AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
Geslaagde transformatie van leegstaand kantoorgebouw
Na vijf jaar leegstand heeft Arena Towers in Amsterdam Zuid-Oost een nieuwe functie gekregen. Het voormalig kantoorgebouw van ABN Amro is getransformeerd tot Holiday Inn Hotel én Holiday Inn Express Hotel. Twee nieuwe, gescheiden concepten in een bestaand gebouw integreren, bracht voor de installateurs de nodige uitdagingen met zich meer, omdat ook de installaties zoveel mogelijk gescheiden dienden te worden.
Elektra BV uit Amsterdam heeft de elektrotechnische installaties geleverd en gemonteerd. “Dit project was alweer het zevende hotel dat we voor opdrachtgever The Vincent Hotel Group hebben gerealiseerd,” zegt Ronald Broek van Elektra BV. “Ook nu betrof het geen nieuwbouw, maar een functieverandering. We hadden dus te maken met een bestaande bouwkundige constructie. Op een aantal plekken was de ruimte uiterst beperkt. In overleg met de architect hebben we oplossingen bedacht, zoals het maken van een omweg of het
20 | INSTALLATIE & BOUW
toepassen van verlaagde plafonds, om de elektrotechnische installaties toch te kunnen installeren.”
GESCHEIDEN INSTALLATIES
Ook al heeft Elektra BV in het verleden de nodige hotels geïnstalleerd voor deze opdrachtgever, de combinatie van beide concepten Holiday Inn en Holiday Inn Express in één pand was nieuw voor zowel installateur als opdrachtgever. Holiday Inn telt 120 kamers en Holiday Inn Express 323 kamers. Het verschil tussen beide concepten zit hem
AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
volgens Ronald Broek in de uitstraling van de kamers en de faciliteiten. “Holiday Inn biedt onder meer een fullservice restaurant, vergader- en conferentiezalen, terwijl Holiday Inn Express alleen over een ontbijtzaal beschikt. Beide concepten zijn 'strikt' gescheiden, hebben een eigen entree en receptie. Vanwege het gescheiden karakter zijn de installaties ook zoveel mogelijk gescheiden, uiteraard is de brandmeld- en ontruimingsinstallatie wel gekoppeld. We hebben onder meer de elektra, verlichting, schakel- en verdeelinrichtingen, de infrastructuur van de data-installatie, brandmeld- en ontruimingsinstallatie en de videofoon-intercom aangelegd. De type installaties van beide hotelconcepten zijn vrijwel gelijk, waarbij in de kamers grotendeels LED-verlichting is toegepast. Voor Holiday Inn zijn ook de gangen en algemene ruimtes voorzien van LED-verlichting, bij Holiday Inn Express werd PL-verlichting voorgeschreven. Holiday Inn heeft als 4-sterren formule een luxere uitstraling.” Elektra BV is precies een jaar bezig geweest op locatie. “We zijn vorig jaar mei gestart en het project is op 16 mei dit jaar opgeleverd. Het was een mooi, groot en uitdagend project voor ons, vooral vanwege het soms onvoorspelbare karakter van de bestaande constructie,” besluit Ronald Broek.
❚
Bouwinfo OPDRACHT Holiday Inn Hotel
ONTWERP Mulderblauw architecten
INSTALLATIES Elektra BV (E-installatie), Kemp Installatie (W-installatie), CMK Luchttechniek, ETK Verlichting, FR Security, Kannegieter, Novio Firestop, Boels, Redstar Electronics, Stam Sloopwerken
BOUWPERIODE 2013-2014
INSTALLATIE & BOUW | 21
AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
Voortborduren op bestaande installaties De volledige verwarmings-, luchtbehandelings-, koel- en sanitaire installaties van het Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express Hotel in Amsterdam-Zuidoost zijn verzorgd door Kemp Installatie BV. In het kader van duurzaamheid is maximaal gebruik gemaakt van de reeds aanwezige installaties. Kemp Installatie verzorgde eerder al in zes andere hotels van The Vincent Hotel Group de klimaat- en sanitaire installaties. De scoop voor Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express was volgens Peter Rietveld, directeur bij Kemp Installatie, bijzonder vanwege de transformatie van een bestaand gebouw. “Doel was om
maximaal gebruik te maken van de bestaande installaties in het gebouw. Omdat een kantoor over het algemeen meer lucht vraagt dan een hotel, konden de meeste bestaande luchtbehandelingskasten blijven bestaan. Wel is een deel van de luchtbehandelingskasten gereviseerd, alsmede een deel van de verticale schachtkanalen.”
