1 505.058 418 617

743 391 2.667.066 14.436.345 700.605 13.735.739

Totaal personeelskosten Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Totaal netto personeelskosten De totale netto personeelskosten bedragen C'|3.735.740 Dit is een afname van '11,4o/olen opz¡chte van2013

Fh, Étt+r

pWCeasi

opers

den

16 432742

936 786 15.495.956

'11. Onderhoudslasten

2014

Planmatig onderhoud Dagelijks onderhoud: Reparatieverzoeken Mutatieonderhoud (incl verhuurbevorderende maatregelen) Contractonderhoud Overig Totaal dagelijks onderhoud

12.522.559

13.534.511

7 765.080

7.658.023

20287 639

21.192.534

3 844 562

1350.484

2332 192 237 842

Totaal onderhoudslasten

12.

Leefbaarheid

2014

2013

Leefbaarheid

180.44'l

261.544

Totaal leefbaarheid

180.441

261-544

13. Lastenservicecontracten

14.

2013

2014

2013

Verrekenbare servicekosten N iet-verrekenbare serv¡cekosten

I

524 994 250 530

10 140.240 154.173

Totaal lasten servicecontrecten

9.775 524

10.294.413

Overige bedr¡jfslasten 2014

2013

14a Specifieke bedrijfslasten Kosten van onderhoudsabonnementen Onroerend zaakbelastingen en waterschapslasten

Vezekeringen Contributies koepelorganisaties Exploitatiebijdragen WE' s Kosten onderhanden projecten Verhuur- en promotiekosten nieuwbouørenovatie Overige exploitatielasten Totaal specifieke bedrijfslasten

350.1 00 4 916.445 191 684

483 352 4 797.395

't't5.226

I 30.566 2.272.951 I 931.070 121.022 377.146 10.264 205

2.510.495 463.277 74 113 25'l 361 8.872.700

Kosten onderhanden projecten: Kosten Damcentrum/Zaagmolen Kosten Leidschendam-Zuid/De Gilden

'150.703

73 054 390.223 463 277

ln2014z¡in nog nagekomen kosten van het in 2013 opgeleverde project Damcentrum/Zaagmolen verantwoord en 7 verkochte grondkavels

¡n project

Leidschendam-Zuid/De Gilden.

2014

2013

14b. Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten

639.485 '1.161.403

Automatiseri ngskosten Algemene kosten

16 371 083

Totaal overige bedrijfslasten

't8 171971

729 216 1.569 444 8.164.219 10 462.879

ln de algemene kosten is de post heffìngen opgenomen voor een bedrag ad. C 12.332.859. Dit betreft in 2014 de saneringsheffing ad € 3.606.003 (2013: € 4.020.525) en de verhuurdersheffing ad. € 8.726.856 (201 3: € 351.064)

Totaal overige bedrijfslasten

27 044.671

o'eß

Æ

pWCeasi

den

20 727.084

2013

2014 Vermeld¡ng accountantshonorarium ln het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: Pricewaterhousecoopers Accountants N.V Controle van de jaarrekening Andere controlewerkzaamheden Overig Pricewaterhousecoopers Accountants N.V. netwerk Fiscale advisering Andere niet-controlediensten Totaal PricewaterhouseOoopers Accountants N.V.

167.054

1

34 038

15.421

22.449

58.448 240.923

168.716

12.229

Bovenstaande honoraria zijn gebaseerd op de werkzaamheden die gedurende het boekjaar zijn verricht en betreffen uitsluitend de werkzaamheden die bij Vidomes zijn uitgevoerd door de externe onafhankelijke accountant zoals bedoeld in art 1, lid 1 \Ma (Wet toezicht accountantsorganisaties)

I

5.

2014

2013

7 282612 60 026 353 551 688 I 20.953-

4 578.63450 0s7.006985.3971.093 702

Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Waardeveranderingen Waardeveranderingen Waardeveranderingen Waardeveranderingen Overige mutaties

Commercieel vastgoed ¡n exploitat¡e Sociaal vastgoed in exploitatie geclass¡f¡ceerd als vastgoedbelegging onroerende zaken verkocht onder vooruaarden verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

