Een evaluatieonderzoek naar Carrousel Groningen en Drenthe VMBO CARROUSEL ZORG & WELZIJN | VMBO CARROUSEL TL | HAVO CARROUSEL SCHOOLJAAR 2013 – 2014: LEERLINGRESULTATEN | DOCENTRESULTATEN | BEDRIJFSRESULTATEN
MAUREEN HOEKZEMA
[www.maureenhoekzema.nl]
IN OPDRACHT VAN PROJECTBUREAU CARROUSEL GRONINGEN EN DRENTHE | JUNI 2014
INHOUDSOPGAVE
Inleiding
pagina 2
Werkwijze
pagina 2
Carrousel
pagina 2
Vmbo Carrousel Zorg & Welzijn
pagina 3 t/m pagina 5
Vmbo Carrousel TL
pagina 6 t/m pagina 14
Havo Carrousel
pagina 15 t/m pagina 23
Samenvatting resultaten | Conclusie
pagina 24 t/m pagina 26
1
INLEIDING Direct de goede studie- en beroepskeuze maken, dit is van belang voor zowel de jongere die voor deze keuze staat als voor de gehele Nederlandse maatschappij.1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding is een belangrijk instrument waarmee leerlingen hun mogelijkheden en wensen voor de toekomst kunnen ontdekken en zich kunnen voorbereiden op de scholings- en arbeidsmarkt. Wanneer loopbaanoriëntatie en begeleiding effectief wordt aangeboden draagt dit bij aan een goede studie- en beroepskeuze van jongeren.2 En wanneer leerlingen meer inzicht krijgen in wat zij later kunnen verwachten van de beroepsuitoefening en hun loopbaanperspectieven worden zowel de studie- als het beroepskeuzeproces verbeterd3. Scholen mogen voor een groot deel zelf bepalen hoe zij de loopbaanoriëntatie en begeleiding vormgeven. In dit rapport staat de Carrousel centraal; dit is de verzamelnaam voor de vmbo Carrousel en de havo Carrousel die door het projectbureau Carrousel Groningen en Drenthe worden aangeboden. Kenmerkend aan de Carrousel is haar praktische beroepsoriëntatie met als doel de leerlingen te helpen bij het maken van keuzes voor een vervolgopleiding en/of toekomstig beroep. De vraag die in dit rapport centraal staat is: ‘Draagt de Carrousel bij aan de studie- en beroepskeuze van jongeren?’ Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de bevindingen van de betrokkenen: leerlingen, docenten en bezochte bedrijven, bij de Carrousel.
WERKWIJZE De leerlingen die hebben deelgenomen aan de Carrousel zijn allemaal uitgenodigd om online anoniem een evaluatie-enquête in te vullen. Daarnaast zijn er met een aantal leerlingen diepte-interview gehouden. De docenten die betrokken zijn bij de organisatie van de Carrousel op hun school zijn allemaal uitgenodigd om online anoniem een evaluatie-enquête in te vullen. De contactpersonen van de bedrijven die tijdens de Carrousel zijn bezocht zijn allemaal uitgenodigd om online een evaluatie-enquête in te vullen. Al deze gegevens zijn geanalyseerd en de resultaten worden in dit rapport besproken.
DE CARROUSEL De Carrousel is een praktisch beroepsoriëntatie-instrument met als doel de leerlingen te helpen bij het maken van keuzes voor een vervolgopleiding en/of toekomstig beroep. In dit rapport komen drie varianten van de Carrousel aan bod: vmbo Carrousel Zorg & Welzijn Carrousel, vmbo Carrousel TL en havo Carrousel.
1. Onderwijsraad
(2005) – Betere overgangen in het onderwijs Raad voor Werk en Inkomen (2008) - Voor de keuze : Voorstellen voor een betere studie- en beroepskeuzebegeleiding. 3 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2011) – Kwaliteit in verscheidenheid 2
2
DE VMBO CARROUSEL ZORG & WELZIJN In het schooljaar 2013-2014 is de vmbo-bb/kb Carrousel door 7 vo-scholen in Groningen en Drenthe ingezet.4 De deelnemers zijn leerlingen van de bb, kb of gl leerweg binnen de sector Zorg & Welzijn. Deze leerlingen leggen gedurende het jaar zo’n zeven Carrouselbezoeken af in de verschillende werkvelden binnen de sector Zorg & Welzijn. Alle Carrouselbezoeken worden georganiseerd en begeleid door een professional die werkzaam is in het bedrijf. Daarnaast vinden er ook gastlessen plaats op de scholen die georganiseerd en gegeven worden door bedrijven vanuit de sector Zorg & Welzijn. Deze evaluatie heeft in april 2014 plaatsgevonden. Op dat moment hebben de deelnemende leerlingen enkel drie van de zeven Carrouselbezoeken afgelegd en hebben er ook nog geen gastlessen plaatsgevonden. Daarom is ervoor gekozen dat het nu om een tussentijdse evaluatie gaat waarin enkel de bevindingen van leerlingen worden meegenomen. In het najaar van 2014 wordt de vmbo Carrousel Zorg & Welzijn opnieuw geëvalueerd en hierin zullen de coördinerende docenten en de bezochte bedrijven worden geënquêteerd, eveneens zullen alle leerlingen dan opnieuw een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan de evaluatie. EVALUATIE LEERLINGEN In totaal doen 318 leerlingen mee aan de vmbo Carrousel Zorg & Welzijn, 20 leerlingen hebben anoniem de evaluatie-enquête ingevuld en zijn daarom meegenomen in deze tussentijdse evaluatie. Als aanvulling op de vragenlijst zijn er met 3 random gekozen leerlingen diepte-interviews gehouden. 45% van de leerlingen vond het leuk om mee te doen aan de Carrousel, 50% van de leerlingen vond het een beetje leuk en 5% van de leerlingen vond het niet leuk om mee te doen aan de Carrousel.
“2 van de 3 Carrouselbezoeken waren erg leuk! Ik ben benieuwd welke Carrouselbezoeken er nog komen.”
“Ik heb er veel aan gehad en veel van geleerd, super leuk!” “Je kunt kijken wat je gaat doen later, en daar leer je van”
4. Vincent van Gogh (Salland) | Dr. Nassau College (Penta) | CSG Augustinuscollege (Diamantlaan, vmbo) | Dollard College (Pekela, Woldendorp en Winschoten), Ubbo Emmius (Winschoten), Winkler Prins
3
Aan de leerlingen is de vraag gesteld wanneer een Carrouselbezoek geslaagd is. Er is veel overeenstemming in de gegeven antwoorden van de leerlingen. Een Carrouselbezoek is, aldus leerlingen, geslaagd wanneer:
Leerlingen actief aan de slag kunnen Leerlingen vinden het leuk wanneer zij zelf dingen in de praktijk mogen doen en wanneer er in het Carrouselbezoek veel praktijkvoorbeelden worden getoond.
