(en eh, laat maar horen wat je vindt van een kleiner formaat Nootzakelijk: )

                       

Frank Linder                  Gé Klinkhamer           Matthijs Weskin

  Van de redactie      Na 19 jaar Nootzakelijk op A4 formaat wilden we eigenlijk eens experimenteren met een editie op A5 (de  helft van een A4’tje. Op het laatste moment durfden we het toch nog niet aan. Er lag wel weer erg veel  materiaal, hoe zou dat overkomen op een kleiner papierformaat? Eerst maar eens mee experimenteren  en vooraf onze klanten, jullie, vragen wat je daar van zou vinden. Kleiner is handzamer. Kleiner neemt ook  makkelijker mee en ligt minder snel in de weg. Maar ……. kleiner heeft vast ook nadelen, bijvoorbeeld dat  de grootst mogelijke foto dàn kleiner zal zijn dan de groots mogelijke foto nú! Nou ja, en meer van dat  soort dingen.     De afmetingen van de Nootzakelijk is goedbeschouwd de enige constante factor bij Viotta. Sinds de  oprichting van de vereniging in 1989 heeft nog elk jaar flinke veranderingen gebracht; omvang, repertoire,  bestuurssamenstelling, repetitielocatie, dirigenten, en noem het maar op. Dit jaar blijkt geen uitzondering.  We waren inmiddels gewend aan een stevig uitdijend Juniorensemble, maar de luxe van een jeugdorkest  met een puike eigen koperbezetting is nog wat onwennig. Zo ook, dat een stel profi’s zich bereid heeft  verklaard de concertcoördinatie voor de gehele vereniging op zich te nemen.     Verder gaf Dick van Gasteren tot voor kort steeds weer te kennen, het jammer te vinden dat  concertprogramma’s slechts één keer ten gehore konden worden gebracht. Op dat punt lijkt het tij te  keren; de stukken van het voorjaarsconcert werden inmiddels ook uitgevoerd in het Stadstheater in  Zoetermeer en er zijn serieuze vooruitzichten dat komend seizoen tenminste twee concerten twee keer  zullen klinken.     Teruglezend wat hierboven staat, realiseren we ons dat verandering niet het juiste woord is. Net als de  leden blijft ook Viotta in ontwikkeling. Of dat voldoende uit de inhoud van deze Nootzakelijk spreekt, met  de gebruikelijke terugblikken, hier en daar een voorbeschouwing en een enkel achtergrondverhaal, is aan  de lezers ter beoordeling. Schroom vooral niet in de pen te klimmen, om voor een volgende editie van  Nootzakelijk aanvulling te leveren.    De redactie.    (en eh, ……… laat maar horen wat je vindt van een kleiner formaat Nootzakelijk: [email protected] )                    

De ledenadministratie ontvangt graag bericht over relevante wijzigingen, zoals  verhuizing, wisseling van docent of mailadres en natuurlijk ook van voorgenomen  beëindiging van het lidmaatschap! 

De activiteitenagenda  Datum 

Wie 

Wat  

Waar

30 maart.  

Jeugdensemble en  Voorjaarsconcert  Viotta Jeugdorkest  2008 

5 april 

Deelnemers en  belangstellende  PCC 

Dag van de  Genomineerden  (flinke korting voor  leden van VIOTTA!) 

Provinciehuis Zuid‐Holland, tussen 14.30 en  19.00 uur 

26 april en  3 mei 

Alle orkesten 

ondanks  Meivakantie  

gewoon repetitie !! 

10 mei 

Alle orkesten 

Meivakantie 

geen repetitie !! 

21 juni 

Orkest 

Try‐out (open lucht) 

Nog in bespreking. 

28 juni  

Juniorensemble  Jeugdensemble   Jeugdorkest 

Slotconcert 2008 

Dr. Anton Philipszaal 

Koninklijk Conservatorium, Schönbergzaal,  19.30 uur  

       

Nieuwe                    gezichten      Tja, hier hadden twee goed gevulde bladzijden moeten staan. Er hebben nogal wat nieuwe leden gemeld  en ….. keurig hun aanmeldingsformulier ingeleverd. Het lukte dit keer jammer genoeg niet iedereen voor  de camera te krijgen. In de volgende Nootzakelijk maken we dat goed. Als jou foto nu ook hieronder had  moeten staan, zetten we je binnenkort extra mooi op de foto en mag je er, als je dat wilt,  zelf iets bij  schrijven om je even voor te stellen. Denk daar maar vast over na, of beter nog, schrijf maar vast een  stukje! Om te voorkomen dat het een heeeeeeeeel dikke Nootzakelijk zou worden, moeten we wel  afspreken dat je stukje niet langer is dan zeven tekstregels. Dat is zo lang als dit stukje!                                    Theresa Masters                   David Tremp                           Odette Toet                Anne Sophie van Riel    Theresa, David, Odette en Anne Sophie spelen alle vier in het  Viotta‐3 Juniorensemble. Hun instrument is de ……….. viool!   

  Wie 30 maart goed naar het Viotta Jeugdorkest kijkt ontdekt daarin nu ook:                                           

Simone Claushuis    klarinet     

             Arthur Klaassens               hobo   

   

      Eva Schierbeek        cello 

VIOTTA CONCERT van 24 november 2007  Recensie van het concert door het Viotta juniorenensemble en het Viotta Jeugdorkest op 24 november 2007    Onlangs werd ik gebeld door de redactie van Nootzakelijk of ik van plan was naar het concert op 24 november te gaan luisteren.  Als  vioollerares  van  een  hoop  leden  van  de  diverse  orkesten  van  Viotta  was  ik  natuurlijk  van  plan  om  te  komen  kijken  en  luisteren  naar  het  resultaat  van  alle  repetities.  Vooral  ook  omdat  ik  met  veel  leerlingen  in  de  vioolles  aan  de  partijen  heb  gewerkt en bij het Juniorensemble groepsrepetities aan de jonge violisten heb geven. Heeft al dat werken zin gehad?     Nou en of, ik heb in het Juniorensemble bijna geen stok de verkeerde kant op zien gaan en mijn leerlingen in het Jeugdorkest zie  ik  zelden  zo  goed  geconcentreerd  als  tijdens  deze  avond.  Maar  naast  al  het  harde  werken  is  er  voor  mij  nog  een  belangrijke  reden om naar het concert te komen. Het is prachtig om te zien hoe alle kinderen zitten te genieten op dat grote podium.   De  serieuze  gezichten,  ogen  gericht  op  de  dirigent,  oren  open  om  naar  elkaar te luisteren, geweldig! Dan denk ik terug aan mijn eigen ervaringen  in  verschillende  nationale  en  internationale  jeugdorkesten,  de  soms  vermoeiende maar leerzame repetities, dirigenten die nooit tevreden zijn,  lastige  partijen  die  je  goed  moet  studeren  en  dan  uiteindelijk  de  concerten waar (bijna) alle puzzelstukjes op de goede plek terecht komen.  Dat gevoel is geweldig en was ook duidelijk aanwezig op dit concert.    Na  ontvangst  van  een  prachtig  programmaboekje  (daar  kan  menig  beroepsorkest  nog  van  leren!)  bij  de  kassa  liep  ik  een  al  bomvolle  zaal  binnen. Ik had net een plekje gevonden toen het concert begon. Een voor  een kwamen de orkestleden van het Juniorenensemble binnen. Wat een  prachtige  kleding  had  iedereen  aan,  een  lust  voor  het  oog!  Vergeleken  met een aantal jaar geleden is het juniorenensemble uitgegroeid tot een bijna voltallig symfonieorkest, de hoeveelheid violisten  is overweldigend maar ook de lage strijkers beginnen in aantal toe te nemen. En, zeldzaam voor zo’n jong jeugdorkest, zaten er  ook een fagottist en harpist op het podium.   Toen begon het spel……Met de Italian Hymn liet dirigente Inge Reinders duidelijk horen en  zien waar ze de afgelopen periode aan heeft gewerkt met de kinderen. Zowel de blazers als  de strijkers speelden alle noten op dezelfde manier, soms lang soms kort. En volgens mij  speelden heel veel kinderen bijna uit het hoofd, zo goed keken ze naar de dirigent! In het  stukje ‘De Metronoom’ waren de pizzicati soms wat ongelijk, de blazers hier en daar vals  en de tempowisselingen waren nog wat moeilijk. In de daaropvolgende stukken werd dit  echter  ruimschoots  goed  gemaakt  met  mooi  legato  spel  van  zowel  de  blazers  als  de  strijkers, veel dynamiek en een mooie volle orkestklank!    

