EEN APPARTEMENT KLEINER, MAAR MEER VERZEKERINGSASPECTEN

Departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde

EEN APPARTEMENT KLEINER, MAAR MEER VERZEKERINGSASPECTEN

CAMPUS Turnhout

Sander Marijnissen

3de jaar Financie- en verzekeringswezen Eindwerk 2011-2012 Campus Blairon 800 – 2300 Turnhout Tel. 014 80 61 01 – Fax 014 80 61 02 – E-mail: [email protected]

Inleiding Aangezien ik mijn bacheloropleiding bedrijfsmanagement met afstudeerrichting financie - en verzekeringswezen combineer met een avondopleiding als vastgoedmakelaar, heb ik gemerkt dat er nog altijd huurders van appartementen zijn, die niet correct verzekerd zijn. Vaak is de oorzaak, een te beperkte kennis van de verzekeringsmaterie. Omdat ik het, als verzekeraar/vastgoedmakelaar in wording, een treurige zaak vind, heb ik besloten om dit als uitgangspunt voor mijn eindwerk te gebruiken. Daarom is het doel van mijn eindwerk om een brochure te schrijven voor leken die zich willen verdiepen in deze verzekeringen, die betrekking hebben op een appartement. Aan de hand van makkelijk begrijpbare en realiteitsgebonden voorbeelden, zal ik trachten om op een begrijpbare manier de problematiek omtrent de verzekering van een appartement aan te tonen. In deze brochure zal ik ook steeds de verschillende oplossingen voor het probleem uitleggen.

Waarom een verzekering afsluiten voor uw appartement ?

       

‘’’’’’’’’’’’

           

Eigenaar

Huurder

 

Inhoud Brandverzekering algemene info…………………………7 Verzekeringen als eigenaar……………………………….14 - Blokpolis - Individuele brandverzekering - Samenloop van twee brandverzekeringen

Verzekeringen als huurder………………………………..24 - Individuele brandverzekering als huurder - Afstand van verhaal tegenover de huurder

Verzekeringen voor onderhoudspersoneel……….36 Verklarende woordenlijst………………………..…..…..44 Gegevens experten……………………………………….….46 Uit het leven gegrepen (Luik)……………………………47 Extra………………………………………………………………….51

3

Een ongeluk zit soms in een klein hoekje. Als u niet over de gepaste verzekering beschikt, kan een kleinigheid snel grote proporties aannemen. Welke verzekeringen kunt u het best sluiten, wanneer u eigenaar of huurder bent van een appartement?

http://www.vectigal.be

Verzeker hen van een thuis

 

                               

http://blogs.prideangel.com/post/2010/07/Does-having-children-really-makeyou-happy.aspx

1. Brandverzekering algemene info 1.1 Wat is een brandverzekering? Een brandverzekering is een verzekering die je woning beschermt tegen brand en aanverwante gevaren. Deze verzekering bestaat uit twee delen. Enerzijds is de brandverzekering een zaakverzekering*, dit wil zeggen dat de brandverzekering één of meerdere zaken dekt tegen verlies of schade veroorzaakt door de risico’s die in de verzekeringsvoorwaarden worden omschreven. Anderzijds kunt u beroep doen op de brandverzekering als u burgerrechtelijk aansprakelijk* wordt gesteld voor schade die werd veroorzaakt door een zaak (pand) waarvoor u instaat.

Voorbeeld zaakverzekering Door een brand in uw appartement gaan de eetkamer en het salon in de vlammen op. Indien er een brandverzekering afgesloten is, zal de verzekeraar de opgelopen schade aan de eetkamer en het salon met vermindering van de vrijstelling* vergoeden. De schade wordt natuurlijk niet vergoed als er opzet in het spel is, d.w.z. als u opzettelijk de brand hebt veroorzaakt

Voorbeeld aansprakelijkheidsverzekering Een brand die ontstond in uw appartement, sloeg over op de woning van de buren. Hierdoor hebben de buren schade opgelopen. Aangezien u verantwoordelijk bent voor uw appartement, wordt u aansprakelijk gesteld voor de opgelopen schade van de buren. Omdat u een brandverzekering hebt afgesloten zal uw brandverzekeraar de schade van de buren vergoeden.

 

7

1.2 Welke gevaren zijn gedekt door de brandverzekering? Zoals de naam brandverzekering doet vermoeden, dekt de brandverzekering de schade veroorzaakt door brand, maar een brandverzekering biedt meer waarborgen. Zo moet elke brandverzekering volgens art 61 van de Wet 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst (WLVO) en art 3 KB 24 december 1992 dekking bieden voor schade die de verzekerde goederen oplopen als gevolg van:

• • • • • • • • • •

Brand   Explosie  en  implosie   Bliksem   Ontploffing   Vallen  van  vliegtuigen   Aanrijding  door  voertuigen   Aanslagen   Arbeidsconflicten   Storm   Natuurrampen     (zoals  aardbeving/verschuiving,  grondverzakking,  overstroming,  …)  

Let op Indien er veel asbest in uw woning verwerkt zit, kan het voorkomen dat de dekking voor afbraak en opruimingskosten in de polis niet volstaat. In dit geval is het aan te raden om een aanvullende verzekering, of de verzekerde som te verhogen.

1.3 Welke goederen zijn verzekerd in de brandverzekering? In een brandverzekering kan zowel het gebouw* als de inhoud* (ook wel inboedel genoemd) verzekerd worden tegen de risico’s die in de polis zijn omschreven.

Let op: er kunnen ook beperkingen in de voorwaarden van een brandverzekering worden opgenomen. Zo nemen de meeste verzekeringsmaatschappijen uitsluitingen en/of beperkte dekking op in de voorwaarden voor volgende zaken:

• • • • • 8

Waarden  (geld,  juwelen,  …)   Goederen  van  gasten   Inhoud  die  zich  bevindt  in  de  kamer  van  ouders,  voorouders  in  het  rusthuis   Motorrijtuigen   Roerende  goederen  die  zich  buiten  bevinden  

• •

Verplaatste  inhoud   …    

1.4 Waardebepaling van de goederen in een brandverzekering Bij het afsluiten van een brandverzekering is het belangrijk dat u de goederen voldoende gaat verzekeren tegen een correcte waarde, daarom zijn er een tal van mogelijkheden om de waarde van de goederen te verzekeren.

• • • •

Nieuwwaarde*   Werkelijke  waarde  *   Handelswaarde*   …  

1.4.1 Onderverzekering Wanneer men niet voldoende verzekerd is, wordt dit ook wel onderverzekering* genoemd. Indien u onderverzekerd bent en u loopt schade op, dan zal de verzekeraar conform art 44 WLVO de evenredigheidsregel toepassen. Evenredigheidsregel: vergoeding = Schade x verzekerde waarde te verzekeren waarde Voorbeeld Een vrijstaande woning met een waarde van 400.000 euro wordt voor 300.000 euro verzekerd. Na een hevige brand loopt de materiële schade op tot 50.000 euro. Omdat het gebouw onderverzekerd was, zal de verzekeraar de evenredigheidsregel toepassen. vergoeding = schade x verzekerde waarde werkelijke waarde vergoeding= 50.000 X 300.000 = 37.500 400.000

Conclusie: ondanks dat er een schade is van €50.000,00 euro, betaalt de verzekeraar slechts 37.500 euro uit, vermindert met het bedrag van de vrijstelling*.

9

Verzekeringsmaatschappijen zijn er zich van bewust, dat het voor een leek moeilijk is om de waarde van een woning correct te bepalen. Daarom hebben ze een stelsel in het leven geroepen om onderverzekering te voorkomen. Dit stelsel wordt: “SAER”, Stelsel voor Afschaffing Evenredigheidsregel of evaluatierooster, genoemd.

1.4.2 “SAER” of evaluatierooster De evaluatierooster of “SAER” is een formulier dat gebruikt wordt door verzekeraars om op een eenvoudige manier, het te verzekeren bedrag van een gebouw te berekenen. De verzekeringsmaatschappij gaat op basis van een aantal kenmerken van de woning, een waarde (het te verzekeren bedrag) bepalen. Omdat de waarde van de woning evolueert (stijgt/daalt), dient het te verzekeren bedrag ook veranderd te worden. Dit wordt automatisch geregeld doordat de bedragen in de polis geïndexeerd zijn tegen de ABEX-index*. Zo bent u er zeker van dat uw woning terug opgebouwd kan worden indien er zich schade voordoet. Voorbeelden van kenmerken van een woning

• • • • • • •

Type  woning  (appartement,  open  bebouwing,  …)   Het  aantal  kamers   Gebruik  van  ruimtes  (  bewoning,  vrij  beroep,…)   Bijgebouwen   Afwerkingsgraad  (  parket,  lift,  kelder,  ….)   Oppervlakte  van  kamers   …  

Hoe het evaluatierooster er precies zal uitzien, is afhankelijk van verzekeringsmaatschappij tot verzekeringsmaatschappij. In het gedeelte “extra” vindt u een voorbeeld van een evaluatierooster.

Voordeel van een evaluatierooster Indien het evaluatierooster correct is ingevuld, zal de verzekeringsmaatschappij de evenredigheidsregel niet toepassen.

