EDUCATIE IN HET ZUIDERZEE MUSEUM

EDUCATIE IN HET ZUIDERZEE MUSEUM Basisonderwijs Voortgezet onderwijs

1

2

INHOUD

Proef, voel, ruik, zie, hoor en doe!

4

Algemene informatie 5 In een notendop 6 Basisonderwijs 9 Voortgezet onderwijs 16

3

PROEF, VOEL, RUIK, ZIE, HOOR EN DOE!

Leren is in het Zuiderzeemuseum een dynamisch begrip. In alle aspecten van het museum is het voelbaar: de geur van het visroken, schrijven met een kroontjespen in de klas uit 1930, een gesprek met de ambachtsman. Alle zintuigen worden aangesproken en ervaren de cultuurhistorische geschiedenis. In het Zuiderzeemuseum leer je samen en ervaren leerlingen met hoofd, hart en handen. Ons educatieve aanbod richt zich op kunst, cultuur en erfgoed rondom het voormalige Zuiderzeegebied en het huidige en toekomstige IJsselmeergebied. De programma’s sluiten aan bij de kerndoelen van het basis- en voortgezet onderwijs en hebben raakvlakken met uiteenlopende vakken als geschiedenis, aardrijkskunde en CKV. Verhaal van een rijke cultuur In 1932 sloot de Afsluitdijk de Zuiderzee af en kregen de twee binnenmeren de naam IJsselmeer en Markermeer; het gedeelte buiten de dijk hoorde voortaan bij de Waddenzee. Het Zuiderzeemuseum richt zich op de geschiedenis, actualiteit en toekomst van dit gebied. De thema’s water, ambacht en gemeenschappen staan centraal. In het buitenmuseum met historische gebouwen en het binnenmuseum met thematische tentoonstellingen wordt dit verhaal zichtbaar gemaakt. Een bezoek aan het Zuiderzeemuseum is een reis in de tijd. Een reis waarbij leerlingen kennis maken met ons verleden en ontdekken hoe ze het heden hiermee kunnen verbinden. Buitenmuseum In het openluchtgedeelte van het museum staan authentieke panden uit het voormalige Zuiderzeegebied, zoals een kerk, een visrokerij, winkels en woonhuizen uit de vissersdorpen. Medewerkers en vrijwilligers tonen historische ambachten en het dagelijks leven van begin vorige eeuw. Iedereen kan spelenderwijs kennis maken met de handvaardigheden van toen en nu. Een aantal presentaties biedt een moderne interpretatie van traditionele technieken, materialen en thema’s. Binnenmuseum Het binnenmuseum is de schatkamer van de Zuiderzee. Afwisselende tentoonstellingen tonen de rijke collectie van het museum in een actuele context. Zo krijgt het Zuiderzeeverhaal ook vandaag betekenis. Met historie, fotografie, streekdrachten en design biedt het binnenmuseum voor ieder wat wils.