De late groep moest soms even zoeken naar de juiste tempi en de intonatie was ook niet altijd helemaal perfect. Hoe kleiner de  groep  hoe  moeilijker  dit  is,  dus  ik  vond  het  toch  nog  heel  knap  gedaan  van  jullie!  Hulde  aan  Inge,  je  geeft  de  kinderen  een  geweldige basis voor de toekomst!                                                Vol verwachting keek ik uit naar het volgende stuk op het programma: Wagner, Tristan und Isolde. Aangezien ik onlangs zelf de  hele opera heb gespeeld onder Valerie Gergiev weet ik dat dit stuk best hoog gegrepen is en mijn verwachtingen waren dan ook  hoog gespannen! Bij de eerste tonen dacht ik, hmm…..rare bewerking van Wagner. Ik herkende werkelijk helemaal niets. Wat  bleek,  in  het  programmaboekje  stond  de  verkeerde  volgorde.  Het  eerste  stuk  gespeeld  door  het  jeugdorkest  o.l.v.  Dick  van  Gasteren was de ouverture Hänsel und Gretel van E. Humperdinck. Vergeleken met de laatste repetitie die ik had bijgewoond,  was er weer een enorme vooruitgang te horen. Al viel me nog steeds een ding op, het geluid van de strijkers komt vooral van  voren  en  weinig  van  achter  uit  de  groepen.  Dit  zorgt  voor  een  onevenwichtige  klankverdeling.  Dus  dames  en  heren  achterin,  jullie mogen best wat meer klank geven!!!! De blazers en met name de fluiten waren behoorlijk vals, jammer vooral als dat het  eindakkoord betreft.    Het  tweede  stuk  op  het programma  was  pianoconcert  nr  3  van  Beethoven  met  als  soliste Vera Kooper, winnares van de Viotta prijs op het Prinses Christina Concours.  Wat een prachtig spel van deze pianiste. Met name in de cadens van het eerste deel  viel  me  op  hoeveel  verschillende  karakters  en  klankkleuren  ze  uit  het  instrument  weet  te  halen.  De  balans  tussen  pianist  en  orkest  was  uitstekend.  Helaas  waren  in  deel twee de blazers wederom niet helemaal zuiver. Dit verstoorde soms de mooie  sfeer  die  Dick uit  het  orkest wist  te  halen  In  het  derde  deel  waren  mooie  dialogen  tussen  de  piano  en  het  orkest  te  horen.  Hier  en  daar  was  het  tempo  wat  onevenwichtig, maar over het algemeen had Dick een goede greep op het orkest.     

   

 

En toen kwam toch echt Tristan und Isolde van Wagner. Het begin “Vorspiel” is voor de strijkers streektechnisch lastig met lange  crescendi die zeer krachtig mogen klinken. Dit lukte al heel aardig. Alleen was ook hier de balans in de strijkers niet helemaal  evenwichtig. De tweede violen waren soms nauwelijks hoorbaar. De solo’s van de blazers waren erg mooi. Met name de hoorns  hadden een mooie klank. In de tutti waren de blazers echter vaak weer vals. Naarmate het stuk vorderde werd de orkestklank  steeds krachtiger en al met al vond ik het een indrukwekkende prestatie!  Als  uitsmijter  aan  het  einde  van  dit  toch  wel  zware  programma  speelde  het  jeugdorkest  op  flitsende  wijze  de  Ouverture  Fledermaus.     Mijn complimenten! Dank voor deze heerlijke avond!  Elinoor van Duijne Strobosch   

Het Viotta Juniorensemble vulde het podium!  Het  zomerconcert  leek  nog  maar  heel  kort  geleden,  maar  24  november  mocht  Viotta  3  met  een  nieuw  programma  wéér  optreden  in  de  Schönbergzaal.  Altijd  spannend  natuurlijk.  Hoeveel  V3‐ers  denken  niet  alvast  stiekem  aan  een  conservatoriumstudie?  Extra  je  best  doen  dus,  op  best  wel  pittige  stukken!  We  hadden  een  mooi  programma,    met  “De  Metronoom”  van  onze  hofcomponist  Jurrey,  Bizet’s  mars  uit  Carmen  en  als  uitsmijter  de  “Procession  of  the  Sardar”  van  Ippolitov‐Ivanonov. Alles liep gelukkig weer vlekkeloos, zelfs het geschuif en gewissel tussen de vroege en de late repetitiegroep.  Daarna mochten we de zaal in om op de bekende doorzakkende bankjes van het orkest te genieten. Die zijn óók best wel goed!   Groeten Eric   

Ook Jasmijn kijkt tevreden terug op 24/11!    Ik ben Jasmijn Burger en ik ben in V3 concertmeester. Dit is mijn eerste jaar dat ik concertmeester ben, en het bevalt me  heel  erg  goed!  Het  leukste  concert  was  in  de  Schönbergzaal.  Procession  of  the  Sardar  van M.  Ippolitoc‐Ivanov  was  mijn  favoriete stuk tijdens dat concert en dat ik daar dan helemaal vooraan zit, dat vind ik nog één van de leukste dingen. En dat  Inge me een hand gaf aan het begin was ook super! Het was niet veel wat ik wilde vertellen maar wel iets.  Groetjes van Jasmijn 

            OPROEP VOOR NIEUWE THEEOUDERS !    Ik ben nog op zoek naar enkele vaders en/of moeders die tijdens de repetitie van hun kind een handje willen helpen in het  keukentje.   Met een gezellig team van ouders verzorgen we wekelijks de limonade, thee en koffie. Het is leuk om  op deze manier met elkaar kennis te maken en natuurlijk met de klanken van de muziek erbij.    Wie helpen de nu nog open plaatsen te bezetten in het rooster?     Ik ben met name op zoek naar 2 ouders uit V3 (vroeg), maar ook ouders uit de andere orkesten die  ons team willen versterken zijn enorm welkom.  WIE HELPT ?! Bel of mail me gerust.   

Karin van der Holst, tel. 0181‐637544 of [email protected]     

Concert Alphen a/d Rijn Viotta Jeugdensemble  Op zondag 25 november 2007 hadden we met Viotta 2 een concert in Alphen a/d Rijn in het  Centrum van Beeldende Kunst. Na een goede generale repetitie stroomde de zaal vol met  publiek en begon een jeugdharmonieorkest uit Alphen met een modern programma. Na de  pauze (gratis drinken voor de muzikanten!) was Viotta aan de beurt. We speelden een gevarieerd  repertoire van Bach tot Kabalevsky.   Het was weer een leuke ervaring daar te spelen tussen een andere vorm van culturele uitingen  (beeldende kunst ☺). Helaas was de plek waar we de instrumenten moesten uitpakken veel te  klein dus je moest eerst over allerlei kisten springen voor je bij je eigen instrument kon. Gelukkig  was er veel publiek in de zaal, er moesten zelfs stoelen bijgezet worden. Na elk stuk en vooral aan het einde, toen we ‘Paris  Interlude’ van Edward White hadden gespeeld, kregen we een daverend applaus en was Jac ook weer (hoop ik) tevreden.  

 

  Gasten uit ………… Soweto !!    Op verzoek van een Haags fonds met de mooie naam société Gavigniès boden zeven Viotta gastgezinnen in december onderdak  aan  14  kinderen  uit  een  township  uit  Soweto  (Zuid‐Afrika)  die  samen  het  Melodi Music  Ensemble  vormen.  Het  Melodi  Music  Ensemble  maakte  tussen  12  en  27  december  een  concerttournee  door  Nederland  en  Engeland.  Met hun komst maakte het Melodi Music Ensemble ons weer even bewust van de  bevoorrechte positie waarin wij hier in Nederland verkeren.  Muziekles, een eigen instrument  en lid worden van een club als Viotta is hier leuk, maar niet uitzonderlijk. Voor veel jongeren in  de townships in Zuid‐Afrika ligt dat anders.      Het  Melodi  Music  Ensemble  in  het  township  Pimville  is  een  initiatief  van  de  nu  28‐jarige  Nimrod  Moloto.  Nimrod  was  op  weg  om  professioneel  hoboïst  te  worden,  toen  een  auto‐ ongeluk een einde maakte aan deze droom. In plaats van bij de pakken neer te zitten, begon  hij  een  muziekschool  in  Soweto  en  startte  met  een  blokfluitensemble.  Dat  ging  (en  gaat)allemaal  niet  zonder  problemen.  Knelpunten  zijn  het  gebrek  aan  gekwalificeerde  docenten  en  het  gebrekkige  onderkomen  van  de  school.  De  kinderen  kunnen  alleen  in  de  school kunnen studeren. Ouders hebben geen geld om een instrument voor hun kinderen te  kopen en de instrumenten mogen de school niet verlaten omdat ze buiten de school niet veilig  vervoerd of bewaard kunnen worden.  

