Ideeën voor jeugdparticipatie - 1 Een greep uit de veelheid aan mogelijkheden. Fase van informatieverzameling Thematafel bijeenkomst In een jongerencentrum/buurthuis worden de aanwezige jongeren gevraagd hun ideeën te geven rondom verschillende thema’s. In groepjes krijgen ze iedere keer een themakaart, waarop een krantenartikel of een andere tekst over het onderwerp staat. Eventueel ligt er nog extra informatie over het onderwerp op tafel. Op de achterkant van de themakaart (welke helemaal leeg is) mogen zij hun ideeën opschrijven over dat thema. Iedere groep heeft de themakaart vijf minuten in bezit, daarna schuiven de kaarten door naar een andere groep. Deze groep mag nieuwe ideeën opschrijven en/of reageren op datgene wat hun voorgangers opgeschreven hebben. Alle ideeën worden uitgewerkt en aangeboden aan de gemeente. Jongeren onderzoeken zelf Jongeren voeren zelf, na een training, het onderzoek uit waarbij ze met behulp van een gestructureerde vragenlijst leeftijdgenoten interviewen. Zij zijn betrokken bij het samenstellen van de vragenlijst, het formuleren van uitkomsten & aanbevelingen en de presentatie van het onderzoeksrapport. Jongereninspraakuur Wethouder en ambtenaar jeugdbeleid bezoeken (aangekondigd als jongereninspraakuur) jongeren in buurthuizen, hangplekken enz.. Daar worden thema’s besproken als uitgaan, geld, veiligheid, vrije tijd, sport, omgaan met elkaar, informatie en wonen. Van elk bezoek wordt een verslag gemaakt die aan de jongeren wordt gegeven. Na de bezoeken worden de jongeren van het jongereninspraakuur uitgenodigd voor een debat. De jongeren worden getraind om hun eerder aangegeven wensen kenbaar te maken en te verdedigen. Bijkomend resultaat is dat jongeren zelf de weg weten te vinden naar het gemeentehuis, nadat de ‘gemeente’ hen heeft opgezocht. Kom-Op-een-Idee-Spel Aan de hand van opdrachtkaartjes gaan de kinderen in groepjes aan de slag met verschillende onderwerpen (buiten spelen, binnen spelen, veiligheid, algemeen), die betrekking hebben op hun stad of dorp. Door de opdrachtkaartjes zijn de kinderen opgewarmd en denken verder dan alleen het eerste wat in hen op komt. Daarna concreter aan de slag met de themavellen. Op de themavellen staan de onderwerpen die hierboven zijn genoemd. Er wordt gevraagd in 30 seconden met het groepje op de themavel op te schrijven wat ze rond dat thema missen of willen verbeteren. Vervolgens prioriteiten stellen met de stickerparade. Individueel verdelen de kinderen drie stickers over de beste drie ideeën (van alle vellen, dus niet per vel). Voordat zij de stickers op gaan plakken, krijgen ze eerst nog een uitleg over kiezen en keuzes maken.