4

ALGEMENE INFORMATIE

Vervoer Vervoer van 2 april t/m 26 oktober 2012 Als u de borden ‘Zuiderzeemuseum’ volgt komt u aan bij ons parkeerterrein waar u uw touringcar of auto kunt parkeren (€ 5,00 per dag). In het entreepaviljoen ontvangt u bij de kassa de entreekaarten en stapt u aan boord van onze museumferry voor een vaartochtje van ca. 15 minuten naar het buitenmuseum. De kassa’s openen om 09.50 uur en de eerste ferry vertrekt om klokslag 10.00 uur. Daarna op weekdagen elke 22 minuten. Tijdens weekenden, vakanties en feestdagen elke 15 minuten. Om 17.30 uur vaart de laatste ferry van het buitenmuseum naar het entreepaviljoen. Indien u met de trein aan komt in Enkhuizen kunt u ook daar op onze museumferry stappen. Deze vaart van het NS-station door naar onze kassa in het Entreepaviljoen. U kunt het vervoer per touringcar ook reserveren via de afdeling Events van het Zuiderzeemuseum en voldoen met de Cultuurkaart. Vervoer in de winter De maanden november t/m maart is het buitenmuseum gesloten en vaart de museumferry niet. U kunt met uw touringcar of auto rechtstreeks naar het Zuiderzeemuseum. Klik hier voor meer informatie Prijzen Entree basisonderwijs € 5,75 p.p. (leerlingen en begeleiders) Entree voortgezet onderwijs €7,- p.p. (leerlingen en begeleiders) De prijzen van de educatieve programma’s staan in het schema vermeld. Alle kosten voor het voortgezet onderwijs zijn ook te voldoen met de Cultuurkaart. Eten en drinken Ook zo’n trek gekregen van al die inspanningen? U kunt de kinderen een bon meegeven om in het museum te besteden. We hebben diverse soorten bonnen die u van te voren bij ons kunnen bestellen. De bonnen liggen dan klaar op de dag van uw bezoek: - Ambachtelijke krentenbol € 1,00 p.s. - Vers stuks fruit € 0,80 p.s. - Frites met mayonaise € 1,90 p.s. - Pakje drinken € 1,00 p.s. - Waterijsje € 0,80 p.s. - Stroopsoldaatje, duimdrop én zoethout € 1,75 p.s. Deze aanbiedingen zijn alleen geldig als u ze vooraf bestelt bij de afdeling Events.

5

IN EEN NOTENDOP

Onderstaand schema geeft een beknopt overzicht van onze educatieve programma’s voor het basis- en voortgezet onderwijs. Verderop in de brochure vindt u een uitgebreide beschrijving per programma.

BASISONDERWIJS Programma

Groep

Doel

De Poepdoos

1-3

Anton vangt een vis

1-3

Nieuw Het Grote Waterexperiment

1-4

Schoolrondleiding

1-8

Verkleedkast

Nieuw Watertoppers

Leven als een Stadskind

3-8

4-6

4-6

Kosten

Aantal leerlingen en schoolbegeleiders

Duur

Te boeken

Kinderen op actieve 59,manier in aanraking per klas laten komen met het leven van mens en dier op de boerderij rond 1920

Maximaal 30 leerlingen per programma Minimaal 3 schoolbegeleiders per klas

1,5 uur

van 1 mei tot en met 26 oktober 2012

Kinderen op een speelse 59,manier kennis laten per klas maken met het leven van vroeger en inzicht geven in wat een boek is en wat je ermee kunt doen

Maximaal 30 leerlingen per programma

1,5 uur

Van 2 april tot en met 26 oktober 2012

Leerlingen maken spelenderwijs kennis met de eigenschappen van water, watergebruik en waterveiligheid dichtbij huis, vroeger en nu

59,per klas


1,5 uur


Leerlingen op speelse wijze inzicht geven in het leven in Nederland circa 100 jaar geleden

59,per klas

1 uur

Hele jaar

1,5 uur

Hele jaar

1,5 uur


1,5 uur


Minimaal 2 schoolbegeleiders per klas


Maximaal 30 leerlingen per gids Minimaal 2 schoolbegeleiders per klas

Leerlingen kennis laten 59,maken met de tradition- per klas ele klederdrachten van de Zuiderzee en het verband met hedendaagse kleding en mode in Nederland


Leerlingen maken op actieve manier kennis met de strijd tegen het water en waterveiligheid in Nederland, vroeger en nu


59,per klas



Kinderen op een speelse 59,manier in contact brenper klas gen met het leven in de stad aan het begin van de vorige eeuw

6


Programma

Groep

Doel

Kosten


Duur

Te boeken

Stukjes van het verleden

4-8

Kinderen op een zelfstandige en actieve wijze kennis laten maken met diverse gewoontes en gebruiken rond de Zuiderzee

1,per boekje


1,5 uur


Kinderen door middel van een rollenspel en werklessen inzicht geven in de verschillen tussen naar school gaan nu en in 1930

59,per klas

1 uur

Hele jaar

Kinderen op een actieve manier kennis laten maken met en inzicht geven in het leven in de prehistorie

79,per klas

Halve dag


Anders naar een object kijken, stimuleert kinderen om dagelijkse aspecten op een nieuwe manier te zien en hun ideeën direct vorm te geven