10

1.4.3 Waarde van de inhoud Om de te verzekeren waarde van de inhoud te bereken, nemen de verzekeringsmaatschappijen vaak een percentage van de waarde van het gebouw. Om de waarde van de inhoud ieder jaar mee te laten evalueren zijn de waarborgen gekoppeld aan de consumptieprijzenindex*. voorbeeld De waarde van het gebouw bedraagt € 400.000,00. Voor de waarde van de inboedel neemt men 10% van de waarde van het gebouw. Gevolg de inboedel wordt voor € 40.000,00 verzekerd. In de meeste gevallen volstaat het percentage voor de inboedel, maar indien u met waardevolle stukken zit is het raadzaam om navraag te doen bij uw verzekeraar, omdat er vaak beperkingen worden opgenomen in de verzekering.

polis voorbeeld KBC

 

1.4.3.1 Problemen met vergoedingsgrenzen voor de inhoud Doordat de meeste brandverzekeringen slechts voorzien in een beperkte waarborg per object, verzameling,…, kan dit problemen veroorzaken wanneer u in het bezit bent van een waardevol object.

11

Voorbeeld Door een zware brand gaat de vleugelpiano van meneer X met een waarde van €40.000 in de vlammen op. Hij had echter niet gezien dat er een beperking per object van €14.687,50 van toepassing was in zijn brandverzekering. Meneer X krijgt een vergoeding van €14.687,50 voor zijn vleugelpiano Bron:http://static.autoblog.n l/images/wp2007/michiel/b osendorfer_piano.jpg

1.2.3.2 Oplossingen voor beperkte dekking waardevolle objecten Mogelijkheid 1 U vraagt aan uw verzekeraar om de vergoedingen per object te verhogen. Mogelijkheid 2: U sluit een alle risico verzekering af voor het object/verzameling. Door het afsluiten van een alle risico polis is het object gedekt tegen brand, diefstal,… Indien u beslist om een alle risico verzekering af te sluiten, is het belangrijk om dit aan uw brandverzekeraar te melden. Hierdoor zal hij het object uitsluiten, als verzekerd object, in de inhoud van de brandverzekering. Waardoor u oververzekering* voorkomt.

12

Omdat verzekeraars weten dat de premie steeds belangrijker is voor de verzekeringsnemer, gaan de verzekeraars meer concurreren op basis van premie. Maar even belangrijk als de premie zijn de verzekeringsvoorwaarden. Hierin staan zowel de wettelijke uitsluitingen (oorlog, opzet,…) als de uitsluitingen die door de verzekeraar in de polis zijn opgenomen. Daardoor kan het voorkomen dat de ene verzekeraar, een ruimere dekking biedt dan de andere. Daarom is het belangrijk dat u de polisvoorwaarden leest voordat u een verzekering afsluit.

Tip: Door preventiemaatregelen te nemen kan het zijn dat de verzekeraar een korting geeft op de premie. Dit kan omdat het risico tot schade wordt beperkt. Denk maar aan een alarminstallatie, door de verzekeraar goedgekeurde sloten,… die de kans op inbraak doen verkleinen. Naast de bijhorende premieverlaging voor deze investeringen, doet u er ook een fiscaal voordeel mee. (zie extra 3)

13

Eigenaar Wat verzekeren ?

 

-Gebouw -Eigen inboedel -Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Welke polissen?

-Blokpolis -Individuele aanvullende verzekering

15

 

http://nl.123rf.com

2. Blokpolis 2.1 Bent u als eigenaar van een appartement verplicht een brandverzekering te sluiten? Een brandverzekering behoort niet tot de wettelijke verplichte verzekeringen, daarom bent u als eigenaar van een appartement vrij in uw keuze om al dan niet een brandverzekering af te sluiten. Uitzondering Mede-eigenaren van een appartementsgebouw kunnen door de basisakte en het reglement van mede-eigendom verplicht worden om toe te treden tot een gemeenschappelijke brandverzekering voor het appartementsgebouw, namelijk de blokpolis. Deze uitzondering is er gekomen omdat u als eigenaar van een appartement niet alleen maar eigenaar bent van uw eigen gedeelte, maar ook automatisch mede-eigenaar wordt van de gemeenschappelijke delen van het appartementsgebouw waarin uw appartement zich bevindt. Door deze verplichting op te nemen in de basisakte en het reglement van mede-eigendom is de vereniging van mede-eigenaars er zeker van, dat het gebouw weer hersteld/heropgebouwd kan worden in geval van schade.

2.3 Waarde van de appartementsblok Om de te verzekeren waarde van de appartementsblok te bepalen, zijn er verschillende manieren mogelijk.

•

•

Waarde  laten  bepalen  door  een  expert*   (voorkomen  onderverzekering)     Waarde  zelf  bepalen,  aan  de  hand  van  gemaakte  kosten  voor  het  bouwen     (enkel  toepassen  voor  nieuwe  gebouwen  is  het  beste)    

2.4 Wat is een blokpolis? Een blokpolis* is een verzekering tegen brand en aanverwante gevaren die afgesloten wordt voor het gehele appartementsgebouw (constructie). De blokpolis wordt afgesloten door de gemandateerde syndicus*, na goedkeuring van de algemene vergadering. De syndicus sluit de blokpolis af ten voordelen van de vereniging van mede-eigenaars.

17

2.5 Voordelen- en nadelen van de blokpolis Een blokpolis is een algemene polis voor het volledige appartementsblok, dit heeft voor- en nadelen voor de vereniging van mede-eigenaars en voor de individuele eigenaar. Voordelen

1) Zekerheid  om  het  gebouw  weer  te  kunnen  herstellen/heropbouwen  bij  schade.   2) Goedkoper  tarief     Nadelen

1) Geen  dekking  van  de  inhoud   2) Verfraaiingwerken  of  hoogwaardige  afwerking  zijn  niet  gedekt    

2.6 Welke belangen van de individuele eigenaar dekt de blokpolis Eigen appartement (gebouw) => biedt dekking, maar houdt geen rekening met verfraaiingwerken of hoog waardige afwerking. Uw meubelen, roerende goederen,… (inboedel) =>geen dekking voorzien in de blokpolis Burgerrechtelijke aansprakelijkheid ten aanzien van derde. => burgerrechtelijke aansprakelijkheid opgelopen door uw pand, is gedekt.

Conclusie De blokpolis is een algemene polis voor het gebouw, maar volstaat niet voor u als individuele eigenaar.

18

3 Aanvullende individuele brandverzekering 3.1 Waarom een aanvullende individuele brandverzekering afsluiten? Veel mensen zijn er zich niet van bewust dat een blokpolis niet volstaat als brandverzekering. Want in een blokpolis wordt het gebouw verzekerd, maar deze polis biedt meestal niet voldoende dekking voor uw individuele eigendom. Hierdoor loopt u het risico dat u bij ernstige schade voor een gedeelte in de kou blijft staan. Denk hierbij aan volgende punten:

3.1.1 Verfraaiingwerken Aangezien de individuele eigenaar zijn woning wil in richten naar zijn eigen smaak en stijl, brengt deze persoon dikwijls veranderingen aan in het appartement. Bv. het leggen van parket in het huis, het installeren van een kookeiland,… Probleem Als gevolg van de verfraaiingwerken stijgt de waarde van het appartement. Door deze waardestijging is de dekking in de blokpolis niet voldoende, omdat men bij het berekenen van de te verzekeren waarde geen rekening heeft gehouden met de aangebrachte verbeteringen en verfraaiingen in het appartement. Oplossing Door een aanvullende individuele brandverzekering af te sluiten, kunt u rekening houden met de verfraaiingwerken bij de berekening van het te verzekeren bedrag.

3.1.2 Inhoud In de blokpolis is enkel het gebouw opgenomen als verzekerd object. Hierdoor is uw inboedel niet verzekerd. Oplossing Als eigenaar kunt u het beste een aanvullende individuele brandverzekering afsluiten, waarin de inhoud is opgenomen als verzekerd goed.

19

3.2 Welke belangen van de individuele eigenaar dekt de blokpolis in combinatie met de aanvullende individuele brandverzekering? Eigen appartement (gebouw) Blokpolis: voorziet dekking voor het gebouw, maar houdt geen rekening met verfraaiingwerken of hoog waardige afwerking. Individuele polis: biedt voor het gebouw aanvullende dekkingen, waarbij rekening wordt gehouden met verfraaiingwerken of hoogwaardige afwerking. Uw meubelen, roerende goederen,… (inboedel) Blokpolis: voorziet geen dekking voor de inhoud. Individuele polis: voorziet wel een dekking voor de inhoud. Burgerrechtelijke aansprakelijkheid ten aanzien van derde. Blokpolis: aansprakelijkheid opgelopen door uw pand is gedekt. Individuele polis: voorziet ook in een dekking voor burgerrechtelijke aansprakelijkheid.

Conclusie Indien u als eigenaar beslist om in combinatie met de (verplichte) blokpolis ook nog een aanvullende individuele brandverzekering af te sluiten, dan bent u volledig verzekerd als individuele eigenaar.

20

4. Samenloop van twee brandverzekeringen De meeste eigenaars besluiten om een aanvullende individuele brandverzekering af te sluit voor hun appartement. Hierdoor is het gebouw verzekerd in twee brandpolissen en spreekt men van samenloop.

4.1 Wat is samenloop? Het begrip samenloop betekent dat er twee of meerdere verzekeringen zijn afgesloten die hetzelfde object tegen bepaalde risico’s dekken. Zo zou het theoretische gezien kunnen dat de verzekerde meer schadevergoeding zou kunnen ontvangen, dan de werkelijke schade die hij heeft opgelopen. Aangezien de wetgever dit niet correct vindt omdat het belang van de verzekering dat volgens art 37 WLVO “het behoud van de zaak inhoudt”, hierdoor teniet zou worden gedaan. Bij het afsluiten van twee brandverzekeringen, zou de verzekerde baat kunnen hebben bij het teniet gaan van het verzekerde belang, omdat zijn opgelopen schade nu tweemaal zou worden vergoed. Vandaar dat de wetgever voor zaakverzekeringen, waaronder de brandverzekering valt art 39 WLVO heeft ingevoerd. Art 39. Omvang van de verzekeringsprestatie “De prestatie die de verzekeraar verschuldigd is, mag de verzekerde schade niet te boven gaan. Deze schade kan onder meer bestaan in verlies van gebruik van het verzekerde object en in de derving van verwachte winst.” Bron: Deferme, A. (2008). Verzekeringen: wetgeving en conventies. 9000 Gent: Academia Press.