3-PIJPS VRF-SYSTEEM De bestaande luchtbehandelingskasten zijn voorzien van warmteterugwinning en de kasten ten behoeve van de algemene ruimtes voorzien van frequentieregelingen, zodat via een variabel volumesysteem met naverwarming gekoeld respectievelijk verwarmd kan worden. Rietveld: “We hebben de hotels aangesloten op de stadsverwarming en stadskoeling, die worden gebruikt voor de verwarming en koeling van de algemene ruimtes, lobby's,
vergader- en conferentiezalen en alle luchtbehandelingskasten. Alle hotelkamers zijn voorzien van een 3-pijps vrf-systeem van LG, een energievriendelijk systeem. Warmte die wordt onttrokken in kamer X kan gebruikt worden voor de verwarming van kamer Y.” De installaties staan volgens Peter Rietveld grotendeels gescheiden over beide hotelconcepten opgesteld. “Alleen de warm-tapwatervoorziening is niet gescheiden en er is een kleine overlap tussen de luchtbehandelingskasten. De scheiding is aangebracht om de energiekosten per hoteltype te kunnen splitsen.” Via een gebouwbeheersysteem kunnen alle systemen beheerd worden, zowel het vrf-systeem als de centrale regelinstallatie kunnen via een pc benaderd en gecontroleerd worden, en waar nodig versteld worden.” Rietveld kijkt terug op een mooi, maar intensief traject. “De tijdsdruk lag enorm hoog. We zijn in april 2013 gestart en hebben in mei 2014 opgeleverd. Kortom, in slechts een jaar tijd hebben we meer dan 450 kamers en een groot aantal algemene ruimtes opgeleverd.” ❚
INSTALLATIE & BOUW | 23
AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
Projectinfo 26.472 BRANDWEREND AFGEWERKTE DOORVOEREN Het Holiday Inn en Holiday Inn Express Hotel is het zeventiende hotel in de portfolio van Novio Firestop waar het bedrijf een hoge kwaliteit brandveiligheid heeft gerealiseerd. Novio Firestop heeft zich ontwikkeld tot een topbedrijf in projectmatige engineering, levering en montage van bouwkundige, brandwerende oplossingen. “Met een digitaal administratiesysteem, dat met de iPad te volgen is, is elke afzonderlijk afgewerkte doorvoer in het hele gebouw terug te vinden met een uniek gecodeerd nummer en foto,” zegt David Hinterberger, Unit Manager van Novio Firestop. “Het systeem geeft informatie zoals de precieze locatie, het type doorvoer en toegepast afdichtingssysteem met het relevante type brandscheiding. Resultaat is een gebouw van de hoogste kwaliteit in brandveiligheid. De buitenlandse investeerder van het hotel stelde namelijk hogere eisen aan bouwkundige brandveiligheid dan normaal wordt geëist door de Nederlandse regelgeving. Samen met Efectis Nederland en FM Global uit Amerika hebben we de meest betrouwbare en kostenefficiënte oplossingen van hoge kwaliteit gevonden om de meer dan 26.000 doorvoeren, inclusief 1.600 brandkleppen, te kunnen afwerken met een bescherming tegen brand van minimaal zestig minuten. Dat is een resultaat waar we zeer trots op zijn.”
plaats ingericht ten behoeve van de transformatie van de Arena Towers,” zegt Jan van Bruggen van Boels Bouwplaatsinrichting Nijkerk. “We hebben daarin opgetreden als bouwplaatsinrichter. Zo hebben we de semipermanente hekken geplaatst, bouwhekken op in de grond verankerde palen in plaats van blokken, die tevens zijn voorzien van toegangspoorten. Daarnaast hebben we tijdelijke huisvesting geplaatst voor onze opdrachtgever en aangesloten op de bestaande nutsvoorzieningen. Ook is er nog een opslagterrein gecreëerd met behulp van stalen rijplaten. En gaandeweg het project hebben we nog tal van andere hand- en spandiensten geleverd. Kortom, gedurende het project konden wij als dienstverlener een mooi aandeel hebben aan het uiteindelijke resultaat, ook al was ons aandeel van tijdelijke aard.”