Goede organisatie van het Carrouselbezoek Leerlingen hechten er veel waarde aan wanneer het Carrouselbezoek goed georganiseerd is. Zo benoemd het merendeel van de leerlingen dat Lentis een leuk Carrouselbezoek was omdat het erg goed georganiseerd was. Er waren veel verschillende onderdelen van de organisatie vertegenwoordigd in het programma, er was een goede catering voor de leerlingen en ze hadden het gevoel dat er echt veel moeite was gedaan om het bezoek af te stemmen op hun niveau. Tevens benoemen de leerlingen regelmatig dat er een gezellige sfeer heerste tijdens dit Carrouselbezoek.
Aan de leerlingen is ook de vraag gesteld wat verbeterpunten zijn voor volgende Carrouselbezoeken. Verbeterpunten voor de Carrouselbezoeken:
Meer doen, minder luisteren Leerlingen willen tijdens de volgende Carrouselbezoeken niet lang naar presentaties hoeven te luisteren, maar ze willen voornamelijk doe-activiteiten uitvoeren tijdens het bezoek. In de evaluatie benoemen leerlingen dat zij nu tijdens Carrouselbezoeken regelmatig naar langdradige PowerPointpresentaties moesten luisteren en dit als saai hebben ervaren.
Het vervoer naar het Carrouselbezoek beter regelen Leerlingen geven in de evaluatie aan dat er soms geen vervoer was geregeld en dat ze zelf moesten uitzoeken waar ze naar toe moesten voor hun Carrouselbezoek. De leerlingen hebben dit als vervelend ervaren en zien dit graag bij een volgend Carrouselbezoek anders.
BEROEPSBEELDEN, BEROEPSKEUZE & STUDIEKEUZE De Carrousel heeft als doelstelling leerlingen in staat te stellen een bewuste en gemotiveerde keuze te maken voor een vervolgopleiding en/of toekomstig beroep door de (verdere) ontwikkeling van beroepsbeelden. In de evaluatie is er daarom ook aandacht geschonken aan de bijdrage van de Carrouselbezoeken op de beroepskeuze, studiekeuze en de beroepsbeelden.
4
Beroepsbeelden De Carrouselbezoeken hebben een positief effect op gebieden die samenhangen met de beroepsbeelden van de leerlingen:
90% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke werkzaamheden er bij een beroep horen. 65% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke kennis en vaardigheden er benodigd zijn voor een beroep. 65% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke opleiding er benodigd is voor een beroep. 60% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke baankansen er zijn voor bepaalde beroepen. 50% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke arbeidsomstandigheden er bij een beroep horen.
45% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter wat je gaat verdienen als je begint met een bepaalde baan. Beroepskeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige beroepskeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
60% van de leerlingen beter weet welke beroepen er allemaal bestaan. 50% van de leerlingen beter kan bepalen welke beroepen wel/niet bij hem of haar passen. 40% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de beroepskeuze die ze moeten gaan maken. 40% van de leerlingen van beroepskeuze is veranderd. 30% van de leerlingen beter weet wat ze later willen worden. 20% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan het werk te gaan.
Studiekeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige studiekeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
65% van de leerlingen beter weet welke opleidingen er allemaal zijn. 55% van de leerlingen beter weet welke opleiding hij/zij wil gaan doen. 50% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de studiekeuze die ze moeten gaan maken. 50% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan een opleiding te gaan beginnen. 35% van de leerlingen van studiekeuze is veranderd.
5
DE VMBO CARROUSEL TL In het schooljaar 2013-2014 is de vmbo Carrousel TL door 5 Groningse vo-scholen ingezet.5 De leerlingen gaan gedurende deze Carrousel in één week drie of vier maal een dag(deel) op Carrouselbezoek bij verschillende bedrijven. Deze Carrouselbezoeken worden georganiseerd en begeleid door een professional die werkzaam is in het bedrijf. De vmbo Carrousel TL is onder te verdelen in vmbo Carrousel TL Oost-Groningen en vmbo Carrousel TL Groningen en Winsum. In deze evaluatie zijn de resultaten van de twee Carrousels samengenomen. Uit de analyses blijkt namelijk dat de onderlinge verschillen tussen de twee Carrousels nihil zijn, waardoor de resultaten van de twee Carrousels zonder problemen kunnen worden samengevoegd. DEEL 1: EVALUATIE LEERLINGEN In totaal hebben er ongeveer 555 leerlingen deelgenomen aan de vmbo Carrousel TL, 199 leerlingen hebben achteraf anoniem de evaluatie-enquête ingevuld en zijn daarom meegenomen in deze evaluatie. 60% van de respondenten heeft deelgenomen aan de Carrousel – Stad Groningen en 40% aan de Carrousel – Oost Groningen. Als aanvulling op de vragenlijst zijn er met 10 random gekozen leerlingen diepte-interviews gehouden. 43% van de leerlingen vond het leuk om mee te doen aan de Carrousel, 47% van de leerlingen vond het een beetje leuk en 10% van de leerlingen vond het niet leuk om mee te doen aan de Carrousel.
“Nu weet ik wat ik wil!” “Het was leuk om het beroepsveld in te gaan!”
“Ik heb dingen geleerd, en weet nu ook wat ik later niet wil worden”
5. Groningen Oost: Ubbo Emmius (Winschoten, Veendam en Onstwedde) en het Dollard College (Winschoten, Woldendorp, Pekela, Bellingwedde) | Groningen Stad: CSG Wessel Gansfortcollege (Heerdenpad), CSG Augustinus College (Admiraal de Ruijterlaan, OPDC), H.N. Werkman College (Kluiverboom).
6
Aan de leerlingen is de vraag gesteld wanneer een Carrouselbezoek geslaagd is. Er is veel overeenstemming in de gegeven antwoorden van de leerlingen. Een Carrouselbezoek is, aldus leerlingen, geslaagd wanneer:
Leerlingen actief aan de slag kunnen Leerlingen vinden een Carrouselbezoek leuk wanneer zij zelf dingen in de praktijk mogen doen. Voorbeelden die de leerlingen benoemen zijn heftruck rijden bij Oldenburger Fitom, bloeddruk opmeten bij het Martini Ziekenhuis, make-up aanbrengen en haren stijlen bij Studio Re-Style en tafels dekken bij hotel van der Valk.
Leerlingen beroepen kunnen zien en ervaren Leerlingen vinden het leuk om te zien en te ervaren hoe het er tijdens een normale werkdag op de werkvloer aan toe gaat. Dit kan hun beroepsbeelden zowel bevestigen als ontkrachten.
Leerlingen zich welkom voelen en enthousiasme ervaren bij het bedrijf Leerlingen vinden het leuk wanneer een werknemer enthousiast vertelt over zijn of haar werk en het ook leuk vindt om dit met de leerlingen te delen. Voor leerlingen is het ook van belang dat zij het gevoel krijgen dat het bedrijf het leuk vindt om hen op Carrouselbezoek te hebben. Dit gevoel krijgen leerlingen wanneer ze enthousiast worden ontvangen, wanneer ze een drankje en/of hapje krijgen aangeboden en wanneer er een inhoudelijk programma wordt aangeboden.
