Doelmatigheid van tabaksontmoedigingsbeleid gespecificeerd naar sociaal economische status: evaluatie van vergoedingen en accijnzen
1
Eelco Over Talitha Feenstra Boukje van Gelder
Tabaksmaatregelen 2011 1. Vergoeding van farmacotherapeutische hulpmiddelen in 2011, naast gedrag ondersteunende hulp 2. Accijnsverhoging 1 maart 2011 leidde tot 5% stijging van de totale prijs (~0.25€/pakje) Beide maatregelen hebben potentie om gezondheidsverschillen tussen lage en hoge SES te verminderen
2
Gezondheidsverschillen Mensen met lage SES … ● zijn minder gezond ● roken meer ● hebben lagere levensverwachting
28% van de Nederlandse bevolking rookt: laagopgeleiden 32%, hoogopgeleiden 22%
3
Onderzoeksvragen 1. Worden de gezondheidsverschillen tussen lage en hoge SES verkleind door accijnsverhoging en/of vergoedingen? 2. Zijn deze maatregelen kosteneffectief?
Methode Chronische Ziekten Model (RIVM): ● 20 ziekten, 13 gerelateerd aan roken ● Relatieve risico’s afhankelijk van rookstatus, SES (opleidingsniveau), leeftijd en geslacht ● Relatieve risico’s nemen voor stoppers geleidelijk af naar niveau nooit-rokers, afhankelijk van ziekte
5
Methode Sociaaleconomische status (SES) ● Opleiding (Chronische Ziekten Model) – Lagere school – VMBO – HAVO/VWO/MBO – HBO/UNI ● Inkomen – Quantielen Prijselasticiteit uit literatuur omgerekend naar elasticiteit op basis van opleiding 6
Methode ● “Accijnsverhoging” is gebaseerd op prijselasticiteit uit de literatuur: voor “opleiding” zijn de verschillen klein, voor “inkomen” groter. – Prijselasticiteit: -0.124, -0.099, -0.083, -0.067
● “Vergoedingen” zijn doorgerekend op basis van pilot Regioplan/Agis: 60% declareert, ongeacht opleiding. Een kwart doet elk jaar een stoppoging. – Hulpmiddelen: telefonische coaching, nicotinevervangers, bupropion, groepstraining, en varenicline – Relatieve risico’s uit meta-analyses voor elk hulpmiddel 7
Resultaten (gezondheidsverschillen) na 5 jaar implementatie
Maatregel Laagste Lage SES SES Extra stoppers:
accijns vergoeding
QALYs per stopper: QALYs per roker:
8
accijns vergoeding
Hoge SES
Hoogste SES
0.034%
0.035%
0.035%
0.031%
1.5%
1.8%
2.1%
2.3%
0.64
0.67
0.69
0.89
0.00023 0.00024 0.00025
0.00029
0.0089
0.012
0.014
0.019
Resultaten (kosteneffectiviteit) na 5 jaar implementatie
Maatregel Laagste Lage SES SES
Hoge SES
Hoogste SES
Kosten (mln)
accijns
1,0
1,1
1,1
0,6
vergoeding
160
212
231
124
QALYs:
accijns
160
220
250
140
vergoeding
6.280
10.790
13.860
9.450
Kosten per accijns QALY: vergoeding
6100
5200
4300
4500
25.400
19.600
16.600
13.100
9
Resultaten
Stopleeftijd Laagste Lage SES SES
Hoge SES
Hoogste SES
Gewonnen levensjaren
30
1.6
1.6
1.7
2.1
60
0.9
1.0
1.1
1.4
Gewonnen QALYs
30
1.4
1.3
1.4
1.7
60
0.7
0.7
0.8
1.0
10
Samenvattend: ● Beide maatregelen zijn kosteneffectief ● Accijns meer dan vergoedingen ● Beide maatregelen leveren gezondheidswinst op ● Vergoedingen meer dan accijns ● Accijns verkleint de gezondheidsverschillen meer ● Een hoogopgeleide heeft een grotere te verwachten gezondheidswinst dan een laagopgeleide door te stoppen met roken
11
Gezondheidsverschillen substantieel verkleinen:
• Niet alleen roken aanpakken • Accijnzen drastisch omhoog • Gebruik hulpmiddelen bij lage SES omhoog
Policy (abbreviation)
Effectiveness (relative risk for # of quitters at 12 months)
Number of participants (percentage of smokers)
Costs per participant (Euro 2008)
Description
Reference case
1.00
100%
0
No additional policy
Telephone counseling (TC)
1.26 [42]
lowest: 0.00% low: 0.03% high: 0.00% highest: 0.24%
194
Pro-active telephone counseling during quit attempt
Nicotine replacement therapy (NRT)
1.44 [41]
lowest: 5.57% low: 5.10% high: 5.28% highest: 5.21%
251
Patches, chewing gum, tablets, pastilles during on average 8 weeks, including two GP visits
Bupropion (BU)
1.61 [39]
lowest: 3.99% low: 4.13% high: 3.27% highest: 3.39%
245
12 weeks twice daily 1 mg bupropion, including two GP visits
BU +NRT
1.71 [39]
lowest: 0.72% low: 0.65% high: 1.17% highest: 0.84%
441
Bupropion in combination with nicotine replacement therapy, including two GP visits
Group training (GT)
1.74 [40]
lowest: 0.24% low: 0.24% high: 0.47% highest: 0.98%
171
9 times 90 minutes group training during quit attempt, including one GP visit
Varenicline (VAR)
1.99 [38]
lowest: 4.47% low: 4.83% high: 4.52% highest: 4.23%
302
12 weeks twice daily 1 mg varenicline, including two GP visits
Tax increase
Price elasticity of cessation. lowest: 0.124 low: 0.099 high: 0.083 highest: 0.067
100%
0
Tobacco tax increase of €0.25 per pack
