I
Inhoudstafel Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoofdstuk I.
VII
Autonome gemeentebedrijven en administratief goederenrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
§ 1.
Belang van de materie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
§ 2.
Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
Algemene regelen van administratief goederenrecht . . . . .
3
Domeinrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 3 9
Afdeling 1. § 1.
I. II.
§ 2.
Onteigeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Afdeling 2. § 1.
Basisprincipes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Recente regelgevende relativeringen van het domeinrecht . . . . . . . .
Het regime van het patrimoniumbeheer bij autonome gemeentebedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
De vrijheid van het autonoom gemeentebedrijf inzake patrimoniumbeheer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. II. III.
Regime van de Nieuwe Gemeentewet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regime van het Gemeentedecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Besluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12 13 13 13 17 20
§ 2.
De vestiging van zakelijke rechten op grond van het PPS-Decreet . .
20
§ 3.
De vestiging van zakelijke rechten op grond van het Gemeentedecreet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
§ 4.
Bijzonder regime van het Havendecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
§ 5.
Beslagbaarheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
§ 6.
Onteigeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
27
Besluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30
Hoofdstuk II.
Autonome gemeentebedrijven, overheidsopdrachten en het gelijkheidsbeginsel. . . . . . . . .
31
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
Afdeling 1. § 1.
De relatie tussen het autonoom gemeentebedrijf en de gemeente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
Is de oprichting van een AGB door de gemeente onderworpen aan enige verplichting tot inmededingingstelling? . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
LARCIER
II § 2. § 3.
AUTONOME GEMEENTEBEDRIJVEN EN VASTGOEDPOLITIEK
Moet de gemeente de oprichting van een AGB afwegen tegen een uitbesteding op de markt? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zijn de transacties tussen de gemeente en haar AGB onderworpen aan enige verplichting tot inmededingingstelling? . . . . . . . . . . . . . . I. II.
Afdeling 2. § 1.
37 38 41
De contracten van autonome gemeentebedrijven met derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
Autonome gemeentebedrijven en de wetgeving overheidsopdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
I. II.
§ 2.
Het controlecriterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het criterium dat het merendeel van de activiteiten voor het opdrachtverlenend territoriaal lichaam wordt verricht . . . . . . . . . . .
35
Zijn de autonome gemeentebedrijven aanbestedende diensten in de zin van de wetgeving overheidsopdrachten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke contracten van de autonome gemeentebedrijven met derden zijn onderworpen aan de wetgeving overheidsopdrachten? . . . . . . .
AGB’s en het gelijkheidsbeginsel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I.
42 47 48
Zijn de AGB’s publiekrechtelijke rechtspersonen die onderworpen zijn aan het grondwettelijke en Europeesrechtelijke gelijkheidsbeginsel?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Welke zijn de verplichtingen tot inmededingingstelling die voor de AGB’s uit het gelijkheidsbeginsel voortvloeien? . . . . . . . . . . . . . . . . .
48
De participaties van AGB’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
52
§ 1.
Algemeen: de participaties van AGB’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
52
§ 2.
Is het nemen van een participatie door een AGB onderworpen aan enige verplichting tot inmededingingstelling? . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
Zijn de transacties tussen een AGB en de personen waarin het participeert onderworpen aan enige verplichting tot inmededingingstelling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
55
II.
Afdeling 3.
§ 3.
§ 4.
Zijn de filialen van een AGB onderworpen aan de wetgeving overheidsopdrachten of het gelijkheidsbeginsel. . . . . . . . . . . . . . . . I. II.
De overheidsopdrachtenwetgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het gelijkheidsbeginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk III.
50
56 56 57
De financiering en subsidiëring van autonome gemeentebedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59
Afdeling 1.
62
Toepasselijke wetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LARCIER
III
INHOUDSTAFEL
§ 1.
Het koninklijk besluit van 2 augustus 1990 houdende het algemeen reglement op de gemeentelijke comptabiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . .
62
Het ministerieel besluit van 30 oktober 1990 tot uitvoering van de artikelen 19 en 21 van het koninklijk besluit van 2 augustus houdende het algemeen reglement op de gemeentelijke comptabiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
§ 3.
Het ministerieel besluit van 30 oktober 1990 tot uitvoering van artikel 44 van het koninklijk besluit van 2 augustus houdende het algemeen reglement op de gemeentelijke activiteit . . . . . . . . . . . . .
65
§ 4.
De wet van 17 juli 1975 met betrekking tot de boekhouding en de jaarrekeningen van de ondernemingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
Toekomstige wijzigingen aan de regels voor het voeren van de boekhouding en het opstellen van de jaarrekeningen van de autonome gemeentebedrijven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
De gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen (gedeeltelijk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
66
§ 2.
§ 5.
§ 6.
Afdeling 2.
De financiering en subsidiëring van een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
70
§ 1.
Inbreng van onroerende goederen en roerende goederen van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting . . . .
70
§ 2.
Inbreng van onroerende goederen en roerende goederen van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting mits betaling van een prijs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
72
Inbreng van onroerende goederen en roerende goederen van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting met overdracht van schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
Inbreng van financiële middelen (geld) van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
Inbreng van vorderingen, schulden en financiële rekeningen van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf bij de oprichting . . . .
74
Opname op de balans van de gemeente van de inbreng in een autonoom gemeentebedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75
§ 3.
§ 4. § 5. § 6.
Afdeling 3. § 1.
De financiering en subsidiëring van een autonoom gemeentebedrijf na de oprichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
Overdracht van onroerende goederen en roerende goederen van de gemeente in een autonoom gemeentebedrijf na de oprichting .
76
LARCIER
IV § 2. § 3. § 4. § 5. § 6. § 7. § 8.
