Alles over water
Fanatiek rondjes schaatsen Wie: Annamarie Thomas Beroep: Oud wereldkampioen Ambassadeur: Al tien jaar Ambassadeur van Plan Nederland Mooiste moment Schaatsen voor Water: de fanatieke gezichten als kinderen de ijsbaan op gaan
Het is zover. Dit jaar gaan we ons met zijn allen inzetten voor Malawi, wat een mooi doel! Wat ik zo goed vind aan Plan is dat ze kinderen, en vooral meisjes helpen in gebieden waar dit het hardst nodig is. Zoals in Malawi waar meisjes vaak uren moeten lopen om water te halen. Hierdoor kunnen ze niet naar school, terwijl school juist heel belangrijk is voor de toekomst van meisjes. Door samen met Water for Life drinkwatervoorzieningen en toiletten op basisscholen aan te leggen, zorgt Plan er voor dat de meisjes ook gewoon naar school kunnen, geweldig! Het is moeilijk te geloven, maar onze ijsbanen worden gemaakt met schoon water. Raar toch, dat wij genoeg water hebben om een schaatsbaan te maken, terwijl kinderen in Malawi niet eens ge-
noeg water hebben om te drinken. Bijna dertig procent van de mensen daar heeft geen toegang tot veilig drinkwater en maar één op de tien huizen heeft een wc. Ik hoop dat jullie meer te weten komen over Malawi, hoe de kinderen daar met watergebrek moeten leven en hoe goed wij het hier in Nederland hebben. Heel veel plezier met jullie vriendjes en vriendinnetjes op de schaatsbaan, en schaats zoveel mogelijk rondjes voor de kinderen in Malawi!
Meer we ten over Malawi? Kijk op p agina 6
2
Veel water een grote Luxe Je handen wassen, de wc doorspoelen, een glaasje water drinken, onder de douche of in bad gaan. Voor Nederlandse kinderen is dit heel gewoon. In Nederland gebruiken wij elke dag veel water, zonder hierbij stil te staan. Maar helaas is dat voor kinderen in Malawi niet zo. Kinderen en vooral meisjes in Malawi moeten soms vier uur lopen om water te halen. En op school is vaak geen wc of stromend water. Kinderen worden hierdoor vaak ziek. Jij kunt deze kinderen helpen door mee te doen aan Schaatsen voor Water! Dus: schaats zoveel mogelijk rondjes voor schoon en veilig drinkwater in Malawi.
Reken je rijk
Hoeveel water verbruikt de familie van Marieke? Hieronder zie je een tabel met het waterverbruik in Nederland. Probeer de som onder de tabel te maken, en zie hoeveel water het gezin van Marieke in één ochtend verbruikt.
6
40
wc doorspoelen
liter
liter
4
liter
Dit werkboekje is ontwikkeld door Plan Nederland in samenwerking met KNSB en Water for Life Coördinatie: Barbara van Opdorp Vormgeving: Ruth Catsburg Fotografie Plan: Guido Dingemans
Kinderen en vooral meisjes moe ten soms drie tot vier uu r lopen om water te halen.
5 minuten douchen
je wassen aan een wastafel
1
tanden poetsen
liter
kleren wassen in de wasmachine
60 liter
handen wassen
1
liter
Pot thee zetten
Meer informatie over Schaatsen voor Water: www.plannederland.nl/schaatsen-voor-water
Onze sponsors
Onze partners
115 liter
Een bad nemen
300 ml
1
liter
glas water drinken
Marieke wordt zaterdagochtend wakker van het geluid van de wc die in de badkamer wordt doorgetrokken. Het is vandaag een belangrijke dag voor Marieke, want ze doet die middag mee aan een grote schaatswedstrijd. De persoon in de badkamer draait nu de badkraan open. Waarschijnlijk is het haar moeder die in bad gaat, want Marieke hoort haar zingen. Slapen gaat nu niet meer lukken. Ze gaat haar bed uit en loopt naar de WC. Pffff….haar vader is net voor haar naar de wc geweest, het stinkt een uur in de wind! Nadat Marieke snel naar het toilet is geweest en heeft doorgetrokken, wast ze haar handen en loopt naar de keuken. Daar ziet ze dat haar vader de ontbijttafel al heeft gedekt en een grote pot thee heeft gezet voor iedereen. Marieke gaat aan tafel zitten en neemt een boterham, ze moet genoeg eten en drinken voor de wedstrijd van vanmiddag. Hoeveel liter water is er op dat moment al verbruikt in het huis van Marieke?