Leerlingen op Carrouselbezoek gaan bij een bedrijf naar keuze Leerlingen vinden het erg fijn wanneer ze op Carrouselbezoek gaan bij een bedrijf naar eigen keuze. Dit is ook direct terug te zien in een positievere evaluatie.
“Ik twijfelde tussen twee beroepen, nu weet ik waar ik voor moet gaan”
“In plaats van dat je allemaal dingen over werk in een boekje bekijkt ben je zelf bezig in een bedrijf”
7
Aan de leerlingen is ook de vraag gesteld wat verbeterpunten zijn voor de Carrouselbezoeken. Verbeterpunten voor de Carrouselbezoeken:
Meer doen, minder luisteren Leerlingen willen tijdens volgende Carrouselbezoeken niet lang naar presentaties luisteren, maar vooral doe-activiteiten uitvoeren.
Naast beroepsoriëntatie ook opleidingsoriëntatie Meerdere leerlingen noemen in de evaluatie dat de Carrousel nu voornamelijk gericht is op beroepsoriëntatie en dat het een verbeterpunt zou zijn wanneer de Carrousel in het vervolg tevens wat meer gericht is op de opleidingsoriëntatie. Vanuit het projectteam vmbo Carrousel TL Groningen en Winsum en het projectbureau Carrousel Groningen en Drenthe worden twee ideeën aangedragen waardoor er in een volgende Carrousel naast beroepsoriëntatie ook aandacht voor opleidingsoriëntatie kan zijn: - bedrijven adviseren om een stagiair te betrekken bij het inhoudelijk vormgeven van het programma en de begeleiding tijdens het Carrouselbezoek, zij kunnen dan hun opleidingservaringen delen met de leerlingen. - beroepsbeoefenaren hun loopbaancarrière laten delen met de nadruk op hun genoten scholing.
Betere organisatie Leerlingen benoemen als verbeterpunt voor een volgende Carrousel dat het vervoer van en naar het bedrijf beter kan worden geregeld. Het kwam nu nog regelmatig voor dat leerlingen niet wisten waar zij naar toe moesten en/of de kosten voor het OV zelf moesten betalen. Een ander verbeterpunt dat enkele keren wordt genoemd is dat de leerlingen eerder weten hoe hun Carrouselweek eruit gaat zien: welke bezoeken ze gaan afleggen, welke andere opdrachten er in die week moeten gebeuren et cetera.
Voor- en nabespreking van Carrouselbezoeken Leerlingen geven aan dat er vrij weinig tot niets wordt gedaan aan de voor- en nabespreking van het Carrouselbezoek. Een verbeterpunt is dat hier in het vervolg meer aandacht aan wordt besteed.
Vrije keuze Leerlingen willen vaker op Carrouselbezoek bij een bedrijf naar keuze. Nu kwam het nog regelmatig voor dat leerlingen op bezoek moesten bij een bedrijf waar ze geen interesse voor hadden. “Ik heb veel geleerd en erg leuke dingen gedaan”
“Je kon goed zien hoe het beroep in elkaar zit” 8
DEEL 2: EVALUATIE COORDINERENDE DOCENTEN In totaal hebben 12 coördinerende docenten van de vmbo Carrousel TL de evaluatieenquête ingevuld en zijn daarom meegenomen in de evaluatie. De vmbo Carrousel krijgt het gemiddelde rapportcijfer 7,9 van de docenten. Organisatie rondom de Carrousel: Alle docenten zijn al eerder betrokken geweest bij de (organisatie van de) Carrousel. De docenten geven aan dat ze wisten wat er van hen werd verwacht tijdens de organisatie van de Carrousel. Eén docent geeft aan meer werk voor de Carrousel te hebben verricht dan van te voren ingeschat. Alle docenten geven aan voldoende uren en financiële middelen te hebben gekregen om de Carrousel te coördineren. Ook ervaren alle docenten draagvlak vanuit de directie voor de Carrousel en op één na ervaren alle docenten ook draagvlak vanuit collega’s voor de Carrousel. Volgens de docenten vinden de leerlingen het leuk om mee te doen aan de Carrousel. Samenwerking Projectbureau Carrousel: Alle docenten zijn (zeer) tevreden over de samenwerking en de communicatie met het Projectbureau Carrousel. De docenten zijn ook tevreden over het gebruik van het leerlingenboekje, de beroepenlijst en de digitale plantool. De bezochte bedrijven zijn van te voren goed ingelicht door het Projectbureau, 11 docenten onderschrijven dit. Het Carrouselbezoek is voldoende afgestemd op de belevingswereld van leerlingen, 8 docenten zijn het hiermee eens, 3 docenten vinden het Carrouselbezoek onvoldoende afgestemd op de belevingswereld van leerlingen en 1 docent geeft aan dit niet te weten. Voor – en nabespreking: Dat de leerlingen voldoende waren voorbereid op Carrouselbezoeken onderschrijven 3 docenten, 7 docenten zijn het hier deels mee eens en 2 docenten vinden dat de leerlingen onvoldoende waren voorbereid op het Carrouselbezoek. Dat er achteraf voldoende tijd is besteed aan het nabespreken van de Carrouselbezoeken onderschrijft 1 docent, 7 docenten zijn het hier deels mee eens en 4 docenten vinden dat er achteraf te onvoldoende tijd is besteed aan het nabespreken van de Carrouselbezoeken. Aan de docenten is de vraag gesteld wanneer de vmbo Carrousel geslaagd is. De vmbo Carrousel is, aldus docenten, geslaagd wanneer:
Leerlingen een goed beeld krijgen van de sector, het bedrijf en de beroepen. Leerlingen beter weten welke beroepen wel of juist niet bij hen passen. Leerlingen vooroordelen t.o.v. bepaalde beroepssectoren verloren laten gaan. Leerlingen meer kennis hebben over vervolgopleidingen en beroepen die daarbij horen. Leerlingen enthousiast zijn over de Carrouselbezoeken en aangeven het leerzaam te hebben gevonden!
9
De docenten hebben ook antwoord gegeven op de vraag wat een Carrouselbezoek een goed bezoek maakt voor leerlingen. Een goed Carrouselbezoek voor leerlingen:
Bevat veel doe-activiteiten, leerlingen moeten actief bezig kunnen zijn in de praktijk. een docent geeft de suggestie van 30% theorie en 70% praktijk. Laat het totaalbeeld van een bedrijf zien. Zo bevat een verzorgingshuis meer dan alleen zorgberoepen, ook administratieve en ICT-beroepen komen hier o.a. voor. Geeft veel ruimte voor persoonlijk contact met de leerlingen. Ook werkt het goed wanneer bedrijven aan de catering denken.
