Generieke kenmerken Carrousel in de SW Generieke kenmerken voor de organisatie en uitvoering van de Carrousel: een diagnostisch en activerend instument in het Wsw-werknemersproces ‘van binnen naar buiten’
Een project uitgevoerd door UW Holding BV en mede mogelijk gemaakt door een bijdrage in de kosten vanuit SBCM
Inleiding De overdraagbaarheid van de Carrousel als instrument in het Wsw-werknemersproces ‘van binnen naar buiten’ kan in onze visie niet los worden gezien van de specifieke context waarin deze wordt toegepast. Om die reden zullen we in onze beschrijving van het instrument ook uitdrukkelijk stil staan bij de kernaspecten die daarmee samenhangen.
Positionering van het instrument en doelgroep:
De Carrousel dient gezien te worden als een geïntegreerd diagnostisch en activerend instrument aan de ‘voorkant’ van het proces ‘van binnen naar buiten’;
Doelgroep: de categorie Wsw-werknemers bij wie potentiële aanknopingspunten voor ontwikkeling richting doorstroom zijn vastgesteld, maar die daartoe nader dienen te worden onderzocht en bevestigd.
Doorlooptijd:
1½ mnd tot 3 maanden, afhankelijk van het aantal dagdelen dat per week gewerkt wordt
Aanvangs- en eindtijd:
in beginsel dezelfde als de werktijden die men zou hebben als gewerkt zou worden
Intensiteit:
bij voorkeur 6 weken aaneengesloten, zodat de deelnemers zich voor 100% kunnen richten op de doelstelling. Indien dat om praktische redenen niet mogelijk of haalbaar is: 4 dagdelen per week verdeeld over 2 dagen
Gemiddelde groepsgrootte:
6 deelnemers i.v.m. volume personenbusje en hanteerbaarheid voor externe partners met wie wordt samengewerkt
Programma-inhoud en
Kern:
frequentie:
Excursies/snuffelstages in een aantal werksoorten:
Bouw en Techniek Horeca en detailhandel Facilitair en onderhoud Zorg, cultuur en welzijn Groen en buitenwerk
sport/ bewegen
2 x ¾ dagdeel
proces- resultaatbegeleiding dagelijks dagdeel
Schil:
Optioneel:
gezamenlijke lunch dagelijks
thema ‘gezonde voeding’
mobiliteitstraining
thema ‘veiligheid’
thema ‘werkstructurering’
test/onderzoek
training computervaardigheden
thema ‘stoppen met roken’
Verhouding Kern Schil: minimaal 75 25
Generieke kenmerken Carrousel in de SW
UW Holding BV augustus 2010
Pagina 2 van 6
Toelichting:
Het accent dient te liggen ligt bij oriënterende activiteiten buiten de werkomgeving waarmee men vertrouwd is en waaraan men vaak zeer gehecht is.
Randvoorwaarden Voorbereidingsfase Carrousel
Kenmerkend voor de voorbereidingsfase tot de operationele start: In de voorbereidingsfase is een 3-tal parallel-lopende randvoorwaardelijke stappen te onderscheiden: 1.
Vaststelling uitvoeringsteam;
2.
Organisatie van de mogelijkheden voor toepassing van groepsdynamica met de voor detachering geselecteerde Wsw-werknemers;
3.
Aspecten beleidsinvulling realisatie proces ‘van binnen naar buiten’;
4.
Gesprekken met geselecteerde Wsw-werknemers.
Ad. 1.
Vaststelling uitvoeringsteam
Bepaling van de functionaliteiten voor de uitvoering van de Carrousel: -
Coördinatie;
-
Trajectregie;
-
Praktijkbegeleiding.
Waar nodig/wenselijk: -
Training- en onderzoek;
-
Themaspecialisatie.
Minimale eisen aan uitvoerders: -
Dragen het gedachtegoed ‘van binnen naar buiten’;
-
Hebben kennis van de doelgroep;
-
Kunnen omgaan met weerstanden;
-
Kunnen een veilig ontwikkelklimaat scheppen;
-
Zijn scherp gericht op kansen en mogelijkheden;
-
Werken interdisciplinair (som van het team is meer dan de afzonderlijke disciplines).
Toelichting: inzet van generalisten verdient de voorkeur: het draagt er toe bij, dat -
De deelnemer niet voor elk onderdeel met een andere persoon te maken krijgt;
-
De ontwikkeling van de deelnemer beter gevolgd en waar nodig makkelijker bijgestuurd kan worden;
-
De tijd voor coördinatie en afstemming beperkt blijft.
