Troonstraat 125 - 1050 Brussel Tel. 02 507 89 37 -
[email protected]
Meer weten over kinderbijslagen
1. Waarvoor dient de kinderbijslag? De kinderbijslag is een tussenkomst van de overheid om deels de opvoedingskosten van kinderen te compenseren. Terwijl de fiscaliteit de welvaart tussen rijk en arm herverdeelt, is de kinderbijslag een vorm van horizontale solidariteit tussen gezinnen zonder en gezinnen met kinderen. De kinderbijslag is op dit moment niet hoog genoeg om de minimumkost van kinderen te dekken.
Volgens ons moet de Vlaamse kinderbijslag zo snel mogelijk minstens de helft dekken van de minimumkosten van kinderen, en dat in elke leeftijdsklasse. Op dit moment is dat nog bijlange niet het geval. Voor gezinnen met 1 kind dekt de kinderbijslag amper een kwart van de minimumkost, voor gezinnen met 2 kinderen bedraagt de dekkingsgraad iets méér dan een derde en voor gezinnen met 3 kinderen iets minder dan de helft.
2. Wat verstaan we onder de minimumkost van kinderen? Onder minimumkost verstaat de Gezinsbond het welvaartsverlies dat een gezin met een basisgezinsinkomen van 2.120 euro per maand (net onder de armoederisicodrempel voor een koppel met twee kinderen) lijdt omdat ze een kind hebben ten aanzien van een koppel zonder kinderen. Momenteel bedraagt die minimumkost gemiddeld 460 euro per maand. Kinderen kosten meer naarmate ze ouder worden. De minimumkost schommelt daarom tussen 314 euro (0 tot en met 5 jaar) en 598 euro (18-plus).
3. Hoe hoog zijn de huidige bedragen van de gewone kinderbijslag? De bedragen van de gewone kinderbijslagen worden vandaag bepaald door twee factoren:
Het aantal kinderen in het gezin dat kinderbijslag krijgt (rangorderegeling): het eerste kind krijgt de laagste basiskinderbijslag, het tweede kind krijgt een hoger bedrag en het derde kind een nog hoger bedrag. Het vierde kind en alle volgende kinderen krijgen dezelfde basiskinderbijslag als het derde kind. Om de rang te bepalen houdt het kinderbijslagfonds alleen rekening met de kinderen die kinderbijslag krijgen. Als in een gezin met drie kinderen, het oudste kind afgestudeerd is, wordt dit voor de kinderbijslag een gezin met twee kinderen. Dan dalen de twee jongste kinderen allebei in rang: de tweede wordt eerste en de derde wordt tweede. Boven de 18 jaar krijgen kinderen alleen kinderbijslag als ze verder studeren of tijdens hun beroepsinschakelingstijd. De leeftijd van het kind: op 6, 12 en 18 jaar verhoogt de basiskinderbijslag met een leeftijdsbijslag. Bovendien krijgen gezinnen éénmaal per jaar in augustus nog een jaarlijkse leeftijdsbijslag (de vroegere schoolpremie). 1ste kind Basis
0 tem jaar
2de kind
3de kind en volgende
Leeftijd Totaal Basis
Leeftijd Totaal Basis
Leeftijd Totaal
0,00
0,00
0,00
5
6 tem 11 12 tem 17
90,28 15,73 23,95
18 tem 24
27,60
90,28
167,05
249,41
106,01 167,05 31,36 114,23 47,92
198,41 249,41 31,36 214,97 47,92
280,77
117,88
227,98
310,34
60,93