Wat wil dit nu concreet zeggen? Stel dat uw nieuwe keuken uitbrandt, er zijn twee verzekeringen (blokpolis en individuele brandverzekering) waarbij dit schadegeval verzekerd is. Dan zult u maximum een bedrag vergoedt krijgen, waarmee u dezelfde of een gelijkwaardige keuken kan terugplaatsen.

21

4.2 Hoe wordt schade verdeeld bij samenloop ? Indien er zich een schadegeval voordoet en er zijn twee verzekeraars verplicht om deze schade te vergoeden, dan kan de schadevergoeding volgens art 45 WLVO op verschillende manieren verdeeld worden. Wanneer de waarde van de schade bepaalbaar is, dan wordt de schade naar evenredigheid verdeeld. Stel: verzekeraar A verzekerd een huis voor 10% van de te verzekeren waarde en verzekeraar B verzekert dat zelfde huis voor 90% van de te verzekeren waarde. Het huis wordt getroffen door een brand, dan zal verzekeraar A 10% van de opgelopen schade vergoeden en verzekeraar B 90% van de opgelopen schade.

Wanneer de waarde van de schade niet bepaalbaar is, dan wordt de schade gelijk verdeeld tot de dekking van een van de verzekeraars is uitgeput. Stel: verzekeraar A geeft een dekking tot maximum €10.000,00 en verzekeraar B geeft maximum dekking tot €500.000,00 Indien er schade is zal zowel verzekeraar A en B ieder de helft vergoeden totdat de € 10.000,00 van verzekeraar A opgebruikt is. Vervolgens zal verzekeraar B de rest van de schadevergoeding uitkeren totdat zijn € 500.000,00 opgebruikt is.

Belangrijk: De keuze van de verdelingswijze tussen de verzekeraars, neemt niet weg dat de verzekeringsnemer de volledige schadevergoeding kan eisen van één van de verzekeraars, indien het bedrag van de schadevergoeding niet boven de vergoedingsgrens van deze verzekeraar ligt.

22

4.3 Hoe samenloop voorkomen ? Men kan samenloop voorkomen in de aanvullende individuele brandverzekering, door een clausule toe te voegen waaruit blijkt dat de individuele brandverzekering een aanvullend karakter hebben op de blokpolis. ( zie in het gedeelte “extra” voor een clausule zoals KBC ze voorziet) Let op: Indien u werkt met een aanvullende individuele verzekering en u maakt niet duidelijk dat het gaat om een verzekering met een aanvullend karakter, dan moet u opletten dat u door het afsluiten van een bijkomende verzekering, uw eigendom niet oververzekerd*. Dit houdt in dat u uw appartement voor meer gaat verzekeren dan de effectieve waarde. Wat de gevolgen van deze oververzekering zijn heeft de wetgever omschreven in art 42 WLVO en art 43 WLVO . Art 42 WLVO “Wanneer een bedrag te goeder trouw is verzekerd bij een of meer overeenkomsten afgesloten bij dezelfde verzekeraar, heeft elke partij het recht dit te verminderen tot de waarde van het verzekerde. Wanneer het verzekerd bedrag is verdeeld over verschillende overeenkomsten, afgesloten bij verschillende verzekeraars, wordt de vermindering bij gebrek aan overeenstemming tussen de partijen, toegepast op de bij de overeenkomsten verzekerde bedragen, naar hun tijdsorde, te beginnen met de jongste overeenkomst en brengt zij de opzegging mee van één of verscheidene overeenkomsten waarvan het verzekerd bedrag aldus tot nul wordt teruggebracht.” Bron: Deferme, A. (2008). Verzekeringen: wetgeving en conventies. 9000 Gent: Academia Press.

Art 43 WLVO “wanneer een zelfde verzekerbaar belang door een of meer overeenkomsten te kwader trouw verzekerd is voor en te hoog bedrag, bij een of meer verzekeraars, zijn de overeenkomsten nietig en hebben de verzekeraar of de verzekeraars, indien zij te goeder trouw zijn, het recht de geïnde premies te behouden als schadevergoeding” Bron: Deferme, A. (2008). Verzekeringen: wetgeving en conventies. 9000 Gent: Academia Press.

concreet Indien u niet met opzet oververzekerd, dan zullen de verzekerde bedragen vermindert worden in de toekomst en bij schade. Indien u opzettelijk oververzekerd, dan heeft u geen recht op vergoeding bij schade.

23

Tip: Indien u als eigenaar niet verplicht bent om toe te treden tot een blokpolis, kunt u het beste een individuele aanvullende brandverzekering afsluiten tegen nieuwwaarde. Zo zijn al uw zaken in één polis verzekerd.

24

Huurder Wat verzekeren ?

-Huurdersaansprakelijkheid -Eigen inboedel -Burgerrechtelijke aansprakelijkheid

Met welke verzekeringen, voorgaande zaken indekken? -Individuele brandverzekering -Afstand van verhaal

25

Slaap gerust, als huurder

Bron: http://us.123rf.com/400wm/400/400/iofoto/iofoto0710/iofoto071003567/1964091blanke-peuter-jongen-slapen-in-bed-met-teddybeer.jpg

Probleemsituatie als huurder van een appartement De blokpolis en de individuele aanvullende verzekering van de eigenaar bieden geen dekking aan u als huurder. Toch heeft u als huurder heel wat verplichtingen die u het beste kunt verzekeren, denk hierbij aan de huurdersaansprakelijkheid, aansprakelijkheid ten aanzien van 3de, ….

27

5.Individuele brandverzekering als huurder 5.1 Huurdersaansprakelijkheid De aansprakelijkheid van de huurder is een contractuele aansprakelijkheid, die tot stand komt door het aangaan van een huurcontract. De wetgever wilde een duidelijke definitie van de huurdersaansprakelijkheid formuleren en heeft deze aansprakelijkheid gedefinieerd in art. 1731 tot en met art. 1735 van het burgerlijk wetboek (BW).

5.1.1 Tot wat is de huurder wettelijk gehouden? Art 1731 BW beschrijft dat de huurder het gehuurde goed in dezelfde staat moet teruggeven zoals staat beschreven in de plaatsbeschrijving die opgemaakt bij de aanvang van de huurperiode. Hierbij mag men wel rekening houden met slijtage door normaal (dagelijks) gebruik. Verder wordt de huurder volgens artikel 1732 en 1733 aansprakelijk gesteld voor de beschadiging en de verliezen die plaatsvinden gedurende de huur tijd, die al dan niet door hem of zijn huisgenoten zijn veroorzaakt. Tenzij hij bewijst dat het overmacht* is of een eventuele brand die buiten zijn schuld is ontstaan. Opmerking: de huurdersaansprakelijkheid kan soms heel ver gaan. Zo besliste het Hof van Beroep in Antwerpen op 8 oktober 2008, dat een huurder aansprakelijk werd gesteld voor een brand die was ontstaan, door een gebrek aan de elektrische installatie. Dit gebrek was al zichtbaar bij aanvang van de huurovereenkomst. Het artikel is terug te vinden op: http://www.elfri.be/rechtspraak/huurder-aansprakelijk-voor-brand-ontstaandoor-gebreken-die-zichtbaar-waren-bij-aanvang van de huurovereenkomst.

BW art 1732 (ten aanzien van derde) “ De huurder is aansprakelijk voor beschadigingen of verliezen, die tijdens zijn verblijf plaatsvinden, tenzij hij het bewijs levert dat deze buiten zijn schuld zijn ontstaan” (bron: Galand, P., Vincent, F., & Catherine, F. (2011). Belgische Burgerlijk Wetboek. Marabout.)

28

BW art 1733 (ten aanzien van de verhuurder) “ de huurder is aansprakelijk ten aanzien van de verhuurder voor beschadigingen, verliezen en brand, tenzij hij kan bewijzen dat deze gebeurtenissen buiten zijn schuld hebben plaatsgevonden.” (bron: Galand, P., Vincent, F., & Catherine, F. (2011). Belgische Burgerlijk Wetboek. Marabout.)

Uit deze artikels van het burgerlijk wetboek kunnen we opmaken dat er een vermoeden van aansprakelijkheid rust op de huurder. Dit betekent dat de huurder geacht wordt aansprakelijk te zijn voor eventuele schade, tenzij hij het tegendeel kan bewijzen.

5.2 Doel van de individuele brandverzekering voor een huurder? Een individuele brandverzekering die afgesloten wordt door de huurder, is van toepassing op verschillende aspecten.

5.2.1 Inboedel van de huurder Aangezien in de blokpolis enkel het gebouw is opgenomen als verzekerd goed, is er momenteel geen verzekering voor de inboedel. Daarom is het aan te raden om als huurder een individuele brandverzekering af te sluiten voor de inboedel.

5.2.2 Huurdersaansprakelijkheid Een individuele brandverzekering geeft de huurder de zekerheid dat hij het goed in dezelfde staat kan teruggeven aan de eigenaar, indien het appartement schade zou oplopen ten gevolge van een brand of een ander door de brandverzekering gedekt risico.