Ad. 2. Organisatie van de uitvoering van de Carrousel
Wanneer er sprake is van een zeer grote gehechtheid van de vertrouwde werkomgeving bij de geselecteerde Wsw-medewerkers en daarmee samenhangend van sterke weerstand, organiseer het groepswerk dat op eigen locatie plaatsvindt, in een ruimte die afgescheiden is van hun dagelijks werkplek en die in zijn aankleding en inrichting functioneel aantrekkelijk is;
Generieke kenmerken Carrousel in de SW
UW Holding BV augustus 2010
Pagina 3 van 6
Toelichting: het proces ‘van binnen naar buiten’ wordt gekatalyseerd wanneer de Wswwerknemers al een keer ervaren hebben de vertrouwde en vaak vastgeroeste patronen en routines, zoals het werk, de fysieke werkomgeving, de vaste collega’s, stijl van aansturing etc. te moeten doorbreken;
Acquisitie en benadering van werkgevers in het relatiebestand voor bereidheid om externe snuffel-, oriëntatiewerkplekken of excursies te bieden, waarbij het van groot belang is dat de werkzaamheden: -
Zodanig representatief zijn voor de werksoort, dat op basis van deelname uitspraken kunnen worden gedaan over affiniteiten ermee;
-
Zowel een laag instapniveau, als niveaudiversiteit kennen; Toelichting: - de ervaring heeft ons geleerd, dat de inzet van externe mogelijkheden uitstekende middelen zijn gebleken om concrete invulling te geven aan het een proces van ‘matras naar trampoline’;
-
Zie verder: Algehele conclusies ten aanzien van de werkplekken op pagina 6 van het Evaluatieverslag Carrousel;
Sport- en spelactiviteiten Kenmerkend voor het aanbod dient te zijn: het appelleert aan: ‘leuk’, ‘spannend’, ‘ook eens proberen’, ‘met zijn allen’. Invulling: -
Aanschaf van Wii-spelcomputers en games, evt. beeldschermen;
-
Selectie van de voorziening waar de sportactiviteiten plaatsvinden: fitness, zwemmen Criteria: mensen met een Wsw-indicatie een aanbod kunnen en willen doen, zowel in voorziening als begeleiding(sopbouw); Tip: consultatie van bedrijfsarts en/of behandelende medisch/psychisch behandelaars van de deelnemer;
Vervoer De beschikbaarheid van een personenbus voor het vervoer naar locaties waar de snuffeloriëntatiewerkplekken of excursies plaatsvinden draagt bij aan het idee als groep samen op te trekken;
‘Versterking innerlijke mens’ Stimuli voor deelname zitten nogal eens in ogenschijnlijke kleine dingen, denk aan gratis koffie en thee, met iets lekkers erbij, een gratis lunch op de eerste dag van het traject en bij de afsluiting, het werk als ‘smaakmaker’. Denk ook aan een lunch aanbieden op een van de externe locaties waar de deelnemers in het kader van hun traject actief zijn.
Ad. 3. Aspecten beleidsinvulling realisatie proces ‘van binnen naar buiten’
Beleidsmatig vastgestelde eenduidige en objectiveerbare criteria waarmee bepaald wordt welke Wsw-werknemers in aanmerking komen voor mogelijke ontwikkeling richting doorstroom; Toelichting: wij hebben er voor gekozen geen criteria te hanteren en wel om de volgende reden: over de populatie die vóór 1998 is geïndiceerd is relatief weinig informatie beschikbaar; een deel van de populatie werkt al zo lang op dezelfde plek, dat het gerealiseerde resultaat: open staan voor mobiliteit als het meest belangrijk wordt beschouwd;
Idem: minimale SMART gedefinieerde eindtermen voor indicatie doorstroom;
Generieke kenmerken Carrousel in de SW
UW Holding BV augustus 2010
Pagina 4 van 6
Procesbeschrijving waarin de stappen, verantwoordelijkheden en bijbehorende documenten SMART zijn vastgelegd;
Vertaling van beleidskeuzes naar hanteerbare formats waarin SMART de uitgangssituatie van de Wsw-medewerker, de gewenste situatie, het plan daartoe en de voortgangsrealisatie van het proces ‘van binnen naar buiten’ wordt vastgelegd;
Follow up: de gerealiseerde motivatie, enthousiasme, openstaan voor verandering dient geborgd te zijn met een passend aansluitend aanbod; Toelichting: onze ervaring heeft geleerd, dat wanneer genoemde aansluiting ontbreekt of te lang op zich laat wachten of er niet adequaat gemanaged wordt bij de deelnemers frustraties, onvrede en onrust oproepen.