Cijfervoorbeelden Voorbeeld 1: gezin met drie kinderen van 11, 9 en 5 jaar Oudste kind: 106,01 euro/maand Middelste kind: 198,41 euro/maand Jongste kind: 249,41 euro/maan Totaal huidige situatie: 553,83 euro per maand Voorbeeld 2: gezin met twee kinderen van 14 en 11 jaar Oudste kind: 114,23 euro/maand Jongste kind: 198,41 euro/maand Totaal huidige situatie: 312,64 euro/maand Voorbeeld 3: gezin met twee kinderen van 19 (student) en 16 jaar Oudste kind: 117,88 euro/maand Jongste kind: 214,97 euro/maand Totaal huidige situatie: 332,85 euro/maand
60,93
297,33
Voorbeeld 4: gezin met drie kinderen van 22 (student), 19 (student) en 16 jaar Oudste kind: 117,88 euro/maand Middelste kind: 227,98 euro/maand Jongste kind: 297,33 euro/maand Totaal huidige situatie: 642,54 euro/maand Voorbeeld 5: gezin met vier kinderen van 22 (student), 19 (student), 16 en 13 jaar Oudste kind: 117,88 euro/maand Tweede oudste kind: 227,98 euro/maand Tweede jongste kind: 297,33 euro/maand Jongste kind: 297,33 euro/maand Totaal huidige situatie: 939,87 euro/maand
4. Zijn er kinderen die een hogere kinderbijslag krijgen? Ruim 90 procent van alle Vlaamse kinderen krijgt de gewone kinderbijslag. Eén op tien kinderen krijgt bovenop de gewone kinderbijslag nog een toeslag. Er zijn twee soorten toeslagen die worden toegekend als het gezinsinkomen onder een bepaald plafond ligt en de ouder(s) tot een bepaalde categorie behoort/behoren:
Eenoudertoeslag Sociale toeslag
Er zijn twee soorten toeslagen die worden toegekend op basis van de kenmerken van het kind zelf:
Wezentoeslag Verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een handicap (het bedrag is afhankelijk van de ernst van de handicap op basis van de score op de medischsociale schaal)
5. Zijn er verschillen tussen ambtenaren, werknemers en zelfstandigen? Lange tijd waren er drie stelsels in de kinderbijslag naargelang het beroepsstatuut van de rechtgevende ouder: werknemer, ambtenaar of zelfstandige. Elk van die stelsels had andere bedragen en andere regels. De verschillen tussen ambtenaren en werknemers zijn al langer weggewerkt en sinds 1 juli 2014 krijgen ook zelfstandigen dezelfde bedragen. Vanaf die datum regelt de Algemene Kinderbijslagwet de kinderbijslagen voor alle beroepsgroepen volgens dezelfde regels en bedragen. Er blijft wel nog een reststelsel bestaan: het stelsel van de gewaarborgde kinderbijslag voor gezinnen die geen band met de arbeidsmarkt hebben of gehad hebben.
6. Wat verandert er op 1 januari 2015? Geen indexering van de bedragen. Sinds 1 juli 2014 is Vlaanderen bevoegd voor de kinderbijslag. De regio’s zijn echter verplicht nog enige tijd het huidige kinderbijslagstelsel te behouden en er voor te zorgen
dat alle rechthebbende gezinnen hun kinderbijslag blijven behouden. Normaal worden de kinderbijslagbedragen automatisch geïndexeerd met 2% telkens als de spilindex wordt overschreden. De Vlaamse regering heeft echter beslist om in 2015 de bedragen niet te indexeren. Normaal zou volgens het Planbureau de spilindex in maart 2015 overschreden worden, zodat de bedragen van de kinderbijslag vanaf april 2015 zouden stijgen met 2%. Als de huidige deflatietrend (negatieve inflatie) aanhoudt, zal de spilindex pas later in 2015 worden overschreden. De laatste indexaanpassing van de kinderbijslagen dateert van december 2012.