  In  2006  schonk  de  société  Gavigniès  de  school  een  sub‐bas  blokfluit  om  de  de  instrumentatie  van  het  blokfluitensemble  compleet te maken. Dat werd geweldig op prijs gesteld, maar de ambities van Nimrod reiken verder. Hij wilde een ensemble  vormen met dwarsfluiten, hobo's, klarinetten, fagotten en twee contrabassen, en dat is wat hem betreft nog maar het begin.   Er zijn plannen voor een nieuw te bouwen muziekschool op een locatie die beter te bereiken is voor docenten van buiten de  township.     Daarvoor moet stevig aan fondsenwerving moeten worden gedaan.  De tournee naar Nederland en Engeland stond in dat licht.  Alle  kosten  werden  gedragen  door  weldoeners  en  fondsen  zoals  de  société  Gavigniès.  Het  goede  is  dat  de  kinderen  door  concerten te geven er zelf aan bijdragen dat er steun komt voor hun muziekschool. Er wordt nauwgezet gevolgd hoe het gaat  met het project van Nimrod Moloto en steeds weer kan met tevredenheid worden vastgesteld dat alle bijdragen goed worden  besteed. Vóór de reis naar Europa vroeg Nimrod nadrukkelijk de kinderen geen cadeautjes te geven. Binnen de Melodi Music  gemeenschap  worden  armoe  en  rijkdom  gedeeld  en  die  balans  zou  kunnen  worden  verstoord  wanneer  kinderen  individueel  geschenken krijgen van hun gastgezinnen.    Bij de familie Staallekker waren twee  meisjes  te  gast;    Shadi  van  16  en  Koalishwa  van  14.  Zij  wonen  allebei  in  Pimville  en  prijzen  zich  gelukkig  met  het  feit  dat  het  gezin  waarvan  zij  deel  uitmaken  in  een  stenen  huisje  woont.  Vele  anderen  zijn  slechter  af  dan  zij.  Shadi  en  Koalishwa  spraken  (gelukkig)  Engels  en  Zulu.  Het  was  voor  beiden  een  eerste  bezoek  aan  een  Europees  land en de eerste keer dat zij buiten  hun  eigen  leefgemeenschap  logeerden. Je kunt je voorstellen dat  het  voor  deze  meiden  wel  even  omschakelen was.     In de eerste plaats omdat zij vanuit de hete Zuid‐Afrikaanse zomer in onze kille decembertemperaturen belandden, maar ook  vanwege  het  enorme  verschil  in  leefomstandigheden.  De  omvang  van  de  CD  verzameling,  de  omvang  van  het  tv‐scherm,  het  comfort van een badkamer en het assortiment broodbeleg bleven de hele logeerpartij tot de verbeelding te spreken.  Het Melodi Music Ensemble volgde een overladen programma. Dagelijks vertrok de bus al vroeg naar een of andere bestemming  in het land en doorgaans kwam men pas in de avond weer terug. Samen ontbijten was dus een matineuze aangelegenheid, de  meisjes met jas aan en muts op aan tafel. De keuze uit de verschillende belegsoorten leverden voor Shadi en Koalishwa geen  probleem  op;  allerlei  lekkers  werd  enthousiast  opeen  gestapeld.  Boterham,  kaas,  ham,  boterham,  anijshageltjes,  ………  Luilekkerland!  Vervolgens met de auto naar de bus, nadat ……. het ijslaagje van de autoruiten was gekrabt! Verbazing!!            De badkamer was in de schaarse vrije tijd veruit favoriet. Een douche met onbeperkt warm water, dat was pas echt genieten!   En dan was er de kennismaking met het wonderlijke attribuut ‘de kaasschaaf’ en het fenomeen ‘boter’ en verbazing en pret om  Sinterklaas’ chocolade sigaretjes.  Om een toch al lang verhaal af te ronden: een leuke ervaring, waarbij zowel de gasten als het  gastgezin zich over van alles verbaasden (en bewust werden) en waarin de stemming opperbest was.   Best voor herhaling vatbaar!                              Gé Klinkhamer 

Kerstconcert in het Atrium  Het kerstconcert bij de levende kerststal in het stadhuis begint  een traditie te worden. In de hoek van het Atrium stond weer  de kerststal met een ezel en een echte kameel. Wat stinken die  beesten  zeg!  Na  een  laatste  repetitie  was  het  Juniorensemble  (Viotta 3) aan de beurt. Naast het gewone programma waren er  kerstliedjes,  meegezongen  door  een  paar  enthousiaste  ouders  en  solo‐optredens  van  Nadia  en  Jasmijn.  Ook  was  er  een  trio  gevormd  door  Carijn,  Ellie  en  Lilian.  Al  met  al  een  heel  afwisselend programma, voor een groot publiek met veel in‐ en  uitlopers. Volgend jaar zijn we weer van de partij!     

Pannenkoekenrepetitie  Voor de kinderen van V3 was het weekend van 9 en 10 februari een echt Viotta‐weekend!  Was het op zaterdag nog een gewone repetitie voor de vroege en late groep. Op zondag werd het hele span samengevoegd om  hard  te  werken.  En  echt  hard  werken!  Een  repetitie  met  alle  kinderen  samen  gevolgd  door  maar  liefst  drie  groepsrepetities.  Voor de soms nog erg jonge kinderen van V3 is dat eigenlijk alleen te doen als het programma voldoende afwisselend is. Daarom  werd  het  repeteren  afgewisseld  met  een  aantal leuke  spellen. Het  HML  biedt  binnen  voldoende  ruimte,  maar  voor  één  spel  werd naar buiten uitgeweken. Het weer was goed genoeg (en dat in februari) om een waterspel te spelen zonder direct een kou  te vatten. Super dus.    Aan  het  eind  van  de  middag  werd  een  enorme  stapel  pannenkoeken  weggewerkt.  Waarmee  maar  weer  bewezen  is  dat hard  werken en fanatiek spelen goed hongerig maakt. 

                                         

Viotta Juniorensemble begeleidt Kerstkoor    In  muzikaal  opzicht  staat  de  maand  december  in  het  teken  van  de  Kerst.  Koren  en  orkesten  zetten  hun  beste  beentje  voor  in  extra  mooie  kleren en stemmige omgevingen. Dit jaar liet ook het ensemble zich niet onbetuigd. In samenwerking met een jeugdkoor werd in Berkel en  Rodenrijs een mooi concert neergezet!  

   

   

 

Muziek bij het eten   (auteur: Priska Frank. Met haar toestemming  overgenomen van de klassiek site van ‘Het Kruidvat’)    ‘Je  kunt  er  alles  mee  doen’,  was  ooit  een  reclame  voor  ‘duizend‐dingen‐doekje’.  In  feite  geldt  hetzelfde  voor  muziek.  Menige  serieuze  liefhebber  van  klassieke  muziek  zal het daarmee volstrekt oneens zijn. Volgens hen moet je  klassiek  écht  beluisteren.  Dus  zonder  ook  iets  anders  te  doen.  Maar  heel  veel  is  niet  eens  geschreven  voor  de  concertzaal.     Eten  Was  nadrukkelijk  wel  bedoeld  om  te  combineren  met  iets  anders. Met dansen, met zingen, met een boottochtje, met  vuurwerk, met eten… Ze bestaan sinds vele tientallen jaren:  de  koffieconcerten.  Ontbijt‐  en  lunchconcerten  maken  intussen  ook  opgang.  Maar  het  is  dan  niet  de  bedoeling  tijdens concerten iets te consumeren. Dat doe je ervoor of  erna.     Drinken  Zelfs als er drinkliederen op het programma staan. En daar  zijn  er  talloze  van.  Van  de  middeleeuwse  Carmina  Burana  tot aan allerlei operettes. Maar ook Beethoven schreef een  drinklied.  En  in  de  (bewerkte)  volksmuziek  zijn  er  vele  voorbeelden.  Uit  Rusland  en  Polen,  om  maar  iets  te  noemen  –  inderdaad  landen  waar  ze  raad  weten  met  drank…          

Cantate  Niemand minder dan J.S. Bach wijdde een hele cantate aan  drinken. Het meisje Liesgen moet worden overtuigd van de  kwalijke  effecten  van…  koffie.  Indertijd  werd  deze  drank  nog als zeer verderfelijk bveschouwd, vooral voor vrouwen.  Vandaar dus de Koffiecantate. Met een recitatief als ‘Ei! wie  schmeckt der Coffee süße’.     Banketten  De  ultieme  muziek  in  dit  kader  is  van  Telemann.  Georg  Philipp schreef namelijk drie series Tafelmuziek. En hij was  niet de eerste die stukken componeerde voor bij het eten.  In de 17e en 18e eeuw was het gebruikelijk banketten met  muziek  te  begeleiden.  Telemanns  reeks  is  een  smakelijke  combinatie  van  stijlen  uit  Frankrijk,  Duitsland  en Italië.  