5.2.3 Aansprakelijkheid ten aanzien van derde De individuele brandverzekering waarborgt de aansprakelijkheid van de huurder ten aanzien van derde. Dit is belangrijk omdat u als huurder burgerrechtelijk aansprakelijk gesteld kunt worden voor schade aan derde, die wordt veroorzaakt door het gebouw dat onder uw bewaking staat.

29

Voorbeeld U wordt als huurder aansprakelijk gesteld voor een brand in uw appartement, maar uw buur heeft door de brand schade aan zijn dak opgelopen. Omdat u burgerrechtelijk aansprakelijk gesteld wordt voor de schade van de buur, kan de buur of zijn verzekeraar de opgelopen schade verhalen* bij u als huurder.

5.3 Bent u als huurder verplicht een brandverzekering af te sluiten? Ondanks de wettelijke huurdersaansprakelijkheid, is een huurder niet verplicht een brandverzekering af te sluiten. U hebt dus als huurder de keuze om al dan niet een brandverzekering af te sluiten. Uitzondering Het kan zijn dat u als huurder door de huurovereenkomst contractueel verplicht wordt om een brandverzekering af te sluiten.

Samenvatting Welke belangen van de huurder worden gedekt door zijn individuele brandverzekering?

1 Het  gehuurde  goed  (huurdersaansprakelijkheid)   =>  gedekt  door  individuele  brandverzekering  van  de  huurder.     2 Uw  eigen  meubelen,  roerende  goederen,…  (inboedel)   =>gedekt  door  individuele  brandverzekering  van  de  huurder.     3 Aansprakelijkheidsverzekering  voor  schade  ten  aanzien  van  een  derde,   die  wordt  veroorzaakt  door  het  pand  waarover  u  de  bewaking  heeft.   =>  gedekt  door  individuele  brandverzekering  van  de  huurder.  

30

Praktische situatie Het kan voorkomen dat de verhuurder met de huurder overeenkomt, dat de verhuurder een brandverzekering afsluit, waarin zowel het gebouw als de inboedel van de huurder is verzekerd. Maar om te voorkomen dat de verzekering van de verhuurder de schadevergoeding gaat verhalen op de huurder, kan de verhuurder een clausule “afstand van verhaal” ten aanzien van de huurder laten opnemen in de bijzondere voorwaarden.

 

31

6. Afstand van verhaal tegenover huurder 6.1 Afstand van verhaal Afstand van verhaal ten aanzien van de huurder kan men opdelen in 3 groepen.

• • •

Afstand  van  verhaal  in  huurcontract   Afstand  van  verhaal  in  brandverzekering   Afstand  van  verhaal  in  huurcontract  en  brandverzekering  

6.1.1 Afstand van verhaal in het huurcontract Indien de verhuurder in het huurcontract een clausule “afstand van verhaal” opneemt, dan kan de verhuurder geen persoonlijk verhaal uitoefenen op de huurder.

Let  op: De brandverzekeraar kan nog wel verhaal uitoefenen op de huurder, omdat er in de brandverzekering geen afstand van verhaal is gedaan.

6.1.2 Afstand van verhaal in de brandverzekering De verhuurder laat in zijn brandverzekering een clausule “afstand van verhaal” opnemen, dit betekent dat de verzekeraar van de verhuurder afziet van zijn subrogatierecht* ten aanzien van de huurder.

Let  op: Het persoonlijk verhaalsrecht van de verhuurder verdwijnt hierdoor niet, omdat er geen afstand van verhaal in het huurcontract is voorzien.

6.1.3 Afstand van verhaal in de brandverzekering en het huurcontract Indien de verhuurder in het huurcontract en in de brandverzekering een clausule “afstand van verhaal” opneemt, wil dit zeggen dat de verhuurder afstand doet van zijn persoonlijk verhaalsrecht, maar ook dat zijn brandverzekeraar geen subrogatierecht* kan uitoefenen.

Conclusie Door te werken met een clausule” afstand van verhaal “in de brandverzekering en het huurcontract, is uw inboedel en uw huurdersaansprakelijkheid gedekt. Maar uw burgerrechtelijke aansprakelijkheid is nog steeds niet verzekerd .

32

6.2 Schade-afhandeling bij afstand van verhaal Situatie Na een gezellig feestje thuis vergeet de huurder de kaarsjes uit te doen, waardoor er in de nacht een brand in het appartement ontstaat. In totaal is er voor € 50.000,00 schade aan het appartement en voor € 15.000,00 aan de inboedel van de huurder. De huurder wordt op basis van art 1382 BW aansprakelijk gesteld voor deze schade.

6.2.1 Schade-afhandeling bij afstand van verhaal in huurcontract De brandverzekering van de eigenaar zal de schade aan het appartement vergoeden tot een bedrag van € 50.000,00 vermindert met de vrijstelling. De schade aan de inboedel zal de verzekeraar van de huurder vergoeden. De vergoeding hiervoor bedraagt € 15.000,00 vermindert met de vrijstelling. Gronden van verhaal

1) Doordat  de  huurder  aansprakelijk  is  voor  de  brand,  zal  de  verzekeraar  van  de   eigenaar  de  uitgekeerde  schadevergoeding  gaan  verhalen  op  de  aansprakelijke,   namelijk  de  huurder.       Indien  de  huurder  een  individuele  brandverzekering  heeft,  zal  deze  verzekering   zijn  aansprakelijkheid  waarborgen.     2) Normaal  gezien  heeft  de  eigenaar  het  recht  om  het  bedrag  van  de  vrijstelling   persoonlijk  terug  te  vorderen  van  de  aansprakelijke  (huurder),  maar  door  een   clausule  “afstand  van  verhaal”  op  te  nemen  in  het  huurcontract  heeft  de   eigenaar  afstand  gedaan  van  dit  recht.  Waardoor  de  eigenaar  deze  vrijstelling   dus  niet  kan  terugvorderen.   Concreet

1) Brandverzekeraar  van  de  eigenaar  betaalt  de  schade  aan  de  eigenaar  zelf  terug   tegen  nieuwwaarde  namelijk  €  50.000,00  vermindert  met  de  vrijstelling.       2) Brandverzekeraar  van  de  eigenaar  gaat  het  betaalde  bedrag,  de  werkelijke   waarde  terugvorderen  (€  50.000,00  minus  bedrag  slijtage  )  van  de   aansprakelijke,  maar  doordat  de  huurder  een  individuele  brandverzekering   heeft  afgesloten  zal  zijn  verzekeraar  dit  bedrag  betalen  aan  de  verzekeraar  van   de  eigenaar.  

33

6.2.2 Schade-afhandeling bij afstand van verhaal in brandverzekering De brandverzekering van de eigenaar zal de schade aan het appartement vergoeden tot een bedrag van €50.000,00 vermindert met de vrijstelling. De schade aan de inboedel zal de verzekeraar van de huurder vergoeden. De vergoeding hiervoor bedraagt € 15.000,00 vermindert met de vrijstelling. Gronden van verhaal

1) Doordat  de  huurder  aansprakelijk  was  voor  de  brand,  kan  de  verzekeraar  van   de  eigenaar  normaal  gesproken  de  uitgekeerde  schadevergoeding  gaan   verhalen  op  de  aansprakelijke,  namelijk  de  huurder.  Maar  door  een  clausule   “afstand  van  verhaal”  op  te  nemen  in  de  brandverzekering  heeft  hij  afstand  van   dit  recht  gedaan  en  is  er  geen  verhaal  meer  mogelijk.     2) De  eigenaar  heeft  nog  wel  het  recht  om  het  bedrag  van  de  vrijstelling   persoonlijk  terug  te  vorderen  van  de  aansprakelijke  (huurder).   Concreet

1) Brandverzekeraar  van  eigenaar  betaalt  €  50.000,00  vermindert  met  de   vrijstelling  aan  de  eigenaar.     2) De  eigenaar  gaat  het  bedrag  van  de  vrijstelling  terugvorderen  van  de   aansprakelijke  (huurder).                                

34

6.2.3 Schade-afhandeling bij afstand van verhaal in brandverzekering en huurcontract. De brandverzekering van de eigenaar zal de schade aan het appartement vergoeden tot een bedrag van €50.000,00 vermindert met de vrijstelling. De schade aan de inboedel zal de verzekeraar van de huurder vergoeden. De vergoeding hiervoor bedraagt € 15.000,00 vermindert met de vrijstelling.

Gronden van verhaal

1) Doordat  de  huurder  aansprakelijk  was  voor  de  brand,  kan  de  verzekeraar  van   de  eigenaar  normaal  gesproken  de  uitgekeerde  schadevergoeding  gaan   verhalen  op  de  aansprakelijke,  namelijk  de  huurder.  Maar  door  een  clausule   “afstand  van  verhaal”  op  te  nemen  in  de  brandverzekering  heeft  hij  afstand  van   dit  recht  gedaan  en  is  er  geen  verhaal  meer  mogelijk.     2) Normaal  gezien  heeft  de  eigenaar  het  recht  om  het  bedrag  van  de  vrijstelling   persoonlijk  terug  te  vorderen  van  de  aansprakelijke  (huurder),  maar  door  een   clausule  “afstand  van  verhaal”  op  te  nemen  in  het  huurcontract  heeft  hij  afstand   van  dit  recht  gedaan.  Waardoor  hij  de  vrijstelling  dus  niet  kan  terugvorderen.   Concreet Er is geen enkel verhaal tegen de huurder mogelijk.

Samenvatting Welke belangen van de huurder worden gedekt door een polis met afstand van verhaal tegenover de huurder, indien er ook afstand van verhaal gedaan is in het huurcontract?