199,per klas

1,5 uur

Hele jaar

Leerlingen op speelse wijze informeren over de risico’s en keuzes bij een overstroming

59,per klas

1,5 uur


Leerlingen maken spelenderwijs kennis met de traditionele ambachten uit het Zuiderzeegebied

59,per klas

2,5 uur


De klas uit 1930

Leven in de Bronstijd

Van Klomp tot Kunst

Nieuw Evacuatie

Aan het werk

4-8

4-8

6-8

7-8

7-8



Maximaal 6 groepjes van 5 leerlingen per programma Per groepje 1 schoolbegeleider Maximaal 30 leerlingen per workshop Minimaal 2 schoolbegeleiders per klas


7

Maximaal 30 leerlingen Minimaal 6 schoolbegeleiders per klas

VOORTGEZET ONDERWIJS Programma

Leerjaar

Doel

Reis in de Tijd

1-2 vmbo,havo,vwo 3-4 praktijkonderwijs

Nieuw Evacuatie

Kosten


Duur

Te boeken

Leerlingen een indruk 59,- per klas geven van de harde leefomstandigheden in Nederland circa 100 jaar geleden

Maximaal 30 2 uur leerlingen per programma Minimaal 2 schoolbegeleiders per klas


Leerjaar 1

Leerlingen op speelse wijze informeren over de risico’s en keuzes bij een overstroming

59,- per klas

Maximaal 30 1,5 uur leerlingen per programma Minimaal 3 schoolbegeleiders per klas


Schoolrondleiding

Alle leerjaren

Leerlingen op speelse wijze inzicht geven in het leven in Nederland circa 100 jaar geleden

59,- per klas

Maximaal 30 leer- 1 uur lingen per gids Minimaal 2 schoolbegeleiders per klas

Hele jaar

Aan het werk

Klas 1-2 VMBO, Havo en Vwo

Leerlingen maken spelenderwijs kennis met de traditionele ambachten uit het Zuiderzeegebied

59,- per klas

Maximaal 30 2,5 uur leerlingen Minimaal 4 schoolbegeleiders per klas


Van Kampen tot Hoorn

1-4 vmbo,havo,vwo

Leerlingen op speelse en actieve wijze kennis laten maken met het leven aan de Zuiderzee

1,- per boekje



Van Klomp tot Kunst

Leerjaar 1

Anders naar een object kijken, stimuleert kinderen om dagelijkse aspecten op een nieuwe manier te zien en hun ideeën direct vorm te geven

199,- per groep

Maximaal 20 leerlingen per workshop

Hele jaar

1,5 uur


Water

1-2 havo,vwo 3-4 vmbo

Door middel van eigen Lespakket onderzoek leerlingen beeenmalig wust maken van de functie €59,van water in Nederland rond 1920 en dat vergelijken met de huidige situatie

Maximaal 30 1 leerlingen per dagdeel programma Minimaal 3 schoolbegeleiders per klas


Wonen en Werken rondom de Zuiderzee

1-2 havo,vwo 3-4 vmbo

Door middel van zelfstandig onderzoek leerlingen inzicht geven in historische, demografische en economische aspecten van Nederland rond 1900

Lespakket eenmalig €59,-

Maximaal 30 1 leerlingen per dagdeel programma Minimaal 3 schoolbegeleiders per klas


Nieuw Help! Het water stijgt

2-3 vmbo, havo, vwo

Leerlingen maken op actieve wijze kennis met de strijd tegen het water en waterveiligheid in Nederland, vroeger en nu

59,- per klas



8

programma’s BASIS ONDERWIJS

9

DE POEPDOOS (GROEP 1-3) Een eeuw geleden zag het leven op de boerderij er heel anders uit dan nu. Dit programma gaat over het leven van mens en dier op de boerderij in die tijd. Wat voor werk deden een boer en boerin? En hoe leefden zij en hun kinderen op de boerderij? Welke dieren waren er, wat aten ze en… wat poepten ze? In het museum: • Introductie in oude Friese boerderij. • Vraag- en antwoordspel over dieren op de boerderij. • Houten dieren op stal zetten. • Zoeken van het juiste dier bij de poep. •W andeling rondom de boerderij en langs de echte dieren in het buitenmuseum. •B ekijken van de keuken in het voorhuis, spelen met huishoudelijke spullen van vroeger en een poppenhuis inrichten. • Passende afsluiting met een liedje of een kringspel. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoelen 40, 41, 51

