InZicht. De week van Natascha Eekhof. Wegwijzer voor doolhof financiën. Gezond en fit op De Reling. Stemmen over zorg. InZicht 1

UITGAVE VAN TALANT - JAARGANG 9 - NUMMER 31 - ZOMER 2010

InZicht

De week van Natascha Eekhof Wegwijzer voor doolhof financiën Gezond en fit op De Reling Stemmen over zorg InZicht 1

3 kort

8 De week van Natascha Eekhof

14 Gerrit: vervoer

4 Nieuws

10 Samen gezond eten en bewegen

15 Ander nieuws

5 Van de Centrale Verwantenraad

12 Stemmen over zorg

16 Tweespraak:

6 Wegwijzer voor financiën en

13 Talant Nieuwe Stijl: teamleider

Nieske en Annemarie regelingen

14 Talant in de aanbieding: eetcafé de Stal

En morgen gezond weer op…

Jarenlang was dit de afsluiting van een bekende talkshow, waarbij de presentatrice ons dan rechtstreeks aankeek met een vriendelijke en welgemeende blik. Het zou ook een mooi motto kunnen zijn voor de ondersteuning van onze cliënten. We zijn er immers op gericht om

mensen te ondersteunen bij hun eigen leven en een goede gezondheid is daarbij van groot belang. We weten al jaren dat roken, (te veel) alcohol en overgewicht schadelijk kunnen zijn voor die gezondheid en dat gezonde voeding en voldoende beweging heel belangrijk voor ons zijn. Ondanks die wetenschap lukt het mij persoonlijk niet om me ook altijd aan die goede adviezen te houden, en als ik zo om me heen kijk geldt dat voor meer collega’s. Dat lijkt een mooie troost, maar eigenlijk zouden we elkaar juist moeten stimuleren om onze leefstijl gezond te maken of te houden. Dat voorkomt dat we ieder jaar goede voornemens met Oud en Nieuw bedenken of dat we ieder voorjaar moeten lijnen om de zwemkleding weer aan te kunnen… Voor onze cliënten zal het niet minder gelden. Des te mooier is het daarom dat een ouder, mevrouw Dommershuijzen, het voortouw heeft genomen om een aantal

cliënten te helpen vanuit het Rotterdamse motto ’geen woorden, maar daden’. Die handschoen willen we ook als Talant oppakken. Daarom hebben we samen met de Vrienden van Talant een groot meerjarig project in voorbereiding rond voeding en beweging. Het initiatief van mevrouw Dommershuijzen verdient navolging; er zijn meer ouders die goede ideëen hebben en die kunnen wij als medewerkers ondersteunen. Ook vanuit locaties worden initiatieven genomen, zoals de zes woongroepen die zich hadden aangemeld voor de pilot ‘Goed uitgerust’, waarover in deze editie ook iets is te lezen. Al dit soort initiatieven bij elkaar zorgen voor een nieuw elan binnen Talant en maken de titel van dit verhaal iets beter bereikbaar. Jan van Hoek, Raad van Bestuur

Foto voorpagina Bestellingen klaarmaken is de favoriete klus van Natascha Eekhof op haar werk in de supermarkt. Lees meer in ‘De week van Natascha Eekhof op pagina 8 en 9. Colofon InZicht is een uitgave van Talant, een organisatie die zorg en ondersteuning biedt aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. InZicht verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 9000 exemplaren. Het blad is in eerste instantie bedoeld voor ouders en vewanten van cliënten en wordt ook toegestuurd aan medewerkers en relaties. Hoofd- en eindredactie Cecile Huitenga Redactieassistente Janneke Fennema Redactiecommissie Tjalling Boonstra, Harm Flootman, Cees van der Struik en Akke van Thes Teksten Cecile Huitenga (Talant), Ester Mijnheer (Groot Haar + Orth) Fotografie Het Hoge Noorden, Peter Adler en medewerkers van Talant Columns Erik Kuik/Jan van Hoek en Gerrit Miedema Ontwerp/Vormgeving Groot Haar + Orth Druk PlantijnCasparie Verzending Montagecentrum Drachten (Talant) Redactie InZicht Talant, Bureau Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 643733, fax 0513 - 643777, e-mail [email protected] Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.

2 InZicht

Reportage diaken Hessel Falkena op internet De reportage die de EO voor het tv-programma ‘Door de wereld’ heeft gemaakt over Hessel Falkena, is te zien op de website van Talant. Hessel Falkena is diaken, ondanks een verstandelijke beperking. Er is gefilmd in ‘t Trefpunt tijdens een zondagsviering voor cliënten van Talant. Ook kwam een cameraploeg Hessel opzoeken op zijn werk, bij de kringloopwinkel van Talant in Gorredijk. U kunt de reportage bekijken op www.talant.nl bij de nieuwsberichten.

Vrachtwagentocht hoogtepunt voor cliënten Dat Talantlocatie Serafijn in Oosterwolde een goede buur heeft, bleek maar weer op zaterdag 24 april. Voor de vierde keer organiseerde transportbedrijf Oenema een toertocht voor cliënten van Talant. Bijna negentig cliënten reden mee door de gemeente Ooststellingwerf in de vrachtwagens, politieauto, ambulance, brandweerwagen, een bus van Q-bus of één van de kleinere voertuigen, in totaal 43 wagens. Samen met begeleiders en vrijwilligers vanuit Talant en zo’n zestig chauffeurs/vrijwilligers vanuit Oenema werd het een feestelijke dag. Koffie met gebak vooraf van de Lindehoeve in Appelscha en een lunch na afloop bij Serafijn maakten het uitstapje compleet. “Het was geen enkel

probleem om chauffeurs en vrijwilligers te vinden” vertelt Ben Muijselaar, directielid bij Oenema. ”Iedereen was gelijk enthousiast en wilde meewerken om er een mooie dag van te maken.” Ook de cliënten, dit keer tevens uit de omliggende dorpen, waren al wekenlang vol van het uitstapje. “Sommige mensen tellen de dagen totdat het zover is”, vertelt begeleidster Sijke Voskamp van Serafijn. “Het is een hoogtepunt van het jaar.”

Werkprojecten lanceren nieuwe sites Om hun klanten beter te bedienen, heeft opnieuw een aantal werkprojecten van Talant de afgelopen tijd een website gelanceerd: Arbeidscentrum de Noest in Franeker: www.arbeidscentrumdenoest.nl De Noest bestaat uit een houtwerkplaats en een arbeidscentrum. Archiefvernietiging is een van de werkzaamheden. Eetcafé De Stal in Nieuweschoot: www.eetcafedestal.nl Foto: Jan Benus U kunt er terecht voor een kopje koffie of thee met wat lekkers en ook voor een lunch of maaltijd. Kinderboerderij Doniastate in Stiens: www.doniastate.nl Doniastate is een grote kinderboerderij met veel activiteiten. De Scheepsbell in Sneek met website www.BCWatersportsneek.nl bestaat uit een inbrengwinkel voor watersportartikelen en een scheepswerf die ook boten verhuurt, verkoopt en stalt. Kringloop Grou: www.kringloopgrou.nl De naam zegt alles al. De winkel heeft dagelijks nieuw aanbod in onder meer meubels, kleding, curiosa en speelgoed. Een overzicht van alle werkprojecten van Talant met een eigen site kunt u vinden op www.talant.nl > Over Talant > Links.

Bewoners kiezen voor elkaar in Burgum Zes cliënten hebben 13 maart ieder een eigen lint doorgeknipt van hun nieuwe woning aan de Talmasingel 129 in Burgum. Ouders, cliënten en Talant hebben jarenlang toegewerkt naar deze woning met zes appartementen. De ouders hebben hun kinderen geregeld laten logeren bij Talant in Burgum, om te wennen aan uit-huis-gaan en aan samenwonen met

anderen. Ze wilden dat hun kinderen zelf zouden kiezen of zij met de anderen wilden wonen en het ouderlijk huis wilden verlaten. Zodoende heeft Talant uiteindelijk met hulp van de ouders een woning kunnen realiseren aan de rand van het centrum, met voor ieder een eigen appartement met eigen sanitair en ook een gemeenschappelijke woonkamer, keuken en tuin. De feestelijke opening werd bijgewoond door meer dan honderd mensen.

Passiflora viert 25 jarig bestaan Passiflora bestaat 25 jaar en viert dat zaterdag 5 juni met een jubileummarkt. Deze dagbestedingslocatie in Drachten is een kwekerij van vaste planten. Het jubileum markeert ook de herinrichting van Passiflora. Gelegen op het terrein van voorheen Maartenswouden/ Overstesingel, nu De Velden, wordt de kwekerij meegenomen in de ontwikkeling van de nieuwbouw­ wijk die hier verrijst. Ondertussen blijft Passiflora gewoon open. Kijk voor meer informatie over de herinrichting en de jubileummarkt op www.passifloravasteplanten.nl.