880.21 5-

66.859.485

Totaal niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

54 527.335-

ln 20'14 is de marktwaarde van ons vastgoed gestegen met € 66 mln Die toename is toe te schrijven aan: . Mutaties in het vastgoed: er is voor € 13 mln aan nieuw vastgoed opgeleverd en voor€ 12 mln verkocht . Als gevolg van de huurstijging verschuiven woningen van sociaal naar commercieel vastgoed. . De waarde van de woningen zijn gestegen door het lichte herstel op de vastgoedmarkt. . De toename van de marktwaarde In verhuurde staat van de woningen kan in belangrijke mate worden verklaard uit de hogere verwachte ontwikkeling van de leegwaarde, de toename van de huren in 2014, een hogere verwachte mutatiegraad en een verlaging van de rendementseisen op het vastgoed (d¡sconteringsvoet) Aan de andere kant zijn hogere onderhoudskosten ingerekend voor het bepalen van de marktwaarde in verhuurde staat. . De marktwaardest¡jging van de woningen bedraagt 5,1%; van het BOG -10,2% (exclusief mutaties in de voonaad vastgoed)

FFt htHr

pWCeasi

ope¡s

den

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN

2014

16. Waardeveranderingen financiële vaste activa

2013

en effecten

Waardeverandering certificaten Wl F

370 000-

I

030 000-

Totaal waardeveranderingen financiele vaste activa en effecten

370 000-

I

030.000-

Per 31 december 2014 heeft er een verdere afr/vaarder¡ng plaats gevonden van de marktwaarde van de certificaten WF Als marktwaarde is gehanteerd 30% van de nominale waarde, conform de inschattingen in het meest waarschijnlûke scenario (complexgewijze verkoop) van het herstelplan van het WF

17. Andere rentebaten

en soortgelijke opbrengsten

2014

Rente woningen in ontw¡kkeling Rente liquide middelen/ deposito's Rente leningen u/g Rente te vorderen subsidies BWS Overige renteopbrengsten

678 574 1 76 093 135.606 145.313

1.776.088 44 699 17 299 11 347 16 480

1.141 014

1.865.913

5.428

Totaal rentebaten

2013

Rente woningen in ontwikkeling

ln2014werd4,28%rentetoegerekendaan6projecten Per3'1 decemberwasaandezeprojecten¡ntotaal projecten met een totale investering van

18. Rentelasten

C

€45 187377 besteed ln20l3warendit6

47 654 225

en soortgelijke kosten

2014

Rente van leningen Rente derivaten met afgedekte positie . Rente toegevoegd aan de egalisatierekeningen Disagio WSW Rente rekening courant Rente kasgeldleningen o/g Overige rentelasten

25 706.338 5 177.573

Totaal rentelasten

30 991.868

5.428 1

o'ers

Æ

pl//Ceasi

den

02 065 464

20't3 26 885.972 5 196 950 11 347 88 286 3 055 4 038 44 200

32233 848

I

9.

Belastingen resu ltaat uit gewone bed r'tjfsuitoefening De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Acute belastingen Mutatie latente belastingen in boekjaar

2014

20't3

87 251 87 251

4.431 532

4 431.532

2014

De acute belast¡nglast is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen Fiscale correcties Belastbaar bedrag

85 416 176 78.334 6327.081.544

Fiscale verliescompensatie

7 081 544-

Verschuldigde winstbelasting Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25o/o Fiscaal is het resultaat € 7,1 mln positief Dit wordt veroorzaakt door o a versch¡llen in de verwerking van resultaten uit projectontwikkeling, afschrijvingen en waardeveranderingen op de vastgoedportefeuille, de verwerking van interest en de ln2013wassprakevaneennegatief fiscaal resultaat fiscaal nietaftrekbaresaneringssteun Deeffectievebelastingdrukin20l4is0j%(2013:10,34%) van € 5,6 miljoen, met name door de fiscale afi¡vaardering van de deelneming SWY (€ '15,8 mln) Fiscale correct¡es: Totaal waardeveranderingen Fiscaal toegelaten afschrijvìng op materieel vastgoed Dotatie HIR Correciie rente activa in ontwikkeling Agio/disagio leningen o/g Mutatie projectresultaat Mutatie onderhoud Verkoop resultaat bedrijfspanden ten dienste van Overìge verschillen

61 009 0072021 1672 473 344450 269-

1.307.68113 190.8861 153 477

964 245 78 334 63220'14

Latente belastingen: Verschillen waardering fiscaal en commercieel bezit Verschillen waardering fiscaal en commercieel langlopende schulden Verschillen waardering fiscaal en commercieel voorziening onderhoud Correciie uit hoofde van verliescompensatie

2 122967 375 2271 660.489-

87 251 De gemiddelde looptijd van de latentie is 15 jaar De verschillen tussen de fiscale en commercièle waardering en winst komen voornamelijk voort uit afspraken gemaaki in het kader van VSO2

=¡ÉtHt

p'IllC easi

oopers

nden

2013 584 860 985 786 2 860 886 4 431 532

Werknemers Gedurende hel jaar20'14 had de corporatie gemiddeld 169,6 werknemers in dienst (2013: 191,6). Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Geen van de werknemers ¡s buiten Nederland werkzaam.