NIEUW: HET GROTE WATEREXPERIMENT (GROEP 1-4) Droge Voeten in Noord-Holland Water is overal om ons heen: thuis komt het uit de kraan, buiten komt het uit de lucht vallen en zit het in de sloot. Maar wat is water eigenlijk? Wat ‘doet’ water en wat kun je er zelf allemaal mee doen? En hoe zorg je ervoor dat je veilig bent als je bij het water speelt? “Pas op voor de watergeest”, zeiden moeders dan vroeger tegen hun kinderen als ze te dicht bij de waterput of de sloot kwamen. Maar hoe zorgen je ouders er nu voor dat je veilig kunt spelen in de buurt van het water? In Het Grote Waterexperiment ontdekken leerlingen in het buitenmuseum de eigenschappen van water, het watergebruik en de waterveiligheid dichtbij huis. Dit programma wordt ontwikkeld in het kader van het Jaar van het Water in samenwerking met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Belevenisonderwijs, MEC De Witte Schuur en OBD Noordwest.

In het museum: Samen met de gids gaan leerlingen op zoek naar water in het buitenmuseum en ondernemen ze allerlei wateractiviteiten. Alle groepen: • Water uit de regenbak halen en met twee emmertjes water op stap • Op bezoek in een oud woonhuis: water uit de regenbak vergelijken met kraanwater; limonade drinken, water pompen, op de ouderwetse manier afwassen • Wedstrijdje ‘juk met emmers water dragen’, voelen hoe zwaar water is; • Op de ouderwetse manier wassen, uitwringen en ophangen; Extra groep 3-4: • Wandelen op de dijk en langs de molen; • Zelf aan een vijzel draaien en zo water omhoog schroeven; • De diepte van slootjes meten en vergelijken met je eigen lengte. • Dieren redden uit het natte weiland. De leerlingen dragen gedurende activiteiten bij het water zwemvestjes. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Nederlands, kerndoel 1, leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoelen 48 en 51, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoel 54

10

ANTON VANGT EEN VIS (GROEP 1-3) Dit boek uit de bekende Gouden Boekjesserie speelt zich af in het Zuiderzeemuseum. De kinderen stappen hier letterlijk in de wereld van het boek, de wereld van Jan en Floortje. Van hun opa krijgen Jan en Floortje een tamme aalscholver. Ze noemen hem Anton. Als Anton een vis gevangen heeft, gaan de kinderen het hele dorp met hem door. Wat vinden de smid, de zeilmaker, de nettenboeter en de scheepstimmerman daar nu van? Aan de hand van het boekje worden kleuters met een actief voorlees- en tekenprogramma meegenomen op pad door het buitenmuseum. Tenslotte mogen zij hun eigen Gouden Boekje maken. In het museum: •D e gids leest het verhaal ‘Anton vangt een vis’ voor, met behulp van originele tekeningen en drukproeven. Zo leren de kinderen meteen hoe een boek wordt gemaakt. •R ondwandeling langs plekjes die model hebben gestaan voor het verhaal. • K leuren, tekenen en schrijven van een eigen Gouden Boekje, met werkmateriaal van het museum en geïnspireerd door het verhaal en de rondleiding. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Nederlands, kerndoel 9, leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoel 52, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoelen 54, 55 en 56

SCHOOLRONDLEIDING (GROEP 1-8) Het buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum staat vol met authentieke panden uit het voormalig Zuiderzeegebied, zoals een kerk, een school, een visrokerij en vele woonhuizen. Achter elk pand schuilt een verborgen verhaal dat alleen onze museumgidsen kennen. Tijdens een rondleiding neemt de gids de leerlingen mee op een reis door de tijd en vertelt hen verhalen over het leven van 100 jaar geleden. In het museum: Een gids leidt uw groep door het buitenmuseum en vertelt verhalen over het leven rond de Zuiderzee. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoelen 40, 41, 44, 47, 48, 50, 51, 52 en 53, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoel 54 en 56