InZicht 3

“Van Slaapbewust naar Goed Uitgerust” Cliënten goed uitgerust door geslaagde pilot Donderdag 22 april 2010 van 13.00-17.00 uur

Cliënten die beter slapen, grote betrokkenheid van ouders en medewerkers Locatie: Stadsschouwburg De Harmonie en creatieve oplossingen: het zijn enkele De Friesland Zorgverzekeraar zaal resultaten van de pilot ‘Goed uitgerust’. Ze Ruiterskwartier 4, Leeuwarden werden gepresenteerd op het drukbezochte congres ‘van Slaapbewust naar Goed Uitgerust’ dat Talant 22 april heeft georganiseerd in de schouwburg in Leeuwarden.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen met een verstandelijke beperking te vaak slecht slapen doordat ze te vroeg en te lang in bed liggen en overdag soms te weinig worden geactiveerd. Talant heeft met de pilot ‘Goed uitgerust’ onderzocht hoe we de slaap kunnen verbeteren. Zes woonlocaties deden hier gedurende een jaar aan mee. De medewerkers kregen eerst een korte training over goede slaap waarin meetresultaten van de cliënten op de woongroep werden gepresenteerd. Vervolgens dachten medewerkers tijdens brainstormsessies na over verbeteringen die ze ook zelf doorvoerden, zoals het per persoon aanpassen van slaaptijden en zorgen voor genoeg activiteit op de voor de persoon juiste tijden.   Bij een ruime meerderheid van de cliënten is gedurende de pilotperiode de slaapkwaliteit flink vooruit gegaan. Verder voldoen de medewerkers steeds beter aan alle

voorwaarden om hun werk op de behoefte van de cliënt aan te kunnen passen: de medewerkers zijn gemotiveerd, ze krijgen steeds meer kennis over slaap en ze zien steeds meer mogelijkheden om die kennis in hun werk toe te passen. Tijdens de pilot bleek dat medewerkers – als ze daar de mogelijkheid voor krijgen - steeds meer zelf de regie nemen en hun eigen werktijden en activiteitenaanbod aanpassen aan de cliënten. Teamleiders zijn positief over de effecten die de pilot heeft op de werkvloer: meer aandacht voor activering en bejegening, meer aandacht voor kwaliteit en een geïnspireerde werkcultuur. Ook de verwanten zijn positief, ze voelen zich op sommige woongroepen meer betrokken bij de zorg.   De pilot ‘Goed Uitgerust’ is mede mogelijk gemaakt door het Innovatiefonds van de Friesland Zorgverzekeraar.

Verwantenpanel: kleine moeite, veel informatie Denkt u ook wel eens ‘ze hebben mij niets gevraagd’ wanneer er met kijk- en luistercijfers wordt geschermd of wanneer Maurice de Hond de mening van de Nederlanders heeft gepeild? Bij Talant hebben ouders en verwanten nu de kans om wél hun ideeën, kennis en ervaring te delen. Dat kan via een verwantenpanel dat Talants Kennis- en onderzoekcentrum opzet. De werving is inmiddels begonnen. Twee of drie keer per jaar een korte vragenlijst invullen kost weinig tijd, maar levert belangrijke informatie op om de zorg en ondersteuning te verbeteren.

Hoe meer zielen, hoe meer vreugd: het streven is zo’n tweehonderd mensen, maar meer deelnemers zullen een beter beeld opleveren van wat er bij de duizenden ouders en verwanten leeft en wat voor oplossingen zij wellicht hebben. “We hebben gemerkt dat dé ouder niet bestaat”, zegt Ruud Tap van het Kennis- en onderzoekcentrum. “Dat maakt het ingewikkeld, maar ook des te belangrijker om te weten wat de verschillende ouders en verwanten ergens van vinden.” Een dergelijk panel was ook een aanbeveling van de Centrale Verwantenraad, om de medezeggenschap te vergroten. Ruud Tap: “De verwantenraden zijn en blijven belangrijk. Niet iedereen heeft daar echter de tijd of de mogelijkheid voor. Een verschil met de verwantenraden is dat zij besluitvormende organen zijn, terwijl het bij het panel om het verzamelen van informatie gaat.”

4 InZicht

Anoniem en vrijblijvend Het vewantenpanel wordt waarschijnlijk in het najaar voor het eerst geraadpleegd. Wie zich wil aanmelden, is van harte welkom. Deelname is anoniem en vrijblijvend: een paar keer per jaar krijgen panelleden per mail of desgewenst per post de vraag of zij een enquete willen invullen. Wellicht worden zij af en toe ook voor bijeenkomsten uitgenodigd. Per keer kunnen panelleden beslissen of ze willen meedoen. Mogelijke onderwerpen zijn bijvoorbeeld vermaatschappelijking, vrijwilligerswerk of het beeldhorloge. Panelleden kunnen ook zelf onderwerpen aandragen. Voor meer informatie of aanmelding kunt u e-mailen naar [email protected] of bellen met Els Dijkman, 0513 - 64 38 68.

vandeCentraleVerwantenraad Mensen met beperking mogen stemmen Alle Nederlanders vanaf 18 jaar mogen stemmen. De uitzondering voor mensen onder curatele, is afgeschaft.

Sociaal-recreatief vervoer Vreemde titel vindt u ook niet? Eigenlijk wordt hiermee bedoeld het

Mensen met een beperking mogen zelf bepalen of ze willen stemmen. Voor wie dat niet kan, kan een zorgorganisatie overleggen met de wettelijk vertegenwoordiger over weggooien van de toegestuurde stempas of stemmen per volmacht. Stemmen per volmacht gebeurt bij voorkeur door de wettelijk vertegenwoordiger. Bij stemmen in een andere dan de eigen gemeente, is een kiezerspas nodig. Informatie voor cliënten Talant heeft een eerste themakrant voor cliënten uitgebracht, die deze keer gaat over politiek. Talants Open Leercentrum Fryslân (OLF) heeft voor cliënten een stembox gemaakt met informatie over stemmen. Ook hebben het OLF en belangenorganisatie LFB op 1 juni een politiek café ‘Het Lagerhuis’ georganiseerd in het gemeentehuis in Heerenveen.

Belevenissen in tuin Middelséhiem Er valt over een poosje ook buiten Middelséhiem wat te beleven. Het ruim bemeten grasveld bij deze locatie voor dagbesteding in Leeuwarden wordt getransformeerd tot belevingstuin. Dit is mogelijk met een legaat en met schenkingen van het wijkpanel en het COTK, dat met voetbaltoernooien geld inzamelt voor zorginstellingen. Binnenkort zet de hovenier zijn schop in de grond. Hij wil zich bij de aanleg graag laten assisteren door cliënten van Middelséhiem. Wanneer de tuin klaar is, zijn ook bewoners van de wijk Westeinde welkom om ervan te genieten.

vervoer van onze verwanten van en naar activiteiten als familiebezoek,

die de gemeenten hebben. Het hoofd Vervoer heeft een aantal gesprekken met gemeentelijke vertegenwoordigers gevoerd en daaruit blijkt dat gemeenten zeker geen eenduidige richtlijnen hanteren. Elke gemeente mag voor het WMO-vervoer naar eigen inzicht de regelgeving opstellen.

sport, ontspanning en dergelijke, die plaatsvinden buiten de gebruikelijke ‘werktijden’. Op de avonden en in de weekenden dus.

Zo nu en dan bereiken klachten en vragen de Centrale Verwantenraad over het ontbreken van goede betrouw­bare voorzieningen op dit gebied. In de afgelopen jaren is er nog al eens wat gewijzigd in dit soort vervoersvoorziening. Individuele begeleiding is veelal niet meer mogelijk: medewerkers kunnen niet gemist worden op de locatie en vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden. De verantwoordelijkheid voor de kosten is niet duidelijk. De AWBZ dekt de kosten voor vervoer buiten de gebruikelijke kosten voor werk- en dagbesteding niet. Hoe kunnen we dan toch regelen dat ons kind/broer/ zus de mogelijkheid heeft om gewoon mee te kunnen doen aan activiteiten in hun vrije tijd? In 2009 is de Centrale Verwantenraad hierover een gesprek aangegaan met het hoofd Vervoer van Talant. Gebleken is dat gemeenten met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) een instrument in handen hebben gekregen om onder andere de vervoersvragen van mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking te kunnen beantwoorden. Tijdens een aantal besprekingen is echter gebleken dat zowel ouders/verwanten en cliënten als Talant-medewerkers onvoldoende bekend zijn met de mogelijkheden