57 KILOMETER DATABEKABELING
Als specialistische technische groothandel in databekabeling en netwerkapparatuur heeft de firma Kannegieter zo'n 57 kilometer aan databekabeling van Brand-Rex geleverd aan Elektra BV ten behoeve van het project Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express Hotel. “De bekabeling is op 114 haspels aangeleverd,” zegt Rob Klap van Kannegieter. “We hebben een jarenlange relatie met Elektra BV en hebben in dit geval uitsluitend de databekabeling geleverd om in totaal 600 'werkplekken' te kunnen verbinden met het internet. Elektra BV heeft de engineering zelf gedaan. Mochten ze echter tegen problemen aanlopen tijdens de uitvoering, dan schieten we uiteraard te hulp, maar dat was bij dit project niet nodig. De 114 haspels zijn just-in-time op locatie aangeleverd.”
Kannegieter bestaat dit jaar 55 jaar en is groot geworden in de distributie van coax-kabel en sinds jaar en dag door kennis gedreven op het gebied van databekabeling, netwerkapparatuur en slimme distributieoplossingen. “We leveren desgewenst totaaloplossingen om de installateur en zijn klanten te ontzorgen, van engineering en levering tot installatie-advies en ingebruikname,” besluit Rob Klap.
BOUWPLAATSINRICHTING
Boels is vooral bekend van de verhuur van machines en gereedschappen vanuit een groot aantal filialen. De firma heeft daarnaast nog een andere, dienstverlenende tak: Boels Bouwplaatsinrichting. “In opdracht van AKS Bouw B.V. uit Grubbenvorst hebben we de bouw-
MUZIKALE OMLIJSTING Red Star Electronics is verantwoordelijk voor de muzikale omlijsting van het Holiday Inn en Holiday Inn Express Hotel. “We hebben 44 stuks plafondluidsprekers van de Italiaanse fabrikant Paso geleverd voor de achtergrondmuziek in de openbare ruimtes, waaronder de gangzones en restaurants,” vertelt Peter Bakker van Red Star Electronics. “Het gaat hier puur om achtergrondmuziek, zie het als muzikaal behang om de stilte te doorbreken. De luidsprekers worden in beide hotels gescheiden aangestuurd door een zes zone combinatie versterker met tuner, cd-speler en USB-/SD-cardreader, eveneens van het merk Paso, en opgenomen in de technische ruimte. De versterker kan over de zes zones een apart volume genereren.” Red Star Electronics is al sinds 1933 het adres voor geluid- en communicatieapparatuur en tevens importeur van Paso en Hz voor de Benelux. Peter Bakker: “We ontwikkelen ook zelf apparatuur. Zo hebben we voor het Ministerie van Defensie bijvoorbeeld een matrixmixer ontwikkeld met daarin een limitter voor glasheldere weergave van omroepberichten naar de gebouwen. Ook ontwikkelde wij een elektronische vogelverschrikker die de angstroep van een roofvogel verspreidt, volledig random, dus zonder patronen. Daarnaast ontwikkelen we spraaksystemen, waaronder beveiligingssystemen voor industrieterreinen, zodat men vanuit de wachtkamer kan zien en horen wat er zich afspeelt en tevens personen kan toespreken.”
INSTALLATIE & BOUW | 25
AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
Big brother De openbare ruimtes van het Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express Hotel in Amsterdam Zuidoost zijn voorzien van een camerabewakingssysteem van FR Security. Anders dan de veel gebruikte megapixel-oplossingen is hier bewust gekozen voor een analoog systeem. Richard Lezer van FR Security vertelt waarom.
