FIT FOR LIFE CARMEL COLLEGE Multimovez S ALLAND En het bevorderen van sociale vaardigheden S. Timmerman BEd, N. Tip MSc, Dr. H. Ritzen.
2013 SAXION
UNIVERSITY OF APPLIED SCIENCE,
HENGELO
CARMELCOLLEGE SALLAND, RAALTE ROC LANDSTEDE, RAALTE
2
Inhoud
Inleiding ..................................................................................................................................... 5 Training 1 van 8
Introductie ...................................................................................... 7
Training 2 van 8
Wat doet bewegen met je? ........................................................... 10
Training 3 van 8
Waarom? (Kritisch denken) ......................................................... 13
Training 4 van 8
Teach eachother! .......................................................................... 16
Training 5 van 8
Together we stand! ...................................................................... 18
Training 6 van 8
Creatief met fitness! ..................................................................... 20
Training 7 van 8
Prepare and beware! .................................................................... 22
Training 8 van 8
Nog meer eindopdracht! .............................................................. 24
Bijlage 1
beoordelingslijst namenlijst .................................................................................. 26
Bijlage 2
inspirerende activiteiten ........................................................................................ 27
3
4
Inleiding In dit boekje is een lessenserie van acht multimovez lessen te lezen. In deze lessen leren leerlingen naast specifieke technieken ook werken aan hun sociale competentie, ook wel life skills genaamd. Sociale competenties maken deel uit van de algemene ontwikkeling van de jongeren. Sociaal competent betekent dat iemand vanuit een individuele inbreng, maar in relatie tot anderen, op adequate wijze in sociale situaties handelt. Verschillende sociale vaardigheden vergemakkelijken de deelname in de samenleving (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). In deze lessen wordt ingegaan op zes competenties: zelfvertrouwen, betrokkenheid, inzet, zelfsturing, communicatief handelen en oplossingsgericht handelen. Onder zelfvertrouwen valt zekerheid over eigen kennis, vaardigheid en attitude. Zelfvertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor autonomie en zelfstandigheid in handelen. Wanneer men zelfvertrouwen heeft kent men de eigen mogelijkheden en beperkingen en durft men een eigen koers te varen. Zelfkennis en zelfrespect liggen ten grondslag aan zelfvertrouwen (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Betrokkenheid is een sociale eigenschap die primair inhoudt dat er een affectieve binding is met anderen. Deze binding is de basis voor het aan- gaan van relaties en houdt tevens het nemen van verantwoordelijkheid in. Uitingen van betrokkenheid zijn respect, loyaliteit en medeleven (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Inzet heeft betrekking op de motivatie en het enthousiasme iets aan te pakken of een probleem op te lossen. Het is de instelling van waaruit taken worden aangepakt. Positieve verwachtingen (optimisme) zijn belangrijk voor een succesvolle persoonlijke ontwikkeling (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Zelfsturing is het richting geven aan de eigen ontwikkeling in wisselwerking met de omgeving. De basis voor zelfsturing is zelfvertrouwen. Adequate zelfsturing blijkt uit het grip hebben op de omgeving, door te kiezen uit mogelijkheden en het nemen van juiste beslissingen. Belangrijk binnen zelfsturing zijn zelfcontrole, inventiviteit, creativiteit en kritisch denken (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010). Communicatief handelen is de vaardigheid eigen competenties in sociale situaties zo in te zetten dat individuele en sociale doelstellingen bereikt kunnen worden. Een belangrijke basis voor communicatief handelen is empathie, het afstemmen van de eigen gevoelens en reacties op de emoties en het gedrag van anderen. Goed communiceren vraagt om responsief en adaptief gedrag. Communicatief gedrag houdt ook in dat je met sociale spanningen kunt omgaan en dat je van perspectief kunt wisselen door een andere rol aan te nemen (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010).
5
Oplossingsgericht handelen Deze vaardigheid heeft in belangrijke mate betrekking op het omgaan met anderen. Bij oplossingsgericht handelen spelen naast communicatieve aspecten (doelgericht en taakgericht communiceren) ook cognitieve aspecten een rol. Sociale competentie houdt immers probleemoplossend gedrag in, door goed te plannen en organiseren en door gebruik te maken van oplossingsstrategieën. Voor oplossingsgericht handelen is ook het kritisch kunnen reflecteren een belangrijke vaardigheid (Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. 2010).
Deze lessenserie is onderdeel van een onderzoek Fit For Life, uitgevoerd op Carmelcollege Salland en ROC landstede. De lessen zijn tot stand gekomen in samenspraak met trainer/docent Rob Temmink en met medewerking van Els Schoorlemmer (Carmelcollege Salland).