De Centrale Verwantenraad en de afdeling Vervoer van Talant hebben daarom besloten gezamenlijk de feiten boven tafel te halen. Het doel dat wij daarmee willen bereiken is tweeledig. Ten eerste: duidelijkheid verschaffen over de mogelijkheden van vervoer in vrije tijd aan cliënten en begeleiders. Ten tweede: gemeenten wijzen op de problematiek van onze doelgroep en de behoefte aan eenduidigheid in de regelgeving toelichten. Om te onderzoeken hoe het er voor staat met de kennis en behoefte rondom vervoer in vrije tijd onder cliënten en verwanten, is begin 2010 gestart met de verzending van een vragenformulier. Van de 3200 verzonden formulieren zijn 1175 ingevuld teruggestuurd aan onze werkgroep. Ruim eenderde retour, wij vinden dat een prima resultaat. Met de verzamelde gegevens willen wij de grootste knelpunten willen vaststellen. Op basis van deze resultaten willen wij inhoud kunnen geven aan de beide bovenbeschreven doelstellingen. De verwachting is dat aan het eind van dit jaar concrete resultaten bekend zullen zijn. In InZicht zullen we daaraan dan opnieuw aandacht besteden. Namens de Centrale Verwantenraad, Tjalling Boonstra

InZicht 5

CIZ Centrum Indicatiestelling Zorg. Het CIZ stelt de indicatie, het

Wegwijzer

toegangsbewijs tot de zorg. Indicatie De indicatie geeft de soort zorg en ondersteuning aan en hoeveel uren gemiddeld per week. ZZP Zorgzwaartepakket. Bij een indicatie voor ‘verblijf’ (of ‘verblijf en behandeling’), wordt de indicatie afgegeven als ZZP. Er zijn per zorgzwaarte verschillende pakketten. De zorgaanbieder kan een ZZP niet individueel vertalen naar zorg: met een aantal ZZP’s samen wordt zorg geboden aan een groep cliënten. De individuele afspraken worden gemaakt in ieders Ondersteuningsplan. Budget Aan de indicatie/ZZP wordt een budget gekoppeld, met (soms wisselende) tarieven van de NZA, de Nederlandse Zorgautoriteit. Met de indicatie/ZZP en het budget kan zorg worden aangevraagd bij het Zorgkantoor. AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Hieruit worden ziektekosten betaald die niet onder de ziektekostenverzekering vallen. Voor een ziektekostenverzekering betalen mensen een maandelijkse premie, de AWBZ wordt echter gefinancierd met belastinggeld. WMO Wet Maatschappelijke Ondersteuning. De WMO wordt uitgevoerd door gemeenten en is bedoeld om kwetsbare mensen deel te laten nemen aan de maatschappij. Zorgkantoor Een zorgkantoor, in dit geval Zorgkantoor Friesland, beheert het AWBZ-geld. Zorgkantoor Friesland is iets anders dan zorgverzekeraar De Friesland. Zorg in natura en PGB Een klant kan bij AWBZ- of WMO-zorg kiezen voor zorg in natura (ZIN) of een persoonsgebonden budget (PGB). Bij ZIN gaat het geld vanuit het Zorgkantoor (AWBZ) of gemeente (WMO) rechtsreeks naar de zorgaanbieder van keuze. De zorgaanbieder verantwoordt de uitgaven bij zorgkantoor of gemeente. Bij een PGB gaat het budget naar de klant, waarmee de klant zelf zorg inkoopt. De klant verantwoordt bij gemeente

De vele begrippen en regelingen maken de financiën en regelingen in de zorg voor veel mensen tot een doolhof. Sommige ouders laten hun vragen en onbegrip blijken aan Talant en vermoedelijk hebben meer ouders of verwanten soortgelijke vragen. De financiën bij Talant zijn complex en uiteindelijk is het voor iedere cliënt een individueel verhaal. Toch hopen we enige opheldering te geven met uitleg over de meest voorkomende begrippen en vragen.

of zorgkantoor dan ook zelf de uitgaven. Overhead Geld dat een bedrijf of organisatie aan de eigen organisatie besteedt, ten dienste van de uiteindelijke doelen. Bijvoorbeeld kosten voor administratie, management, personeelszaken, scholing en schoonmaak. Het percentage overhead varieert van 12% voor zeer uitvoerende organisaties tot meer dan 40% voor ministeries. Cliëntgebonden begroting Een overzicht van alle kosten die een cliënt heeft, een persoonlijk huishoudboekje. Kostenoverzicht

Hoe wordt Talant gefinancierd? Voor geïndiceerde zorg krijgt Talant geld uit de WMO en de AWBZ. Bij zorg in natura gaat dat via het Zorgkantoor of een gemeente, bij PGB via de cliënt zelf. Deze budgetten zijn voor personeels- en materieelkosten, zoals voeding en (deels) vervoer. Talant krijgt van de overheid een aparte vergoeding voor huisvesting. Verder wordt voor de ‘extra’s’ steeds vaker een beroep gedaan op sponsors en fondsen, zoals de stichting Vrienden van Talant.

Een overzicht van de kosten die Talant voor de klant maakt en bij de klant in rekening brengt. Dit geldt voor PGB en/of voor kosten voor aanvullende zorg of ondersteuning die niet vergoed worden uit AWBZ of WMO. Factuur Een rekening met het daadwerkelijke bedrag dat de klant aan Talant verschuldigd is. Zakgeld en kleedgeld In het Ondersteuningsplan kunnen afspraken worden gemaakt over kleed- en zakgeld, bijvoorbeeld dat een cliënt iedere week een bepaald bedrag van zijn bankrekening kan halen. Hiervan betaalt de cliënt zaken

Hoe verdeelt Talant het geld? De budgetten die Talant per cliënt ontvangt, worden per cluster (een aantal locaties) in totaal aan de clustermanagers gegeven. Zij maken een begroting voor de kosten voor de zorg en ondersteuning. Een deel van het budget dragen ze af voor overheadkosten en er gaat een bedrag naar Specialistische Functies. Eigenlijk is Specialistische Functies een dienst waarvoor alleen cliënten met de indicatie ‘behandeling’ budget hebben, maar op deze manier kunnen alle cliënten gebruik maken van deze (para)medische specialisten.

als de kapper, sport, cadeautjes of iets lekkers. SVB Deze afkorting wordt gebruikt door zowel de Sociale Verzekeringsbank als de Stichting Vermogens Beheer. De Sociale Verzekeringsbank is de uitvoerder van onder meer kinderbijslag, PGB en TOG (tegemoetkoming ouders van thuiswonende gehandicapte kinderen). De Stichting Vermogensbeheer is er voor financiële belangenbehartiging van mensen met een beperking.

6 InZicht

Hoe kan ik zien of het budget wel aan mijn familielid wordt besteed? Daarover kunnen we inzicht geven per het aantal locaties dat onder een teamleider valt, niet op individueel niveau, omdat die extra administratie veel te duur zou worden. Cliënten en verwanten kunnen zich wel beroepen op het Ondersteuningsplan. Daarin is samen afgesproken hoe de indicatie vertaald moet worden naar de praktijk.

voor doolhof financiën en regelingen eigen bijdrage aan de AWBZ die via het CAK naar de overheid gaat en een bijdrage die Talant vraagt. Alle kosten die iedere burger zelf wordt geacht te betalen, moet ook iemand die AWBZ/ WMO-zorg krijgt, zelf betalen. De bijdrage aan Talant gaat zodoende om diensten die niet door de AWBZ worden vergoed, zoals waskosten. Talant stelt hiervoor een kostenoverzicht op. Op www.cvz.nl/awbzzorgkompas kunt u precies zien wat voor rekening is van een zorgorganisatie is en wat voor eigen rekening is. Wie betaalt het cliëntenvervoer? Vervoer naar een medisch specialist betaalt Talant wanneer de cliënt een indicatie heeft voor behandeling én het vervoer nodig is wegens een aandoening die te maken heeft met de beperking waarvoor de indicatie geldt. In andere gevallen betaalt de cliënt zelf of kunt u een beroep doen op de ziektekostenverzekering of de WMO. Vervoer naar en van dagbesteding betaalt Talant voor cliënten met een indicatie voor vervoer (bij een verblijfsindicatie is hiervoor geen aparte indicatie nodig). Ander vervoer, zoals voor familiebezoek of vrijetijdsbesteding, regelt en betaalt een cliënt zelf. Mogelijk kunt u een vergoeding krijgen uit de WMO.