 

Belangstelling voor een foto  in de Nootzakelijk?    De  foto’s  die  in  de  Nootzakelijk  zijn  opgenomen  zijn  allemaal digitale opnamen. Als je graag over een kopie zou  willen  beschikken,  is  dat  met  één  mailtje  te  regelen  naar  [email protected] .  Geef in je mail even aan om welke foto het gaat, op welke  pagina  hij  geplaatst  is  en  in  welke  editie  van  de  Nootzakelijk.  Je  kunt  de  gewenste  opname  dan  op  korte  termijn tegemoet zien. Wil  je de Nootzakelijk compleet in  kleur  uitgevoerd  zien?  Op  verzoek  sturen  we    je  een  pdf  versie van het blad. 

Wat heeft het orkest toch met het jaar 1888?  Het  jaar  1888  is  het  jaar  waarin  Rimsky‐Korsakov  zijn  Scheherazade  componeerde,  maar  ook  het  jaar  waarin  het  symfonisch  gedicht Don Juan van Richard Strauss uit kwam. Beide werken staan op het voorjaarsprogramma van Viotta‐1.  Nog  vers  in  het  geheugen  ligt  de  uitvoering  van  Tsjaikovsky’s  Vijfde  Symfonie  waar  Viotta‐1  vorige  zomer  zoveel  furore  mee  maakte  in  ons  land  en  op  tournee.  Ook  dit  werk  werd  voltooid  in  1888.  Trouwens  de  andere  compositie  op  het  komende  voorjaarsconcert, de Capriccio Italien van Tsjaikovsky, ligt met zijn verschijningsdatum aardig in de buurt: 1880. 

 

  Meer over:   Tom van Lent, sinds 2004 cellist in Het Residentie Orkest.    Een kijkje in het leven van een cellist: elke ochtend stap ik om 9.30 uur op de fiets om een kwartiertje later in de  zaal aan te komen waar om 10.00 de repetitie begint.   Onze  groep  rouleert,  dat  betekent  dat  we  elke  week  aan  een  andere  lessenaar  zitten,  de  eerste  dag  van  het  project even kijken dus waar ik zit… De repetitie duurt tot 13.00 uur, op de fiets weer naar huis en dan tijd om te  studeren/les  te geven/te  stofzuigen enz.  Dan  twee  tot  drie  keer  per  week  concert,  pakje  aan en  fietsen  maar  weer. En dan iedere week een ander programma, met steeds wisselende dirigenten. Nooit hetzelfde dus!  Net als jullie heb ik vroeger veel in jeugdorkesten gespeeld, altijd veel lol gehad, mooie concerten en gezellige  tournees  (die  zijn  met  het  Residentieorkest  trouwens  nog  net  zo  gezellig!).  Wat  mij  is  opgevallen  is  dat  de  stukken die ik in de jeugdorkesten heb gespeeld nog steeds, al is het jaren later, in mijn vingers zitten. Zo was ik  met  Sjostakovits  5,tijdens  het  concert,  vergeten  mijn  bril  op  het  podium  mee  te  nemen.  Normaal  gesproken  reden tot lichte paniek, maar deze symfonie heb ik vroeger zo grondig gerepeteerd met het JON (redactie: Jeugd  Orkest Nederland), dat ik het risico genomen heb. En met succes…  Wie weet komt het harde werken aan de stukken later dus nóg eens van pas… 

Tom van Lent  Van de redactie:  Een aantal leden uit de cello‐sectie van Viotta‐1 heeft ooit les gehad van Tom van Lent. Volgens gegevens van de website van het Residentieorkest is Tom zijn  cellostudie  begonnen  bij  Monique  Bartels,  en  heeft  hij  dit  bij  haar  voortgezet  op  de  vooropleiding  van  het  Koninklijk  Conservatorium  in  Den  Haag.  Hij  is  ooit  prijswinnaar geweest op het Prinses Christina‐concours. Later heeft hij zijn studie voortgezet bij Dmitri Ferschtmann en Gregor Horsch. Bij Anner Bijlsma en Jaap  ter Linden verdiepte hij interpretaties van Bach’s solosuites. Verder was Tom een tijd lid van het ‘Gustav Mahler Jugendorchester’. In 2003 studeerde hij af aan de  Orkestacademie van het Koninklijk Concertgebouw Orkest te Amsterdam.  

   

 

Het Prinses Christina Concours zoekt nieuwe  vrijwilligers 

  Het Prinses Christina Concours organiseert al meer dan veertig jaar concoursen voor jonge muzikanten. Op ons kantoor in Den Haag komt het  geregeld voor dat we wat handen extra kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld het inpakken van grote mailings of posters en flyers.   Vind jij het leuk om – tegen een kleine uurvergoeding – af en toe eens te helpen? Stuur dan een mailtje met je naam, adres, e‐mail en  telefoonnummer naar [email protected] en je hoort van ons.     Prinses Christina Concours  Eisenhowerlaan 81, 2517 KK Den Haag  Tel (070) 338 2151, www.christinaconcours.nl  

WAT STAAT ER OP DE LESSENAAR BIJ 

? 

DON JUAN van Richard Strauss: extreem moeilijk en virtuoos werk!    Toen Richard Strauss eind 1889 zijn Don Juan in première bracht met het orkest van het Weimar Hof werd het werk als bijna  onspeelbaar  geacht.  Tegenwoordig  draait  een  jeugdorkest  als  het  Viotta  er  niet  zijn  hand  voor  om.  Het  blijft  niettemin  een  bijzonder  moeilijk  en  virtuoos  werk,  en  diverse  delen  er  uit  worden  vaak  gebruikt  als  repertoire  voor  instrumentalisten  die  auditie komen doen bij een beroepsorkest.  Ook dirigenten vinden het vaak spannend of de wervelende en sprankelende inleiding van de Don Juan goed uit de verf komt en  niet ontspoort. Zij staan soms ‘doodsangsten’ uit.   

Figuur 1: Don Juan, eerste thema  

Figuur 2: Don Juan, tweede thema   

Nicolai Andreyevich Rimsky‐Korsakov (1844‐1908):   Scheherazade (1888), symfonische suite voor orkest, opus 35    In  het Rimksy‐Korsakov  jaar 2008  –  honderd  jaar  na  de  dood  van  de  componist  – komt  Viotta‐1  met  een  vertolking  van  diens  bekendste werk Scheherazade, een 4‐delige orkestsuite gebaseerd op Oosterse sprookjesvertellingen uit Duizend‐en‐Een‐Nacht.  Het  is  een  compositie  waarin  concertmeester  Emmy  Storms  al  haar  virtuositeit  mag  tonen  in  de  duizelingwekkende  vioolsolopartij, waarmee zij Scheherazade, de vrouw van Sultan Shachriar, zal uitbeelden. 

Voor de onmiskenbaar Oriëntaals‐exotische invloeden in het klankenpalet van Scheherazade deed de componist inspiratie op gedurende zijn  reizen als marineofficier door de Oriënt.     

LEVENSGESCHIEDENIS               De jonge Rimksy‐Korsakov  Nicolai  Rimsky‐Korsakov  werd  geboren  in  het  Russische  stadje  Tikhvin in het jaar 1844. Hij maakte deel uit van een aristocratische  familie, al hadden zijn beide grootmoeders een boerenverleden. Zijn  eerste kennis met de muziek verkreeg hij via zijn ouders, amateur‐ musici die hem de ‘evergreens’ lieten horen uit opera’s van Mozart  en  Rossini.  Verder  luisterde  hij  graag  naar  volksliederen  gezongen  door  een  oom  van  hem,  en  was  hij  onder  de  indruk  van  het  monnikenkoor  van  het  nabijgelegen  klooster.  Het  was  echter  de  kleurrijke  muziek  van  componist  Mikhail  Glinka  die  hem  nog  het  meest kon bekoren.  Nicolai’s ouders onderkenden al gauw de muzikaliteit van hun zoon  en zorgden er voor dat hij vanaf zijn zesde muzieklessen kreeg. Eerst  van  een  buurman,  en  later  van  twee  muziekleraressen.  Op  zijn  negende  kwam  Nicolai  zowaar  met  zijn  eerste  probeersel  als  componist:  een  ‘ouverture’  voor  piano,  bestaande  uit  een  aantal  delen.     Familietraditie: naar de marine  Rimsky‐Korsakov  had  alles  in  huis  om  een  groot  componist  te  worden.  Maar  behalve  voor  de  muziek  had  hij  ook  buitengewoon  veel interesse voor literatuur. Bovendien was het familietraditie bij  de  Rimsky‐Korsakov’s  om  naar  de  marine  te  gaan.  Zijn  overgroot‐ vader bracht het tot de rang van admiraal, en ook Nicolai’s oom trad  in  diens  voetsporen.  De  oudere  broer  van  Nicolai  was  eveneens  marineofficier.  Het  lag  dus  voor  de  hand  dat  ook  de  jonge  Nicolai  deze  weg  zou  opgaan.  Deel  uitmaken  van  de  zeestrijdkrachten stond immers bij de Rimsky‐ Korsakov  familie  in  hoger  aanzien  dan  een  e baan  als  componist.  Op  zijn  12   jaar  ging  Nicolai  dus  naar  de  marineschool  in  St.  Petersburg  om  opgenomen  te  worden  in  het  Korps  der  Kadetten.  Hij  bleef  in  opleiding  tot  hij 18 jaar oud werd.    