1 Het  gehuurde  goed  (huurdersaansprakelijkheid)   =>  gedekt     2 Uw  eigen  meubelen,  roerende  goederen,…  (inboedel)   =>gedekt     3 Aansprakelijkheidsverzekering  voor  schade  ten  aanzien  van  een  derde,   die  werd  veroorzaakt  door  het  pand  waarover  uw  de  bewaking  hebt   =>  niet  gedekt  

35

Ander probleem bij afstand van verhaal Indien de huurder schade heeft aan zijn inboedel en de verhuurder (verzekeringsnemer) weigert om aangifte te doen, dan kan de huurder geen vergoeding bekomen.

Tip: Sluit als huurder zelf een individuele brandverzekering af, zo bent u er zeker van dat u volledig ingedekt bent voor uw huurdersaansprakelijkheid, eigen inboedel en uw burgerrechtelijke aansprakelijkheid. Terwijl een verzekering met “afstand van verhaal” geen dekking biedt voor uw burgerrechtelijke aansprakelijkheid.

36

Personeel voor onderhoud Wie verzekeren ?

-Personeel aangenomen door vereniging van mede-eigenaars -Personeel van een ingehuurd bedrijf -Onbezoldigde helpers -Personeel van de individuele eigenaar

37

Een goede verzekering staat netjes

 

http://blog.home.ch/2012/04/05/sauberes-anstellungsverhaltnis/?lang

7. Mensen die taken uitvoeren in de VME In een vereniging van mede-eigenaars zijn er meer mensen aan de slag dan men zou vermoeden. Denk hierbij aan de poetsvrouw die elke week de hal komt poetsen, de mensen die instaan voor het onderhoud van het gebouw/tuin of een mede-eigenaar die een lamp in de gang vervangt. Kortom tal van mensen zijn in de weer binnen een vereniging van mede-eigenaars. Maar zijn deze mensen wel correct verzekerd?

7.1 Wettelijke aspecten In de Belgische wetgeving staat de wet betreffende arbeidsongevallen (wet van 10 april 1971) opgenomen. Door deze wet is een werkgever verplicht om een verzekering voor arbeidsongevallen af te sluiten voor iedere werknemer die onderworpen is aan de sociale zekerheid. Deze wet werd ook verder uitgebreid en zo dient men ook voor de werknemers die niet onderworpen zijn aan de sociale zekerheid een verzekering tegen arbeidsongevallen af te sluiten. Hierbij denken wij aan de poetsvrouw die niet RSZ-plichtig is omdat ze minder dan 4 uur per week huishoudelijk werk verricht bij u thuis en/of in totaal niet meer dan 24 uur werkt voor al haar werkgevers samen.

Concreet: alle werknemers die door een arbeidsovereenkomst (schriftelijk of mondeling) zijn gebonden. Dit wil zeggen alle werknemers die tegen betaling onder het gezag van een andere persoon, arbeid verrichten.

LET OP: Vaak probeert men via allerlei wegen om aan de aangifte van personeel te ontsnappen en stelt men personeel “in het zwart” te werk. U moet er zich van bewust blijven dat volgens artikel 6 van de wet 10/04/1971 op de arbeidsongevallen de nietigheid van de arbeidsovereenkomst niet kan worden ingeroepen ten aanzien van deze wet.

39

7.2 Hoe kan de Vereniging van mede-eigenaars zijn personeel correct verzekeren. Voor het verzekeren van het personeel zijn er verschillende mogelijkheden. Deze mogelijkheden zijn vaak afhankelijk van hoe de tewerkstelling van het personeel gebeurt (via extern bedrijf, arbeidsovereenkomst, …) en wie het werk uitvoert.

Globaal gezien kunnen we zo vier categorieën onderscheiden:

• • • •

Personeel  aangenomen  door  de  vereniging  van  mede-­‐eigenaars   Personeel  van  een  ingehuurd  bedrijf   Personeel  van  een  individuele  eigenaar   Onbezoldigde  helpers.  

7.2.1 Personeel aangenomen door de vereniging van mede-eigenaars Zoals reeds eerder werd vermeld, dient een werkgever een arbeidsongevallen verzekering af te sluiten voor al zijn werknemers. Concreet: wanneer er een persoon(bv. poetsvrouw) komt werken voor de vereniging van mede-eigenaar, dan is de vereniging van mede-eigenaars (werkgever) verplicht om deze werknemer te verzekeren tegen arbeidsongevallen.

7.2.2 Personeel van een ingehuurd bedrijf In de praktijk komt het vaak voor dat een vereniging van mede-eigenaars een externe firma aanstelt voor het onderhoud van de tuin, gebouw, hal, ... .Als we dan de wet op de arbeidsongevallen gaan toepassen, is de werkgever wettelijk verplicht om een arbeidsongevallen verzekering af te sluiten. In dit geval is de externe firma de werkgever en dient deze firma dus een verzekering af te sluiten. De vereniging van mede-eigenaars moet in dergelijk geval dus geen verzekering afsluiten. Ook komt het steeds meer en meer voor in verenigingen van mede-eigenaars dat er een beurtrol is voor het kuisen van de gemeenschappelijke delen (hal en gangen) om de kosten te beperken. Bij deze regeling wordt er vaak geen vergoeding betaald en men spreekt dus van een onbezoldigde helper.  

40

7.2.3 Onbezoldigde helpers Voor een onbezoldigde helper dient de vereniging van mede-eigenaars geen wettelijke verzekering arbeidsongevallen af te sluiten. Dit komt doordat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, omdat er geen bezoldiging wordt uitbetaald. Hoe kan men eventuele ongevallen dan wel verzekeren? Vanuit de vereniging van mede-eigenaars kan men het risico op ongevallen verzekeren door het afsluiten van een lichamelijke ongevallenverzekering. Bij deze verzekering kan men de waarborgen zelf kiezen, zo kan men kiezen om de dekking gelijk te stellen met de arbeidsongevallenwet. Het kan natuurlijk ook zijn dat de persoon in kwestie een lichamelijke ongevallenverzekering heeft. Dan volstaat dit meestal, omdat het kuisen van de gang (indien onbezoldigd) wordt aangezien als een privésfeer.

7.2.4 Personeel van den individuele eigenaar Indien er een beurtrol is afgesproken kan het zijn dat een eigenaar de hal laat kuisen door zijn persoonlijke poetsvrouw. Indien dit het geval is kan het zijn dat hij een arbeidsongevallenverzekering heeft afgesloten, maar het kan ook zijn dat hij haar betaalt met dienstencheques, indien dit het geval is, vervalt de verzekering die normaal bij de dienstencheque is inbegrepen, omdat men hier niet meer langer voor een privépersoon werkt maar, dit wordt aangezien, als opdracht van een rechtspersoon.

41

7.3 Wat indien er iets gebeurt met deze personen Indien er zich een ongeval voordoet bij de mensen die taken uitvoeren in de VME zijn er 2 mogelijkheden:

• •

U  bent  correct  verzekerd   U  bent  niet  verzekerd    

7.3.1 Indien u correct verzekerd bent en het gaat om een arbeidsongeval Indien er zich een arbeidsongeval voordoet (art. 7 Wet 10 april 1971 op de arbeidsongevallen (W.A.O) zal deze wettelijke verplichte verzekering het slachtoffer met voorrang op andere polissen vergoeden, zoals in de wet bepaalt. Zo zal deze verzekering uitkeren in geval van:

• • • •

Tijdelijke  ongeschiktheid   Blijvende  invaliditeit   Medische  kosten   Dodelijk  ongeval  

7.3.2 Indien je correct verzekerd bent en het gaat om een persoonlijk ongeval (privé sfeer) Indien er zich een ongeval voordoet en het is geen arbeidsongeval dan vergoedt de persoonlijke ongevallen polis de afgesproken bedragen zoals die vermeld staan in het verzekeringscontract. Zo vergoedt deze polis in geval van:

• • • •

Tijdelijke  ongeschiktheid   Blijvende  invaliditeit   Medische  kosten   Dodelijk  ongeval  

Echter is er bij een persoonlijke ongevallen verzekering eerder sprake van een uitkering van een eenmalig bedrag terwijl er bij de arbeidsongevallenverzekering eerder sprake is van het vergoeden van een maandelijkse rentes.

42 1

7.3.3 Indien het gaat om een arbeidsongeval en u bent niet verzekerd? Indien er zich een arbeidsongeval voordoet (art 7 W.A.O) en er is geen wettelijk verplichte arbeidsongevallen verzekering afgesloten, dan zal het fonds voor arbeidsongevallen (fonds dat opgericht is om slachtoffers te vergoeden in geval van niet verzekering) overgaan tot betaling van de wettelijke vergoedingen voor:

• • • •

Tijdelijke  ongeschiktheid   Blijvende  invaliditeit   Medische  kosten   Dodelijk  ongeval  

Het fonds zal deze vergoedingen van de arbeidsongevallen verhalen op de persoon die wettelijk verplicht is om een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten , dit is de werkgever (vereniging van mede-eigenaars). Concreet wordt de vereniging van mede-eigenaars als rechtspersoon aangesproken. Als de rechtspersoon onvermogend is, zoals bij een ernstig ongeluk kan voorkomen, zal het bedrag volgens de statuten worden verhaald op iedere individuele eigenaar. Dus het is een persoonlijke schuld van iedere individuele eigenaar. De grote van het bedrag dat elke eigenaar moet betalen is evenredig verdeeld over het aantal aandelen in de gemeenschap. voorbeeld Een niet ingeschreven poetsvrouw die de gemeenschappelijke delen van een appartementsblok met 4 appartementen onderhoudt, valt tijdens haar werk van de trap. Ze is zwaargewond, waardoor ze een blijvende invaliditeit opgelopen heeft van 67%. Doordat ze niet verzekerd was, spreekt ze het fonds voor arbeidsongevallen aan. Van het fonds voor arbeidsongevallen ontvangt ze een bedrag van € 180.000,00 + maandelijkse rente (in verhouding tot het huidig loon). Het fonds van arbeidsongevallen zal de vergoeding proberen te verhalen op de werkgever, namelijk de vereniging van mede-eigenaars. Als we ervan uitgaan dat de vereniging van mede-eigenaars € 20.000,00 bezit. Dan is er nog een te verhalen bedrag van € 160.000,00 namelijk € 180.000,00 - € 20.000,00 Het nog te verhalen bedrag gaat het fond voor arbeidsongevallen eisen van de individuele eigenaar, in verhouding tot het aantal persoonlijke aandelen ten opzichte van het totaal aantal aandelen in de gemeenschappelijke delen. Als we ervan uitgaan dat elk van de vier appartementen 250/1000ste vertegenwoordigt, dan wordt het als volgt afgehandeld.