Ad 4. Gesprekken met geselecteerde Wsw-werknemers
Een continu proces van gesprekken met geselecteerde kandidaten dat nauw afgestemd is op de beschikbare capaciteit van de Carrousel;
Doorslaggevende basis houdingskenmerken voor de te houden gesprekken, maar ook voor alle vervolg activiteiten van de disciplines die bij het proces ‘van binnen naar buiten’ betrokken zijn: -
Veiligheid en respect;
-
Wsw-werknemer is centrale (f)actor;
-
Zoeken, verkennen en benutten van motivatiebronnen;
-
Keuzes en beslissingen primair bij de medewerker leggen en de betekenis daarvan voor de (on)mogelijkheden aangeven;
-
Regie op de toekomst van de Wsw-medewerker bij de persoon zelf leggen.
Indien er weerstanden te verwachten zijn, overweeg dan om de Wsw-werknemer de mogelijkheid te bieden een vertrouwenspersoon aan het gesprek te laten deelnemen of het gesprek in plaats van op het werk bij de Wsw-werknemer thuis te laten plaatsvinden.
Nota Bene: voor de samenstelling van de groepen verdient het sterk aanbeveling altijd één of meer mensen te selecteren die aantoonbaar/zichtbaar gemotiveerd is/zijn, open staat(n) voor ‘eens wat anders’ en in die hoedanigheid naar anderen in de groep een rol als ambassadeur(s)/motivator(s) kan/kunnen fungeren.
Uitvoeringsfase Carrousel
Algemeen kenmerkend voor de uitvoeringsfase:
Introductie Carrousel bestaande uit: -
Persoonlijke kennismaking;
-
Uitleg en toelichting van het programma van de Carrousel; Toelichting: omdat niet alle deelnemers even verbaal zijn, maar ook onwennigheid in een nieuwe groep van invloed is op de situatie is het aan te bevelen om laagdrempelige werkvormen te kiezen die de deelnemers in staat stellen op een veilige manier zichzelf te laten zien.
Bij vervolg onderdelen die de groepsleiding niet zelf voor zijn/haar rekening neemt:
Warme overdracht van de groep en introductie van de medewerker die een specifieke activiteit gaat aanbieden;
Generieke kenmerken Carrousel in de SW
UW Holding BV augustus 2010
Pagina 5 van 6
Tip: het verdient aanbeveling even te blijven om iets te kunnen zien van de chemie tussen deelnemers en aanbieder van de activiteit;
Rol van de uitvoerder bij de externe activiteiten;
Eindevaluatie in groepsverband: creëer een uitnodigende sfeer en kies daarbij passende werkvormen. Sluit af met iets tastbaars voor de deelnemers, denk aan een certificaat van deelname, een groepsfoto o.i.d.;
Deelnemerstevredenheidsonderzoek: ook al wordt er een eindevaluatie in groepsverband gehouden, een anoniem tevredenheidsonderzoek blijkt bij te dragen aan het geven van feedback op de inhoud, kwaliteit en organisatie van het aanbod. Het laat de deelnemers zien dat de uitvoerders hen en het aanbod serieus nemen;
Follow up: de bevindingen, conclusie en advies worden vastgelegd in een rapportage die in een persoonlijk gesprek met de deelnemer wordt besproken, waarin ook de eventuele vervolgstappen aan de orde komen. Van groot belang is dat de implicaties voor het vervolg met de mensen worden besproken die daar een concreet belang bij hebben: primair de medewerker die verantwoordelijk is voor het traject en de werkleiding van de deelnemer.
Borgingsfase Carrousel
Kenmerkend voor de borgingsfase van de Carrousel: Vanaf de start van de uitvoering: -
Heldere positionering van het instrument in het proces ‘van binnen naar buiten’;
-
Het voor de Wsw leidende gedachtegoed ‘van binnen naar buiten’ wordt gedragen door alle betrokken geledingen en dan met name leidinggevenden van de (eigen) productieafdelingen van het SW-bedrijf, omdat het hogere belang van door- en uitstroom op gespannen voet kan komen te staan met het belang van de realisatie van productieopdrachten;
-
Reserve capaciteit aan menskracht om in voorkomende gevallen het werk van Carrouseldeelnemers op te kunnen vangen;
-
Interdisciplinaire samenwerking tussen de uitvoerders van de Carrousel en de mensen die primair verantwoordelijk zijn voor en de regierol hebben in het door- en uitstroomproces;
-
Passende afstemming met de werkleiding op de interne afdeling waar de beoogde Carroussel-deelnemer werkzaam is;
-
Permanente beschikbaarheid van een gevarieerd aanbod van laagdrempelige taken/werkzaamheden – zowel qua niveau, als qua werksoort - bij externe relaties om deelnemers bij gebleken ontvankelijkheid, enthousiasme en geschiktheid aansluitend een aanbod te kunnen doen.
Generieke kenmerken Carrousel in de SW
UW Holding BV augustus 2010
Pagina 6 van 6