Bron: Casteren, E., Hilhorst, J. & Ritzen, H. (2010). Resultaten nulmeting en behoefteanalyse. P16/17
6
Training 1 van 8
Introductie
Opdracht omschrijving Elkaar leren kennen en jezelf leren presenteren, door middel van een goede lichaamshouding en uitstraling. Beginsituatie De meeste leerlingen kennen elkaar niet. Een aantal van hen hebben eerder aan fitness gedaan of fitnessen op dit moment. Dit geldt eveneens voor het bewegen op dansplaten. De beginsituatie met betrekking tot technische vaardigheden loopt uiteen. Leerdoelen Aan het einde van de les hebben de leerlingen met elkaar kennis gemaakt, en hebben zij kennis gemaakt met de begeleiders. Na de les weten de leerlingen hoe de cursus zal verlopen en dat binnen de lessen veel aandacht wordt besteed aan sociale vaardigheden. Deze les staat jezelf presenteren centraal. Ook zullen de leerlingen zelf de apparaten uitproberen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Inleiding
20 minuten
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen Allereerst is het belangrijk dat de leerlingen weten wat multimovez inhoudt en hoe de cursus zal verlopen. Belangrijk dat aangegeven wordt dat multimovez bestaat uit fitness en dansplaten en dat tijdens deze cursus veel aandacht besteed wordt aan sociale vaardigheden. Benoem de sociale vaardigheden die behandeld gaan worden, zodat de leerlingen bewust zijn van de onderdelen waarin zij zich moeten laten zien. Les 1 en 2 heeft voornamelijk te maken met het leren kennen van elkaar en van de apparaten. Les 3 t/m 6 worden de leerlingen op verschillende manieren op de dansplaten en fitness gebied uitgedaagd. Elke les staan 1 of 2 life skills centraal waaraan de leerlingen gaan werken. Langzaamaan wordt in deze lessen ook toegewerkt naar de twee eindlessen. Les 7 en 8 gaan de leerlingen elkaar een circuit uitleggen en laten uitvoeren.
Kennismaken jezelf presenteren
Deze eerste les staat het kennismaken met elkaar en met de apparaat centraal. De leerlingen gaan met elkaar kennismaken door te beginnen om voor de groep te staan en iets over henzelf te vertellen: hoe oud ben je, waar woon je, heb je al fitnesservaring, enzovoort. Dit doen ze met een juiste lichaamshouding en uitstraling. De trainer geeft hierin als eerst het juiste en onjuiste voorbeeld (zeker en onzeker) en vraagt aan de leerlingen of zij verschil
7
hebben gezien in presentatie. Hierbij geeft de trainer aan dat lichaamshouding en de fysieke positie in de ruimte belangrijk is bij het presenteren van jezelf, om op een duidelijke manier over te komen en te laten zien dat je zelfvertrouwen hebt. Daarna is het de beurt aan de leerlingen om zichzelf te presenteren met een juiste lichaamshouding en uitstraling. Belangrijk: een aantal leerlingen zullen dit nog erg moeilijk vinden. Belangrijk dat zij gestimuleerd worden en complimenten krijgen van de trainer en medeleerlingen, zodat hij/zij zich zekerder van zichzelf kan voelen. Hier wordt voornamelijk gewerkt aan de inzet van de leerlingen. Nadat de leerlingen zichzelf aan elkaar hebben voorgesteld met een goede presentatiehouding, wordt er begonnen met een warming-up door middel van wat basisbewegingen (eventueel op muziek).
Kern
60 minuten
Het zelf voelen van de apparaten (zelf op onderzoek uit).
Trainer bespreekt doel van de training: elkaar leren kennen, jezelf presenteren en apparaten leren kennen. Deze les mogen de leerlingen zelf de apparaten uitproberen. Trainers lopen hierbij rond. Wat doen de apparaten precies? Wat kun jij aan op deze apparaten?
Evaluatieronde
Na een tijdje de apparaten uitgeprobeerd te hebben komt de groep weer bij elkaar in twee kringen, een binnen- en een buitenkring. De binnenkring stelt vragen aan de leerlingen van de buitenkring. Welke apparaten heb je gezien? Wat kun je ermee doen? Heb je deze al eerder gebruikt? Welk apparaat vind je het leukst? Enzovoort. Laat de kring telkens na 1 minuut een stapje opschuiven. Na een aantal keer kan de rol van de kring omgewisseld worden, zodat nu de buitenkring vragen stelt aan de binnenkring.
Benaming van de apparaten.
Na deze evaluatie wordt het nog even gezamenlijk besproken. Welke apparaten vonden de leerlingen het leukst? Welke kennen ze al en welke nog niet? Benoem hierbij alle apparaten, zodat zij de benaming van de apparaten leren kennen.
Uitleg van 2 apparaten
Leg de leerlingen de werking van 2 apparaten uit: hoe stel je ze in? Wat doen ze met je? Wisten de leerlingen dit al?
Het zelf voelen van de apparaten.
Laat de leerlingen na de uitleg in tweetallen beide apparaten nog even uitproberen. Herhaal deze laatste 2 onderdelen (uitleg van 2 apparaten en het laten uittesten van de apparaten), totdat alle apparaten/onderdelen geweest zijn en de leerlingen weten hoe de apparaten genoemd zijn en hoe
8
Afsluiting
ze werken. Geef de leerlingen aan dat het belangrijk is om de apparaten/onderdelen bij naam te kennen en de functies te weten van de apparaten/onderdelen. Ter afsluiting worden rek en strekoefeningen gedaan, om de spieren langzaam rust te geven, maar toch de spieren te rekken voor meer lenigheid.