43

€ 160.000,00/totaal aandelen x individueel aandeel € 160.000,00/1.000 x 250 = € 40.000,00 In dit geval zou iedere eigenaar dus €40.000,00 moeten betalen en een gedeelte van maandelijkse vergoeding.

7.3.4 Indien het gaat om een persoonlijk ongeval (privé sfeer) en u bent niet verzekerd? Indien er zich een ongeval voordoet en het is geen arbeidsongeval en u heeft zelf geen persoonlijke ongevallenverzekering, dan zult u zelf de kosten moeten dragen.

 

44

Verklarende woordenlijst ABEX-index

Gebouw

is een index die de evolutie van de kosten voor het bouwen van een constructie weergeeft.

Definitie is afhankelijk van de verzekeraar. Polis voorbeeld “Vivium Home Solution” Het gebouw omvat het geheel van de, al dan niet , van elkaar gescheiden constructies die op het adres gevestigd zijn dat in de bijzondere voorwaarden vermeld is, met inbegrip van de bijgebouwen en de aanhorigheden voor zover hun totale oppervlakte aan de grond geen 20% van die hoofdconstructie overschrijdt.

Index januari 2012: 705 juli 2012: 711

Aansprakelijkheidsverzekering Verzekering die u burgerrechtelijke aansprakelijkheid waarborgt.

Blokpolis Verzekering tegen brand en aanverwante gevaren die wordt afgesloten voor het gehele appartementsgebouw (constructie), waarbij men rekening houdt met het gemiddeld belang van de verschillende mede-eigenaars.

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid Juridische omschrijving van uw verantwoordelijkheid voor schade die u aanricht aan of bij derde.

Consumptieprijzenindex is een index die de prijsontwikkeling van consumptiegoederen weergeeft. (zie tabel voor huidige index)

Expert Deskundige, kenner van een bepaalde materie (bv expert waardebepalingen van woning,…)

Franchise (vrijstelling) Een klein deel van het bedrag van de schade die u zelf moet betalen.

Handelswaarde De verkoopwaarde van het goed, op moment van het schadegeval.

Inhoud   Het geheel van roerende goederen die behoren tot de huisraad of tot stoffering en meubilering van een woning.

Nieuwwaarde   Het bedrag dat nodig is, om een nieuw soortgelijke zaak aan te schaffen.

Onderverzekering Een verzekering afsluiten voor een lagere waarde dan de werkelijke waarde van de verzekerde objecten.

Overmacht Een gebeurtenis die zich buiten zijn/haar schuld of risico voordoet, waardoor men niet meer kan voldoen aan zijn/haar (contractuele) verplichtingen .

45

Oververzekering

Verhaalsrecht

Een verzekering afsluiten voor een hogere waarde dan de waarde van de verzekerde objecten.

Het recht om de uitgekeerde vergoeding terug te vorderen van de aansprakelijke.

Subrogatierecht    

Werkelijke waarde

De verzekeraar, die de schade aan verzekerde heeft betaald, treedt daardoor in de rechten van de verzekerde, zodat hij de betaalde vergoeding kan verhalen op de aansprakelijke derde.

De waarde van het goed op het moment net voor het schadegeval, hierbij houdt men rekening met de slijtage en ouderdom.

Syndicus Rechtskundig raadgever die bevoegd is om namens de vereniging van mede-eigenaars te handelen binnen een bepaalde opdracht.

Zaakverzekering Is een verzekering die één of meerdere zaken verzekert tegen in de polis opgenomen risico’s

Tabel consumptieprijzenindex

http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/economie/consumptieprijzen/consumptieprijsindexen/

46

Gegevens experten TROOSTWIJK-ROUX EXPERTISES Generaal Lemanstraat 58 B 2600 Antwerpen Tel : 03 287 6 287 Fax : 03 287 6 288 E-mail : [email protected]

Buro & Design center Heizel Esplanade p.b. 89 1020 Brussel Tel.: 02 479 79 26 Fax: 02 478 32 82

Krijzeltand 4 9051 St.-Denijs-Westrem Tel.: 09 226 59 89 Fax: 09 338 87 822

http://www.trex.be

Erkende experten door ABEX (provincie Antwerpen) Demoor Guy Zénobe Grammestraat, 34 2018 Antwerpen Tel.: 03 281 55 86 Fax: 0475 44 45 77

Berger Elisabeth Pastoor De Conincklaan, 40 2610 Wilrijk Tel.: 03 827 63 70 Fax: 03 825 26 44 E-mail: [email protected]

Naets Jean-Christophe Grote Markt, 45 2260 Westerloo Tel.: 014 54 40 13 Fax: 014 54 54 48 E-mail: [email protected]

Naeyaert Eric Aardbeienlaan, 63 9120 Melsele Tel.: 03 775 08 65 Fax: 03 775 80 43 E-mail: [email protected]

Gatelier expertises Philippe van Melckebeke Tel: 0475 725 726 E-mail: [email protected] http://www.galtier-expertises.com

Yekeler Expertisebureau N.V. Du boislei 26 2930 BrasschaatTel: 03 650 11 20 Fax: 03 653 20 09 E-mail:[email protected]

immochecker Bvba Willekensmolenstraat 70/6 3500 Hasselt Tel.: 070 660 474 Fax: 070 660 472 E-mail: [email protected] http://www.immochecker.be

47

Verzeker je, voor het te laat is

http://www.rnw.nl/nederlands/article/gaslek-luik-heeft-veertien-levens-geëist

Uit het leven gegrepen (Gasexplosie Luik 26 januari 2010) De meeste onder ons, herinneren zich de gasexplosie van 26 januari 2010 in een appartementsgebouw in Luik. Waarbij een honderdtal gewonden vielen en 14 mensen om het leven kwamen. Aan de hand van dit voorval, wil ik graag duidelijk maken hoe belangrijk een brandverzekering kan zijn.

Situatieschets Door een gasexplosie, is in Luik een appartementsgebouw volledig ingestort. Hierbij vielen 14 doden en een honderdtal gewonden, maar ook liepen de buren en de stad hierdoor heel wat materiële schade op. Men gaat ervanuit dat de eigenaar van het gebouw aansprakelijk is, maar hier is nog altijd geen uitsluiting over. Men weet echter wel dat de eigenaar van het appartementsgebouw geen brandverzekering had afgesloten. (krantenartikel “Ingestort flatgebouw niet verzekerd”)

Opgelopen schade Omdat het kostenplaatje van deze ramp niet bekend gemaakt werd, zal ik trachten om de schadeafhandeling uit te leggen met fictieve maar realiteit gebonden getallen voor dergelijke situatie.

1. Waarde van het ingestort gebouw is ± €1.000.000,00 2. Schadevergoeding nabestaande van overleden en voor de gewonden €900.000,00 (hierbij gaan we uit van een gemiddelde vergoeding van € 7.500,00 per persoon, voor zowel de licht- als zwaargewonden en de nabestaanden van de overledenen)

3. Materiële schade van huurders, buren en stad ± €250.000,00 4. Blus- en opruimingskosten ± €30.000,00 Totaal opgelopen schade = € 2.180.000,00

Noot: ondanks dat er nog geen aansprakelijke is vastgesteld, gaan we in de schadeafhandeling ervanuit dat de eigenaar aansprakelijk is. Zo kan ik u het belang van de brandverzekering het best verduidelijken

49

Hoe wordt de schade vergoed indien er een brandverzekering is? Het ingestort gebouw (€1.000.000,00) Wordt door de brandverzekeraar vergoed tegen nieuw waarde. De brandverzekering betaalt € 1.000.000,00 vermindert met de vrijstelling uit aan de eigenaar

Schadevergoeding nabestaande van overleden en voor de gewonden (€900.000,00)   Indien deze mensen een hospitalisatieverzekering of dergelijke verzekering hebben, zal hun eigen verzekeraar de kosten vergoeden, maar hun verzekeraar zal de kosten gaan verhalen op de aansprakelijke. Omdat de eigenaar van het gebouw een brandverzekering heeft, en deze dekking biedt voor burgerrechtelijke aansprakelijkheid, zal de brandverzekeraar het bedrag van verhaal betalen.

Materiële schade van huurders, buren en stad ±  €250.000,00     De brandverzekeraar van deze mensen zal de opgelopen schade vergoeden en verhalen op de aansprakelijke. Aangezien de eigenaar van het gebouw een brandverzekering heeft, en deze dekking biedt voor burgerrechtelijke aansprakelijkheid. Zal de brandverzekeraar het bedrag van verhaal betalen.