Het Zorgkantoor en de Nederlandse Zorgautoriteit controleren door Talant bij hen ingediende rekeningen en jaarlijks controleert een externe accountant Talants jaarrekening. Als grote organisatie heeft Talant vast veel overheadkosten. Dat valt mee. In de gehandicaptensector ligt het gemiddelde op 15%, bij Talant bedraagt het percentage overhead 12,9%. Gaan kosten voor gebouwen zoals het Service- en bestuursbureau in Heerenveen ten koste van begeleiding op de groep? Nee. De regels van de AWBZ bepalen dat geld voor huisvesting niet vermengd mag worden met geld voor personeel. Wat valt onder de AWBZ en de WMO? Voor verstandelijk gehandicaptenzorg gaat het bij de AWBZ momenteel om persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding, dagbesteding, behandeling en/of verblijf. De overheid wil de AWBZ afbouwen. Instellingen moeten de regeling nu strakker doorvoeren, waardoor bijvoorbeeld

(begeleiding bij) vrijetijdsbesteding niet met AWBZ-geld bekostigd kan worden. Ook zijn de indicatie-eisen voor begeleiding strenger geworden, waardoor sommige mensen met een lichte beperking minder ondersteuning vergoed krijgen. Een deel van de AWBZ wordt overgeheveld naar de WMO, wat gehandicaptenzorg betreft tot nu toe huishoudelijke hulp. Onder de WMO vallen ook zaken als taxivervoer in vrije tijd en aanpassingen in een woning. Kan ik beter kiezen voor een PGB of voor zorg in natura (ZIN)? Dat verschilt per persoon. Bij ZIN komt de zorg van één aanbieder, terwijl u een PGB over meer aanbieders tegelijk kunt verdelen. Bij een PGB moet u wel zelf alles uitzoeken en regelen en zelf de uitgaven verantwoorden bij Zorgkantoor of gemeente. Sommige mensen schakelen een PGB-bureau in, maar daarvoor moet u wel betalen. Ik betaal al een eigen bijdrage. Waarom krijg ik ook nog rekeningen van Talant? Er zijn twee soorten eigen bijdrage: de inkomensafhankelijke

Heeft u meer vragen? Voor financiële vragen specifiek over een cliënt of zorginhoudelijke vragen, kunt u terecht bij de teamleider of eventueel de clustermanager. Meer globale vragen over financiën en regelingen kunt u schriftelijk stellen, per e-mail: [email protected] of per post: Talant, Planning & Control, Vragen over financiën, postbus 303, 8440 AH Heerenveen

Mijn familielid krijgt minder zorg op de groep dan anderen. Klopt dat wel? De hoeveelheid zorg wordt bepaald door de indicatie, bij een verblijfsindicatie uitgedrukt in een ZZP. Het kan zijn dat uw familielid een ander ZZP heeft dan anderen. Daarnaast is het aantal uren per ZZP een gemiddelde en wordt een ZZP niet individueel vertaald naar zorg, maar per groep. Dit kan betekenen dat bij cliënten met hetzelfde ZZP niet iedereen iedere dag hetzelfde aantal uren zorg krijgt. Denkt u toch dat er sprake is van een fout, neem dan contact op met de teamleider. De begeleiders hebben geen tijd meer om met onze dochter te wandelen, maar er staat wel een groot kantoorgebouw in Heerenveen. Gebouwen worden niet gefinancierd uit het budget voor begeleiding. Een grote organisatie vergt overigens meer kantoorpersoneel (en dus meer kantoorruimte), maar in verhouding minder dan een kleine organisatie. Dat er minder tijd is voor de leuke dingen – ook al zijn het heel gewone en toch belangrijke activiteiten als wandelen – gaat ook de medewerkers van Talant aan het hart. Het komt door de aanscherping van de AWBZ. De rol van familie, vrienden en vrijwilligers wordt zo steeds belangrijker. Dit is ook wat de overheid voor ogen heeft.

InZicht 7 InZicht 7

Naam Natascha Eekhof Woonplaats Sneek Woont begeleid in een groep van acht mensen bij Philadelphia Natascha is na deze week verhuisd naar een woning voor zeven mensen. Ieder heeft een eigen appartement. Werk Supermarkt Attent in Oppenhuizen, een werkproject van Talant Vrije tijd muziek luisteren, lezen, computeren, tv kijken, fietsen en zwemmen.

en iets v e g o N uit de



Natascha is bezig met haar favoriete klus: bestellingen klaarmaken.

Maandag

Dinsdag

Om 6.30 uur gaat mijn wekker af. Tot 8.00 uur ben ik bezig me klaar te maken om naar mijn werk te gaan. Om 8:00 uur ga ik op mijn fiets naar mijn werk. Op maandag moet ik eerst met een doekje en dettol alle deurklinken en lichtknopjes en kranen schoonmaken en de wc. ’s Middags moet ik de afwas doen. Het is dan ook bijvuldag. Soms ga ik vanuit mijn werk de stad in maar meestal ga ik dan naar huis. Thuis drink ik een kopje koffie en om 17.15 uur ga ik de tafel dekken. Daarna eten we. Om 20.00 uur douch ik met toezicht. Dan kijk ik nog even tv. Ik kijk graag naar horrorfilms en spannende series, zoals Ghost Wisperer en the Mentalist. Ook ziekenhuisseries vind ik leuk, vooral Grey’s Anatomy en House. Om 21.30 uur luister ik even muziek en ga dan lekker slapen.

6.30Mijn wekker gaat. Om 8.00 uur vertrek ik op mijn fiets naar mijn werk. Ik ben er om 8.30 uur en begin met de zuivel en kijk of alle datums goed zijn. Van 9.30 tot 10.00 uur heb ik koffiepauze. Om 10.00 maak ik de bestelling klaar voor de Frittemahof. Hierna ga ik spiegelen en van 11.45 tot 12.30 heb ik lunchpauze. Hierna ga ik verder met spiegelen of moet ik schoonmaken. Dan ga ik weer op de fiets naar huis. Thuis plan ik mijn dag met de leiding en praat mijn dag met de leiding door. Daarna ga ik vaak relaxen. Om 17.15 uur dek ik de tafel en om 17.30 uur gaan we eten. Na het eten relax ik nog even en ga dan lekker in bad. 19.30 uur drink ik thee en om 21.30 uur ga ik op bed.

8 InZicht

Tijd om de tafel te dekken.

De week van Natascha Eekhof Woensdag 6.30 uur De wekker. Ik maak me klaar om om 8:00 uur naar mijn werk te fietsen. 8.30 uur Ik ben begonnen met het bijvullen van de zuivel. De baas heb ik geholpen met het bijvullen van de dierenbenodigdheden en heb derving (spul wat over datum is) gescand. Bij thuiskomst heb ik een kopje koffie gehad en heb ik mijn dag verder gepland met de leiding.

Donderdag . pakken s a t s t fie

De wekker gaat weer om 6.30 uur. Op het werk ben ik begonnen met het spiegelen. Na de pauze heb ik bestellingen klaargemaakt en na de pauze de koekjes bijgevuld. 15.30 uur Lekker naar huis en koffie gedronken. Daarna dvd gekeken met Marieke: K3 in concert. Marieke woont in

Vrijdag Ik word weer gewekt om 6.30 uur. Om 8.00 uur fiets ik naar mijn werk. Om 8.30 uur ben ik begonnen met het bijvullen van de zuivel en ben ik bij alle koelingen langs gegaan om de derving op te zoeken, zodat die weg kon. Daarna heb ik de derving weggescand. Om 9.30 uur ben ik om pauze gegaan tot 10.00 uur.

Marieke is mijn huisgenoot én vriendin.

Zaterdag Lekker uitgeslapen tot 8.30 uur. Tot 9.00 uur tv gekeken. Ontbeten en daarna koffie gedronken met de leiding. Gerelaxt op mijn kamer en daarna met de leiding mijn dag gepland.

De ramen lappen.

Zondag Uitgeslapen tot 8.30 uur. Rustig wakker geworden tot 9.00 uur. Daarna ontbeten en lekker tv gekeken op de groep. Om 11.00 uur hebben we met de leiding en

Daarna ben ik met de laptop bezig geweest. Ik doe graag spelletjes en typ ook wel teksten over, zoals songteksten. Na het tafel dekken heb ik om 17.30 uur gegeten, even tv gekeken en daarna gedoucht met toezicht. Om 20.00 uur lekker thee gehad met fruit. Toen heb ik Hart in actie gekeken en mijn pleegmoeder en beppe gebeld. Ik heb namelijk op woensdag belavond. Om 21.30 uur gaat het licht weer uit en ga ik slapen.

hetzelfde huis en is ook mijn vriendin. Zelf hou ik van muziek als Pink, Spice Girls en Backstreet Boys. Na de dvd heb ik de tafel gedekt en heb ik lekker gegeten. Nog even gerelaxt en toen ben ik in bad gegaan. Daarna heb ik weer koffie gedronken en mijn kamer opgeruimd. Om de week ga ik het weekend naar huis en moet ik op donderdag mijn hele kamer schoonmaken. Uitgebreid mijn tanden gepoetst. Om 9.30 uur ben ik gaan slapen.