20 minuten
Terugblik
Terugblik op het doel van deze les: kunnen de leerlingen aangeven of deze is behaald? Elkaar leren kennen Jezelf presenteren (fysieke positie in de ruimte) Kennismaking met de apparaten. Bespreek kort met de leerlingen wat ze tijdens deze ‘multimovez cursus’ gaan leren en hoe de cursus eruit ziet.
Opdracht
Vraag de leerlingen of ze voor volgende week hun leervraag op papier willen zetten. Wat willen de leerlingen leren tijdens deze cursus van multimovez?
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
9
Training 2 van 8
Wat doet bewegen met je?
Opdracht omschrijving De gevolgen van bewegen en het verschil tussen cardio en krachttraining wordt duidelijk gemaakt. Inzet en betrokkenheid worden gestimuleerd door een oefening op de dansplaten. Leervraag wordt behandeld. Beginsituatie De leerlingen hebben vorige week met elkaar kennis gemaakt. Ook hebben zij geoefend met het presenteren van zichzelf door middel van een goede lichaamshouding en uitstraling. Vorige week hebben de leerlingen naast kennis gemaakt te hebben met elkaar, ook kennis gemaakt met de verschillende apparaten/onderdelen. Ze hebben de opdracht gekregen om hun leervraag voor de sociale vaardigheden binnen multimovez op papier te zetten. Leerdoelen Deze les wordt aandacht besteed aan het verschil tussen cardio en krachttraining. Daarnaast worden de lichamelijke gevolgen van bewegen behandeld. Ook wordt de inzet en betrokkenheid van de leerlingen op de proef gesteld en gestimuleerd, aangezien deze les wordt gestart en geëindigd met een gezamenlijke oefening op de dansplaten. Ten slotte wordt er aandacht besteed aan de leervraag die de leerlingen op papier hebben gezet voor deze les. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Herhaling vorige les.
Voordat deze les begint is het belangrijk om de vorige les nog even te herhalen. Wat hebben we besproken? Wat hebben we geleerd? Bespreek de leervragen die de leerlingen hebben uitgewerkt. Wat willen de leerlingen graag leren van deze cursus op het gebied van Multimovez en op het gebied van sociale vaardigheden? Ter opwarming gaan de leerlingen deze les kennis maken met de dansplaten. Vandaag gaan de leerlingen een beginscore maken, welke ze op het einde nog kunnen verbeteren.
Uitleg dansplaten.
Allereerst is het belangrijk dat de werking van de dansplaten uitgelegd wordt. De leerlingen dienen goed op het grote scherm mee te kijken en te luisteren naar het ritme van de muziek. Met pijlen op het scherm is aangegeven welke plek door de leerlingen met de voet aangeraakt dient te worden (links, rechts, voor, achter). Het ritme van de muziek is daarbij belangrijk, aangezien de pijlen op het ritme ingedrukt dienen te worden. Bovenaan het scherm staan de vier pijlen naast elkaar. Doordat de pijlen langzaam naar boven gaan, is het gemakkelijk te zien wanneer de toets ingedrukt dient te worden. Wanneer de pijl op de rij pijlen bovenaan
10
terechtkomt, dient men te drukken. Er zijn verschillende niveaus, maar er wordt eerst laag begonnen. Start dansplaten.
Kern
60 minuten
Verschil cardio en krachttraining. Lichamelijke gevolgen van bewegen.
Na de uitleg kunnen de leerlingen starten op de dansplaten. Geef de leerlingen aan dat deze score hun beginscore zal zijn, welke zij kunnen verbeteren aan het eind van de cursus. Nadat de leerlingen hebben kennis gemaakt met de dansplaten, wordt het verschil tussen cardio en krachttraining besproken. Ondertussen worden een aantal lichamelijke gevolgen van bewegen besproken. Bij cardio oefeningen zorg je voor een verhoogde hartslag. Cardio oefeningen worden vaak gedaan door mensen die graag willen afvallen. Cardio oefeningen zorgen voor een grotere longcapaciteit, verbeterde hartconditie en bloeddruk. Ook zorgt het ervoor dat je je gelukkiger voelt. Cardio oefeningen maken je gelukkiger, doordat bepaalde bewegingen stofjes in je lichaam aanmaakt waar je gelukkiger van wordt. Krachttraining is weer een hele andere vorm van fitness. Bij krachttraining train je bepaalde spieren of delen van je lichaam, waardoor je daar meer (spier)kracht en/of lenigheid ontwikkelt. Er zijn 3 onderdelen binnen de krachttraining te maken, namelijk: gymnastische oefeningen (lenigheid ontwikkelen), isometrische oefeningen (statisch spierkracht ontwikkelen) en isotone oefeningen (spieren laten samentrekken).
Afsluiting
20 minuten
Quiz: wat hoort bij cardio en wat hoort bij krachttraining?
Na deze uitleg kunt u een quiz houden met de leerlingen. Waar denken zij dat de apparaten/onderdelen bij horen? Laat hen dit op papier schrijven en bespreek de quiz samen na. Quiz door de trainers zelf in laten vullen.
Het verschil ontdekken tussen cardio en krachttraining.
Laat de leerlingen na de quiz een keuze maken tussen cardio of krachttraining. Laat hen 5 minuten per apparaat/onderdeel werken en daarna wisselen. Invulling door trainer. Bespreek met de leerlingen na of zij ook de effecten hebben gemerkt per categorie. Wat heb je gevoeld? Komen de gevoelens van jouw spieren overeen met de uitleg van de cardio en/of krachttraining?