Bestuurde¡s en commissarissen

2014

2013

160.459 34.980

163.918

195.439

198.899

Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van - Bestuurders en voormalig bestuurders - Commissarissen en voormalige commissarissen Algemeen directeur Periodiek betaalde beloningen Beloningen betaalbaar op termijn (pensioen) Uitkering bij beeindiging van het dienstverband Winstdeling en bonus Totaal

34.981

De bezoldiging van bestuurders omvat: - periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakanliegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte, ter beschikking stelling van auto, onbelaste kostenvergoedingen en presentiegelden); - beloningen betaalbaar op term¡jn (zoals pensioenlasten, VUT, variabele (lange termijn) beloningen, sabbatical leave en jubileumuitkeringen); - uitkeringen bij beeindiging van het dienstverband; en - winstdelingen en bonusbetalingen. De bezoldiging van de Raad van Comm¡ssarissen (inclusief BTW) kan als volgt worden gespecificeerd: Vergoedingen Voorzitter Raad van Commissarissen Drs. C.T.L. Korthout Prof. dr. J.C.M. van Sonderen Vergoedingen leden Raad van Commissarissen Drs. G. Buijs Drs. M.G.T. Kleijweg Drs. M.C. Oude Veldhuis Drs. mr. C.M. Sjerps C.H.J. van der Luijt RA Prof. dr. J.C.M. van Sonderen Dr. H.F.M. Gertsen RA, MPA Drs. P. Rutte MRE

2014

2013

I 5.1 55

15.155

9.438 3.933 't3.371

10.693

r

10.366 10.366 10.890

10.890 10.890 10.890

0.890

4.538 7.260

Overige kosten / vergoedingen: Drs. G. Buijs Drs. M.G.T. Kleijweg Drs. M.C Oude Veldhuis MRE Drs. mr. C.M. Sjerps C.H.J. van der Luijt RA Prof. dr. J.C.M. van Sonderen Dr. H.F.M. Gertsen RA, MPA Drs. P. Rutte MRE Totaal

7.577 10.104 59.996

57.979

75.151

71.350

1.251

957

2.700

306 972

655 1.966

679

'l.249

5.200

De overige kosten/ vergoedingen Raad van Commissarissen betreffen o.a. kilometervergoedingen

=L

oDers

-lbJ+

pWCead

den

2.914

12. OVERIGE INFORMATIE

WNT-verantwoording

201 4

Vidomes

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Vidomes van toepassing z¡jnde regelgeving: het WNT-maximum voor woningcorporaties, klasse G Het bezoldigingsmaximum in 2014 voor Vidomes is € 167 000 (2013: € 228 599). Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van de Raad van Commissarissen; dit bedraagt voor de voorzitter 7 ,5To en voor de overige leden 5% van het bezoldigingsmaximum

2013

2014

Bezoldiging topfunctionarissen De bezoldiging van de functionarissen die ovet 2014 in het kader van de WNT verantwoord worden is als volgt:

C.H.G.M. van de Wiel, algemeen directeur, 'l fie, werkzaam van 01-01-2013llm31-12-2014.

Gewezentopfunctionaris:nee (Fictieve)dienstbetrekking:ja Beloning

Belaste onkostenvergoeding Beloningen betaalbaar op termijn Uitkering bij beëindiging van het dienstverband Totaal Toepasselijk WNT-maximum Overschrijding

148.788

153.214

34.980

34.981

183 768 167.000

228.599

l6

1

88.1 95

768

De overschrijdingin 2014 van de WNT-norm valt onder het overgangsrecht. De gemaakte afspraken met de algemeen directeur dateren van 2009 en worden conform het overgangrecht, categor¡e afspraken van vóór 6 december 201 1, afgebouwd c.q. gerespecteerd