De muziek zat Rimsky‐Korsakov zo in het bloed dat het hem tijdens  zijn marine‐opleiding niet losliet. Hij bewerkte in zijn vrije tijd delen  uit opera’s van Glinka voor allerlei bezettingen, o.a. voor de piano,  zonder  dat  hij  de  basisbeginselen  van  het  instrumenteren  en  orkestreren  beheerste.  Het  was  vooral  de  componist  Balakirev  die  hem dat vanaf 1861 bij bracht. Rimsky‐Korsakov begon toen, op nog  maar  17‐jarige  leeftijd,  aan  het  componeren  van  zijn  Eerste  Symfonie in Es.      

Wereldreiziger  Na  het  afmaken  van  de  marineschool  voer  Rimsky‐Korsakov  als  kadet gedurende drie jaar over alle wereldzeeën. In het begin vond  hij af en toe tijd om het componeren aan zijn Eerste Symfonie voort  te zetten.  En  als het  schip  aanmeerde in  een  haven  probeerde  hij,  als  zich  daartoe  de  gelegenheid  voordeed,  een  concert  of  een  operavoorstelling  bij  te  wonen.  Het  op  deze  manier  kennis  maken  van  muziek  uit  allerlei  windstreken  is  van  grote  invloed  geweest  op  zijn  muzikale  ontwikkeling.  In  1865  maakte  hij  bij  terugkomst in St. Petersburg zijn Symfonie in  Es  af  en  dit  werk  kreeg  toen  een  première  onder  leiding  van  zijn  mentor  Balakirev.  Het  was  zo’n  groot  succes  dat  hij  de  bijnaam  ‘Rusland’s  eerste  symfonicus’  verwierf.  Meerdere uitvoeringen volgden.   

Rimsky‐Korsakov  legt  zich  volledig  toe  op  de  muziek  en  formeert  een gezin  In 1871 keerde Rimsky‐Korsakov de marine voorgoed de rug toe, en  ging  zich  volledig  aan  de  muziek  wijden.  Hij  werd  benoemd  tot  Professor  in  Compositieleer  en  Instrumentatie  aan  het  Peterburgs  Conservatorium.  Dat  terwijl  hij  nog  altijd  geen  officieel  onderricht  had  gehad  in  harmonieleer,  contrapunt  e.d.,  en  in  feite  nog  maar  een amateur was. Hij liet daar evenwel niets van merken, probeerde  heimelijk  als  autodidact  deze  vakken  onder  de  knie  te  krijgen  en  noemde  zichzelf  ‘een  van  de  beste  studenten  van  het  Conservatorium’!   In  1872  trouwt  Rimsky‐Korsakov  met  Nadejda  Purgold,  een  jonge  begaafde  pianiste  met  een  degelijke  muziekopleiding,  die  hem  volledig  steunde  bij  zijn  werk  als  hoogleraar. Het echtpaar zou tussen 1873 en  1889  in  totaal  zeven  kinderen  krijgen,  waarvan  twee  op  jonge  leeftijd  kwamen  te  overlijden.    De componist Rimsky‐Korsakov tussen zijn Russische tijdgenoten  Na  een  tijdje  in  de  kring  te  zijn  opgenomen  van  componisten  als  Balakirev,  Borodin  en  Moessorgski  ontstaat  enige  verwijdering.  Balakirev  probeerde  nog  altijd  grip  te  houden  op  het  componeerproces  van  zijn  vroegere  leerling  Rimsky‐Korsakov.  Dit  tot irritatie van Rimsky‐Korsakov die een eigen identiteit probeerde  te vestigen. Aan de andere kant van het spectrum zat Moessorgski,  een  vrijgevochten  revolutionaire  geest,  die  Rimsky‐Korsakov  maar  een  ouderwetse  componist  vond  die  te  veel  vasthield  aan  de  schoolse  principes  van  de  muziektheorie.  Pikant  is  dat  Rimsky‐ Korsakov na Moessorgski’s dood enkele van diens composities heeft  voltooid, gereviseerd of bewerkt voor orkest, zoals de Nacht op de  Kale Berg, de opera Boris Godoenov en Schilderijententoonstelling.      Principles of Orchestration  Na  verloop  van  tijd  vond  Rimsky‐Korsakov  dat  hij alle facetten van het componistenvak tot  in de puntjes beheerste. Voor zijn studenten  (o.a.  Glazoenov  en  Strawinsky  behoorden  tot  zijn  leerlingen)  schreef  hij  een  leerboek  over  orkestratie  en  instrumentatie,  Principles of Orchestration, dat tot op de dag  van  vandaag  door  velen  nog  altijd  als  een  standaardwerk  op  dit  terrein  wordt  beschouwd,  en  gewoon  verkrijgbaar  is  in  de  (internet)boekhandel!  Hij  schreef  trouwens  nog  meer  boeken,  een  over  harmonieleer  (1884)  en  een  autobiografie  ‘Mijn  leven  als  musicus’ (1896‐1908).    

Door  musicologen  wordt  Rimsky‐Korsakov  over  het  algemeen  als  misschien  wel  de  beste  ‘all‐round’  componist  (lees:  vakman/orkestrator)  van  de  Russische  school  van  zijn  tijd  beschouwd,  maar  in  originaliteit  moet  hij  volgens  hen  zijn  meerdere  erkennen  in  de  componisten  uit  zijn  voormalige  vriendenkring: Balakirev, Borodin en Moessorgski.    Rimsky‐Korsakov overlijdt in 1908  In  de  lente  van  1908  begon  Rimsky‐ Korsakov steeds meer last te krijgen van  angina  pectoris.  Vier  dagen  na  het  huwelijk  van  zijn  dochter  Nadya  in  juni  van  hetzelfde  jaar  overleed  hij  in  Lyubensk.      Belangrijkste composities                                                                                                                                        Rimsky‐Korsakov’s grafsteen 

Tot  de  bekendste  werken  van  Rimsky‐Korsakov  behoren  Scheherazade,  Capriccio  Espagnol  en  Ouverture  het  Russisch  Paasfeest.  Met  dit  drietal  composities  sloot  hij  een  episode  af,  waarna hij vrijwel uitsluitend nog opera’s schreef. Dit nadat hij  onder de indruk was geraakt van een uitvoering van de Ring der  Nibelungen van Wagner. Deze opera’s, zoals de Tsarenbruid, de  onsterfelijke  Kasjtsjej  en  De  Legende  van  de  onzichtbare  stad  Kitesj, zijn buiten Rusland niet vaak uitgevoerd, maar de laatste  jaren  heeft  dirigent  Valerie  Gergiev  ze  met  zijn  Kirov  Operagezelschap weer onder internationale aandacht gebracht.      SCHEHERAZADE  Rimsky‐Korsakov componeerde Scheherazade in 1888, en het  werk  werd  nog  aan  het  eind  van  datzelfde  jaar  onder  leiding  van  de  componist  in  St.  Petersburg  in  première  gebracht.  Dirigeren was overigens niet een van zijn sterkste kwaliteiten.    Scheherazade  gaat  over  de  wrede  Sultan  Sjachriar  die  geen  van  zijn  vele  echtgenotes  vertrouwt  en  dreigt  ze  te  vermoorden nadat ze hun eerste nacht bij hem hebben door‐ gebracht.  Prinses  (Sultane)  Scheherazade  probeert  aan  haar  lot  te  ontkomen  door  haar  man  Sultan  Sjachriar  gedurende  1001  nachten  de  meest  fantastische  verhalen  en  sprookjes  (o.a. Alladin en de Wonderlamp, Ali Baba en de veertig rovers,  en Sindbad de Zeeman) te vertellen en hem als een verleidster  om haar vinger te winden. Scheherazade slaagt in haar opzet  want uiteindelijk ontziet de Sultan haar.                                                                 Scheherazade vertelt sprookjes van Duizend‐en‐Een‐Nacht 

    De  sultan  wordt  uitgebeeld  in  een  bruusk  en  ruig  thema  gebracht door unisono koper en strijkers met o.a. een typische 

triller  (zie  notenbeeld)  die  zijn  wreedheid  symboliseert.  Scheherazade’s  thema  wordt  uitgedragen  in  lieflijke  tonen  in  het  hoge  register  van  de  soloviool  (zie  notenbeeld)  daarbij  begeleid  op  de  ‘kabbelende’  harp.  De  twee  thema’s  hebben  een belangrijke verbindende functie tussen de vier delen van  het werk.   