Nabespreking
Afsluiting: oefenen op de dansplaten.
Ter afsluiting gaan de leerlingen nog 1 keer oefenen met de dansplaten.
Opdracht
Opdracht voor de volgende les: twee leerlingen worden uitgekozen om de voor de volgende les de warming-up voor te bereiden op het gebied van cardio. Help hen op weg door goed te denken aan een goede opbouw (geen zware oefeningen voor een warming-up).
11
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
12
Training 3 van 8
Waarom? (Kritisch denken)
Opdracht omschrijving De leerlingen volgen een voorbeeld circuit. Besproken wordt waar deze oefeningen voor dienen, welke opbrengsten deze oefeningen hebben en hoe ze het beste en veiligste uitgevoerd kunnen worden. Beginsituatie In de vorige twee lessen hebben de leerlingen kennis mogen maken met elkaar en met de apparaten. De verschillen tussen krachttraining en cardio is besproken. De leervragen van de leerlingen zijn besproken en twee leerlingen hebben de opdracht gekregen om een warming-up voor te bereiden op het gebied van cardio. Leerdoelen Deze les gaan de leerlingen een circuit doorlopen om te ontdekken hoe een circuit in zijn werk gaat. Nadat het circuit doorlopen is, worden de onderdelen besproken op onderwerpen als: waarom zou je deze oefening doen? Welke spieren worden getraind bij deze oefening? Deze les draait voornamelijk om het kritisch nadenken over dingen. De koppeling met het kritisch nadenken over het ‘echte’ leven wordt gemaakt. Tijdens deze les staan de social skills voornamelijk betrokkenheid en inzet centraal. Kritisch kijken naar de onderdelen leven. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Herhaling
Voordat deze les begint is het belangrijk om de stof van de vorige les nog even kort te herhalen. Wat was belangrijk? Wat was ook alweer het verschil tussen cardio en krachttraining?
Leervragen koppelen aan de lesinhouden
Bespreek ook kort nog even de leervragen. Herinner de leerlingen aan wat ze willen leren en hoe ze dat willen leren. Geef de leerlingen aan dat deze les voornamelijk gelet wordt op de social skills betrokkenheid en inzet.
Warming-up lesgeven aan elkaar
Kern
60 minuten
Voorbeeld circuit doorlopen
Circuit kort
De warming-up wordt zoals afgesproken in de vorige les gegeven door twee leerlingen. Het betreft een cardio opwarming. Deze twee leerlingen zullen dan al een ervaring opdoen met het ‘lesgeven’ aan elkaar. Geef deze leerlingen na de warming-up ‘tips en tops’ op zowel sociale vaardigheden als fitnessgebied. Na de warming-up gaan de leerlingen in groepjes een voorbeeld circuit doorlopen. De leerlingen krijgen alleen een korte instructie. De bedoeling is dat de leerlingen alleen weten wat ze qua beweging bij de circuit onderdelen moeten doen. De leerlingen krijgen meer instructies over de bewegingen en onderdelen nadat ze het gehele circuit doorlopen hebben. Nadat het gehele circuit doorlopen is, worden alle
13
nabespreken.
onderdelen kort besproken. Wat voel je aan je spieren? Waar is deze beweging/dit onderdeel belangrijk voor? Enzovoort. De bedoeling is dat de leerlingen kritisch gaan nadenken over de bewegingen die ze zojuist hebben gedaan. Waarom maak je deze beweging? Wat doet het met je? De leerlingen hebben zojuist het hele circuit namelijk gevolgd, zonder te weten wat de achterliggende gedachte is van deze onderdelen/bewegingen. Geef de leerlingen aan dat dit in het dagelijks leven ook vaak gebeurd, terwijl het belangrijk kan zijn dat er kritisch nagedacht wordt over bepaalde zaken. Geef hier een aantal voorbeelden.
Het circuit per onderdeel kritisch bekijken.
De leerlingen gaan dit na een korte bespreking zelf in groepjes onderzoeken. De leerlingen worden gekoppeld aan een onderdeel/beweging. Hier gaan de leerlingen kritisch over nadenken. Wat merk je? Welke spieren beweeg je het meest? Enzovoort. De leerlingen dienen zelf kritisch na te denken over de bewegingen en schrijven dit op papier. Vertel de leerlingen de opdracht voor de volgende les. Deze kunnen de leerlingen vandaag voorbereiden. De leerlingen zijn gekoppeld aan een onderdeel/beweging. De leerlingen dienen voor de volgende les informatie en een uitleg voor het onderdeel te hebben en te geven aan hun medeleerlingen.
Informatiekaarten maken over een onderdeel/beweging.