Toezichthoudende topfunctionarissen De bezoldiging van de Raad van Commissarissen ¡n het kader van de WNT (exclusief BTW) kan als volgt worden gespecificeerd:

WNT 2014

Belaste onkosten-

Bruto

Totale

bezoldioino

rrernnedino

WNT-toets

12.525

12.525

12.525

9.594 8.567

8.350 8.350 8.350 I 350

Overschriidino

Voozitter Raad van Commissarissen: Prof. dr. J.C.M. van

Sonderen

1-1-2014L1m31-12-2014

Leden Raad van Commissarissen Drs G Buijs

1

-1 -2O1

Drs MGT.Kleijweg

1

-1

1

-1 -201

1

-1 -201

Drs. M.C. Oude Veldhuis Drs. mr. C.M. Sjerps Dr H F.M Gertsen RA, MPA Drs P Rutte MRE

m m 4 ll m 4 tl m 4

tl

-201 4 ll

31 -1 2-201

I I

4

4 31 -1 2-201 4 31 - 1 2-201 4 31 -1 2-20

1

1-1-2014 Um 30-9-2014 1 -1 -201 4 tl m 31 -12-20 1 4

837 567 8.567

757

9.000 6.262

't.842 795

I

8.350

62.108

3 394

567

10.842 7.057 8.350 65.502

1.244 217 217

2 492 812

6.245 8.350

Alle de overschrijdingen vallen onder het overgangsrecht. De honorering van de leden van de raad van commissarissen is per 1 januari2014 vastgesteld conform het WNT-maximum voor woningcorporalies, klasse G (5% voor de leden, 7,5o/o voot de voorzitter). Daar waar nog vanuit de benoeming sprake is van overschrijding (overgangsrecht), volgt bij herbenoeming aanpassing van de honorering conform de WNT als hier aangegeven.

WNT 2013

Belaste onkostenino"

Bruto

bezoldiqinq

Totale verooedino

WNTloets

Overschriidinq

Voozitter Raad van Commissarissen:

Korthout

Drs. C.T.L. Prof dr J.C M. van

Sonderen

Leden Raad van Commissarissen: Drs. G. Buijs Drs M.G T. Kleijweg Drs. M.C. Oude Veldhuis Drs. mr C M. Sjerps Dr. H.F.M. Gertsen RA, MPA Drs P. Rutte MRE Prof. Dr. J.C.M. van Sonderen C H J. van der Luijt RA

01-0'l-2013 Vm 31-08-2013 01-09-2013|.|m31-12-2013

7.800 3.250

01-01-201 3 llm 31-12-2013 01-01-201 3 tlm 31 -'12-2013 0l -01 -201 3 tlm 31 -12-2013

9.000 9.000 9.000

791

9.000 542 1 625 6.000

803

01 -01 -201

3 tlm

31

-12-2013

01 -12-201 3 tl m 31 - 1 2-201 3 0'1-1 0-201 3

tlm 31-12-2013

01-01-201 3 t/m 3l -08-201 3 01 -01 -2013 t/m 31 -05-201 3

253

3.750

561

2.408

58.967

7 800 3.250

11.414 5.731

9.79'1

11 430

9.000 I 2s3 9.803 542 1.625 6.000

11.430 11 430 11.430

4.31',!

971

2.881 7 610 4.729

61.375

*De belastbare onkostenvergoedingen Raad van Commissarissen betreffen met name bruto kilometervergoedingen.

Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn ergeen overige functionarissen die in 2014 een bezoldiging boven het toepasselijke WNTmaximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaalsvinden. Er zijn in 2014 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd El-

ooPPrq

-.,lbJ+

plYG

eaginaod0tuarþ46te¡nd

en

Regelíng ínzake ¡esultaatbestomming Vidomes is op basis van artikel 21 en 22 van het BBSH en de doelomschriiving van de stichting gehouden alle middelen te besteden op het gebied van de volkshuisvesting. Resultaatbestemming Conform het voorstel resultaatbestemming is, na goedkeuring van de Raad van Commissarissen, het resultaat 2013 ten laste gebracht van de overige reserves. Het bestuur stelt voor om het resultaat 2014len gunste van de overige reserves te brengen.