Bovenaan: thema van Sultan Sjachriar  Onderaan: thema Scheherazade (solo‐viool)    Eerst  gaf  Rimsky‐Korsakov  ieder  deel  van  Scheherazade  een  eigen  programmatitel  mee.  Daar  kreeg  hij  later  spijt  van,  omdat hij vreesde dat luisteraars achter deze titels te veel een  verklanking  van  een  persoon  of  gebeurtenis  zouden  zoeken.  “Het  zijn  slechts  aanduidingen,  zodat  de  fantasie  van  de  luisteraar  zich  kan  laten  meevoeren  langs  dezelfde  weg,  waarlangs  mijn  fantasie  ging.  Een  meer  gedetailleerde  uitleg  wordt  aan  de  luisteraar  zelf  overgelaten”.  De  bedoeling  was  om  muziek  te  maken  “als  een  kaleidoscoop  van  sprookjesachtige  beelden  en  schetsen  met  een  oosters  karakter”.  De  melodieën  zijn  overigens  niet  authentiek  oosters, maar wel door de Oriënt geïnspireerd.   Later  liet  Rimsky‐Korsakov  de  programmatitels  vallen,  en  gaf  alleen  nog  maar  dynamische  aanduidingen  mee.  Nootzakelijk  geeft ze beide.    1. De  zee  en  het  schip  van  Sindbad  (Largo  e  maestoso  ‐  Allegro non troppo)  Het eerste deel opent met het thema van de driftige tierende  Sjachriar  gevolgd  door  het  thema  van  Scheherazade,  die  Sjachriar  met  haar  zoetgevooisde  stem  probeert  te  temmen  met een wonderlijk sprookje. Het gaat over de avonturen van  Sindbad de Zeeman en roept de atmosfeer op van de zee. Een  sfeer  die  Rimsky‐Korsakov  maar  al  te  goed  kende  door  zijn  vele  zeereizen,  en  die  tot  uitdrukking  komt  in  muzikale  uitbeelding  van  zee,  golven  (golfachtige  beweging  in  de  gebroken strijkersklanken) en een schip.    2. Het  verhaal  van  Prins  Kalender  (Lento  ‐  Andantino  ‐  Allegro molto ‐ Con moto)  Het  tweede  deel  opent  wederom  met  het  Scheherazade  motief. Zij vertelt het verhaal van Prins Kalender (Andantino),  weemoedig weergegeven door de fagot en begeleid door lage 

tonen van de contrabas.   Prins Kalender vertelt (fagotsolo)    In  een  vrolijker  stemming  nemen  hobo  en  harp  het  over,  gevolgd  door  de  violen,  tot  slot  door  de  hoorn  en  andere  blazers onder pizzicati van de strijkers.  

 

De jonge prins en prinses, lieflijke Andantino allegretto 

Dan  volgt  een  fanfare  van  trombones  en  trompetten,  verderop zelfs in briljant marsritme. De klarinet, dwarsfluit en  weer de fagot soleren er op los. Het deel eindigt in een en al  uitbundigheid. Sjachriar vindt het een kostelijk verhaal.                          

  4.

Feest  in  Bagdad,  De  Zee,  Schipbreuk,  Finale  (Allegro  Molto — Vivo — Allegro non troppo maestoso)  Sjachriar  is  in  een  woedende  bui  en  Scheherazade  moet  het  ergste  vrezen.  Maar  ze  weet  de  Sultan  in  te  pakken  met  een  sprookje  mooier  dan  in  alle  voorafgaande  1000  nachten.  Het  gaat  weer  over  Sindbad,  de  zeeman.  Die  keert  terug  van  zijn  reizen over de zee en woont festiviteiten (wilde dansen in het  Vivo) bij op de markt van de stad Bagdad.    

Exotisch oosters thema in Vivo van het vierde deel 

Sheherazade    3.

De  jonge  prins  en  de  jonge  prinses  (Andantino  quasi  allegretto  ‐  Pochissimo  più  mosso  —  Come  prima  —  Pochissimo più animato)  Het  Andantino  quasi  Allegretto  symboliseert  de  liefde  die  ontstaat  tussen  de  jonge  prins  Ibrahim  en  de  wonderschone  Jemilla.  Het  thema  uit  dit  Andantino  krijgt  in  het  Pochissimo  più  mosso  meer  vaart,  levendigheid,  en  Oosterse  tinten  via  een ritmisch motief op de kleine trom, triangel, tamboerijn en  bekkens.   

 

    Het  genoegen  duurt  niet  lang  want  het  kriebelt  al  weer  bij  Sindbad, hij verlangt opnieuw naar avontuur. Hij trekt de zee  op,  waar  het  schip  stuk  slaat  op  de  rotsen.  In  de  muziek  weerklinkt het opsteken van een storm.  De  finale  van  het  4e  deel  is  helemaal  voor  de  sultane  Scheherazade  die  de  wrede  Sultan  in  haar  macht  krijgt  met  haar  vertelsterkunst.  We  horen  het  thema  van  de  Sultan  steeds  meer  wegzakken  in  de  laagte,  terwijl  enige  octaven  daarboven zachtjes de ijle tonen van de soloviool doorklinken:  Scheherazade  als  triomfator.  Sjachriar  is  helemaal  verkocht.  Weg zijn al zijn tirannieke gevoelens. De sultan en de sultane  leven lang en gelukkig.     Voor  wie  zich  verder  wil  verdiepen  in  de  partituur  van  Scheherazade  is  de  Eulenbergeditie  ter  inzage  op  http://www.dlib.indiana.edu/variations/scores/ahb9985/large /index.html van de William and Gayle Cook Music Library van  de Indiana University School of Music.  Frank Linder 

 

  Meer over:     Graag  willen  wij  ons  even  voorstellen.  Wij  zijn  de  begeleiders  van  het  jeugdensemble:  Katarina  Banusic  en  Sandra  Slotboom. Katarina is de moeder van Matej (V2, viool) en Andre (speelt thuis een beetje piano), Sandra is de moeder van  Cynthia (V2, dwarsfluit), Ilse (V2, fagot), Bart en Koen (geen instrument).     Katarina is dwarsfluitlerares en zingt in een koor (soms dirigeert ze dit koor), Sandra is  pedicure en heeft als kind ook dwarsfluit gespeeld. De hobby’s van Katarina zijn het  koor Anima mea, lezen en sudoku’s oplossen en van Sandra lezen en kaarten maken,  onze  gezamelijke  ‘verplichte’hobby  zijn  natuurlijk  onze  kinderen.  We  vinden  het  gezellig  bij  Viotta,  tijdens  de  repetities  kunnen  we  lekker  bijkletsen  (ook  serieus  natuurlijk). Soms is het wel lastig om met Jac in contact te treden, hij belt het liefst om  11  uur,  maar  ’s  morgens  om  11  uur  zijn  wij  aan  het  werk  en  ’s  avonds  om  11  uur  slapen wij!  ( gelukkig lukt het vaak zat wel om contact te hebben) 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sandra 

 

WAT STAAT ER OP DE LESSENAAR BIJ?    

Wolfgang Amadeus Mozart (1756‐1791):   Symfonie no. 25, KV 183, eerste deel, Allegro con Brio (1773)    Mozart’s 25e symfonie mag dan wel de “Kleine in G‐klein” genoemd worden, deze compositie van  de toen nog maar 17‐jarige componist is beslist zeer volwassen.   Vaak is men geneigd te denken: “Mozart, ach dat doen we er wel eventjes bij”. Dat is de grootste  vergissing  die  men  kan  begaan,  want  Mozart  goed  spelen  is  een  kunst!  Viotta‐2  gaat  die  uitdaging graag aan.      Wolfgang Amadeus Mozart werd op 27 januari 1756 geboren in Salzburg, Oostenrijk. Hij bleek al op jonge leeftijd een  muzikaal  genie.  Hij  overleed  in  1791  op  veel  te  jonge  leeftijd,  slechts  35  jaar  oud.  In  zijn  korte  leven  is  Mozart  heel  productief geweest. Niet alleen is het aantal werken dat hij heeft gecomponeerd talrijk, maar ze zijn daarnaast vaak van  bijzondere kwaliteit, zeg maar rustig meesterwerken.                                                  Eerste maten van Allegro con Brio uit symfonie nr. 25 van      Al op 17‐jarige leeftijd schreef Mozart zijn 25e symfonie, ook wel de “Kleine” in G‐klein genoemd. Dit ter onderscheid van  de beroemde “Grote” 40e symfonie (KV 550) die hij later zou schrijven in dezelfde toonsoort G‐klein. De 25e symfonie is  de  eerste  die  Mozart  componeerde  in  de  mineurstemming.  Het  is  een  typische  representant  van  de  Sturm  en  Drang  periode. Dat wil zeggen een compact werk vol spanning, opwinding en heftigheid, en met grote contrasten. Opvallend is  de rol van de hoorns.   Sommigen kunnen het zich misschien nog herinneren: bij het concert ter gelegenheid van het 15‐jarig Viotta‐jubileum in  het Concertgebouw Amsterdam in 2004 speelde het toenmalige V2‐ensemble ditzelfde deel uit de symfonie.    Frank Linder 