De industrie heeft de laatste twintig jaar enorme ontwikkelingen doorgemaakt. "Door conglomeraatvorming bij zowel fabrikanten als afnemers met enorme belangen is de kennis van het product op het tweede plan geraakt," vindt Richard Lezer. "Gelukkig zien we nu weer een tegenbeweging, waarbij het product en de primaire behoefte weer centraal staan. De eindklant heeft weer recht-
streeks contact met de leverancier of fabrikant. Op deze manier zijn we samen met Elektra BV het project van Holiday Inn gaan invullen, want ook in ons vak bestaan er de nodige misverstanden. De gedachte is dat een camerasysteem tegenwoordig altijd IP moet zijn. Bij voldoende licht en weinig beweging kom je met een IP-camera uit de voeten, maar bij matige lichtomstandigheden, veel beweging en een groot gebied dat scherp moet zijn, bieden analoge camera's de enige echte oplossing."
OP VOORRAAD FR Security heeft een breed productgamma en maakt onderscheid in drie hoofdgroepen van beveiligingscamera's: analoog, SDI en IP. "Met dit programma kunnen we 95 procent van alle vraagstukken in de markt coveren. We bekijken altijd wat de primaire behoefte is van de klant en hoe we dit vraagstuk tegen een acceptabele prijs kunnen invullen," vervolgt Richard Lezer. "Voor Holiday Inn bleek een analoog systeem de beste oplossing. Er is een zestigtal camera's geïnstalleerd, verdeeld over vijf recorders. Op die manier wordt voorkomen dat er een eindeloze hoeveelheid aan kabels
26 | INSTALLATIE & BOUW
geïnstalleerd dient te worden. De recorders zijn via software wel aan elkaar gekoppeld tot één systeem. Mocht er zich onverhoopt een probleem voor doen met een recorder, dan gaat slechts een deel van het systeem plat. Aangezien wij, en zelfs Elektra BV ook, een groot aantal componenten op voorraad hebben liggen, zijn eventuele defecten -die overigens vrijwel nauwelijks voorkomen met deze systemen- dan snel te repareren."
X-GEN Als het gaat om camera's heeft Richard Lezer een duidelijke visie. "Ik zit al bijna veertig jaar in het beveiliging vak en sinds een jaar of zes ontwikkelen en fabriceren we zelf analoge, SDI- en IP-camera's onder het label X-GEN. Ze zijn in hun klasse veruit het meest lichtgevoelig. 's Nachts is er geen additionele verlichting of infraroodlicht nodig om scherp en ‘real-time’ te kunnen waarnemen. Ook al is er voldoende licht, dan zijn lichtgevoelige camera's in het voordeel, omdat ze als gevolg van een kortere belichtingstijd, scherper kunnen waarnemen bij veel beweging. Inmiddels zijn we beland aan de vierde generatie X-GEN camera's die we in oktober gaan presenteren. De toegankelijkheid van de menustructuur is verbeterd, de camera's zijn nog eens twee keer lichtgevoeliger, analoog zijn er meer pixels beschikbaar en autofocus wordt geïntroduceerd. Alle generatie camera's zijn compatibel met elkaar, dus mocht het Holiday Inn straks willen uitbreiden of upgraden, dan is dat geen probleem."
AMSTERDAM | Hotel Arena Towers
Projectinfo 5.000 VERLICHTINGSARMATUREN
VERSE LUCHT
In totaal heeft ETK Verlichting, importeur van en groothandel in verlichtingsarmaturen en lichtbronnen, 5.000 verlichtingsarmaturen geleverd aan Elektra BV voor montage in Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express Hotel. “Het gaat met name om downlighters in de gangzone, spotjes met LED's in de hotelkamers en verlichting in de bedwanden,” zegt André Turkesteen van ETK. “Voor dit project hebben we uitsluitend de verlichting op locatie geleverd, het lichtplan is door een andere partij verzorgd. Behalve de armaturen zit er ook nog een stukje regeltechniek achter. De verlichting in de algemene ruimtes correspondeert met elkaar en kan centraal gedimd worden.” ETK heeft de verlichting ten behoeve van de gangzones in eigen huis voorzien van noodverlichting. “Wij hebben een eigen assemblage-afdeling waarin we specials assembleren. Het gaat in dit geval om armaturen met een lage inbouwhoogte. In de gangzones komt alle techniek bijeen en is de ruimte beperkt, niet in de laatste plaats omdat het een bestaand gebouw betreft. Onze armaturen met lage inbouwhoogte lenen zich hier uitstekend voor.” ETK heeft de armaturen in etappes uitgeleverd. Turkesteen: “De eerste levering is eind vorig jaar geweest en de laatste eind juni dit jaar. Behalve de interne verlichting hebben we ook nog de buitenverlichting geleverd voor het parkeerterrein, waaronder paaltoparmaturen en een aantal armaturen van een Italiaans designmerk.”