Totaal
....... liter
3
Wat voor schaatser ben jij? Langebaan Het langebaanschaatsen ken je vast wel van televisie. Schaatsers rijden wedstrijden op een 400-meterbaan. Steeds weer rijden schaatsers nieuwe wereldrecords. Als je hard schaatst heb je luchtweerstand. Net als bij fietsen met tegenwind. Hoe harder je fietst, hoe meer wind je voelt. Kijk goed naar de foto. Deze schaatshouding heet ‘diep zitten’. Zo heeft de schaatser minder luchtweerstand dan als hij rechtop staat.
Deze schaatshouding heet ‘diep zitten’ Opdracht: Diep zitten
Werk in tweetallen. Ga in de schaatshouding staan. Neem met een stopwatch op hoeveel minuten en seconden je dit volhoud. En? Wie is de langebaan schaatser? TIJD NAAM
Kunstrijden Heb je wel eens gekeken naar Sterren dansen op het ijs? Daarin gaan bekende Nederlanders al dansend de strijd met elkaar aan op de ijsbaan. IJsdansen is een discipline bij kunstrijden: sierlijk schaatsen op muziek. Andere disciplines zijn solo rijden en paarrijden.
NAAM
Shorttrack Shorttrack is Engels voor ‘korte baan’. Shorttrackers kunnen waanzinnig goed bochten rijden. Met één hand op het ijs racen ze door de bocht. Het rondje is maar 111.12 meter lang! Veel korter dan bij langebaan schaatsen. Shorttrack doe je op een kleinere ijsbaan waar ook ijshockey en kunstrijden op gedaan kan worden.
Opdracht: De zweefstand Als kunstrijder moet je goed de zweefstand kunnen uitvoeren. Kijk maar naar het plaatje en probeer zo lang mogelijk in de zweefstand te gaan staan. Hoe sierlijker en stiller je kunt staan, hoe meer punten een jury je geeft als je mee zou doen aan een wedstrijd!
Opdracht: Muziek Goede muziek is belangrijk bij kunstschaatsen. Als de jury de muziek goed bij je kür vindt passen krijg je misschien wel een hogere score. Bekijk de top 40 van deze week. Welke muziek vind jij leuk voor kunstrijden? Schrijf twee nummers op en waarom je die kiest. Welk nummer is in jullie klas favoriet?
TIJD
Opdracht: Kort door de bocht Werk in tweetallen. Houd elkaars hand vast. Eén van jullie gaat zo ver mogelijk in de bocht hangen. Probeer je evenwicht te houden, als je valt ben je af.
Bekijk filmpjes over langebaan schaatsen, shorttrack en kunstrijden op www.schaatsen.nl/schaatsen-voor-water
Quiz 4
1. Hoeveel procent van het menselijk lichaam bestaat uit water? a. Minder dan 20%
Ben jij de waterexpert van Nederland?
b. Ongeveer 35% c. Meer dan 50%
2.
Welke ziekte wordt verspreid door water? a. Cholera b. Waterpokken c. Malaria
4. Veilig drinkwater is een eerste levensbehoefte. Hoeveel mensen op aarde hebben te weinig toegang tot veilig drinkwater? a. 1 miljoen mensen b. 10 miljoen mensen c. 1 miljard mensen
5.
3. Hoeveel water gebruikt een mens in Nederland gemiddeld per dag? a.121 liter water b.56 liter water c 16 liter water
Mensen die bijvoorbeeld in de Sahara wonen, gebruiken gemiddeld heel wat minder water dan wij. De hoeveelheid die hij of zij per dag gebruikt, is te vergelijken met:
6.
a. Je tanden poetsen en ondertussen
Hoeveel procent
de kraan laten lopen
van het water in de wereld kan je drinken?
b. Eén minuut de tuinsproeier aan laten staan c. Beide mogelijkheden zijn correct
a. Minder dan 1%
Hoeveel weet jij over water?
b. 10% c. 20%
Kimo is aan het schaatsen, kan jij de 10 verschillen vinden?