Afsluiting
20 minuten
Herhaling stof
Opdracht
Nadat de opdracht duidelijk is kunnen de leerlingen eventueel informatie opzoeken/inwinnen over het onderdeel/de beweging. Deze informatie gaan de leerlingen gebruiken voor de opdracht voor de volgende les. Vat de les samen en bespreek de doelen van deze les na: Kritisch denken Betrokkenheid en inzet Voorbeeld van een circuit. Wat hebben ze vandaag geleerd? Wat kunnen ze van deze les meenemen naar het ‘echte’ leven? Bespreek met de leerlingen de opdracht voor de volgende week: Één onderdeel uitdiepen Informatie en een duidelijke uitleg voorbereiden. Het onderdeel uitleggen aan de rest van de groep. Doe als afsluiting een leuk spel, bijvoorbeeld een estafette. Dat verhoogt de betrokkenheid en inzet. Invulling door de trainer.
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Pen en papier
14
Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
15
Training 4 van 8
Teach each other!
Opdracht omschrijving De leerlingen gaan deze les een onderdeel aan elkaar uitleggen. Hierbij wordt even weer de stof van les 1 teruggehaald, jezelf presenteren. Deze les staat zelfvertrouwen en jezelf presenteren centraal. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen gewerkt aan het kritisch denken over de bewegingen/onderdelen van het circuit. De leerlingen hebben de opdracht gekregen om een onderdeel/beweging uit te diepen en hier informatie over te verzamelen om een goede uitleg te geven aan de medeleerlingen. Deze les gaan de leerlingen deze onderdelen aan elkaar ‘lesgeven’. Leerdoelen Deze les staat het lesgeven aan elkaar centraal. Tijdens de vorige les hebben de leerlingen informatie opgezocht over een onderdeel, deze informatie en aanwijzingen gaan de leerlingen aan elkaar ‘lesgeven’. Om les te kunnen geven, zijn deze les de life skills zelfvertrouwen en jezelf presenteren belangrijk. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Herhaling
Herhaal de vorige les. De vorige les hebben de leerlingen kritisch naar de onderdelen gekeken en hebben ze in groepjes informatie over een onderdeel opgezocht.
Warming-up krachttraining
Vorige les hebben twee leerlingen een cardio warmingup verzorgd. Deze les is een opwarming voor krachttraining gewenst. Hoe warm je je spieren op voor een goede krachttraining? Waar moet je aan denken voordat je begint met een krachttraining? Enzovoort. In te vullen door de trainer.
Leerlingen laten voorbereiden
Geef de leerlingen ten slotte nog even tijd om voor te bereiden voor het “groepscircuit”, waarbij de leerlingen hun onderdeel uitleggen. Herinner hen aan de stof van les 1, jezelf presenteren. Denk daarbij aan een goede, zekere houding. Benoem dat deze les de life skills zelfvertrouwen en jezelf presenteren centraal staat. Laat de leerlingen hun eigen onderdeel uitleggen en voordoen. Telkens nadat een groepje hun onderdeel heeft uitgelegd, bespreekt u samen met de leerlingen ‘tips’ en ‘tops’. De leerlingen leren dan van elkaar en leren te reflecteren op elkaar. Ook leren zij kritiek/feedback ontvangen en hoe ze hier mee om kunnen gaan.
Kern
60 minuten
“Groepscircuit”, onderdelen uitleggen aan elkaar Zelfvertrouwen en jezelf presenteren. ‘Tips’ en ‘tops’ bespreken Feedback geven en ontvangen
Nadat alle onderdelen door de groepjes uitgelegd zijn, laat u de leerlingen het ‘groepscircuit’ doorlopen.
16
Bespreken van het ‘groepscircuit’
Afsluiting
20 minuten
Herhalen en bespreken van de les
Afsluiting rekken en strekken.
Bespreek het groepscircuit. Hebben de leerlingen nu meer informatie over de onderdelen/bewegingen? Merken ze verschil nu ze meer over de onderdelen/bewegingen weten? Vat de les samen. Zijn de doelen van deze les bereikt? Zelfvertrouwen Jezelf presenteren Onderdeel aan elkaar ‘lesgeven’ Doe ter afsluiting rek en strek oefeningen.
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Aantekening
17
Training 5 van 8
Together we stand!
Opdracht omschrijving Deze les draait om samenwerking. Er worden groepsspellen uitgevoerd op fitnessgebied, waardoor de leerlingen goed moeten overleggen en samenwerken. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen elkaar één onderdeel uitgelegd en hebben de leerlingen een ‘groepscircuit’ doorgelopen. Deze les wordt de nadruk gelegd op samenwerking. Leerdoelen Deze les staat samenwerking en communicatief handelen centraal. Deze les wordt begonnen met een samenwerkingsopdracht door middel van communicatie. Vervolgens ondergaan de leerlingen een ‘bootcamp’ met veel samenwerkingsopdrachten, waarbij ze ook vaak moeten overleggen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: o Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet o Zelfsturing Communicatief handelen o Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Herhaling van de vorige les
Allereerst is het belangrijk om de vorige les te herhalen. Vonden de leerlingen het spannend om een onderdeel/beweging aan de andere leerlingen uit te leggen? Wat hebben ze van de vorige les geleerd?
Opdracht geblinddoekt samenwerken
Waarom is de communicatie belangrijk? Kern
60 minuten
Samenwerken tijdens een ‘bootcamp’ Life skills: communiceren, samenwerken, zelfvertrouwen, betrokkenheid en inzet.