Aan de docenten is ook de vraag gesteld wat verbeterpunten zijn voor een volgende Carrousel. Verbeterpunten voor de Carrousel, aldus docenten:
De Carrousel meer inbedden in het curriculum op school, zodat er ook meer tijd en ruimte ontstaat voor de voor- en nabespreking van het bezoek. Hierbij wordt opgemerkt dat het goed is wanneer een school van te voren weet hoe het Carrouselbezoek eruit ziet zodat dit kan worden voorgesproken. In de Carrouselprogramma’s meer doe-activiteiten en minder luister-dingen voor leerlingen opnemen. Ook wordt een langere tijdsduur van de Carrouselbezoeken geopperd zodat leerlingen meer kunnen zien en ervaren in het bedrijf. Leerlingen vaker indelen bij bedrijven naar keuze. Dit kan worden bereikt door bijvoorbeeld eerder te enquêteren waar de interesses van leerlingen liggen en/of meer keuze uit bedrijven die bezocht kunnen worden tijdens de Carrouselweek. Hier wordt als verbeterpunt ook genoemd dat er meer aandacht kan worden besteed aan leerlingen met beperkingen (bv ASS) bij het indelen van de Carrouselbezoeken.
“Leerlingen kunnen achter de deur kijken van bedrijven waar ze zich geen voorstelling van kunnen maken: super! “
“Door de bezoeken kunnen leerlingen hun toekomst aan den lijve ondervinden”
“Een week lang is alles gericht op de beroepsoriëntatie! “
10
DEEL 3: EVALUATIE BEDRIJVEN In totaal zijn er 221 bedrijven bezocht tijdens de Carrouselbezoeken. Hiervan hebben 120 bedrijven de enquête ingevuld en daarom meegenomen in de evaluatie. De vmbo Carrousel krijgt het gemiddelde rapportcijfer 7.5 van de bezochte bedrijven. Deelname: 75% van de deelnemende bedrijven had al één of meerdere keren deelgenomen aan de Carrousel. Voor 88% van de deelnemende bedrijven heeft de Carrousel aan haar verwachtingen voldaan. 78% wil volgend jaar wel weer deelnemen aan de Carrousel, 3% wil dit niet en 19% weet nog niet of ze aan de Carrousel willen meedoen volgend jaar. Het grotendeel van de bedrijven doet mee aan de Carrousel vanwege maatschappelijke betrokkenheid. Samenwerking Projectbureau Carrousel: 99% van de bedrijven is tevreden over het contact en de samenwerking met het Projectbureau Carrousel, 96% is tevreden over de gemaakte afspraken met het Projectbureau en 95% is tevreden over de informatie die zij vooraf hebben ontvangen van het Projectbureau Carrousel. Voorbereiding Carrouselbezoek: 96% van de bedrijven heeft de inhoudelijke invulling van het Carrouselbezoek als (erg) makkelijk ervaren, 4% heeft deze invulling als moeilijk ervaren. 89% van de bedrijven is (zeer) tevreden over de steun die zij vanuit het Projectbureau hebben ervaren bij deze invulling, 11% is hier (zeer) ontevreden over. 81% is (zeer) tevreden over de voorbereiding van de leerlingen op de Carrouselbezoeken, 19% is (zeer) ontevreden over deze voorbereiding. Het Carrouselbezoek: 94% is (zeer) tevreden over het gedrag van de leerlingen tijdens het Carrouselbezoek, 6% is hier niet tevreden over. 91% van de bedrijven is (zeer) tevreden over de actieve deelname van de leerlingen tijdens het Carrouselbezoek, 9% is hier niet tevreden over. 82% is (zeer) tevreden over de interesse en de motivatie van de leerlingen voor het Carrouselbezoek, 18% is hier ontevreden over. 85% is (zeer) tevreden over de begeleiding vanuit de school tijdens het Carrouselbezoek, 15% is hier (zeer) ontevreden over. Bij 27% van de Carrouselbezoeken kwam het aantal leerlingen niet overeen met wat van te voren was gecommuniceerd naar het bedrijf en bij 5% van de Carrouselbezoeken waren de leerlingen niet op tijd aanwezig.
“Leerlingen krijgen een realistisch beeld van de werkvloer”
“Een ontzettend mooi initiatief om leerlingen in contact te brengen met het werkveld”
“Even proeven aan de werksfeer”
11
Aan bedrijven is gevraagd wat zij sterke punten van de Carrousel vinden. Hieronder zijn de meest voorkomende antwoorden weergegeven:
Leerlingen zien de diversiteit aan beroepskeuzes en kunnen in deze Carrouselweek zelf vormgeven aan hun beroepsoriëntatie. Leerlingen kunnen in de praktijk zien en ervaren wat de branches/functies inhouden, zo krijgen ze veelal een realistisch beeld van het werkveld. Leerlingen krijgen betere beroepsbeelden en kunnen zo beter bepalen of een beroep wel/niet bij hen past. Een bedrijf kan zich door de Carrousel profileren en maakt kennis met eventuele potentiële werknemers.
De bezochte bedrijven zijn ook gevraagd naar verbeterpunten voor een volgende Carrousel. Verbeterpunten voor een volgende Carrousel zijn:
Leerlingen beter laten voorbereiden op het Carrouselbezoek, zodat de leerlingen weten welke bedrijven ze gaan bezoeken en wat ze hiervan kunnen verwachten. Leerlingen indelen bij een bedrijf waar zij ook daadwerkelijk interesse in (lijken te) hebben, bedrijven willen graag gemotiveerde leerlingen ontvangen. Betere communicatie tussen het bedrijf en de school, dan zijn wederzijdse verwachtingen duidelijk voor zowel de leerlingen, docenten als de bedrijven. Meer / betere begeleiding vanuit de scholen tijdens het Carrouselbezoek, het gedrag van leerlingen liet namelijk soms wat te wensen over aldus bedrijven.
“Leerlingen kennis laten maken met bedrijven, en ze een kijkje achter de schermen laten nemen: een mooi initiatief!”
“Even een duwtje in de rug geven bij de vaak toch wel moeilijke beroepskeuze”
12
DEEL 4: BEROEPSBEELDEN, BEROEPSKEUZE & STUDIEKEUZE (aldus leerlingen, coördinerende docenten en bedrijven) De Carrousel heeft als doelstelling leerlingen in staat te stellen een bewuste en gemotiveerde keuze te maken voor een vervolgopleiding en/of toekomstig beroep door de (verdere) ontwikkeling van beroepsbeelden. In de evaluatie is er daarom ook aandacht geschonken aan de bijdrage van de Carrouselbezoeken op de beroepskeuze, studiekeuze en de beroepsbeelden. Beroepsbeelden De Carrouselbezoeken hebben een positief effect op gebieden die samenhangen met de beroepsbeelden van de leerlingen:
85% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke werkzaamheden er bij een beroep horen. 73% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke arbeidsomstandigheden er bij een beroep horen. 69% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke kennis en vaardigheden er benodigd zijn voor een beroep. 60% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke opleiding er benodigd is voor een beroep. 52% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke baankansen er zijn voor bepaalde beroepen.
22% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter wat je gaat verdienen als je begint met een bepaalde baan. Aan de bezochte bedrijven is de vraag voorgelegd in hoeverre zij denken dat hun Carrouselbezoek heeft bijgedragen aan de beroepsbeelden van de leerlingen. Hieruit komt naar voren dat het grotendeel van de bedrijven denkt deels te hebben bijgedragen aan de beroepsbeelden van de leerlingen. Beroepskeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige beroepskeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
75% van de leerlingen beter kan bepalen welke beroepen wel/niet bij hem of haar past. 59% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan het werk te gaan. 58% van de leerlingen weet beter welke beroepen er allemaal zijn. 56% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de beroepskeuze die ze moeten gaan maken. 45% van de leerlingen beter weet wat ze later wil worden. 25% van de leerlingen van beroepskeuze is veranderd.
13
Aan docenten is de vraag voorgelegd in hoeverre zij denken dat de Carrouselbezoeken bijdragen aan de beroepskeuze van leerlingen. Alle docenten zijn van mening dat leerlingen door de Carrouselbezoeken een beter beeld krijgen van welke beroepen, met bijbehorende werkzaamheden, er bestaan en dat de vmbo Carrousel de leerlingen helpt om tot een beroepskeuze te komen. Studiekeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige studiekeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
58% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de studiekeuze die ze moeten gaan maken. 54% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan een opleiding te gaan beginnen. 49% van de leerlingen beter weet welke opleiding hij/zij wil gaan doen. 47% van de leerlingen beter weet welke opleidingen er allemaal zijn. 27% van de leerlingen van studiekeuze is veranderd.
Driekwart van de docenten is van mening dat leerlingen door de Carrouselbezoeken een beter beeld krijgen van welke opleidingen er allemaal bestaan, vier docenten zijn het hier niet mee eens. Alle docenten zijn het ermee eens dat de Carrouselbezoeken een motivatie-impuls geven voor een vervolgopleiding en dat vmbo Carrousel de leerlingen helpt om tot een studiekeuze te komen.
14
DE HAVO CARROUSEL In het schooljaar 2013-2014 is de havo Carrousel door 4 Groningse vo-scholen ingezet.6 De leerlingen gaan gedurende deze Carrousel in het schooljaar drie maal een dag(deel) op Carrouselbezoek bij verschillende bedrijven. De eerste twee Carrouselbezoeken worden georganiseerd en begeleid door een professional die werkzaam is in het bedrijf. Het derde Carrouselbezoek wordt georganiseerd en begeleid door een hbo-stagiair die stage loopt bij het desbetreffende bedrijf. DEEL 1: EVALUATIE LEERLINGEN In totaal hebben er ongeveer 400 leerlingen deelgenomen aan de havo Carrousel. Over de eerste twee Carrouselbezoeken hebben 114 leerlingen een evaluatie-enquête ingevuld en over het derde Carrouselbezoek 48 leerlingen. Deze enquêtes zijn grotendeels vergelijkbaar, echter de enquête voor het derde Carrouselbezoek bevat wat aanvullende vragen. De resultaten in dit rapport zijn gebaseerd op de 162 ingevulde enquêtes tenzij anders is aangegeven. Verschil tussen eerste twee Carrouselbezoeken en het derde Carrouselbezoek7 67% van de leerlingen geeft aan dat het Carrouselbezoek georganiseerd en begeleid door een hbo-stagiair hem/haar meer aansprak dan de andere twee bezoeken, bij 13% van de leerlingen sprak het Carrouselbezoek georganiseerd en begeleid door een hbostagiair hem/haar minder aan dan de andere twee bezoeken en 30% geeft aan dat dit geen verschil maakte. 69% van de leerlingen heeft meer gehad aan het Carrouselbezoek georganiseerd en begeleid door een hbo-stagiair dan aan de andere twee bezoeken, 15% van de leerlingen heeft minder aan het derde Carrouselbezoek gehad dan aan de eerste twee bezoeken en voor 16% van de leerlingen maakte dit geen verschil.
“Het derde bezoek ging voornamelijk over de studie / de eigen studie ervaringen van de student, bij het andere bezoek ging het meer over het beroep. ”
“De hbo-stagiair is meer van onze leeftijd en kan daarop inspelen, maar bij de andere bezoeken ging je weer meer ondernemen. Het ene bezoek is niet beter dan het andere maar anders”
6. CSG Augustinuscollege | RSG de Borgen | H.N. Werkman College | CSG Wessel Gansfortcollege | 7. Deze resultaten zijn gebaseerd op de 48 leerlingen die de enquête voor het derde Carrouselbezoek hebben ingevuld
15
Aan de leerlingen is de vraag gesteld wat een Carrouselbezoek tot een geslaagd bezoek maakt. Een Carrouselbezoek is, aldus leerlingen, geslaagd wanneer:
Leerlingen actief aan de slag kunnen Leerlingen vinden een Carrouselbezoek leuk wanneer zij zelf dingen in de praktijk mogen doen.
Leerlingen een beeld krijgen van het gehele bedrijf Leerlingen vinden het leuk om met de diverse beroepen in het bedrijf in aanraking te komen. Hierdoor krijgen zij ook een breder beeld van het bedrijf waardoor het leerlingen sneller aanspreekt.
Leerlingen zich welkom voelen en enthousiasme ervaren bij het bedrijf Leerlingen vinden het leuk wanneer een werknemer enthousiast vertelt over zijn of haar werk en het ook leuk vindt om dit met de leerlingen te delen. Voor leerlingen is het belangrijk dat zij het gevoel krijgen dat het bedrijf het leuk vindt om de leerlingen op Carrouselbezoek te hebben. Dit gevoel krijgen leerlingen wanneer ze enthousiast worden ontvangen, wanneer ze een drankje en/of hapje krijgen aangeboden en wanneer er een inhoudelijk programma wordt aangeboden.
Leerlingen op Carrouselbezoek gaan bij een bedrijf naar keuze Leerlingen vinden het erg fijn wanneer ze op Carrouselbezoek gaan bij een bedrijf naar eigen keuze.
Er een goede sfeer heerst Leerlingen noemen opvallend vaak dat een Carrouselbezoek geslaagd is wanneer het gezellig is en er een informele sfeer is.
“Je kreeg veel van het beroep te zien” “Het is leuk om mee te kijken bij het beroep; je ziet zowel de positieve als de negatieve kanten”
“Ik heb kennis gemaakt met beroepen die ik niet kende!’
16
Aan de leerlingen is ook de vraag gesteld wat verbeterpunten zijn voor volgende Carrouselbezoeken. Verbeterpunten voor de Carrouselbezoeken:
Meer doen, minder luisteren Leerlingen willen tijdens de Carrouselbezoeken niet lang naar presentaties hoeven te luisteren. Ze willen tijdens het bezoek vooral doe-activiteiten uitvoeren.
Naast beroepsoriëntatie ook opleidingsoriëntatie Enkele leerlingen noemen in de evaluatie-enquête dat de Carrousel nu voornamelijk gericht is op beroepsoriëntatie en dat het een verbeterpunt zou zijn wanneer de Carrousel ook wat meer gericht is op de opleidingsoriëntatie.