7. Wat is er al bekend van de geplande hervorming? Vanaf 2016 kan de Vlaamse overheid een eigen beleid voeren op het vlak van kinderbijslagen. Het regeerakkoord bevat een aantal principiële beslissingen over de richting van deze hervorming:
Er komt één bedrag voor de gewone kinderbijslag gelijk voor elk kind ongeacht zijn rang: o Afschaffing van de rangorderegeling o Afschaffing van de leeftijdsbijslagen (voorlopig is het nog onduidelijk of de jaarlijkse bijslag – de vroegere schoolpremie –al dan niet behouden blijft) Behoud toeslag voor wezen en verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een handicap De sociale toeslag, wordt voortaan ook uitgebreid naar kinderen die opgroeien in een gezin van koppels met een laag arbeidsinkomen. De inkomensgrens van deze toeslag zal gezinsgemoduleerd worden. Vlaanderen stapt dus af van de huidige categoriale selectiviteit en behoudt het gezinsinkomen als enige criterium voor de sociale toeslagen.
8. Wat zijn de gevolgen van de geplande hervorming? Uiteraard kunnen we kinderen niet beperken tot kosten en opbrengsten, maar het is wel belangrijk om stil te staan bij de financiële gevolgen van een hervormd Vlaams kinderbijslagstelsel. In het regeerakkoord is nog geen concreet bedrag opgenomen. Om te kunnen inschatten wat het afschaffen van de rangtoeslagen en de leeftijdsbijslagen betekent, hebben we een simulatie gemaakt met een basisbedrag van 150 euro per kind, ongeacht zijn rang zonder leeftijdsbijslagen en zonder jaarlijkse bijslag. (vroegere schoolpremie). Positief is dat gezinnen met 1 kind dan een hoger bedrag zullen krijgen dan vandaag: hoe jonger het kind, hoe groter het verschil. Een kind jonger dan 6 jaar krijgt maandelijks 58 euro meer, een kind ouder dan 18 jaar krijgt maandelijks 25 euro meer. Voor gezinnen met 2 kinderen geeft de simulatie een gemengd beeld. Als beide kinderen jonger zijn dan 6 jaar, bedraagt de maandelijkse kinderbijslag voor de 2 kinderen samen 39 euro meer dan vandaag. Als beide kinderen echter ouder zijn dan 18 jaar ligt de maandelijkse kinderbijslag echter 59 euro lager dan vandaag. Gezinnen met 2
kinderen winnen alleen zolang beide kinderen jonger zijn dan 12 jaar. Alle andere gezinnen met 2 kinderen gaan er op achteruit. Van zodra er 3 kinderen of meer zijn in een gezin, zal de kinderbijslag altijd lager zijn dan vandaag. Het exacte verlies hangt af van het aantal kinderen en hun leeftijd, maar kan oplopen tot meerdere honderden euro's per maand. Algemeen geldt: hoe ouder de kinderen, hoe groter het verschil. Dit verlies wordt een klein beetje gecompenseerd door het hogere bedrag dat een gezin krijgt tijdens de periode vóór de geboorte van het derde kind en nadat de oudste kinderen het huis uit zijn. Elk groot gezin is immers altijd eerst een klein gezin en wordt na verloop van tijd opnieuw een klein gezin. Maandelijks verlies voor gezinnen met 3 of meer kinderen bij een basiskinderbijslag van 150 euro Aantal kinderen in gezin 3 4 5 6
Maandelijks verlies aan kinderbijslag (in euro) Minimum 62 163 264 365
Maximum 226 393 560 727