Deze les staat in het teken van samenwerken. De leerlingen maken tweetallen en één van dit tweetal krijgt een blinddoek om. De leerlingen zonder blinddoek proberen de geblinddoekte leerlingen de weg te wijzen over een hindernisbaan (overal liggen obstakels). De bedoeling is dat de leerlingen merken hoe belangrijk een goede communicatie kan zijn. Probeer een aantal groepjes eruit te halen die een goed voorbeeld kunnen geven aan de rest van de groep. Waarom gaat het bij hen zo goed? Wat maakt hun communicatie zo sterk? Deze les gaan de leerlingen een ‘bootcamp’ volgen, maar dit moeten ze samen in groepjes doen. Hierbij zijn veel verschillende opdrachten waarbij ze als groep iets moeten behalen. Dit lukt alleen wanneer de leerlingen elkaar goed helpen en elkaar motiveren. Deze bootcamp dient ingevuld te worden door de trainer. Een aantal voorbeelden van onderdelen zijn: Groepsestafette (attributen doorgeven) In squathouding een bal tussen elkaars ruggen meenemen over een ‘hindernisbaan’ zonder dat deze bal valt Een krachttraining opdracht waarbij de
18
Afsluiting
20 minuten
Nabespreking
leerlingen gezamenlijk een doel moeten bereiken Een bepaalde score halen bij de dansplaten Enzovoort. Bespreek de bootcamp na. Hoe hebben de teams het gedaan? Wat hebben de leerlingen hiervan geleerd?
Koppeling maken van communicatie en doorzettingsvermogen in het ‘echte leven’.
Maak de uitstap naar communicatie in het ‘echte leven’. Wanneer en waarom is communicatie belangrijk in het leven? Waar kan doorzettingsvermogen bij helpen? Maak duidelijk dat een goede communicatie van belang is om goede resultaten te boeken/verder te komen. Geef aan dat dit ook belangrijk is voor de eindopdracht, het circuit.
Afsluiting: gezamenlijke opdracht ‘de cirkel’.
Doe ter afsluiting nog een gezamenlijke opdracht voor de hele groep. Een voorbeeld voor een gezamenlijk spel is ‘de cirkel’. Laat de leerlingen in een cirkel staan. Laat hen een kwartslag bijdraaien, zodat de leerlingen allemaal naar de achterkant van de voorganger kijken. Laat de leerlingen naar het midden van de cirkel toelopen totdat ze echt met hun buik tegen de rug van hun voorganger staan. Tel tot drie en laat iedereen tegelijk zitten, zodat de hele cirkel bij elkaar op schoot zit. Wanneer dit goed gaat, tel opnieuw tot drie en laat de leerlingen hun rechtervoet naar voren zetten om zo de cirkel rond te laten gaan. Dit kan veel kracht kosten. Spreek dus af dat wanneer iemand het niet meer houdt, dat iedereen ook weer tegelijk opstaat.
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Blinddoeken Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
19
Training 6 van 8
Creatief met fitness!
Opdracht omschrijving Deze les draait om creativiteit. Kunnen de leerlingen fitness op een creatieve manier inzetten? Deze les gaan de leerlingen ook vast voorbereiden voor de eindopdracht (circuit). Belangrijk dat de leerlingen deze les nog informatie inwinnen over de onderdelen. Beginsituatie Vorige les hebben de leerlingen een ‘bootcamp’ gehad waarbij ze veel moesten samenwerken. Goede communicatie stond centraal. Deze les ligt de nadruk op het creatief omgaan met fitness. Leerdoelen Deze les ligt de nadruk op het creatief zijn met fitness en het voorbereiden van de eindopdracht (het circuit). De leerlingen krijgen een extra eis voor de eindopdracht (het circuit). De extra eis is om één onderdeel te bedenken waarbij er creatief omgegaan wordt met een onderdeel. Tijdens deze les wordt deze eis duidelijker gemaakt en worden de leerlingen geconfronteerd met materialen waar de leerlingen creatieve bewegingen mee moeten maken. Hiervoor is de life skill oplossingsgericht erg belangrijk. Ter afsluiting wordt er nog een samenwerkingsspel gedaan waarbij de leerlingen werken aan hun non-verbale communicatie. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Herhaling vorige les communiceren
Herhaal de vorige les. Bespreek nog even het communiceren. Hebben de leerlingen in het echte leven al gemerkt hoe belangrijk communiceren is? Herinner de leerlingen eraan dat communicatie deze les ook belangrijk is. Deze les staat in het teken van creativiteit.
Creatief zijn met fitnessmaterialen
Ter inleiding liggen er een aantal fitnessmaterialen klaar op de grond. Het is aan de leerlingen om daar op een creatieve manier een warming-up mee te bedenken. De leerlingen worden in groepjes ingedeeld en krijgen een voorwerp toegewezen. De leerlingen krijgen even de tijd om hier samen over te overleggen.
Bewegingen nadoen om zo een gevarieerde en creatieve opwarming te creëren.