AUTONOME GEMEENTEBEDRIJVEN EN VASTGOEDPOLITIEK
Bijdragen in kapitaal aan andere overheidsinstellingen voor gebouwen (economische code 633-51) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76
Bijdragen in kapitaal aan andere overheidsinstellingen voor specifieke doeleinden (economische code 635-51) . . . . . . . . . . . . .
77
Bijdrage in het exploitatieverlies van de gemeentebedrijven (economische code 221-01) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
78
Deelhebbing in de exploitatiewinst van gemeentebedrijven (economische code 271-01) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
78
Bijdrage in de financiële kosten van andere overheidsinstellingen (economische code 434-01) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79
Bijdrage in de werkingskosten gedragen door andere overheidsinstellingen (economische code 435-01). . . . . . . . . . . . . .
80
Leningen aan andere overheidsinstellingen (economische code 843-53) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
Afdeling 4.
Subsidiëringsmogelijkheden voor het autonoom gemeentebedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
81
§ 1.
Activiteiten van industriële of commerciële aard . . . . . . . . . . . . . . .
81
§ 2.
Activiteiten van industriële of commerciële aard: subsidieerbaar. . .
84 85 87 88 89 92 94
I. II. III. IV. V. VI. VII.
Trekkingsrechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Monumenten en Landschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Riolering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Onderwijs en infrastructuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Personeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorkoming en beheer van afvalstoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sportinfrastructuur in het kader van een gesubsidieerde sportpromotie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk IV.
95
Fiscale regime van het vastgoedbeheer van het AGB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99
Inkomstenbelastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100
§ 1.
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100
§ 2.
Verschil in belastbare grondslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100
§ 3.
Fiscale behandeling van inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
102
Marktconformiteit van transacties tussen gemeente en AGB . . . . . .
103 103
Afdeling 1.
§ 4.
I.
Abnormale en goedgunstige voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LARCIER
V
INHOUDSTAFEL
Onroerende voorheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
§ 1.
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105
§ 2.
Schuldenaar van de belasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
106
§ 3.
Vrijstelling van onroerende voorheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
106
Afdeling 2.
I. II. III.
108 108
Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
108 108 108 109
I. II. III.
§ 2.
106 107
Overige lokale en regionale belastingen . . . . . . . . . . . . . . .
Afdeling 3. § 1.
De onroerende goederen moeten de aard van nationale domeingoederen hebben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De onroerende goederen mogen op zichzelf niets opbrengen . . . . . De onroerende goederen moeten gebruikt worden voor de openbare dienst of voor een dienst van algemeen nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Eigenlijke gewestelijke belastingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oneigenlijke gewestelijke belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gemeentelijke en provinciale belastingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Toepasbaarheid op autonome gemeentebedrijven. . . . . . . . . . . . . .
109
Registratierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
110
§ 1.
Overdracht in der minne van onroerende goederen . . . . . . . . . . . .
110
§ 2.
Overdracht ten algemenen nutte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111 111 112
Afdeling 4.
I. II.
§ 3.
§ 4.
Het begrip “algemeen nut” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Evolutie van de invulling van het begrip “algemeen nut” . . . . . . . . .
Overdracht aan de Staat, provinciën, gemeenten, openbare instellingen en alle andere tot onteigening gerechtigde organismen of personen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112
Schrapping Waals registratierecht voor terrein verkocht onder de BTW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
113
De Belasting over de toegevoegde waarde . . . . . . . . . . . . .
114
§ 1.
BTW plicht van de gemeente als zodanig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
114
§ 2.
BTW-plicht Autonome Gemeentebedrijven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
116
§ 3.
Optimalisatie via onroerende lease onderworpen aan de BTW . . . .
117 117 118 120 121
Afdeling 5.
I. II. III. IV.
§ 4.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tijdsvoordeel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Notie “nieuw gebouw” voor BTW-doeleinden . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schematische voorstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Optimalisatie middels een exploitatie door het AGB . . . . . . . . . . . . I. II. III.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Analyse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schematische voorstelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LARCIER
122 122 122 124
VI § 5.
AUTONOME GEMEENTEBEDRIJVEN EN VASTGOEDPOLITIEK
Bijzondere aandachtspunten inzake BTW bij vastgoedtransacties met AGB’s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. II. III.
Concessies en onroerende verhuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Subisidies en BTW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antimisbruikbepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hoofdstuk V.
124 124 126 127
Interne en externe verzelfstandiging voor de organisatie van deelaspecten van het gemeentelijk beleid in het Vlaamse Gewest . . . . .
131
Kader voor ruime mogelijkheden tot verzelfstandiging met waarborgen voor de politieke controle . . . . . . . . . . . . . . . .
131
Afdeling 2.
Gemeentelijke intern verzelfstandigde agentschappen . . .
132
Afdeling 3.
Gemeentelijke externe verzelfstandiging. . . . . . . . . . . . . . .
133
§ 1.
Meer mogelijkheden voor externe verzelfstandiging . . . . . . . . . . . .
133
§ 2.
Draagwijdte en grenzen van de externe verzelfstandiging . . . . . . . .
134
§ 3.
Vormen van externe verzelfstandiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134 135 135
Afdeling 1.
I. II.
§ 4.
Het autonoom gemeentebedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Het extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm. . .
Geen onbeperkte vrijheid en noodzaak tot overtuigende motivering
Afdeling 4.
Deelname van gemeenten aan rechtspersonen. . . . . . . . . .
Hoofdstuk VI.
136 138
Autonome gemeentebedrijven: een kritische blik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141
Afdeling 1.
BTW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
142
Afdeling 2.
Publiek-Private samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
144
Afdeling 3.
Soepeler werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145
Afdeling 4.
Transparantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
146
Afdeling 5.
Gemeentedecreet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
147
Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
148
LARCIER