Betere organisatie Meerdere leerlingen benoemen dat zij zich niet welkom voelden bij het bedrijf omdat er in eerste instantie niemand op hen stond te wachten en/of wist van hun komst. Een ander verbeterpunt die leerlingen noemen is dat het vervoer naar het Carrouselbezoek beter kan worden geregeld: zo wisten enkele leerlingen nu niet waar ze naar toe moesten en vonden sommige leerlingen het ook vervelend om de kosten voor het OV zelf te moeten betalen.
Vrije keuze Leerlingen willen vaker op Carrouselbezoek bij een bedrijf naar keuze. Nu kwam het nog regelmatig voor dat leerlingen op bezoek moesten bij een bedrijf waar ze geen interesse voor hadden.
“Het is leuk om op een plek te komen waar je anders nooit komt, en dingen te doen die je anders nooit doet” “Ik heb nieuwe dingen geleerd en weet een klein beetje beter wat ik na de havo wil gaan doen ”
“Ik kwam er door het Carrouselbezoek achter dat ik dit beroep later niet wil gaan uitoefenen”
17
DEEL 2: EVALUATIE COORDINERENDE DOCENTEN In totaal is de evaluatie-enquête 6 maal ingevuld door betrokken docenten bij de havo Carrousel. Onderstaande resultaten zijn gebaseerd op deze 6 respondenten. Organisatie rondom de Carrousel: Alle docenten zijn al eerder betrokken geweest bij de (organisatie van de) Carrousel, en wisten wat er van hen werd verwacht tijdens de organisatie van de Carrousel, wel geven vijf van de zes docenten aan meer werk voor de Carrousel te hebben verricht dan van te voren ingeschat. De docenten geven aan voldoende uren en financiële middelen te hebben gekregen om de Carrousel te coördineren. Ook ervaren alle docenten draagvlak vanuit de directie voor de Carrousel, op één na ervaren alle docenten ook draagvlak vanuit collega’s voor de Carrousel. Volgens de docenten vinden de leerlingen het leuk om mee te doen aan de Carrousel. Hierbij wordt wel de opmerking geplaatst dat leerlingen het leuk vinden wanneer hun voorkeuren voor opleidingen, en vanuit daar dus een bijpassend bedrijf, wordt gehonoreerd. Samenwerking Projectbureau Carrousel: Alle docenten zijn (zeer) tevreden over de samenwerking en de communicatie met het Projectbureau Carrousel. De korte communicatielijnen worden gewaardeerd, als tip wordt meegegeven in het vervolg geen veranderingen meer aan te brengen in het programma. Alle docenten geven aan dat het Projectbureau de bezochte bedrijven van te voren goed heeft ingelicht dat het Carrouselbezoek voldoende is afgestemd op de belevingswereld van de leerlingen. De helft van de docenten vindt het gebruik van het leerlingenboekje nuttig, alle docenten geven aan dat het gebruik van de beroepenlijst nuttig is. Door de digitale plantool hebben alle docenten efficiënter kunnen werken en heeft het hen ondersteund bij het inplannen van de leerlingen voor de Carrouselbezoeken. De helft van de docenten geeft aan dat de digitale plantool leerlingen ondersteund bij het invoeren van voorkeursberoepen. Als opmerking wordt geplaatst dat de digitale plantool voor leerlingen niet altijd even goed werkt omdat het moeilijk is een ingevulde voorkeur weer te wijzigen. Voor – en nabespreking: Dat de leerlingen voldoende waren voorbereid op Carrouselbezoeken onderschrijven 4 docenten, 1 docent vindt dat de leerlingen onvoldoende waren voorbereid op het Carrouselbezoek en 1 docent heeft deze vraag niet beantwoord. Dat er achteraf voldoende tijd is besteed aan het nabespreken van de Carrouselbezoeken onderschrijven 3 docenten, 3 docenten vinden dat er achteraf te onvoldoende tijd is besteed aan het nabespreken van de Carrouselbezoeken.
18
Aan de docenten is de vraag gesteld wanneer de havo Carrousel geslaagd is en wat een Carrouselbezoek tot een goed bezoek maakt. De havo Carrousel is, aldus docenten, geslaagd wanneer:
Leerlingen positief terugkijken op de Carrouselbezoeken, en zich hebben kunnen oriënteren in de richting die zij willen onderzoeken. Blijkt dat leerlingen o.a. door de Carrousel aan het denken zijn gezet over hun toekomstplannen. Het merendeel van de leerlingen de positieve punten van de Carrousel kan aangeven en tevreden is. Een goed Carrouselbezoek:
Is praktisch: een actieve werkvorm toepassen tijdens het Carrouselbezoek en niet enkel een PowerPointpresentatie aanbieden en dat leerlingen moeten luisteren. Schetst een breed palet van werkzaamheden in een bedrijf. Ontvangt leerlingen gastvrij, bijvoorbeeld met koffie/thee. Wordt begeleid door een professional die binding heeft met de doelgroep.
Aan de docenten is ook de vraag gesteld wat sterke punten en verbeterpunten van de Carrousel zijn. Sterke punten van de Carrousel, aldus docenten:
Praktijkoriëntatie, de school uit en kijken in de praktijk. Leerlingen krijgen zicht op de arbeidsmarkt en ook is er aandacht voor scholing. Leerlingen verbreden hun horizon / ervaringswereld. Verbeterpunten voor de Carrousel, aldus docenten:
De Carrousel meer inbedden in het curriculum op school, zodat er ook meer tijd en ruimte ontstaat voor de voor- en nabespreking. Hierbij wordt ook benoemd dat er nog meer draagvlak onder collega’s moet worden gecreëerd. Ruimer aanbod aan bedrijven/beroepen die bezocht kunnen worden, zo kan er nog meer naar de leerling worden gekeken en wat er bij hem/haar past.