Toen heb ik gewacht tot de vrachtwagen er was en heb ik de zuivel en de toetjes bijgevuld. Tot 12.15 uur heb ik gewerkt en ben toen naar huis gegaan. Thuis heb ik lekker een broodje gegeten en gerelaxt. Soms douch ik vrijdagmiddag ook wel eens als ik dan naar huis ga. Dit weekend was ik op de groep en heb de hele middag lekker rustig aangedaan. Toen iedereen uit zijn werk kwam hebben we samen koffie gedronken en heb ik gerelaxt tot ik tafel moest dekken en eten. Hierna heb ik gedoucht en lekker lui gehangen.

Hierna heb ik geluncht. Toen heb ik mijn kamer schoongemaakt en de ramen gelapt. Heb hierna weer even gerelaxt en rond 16.00 uur op de groep koffie gedronken. Na de koffie ben ik naar mijn kamer gegaan. Om 18.00 uur hebben we gegeten. Ik heb op mijn kamer tv gekeken en later op de groep. Om 23.00 uur ben ik gaan slapen.

Marieke koffiegedronken. Daarna heb ik lekker tv gekeken op de groep. Een broodje uit het vuistje gegeten en een hele luie middag gehad. Daarna lekker gegeten en weer een relaxende avond gehad. Ben om 9.30 uur gaan slapen.

tekst Natascha Eekhof met hulp van begeleidsters. Kleine foto’s stagiaire Ymke de Jong.

InZicht 9 8

Gezond en fit op De Reling Roosvicee in plaats van frisdrank, veel rauwkost en elke dag zelf koken. Op locatie De Reling in Heerenveen is het roer helemaal om. Het onderwerp gezondheid is het gesprek van de dag en alle bewoners én medewerkers doen mee aan het door moeder Marga Dommershuijzen ontwikkelde project ‘Gezond op De Reling’. Vooral het samen doen blijkt belangrijk te zijn.

Marga Dommershuijzen is naast moeder van bewoonster Trisia een diëtiste die zich richt op gezond eten en leven. Het gebruik van pure en onbewerkte producten staat bij haar centraal. Haar dochter is al jaren te zwaar en ze probeerde al een tijd om haar een ander voedingspatroon te geven. Samen met haar persoonlijk begeleider stelde ze plannen op, maar het bleef lastig om als enige in de groep vast te houden aan een ander eetpatroon. Samen met haar man komt Marga drie keer per week op De Reling langs en ze hoorde dat veel ouders hadden aangegeven dat hun kinderen te zwaar waren. Ze besprak de situatie met teamleider Aukje de Vries “Ik weet dat een verandering van eet- en leefpatroon alleen werkt als je er met het hele team achter staat”, zegt Marga Dommershuijzen. “Door gezond leven een thema te maken binnen de groep en er samen aan te werken, kun je de leefstijl echt veranderen. Gelukkig was Aukje het met me eens.”

Te weinig kennis Een gezond eet- en leefpatroon begint met kennis. Zowel bij de leiding als bij bewoners. Aukje is daarom blij met de inzet van Marga. “Tijdens de opleiding is er weinig aandacht voor goede eet- en leefgewoontes”, zegt Aukje “We denken te weten wat goed voor ons – en dus voor bewoners – is, maar dit doen we niet onderbouwd. Als we de

10 InZicht

bewoners willen helpen om gezonder te leven, moeten we allemaal bewust zijn van wat gezond is en weten hoe we bewoners daarbij kunnen helpen.” Marga stelde een gezondheidsplan op. Vanaf 1 maart is het thema gezondheid een belangrijk onderdeel van De Reling. Aukje zegde de maaltijdvoorziening op - iedere locatie kan kiezen voor deze voorziening of zelf koken en stelde activiteitenbegeleiders aan om bewoners te helpen bij het koken. Aukje: “Eén van de bewoners heeft een indicatie voor dagbesteding op De Reling en ik zag kansen om activiteitenbegeleiders aan te nemen die én de dagbesteding kunnen uitvoeren én kunnen koken. Een bijkomend voordeel van zelf koken is dat je seizoens­groenten kunt gebruiken en dus niet veel geld kwijt bent. Zo besparen we veel op de maaltijden.”

Workshops Eén keer per maand schuift Marga aan bij het teamoverleg om workshops te geven over gezonde voeding. Activiteitenbegeleider Joke de Ruiter vertelt dat het team regelmatig met open mond naar Marga zit te luisteren. “Marga laat ons zien dat we nog veel kunnen leren! We leren dat koolhydraten omgezet worden in vet en ze geeft ons tips hoe we met minder koolhydraten kunnen koken. Ook leert ze ons dat onbewerkte producten beter

zijn en we niet te veel gebruik moeten maken van suikervervangers.” Marga vult aan: “Het gaat niet om snel afvallen; gezondheid staat voorop. Stoffen die niet goed voor het lichaam zijn, willen we dus liever niet gebruiken.”

Geuren uit de keuken Niet alleen het team krijgt uitleg van Marga, ook met de bewoners heeft ze wekelijks gesprekken over gezondheid. Ze worden elke week gewogen en kunnen bij activiteiten­­-

Arts Talant: Door de nadruk te leggen op gezondheid in brede zin en niet op een probleem, voorkom je een negatieve invalshoek, vindt Wendie Kiers, Arts-VG en eerste geneeskundige bij Talant. “De Reling pakt dat goed aan: het hele team en alle bewoners gaan gezamenlijk aan de slag om gezond en fit te worden. Gezonde voeding en beweging worden zo onderdeel van het wonen. De Reling is daarmee een goed voorbeeld voor de overige locaties.” Net als in de rest van de samenleving worden ook cliënten van Talant steeds zwaarder en bewegen ze minder. Daar is bij Talant oog voor en het is mooi wanneer ouders het voortouw nemen om er samen

Bovendien kan slechte voeding gedrags­ problemen verergeren. Je ziet dat bewoners, ook al zijn we nog maar een paar maanden bezig, dankzij goede voedingsstoffen lekkerder in hun vel zitten en rustiger zijn.” Bewoner André, die dol is op drummen, is blij met het gezondheids­ beleid op De Reling. “Ik wil graag een paar kilo afvallen en ik heb veel energie nodig voor het drummen. Nu we anders eten, gaat dat heel goed. Ik vind het ook erg lekker. Vroeger lustte ik geen paprika, maar Joke kookt heel lekker en nu lust ik ze wel.” Zijn buurman Frans heeft wat meer moeite met het eten. “Maar het is wel leuk om er met z’n allen mee bezig te zijn. Joke kookt lekker, maar ik hou niet zo van rauwkost.” Praten over gezondheid moet volgens Aukje veel vanzelfsprekender worden. “Breng het niet als een probleem, maar als iets dat leuk is. Zo gaan we ook met bewegen om. Als onze locatie is goedgekeurd als stageplek voor studenten van sportopleiding CIOS, komen hier stagiaires die vrijwilligers gaan werven en opleiden om met onze bewoners te bewegen. Dan pas zijn we helemaal gezond en fit op De Reling!”

Op De Reling in Heerenveen wordt samen gezond geleefd. V.l.n.r. Frans Massink, Andre Kras, teamleider Aukje de Vries, moeder Marga Dommershuijzen, Trisia Dommershuijzen en Astrid Andrea.

Voel je goed!

begeleiders Joke de Ruiter en Jaël Frenay aangeven wat ze graag willen eten. Bewoners die in de toekomst zelfstandig gaan wonen, krijgen extra uitleg over wat gezond is en wat niet. Ze gaan mee met boodschappen doen, helpen bij het samenstellen van het bood­ schappen­lijstje en assisteren bij het koken. “Als bewoners nu aan het eind van de middag thuiskomen, ruikt het hier vaak heerlijk”, zegt Aukje. “De geuren die uit de keuken komen en het gezamenlijk koken zorgen voor een heel

Gezondheid en bewegen is een thema dat binnen Talant steeds meer aandacht krijgt. Samen met stichting Vrienden van Talant en in overleg met de Centrale Verwantenraad is een plan in de maak: ‘Voel je goed!’. Daarin komen allerlei ideeën over hoe de organisatie de komende vier jaar met gezondheid aan de slag wil. Er zijn al verschillende initiatieven binnen Talant. De intensieve cursus voor cliënten Gezond en Wel bijvoorbeeld, die Open Leercentrum Fryslân na de zomervakantie weer start. Voor meer informatie: www.olfryslan.nl of 0513 – 65 51 80.

gezellige sfeer. Het is mooi om te zien dat het gezonder leven op De Reling meteen ook voor gezelligheid zorgt.”

Bewustwording Een gezond leven start met bewustwording. “Het is in onze cultuur ingebakken om mensen met een verstandelijke beperking te vertroetelen”, zegt Marga. “Maar dat ze daardoor te zwaar worden, vatbaar worden voor allerlei ziektes en sneller oud worden, weet men vaak niet.