We hernemen hier de vijf voorbeeldgezinnen. Voorbeeld 1: gezin met drie kinderen van 11, 9 en 5 jaar Totaal huidige situatie: 553,83 euro per maand Totaal bij basisbedrag van 150 euro: 3 x 150 euro = 450 euro per maand Maandelijks verlies = 103,83 euro Voorbeeld 2: gezin met twee kinderen van 14 en 11 jaar Totaal huidige situatie: 312,64 euro/maand Totaal bij basisbedrag 150 euro: 2 x 150 euro = 300 euro/maand Maandelijks verlies = 12,64 euro Voorbeeld 3: gezin met twee kinderen van 19 (student) en 16 jaar Totaal huidige situatie: 332,85 euro/maand Totaal bij basisbedrag 150 euro: 2 x 150 euro = 300 euro per maand Maandelijks verlies = 32,85 euro Voorbeeld 4: gezin met drie kinderen van 22 (student), 19 (student) en 16 jaar Totaal huidige situatie: 642,54 euro/maand Totaal bij basisbedrag 150 euro: 3 x 150 euro = 450 euro/maand Maandelijks verlies = 192,54 euro Voorbeeld 5: gezin met vier kinderen van 22 (student), 19 (student), 16 en 13 jaar Totaal huidige situatie: 939,87/maand Totaal bij basisbedrag 150 euro: 4 x 150=600 euro per maand Maandelijks verlies = 339,87 euro
9. Pleidooi voor het behoud van leeftijdsbijslagen Als de leeftijdsbijslagen afgeschaft worden, verhoogt het verschil met de huidige kinderbijslagbedragen naarmate de kinderen ouder worden. Dat is zelfs al voelbaar in gezinnen met twee kinderen: gezinnen met twee kinderen ouder dan twaalf jaar zullen minder kinderbijslag krijgen dan vandaag. Het is onbegrijpelijk dat de Vlaamse regering de leeftijdsbijslagen wil afschaffen omdat kinderen meer kosten naarmate ze ouder worden. Gezinnen met studerende kinderen voelen dat nog harder omdat naast de opvoedingskost ook de onderwijskost met de leeftijd toeneemt. Zonder leeftijdsbijslagen zal het voor veel gezinnen een zware financiële dobber worden om hun kinderen te laten studeren. Onder het mom van een vereenvoudiging van de kinderbijslag gooit de Vlaamse regering het kind met het badwater weg: de kloof stijgt tussen de kinderbijslag en de minimumkost, het bedrag dat gezinnen minimaal nodig hebben om een kind groot te brengen. Daarom eisen wij van de Vlaamse regering dat ze niet bespaart maar integendeel investeert in de toekomst van onze kinderen door de leeftijdsbijslagen te behouden in het hervormde Vlaamse kinderbijslagstelsel. Om deze eis kracht bij te zetten, organiseren we een petitie: Kinderen zijn een rijkdom, maar toch kosten ze veel geld, en meer naarmate ze ouder worden. De leeftijdsbijslagen in de kinderbijslag op 6, 12 en 18 jaar vangen die meerkost deels op. Daarom vinden wij de beslissing van de Vlaamse regering om de leeftijdsbijslagen af te schaffen onterecht.”Een student stuur je toch ook niet op een driewieler het verkeer in!”. De Gezinsbond roept alle gezinnen op mee te strijden om de leeftijdsbijslagen in de kinderbijslag te behouden. Teken daarom onze petitie.
10. Pleidooi voor een compensatietoeslag voor grote gezinnen Als het basisbedrag van de kinderbijslag te laag is (bijvoorbeeld 150 euro), dan gaan grote gezinnen er op achteruit ten aanzien van hun kinderbijslag. Hoe groter het gezin, hoe groter het verschil. Daarom stelt de Gezinsbond voor om een compensatietoeslag te voorzien voor grote gezinnen zowel voor de huidige als voor de toekomstige grote gezinnen. Gezinnen mogen immers niet gestraft worden omdat ze kiezen voor meer kinderen. De huidige gezinnen hebben recht op verworven rechten zodat ze niet de dupe worden van de staatshervorming en de vereenvoudiging van het kinderbijslagstelsel. Die verworven rechten moeten maximaal gegarandeerd blijven zodat de huidige grote gezinnen er nooit op achteruit gaan. Maar ook toekomstige grote gezinnen hebben recht op een extra toeslag omdat ze naarmate het gezin meer kinderen telt alsmaar meer zelf bovenop de kinderbijslag moeten opleggen om de minimumkost en te dekken. Ons volledig standpunt “Vlaamse en Brusselse kinderbijslagen” vind je op onze website: www.gezinsbond.be/standpunten.