     

   

WAT STAAT ER OP DE LESSENAAR BIJ?     Felix Mendelssohn Bartholdy (1809‐1847):   Delen uit toneelmuziek bij Midzomernachtsdroom, opus 61 (1843)    Hoewel nog lang geen midzomer geeft Viotta‐3 op het voorjaarsconcert een ‘try‐out’ van een paar  delen  uit  de  muziek  bij  de  Midzomernachtsdroom  van  Felix  Mendelssohn  naar  het  beroemde  toneelstuk  van  Shakespeare.  We  horen  dan  o.a.  Lied  van  de  Elfen  en  Opkomst  en  Dans  van  de  clowns. Op het ‘zomerconcert’ in juni wordt dit programma nog eens herhaald.                         De componist Felix Mendelssohn is geen lang leven beschoren geweest. Hij is maar 38 jaar geworden. Toch heeft hij ons  in  dat  korte  leven  een  grote  verscheidenheid  aan  beeldschone  muziekstukken  van  zeer  hoge  kwaliteit  nagelaten.  Een  voorbeeld  is  de  toneelmuziek  bij  de  Midzomernachtsdroom  naar  het  scenario  van  de  toneelschrijver  William  Shakespeare.   In  1826  schreef  hij  de  ouverture  tot  de  Midzomernachtsdroom,  nog  maar  17  jaar  oud!  Echter,  op  verzoek  van  de  Pruisische  koning  Frederik  Willem  de  Vierde  voegde  hij  daar  16  jaar  later  nog  een  aantal  delen  toe,  waaronder  de  Elfenmars, Dans van de Clowns en natuurlijk de bekende Bruiloftsmars bij het huwelijk van hertog Theseus van Athene  met Hippolyta, koningin der Amazonen. De muziek ademt de sprookjessfeer uit de feeën‐ en elfenwereld van Elfenkoning  Oberon en Elfenvorstin Titiana. Op het toneel verschijnt de ondeugende kabouter Puck die stiekempjes toversap druppelt  in de ogen van o.a. Titiana en Spoel, Hermia en Lysander die daardoor spontaan verliefd op elkaar raken.  Frank Linder     

                    Sfeertekening van de Midzomernachtsdroom                Elfenkoning Oberon en Elfenkoningin Titiana 

 

  Viotta Jeugdensemble in Bussum op 21 maart.   

Viotta Jeugdensemble speelt 21 maart in 't Spant te Bussum ter gelegenheid van Wereld Downsyndroomdag. Deze dag  wordt voor de derde keer in Nederland gehouden en het is niet voor niets dat dit op 21 maart gebeurt: de oorzaak van  het Downsyndroom zit in het 3‐voudig aanwezig zijn van het 21e chromosoom.    Deze eerste lentedag is wereldwijd 'World Downsyndrome Awareness Day' en staat voor 2008 in het teken van de  culturele beleving. Er zullen dan ook optredens zijn van mensen met Downsyndroom die een bijzonder talent hebben,  zoals Sujeet Desai uit New York, die zes verschillende instrumenten bespeelt (waaronder klarinet, viool en piano) op een  vrij hoog niveau.  Daarnaast geeft ons eigen Viotta jeugdensemble acte de présence. Ook het jeugdensemble weet kinderen met  Downsyndroom een plekje te bieden.  Op het programma staat ook een grote expositie van schilderijen, foto's en andere  beeldende kunsten van mensen met Downsyndroom, in samenwerking met Very Special Arts Nederland. Daarnaast is er  ruimte voor het gesproken woord in de vorm van gedichten die voor en door mensen met Downsyndroom worden  geschreven én voorgedragen.  We hopen dat jullie allemaal komen en zoveel mogelijk fans (opa's en oma's en andere familie en vrienden) meenemen  naar deze spetterende dag in Bussum!  

   

Wat is de beste leeftijd om te beginnen met muziekonderwijs?  Muziekspeeltuin en Muziek in Beweging voor kinderen vanaf drie.    Kinderen beginnen tegenwoordig steeds jonger met muziekonderwijs. En dat dit ook heel goed voor ze is weten we. Er  zijn genoeg sites bijvoorbeeld over muziek en intelligentie. Maar niet alle kinderen van drie, vier of vijf jaar zijn al toe aan  een echte instrumentale les. Toch kunnen ze dan al wel heel veel leren en ook heel veel plezier hebben aan samen of  alleen muziek maken.  Voor  deze  groep  kinderen  start  ik  in  September  2008  op  het  Koorenhuis  een  nieuwe  cursus.  Hier  worden  veel  ritmes,  liedjes,  dansjes  en  rijmpjes  geleerd  maar  ook  toonladders  en  drieklanken.  Heel  belangrijk  in  deze  cursus  zijn  ook  de  spelletjes: “oefeningen” voor de coördinatie en de fijne motoriek, gebaseerd op de instrumentale technieken. Met deze  manier van lesgeven wordt in Italië al dertig jaar gewerkt en de resultaten zijn daar verbluffend! De “ Musical Garden:  Children’s  Music  Laboratory”  is  in  Turijn  de  startplek  voor  de  muziekles.    Op  het  Koorenhuis  blijft  de  naam  gewoon  Muziekspeeltuin en Muziek in Beweging maar de lessen die ik geef hebben een nieuwe lesinhoud en een nieuw pakket  aan  ritme‐instrumentjes.  Deze  gaan  ook  mee  naar  huis  zodat  er  thuis  ook  gemusiceerd  kan  worden.  Bij  de  les  is  een  ouder aanwezig.  Deze lessen geven kinderen (vanaf 3 jaar) een goede basis voor later te starten instrumentale lessen. We weten toch hoe  belangrijk muziek maken is?  Meer informatie? Vraag me maar.    Inge Reinders, (dirigent V3)     

En Accord, een succesverhaal van ex Viotters.  In 1998 richtten vier Viotta‐leden  met een passie voor kamermuziek (Ilka van der Plas, Liesbeth Praat, Rosalinde Kluck en  Karel Bredenhorst) het EnAccord Strijkkwartet op. Het ensemble heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een ensemble dat  getypeerd wordt als ambitieus, veelzijdig en behorend tot de nieuwe generatie succesvolle Nederlandse strijkkwartetten.  Tussen  2003  en  2006  volgde  het  EnAccord  Kwartet  de  deeltijdopleiding  aan  de  Nederlandse  StrijkKwartet  Academie.  Naast  lessen  van  Stefan  Metz  volgde  het  kwartet  masterclasses  bij  leden  van  gerenommeerde  kwartetten,  zoals  het  Borodin  Kwartet,  Amadeus  Kwartet  en  Julliard  Kwartet.  In  2004  werd  het  kwartet  uitgenodigd  om  een  masterclass  bij  Cristoph Coin van Quatuor Mosaïques te volgen in de Kleine Zaal van  het Concertgebouw. Het kwartet nam meerdere  malen deel aan het Orlando kamermuziek Festival als masterclasskwartet en volgde een zomercursus in Nordhorn bij Ilan  Gronich. Vanaf 2006 zijn Peter Brunt en Ferdinand Erblich de vaste docenten van het EnAccord Kwartet.    Het EnAccord Strijkkwartet won prijzen bij het Prinses Christina Concours (1999, 2000) en bij het internationale Charles  Hennen Concours (2001, 2005). Tijdens de finale van het Vriendenkrans Concours 2007 werd het kwartet winnaar van de  Gouden Lier Prijs en de Pasman Studiebeurs. Het EnAccord Kwartet werkt aan een zo gevarieerd mogelijk repertoire. Zij  werden gecoacht door Steve Reich voor uitvoering van diens ‘Triple Quartet’, verzorgden de première van Marijn Simons’  Derde Strijkkwartet en werden geselecteerd om in april 2007 een intensieve cursus te volgen in New York bij het Kronos  Quartet,  met  werken  die  voor  Kronos  gecomponeerd  zijn.  Het  kwartet  werkte  in  kwintetvorm  samen  met  altisten  Ferdinand Erblich en Hartmut Rohde en klarinettisten Frank van den Brink en Walter Boeijkens. Zij speelden octet met  het Roemeense Tiberius Kwartet en het Rubens Kwartet.    In oktober 2006 maakte het EnAccord Kwartet een tour langs elf belangrijke kamermuziekpodia in Nederland in de serie  ‘Het  Debuut’.  Zij  waren  bij  diverse  festivals  te  horen,  zoals  het  Grachtenfestival,  het  Kamermuziekfestival  van  Janine  Jansen,  het  Cross‐Linx  Festival  en  Festival  Classique  in  Den  Haag.  Naast  een  drukke  concert‐agenda  in  eigen  land,  treedt  het  EnAccord Kwartet regelmatig op in het buitenland. Zij speelden in  Amman, Genève en Istanbul, en traden op in Carnegie Hall, New  York.  Op  17  februari  2008  was  EnAccord  te  zien  en  beluisten  in  het  tv  programma  Vrije  Geluiden  van  de  VPRO,  waar  zij  een  deel  uit  Claude  Debussy's  String  Quartet  opus  10  en  Bela  Bartóks  Strijkkwartet nr.3 lieten horen.   Van  de  huidige  leden  van  EnAccord    (  Ilka  van  der  Plas,  viool;  Helena  Druwé,  viool;  Rosalinde  Kluck,  altviool  en  Mette  Seidel,  cello) heeft alleen Helena Druwé geen Viotta verleden.  Een oud knipsel, niet meer tot een bepaalde krant te herleiden:   