“We moeten het goede voorbeeld geven” iets aan te doen. Wel geeft het feit dat een ouder zo’n initiatief als op De Reling moet nemen ook een wat ongemakkelijk gevoel: heeft Talant misschien een steekje laten vallen? “We richten ons als medici en paramedici nu vooral op individuele problemen. We hebben ook zelf een diëtist in dienst, maar wij zien cliënten pas als die klachten hebben en daarom ondersteuning vragen van een arts en diëtist. Maar als een cliënt zijn ongezonde eet- en leefstijl niet als een probleem ziet, wat doe je dan? Het is een lastig dilemma, doordat autonomie bij Talant voorop staat. We willen niet betuttelend zijn en cliënten opleggen dat ze bijvoorbeeld moeten afvallen en meer bewegen”, zegt Wendie Kiers. “Toch is het

wel een onderwerp waar we meer mee moeten doen. Ik vind dat we cliënten het goede voorbeeld moeten geven. Dat begint bij het aanbieden van gezonde voeding. Wat is precies twee ons groente? En welke voedingsstoffen hebben we per dag nodig? Deze kennis is nu nog te weinig aanwezig binnen Talant. We zouden in ons scholingsaanbod voedingsleer moeten opnemen, zodat alle medewerkers op de hoogte zijn.”

Zweten Kennisoverdracht is volgens haar een belangrijke eerste stap. Ook ouders zouden in een vroeg stadium al informatie moeten krijgen over gezonde voeding voor hun nog

thuiswonende kind om overgewicht en een ongezonde leefstijl te voorkomen. Voor cliënten die bij Talant wonen, is motivatie een belangrijk punt. “Bewegen is lang niet voor alle cliënten leuk. Je wordt er moe van en gaat ervan zweten. Het is daarom belangrijk om erachter te komen wat cliënten qua beweging leuk vinden en wat hen motiveert. Daar moeten begeleiders, naast de aandacht voor gezonde voeding, tijd in investeren en op inspelen, eventueel met behulp van vrijwilligers. Bewegen moet leuk zijn en gezond eten lekker. Met die invalshoek is aandacht voor een gezonde leefstijl absoluut geen straf en daar gaan we de komende tijd hard mee aan de slag.”

InZicht 11 10

Stemmen over zorg CDA Ingrijpen in salarissen medisch specialisten. Minder regulering en meer eigen initiatief, maar geen volledige marktwerking. Beter vormgegeven eigen risico. Behoud zorgtoeslag. Kortdurende zorg en hulp bij wonen uit de AWBZ. Afhankelijk van het inkomen huurtoeslag, eigen bijdrage intramurale zorg kan dan vervallen. Eventueel voor overige verblijfskosten een beroep doen op de WMO. Geen vermogenstoets. Zorgkantoren afschaffen, uitvoering van AWBZ en basisverzekering onderbrengen bij een zorgverzekeraar naar keuze. Persoonsgebonden Budget (PGB) behouden. PvdA Salarissen van medisch specialisten beteugelen. Geen verdere marktwerking. Zorg kleinschaliger en in buurt organiseren. Minder bureaucratie. Premie zorgverzekering meer inkomensafhankelijk, zorgtoeslag overbodig. Terughoudend met eigen bijdragen, eigen bijdrage inkomensafhankelijk, compensatie voor chronisch zieken/gehandicapten. Samenwerking gemeenten, politici, organisaties en werkgevers voor participatie van mensen met een beperking. Betere bruikbaarheid en toegankelijkheid van gebouwen, treinstations en bushaltes en van informatie op (overheids)websites. Christenunie Hogere eigen bijdragen zorgverzekering en AWBZ, naar draagkracht. Eigen risico inkomensafhankelijk. Beperking basispakket. Eigen bijdrage bij onnodig gebruik eerste hulp/ziekenhuis. No-claimkorting afschaffen. Compensatie voor duurdere zorgpremie. Grondwettelijk verbod op discriminatie van mensen met een beperking. AWBZ glashelder omschrijven. VVD Eigen risico v 300; huisarts onder eigen risico. Beperking basispakket. Wie meer gebruik maakt van zorg betaalt meer, maar bij hoge zorgkosten blijft slechts een klein deel voor eigen rekening. Onnodige bureaucratie

Weet u al op wie u gaat stemmen op 9 juni? We hebben voor u de standpunten over zorg samengevat. Bekijk voor de hele omschrijvingen en de overige standpunten de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen.

afschaffen. Geen vergoeding voor wonen en levensonderhoud. AWBZ beter afstemmen op wensen van gebruikers en kwaliteit omhoog. Zorgkantoren afschaffen en uitvoering AWBZ en zorgverzekeringswet door zorgverzekeraars. Een helder omschreven polis vervangt de huidige indicatiestelling. Toekomstbeeld: zorgverlener bepaalt, net als in curatieve zorg, of het nodig is, zorgverzekeraar controleert achteraf. PGB blijft belangrijk alternatief.

Groenlinks Eigen risico en financiering meer inkomensafhankelijk. Zorgtoeslag afschaffen. Geen marktwerking. Zorg kleinschaliger en in directe omgeving organiseren. Een vermogenstoets voor de AWBZ. Wonen uit AWBZ, voor sommigen vervangen door huursubsidie. AWBZ grotendeels overhevelen naar publieke basisverzekering. Zorgverzekeraars zonder winstoogmerk voeren deze verzekering uit. Op de zorg wordt niet bezuinigd. Kilometerbudget gehandicapten verhogen. Gebruik taxi voor bus- en treintarieven, zo lang openbaar vervoer niet goed toegankelijk is voor gehandicapten. D66 Geen eigen risico. Eigen bijdrage 10%, maximaal v 400 per jaar. Basispakket beperken. Sparen voor zorg op de oude dag. Basiszorg blijft gegarandeerd. Poortwachtersrol van huisartsen versterken. Uitbreiden en financieren van zorgnetwerken rondom zorgvragers. AWBZ terug naar de kern: zware langdurige zorg. Zorg, service en wonen scheiden. PGB zo vaak mogelijk toepassen. Een balans vinden tussen marktwerking en publiek aanbod en tussen solidariteit en eigen verantwoordelijkheid. PVV Niet winst maar de patiënt dient centraal te staan. Iedereen heeft recht op de beste zorg die hij kan krijgen. Pas op de plaats wat betreft uitbreiding marktwerking en stelselwijzigingen: eerst ruimte voor goede zorg creëren. Geen verhoging van het eigen risico. Tienduizend

Voorstellen voor bezuinigingen De gekozen Tweede Kamer en het nieuwe kabinet zullen zich buigen over de voorstellen van ambtenaren voor bezuinigingen. Enkele voorstellen voor de zorg: • Eigen risico omhoog van 165 tot 775 euro • 5 Euro per bezoek aan de huisarts • Eigen bijdrage geneesmiddelen 15% • Versobering AWBZ. Onder meer verhoging van de eigen bijdragen en geen vergoeding meer voor de eerste 90 minuten persoonlijke verzorging per week; voor zorg korter dan zes maanden; voor zorg voor mensen met een IQ hoger dan 70 in plaats van 85.

12 InZicht

extra handen aan het bed in verpleeg- en verzorgingshuizen. Korten op salaris specialisten en zorgbestuurders. Meer rechten voor ouderen en gehandicapten in zorginstellingen en rechten afpakken van gevangenen.

SP Geen eigen risico. Inkomensafhankelijke ziektekostenpremie. Zorgtoeslag overbodig. Extra investeren in de zorg. Verdere marktwerking stoppen en op termijn terugdraaien. Gemeenten moeten daadwerkelijk voldoende financiële ruimte hebben om de WMO uit te voeren. AWBZ verbeteren in plaats van uitkleden. Zorgzwaartepakketten omvormen tot betere betaalvormen, op basis van zorgvraag, personeelsbezetting en omgevingseisen.

Partij voor de Dieren Geen verhoging eigen risico, geen eigen bijdrage voor huisarts. Streven naar kleinschalige voorzieningen op lokaal en buurtniveau in gezondheidszorg. Marktwerking onwenselijk. Meer verantwoordelijkheid aan mensen op de werkvloer en minder aan managementlagen.

SGP Eigen risico geleidelijk en inkomensafhankelijk verhogen, huisartsbezoek buiten eigen risico. Chronisch zieken met lage inkomens minder eigen risico dan nu. Beperking basispakket. 25% minder regeldruk in de zorg. De AWBZ moet blijven voor mensen met een chronische ziekte of beperking. Wonen en zorg scheiden, beroep doen op huurtoeslag. Eigen bijdrage voor AWBZ dan beperken. Participatiebudget voor mensen die begeleiding en ondersteuning zelf willen en kunnen regelen. Tot die tijd mogelijkheid voor PGB. Goede toegankelijkheid openbare gebouwen en openbaar vervoer en beter vervoer van deur tot deur voor mensen met een beperking.