19
DEEL 3: EVALUATIE BEDRIJVEN In totaal zijn er ongeveer 55 bedrijven bezocht tijdens de Carrouselbezoeken. Hiervan hebben 37 bedrijven de enquête ingevuld en daarom meegenomen in de evaluatie. Deelname: 43% van de deelnemende bedrijven had al één of meerdere keren deelgenomen aan de Carrousel. Voor 92% van de deelnemende bedrijven heeft de Carrousel aan haar verwachtingen voldaan. 83% wil volgend jaar wel weer deelnemen aan de Carrousel, 3% wil dit niet en 14% weet nog niet of ze aan de Carrousel willen meedoen volgend jaar. Het grotendeel van de bedrijven doet mee aan de Carrousel vanwege maatschappelijke betrokkenheid. Voor 92% van de deelnemende bedrijven heeft de Carrousel aan haar verwachtingen voldaan. Samenwerking Projectbureau Carrousel: Alle bedrijven zijn (zeer) tevreden over het contact en de samenwerking met het projectbureau Carrousel, over de gemaakte afspraken met het projectbureau en over de informatie die zij vooraf hebben ontvangen van het Projectbureau Carrousel. Voorbereiding Carrouselbezoek: 94% van de bedrijven heeft de inhoudelijke invulling van het Carrouselbezoek als (erg) makkelijk ervaren, 6% heeft deze invulling als moeilijk ervaren. 97% van de bedrijven is (zeer) tevreden over de steun die zij vanuit het Projectbureau hebben ervaren bij deze invulling en 3% is hier ontevreden over. 59% is (zeer) tevreden over de voorbereiding van de leerlingen op de Carrouselbezoeken, 51% is (zeer) ontevreden over deze voorbereiding. Het Carrouselbezoek: 95% is (zeer) tevreden over het gedrag van de leerlingen tijdens het Carrouselbezoek, 5% is hier niet tevreden over. 87% van de bedrijven is (zeer) tevreden over de actieve deelname van de leerlingen tijdens het Carrouselbezoek, 13% is hier niet tevreden over. 75% is (zeer) tevreden over de interesse en de motivatie van de leerlingen voor het Carrouselbezoek, 25% is hier (zeer) ontevreden over. 87% is (zeer) tevreden over de begeleiding vanuit de school tijdens het Carrouselbezoek, 13% is hier (zeer) ontevreden over. Opvallend is dat bij 65% van de Carrouselbezoeken het aantal leerlingen niet overeenkwam dan van te voren was gecommuniceerd en dat bij 20% van de Carrouselbezoeken de leerlingen niet op tijd aanwezig waren.
“Positief: direct contact tussen leerlingen en beroepsbeoefenaars.”
“Dit is een goede manier om leerlingen te betrekken bij onze stichting”
“ Leerlingen ontmoeten mensen uit het werkende leven”
20
Aan bedrijven is gevraagd wat zij sterke punten van de Carrousel vinden. Hieronder zijn de meest voorkomende antwoorden weergegeven:
Leerlingen bewust maken van de keuzes die ze moeten gaan maken m.b.t. scholing en werk en de leerlingen een beetje voorbereiden op deze keuzes. Leerlingen worden op een actieve manier in contact gebracht met het bedrijfsleven en kunnen in de praktijk zien en ervaren wat de branches/functies van een bedrijf inhouden. Leerlingen krijgen betere beroepsbeelden en kunnen zo beter bepalen of een beroep wel/niet bij hen past. Een bedrijf kan zich door de Carrousel profileren bij leerlingen.
De bezochte bedrijven zijn ook gevraagd naar verbeterpunten voor een volgende Carrousel. Verbeterpunten voor een volgende Carrousel zijn:
Leerlingen beter en actiever laten voorbereiden op het Carrouselbezoek, zodat de leerlingen weten welke bedrijven ze gaan bezoeken en wat ze hiervan kunnen verwachten. Ook kunnen ze dan bijvoorbeeld al wat vragen verzinnen die tijdens het Carrouselbezoek gesteld kunnen worden. Leerlingen indelen bij een bedrijf waar zij ook daadwerkelijk interesse in (lijken te) hebben, bedrijven willen graag gemotiveerde leerlingen ontvangen. Bedrijven op de hoogte brengen welke beroepsinteresses de leerlingen hebben, zodat zij hier tijdens het Carrouselbezoek op kunnen inspelen.
“Het is een leuke manier om leerlingen om eens in de keuken van bedrijven te kunnen geven”
“De leerlingen maken op een plezierige manier kennis met mogelijke beroepen en horen welke opleidingen daarvoor benodigd zijn
21
DEEL 4: BEROEPSBEELDEN, BEROEPSKEUZE & STUDIEKEUZE (aldus leerlingen, coördinerende docenten en bedrijven) De Carrousel heeft als doelstelling leerlingen in staat te stellen een bewuste en gemotiveerde keuze te maken voor een vervolgopleiding en/of toekomstig beroep door de (verdere) ontwikkeling van beroepsbeelden. In de evaluatie is er daarom ook aandacht geschonken aan de bijdrage van de Carrouselbezoeken op de beroepskeuze, studiekeuze en de beroepsbeelden. Beroepsbeelden De Carrouselbezoeken hebben een positief effect op gebieden die samenhangen met de beroepsbeelden van de leerlingen:
75% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke werkzaamheden er bij een beroep horen. 67% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke arbeidsomstandigheden er bij een beroep horen. 59% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke kennis en vaardigheden er benodigd zijn voor een beroep. 56% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke baankansen er zijn voor bepaalde beroepen. 59% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter welke opleiding er benodigd is voor een beroep.
23% van de leerlingen weet door de Carrouselbezoeken beter wat je gaat verdienen als je begint met een bepaalde baan. Aan de bezochte bedrijven is de vraag voorgelegd in hoeverre zij denken dat hun Carrouselbezoek heeft bijgedragen aan de beroepsbeelden van de leerlingen. Hieruit komt naar voren dat het grotendeel van de bedrijven denkt deels te hebben bijgedragen aan de beroepsbeelden van de leerlingen. Het merendeel van de bedrijven geeft hierbij aan te denken dat leerlingen geen kennis hebben opgedaan van het startsalaris; dit is ook terug te zien in de uitkomst. Beroepskeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige beroepskeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
69% van de leerlingen beter kan bepalen welke beroepen wel/niet bij hem of haar passen. 51% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de beroepskeuze die ze moeten gaan maken. 43% van de leerlingen weet beter welke beroepen er allemaal zijn. 40% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan het werk te gaan. 26% van de leerlingen beter weet wat ze later willen worden. 8% van de leerlingen van beroepskeuze is veranderd. 22
Aan docenten is de vraag voorgelegd in hoeverre zij denken dat de Carrouselbezoeken bijdragen aan de beroepskeuze van leerlingen. Alle docenten zijn van mening dat leerlingen door de Carrouselbezoeken een beter beeld krijgen van welke beroepen (met bijbehorende werkzaamheden) er bestaan en dat de havo Carrousel de leerlingen helpt om tot een beroepskeuze te komen. Studiekeuze Aan de leerlingen zijn vragen voorgelegd die te maken hebben met hun toekomstige studiekeuze. Hieruit is naar voren gekomen dat door de Carrouselbezoeken:
54% van de leerlingen meer is gaan nadenken over de studiekeuze die ze moeten gaan maken. 66% van de leerlingen meer zin heeft gekregen om aan een opleiding te gaan beginnen. 40% van de leerlingen beter weet welke opleidingen er allemaal zijn. 32% van de leerlingen beter weet welke opleiding hij/zij wil gaan doen. 12% van de leerlingen van studiekeuze is veranderd.
Bijna driekwart van de docenten is van mening dat leerlingen door de Carrouselbezoeken een beter beeld krijgen van welke opleidingen er allemaal bestaan en dat het leerlingen helpt om tot een studiekeuze te komen. Alle docenten zijn het ermee eens dat de Carrouselbezoeken een motivatie-impuls geven voor een vervolgopleiding.