Knipsel :  bron niet te achterhalen                                               

                          Terecht belichten we in de Nootzakelijk de  mooie en aangename kanten van  muciseren. Successen, zoals die van  EnAccord brengen we graag voor het  voetlicht en we staan stil bij Viotta leden  die in de prijzen vallen.    Ten onrechte zou de indruk kunnen worden  gewekt, dat een keuze voor ‘het vak’ bij  voldoende inzet altijd in een mooie  muziekcarrière zal resulteren. Niet om te  ontmoedigen, maar wèl om bij te dragen  aan realiteitszin op dat punt, hebben we  het hiernaast geplaatste artikel uit de  Volkskrant overgenomen.    De redactie.   

Concert Viotta Jeugdorkest in het Stadstheater, Zoetermeer    Zoetermeer viert haar 100 jarig bestaan. Dat wordt luister bijgezet met een veelheid aan evenementen die door het jaar  heen worden georganiseerd. Op initiatief van Jongerius Bakker uit Zoetermeer (dezelfde die bij elke Viotta‐tournee voor  een heerlijk ontbijt zorgt op de eerste reisdag) werd het Viotta Jeugdorkest gevraagd een concert te verzorgen in het   Stadstheater.  Na professionele vooraankondigingen, via een huis‐aan‐huis verspreid Zoetermeer 1000 programmablad,  fraaie kleuren affiches en opwekkende convocaties in plaatselijke en regionale media, was het op 9 maart zover.    Het Stadstheater bood een ruim podium. Het is in de eerste  plaats als theater ontworpen, niet als concertzaal. Het  podium is dan door middel van lange donkere gordijnen  gescheiden van de omliggende ruimte, waar technische  apparatuur, podiumdelen en requisiten voor toneel staan  opgesteld. Dat deed meteen het ergste vermoeden voor  wat betreft de accoustiek in deze zaal. Verrassing! In dat  probleem bleek op vernuftige wijze te zijn voorzien met een  technische oplossing. In de zaal hangt een aantal  microfoons, die het geluid dat op het podium wordt  geproduceerd opvangen. Dat wordt met een kleine  (instelbare) vertraging naar vier speakers geleid, die voor  de gordijnen aan de achterkant van het podium hangen. Zo  wordt enige nagalm / ruimte in het geluid gecreëerd. Het  resultaat klonk heel natuurlijk.     Matige accoustiek zou dus geen excuus kunnen vormen  voor een matige resensie. Hetzelfde gold voor de opkomst  van publiek. Toegegeven, de zaal was niet vol, maar goed  gevuld was ‘ie zeker. Zowel de zaal als het balcon waren  geanimeerd gevuld, en dit keer met een overwegend  vreemd publiek (niet alleen de gewaardeerde, trouwe Viota  aanhang), onder wie de burgemeester van Zoetermeer,  enkele wethouders met hun gezin en raadsleden. Kortom  aan Zoetermeerse kant was ruimschoots aan alle  randvoorwaarden voldaan voor een geslaagd concert.  Hieronder een foto‐impressie, wat krantenknipsels en      uitspraken na afloop van het concert.    Gé Klinkhamer     

inspeelrepetitie 

 

 

                                                            

 

  “Ik was eerder burgemeester van Ridderkerk. Daar hadden we ook een jeugdorkest. De vergelijking met dat orkest gaat echter absoluut niet op. Dit is duidelijk de eredivisie.”                                                                                            “Dit orkest had echt

een stampvolle zaal verdiend!”      

“Die Emmy bezorgt je gewoonweg kippevel”

                              <         < << misverstandje!!               <                                                             De Weekkrant/Streekblad >>  14 maart 2008                                                                                                                                                                                                                

   Nieuwsblad  Zoetermeer                 13/2:   

 

 

 

 

 

 

 

    Viotta Jeugdorkest

 

 

   

                                                                                                       steelt harten                    

Dan was er nog het PCC, regionale voorronde en finale West I    Aan de voorronde van het PCC in onze regio deden ongeveer 10 deelnemers mee met een actuele of recente Viotta band.  Vanzelfsprekend viel niet iedereen in de prijzen, maar van degenen die de voorrondes bezochten wedr vernomen, dat de  (ex) Viotters het goed, soms verrassend goed, deden.  Helaas moest ik mij beperken tot een bezoek aan de regionale finale,  zondag 16 maart. Daar zag was ik getuige van een  serie spetterende optredens. Tjonge wat een hoog niveau. En wat ontzettend leuk, daar dan toch ook weer een aantal  vertrouwde gezichten op het podium te zien. En Hoe!!    Raphaëlla Engelsberg en Maria Chiarizia (afscheid van Viotta tijdens laatste tournee) maakten indruk met hun vertolking  van een deel uit de Sonate voor twee violen van S. Prokovjev. Later op de avond werd hen door de laureaten jury  de  wisseltrofee toegekend; een gestyleerd, loodzwaar en wel grappig beeldje van een (groene) olifant. Burgemeester  Opstelten reikte die trofee uit.   

  Bernadette Wijnhamer (ensemble) en haar broer Patrick speelden niet in de finale, maar werden wel naar het podium  geroepen om een eervolle vermelding in ontvangst te nemen.  Sebastiaan Kemner (trombone orkest) ontving een  aanmoedigingsprijs.                                             

Emmy Storms en Vera Kooper (die in november met het orkest een solo concert uitvoerde) vonden elkaar helemaal in het  allerlaatste optrden voor de pauze. Hun uitvoering van het vierde deel van de Sonate in A voor viool en piano van C.  Franck was overweldigend. De jury gebruikte daar andere woorden voor, maar kwam terecht uit op toekenning van een  eerste prijs in de de zwaarste categorie. Emmy en Vera werden daarmee ook toegelaten tot de ‘Dag der Genomineerden’  (te vergelijken met een landelijke halve finale) die op 5 april plaatsvindt.   

                                         

 

Gewoontegetrouw werd aan een van de finalisten de Viotta prijs toegekend; een solo optreden met het Viotta  Jeugdorkest. Dit keer ging die prijs naar Dana Zemtsov, altviool.  Dana ging ook door naar de ‘Dag der Genomineerden’.  Dana is 15 jaar oud. Ze zit op school op het Rijnlands Lyceum in Wassenaar en studeert altviool aan het Koninklijk  Conservatorium in Den Haag. Zij speelde een bewerking van Il Carnevale di Venezia van Paganini en slaagde erin de  humor in die compositie ook aan de zaal over te brengen. Knap werk! We zullen Dana volgend seizoen nader leren  kennen!                                     

Stevige korting voor leden van Viotta en hun introducé  bij de ‘Dag der Genomineerden’ op zaterdag 5 april aanstaande.    De ‘Dag der Genomineerden’ van het PCC wordt altijd georganiseerd in het Provinciehuis van de provincie Zuid‐Holland,  het grote gebouw pal achter het HML. Op 5 april strijden Emmy en Vera en onze toekomstige soliste Dana daar om  toelating tot de landelijke finale van het PCC. Het zou natuurlijk prachtig zijn als veel Viotta leden hen dan met hun  aanwezigheid morele steun verlenen. Een struikelblok zou dan de prijs van het toegangsbewijs ( € 13,‐) kunnen zijn.  Daar is een oplossing voor gevonden. Het PCC verleent leden van Viotta op vertoon van een speciale uitnodiging, die via  de orkestbegeleiders te verkrijgen is,  een aanzienlijke korting. In plaats van € 13,‐ betaal je slechts € 2,50 per persoon  (maximaal 3 personen per uitnodiging). Een toegangsbewijs is gedurende één dagdeel van het programma geldig.    Zorg dat je er bij bent de 5e. Voor het geld hoef je het niet meer te laten!   

En, ………. er was er een jarig hoera, hoera!