Jeugdparticipatie
1
De ideeën met de meeste stickers worden verder uitgewerkt met een werkvorm uit de volgende fase. Het Kom-Op-een-Idee-Spel is ook kant-en-klaar te koop bij PJ PARTNERS. Brainstormmuur In een jongerencentrum/buurthuis (of wellicht op straat in de buurt van een hangplek) wordt een groot bord (bijvoorbeeld houten plaat uit een bouwmarkt) weggezet. Hierop worden thema’s geschreven Wonen, Veiligheid, Vrije tijd, Sport, Gezondheid, Informatie (krijgen en geven). Bovenaan staat een uitnodigende zin, waaruit blijkt dat jongeren al hun ideeën rond die thema’s op kunnen schrijven. Alle ideeën worden uitgewerkt op papier en aangeboden aan de gemeente. Op de brainstormmuur kan ook een concrete vraag of stelling gezet worden, waarop jongeren reageren. Activiteit Sporttoernooi op straat/Graffiti-activiteit/Pop-art kunnen dienen om jongeren bij elkaar te krijgen en hun mening over bepaalde onderwerpen te horen. Achterwerk in de kast/Open loket Jongeren geven voor de camera (weggezet als een soort loket dat tijdelijk op een bepaalde locatie wordt geplaatst) hun mening over een bepaald onderwerp. Met een busje door de wijk Een jongerenwerker rijdt met een busje (of een auto) met jongeren door de wijk. Jongeren geven aan bij welke plek te stoppen, zodat ze een foto kunnen maken of aan de jongerenwerker kunnen vertellen wat er wel of niet goed aan is. Hierbij is het handig dat er een memorecorder meegaat, zodat de jongerenwerker niet alles hoeft te onthouden. Goed-Fout foto’s Er worden wegwerp(fototoestellen) uitgedeeld, waarmee jongeren leuke en minder leuke dingen in de wijk gaan fotograferen. De fototoestellen leveren ze in bij bijvoorbeeld de jongerenwerker. Wanneer de foto’s ontwikkeld zijn, ordenen de jongeren de foto’s in twee groepen: ‘leuk’ en ‘minder leuk’ en voorzien ze de foto’s eventueel nog van commentaar. Een rugzak vol ideeën Een jongerenwerker bezoekt verschillende groepen jongeren op straat. Deelt hen een briefje uit waarop de onderwerpen Wonen, Veiligheid, Vrije tijd, Sport, Gezondheid, Informatie (krijgen en geven) op staan. Jongeren kunnen hierachter concrete verbeteringen schrijven. De jongeren omcirkelen hun drie beste verbeterpunten. Eventueel kunnen er ook lege briefjes uitgedeeld worden, waarop jongeren een idee kunnen zetten. Alle ideeën worden uitgewerkt en aangeboden aan de gemeente. Enquête (Een steekproef van) de jeugd krijgt een enquête thuisgestuurd, waarin hen gevraagd wordt naar verschillende thema’s over hun wijk. Eventueel is deze enquête samen met een klein groepje jeugdigen opgesteld.
Jeugdparticipatie
2
Fase van verdieping Themadossiers Informatie uit een eerdere fase is de basis voor een dossier. In het dossiers staan vragen om het thema verder uit te werken. Ook worden jongeren/kinderen gevraagd na te denken over hun eigen aandeel in de realisatie van hun plan, wie er nog meer bij betrokken zou kunnen worden, enz. Ook kunnen er (afhankelijk van het onderwerp en de leeftijd van de deelnemers) opdrachten in zitten waar gevraagd wordt naar een tekening, een schets van de situatie, het maken van pr-materiaal, het maken van foto’s, het verzamelen van handtekeningen, enz. Een cd-rom met themadossiers is verkrijgbaar bij PJ PARTNERS. Vragen via de computer Een programma op de computer (of wellicht een Word-document), stelt vragen aan de jongere(n). Door alle vragen te beantwoorden, komt er een concreet verbeteringsplan uit. De vragen beginnen heel algemeen (bijvoorbeeld: wat mis je op het gebied van vrije tijd?) en worden steeds concreter (kies één van je genoemde punten uit en werk dat verder uit aan de hand van de volgende vragen). Uiteindelijk ligt er een concreet plan, waarover het ‘wat’ (is het plan/wat heb je nodig), ‘wie’ (heeft er wat aan/wie helpt bij uitvoering), ‘wanneer’ (zou het gerealiseerd kunnen zijn…maak een planning), ‘waar’ (wordt het plan uitgevoerd), enz. beantwoord worden. Uitwerken van ideeën Het uitwerken van ideeën die naar voren zijn gekomen tijdens een bepaalde activiteit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld: •
Muziek: maak een songtekst en schrijf samen muziek over jouw ideeën om iets in de wijk te verbeteren.
•
Strips: maak een strip waar iets in mis blijkt te zijn, maak vervolgens een tweede waarin de oplossing aangedragen wordt.
•
Theater: schrijf een script of maak jouw oplossing duidelijk met improvisatie
•
Rap: voorbereid of geïmproviseerd wordt aangegeven wat er op welke manier verbeterd moet worden.
•
Film: film dingen die goed of minder goed zijn in de wijk of maak een film(script) waaruit het verhaal blijkt waarom iets goed of minder goed is in de wijk en hoe dat aangepakt kan worden.