Naast een algemene rondleiding biedt het museum de volgende themarondleidingen: - Ambachten - Schepen - Dieren - Verhalen - Geuren - Visserij - Groen - Waterhuishouding - Kinderliedjes - Wonen - Kleding

11

In het museum: • Interactieve uitleg en film over mode en mode in klederdracht • Verkleden met kleding uit Marken en Volendam • Korte rondleiding door het buitenmuseum • Afsluiting

VERKLEEDKAST (GROEP 3-8) Mode is van alle tijden. Tegenwoordig kennen we dezelfde kleding van China tot Amerika. Vroeger had elk dorp in Nederland zijn eigen mode met eigen gebruiken, vormen, kleuren en geheimen. Warme stoffen voor de winter waren zwaar, dik en donker. In de zomer waren de stoffen lichter, maar moest de kleding wel het hele lichaam bedekken! Wat zijn de geheimen achter deze klederdrachten en hoe voelt het om in zo’n lange rok of wijde broek te lopen?

Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoel 52, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoel 56

LEVEN ALS EEN STADSKIND (GROEP 4-6) Hoe leefde een stadskind aan het begin van de vorige eeuw? Dat komen kinderen tijdens het programma Leven als een stadskind te weten. Ze zien de winkel waar moeder boodschappen deed en ontdekken welke beroepen vaders hadden. Hoe zag een huis van een stadskind eruit? Wat was er te koop in de luxe bakkerij voor een jarige en hoe werd de verjaardagspost bezorgd?

In het museum: • Introductie met oude foto’s. • In vier groepjes op pad door het buitenmuseum. • Schrijven en posten van een briefkaart in het oude postkantoor. • Bij de kruidenier ouderwets snoepgoed kopen, met centen van vroeger. • Bezoek aan de smid en de mandenmaker. • In elkaar zetten van grote puzzels over het leven in de stad. • In de apotheek ‘zwart op wit’ proeven en gapers natekenen. • Bekijken en tekenen van gebouwen langs de stadsgracht. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoel 52

NIEUW: WATERTOPPERS (GROEP 4-6) Droge Voeten in Noord-Holland Nederland is een echt waterland; overal zijn er slootjes, grachten, kanalen, meren en zeeën. Al dat water is erg belangrijk: we gebruiken het om te drinken, koken, wassen, maar ook om er spullen over te vervoeren. En water is leuk! Je kunt er lekker in zwemmen en er heerlijk mee spelen. Maar het water heeft ook minder leuke kanten. Het is belangrijk dat er genoeg water is, maar er kan in Nederland ook wel eens teveel water zijn. En wat doen we dan? In het buitenmuseum gaan de leerlingen de strijd aan met het water en worden ze opgeleid tot echte Watertoppers! Dit programma wordt ontwikkeld in het kader van het Jaar van het Water in samenwerking met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Belevenisonderwijs, MEC De Witte Schuur en OBD Noordwest.

12

In het museum: • Ontvangst en introductie door gids in historische vergaderruimte van het dijkmagazijn. • Op pad door het buitenmuseum en opdrachten uitvoeren voor het Watertopper examen • Handen uit de mouwen voor het praktijkgedeelte: aan een vijzel draaien en water omhoog schroeven, de diepte van sloten meten, dijken bouwen en zandzakken sjouwen. • Afsluiting in dijkmagazijn: uitreiking Watertopper certificaat aan alle leerlingen. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld 44, 45, 47, 48, 50, 51, 52 en 53, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoelen 54, 55 en 56

STUKJES VAN HET VERLEDEN (GROEP 4-8) Tijdens de fotopuzzeltocht ‘Stukjes van het verleden’ maken kinderen kennis met verschillende aspecten van het leven rond de Zuiderzee. Wat is bijvoorbeeld een leugenbank? En waarom zijn de bedsteden zo klein? De puzzeltocht beslaat een groot deel van het buitenmuseum en bestaat uit drie verschillende routes met elk een eigen thema. Hierdoor kunnen uw leerlingen zich over het hele museum verspreiden. In het museum: • Afhalen boekjes bij de kassa. • Al puzzelend lopen door de straten, buurten en panden van het Zuiderzeemuseum. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoelen 51 en 52

