Evidence Based Werken
Paul Doedens MSc Karin Kaub MSc Academisch Medisch Centrum
Inhoud en opbouw • • • • •
Waarom en wat is EBP? 5 staps proces EBP dossierbespreking Kritisch beoordelen van een artikel Samenvatting
Waarom EBP?
Maatschappij • Verantwoord en transparant • Mondige patiënt • Geen onnodige variatie • Zinnige en zuinige zorg • Explosie van informatie
Een Leven Lang Leren • EBP wordt (inter)nationaal gezien als het middel om levenslang ‘just in time’ leren te stimuleren, zie beroepsprofiel 2020 • Bijblijven en permanent ontwikkelen is belangrijk want de gezondheidszorg verandert razendsnel waardoor bestaande kennis verouderd • Rituelen in de zorg
Excellente zorg • De beste zorg aan patiënten en cliënten door continu patiënten uitkomsten te verbeteren volgens de laatste stand van wetenschap • Doelmatig, veilig, patiëntgericht • Telkens afvragen – Wat: kan er ‘nog’ beter? – Hoe: is daar evidence voor?
Excellente zorg Continu verbeteren van patiënten uitkomsten
EBP
Managen enorme informatiestroom
Leven lang leren
Definitie EBP • EBP is de combinatie van de aloude en vertrouwde klinische vaardigheden, aangevuld met, en zo nodig gecorrigeerd door, de resultaten van het best beschikbare onderzoek en de voorkeuren van de patiënt.
Martin Offinga et al. Inleiding in Evidence Based Medicine. BSL. 2008
5 staps proces
Gaat dat makkelijk? • Bedreigingen.. – Te weinig tijd om onderzoek te lezen – Onbewust van het beschikbare onderzoek – Statistische methodes zijn onbegrijpelijk – Onvoldoende tijd om nieuwe ideeën te implementeren
• Kansen… – Beschermde tijd om aan te leren en uit te voeren – Management ondersteuning – Integratie van EBP in alle disciplines Ubbink DT, Vermeulen H, et al. Implementation of evidence-based practice: outside the box, throughout the hospital. Neth J Med. 2011 Feb;69(2):87-94.
Implementeren Hoe kunt u ‘evidence based werken’ stimuleren, faciliteren en daadwerkelijk toepassen op een verpleegafdeling? EBP dossierbespreking
Implementatie raamwerk • Op basis van literatuur verschillende tips • Op meerdere niveaus – Afdeling: – Management: – Onderwijs: – Nationaal:
dossierbesprekingen, Journal Clubs strategie, budget curriculum; initieel en post initieel opnemen in accreditaties
Ubbink DT, Guyatt GH, Vermeulen H. Framework of policy recommendations for implementation of evidence-based practice: a systematic scoping review. BMJ Open 2013;3:e001881
Evidence-based beslissingen Evidence based beslissing Klinische expertise
Bewijsmateriaal
Voorkeur en toestand van patiënt
Keuze; beslissing
Zelf PICO’s maken
Stap 1
formuleer een beantwoordbare vraag
• Algemeen geaccepteerd acroniem PICO P atient
Patiënt
I ntervention
Interventie
C omparison
Vergelijking
O utcome
Uitkomst
Waarom die PICO? • Focus op vragen die relevant zijn voor jezelf en jouw patiënten • Forceert je tot een eigen leeragenda en zien van kennistekorten • Faciliteert je zoekactie • Fierheid, vasthoudendheid en voldoening om evidence te vinden
P Hoe beschrijf ik een zelfde patiënten groep?
I
In welke nieuwe handeling ben ik geïnteresseerd? C Wat is de huidige behandeling of alternatief? O Wat wil ik bereiken bij mijn patiënt?