CMK Luchttechniek heeft in opdracht van Kemp Installatie 4.700 m1 rond kanaalwerk, 2.500 m2 rechthoekige luchtkanalen, 1.300 brandkleppen, 1.500 m2 Rockwool isolatie en 660 afzuigventielen geïnstalleerd in het Holiday Inn Hotel en Holiday Inn Express Hotel om de hotelkamers van verse lucht te voorzien. “Vanaf de schachten op de verdiepingen hebben we de kanalen ten behoeve van het ventilatiesysteem opnieuw opgebouwd,” zegt Patrick van de Brug van CMK Luchttechniek. “Vanuit de badkamer wordt gemiddeld zo’n 75 m3/h lucht afgezogen. Wij brengen de ruimte weer in balans door via een uitblaasmond in de airconditioning-unit, die door Kemp Installatie is aangebracht boven de entree van iedere hotelkamer, ook weer zo’n 75 m3/h verse lucht in de kamer terug te brengen.” CMK Luchttechniek heeft het complete ventilatiesysteem geleverd en gemonteerd van het kanaalwerk en appendages tot flexibele slangen, brandkleppen en plenums. Volgens Van de Brug was de beschikbare ruimte zeer beperkt. “In bepaalde zones hebben we de schachten moeten vergroten om de installatie mogelijk te maken. Tevens hadden we te maken met een beperkte inbouwhoogte. We hebben daartoe relatief platte kanalen toegepast. Na installatie van de luchtkanalen en slangen zijn de lange muren tussen de gang en de hotelkamers brandwerend afgewerkt.”
GATENKAAS De transformatie van kantoorgebouw naar een hotel vraagt om een groot aantal extra doorvoeren in de vloeren ten behoeve van standleidingen voor de riolering en overige kanalen. Stam Sloopwerken heeft in opdracht van Kemp Installatie en Elektra BV liefst 1.500 gaten in allerlei soorten en maten geboord in de vloeren en wanden. De meeste gaten zijn geboord met behulp van een boorautomaat. Dit heeft volgens Marvin Stam van Stam Sloopwerken als voordeel dat één persoon gelijktijdig twee boormachines kan bedienen. “De bouwkundige constructie van het pand bestaat uit vloeren van beton met naspanbewapening. De gaten die in de vloer werden geboord, mochten uiteraard niet op een plek zitten waar zich spankabels bevonden. Door middel van een detector konden we zien waar die kabels zich bevonden, zodat we er niet dwars doorheen boorden.” Volgens Stam zijn er gaten in diverse afmetingen geboord. “Voor de riolering hebben we gaten in de vloer gemaakt met een diameter van 130 millimeter, terwijl we voor de elektra gaten van 30 millimeter rond in de muren hebben geboord, alsmede sleufgaten gecreeerd door zes gaten van rond 80 millimeter vlak naast elkaar te boren.” Ook de doorgangen van 1 bij 1 meter voor de luchtkanalen heeft Stam Sloopwerken geboord. Marvin Stam: “Normaal gesproken zagen we dergelijke oppervlakken, maar in dit geval bleek boren de meest efficiënte oplossing, omdat we op deze manier de hoeken niet hoefden door te zagen, zodat de bewapening buiten de sparing intact bleef.”
INSTALLATIE & BOUW | 27