DE KLAS UIT 1930 (GROEP 4-8) Vroeger ging het er heel anders aan toe op school. Dat ervaren kinderen als ze plaats nemen in de schoolbankjes van een klaslokaal uit 1930. Ieder kind had voor de schrijfles een kroontjespen en inkt. De manier van lesgeven is in de loop der jaren ook flink veranderd. Dat begon in de negentiende eeuw, toen men in de manier van lesgeven steeds meer rekening ging houden met de belevingswereld van het kind. Om te leren lezen werd gebruik gemaakt van de ‘Aap-Noot-Mies-methode’.

In het museum: • Ontvangst en uitleg op het schoolplein. • Als ‘klas uit 1930’ de school binnengaan. • Via rollenspel uitleg krijgen over de verschillen tussen vroeger en nu. • Volgen van een authentieke rekenles met lei en griffel, een leesles met passende tekst en een schrijfles met kroontjespen en inkt. • Zangles met Oudhollandse liedjes. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Nederlands, kerndoel 9, leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld , kerndoelen 52 en 53

LEVEN IN DE BRONSTIJD (GROEP 4-8) In het museum: •O ntvangst en verhaal ter inleiding op het leven in de bronstijd. • Instructie voor de uit te voeren activiteiten, maken van groepjes en in de bronstijdboerderij een reis naar de Bronstijd maken. • Spinnen van wol tot draden en hoofdbanden vlechten. • Zelf graan malen. • K oekjes bakken en thee zetten zonder elektriciteit of gas.

Uit archeologische opgravingen is bekend dat West-Friesland in de bronstijd relatief dichtbevolkt was. Drieduizend jaar geleden was het leven heel anders dan nu. Veel hulpmiddelen en gereedschappen waar wij tegenwoordig over kunnen beschikken, kenden de mensen toen nog niet. De natuur bood hen echter genoeg materialen om toch een veelzijdige agrarische samenleving te kunnen ontwikkelen.

Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoel 52

13

VAN KLOMP TOT KUNST (GROEP 6-8)

In het museum: •M et de workshopbegeleider bespreken de leerlingen waar je een bestaand voorwerp in kan veranderen als je er een nieuwe vorm aan geeft. Hierna gaan ze aan de slag met de praktijkopdracht. • F acultatief: u kunt zelf de kunst in het buitenmuseum bekijken of een kunstrondleiding boeken met een gids. Kijk hiervoor bij ‘schoolrondleiding’ onder het programmaaanbod. Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoelen 54, 55 en 56

Verschillende Nederlandse en internationaal bekende kunstenaars geven hun interpretaties van het Zuiderzeemuseum, van ‘Farm’ van Studio Job tot een hedendaags Delfts blauw ontwerp van Hugo Kaagman. Ambachten, technieken, materialen en mode uit het verleden, inspireren kunstenaars in het heden. Met een concrete opdracht gaan de kinderen zelf aan de slag. Kunstenaars gebruiken vaak alledaagse voorwerpen en begrippen als uitgangspunt voor hun kunstwerk. In de workshop worden kinderen uitgedaagd zelf iets heel anders van een alledaags voorwerp, een klomp, te maken. Bijvoorbeeld iets dat eruitziet als een luxeartikel, iets dat kan vliegen of waarin je kan wonen. Onder begeleiding gaan de leerlingen aan de slag met onder andere verf, stoffen, glitters, touw en spijkers.