Na een aantal minuten worden alle bewegingen gedaan. Groepje 1 doet hun beweging voor en alle leerlingen doen de beweging na met het voorwerp. Daarna groepje 2, enzovoort. Geef de leerlingen aan dat het creatief omgaan met een fitnessapparaat/onderdeel een extra opdracht is voor hun eindopdracht. De eisen: Er moet veel beweging in zitten Er moet op een andere manier omgegaan worden met het apparaat/onderdeel dan normaal (creatief)
20
Kern
Afsluiting
60 minuten
20 minuten
Informatie inwinnen, circuit voorbereiden
Tijdens de kern van deze les kunnen de leerlingen hun circuit voorbereiden. Als trainers is het belangrijk om de groepjes leerlingen te helpen met de aanvullende informatie over hun eigen bedachte circuit.
Eisen voor de eindopdracht (het circuit)
Voordat de leerlingen hun eigen circuit gaan ontwikkelen is het belangrijk om de regels te weten: De bewegingen moeten afwisselend zijn Er dient afwisseling te zitten in spiergroepen Er dient afwisseling te zijn tussen cardio en krachttrainingsoefeningen Er dient een samenwerkingsopdracht in te zitten Één onderdeel dient een creatieve manier gebruikt te worden. Bespreek of de leerlingen zich goed hebben kunnen voorbereiden. Hebben ze alle benodigde informatie?
Nabespreken en vragen stellen Afsluiting non-verbale communicatie
Ter afsluiting kan er nog een samenwerkingsspel gedaan worden. Een voorbeeld daarvan is: “op de goede volgorde”. De leerlingen doen hun ogen dicht en krijgen een nummer toegefluisterd van de trainer. Wanneer iedereen een nummer heeft mogen de ogen weer open en dienen de leerlingen zonder te praten op de goede volgorde te gaan staan. Hierbij is non-verbale communicatie belangrijk. Hoe kan het dat zonder te praten je toch bij het einddoel komt? Maak de koppeling naar het ‘echte leven’. Hoe kan het op volgorde staan sneller? Probeer het na overleg nog een keer om te zien of het dan beter gaat.
Opdracht
De opdracht voor de volgende les is om de eindopdracht goed voorbereid te hebben. Overleg met de leerlingen in welke groepjes in les 7 en welke groepjes in les 8 aan de beurt zijn. In het begin van les 7 kunnen de leerlingen nog even overleggen en de laatste hand leggen aan de circuits.
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
21
Training 7 van 8
Prepare and beware!
Opdracht omschrijving Voorbereiding voor de eindopdracht (circuit) en eventueel herhaling vorige lessen. Start met de eindopdrachten. Beginsituatie De vorige les was de laatste les met ‘nieuwe lesstof’. De leerlingen hebben geleerd hoe ze creatief kunnen zijn met fitness en wat je met non-verbale communicatie allemaal kunt. De leerlingen hebben alvast een opzet gemaakt voor de eindopdracht en eventueel op eigen gelegenheid al stukken voorbereid/geoefend. Leerdoelen Deze les staat in het teken van de voorbereiding op de eindopdracht en eventueel het uitvoeren daarvan. De leerlingen mogen aangeven welke vaardigheden/lesstofonderdelen ze herhaalt willen hebben zodat ze deze mee kunnen nemen naar de eindopdracht. Deze les is voornamelijk vraaggestuurd en is dus afhankelijk van de vraag/wensen van de leerlingen. In deze les leren de leerlingen de begrippen zelfsturing en oplossingsgericht handelen, ook leren ze deze toepassen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Inleiding
20 minuten
Leerinhoud
Geef de leerlingen aan dat dit de laatste les is voor de eindpresentatie. Deze les staat in het teken vanuit hun wensen/vragen. Wat willen ze nog leren/oefenen? Daarnaast krijgen ze deze les veel tijd om voor te bereiden/oefenen en vragen te stellen voor de eindpresentatie. Betekenis life skill zelfsturing
Kern
60 minuten
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Herhaling vorige onderdelen zelfsturing
Geef de leerlingen aan dat deze les vraaggestuurd is en dat ze dus zelf verantwoordelijk zijn voor de inhoud van deze les. Geef aan wat ‘zelfsturing’ betekent. Na de opwarming mogen de leerlingen aangeven wat ze graag herhaalt willen hebben. Zijn bepaalde onderdelen belangrijk voor hun eindopdracht? Wanneer er veel verschillende vragen zijn, kunnen de herhalingsonderdelen eventueel in kleinere groepen plaatsvinden. De leerlingen gaan zelf aan de slag met het instuderen, voorbereiden en oefenen van hun eindopdracht (het circuit). Hierbij kunnen de leerlingen om hulp vragen van de trainer.
Alle geleerde stof wat betreft de life skills en het onderdeel Multimovez
Afhankelijk van het aantal groepjes kan halverwege deze les begonnen worden met de circuits.
22
Afsluiting
20 minuten
Nabespreken
Bespreek met de leerlingen de circuits die deze les aan bod zijn gekomen. Hebben ze zich aan alle eisen gehouden? Bespreek de tips/tops. Kon je de life skills ook terugvinden? Enzovoort.
Afsluiting score van de dansplaten proberen te verbeteren.
Ter afsluiting gaan de leerlingen deze les hun score op de dansplaten van les 2 proberen te verbeteren. Zijn de leerlingen er handiger in geworden?
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
23
Training 8 van 8
Nog meer eindopdracht!