Trots op Nederland Marktwerking in de zorg. Woningen ontwikkelen waar drie generaties samen kunnen wonen en voor elkaar zorgen. Minder premie voor mensen die letten op hun gezondheid. Zorg kan ook internationaal worden ingekocht. Bureaucratie bestrijden met reorganisatie en overheadreductie. Arts, verplegend personeel en patiënt staan centraal in de zorg, niet de managers. Fraudegevoeligheid AWBZ aanpakken en minder instellingen voor uitvoering van de AWBZ. AWBZ afslanken. De AWBZ moet er vooral zijn voor langdurige zorg voor ouderen en gehandicapten.

Als teamleider heeft Carine Dijkstra meer contact met ouders, cliënten en medewerkers.

Teamleider belangrijke nieuwe functie Talant Nieuwe Stijl

“Ontmoeting en betrokkenheid, daar gaat het om”

Voor ouders en verwanten is de teamleider de nieuwe functie binnen Talant Nieuwe Stijl waar zij het meest mee te maken hebben. De teamleider is vergelijkbaar met het voormalige locatiehoofd, maar werkt dichter op de locatie. Carine Dijkstra is teamleider Dagbesteding Noordoost. “Doordat we nu dichter op de locaties zitten, hebben we meer contact met cliënten, medewerkers en verwanten. Daardoor zijn we ook zorginhoudelijk meer betrokken.”

Voorbeeldfunctie

Een locatiehoofd werkte vaak vanuit kantoor buiten de locatie. Het hoofd stuurde vrij grote teams aan en was onder andere financieel verantwoordelijk. Door de fysieke afstand tot medewerkers, cliënten en verwanten was er minder contact dan wenselijk. Daar is nu verandering in gekomen. De teamleider is niet langer verantwoordelijk voor de financiën, zit dicht op de locaties en stuurt minder locaties en daarmee kleinere teams aan. De teamleider is ook zorginhoudelijk meer betrokken. “Zo zit ik nu bij alle onder­steunings­ planbesprekingen van de cliënten waar ik verantwoordelijk voor ben”, zegt Carine Dijkstra. “Door meer uren door te brengen op

Klantgerichtheid is een thema dat binnen Talant Nieuwe Stijl voorop staat. Bejegening is daar een belangrijk onderdeel van. Alle mede­­werkers gaan een training volgen en ook teamleiders hebben hierin een voorbeeld­ functie. “Als teamleider hoor en zie je nu meer”, zegt Carine. “Door openheid in het team en door met elkaar scherp te blijven op dingen die we zien, kan de zorg alleen maar beter worden. Cliënten spreken mij soms rechtstreeks aan over zaken die ze wel of niet goed vinden gaan. Het is dan belangrijk dat eerst de begeleider met de cliënt in gesprek gaat. Hij of zij blijft het eerste aanspreekpunt. Mochten ze er samen niet uitkomen, dan schuif ik aan bij het gesprek.”

de vier locaties waar ik teamleider ben, proef ik de sfeer en ontmoet ik medewerkers en cliënten. Als teamleiders kunnen we zo meer feeling houden met wat er op de locaties gebeurt en weten we sneller wat er speelt. We spreken elkaar aan op zaken die we zien, zowel de punten waar we met elkaar van kunnen leren als ook de positieve zaken. Niks werkt zo stimulerend als een compliment!”

Bekend gezicht De teamleider wordt steeds meer een bekend gezicht. “Het is goed dat de teamleider bekend is bij iedereen”, zegt Carine. “Ik wil bijvoorbeeld minimaal één keer per jaar een bijeenkomst houden voor cliënten en verwanten, zodat we elkaar op een informele manier kunnen ontmoeten. We zitten nu nog in de afronding van het nieuwe functie- en salarisgebouw, waardoor deze ontmoetingen nog niet overal hebben kunnen plaatsvinden. Maar daar waar ze nog niet zijn geweest, gaat dit zeker gebeuren. Gewoon, een leuke middag, zodat we elkaar beter leren kennen.” Laagdrempeligheid is belangrijk, ook buiten deze ontmoetingen. Carine: “Belangrijk is wel dat we niet de taak van de persoonlijk begeleiders overnemen. Zij houden de dage­lijkse zorg in de gaten en zijn eerste contactpersoon voor cliënten en verwanten. Uiteraard kunnen cliënten en verwanten wel altijd bij ons terecht met vragen over financierings­vormen of inhoudelijke kwesties. En ook als er zaken verbeterd kunnen worden of als ze goede suggesties hebben, horen we dat graag. De deur is altijd open.”

InZicht 13

Talant in de aanbieding

Eetcafé De Stal Wat

E etcafé met een groot terras. Lunchgerechten, á la carte menu’s, weekmenu, arrangementen en catering. Voor bijeenkomsten hebben we een aparte zaal voor 20 personen.

Wie 

Er werken 16 cliënten, 2 begeleiders en 2 stagiaires.

Waar 

 otstergaastweg 42, 8452 LB Nieuweschoot R (vlakbij Heerenveen), tel. 0153 - 63 02 12, website: www.eetcafedestal.nl.

Open 

 insdag t/m vrijdag 10:00 - 20:00 uur, D zaterdag 15:00 - 20:00 uur, zondag 13:00 - 20:00 uur. Maandag gesloten.

Dagmenu

incl. nagerech t

w 7,00*

* Geldig t/m september 2010. Alleen tegen inlevering van deze bon.

Het cliëntenvervoer Gerrit

Vroeger reed ik toen ik nog in Burgum woonde met een taxibus mee. Dit werd door het dagcentrum geregeld, ook werden hier clubavonden op het Kihool in Burgum mee gereden. Het was niet altijd leuk in de bus omdat de chauffeur niet leuk was. Later toen ik in Oosterwolde kwam wonen en op het dagcentrum in de Luwte kwam, heb ik ook gebruik gemaakt van de bus, toen was het busje nog bij het dagcentrum. We gingen hier mee naar cursussen in Heerenveen en later in 1998 naar het Friesland College. Toen ik in de bus van het dagcentrum meereed vond ik het wel gezellig want er was altijd een leuke chauffeur, Gradus die nu ook nog rijdt voor Oenema. Hij zorgde er voor dat we altijd op tijd bij school waren en ook weer op tijd op het werk. In de bus zaten ook andere cliënten die ook naar het werk gingen, op de terugweg zaten we altijd met mensen van mijn school in de bus. Ik vond het wel leuk om met deze cliënten in de bus te zitten. Het was soms wel druk. In mijn vrije tijd als ik wegga, ga ik met het openbaar vervoer bijvoorbeeld naar mijn vrienden, dan ga ik niet met de taxi. Ik bestel wel eens een taxi als ik naar de tandarts toe moet, want mijn tandarts woont in Oosterwolde bij de flipo brug, ik neem een taxi omdat ik dan sneller bij de tandarts ben, als ik loop ben ik bang dat ik te laat ben en het heeft ook een reden. Omdat ik dan als ik loop veel met de tandarts bezig ben, daarom de taxi. De taxi betaal ik zelf. Om over het vervoer terug te komen. In 1998 toen ik net

14 InZicht

naar het Friesland College toe ging was volgens mij het vervoer nog vrij, later moest er betaald worden. Er is bij mij een fout opgetreden, ik weet niet waar de fout zit. Het is zo, ze hebben mij toen er een prijs voor het vervoer kwam nooit op betalen gezet, zodat ik zonder te weten zwart reed, ik had niets in de gaten er is nooit met mij over gesproken dat ik zwart reed. Niet bij wonen en niet bij het werk. Dat is sinds drie weken dat ik van de chauffeur kreeg te horen dat ik niet meer met de taxibus mocht meerijden. Omdat ik niet had betaald. Ik ben ook benieuwd of er meer cliënten of ouders en verzorgers zijn die dit ook hebben dat er niet is betaald, of ben ik het alleen. Ze mogen me mailen aan [email protected] wie weet kan ik hier nog het een en ander over schrijven in een volgend artikel. Mensen zonder beperking moeten het vervoer meestal zelf betalen. Wat ik vind is dat iedereen gelijk behandeld moet worden, ook met het vervoer, dus dat alle mensen dan zelf moeten betalen. Maar het moet aan het wonen liggen dat er wordt betaald voor het vervoer en het vervoer moet er op toezien dat het geld binnen is van iedereen, zodat er geen zwartrijders meer zullen zijn. Ik wou graag meer reacties ontvangen zo dat ik via die reacties, weer een artkel kan schrijven over het vervoer.