Voordat de jongeren aan de uitwerking beginnen is het handig dat zij hun onderwerp melden aan de begeleider. Fase van terugkoppeling en reactie Jeugdversie jeugdnota Jongeren worden betrokken bij de vertaling van de nota jeugdbeleid. Van de nota jeugdbeleid wordt een aantrekkelijk pakket/brochure/krant/folder gemaakt. Jongeren kunnen via een invul-antwoordbon reageren op de plannen die er te lezen zijn. De jeugdversie kan eventueel ook de aandacht krijgen door een lespakket voor scholen erbij te ontwikkelen.
Jeugdparticipatie
3
Stellingenspel In een jongerencentrum/buurthuis worden de aanwezige jongeren gevraagd hun mening te geven over verschillende stellingen. Dit zijn stellingen die relevant zijn voor de straat, de wijk of het dorp/de stad. Zodra een stelling wordt genoemd kiezen de jongeren een kant van de ruimte. Aan de linkerkant hangt een A3-vel met de tekst ‘JA’, aan de rechterkant een A3-vel met ‘NEE’, in het midden hangt een A3-vel met een ‘?’. Een aantal jongeren krijgen de mogelijkheid om te zeggen, waarom ze aan die kant staan. Met hun argumenten kunnen ze ervoor zorgen dat anderen van mening veranderen. De argumenten worden genotuleerd of alles wordt vastgelegd op video. Dit kan aangeboden worden aan de gemeente. Audiotour Jongeren organiseren een audiotour: een route voor ambtenaren die met walkmans op te horen en te zien krijgen hoe de wijk door jongeren worden ervaren. (Natuurlijk kunnen jongeren het ook live vertellen). Bijeenkomst jongeren (vraag) en instellingen (aanbod) Tijdens een bijeenkomst voor instellingen en organisaties wordt er gekeken naar het huidige aanbod en de resultaten van enquêtes die zijn gehouden onder jongeren en aanbieders over de wensen van jongeren. Er wordt ook een startbijeenkomst voor jongeren georganiseerd. De jongeren bespreken de resultaten van dezelfde enquête en kijken waar verbetering van het huidige aanbod nodig is. Tijdens de tweede bijeenkomst zijn de jongeren, de instellingen, organisaties, beleidsmakers en beslissers aanwezig. De jongeren presenteren aan hen voorstellen en mogelijke oplossingen en gaan daarover in discussie. De uitkomsten worden vertaald in beleidsvoornemens jeugdbeleid. Krantenkoppen en foto’s Aan de hand van foto’s en krantenkoppen uit de (lokale) krant worden verschillende thema’s besproken. Rondetafelgesprek Jongeren bereiden zich ’s middags voor op van te voren bepaalde thema’s. Na de voorbereiding vindt een gezamenlijke maaltijd met volwassenen plaats. Na de maaltijd begint het rondetafelgesprek, waarin jong en oud meningen uitwisselen over de verschillende thema’s. Wethouder in de Klas Naar aanleiding van een door jongeren ingevulde enquête, bezoekt de wethouder met een themadeskundige (afhankelijk van het thema kan dat iemand van de politie, jeugdzorg, belangengroep zijn) een klas om dieper op de resultaten van de enquête in te gaan. Debat Een officieel gesprek waarin de debatvoorzitter de debaters laat reageren op allerlei thema’s. Bij een debat maken gespreksregels, microfoons en naamkaartjes het gesprek formeel en belangrijk.
Jeugdparticipatie
4
Inspraaktheater Het gespreksonderwerp wordt door acteurs kort in scene gezet, daarna geven jongeren aan wat er moet gebeuren. Hierdoor leren ze wat consequenties zijn van keuzes. Overige participatievormen Kinder- of jongerenpersbureau Het persbureau heeft als taak om in beeld te brengen hoe jeugdigen hun leefomgeving ervaren. Waar liggen problemen, wat zou beter kunnen, wat is hun opinie over plannen enz.. Jeugdigen onderzoeken op journalistieke wijze wat er leeft onder jeugdigen en volwassenen in hun directe woon- en leefomgeving en leggen dit vast in tekst en/of beeld. Jeugdgemeentegids De gemeentegids wordt meestal niet door jongeren gelezen. Met jongeren wordt een jongerenversie van de gemeentegids gemaakt waar alles te lezen valt over activiteiten, werk, uitgaan, gezondheid enz. (geïnspireerd op ‘16-of-zo gids’ uit het voortgezet onderwijs). Voorbeelden van jongerengidsen zijn bij PJ PARTNERS verkrijgbaar. Jongerenpromotieteam Jongeren worden geworven om mee te doen in een jongerenpromotieteam. Een jongerenpromotieteam kan verschillende taken hebben. Bijvoorbeeld: •
Jongeren onderzoeken vrijetijdsvoorzieningen en geven hier een keurmerk aan, beschrijven dit in een regelmatig uitkomende krant waar uitgaans/vrijetijdsagenda en ‘opiniërende’ artikelen vast onderdeel van krant uitmaken.