Oplossingen pagina 2 135 liter Oplossingen pagina 4 (Op z’n kop: c,a,a,c,c,a) Oplossingen pagina 7 Oplossing Mag wel: Erwtensoep eten voordat je gaat schaatsen. Rechtop schaatsen (staand schaatsen). Met een helm schaatsen. Chocolademelk drinken voordat je gaat schaatsen. Op je billen vallen. Mag niet: Met de klok mee over de wedstrijdbaan schaatsen. Zonder handschoenen schaatsen. Als langzame schaatser aan de binnenkant van de baan schaatsen. Zonder muts schaatsen. Met schoenen op het ijs. De ijsbaan oversteken (van de buitenbaan naar de binnenbaan).Iemand op het ijs laten vallen. In de kussens rond de ijsbaan hangen. Oplossingen pagina 8 kunstijsbaan = C,G, tijdelijke ijsbaan =A, H, Wedstrijdbaan D,E, Natuurijsbaan
5
Water: van levensbelang Water is heel belangrijk voor je gezondheid. Zonder water kunnen mensen niet overleven. Wereldwijd sterft elke 15 seconden een kind als gevolg van slechte hygiëne en vervuild drinkwater. Schoon en veilig drinkwater is dus van levensbelang, ook voor de kinderen in Malawi. Maar één op de tien huizen in Malawi heeft stromend water of een toilet met riolering. En op 80 procent van de scholen is er geen wc. Dit is niet voor te stellen voor kinderen in Nederland. Omdat water zo belangrijk is, lopen vrouwen en meisjes vaak uren per dag naar een waterpunt, ver van huis, om water te halen. De meeste mensen in Malawi hebben geen drinkwater thuis en moeten hun water halen uit rivieren en stroompjes. Maar het water in de rivieren is vaak niet veilig om te drinken omdat er
bacteriën inzitten en omdat mensen en dieren er hun behoeften in doen.
Hygiëne op scholen en in de dorpen Het geld dat wordt opgehaald met Schaatsen voor Water wordt gebruikt voor waterprojecten in Malawi. Scholen worden aangesloten op het waternet. Kranen worden op deze scholen aangelegd zodat kinderen hun handen kunnen wassen en water kunnen drinken. Daarnaast worden er op de scholen ook wc’s gebouwd, zodat de kinderen hun behoeftes niet meer buiten hoeven te doen. Er komen aparte wc’s voor meisjes en jongens. De kinderen krijgen ook lessen over hygiëne, bijvoorbeeld hoe belangrijk het is om hun handen te wassen en waarom dit zo is. In de dorpen van het gebied waar Plan en Water for Life het waterproject uitvoeren, worden 20 waterkiosken gebouwd. Hier kunnen mensen veilig drinkwater kopen.
Plan Nederland: meisjes eerst Meisjes worden in arme landen vaak minder belangrijk gevonden dan jongens, alleen maar omdat ze meisjes zijn. Ze mogen bijvoorbeeld vaak niet naar school, omdat ze thuis moeten helpen of worden uitgehuwelijkt als ze nog heel jong zijn. Daarom zet Plan zich extra in voor meisjes in deze landen. Niet omdat meisjes belangrijker zijn dan jongens, maar om ervoor te zorgen dat meisjes dezelfde kansen en rechten krijgen als jongens en ook de kans krijgen zich te ontwikkelen. Want dat is uiteindelijk goed voor iedereen.
6
awi l a M s i Dit
Traditionele dansen, wilde dieren en maïs De inwoners van Malawi houden van dansen en muziek. Muziek helpt de mensen om contact te leggen met hun voorouders. De muziekinstrumenten die hierbij gebruikt worden, zijn trommels en xylofoons. Net als in veel andere Afrikaanse landen leven in Malawi wilde dieren. Deze dieren leven vooral in de nationale parken van het land, je kunt de dieren niet buiten deze parken tegenkomen. Het bekendste nationale Park is het Liwonde National Park. In dit park leven antilopen, veel olifanten en andere wilde dieren. Als je gaat eten in Malawi is de kans groot dat je maïs op je bord krijgt. Maïs is namelijk het meest belangrijke voedsel voor de Malawiër. Het wordt gegeten als kolf of als maïspap, Nsmia genaamd. De mensen in Malawi verbouwen de mais vaak zelf. Voor veel kinderen is maïspap het enige eten dat ze krijgen.
Wist je dat… • In Malawi bijna 18 miljoen mensen wonen? Dat is iets meer dan in Nederland. • De hoofdstad van Malawi Lilongwe heet? • Dat ze in Malawi twee officiële landstalen hebben: Engels en Chichewa? • Op het wapen van Malawi ook een leeuw staat, net als op het Nederlandse wapen? • Zeven miljoen mensen in Malawi geen toegang hebben tot een wc of een kraan om handen te wassen?
Naar school zonder buikpijn Thako (9 jaar) is heel blij met de nieuwe waterkiosk “Ik kan nu schoon water drinken en handen wassen is normaal geworden. Dus nu kan ik naar school en leren, zonder ziek te worden. Vroeger kon ik soms niet naar school omdat ik buikpijn had en mij niet lekker voelde.”
Eindelijk een WC Teleza (12 jaar) kan door het werk van Plan nu naar een wc. “We gingen normaal buiten naar de wc, tussen de bosjes. Maar het is best wel gevaarlijk om dat te doen, zeker als het regent. En midden in de nacht is het ook heel eng, omdat je dan moet oppassen voor slangen en andere beesten. Maar gelukkig kan ik nu naar een echte wc.”