Gebeurtenissen na balansdatum Voorlopig ondezoek balkons Op basis van een voorlopig onderzoek ¡s geconstateerd dat de balkons aan de achtezijde van een tweetal complexen niet voldoen aan de huidige veiligheidsnormen. Het gaat om de volgende complexen: * Von Geusaustraat in Voorburg * Burgemeester Duyvendijklaan/

burgemeester Velthuijsenlaan in Leidschendam

ln totaal gaat het om 380 woningen. Tussen de corporaties en de gemeente Leidschendam zijn afspraken gemaakt over het uitvoeren van ondezoek. Aanleiding voor het onderzoek waren eerdere incidenten, onder andere in Leeuwarden. De uitkomsten van het voorlopig ondezoek geven aan dat de balkons in de genoemde complexen niet voldoen aan de huidige veiligheidsnormen. Nader vervolgonderzoek moet uitwijzen of de balkons daadwerkelijk niet aan de veiligheidsnormen voldoen en of vervolgmaatregelen noodzakelijk zijn. Een inschatting van de mogelijke kosten die verbonden zijn met het oplossen van genoemde knelpunten zijn dan ook niet te geven. De bewoners zijn op 18 februari 2015 geïnformeerd met het oog op mogelijke veiligheidsrisico's.

Herzieningswet De Eerste Kamer stemde dinsdag 17 maar12015 unaniem in met de hezieningswet Toegelaten lnstellingen Volkshuisvesting. Dit wetsvoorstel beoogt het functioneren van woningcorporat¡es als ondernemingen met een maatschappelijke taak te verbeteren. Daartoe worden de Woningwet en een aantal andere wetten gewijzigd. Naast het effect op de relatie met de exteme stakeholders zal de hezieningswet ook van invloed zün op het te voeren beleid door de corporatie. Vanuit de hezieningswet worden restrict¡es gelegd op activiteiten en het te volgen huurbeleid. De mogelijke effecten doen zich voor bij het kunnen uitontwikkelen van de bestaande projectenportefeuille, de samenstelling en fìnanciering van het niet DAEB bezit, de wijze waarop woningtoewijzing dient plaats te vinden en de huurprijs die gevraagd kan worden. Dit kan zijn weerslag hebben op kasstromen en daarvan afgeleid de waardering van het vastgoed. Omdat op onderdelen Algemene Maatregelen van Bestuur nog moeten worden ingevuld en de u¡twerking door de corporatie van bovenstaande nog dient plaats te vinden is het op dit moment n¡et mogelijk om de financiële effecten te kwantificeren.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op pagina 43 en 44 van deze jaarrekening.

o'ers

Æ

pl/l,9easi

den

Ondertekening Vastgesteld en goedgekeurd

d.d

14 april 2015, te Delft

Bestuur: Drs. C.H.G.M. van de Wiel MMc, algemeen directeur

Raad van Commissarissen: Prof. dr. J.C.M. van Sonderen, Vooz¡tter

Drs. M.C. Oude Veldhuis MRE, Vicevoozitter

Drs. M G.T. Kleijweg, Lid

Drs. G. Buijs, Lid

Drs. mr. C.M. Sjerps, Lid

Drs. P. Rutte MRE, Lid

H. van Moorsel MPM RA, Lid (vanaf 1-3-20f 5)

Pers

Æ

pWCead

en

,e pwc C

ontr oleu erklørin g u cnt de onø,Jhønk elíj k e ac c ount ø:nt

Aan: het bestuur van Stichting Vidomes

Verkloríng b etr effend.e

j

o,o:rr ekeníng Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening zor4 van Stichting Vidomes te Delft gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2or4 en de winst-enverliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. d.e

Verantwoordelijkheid u an het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, de bepalingen van en krachtens de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 04fNT) en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de bepalingen inzake het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Bbsh. Het bestuur van de stichting is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Ver

antu o or delíjkheíd u an de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over dejaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de

Nederlandse controlestandaarden, het Controleprotocol \4r¡[T, en het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uiWoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting.

Ref.: eo35og78

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Zuiderzeelaan 59, 8ot7 JV ZwoIIe, Postbus 5tg, Sooo AM ZwoIIe T: o88 792 oo 38, F: o88 792 94 6t, www.pwc.nl (KvK34180284), (KvK51414406),Pr¡æwaterhouseCoopersPensions, Pr¡cewaterhousecoopersAdvisoryNV lKvK34180287),PricewaterhouseCoopersComplianceServ¡cesBV (KvK34180289)enanderevennootschappenhandelenendienstenverlenen Op Actuarial&lnsuranceSeruicesBV (KvK54226368),Pr¡æwaterhouseCoopersBV deze diensten zijn algemene vooMaarden van toepassing, waar¡n onder meer aânsprakelijkheidsvooMaarden zijn opgenomen Op lever¡ngen aan deze vennootschappen zin algemene inkoopvooruaarden van toepass¡ng Op M pwc nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)vooMaarden d¡e ook zijn gedeponeerd b¡j de Kamer van Koophandel te Amsterdam