Blus- en opruimingskosten ±  €30.000,00     Aangezien de eigenaar van het gebouw een brandverzekering heeft, en de meeste brandverzekering een beperkte dekking bieden voor dergelijke gevolg kosten als bluskosten, opruimingskosten,… , zal de brandverzekeraar deze kosten vergoeden, rekening houdend met de beperkte dekking die opgenomen kan zijn in de polis.

Conclusie Doordat de eigenaar verzekerd was, zal zijn verzekeraar zowel de schade aan zijn eigen gebouw, als de schade aan 3de waarvoor de eigenaar burgerrechtelijk aansprakelijk was als de gevolg kosten vergoeden.

50 De verzekeraar betaalt hierdoor € 2.180.000,00 – vrijstelling uit.

Hoe wordt de schade vergoed indien er geen brandverzekering is? Het ingestort gebouw (€1.000.000,00) Geen verzekering, dus geen vergoeding

Schadevergoeding nabestaanden van overleden en voor de gewonden (€900.000,00)   Indien deze mensen een hospitalisatieverzekering of dergelijke verzekering hebben, zal hun eigen verzekeraar de kosten vergoeden, maar hun verzekeraar zal de kosten gaan verhalen op de aansprakelijke. Omdat de eigenaar van het gebouw geen brandverzekering heeft, zal de verzekeraar van de slachtoffers, het bedrag op de eigenaar gaan verhalen.

Materiële schade van huurders, buren en stad ±  €250.000,00     De brandverzekeraar van deze mensen zal de opgelopen schade vergoeden en verhalen op de aansprakelijke. Omdat de eigenaar van het gebouw geen brandverzekering heeft, zal de verzekeraar van de slachtoffers. Het bedrag op de eigenaar gaan verhalen.

Blus- en opruimingskosten ±  €30.000,00     Aangezien de eigenaar van het gebouw geen brandverzekering heeft, zal hij deze kosten zelf moeten betalen. Conclusie Doordat de eigenaar niet verzekerd was, zal hijzelf voor al de kosten opdraaien. Kortom hij zal de schade aan 3de waarvoor hij burgerrechtelijk aansprakelijk was moeten vergoeden. Bovendien zijn gebouw, waarop nog een eventuele hypothecaire lening loopt, volledig verwoest.

De verzekeraar betaalt hierdoor € 2.180.000,00 – vrijstelling uit.

51

Extra -Voorbeeld van evaluatierooster (KBC) -Voorbeeld van een mogelijke clausule, waaruit blijkt dat de afgesloten verzekering een aanvullend karakter heeft op een bestaande verzekering (KBC). -Artikel “inbraakbeveiliging fiscaal aftrekbaar”

53

1. Evaluatierooster KBC 1. het type van uw woning

3. autostaanplaatsen en niet-aanpalende bijgebouwen

Duid het type van uw woning aan: ! appartement (A) ! huis in de rij (B) ! half-open bebouwing (C) ! open bebouwing (D)

LET OP: • Niet-aanpalende bijgebouwen (ook hobbyserres) met een oppervlakte van minder dan 10 m2 , evenals tennisvelden, moeten niet geteld worden. • Zwembaden moeten geteld worden als bijgebouwen.

2. het aantal kamers in het hoofdgebouw en in aanpalende bijgebouwen Gelieve alle kamers te vermelden, behalve: de keuken met inbegrip van eethoek, de hall, de badkamer, de douchekamer en alle kamers met een oppervlakte kleiner dan 4 m2 . VOOR ALLE WONINGEN ! living: telt voor 2 (= eetkamer en zitkamer in 1 plaats) ! bijkomende eetkamer (= niet behorend tot de living) ! bijkomende zitkamer (= niet behorend tot de living) ! slaapkamers ! bureaus, bibliotheken (behalve voor vrije beroepen en kantoren) ! veranda’s met dubbel glas in de wanden ! naai-, strijkkamers, speelkamers, hobbykamers ! extra keukens, extra badkamers en extra douchekamers .............. / 2 = ! veranda’s zonder dubbel glas in de wanden .............. / 2 = ! andere kamers (niet op zolder of in de kelder) .............. / 2 =

................ ................ ................ ................ ................ ................ ................ ................ ................ ................

ENKEL VOOR VRIJE BEROEPEN EN KANTOREN LET OP: • ook in alleenstaande bijgebouwen • iedere begonnen schijf van 50 m2 per kamer, telt als 1 kamer ! ! ! ! !

wachtkamers kantoren bibliotheken praktijkruimten archiefruimten

TOTAAL AANTAL KAMERS (naar boven afronden)

................ ................ ................ ................ ................ ................

! aantal mogelijke autostaanplaatsen in hoofdgebouw of in aanpalende bijgebouwen ! aantal mogelijke autostaanplaatsen in carport ! aantal mogelijke autostaanplaatsen in bijgebouw ! aantal begonnen schijven van 30 m2 grondoppervlakte voor elk ander bijgebouw van ! 10 m2 (bv. tuinhuisje, duiventil, paardenstallen ...)

................ ................ ................

................

4. de afwerking Kruis de voorkomende elementen in uw woning aan. Gebruik alleen de kolom die overeenstemt met het type van uw woning. A B C D

! !

"

"

"

2. dakbedekking hoofdgebouw in riet of natuurleien

"

"

"

3. vloerbekleding in andere plaatsen dan de living in natuursteen, massief parket of massief hout

"

"

"

"

4. meer dan 2 muren kast in de keuken

"

"

"

"

5. automatische garagepoortopener

"

6. open haard in de woonkamer

"

! ! ! ! ! !

7. meer dan 2 binnendeuren volledig in glas of massief hout

"

"

8. lift aanwezig in appartementsgebouw

"

! ! !

9. meer dan 1 gevel bevat natuursteen, andere dan dorpels en venstertabletten, maar is niet volledig uit natuursteen

"

"

"

"

10. minstens 2 gevels zijn volledig in natuursteen

"

"

"

"

11. vloerbekleding in de living in massief parket of natuursteen

"

"

"

"

12. kelder in het hoofdgebouw (geen kruipkelder)

"

"

"

"

13. dakbedekking hoofdconstructie volledig in roofing op hout of beton

!

"

"

"

14. zonnepanelen

!

"

"

"

1. afsluiting straatkant in metselwerk of smeedijzer

"

"

! Het betreft een gebouw in opbouw, waarvan de afwerking nog niet gekend is.

5. oppervlakte van de living of eetkamer + zithoek Kruis aan wat van toepassing is. Totale vloeroppervlakte: ! < 20 m2 ! 20 tot < 25 m2 ! 25 tot < 30 m2 ! 30 tot < 35 m2 ! 35 tot < 40 m2

! ! ! ! !

40 tot < 45 m2 45 tot < 50 m2 50 tot < 55 m2 55 tot < 70 m2 vanaf 70 m2 inspectie

specifieke verlangens van de kandidaat-verzekeringnemer ............................................................................................................................. .. ....... ................................................................................ . ............................................................................................................................. .. ............................................ ........................................... .

Op basis van de analyse van het te verzekeren risico en uw verlangens en behoeften inzake de te onderschrijven verzekeringsovereenkomst bevelen wij u de KBC-Woningpolis aan. Dit product beantwoordt qua type verzekering en voornaamste kenmerken aan uw verlangens en behoeften.

V02-2012

specifieke motivering ............................................................................................................................. .. ....................................................................................... .

AA0163N

73/-

P.3/4

gemotiveerd advies van ons kantoor

uw keuze als cliënt

............................................................................................................................. .. ..................................... .................................................. .

U volgt het advies verleend door ons kantoor en bevestigt dat u de door ons aanbevolen KBC-Woningpolis wenst te onderschrijven.

54

Dit voorstel verbindt de kandidaat-verzekeringnemer en de verzekeraar niet om de verzekeringsovereenkomst te sluiten. Indien de overeenkomst echter tot stand komt, dan wordt ze opgesteld op basis van de gegevens vermeld in dit voorstel. Indien de verzekeraar binnen 30 dagen na ontvangst van dit voorstel aan de kandidaat-verzekeringnemer geen verzekeringsaanbod ter kennis heeft gebracht, de verzekering(en) niet heeft geweigerd of afhankelijk heeft gesteld van een aanvraag tot onderzoek, dan verbindt hij zich tot het sluiten van de overeenkomst op straffe van schadevergoeding. De ondertekening van dit voorstel brengt geen dekking met zich mee. De gegevens in dit voorstel dienen om de tussenpersoon toe te laten zijn advies te motiveren conform de wet op de Verzekerings- en herverzekeringsbemiddeling en Distributie van 27 maart 1995, rekening houdend met de door u geuite verlangens en behoeften, en om KBC Verzekeringen toe te laten het risico te beoordelen conform de wet op de landverzekeringsovereenkomst van 25 juni 1992. De persoonlijke gegevens die u hebt meegedeeld, worden door KBC en haar tussenpersonen gebruikt om de verzekering te sluiten, te beheren, uit te voeren en in het algemeen om u een volledige dienstverlening te kunnen bieden. Gegevens over identiteit en productbezit kunnen voor marketingdoeleinden enkel worden uitgewisseld binnen de KBC-groep. Verzet hiertegen is mogelijk door een eenvoudige mededeling. Vermits KBC, samen met andere verzekeraars, fraude en misbruik van verzekeringen wil tegengaan, kunnen wij voor dit doel gegevens opslaan in een KBC-databank en meedelen aan de ESV DATASSUR. U wordt hiervan op de hoogte gebracht en hebt de mogelijkheid om bij DATASSUR, de Meeûsplantsoen 29, 1000 Brussel, inzage of rechtzetting te vragen van de meegedeelde gegevens. Met vragen over de wijze waarop wij privacy garanderen, kunt u altijd terecht bij de Privacy-dienst van KBC Verzekeringen. U kunt er ook inzage krijgen van de verwerkte gegevens en eventuele fouten laten verbeteren. Wenst u algemene informatie over uw rechten en verplichtingen, dan kunt u zich wenden tot de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer te Brussel. Het register van de verzekeringstussenpersonen wordt bijgehouden door de FSMA (Congresstraat 12-14, 1000 Brussel, www.fsma.be). Met klachten over de tussenpersoon kunt u terecht bij het kantoor dat bovenaan dit voorstel is vermeld en/of KBC-Ombudsdienst (Brusselsesteenweg 100, 3000 Leuven, Tel. 0800 620 84 (gratis) of 078 15 20 45 (betalend), Fax. 016 86 30 38, e-mail: [email protected], http//www.kbc.be). Verder kunt u uw klacht voorleggen aan de Ombudsman van de Verzekeringen, de Meeûsplantsoen 35, 1000 Brussel, Tel. 02 547 58 71 - www.ombudsman.as. U erkent dat u werd gewezen op de draagwijdte van het door u gekozen verzekeringsproduct. Opgemaakt op