Gerrit Miedema werkt bij dagbesteding De Brink in Oosterwolde en een ochtend per week bij Bureau Communicatie. Hij schrijft ook columns voor www.talant.nl.

andernieuws Dagje uit? Kijk op cliëntensite De eventuele vakantie is vast al geboekt, maar bent u met cliënten op zoek naar tips voor een dagje uit, kijk dan ook eens op de website van Talant.

Op www.talant.nl > cliënten > iets doen > agenda of vrije tijd’ kunt u informatie vinden voor uitstapjes. Weet u zelf iets leuks? Laat het weten aan de webmaster. Dat kan via ‘laat u horen > ideeën’.

Moeder op afstand Inge Ketelaar-Blokpoel schreef een boek over wanneer je kind met een beperking niet langer thuis kan wonen. Het is haar derde verhalenbundel, getiteld Moeder op afstand. De schrijfster heeft een zoon met een autisme spectrum stoornis (ASS) en een licht verstandelijke beperking. Ze was leerkracht basisonderwijs en is later gaan werken in een dagcentrum voor mensen met een verstandelijke beperking. Het boek bevat thema’s als vertrouwen opbouwen met begeleiders, twijfels, de norm dat je kind thuis hoort te wonen, moederschap op afstand, loslaten en vasthouden en tips voor ouders. Inge Ketelaar-Blokpoel verwacht dat zowel ouders als professionals veel aan het boek kunnen hebben. Ze geeft ook lezingen en bijdragen aan cursussen. Meer informatie: www.jelmereninge.nl en www.ik-ben.info.

Kom prokkelen bij Ludingawaard Onder de noemer Prokkel worden op vrijdag 11 juni in en rondom MFC Ludingawaard in Leeuwarden activiteiten georganiseerd voor mensen met en zonder verstandelijke beperking. Dit gebeurt tijdens de Verstandelijk gehandicapten 2daagse.

Uitvaartbegeleiding voor mensen met beperking

De bedoeling van ‘prokkelen’ is elkaar beter te leren kennen, door samen dingen te doen. Door het hele land worden activiteiten georganiseerd, door ondernemers, particulieren, woningcorporaties, welzijnsinstellingen en mensen met een beperking zelf. In Leeuwarden staat de Prokkel in het teken van straattheater. Beleveingshteater Rakmak verzorgt een optreden en er wordt in samenwerking met het Leger des Heils een modeshow gehouden. Voor deze en andere activiteiten kunt u tussen 13:00 en 16:00 uur terecht bij MFC Ludingawaard aan Ludinga 12 in de Leeuwarder wijk Bilgaard.. Meer informatie: www.prokkel.nl

Een medewerker van Talant heeft een bijzondere neventak: naast haar werk bij Talant als ambulant begeleider biedt Joke Zwaagstra uitvaartbegeleiding, toegespitst op mensen met een verstandelijke beperking. “De manier van afscheid nemen is van grote betekenis voor het begrijpen en verwerken van verdriet. Voor de doelgroep van Talant is het vooral belangrijk om rituelen en symbolen te gebruiken, zoals een kaars die je samen uitdooft, ballonnen met wensen of wens­ hartjes”, zegt Joke Zwaagstra. Ze heeft een opleiding

uitvaartbegeleiding gevolgd en daarna ‘Goudsjeblom afscheidsbegeleiding’ heeft opgezet. Ook is ze te rade gegaan bij Talants geestelijk verzorgers. Zij begeleiden in alle gevallen op (aan)gepaste wijze het afscheid nemen op een groep of woning. Bij een uit­vaart in een aula, kerk of crematorium kan ook een beroep worden gedaan op Joke Zwaagstra voor bijvoor­beeld onder­ steuning in het rouwproces, verzorgen van een toe­ spraak of ondersteunen bij een eigen bijdrage aan het afscheid. U kunt haar bereiken via de geestelijk verzorgers van Talant: [email protected], tel. 06 - 13 75 92 23.

It giet oan op de Wissel In Beetsterzwaag lijken ze geen genoeg te krijgen van de winter. Het zomerfeest op zaterdagmiddag 26 juni staat in het teken van de elfstedentocht.

Het feest ‘giet oan’ in ’t Trefpunt voor cliënten die wonen op de Wissel, de Utgong, Beetsterweg en de Lycklama à Nijeholtlaan en voor hun ouders en verwanten. Met live acts en toepasselijke spelletjes worden de bezoekers in feeststemming én in elfstedentochtsfeer gebracht.

InZicht15

Een buurman en een buurvrouw, een cliënt en een begeleider, een moeder en dochter... in Tweespraak vertellen twee mensen wat zij met elkaar hebben. Wilt u met zijn tweeën in Tweespraak of weet u iemand anders? Mail of bel [email protected], 0513 - 64 37 29.

“We hadden meteen een klik”

Nieske de Wrede en Annemarie Hoogeveen

Volgend jaar is het zover. Dan vieren Nieske de Wrede (23) en Annemarie Hogeveen (52) dat Nieske tien jaar bij Annemarie en haar man Tjietse woont. Ze vertellen over hun ontmoeting en kijken terug op tien bijzondere jaren. “Toen we elkaar voor het eerst zagen, hadden we meteen wat met elkaar”, zegt Nieske. “Het voelde meteen goed.”

De ontmoeting tussen Nieske en Annemarie vond plaats in 1994. Annemarie werkte tijdelijk als hoofd en pedagogisch medewerker op locatie Maartenswouden in Drachten. “Er kwam een nieuwe groep met acht kinderen en ik was aangesteld om het team op te zetten”, zegt Annemarie. Eén van de jonge bewoners was de destijds achtjarige Nieske. “We hadden meteen een klik en toen ik na tien maanden weg ging van de woongroep, besloot ik in mijn vrije tijd met Nieske te gaan zwemmen.” Nieske: “En al snel mocht ik soms ’s middags met je mee naar huis en af en toe bij je logeren. Daar keek ik altijd erg naar uit.” Annemarie: “Het logeren hebben we heel rustig opgebouwd. Langzaamaan liet je hier wat toiletspullen en een pyjama achter, nam je een kastje in gebruik en lagen hier wat kleren. Zo is het logeren langzaam uitgebreid en ging je je steeds meer thuis voelen.” Nieske: “Ik zag mijn ouders ook om het weekend, maar vond het ook fijn bij Annemarie en Tjietse.” Annemarie:: “In 2001 zou Nieske naar een nieuwe sociowoning verhuizen (destijds een groepswoning in de wijk, red.), maar daar was tijdelijk geen plek. Talant vroeg of Nieske tot die tijd bij Tjietse en mij kon wonen. We hebben dit besproken, ook met de ouders van Nieske, en besloten dit te doen.

16 InZicht

We keken naar wat het beste voor Nieske zou zijn en kwamen met z’n allen tot dezelfde oplossing. Die zes weken werden twaalf weken en uiteindelijk zijn we nu ruim negen jaar verder! We waren het met elkaar eens dat de sociowoning voor Nieske niet de beste plek was en bovendien ging het wonen na een wenperiode heel goed. Ze hoort hier gewoon en het voelt heel vertrouwd. Langzaamaan heeft ze hier haar netwerk opgebouwd en vrienden ontmoet. En om het weekend gaat ze naar haar ouders in Joure.” Nieske: ‘We doen vaak leuke dingen samen. Bijvoorbeeld met de trein naar de hoofdsteden van de provincie, maar ook shoppen vinden we leuk. We gaan dan samen naar Groningen, maar shoppen ieder voor zich. Dan spreken we eind van de middag weer ergens af. We vinden het allebei lekkerder om zelf rond te kijken in winkels. Annemarie vindt bovendien heel andere winkels leuk dan ik.” Annemarie: “Tot een paar jaar geleden zwommen we nog samen. Dat was zeker leuk, tot je aan wedstrijdzwemmen ging doen. Hier heb je echt talent voor en ik kon je niet meer bijhouden. Het samen zwemmen is dus helemaal van de baan!” Nieske: “Wat ik ook leuk vind is samen autorijden. In oktober heb ik mijn rijbewijs gehaald en daar ben ik heel trots op. Alleen rijden doe ik nog niet, maar ik vind het ook heel gezellig als Annemarie met me meegaat. Dan rijden we naar leuke dorpjes in Friesland. Het geeft echt een gevoel van vrijheid.” Annemarie: “Waar we nu op wachten is een appartement voor Nieske. Ze is klaar voor de volgende stap.” Nieske: “Maar dat is wel spannend hoor. Ik sta al een tijd op de wachtlijst. Een vriend van mij woont in hetzelfde gebouw en ik vind die plek heel mooi. Het is ook fijn dat het flatje in de buurt van Annemarie en Tjietse is. Dan kan ik hier altijd even koffiedrinken en mee-eten. Dat is gezellig! Maar ik ben er klaar voor en heb er zin in.”