Opdracht omschrijving De eindopdracht! Alles staat in het teken van het toepassen van de geleerde stof over fitness, maar ook in het toepassen van de life skills. Beginsituatie Alle life skills zijn aan bod gekomen. De leerlingen kunnen van de meeste life skills uitleggen wat ze inhouden. Ook weten ze hoe ze deze in kunnen zetten bij fitness/Multimovez. Leerdoelen Deze les staat in het teken van de eindopdracht. Alle geleerde stof over fitness, dansplaten en de life skills komen samen in deze eindopdracht. Belangrijk dat de leerlingen deze les de stof kunnen toepassen en uitleggen. Aan deze Life skills wordt gewerkt: Zelfvertrouwen Betrokkenheid Inzet Zelfsturing Communicatief handelen Oplossingsgericht handelen Lesfase
Tijd
Leerinhoud
Didactische aanpak, organisatie en middelen
Inleiding
20 minuten
Oplossingsgericht en communicatief handelen, betrokkenheid, inzet, zelfsturing.
Deze les begint met een fitness opwarmertje welke de leerlingen zelf gaan bedenken. Kunnen de leerlingen zelf een leuke opwarming van de spieren bedenken waarin iedereen een aandeel in kan hebben? Geef leerlingen het gevoel dat het hun verantwoordelijkheid is om een opwarmer te bedenken.
Kern
60 minuten
Afsluiting
20 minuten
Alle geleerde stof wat betreft de life skills en het onderdeel Multimovez komt bij elkaar. Wat heb ik nu werkelijk geleerd? Wat hebben de life skills voor mij voor een betekenis?
Bespreek na deze zelfbedachte opwarming welke life skills de leerlingen hebben gebruikt en geef ze inzicht in de manier waarop ze deze hebben toegepast. De kern staat volledig in het teken van de eindpresentaties. Hebben de leerlingen zich aan de regels gehouden voor de eindpresentatie?
De afsluiting van deze les is het belangrijkste onderdeel van de gehele ‘cursus’. Bespreek met de leerlingen wat ze hebben geleerd, hoe ze terugkijken op de hele ‘cursus’ en voornamelijk wat ze hebben geleerd op het gebied van de ‘life skills’. ‘Wat heb je geleerd waar je het meest trots op bent? Is je doel bereikt?’ Hiermee kunnen de leervragen van de leerlingen besproken worden.
Hoe kunnen de life skills mij in mijn leven verder helpen?
Hoe kun je de life skills nu inzetten in het ‘echte leven’?
Checklist hulpmiddelen Fitness apparatuur/materialen
24
Dansplaten Beoordelingscriteria: Bijlage 1 Aantekening
25
Bijlage 1 beoordelingslijst namenlijst Sociale competenties Multimovez
Evt. opmerkingen Klas (voor)Naam
oplossingsgericht handelen/snel oplossingen zoeken
communicatief handelen/samenwerken/overleggen met anderen zelfsturing/ doorzettingsvermogen
inzet/op tijd komen/spullen voor elkaar/ houden aan afspraken betrokkenheid/samenwerken/luisteren naar de ander zelfvertrouwen/jezelf presenteren
26
Bijlage 2
inspirerende activiteiten
SOCIALE COMPETENTIES Klas 1 ZELFVERTROUWEN
Mogelijke activiteiten in de training
*Weten waar je goed in bent
*Laat de leerlingen een warming-up of
*Beslissingen nemen
een spel bedenken die ze voor de groep
*Snel nieuwe vrienden maken
uitleggen
*Vragen om hulp *Iets uit jezelf zeggen in een groep BETROKKENHEID
Mogelijke activiteiten in de training
*Praten met vrienden
*Samenwerkingsvormen waarbij je kunt
*Interesse in een ander
observeren hoe ze de taak oppakken.
*Goed luisteren naar de ander
Staan ze open voor de ander?
*Uit zichzelf anderen helpen INZET
Mogelijke activiteiten in de training *Op tijd komen
*Discipline; evt. noteren wanneer de
*Spullen bij zich hebben (kleding etc.) *Houden aan afspraken of aangeven wanneer
leerlingen de afspraken niet na komt
het niet lukt ZELFSTURING *Nadenken voordat je kiest
Mogelijke activiteiten in de training *Oefeningen waarbij ze hun grens op moeten zoeken
*Plannen en situatief handelen
*Oefeningen waarbij ze hun
*Opdrachten afmaken
doorzettingsvermogen laten zien
*Opnieuw proberen als iets niet lukt
*Hoe gaan ze om met aanwijzingen; laat de leerling zien dat het zichzelf wil verbeteren en het goed wil doen?
COMMUNICATIEF HANDELEN *Makkelijk een praatje met een ander maken *Goed aanpassen in nieuwe situaties *Rekening houden met de mening van de ander
Mogelijke activiteiten in de training *Samenwerkingsoefeningen waarin veel overleg nodig is
*"Dingen" goed doen *Overleggen en ook het nut ervan inzien OPLOSSINGSGERICHT HANDELEN *Ruzie oplossen
Mogelijke activiteiten in de training *Leerlingen betrekken bij het veranderen van een oefening/spel waardoor het beter gaat
*Tijdens ruzie luisteren naar de ander
lopen. Laat leerlingen naar een oplossing
*Passende oplossingen bedenken
zoeken
27
28