Uren lopen Gladys (11 jaar) moet uren lopen om aan water te komen. “Ik moet kilometers lopen om water te halen om te drinken en ons te wassen. Dit doe ik voordat ik naar school ga. Maar omdat de put zo ver weg is kom ik vaak te laat voor school.“
7
Tips en Tricks Tip: Vergeet niet je handschoenen en muts mee te nemen!
Op school leer je taal en rekenen, maar waar kun je leren schaatsen? Kijk op deze website: www.schaatsen.nl/schaatsen-voor-water
Geld inzamelen voor Malawi Om de kinderen in Malawi te helpen, wil jij natuurlijk zoveel mogelijk geld ophalen door zoveel mogelijk rondjes te schaatsen en je per rondje te laten sponsoren. Tips voor als je geen sponsors kunt vinden: • Vraag aan je vader en moeder, opa’s en oma’s, ooms en tantes, buren en vrienden of ze je willen steunen. In ruil daarvoor kun je een klusje voor ze doen. • Gebruik je (muzikale) talenten en geef een optreden om geld op te halen. • Ga op de rommelmarkt staan met oude spulletjes om geld op te halen. • Vraag bij de supermarkt aan mensen of zij hun statiegeldbonnetje willen doneren aan het waterproject in Malawi.
Ga veilig het ijs op Op de ijsbaan zijn er net als in de klas en in het verkeer, regels waar je je aan moet houden. Op de ijsbaan schaatsen snelle rijders aan de binnenkant en langzamere rijders aan de buitenkant van de baan. Alle schaatsers moeten handschoenen en een helm of muts dragen. Kan jij Kimo vertellen wat wel of niet op de ijsbaan mag?
mag wel
Erwtensoep eten voordat je gaat schaatsen Zonder handschoenen schaatsen Met de klok mee over de wedstrijdbaan schaatsen Rechtop schaatsen (staand schaatsen) Als langzame schaatser aan de binnenkant van de baan schaatsen Met een helm schaatsen Zonder muts schaatsen Met schoenen op het ijs Chocolademelk drinken voordat je gaat schaatsen De ijsbaan oversteken (van de buitenbaan naar de binnenbaan) Iemand op het ijs laten vallen In de kussens rond de ijsbaan hangen
mag niet
8
Waar kan ik schaatsen?
Winnen
Welke stelling past bij welke baan? Schaatsen kan je op veel verschillende ijsbanen doen. Je hebt grote en kleine ijsbanen. Sommige ijsbanen zijn meerdere maanden per jaar open, andere ijsbanen zijn soms maar één week open. Kan jij de twee stellingen bij de juiste ijsbaan zetten?
este rondjes Schaatst jouw klas de me n maken jullie voor water in Afrika? Da oie prijzen: kans op een van de mo rijzen www.planvoorwater.nl/p
proefje
Een proefje met ijs Pak twee ijsblokjes. Met deze ijsblokjes ga je zelf een ijstransplantatie uitvoeren. Wrijf met je vinger over een kant van de blokjes, zodat er een klein beetje ijs smelt. Er komt een beetje water op. Druk nu de ‘gesmolten’ kanten van de blokjes tegen elkaar aan. Druk hard. Laat nu een blokje los. Wat gebeurt er?
A. Deze baan ligt in de kerstvakantie vaak op een plein in de stad. B. Op dit ijs kan je alleen schaatsen als het buiten vriest. C. Op deze baan kan je in de winter elke week schaatsen. D. Op deze baan schaats Sven Kramer elke week. E. Op deze baan kan er veel publiek komen kijken. F. Op deze baan moet je oppassen voor scheuren in het ijs. G. Van deze ijsbanen zijn er wel meer dan 20 in heel Nederland. H. Deze ijsbaan is vaak niet groter dan 50 meter x 50 meter.
stelling
stelling
Kunstijsbaan
Tijdelijke ijsbaan
Wedstrijdbaan
Natuurijsbaan
stelling
de Jij bent baas!
stelling
Wil jij vertellen wat je van dit boekje vindt? En wil je daarmee meteen kans maken op waanzinnige prijzen? Ga naar deze website en geef je mening op schaatsen.nl/schaatsen-voor-water
Officiële schaatstrui van het Nederlandse team in jouw maat
1
E
PRIJS Officieel schaatspak van het Nederlandse team in jouw maat
3E
PRIJS
2E
PRIJS 2 tickets voor een internationale shorttrack wedstrijd op 12-14 februari 2016