'PwC'¡shetmerkwaaronderPricewaterhousecoopersAccountantsNV (KvK34180285),PricewaterhousecoopersBelast¡ngadviseursNV

}

pwe Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Vidomes per 31 december 2oL4 en van het resultaat over zor4 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, de bepalingen van en krachtens de WNT en richtlijn 64gvan de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Verklaríng betreffend.e oueríge bíj of krøchtens

d.e

wet gesteld.e eísen

Ingevolge artikel zB, onderdeel b, van het Bbsh, voor wat betreft het in dit artikel genoemde jaarverslag, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van titel 9 van Boek z van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel z: 392 lid t onder g, van Boek z van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 39r, vierde lid, van Boek z van het Burgerlijk Wetboek. Zwolle, 14 april zor5 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V

Origineel is ondertekend door G.A.N. Turkenburg RA

Stíchtíng Vidomes

Pagina

2van2

- Ref.: eo35o978

Aantallen verhuureenheden

-

20't3

2014

Omschr¡jving

(dV¡)

wonrngen

17.855

430

verzorgingshuisplaatsen bedrijfs onroerend goed garages bergingen, tuinen, overige Totaal aantal VHE

'125

1.485 473

17 812 430 120 1 405

482

20.368

20 249

ln aanbouw (won¡ngen)

64

168

Aantal verkochte woningen (uit bestaand bezit)

98

90

16'l ,3 169,6 181,2

184,0

1,60%

'l,230/o

1,68% 0,59%

0,420/o

PERSONEEL Personeelsbezett¡ ng (in fte's) aantal in dienst, einde boekjaar aantal in dienst gemiddeld totaal formatie inclusief inleenkrachten einde boekjaar

-

huurachterstand huidige huurders huurderving in lo van de huuropbrengst leegstand oninbaar (inclusief dotatie aan de vooziening)

191 ,6

199,5

''

,680/o

FINANCIEN Continul'te¡t

Liquiditeit (current ratio: vlottende act¡va / kortlopende schulden) Solvabiliteit (EV in % van het TV) Rentabil¡teit REV üaarresultaati reserves) RTV 0aarresultaat + rentelasten / balanstotaal)

-

Balans per VHE - woning (x € 1,) Eigen vermogen Schulden op lange termijn Materièle vaste activa

-

-

Huuropbrengst Overheidsb¡jdragen Rentelasten Jaarresultaat

54,30/o

8,10/o

-4,0o/o

6,3%

-0,30/o

58.989 36.547 't00.272

Financiële vaste activa Vlottende activa

Winst- en verliesre4ening per VHE - woning

I

e

1

08

0,5 57,20/o

356

54.331 39 724 96 918 387

2.564

2.761

6.264

5.991

,) 5

1.736 4.789

1

4 .810

2.157-

Var¡abele lasten per VHE - woning (x e 1,- )

-

Personeelskosten Dagelijks onderhoud Planmat¡g onderhoud Specifieke bedrijfslasten (excl servicekn en kn onderhanden projecten) Huisvestingskosten Automatiseringskosten Algemene kosten, ¡nclusief leefbaarheid Totaal

809

923

435 701

430 760 468 90

471 54 86

927 3 483

'110

473

3.254

Over¡ge f¡ n a n cië le ke ng etalle n

. -

tcR

1,66

DSCR

0,99

1,47 1,05

Loan to value

41o/o

45o/o

Dekkingsratio Efficiency ratio Rentevoet lang vreemd vermogen (inclusief afgesloten SWAPS) Mater¡ele vaste activa die met lang vreemd vermogen zijn gefinancierd Bedrijfswaarde (x € 1.000,-) Gemiddelde Bedrijfswaarde per won¡ng Marktwaarde in verhuurde staat (x € 1.000,1 Gemiddelde marktwaarde in verhuurde staat per VHE

28o/o

27o/o

o'ers

Æ

pWC eaei

den

54o/o

52%

4,230/o

4,280/o

39%

43o/o

1044.331 58.500 1 743.595 a7.640

989 8'10 55.600 1.665.390 84 251