23
SAMENVATTING RESULTATEN | CONCLUSIE De centrale vraag in dit rapport is: ‘Draagt de Carrousel bij aan de studie- en beroepskeuze van leerlingen?’. Deze vraag kan, gebaseerd op bovenstaande resultaten, instemmend worden beantwoord. De Carrousel draagt positief bij aan de studie- en beroepskeuze van leerlingen en door de Carrousel worden de beroepsbeelden van leerlingen ook (verder) ontwikkeld. Dit is terug te zien in de onderstaande tabellen. Beroepsbeelden Door de Carrouselbezoeken:
Carrousel:
weet ..% van de leerlingen beter welke werkzaamheden er bij een beroep horen weet ..% van de leerlingen beter welke arbeidsomstandigheden er bij een beroep horen weet ..% van de leerlingen beter welke kennis / vaardigheden er voor een beroep benodigd zijn weet ..% van de leerlingen beter welke opleiding er voor een beroep benodigd is weet ..% van de leerlingen beter welke baankansen er zijn voor bepaalde beroepen weet ..% van de leerlingen beter wat je gaat verdienen als je begint met een bepaalde baan
Vmbo – Z&W
Vmbo – TL
Havo
90%
85%
75%
50%
73%
67%
65%
69%
59%
65%
60%
59%
60%
52%
56%
45%
22%
23%
Vmbo – Z&W
Vmbo – TL
Havo
50%
75%
69%
20%
59%
40%
60%
58%
43%
40%
56%
51%
30%
45%
26%
40%
25%
8%
Beroepskeuze Door de Carrouselbezoeken:
Carrousel:
kan ..% van de leerlingen beter bepalen welke beroepen wel/niet bij hem of haar past heeft ..% van de leerlingen meer zin gekregen om aan het werk te gaan weet ..% van de leerlingen beter welke beroepen er allemaal zijn is ..% van de leerlingen meer gaan nadenken over de beroepskeuze die ze moet gaan maken weet ..% van de leerlingen beter wat ze later wil worden is ..% van de leerlingen van beroepskeuze veranderd
24
Studiekeuze Door de Carrouselbezoeken:
Carrousel:
is ..% van de leerlingen meer gaan nadenken over de studiekeuze die ze moet gaan maken heeft ..% van de leerlingen meer zin gekregen om aan een opleiding te gaan beginnen weet ..% van de leerlingen beter welke opleiding hij/zij wil gaan doen weet ..% van de leerlingen beter welke opleidingen er allemaal zijn is ..% van de leerlingen van studiekeuze veranderd
Vmbo – Z&W
Vmbo – TL
Havo
50%
58%
54%
50%
54%
66%
55%
49%
32%
65%
47%
40%
35%
27%
12%
Behaalde successen In het evaluatieonderzoek zijn de successen van de Carrousel geïnventariseerd bij zowel leerlingen, docenten als bedrijven. Hieronder worden enkele successen weergegeven.
Vrijwel alle docenten zijn (zeer) tevreden over de samenwerking en de communicatie met het Projectbureau Carrousel en geven aan vanuit hun school voldoende uren en financiële middelen te hebben gekregen om de Carrousel te coördineren. Ook hebben zij voldoende draagvlak ervaren bij hun directie en collega’s. Door de digitale plantool hebben alle docenten efficiënter kunnen werken.
Alle docenten geven aan dat de bezochte bedrijven van te voren voldoende zijn ingelicht door het Projectbureau Carrousel. Driekwart van de docenten geeft aan dat de Carrouselbezoeken voldoende zijn afgestemd op de belevingswereld van de leerlingen. Leerlingen vinden het leuk om mee te doen aan de Carrousel, aldus de docenten.
Vrijwel alle bedrijven zijn (zeer) tevreden over de samenwerking en de communicatie met het Projectbureau Carrousel, ze zijn tevreden over de gemaakte afspraken en de vooraf ontvangen informatie. Ook wordt de inhoudelijke vormgeving van het programma over het algemeen als makkelijk ervaren en is 95% van de bedrijven tevreden over de steun bij de invulling die zij vanuit het projectbureau hebben ontvangen. De Carrousel heeft bij 90% van de deelnemende bedrijven aan haar verwachtingen voldaan.
95% van de bedrijven zijn (zeer) tevreden over het gedrag van leerlingen gedurende de Carrouselbezoeken, ongeveer 90% van de bedrijven zijn (zeer) tevreden over de actieve deelname van leerlingen gedurende de Carrouselbezoeken, 85% van de bedrijven is tevreden over de begeleiding vanuit de school tijdens de bezoeken en
25
een kleine 80% van de bedrijven is tevreden over de interesse en motivatie van de leerlingen.
Naast dat de leerlingen aangeven dat de Carrouselbezoeken over het algemeen positief bijdragen aan hun beroepsbeelden, beroepskeuze en studiekeuze delen docenten en bedrijven dit standpunt ook.
Een geslaagd Carrouselbezoek: Aan zowel de leerlingen, docenten als bedrijven is bij elke Carrousel de vraag voorgelegd wat een Carrouselbezoek nu tot een geslaagd bezoek maakt. Ondanks de verschillende Carrousels is er veel overeenstemming in de gegeven antwoorden, samengevat is een Carrouselbezoek geslaagd wanneer:
Leerlingen actief aan de slag kunnen gedurende het Carrouselbezoek, hoe meer de leerlingen in de praktijk mogen doen des te beter. Leerlingen diverse beroepen in een bedrijf kunnen zien en ervaren, dus bij een zorgcentrum niet enkel zorgberoepen tonen maar ook bv de administratie en de ICT. Leerlingen zich welkom voelen bij het bedrijf, door bv een drankje/hapje en een voorbereid programma, en enthousiasme bij de werknemers ervaren over hun eigen werkzaamheden. Leerlingen op bezoek gaan bij bedrijven die passen bij hun interesses.
Verbeterpunten voor een volgende Carrousel: Aan de leerlingen, docenten als bedrijven is ook naar verbeterpunten voor een volgende Carrousel gevraagd. Ondanks de verschillende Carrousels is er ook hier veel overeenstemming in de gegeven antwoorden, De volgende verbeterpunten komen hieruit naar voren:
Nog meer doe-dingen gedurende het Carrouselbezoek en minder luister-activiteiten. Meer aandacht besteden aan de opleidingsoriëntatie, nu staat gedurende de Carrousel voornamelijk de beroepsoriëntatie centraal. Leerlingen nog vaker indelen bij een bedrijf naar keuze. Het komt nu nog regelmatig voor dat leerlingen niet geïnteresseerd zijn in het bedrijf (met bijbehorende beroepen) die ze bezoeken. Bedrijven geven regelmatig aan het niet prettig te vinden om leerlingen te ontvangen die niet geïnteresseerd, en daardoor gedemotiveerd, (lijken te) zijn. De Carrousel meer inbedden in het curriculum. Hierdoor komt er meer aandacht en tijd voor de voor – en nabespreking van de Carrouselbezoeken waardoor leerlingen o.a. beter voorbereid zijn op hun bezoek wat prettig is voor de bedrijven.
26