Aan kind, opgenomen met ernstige astma, inhalatie medicatie toedienen via inhalator met een voorzetkamer of vernevelset op 8 liter zuurstof Benauwdheid, saturatie, opnameduur
Casus 1 • Een patiënt met schizofrenie drinkt tijdens onbegeleide uitstapjes in de psychiatrische kliniek waar hij is opgenomen, veel energiedrankjes. Bij terugkomst is hij gespannen en vraagt om rustgevende medicatie. De vraag rijst of het drinken van de drankjes verband houdt met de ervaren spanning. Kortom, wat de invloed is van cafeïne op deze patiëntengroep.
Casus 2 De huidige behandeling binnen een psychiatrische afdeling stemmingsstoornissen mbt een bipolaire stoornis bestaat uit een combinatie van farmacotherapie, psychoeducatie, ondersteunende begeleiding, en eventueel gerichte psychotherapie. De laatste tijd wordt er vaker getwijfeld om patiënten met een bipolaire stoornis dit Cognitieve Gedragstherapie (CGT) te laten volgen vanwege de negatieve gedachten tijdens de depressieve episode. Tot nu toe werd verondersteld dat CGT geen beschermend effect heeft op het uitbreken van een manische episode. De vraag is of CGT een zinvolle behandeling is tijdens een huidige depressieve episode voor patiënten met een bipolaire stoornis?
Stap 1
formuleer een beantwoordbare vraag
• Algemeen geaccepteerd acroniem PICO P atient
Patiënt
I ntervention
Interventie
C omparison
Vergelijking
O utcome
Uitkomst
PICO casus 1 • • • •
P = Patiënten met psychotische stoornis I = Overmatig gebruik van cafeïne C = Geen gebruik van cafeïne O = Verergering van psychotische symptomen
Antwoord: Ja, cafeïne heeft invloed op psychotische symptomen en kan agitatie en agressie in de hand werken (1 SR, 1 RCT en case reports)
PICO casus 2 • P = Patiënt met bipolaire stoornis in depressieve episode met negatieve cognities • I = CGT + TAU • C = TAU • O = Remissie depressieve klachten Antwoord: Ja, significante verbeteringen treden op bij het toevoegen van CBT als behandelmethode (de richtlijn BS en 2 MA)
En daarna …
Stap 2: Zoeken Efficiënt doorzoeken van de literatuur: ♦ Leerboeken ♦ Tijdschriften ♦ Databases: ♦ (‘Clinical Librarian’)
• _ • Embase / OVID • Cinahl • Cochrane library: • Richtlijnen: CBO
Stap 3: Beoordeling bewijs • Kritisch beoordelen van een artikel: • ‘Critical appraisal’ – Kaf van koren scheiden – Validiteit van de studie – Precisie van de studieresultaten – Lijkt moeilijker dan het is; m.b.v. checklists
Stap 4: Toepassing Beslissing nemen op grond van beschikbare evidence: – Belang van de resultaten – Generaliseerbaar – Toepasbaar qua techniek, logistiek, etc. – Kosten-effectief
Stap 5: Evaluatie Regelmatig evalueren van de kwaliteit van dit proces Kan nieuw(e) onderzoek(-svragen) genereren Implementatie!!
Samenvatting EBP • Begrijpen wat Evidence Based Practice (EBP) inhoudt. – Besluitvorming obv combinatie klinische vaardigheden, best beschikbare bewijs en voorkeuren toestand patiënt – 5-staps proces; vragen, zoeken, beoordelen, toepassen, evalueren
• Verwoorden welk doel EBP dient. – Excellente zorg door continu verbeteren patiënten uitkomsten – Leven Lang Leren – Managen van continue informatiestroom en up-to-date blijven
• Attitude met zelfreflectie en veranderbereidheid. – Verwondering: Kritisch kijken naar eigen handelen – Vasthoudendheid: Systematisch vraagstukken benaderen – Vertrouwen: in de evidence en bereidheid tot verandering
Meer informatie: •
[email protected] •
[email protected] • www.amc.nl -> Onderwijs -> Professional •
[email protected]