de kandidaat-verzekeringnemer

de tussenpersoon

acceptatie M.b.t. de KBC-Woningpolis Kunnen verzekerd worden in een KBC-Woningpolis: gebouwen en de inhoud ervan die uitsluitend gebruikt worden als woning of voor de uitoefening van een vrij beroep. De verzekeringnemer moet de te verzekeren woning bewonen. Kunnen niet verzekerd worden in een KBC-Woningpolis: • particuliere garages die verhuurd worden; • chalets, woonboten, stacaravans; • apotheken; • constructies voor afbraak of in verval; • gewezen bedrijfsgebouwen: enkel gewezen bedrijfsgebouwen die voor meer dan 80 % een huishoudelijke of hobbybestemming gekregen hebben, mogen in het evaluatiesysteem als bijgebouw opgenomen worden en in de KBC-Woningpolis verzekerd worden; leegstaande (gewezen) bedrijfsgebouwen kunnen enkel verzekerd worden in werkelijke waarde in een KBC-Blokpolis Woningen; • risico’s met gebouwen waar een bedrijfsactiviteit uitgeoefend wordt. In geval van woningen met dakbedekking in stro of riet moet de voorsteller reeds cliënt zijn met andere verzekeringen en de waarde van de gebouwen mag niet hoger zijn dan 750 000 EUR (ABEX 480). M.b.t. de waardevolle voorwerpen Er geldt een algemene ondergrens van 500 EUR (ABEX 480) per voorwerp, per groep of set van voorwerpen, of per collectie. Per polis kunnen maximaal 12 voorwerpen, groepen van voorwerpen of collecties beschreven worden.

toelichting bij het invullen van het evaluatiesysteem Het evaluatiesysteem kan niet toegepast worden indien de woning één of meerdere van volgende kenmerken heeft: • binnenhuiszwembad, met inbegrip van een buitenzwembad met overkapping; • personenlift in een eengezinswoning; • meer dan 13 kamers; • geheel of gedeeltelijk geklasseerd gebouw; • de oppervlakte van de living is groter of gelijk aan 70 m2 . Wanneer het evaluatiesysteem niet kan toegepast worden, dient de waardebepaling te gebeuren door een agent of afgevaardigde van KBC Verzekeringen. Voor meer info over de acceptatiecriteria en het evaluatiesysteem: raadpleeg de Kennisbank

55

2. Voorbeeld van mogelijke clause “aanvullende verzekering”

56

Artikel “inbraakbeveiliging fiscaal aftrekbaar”

Beyens, F. (2012, juni 2). Inbraakbeveiliging fiscaal aftrekbaar . Gevonden in De Gazet van Antwerpen op juni 2, 2012

57

Deze brochure is geschreven voor personen, mede-eigenaars,… die zich willen verdiepen in de verzekeringsproblematiek aangaande appartementen. Aan de hand van makkelijk begrijpbare en realiteitsgebonden voorbeelden, tracht ik om op een begrijpbare manier de problematiek omtrent de verzekering van een appartement aan te tonen. In deze brochure zal ik ook steeds de verschillende oplossingen voor het probleem uitleggen. Verder vindt u in deze brochure ook nog enkele tips en adresgegevens van experten. Alvast veel leesgenot

S. Marijnissen

Dankwoord Voor het tot stand komen van mijn eindwerk, zou ik graag enkele mensen willen bedanken die mij hebben bijgestaan in dit proces. Op de eerste plaats wil ik mijn eindwerk begeleidster mevr. Deferme bedanken. Dankzij haar boeiende colleges over verzekeringen, heeft zij mij aangezet om de problematiek aangaande de verzekering van een appartement te bespreken in dit eindwerk. Verder is het resultaat van dit eindwerk mede te danken aan haar kritische opmerkingen op de vorige versies. Verder wil ik ook mevr. Lamers bedanken voor de goede adviezen die ze me gegeven heeft, zowel op inhoudelijk- als taalkundig gebied. Ik dank ook mijn stageplaats CDK verzekeringen, voor het ter beschikking stellen van verschillende informatiebronnen, die niet voor het brede publiek toegankelijk zijn. Hierbij denk ik aan Assuropolis, KBC kennisbank,… Als laatste zou ik alle personen willen bedanken die onrechtstreeks hebben bijgedragen tot dit eindwerk.

Bibliografie Afbeeldingen Sociale zekerheid, Opgeroepen op mei 15 van http://www.vectigal.be Projecten in uitvoering, Opgeroepen op mei 17 van http://www.absbouwteam.be Appartementen blankenberge immo blankenberge, Opgeroepen op mei 17 van http://www.koopappartementenkust.be Gaslek luik heeft veertien levens geëist, Opgeroepen op mei 21 van http://www.rnw.nl Sauberes anstellungsverhaltnis, Opgeroepen op mei 17 van http://blog.home.ch Blanke peuter jongen slapen in bed met teddybeer, Opgeroepen op mei 17 van http://nl.123rf.com Genieten in wenen, Opgeroepen op mei 17 van http://www.autoblog.nl Does having children really make you happy, Opgeroepen op mei 17 van http://blogs.prideangel.com

Boeken Deferme, A. (2008). Verzekeringen: wetgeving en conventies. 9000 Gent: Academia Press. Galand, P., Vincent, F., & Catherine, F. (2011). Belgische Burgerlijk Wetboek. Marabout. Meysman, H., & Vanderhoeven, J. L. (2008). Paper, project of scriptie van muisklik tot tekst. Leuven: Acco. Van Coillie, W. (2010). De syndicuspraktijk van regelgeving naar beheersvoering. De Pinte: Kopijrecht (Vastgoed & Vorming in Vlaanderen NV).

Interviews Dejager, B. (hoofd polisdienst KBC) 2012, Maart 27). Telefonisch contact over arbeidsongevallen in een vereniging van mede-eigenaars. (S. Marijnissen, Interviewer)

Fonds voor arbeidsongevallen, .. (2012, april 4). Telefonisch contact betreffende "Verplichting tot afsluiten van arbeidsongevallenverzekering als vereniging van mede-eigenaars". (S. Marijnissen, Interviewer) Michoel, N. (2012, Maart 28). Telefonisch contact betreffende de schuldvorderingen tegenover de vereniging van mede-eigenaars en de verdeling hiervan. (S. Marijnissen, Interviewer)

Krantenartikel Bruno, D. (2010, januari 28). Luide knal, stof en glas . Opgeroepen op mei 21, 2012, van De standaard: http://www.standaard.be Doppagne, B. (2010, januari 28 ). Gasontploffing verminkt centrum Luik. Opgeroepen op april 12, 2012, van http://www.standaard.be Belga, sps, bdr, vbd.(2010, januarie 29). Gebouw in Luik niet verzekerd. Opgeroepen op mei 21, 2012, van Het Laatste Nieuws: http://www.hln.be Beyens, F. (2012, juni 2). Inbraakbeveiliging fiscaal aftrekbaar . Gevonden in De Gazet van Antwerpen op juni 2, 2012

Naslagwerk KBC. (2012). Kennisbank "Vezekeringstechnieken en argumentarium". (enkel intern gebruik). Vanneste, K. (2010). De clausule tot afstand van verhaal in de brandpolis en de private huurovereenkomst. Leuven, België: Katholieke Universtiteit Leuven (faculteit rechtsgeleerdheid).

Vaktijdschriften Coteur, J. P., Delefortrie, P., Louyet, P., & Moriau, A. (2008). Zit u hoog en droog. Budget & Recht , 31-33.

Websites Opgeroepen op april 21, 2012, van www.notaris.be Opgeroepen op april 18, 2012, van http://www.assuropolis.be

De brand- en diefstalverzekering van uw woning . Opgeroepen op april 13, 2012, van assuralia: http://www.assuralia.be Efri. (2011, februari 26). Huurder aansprakelijk voor brand ontstaan door gebreken die zichtbaar waren bij het begin van de huur. Opgeroepen op mei 05, 2012, van Efri: http://www.elfri.be/rechtspraak/huurder-aansprakelijkvoor-brand-ontstaan-door-gebreken-die-zichtbaar-waren-bij-het-begin Info over het fonds voor arbeidsongevallen. Opgeroepen op Maart 26, 2012, van http://fat.fgov.be Waarom is een brandverzekering ook noodzakelijk voor een huurder? Opgeroepen op april 13, 2012, van assuralia: http://www.assuralia.be Wat is de brandverzekering? Opgeroepen op april 13, 2012, van assuralia: http://www.assuralia.be