•
Jongeren maken reclame voor een jeugdparticipatieproject door op uitnodiging naar scholen, sociaal cultureel werk enz. langs te gaan. Op deze manier worden jongeren geïnformeerd en geënthousiasmeerd.
Jeugdparticipatiebijlage Vastleggen in beleid dat bij beslissingen waar jongeren mee te maken hebben, jongeren ook gehoord moeten worden. Jongerenpanels Jongerenpanels worden jaarlijks bij elkaar geroepen om over een bepaald thema/problematiek na te denken/te adviseren. Iedere keer bestaan ze uit andere jongeren rondom telkens een nieuw onderwerp. Het panel maakt dezelfde fasen mee als ieder ander jeugdparticipatietraject: informatieverzameling (rondom het thema), verdieping (mening vormen en stelling nemen) en terugkoppeling en reactie (reacties op het thema terugkoppelen aan de opdrachtgever). De uitdaging Jongeren krijgen vanuit verschillende diensten/instanties uitdagingen gepresenteerd die binnen een dag moeten worden aangepakt. Maatschappelijke participatie door het schilderen van het clubhuis, kerstversiering op te hangen in het bejaardentehuis, het park rommelvrij te maken, enz.
Jeugdparticipatie
5
Jaarlijkse prijs voor beste idee eventueel gekoppeld aan debat Jaarlijks kunnen jongeren een idee ter verbetering van bijvoorbeeld hun wijk indienen. Het idee kan ingediend worden door een groep individuele jongeren, scholen, buurthuizen. Er zijn bepaalde criteria waar het plan aan moet voldoen. Het plan levert uiteindelijk geld op om te gebruiken voor de uitvoering van het idee. Jeugdmanifestatie met ideeënmarkt Op de ideeënmarkt presenteren alle plaatselijke (en eventueel landelijke) organisaties die iets te bieden hebben voor jongeren. Dit kunnen bijvoorbeeld de zwemvereniging, de GGD, de politie, het jongerenwerk en de muziekvereniging zijn. Contactambtenaar Een speciale ambtenaar die aanspreekpunt is voor jongeren en zich ook zo presenteert in de pers, op scholen, sociaal cultureel werk enz. De contactambtenaar heeft bijvoorbeeld een spreekuur in het jongerencentrum, een wekelijks chatmoment, enz. Digitale hangplek Digitale hangplek waar jeugdinformatie te lezen is en waar jongeren op kunnen reageren. Toekomstscenario gezien door jeugd Jongeren worden uitgenodigd mee te doen aan de toekomst discussie. Met andere woorden: wat moet er en zal er veranderen in 2015 wat betreft jongerenactiviteiten, jeugdzorg en jeugdzaken in het algemeen? Wat kun je verwachten en wat moet er beter? Hoe speel je in op nieuwe ontwikkelingen? Jongeren die zich opgegeven voor de discussie krijgen een werkdossier thuisgestuurd. Tijdens drie sessies wordt er gezamenlijk verder geassocieerd, gespeeld, bedacht tot uiteindelijk een aantal toekomstscenario zijn bedacht die verfilmd tijdens de avondafsluiting worden gepresenteerd. Commissies Jongeren zijn actief in commissies waarin ze zelf verantwoordelijk zijn voor regels, budget, afspraken, samenwerking, enz. Voorbeelden van commisies: bar-, activiteiten-, feest- en kampcommissie. Stand up-comedian Jongeren bespreken met elkaar tal van onderwerpen, de stand up-comedian vertaald wat hij hoort in een conference voor volwassenen en andere jongeren.
Jeugdparticipatie
6