NIEUW: EVACUATIE (GROEP 7-8) Droge Voeten in Noord-Holland De dijk breekt door! Het water spoelt door de straten en het zal niet lang meer duren of ook jouw huis wordt omringd door het water. Om droge voeten te houden moet je naar boven vluchten, naar zolder, of misschien zelfs naar het dak! Wat neem je mee en wat laat je achter? Via een evacuatiespel in het buitenmuseum worden de leerlingen geconfronteerd met wat er allemaal gebeurt als er in Nederland een overstroming plaatsvindt en de beslissingen die ze dan moeten nemen. In een kopie van een huis uit Marken, een huis op palen, worden de leerlingen door een gids ontvangen in een ruimte die is ingericht als een modern huis in het klein: de wind begint te gieren en tegen het huis te slaan, het wordt donker en in de verte is het gebulder van het water te horen. De klok begint nu te lopen; de leerlingen hebben één minuut de tijd voordat het water naar binnen stroomt. Nu moeten ze beslissen: wat nemen ze uit het huis mee naar zolder? Dit programma wordt ontwikkeld in het kader van het Jaar van het Water en in samenwerking met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Belevenisonderwijs, MEC De Witte Schuur en OBD Noordwest. Naar een idee van Belevenisonderwijs.

14

In het museum: • Ontvangst en introductie door een gids in het Markerhuis. • Start evacuatiespel: je zal minstens twee dagen op zolder zitten. Wat neem je mee? Je smartphone? Een warme trui? Of toch maar snel die zaklantaarn pakken? En vergeet de kat niet! • De leerlingen gaan in een kring zitten op de rommelzolder. Samen met de gids bekijken ze wat ze hebben meegenomen. Al pratende komen de leerlingen erachter of wat ze hebben meegenomen ook echt iets is waar ze wat aan hebben zolang ze op zolder moeten zitten. Daarnaast komen andere vragen aan bod: hoe ga je om met de onzekerheid en de verveling? • Foto’s en filmpjes bekijken van overstromingen vroeger en nu. • Bezoek aan een ingericht woonhuis uit Marken: hoe leefden de mensen rond 1930 op Marken en hoe gingen ze om met het hoge water dat elk jaar een paar keer voorkwam? Aansluiting bij de kerndoelen: leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld, kerndoelen 34, 35, 39, 47, 48, 50, 51 en 53, leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, kerndoelen 54, 55 en56.

AAN HET WERK (GROEP 7-8) In aan het werk! blijken oude ambachten springlevend. Onder leiding van een ambachtsman steken leerlingen de handen uit de mouwen. Bijvoorbeeld: in de smidse smeden zij zelf een hanger, in de manden makerij vlechten zij een mand. Leerlingen maken al doende kennis met ambachten die traditioneel thuishoren in het Zuiderzeegebied. Ondertussen ontdekken zij hoe een product gemaakt wordt en waarom specifiek deze producten in dit gebied werden geproduceerd.

In het museum • Tijdens het eerste deel van het programma volgen leerlingen in groepjes een workshop. Daarna lopen zij een zintuiglijke ambachtenroute door het museum. De leerlingen komen tijdens deze route van alles te weten over de ambachten uit het Zuiderzeegebied: van schilderen tot houtdraaien, van kuipen tot visroken. Onderweg voeren ze op verschillende locaties activiteiten uit. • Entree 5,75 per leerling en begeleider. Dit programma kan geboekt worden op de dinsdag en donderdag in de maanden mei, juni en september

Doel Het programma sluit aan bij de deelgebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld (kerndoelen 44 en 45, 51 en 52) en Kunstzinnige oriëntatie (kerndoelen 55 en 56).

15

programma’s VOORTGEZET ONDERWIJS

16

REIS IN DE TIJD (LEERJAAR 1-2 VMBO, HAVO, VWO EN 3-4 PRAKTIJKONDERWIJS) Met dit programma maken uw leerlingen een reis terug in de tijd naar het Nederland van 100 jaar geleden. Samen vinden zij uit hoe het dagelijks leven van mannen, vrouwen en kinderen er toen uitzag. Hoe woonde een gezin, in wat voor bed sliepen ze en hoe zag de wc eruit? Wat voor werk deden mensen en wat als je in die tijd geen werk kon vinden? Hoe zag een klaslokaal er uit en wat gebeurde er als je het huiswerk niet had gemaakt? Op deze en vele andere vragen vinden de leerlingen een antwoord in het buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum.

In het museum: • Ontvangst en introductie door de gids. • In twee groepen met onderzoekstocht door het buitenmuseum. De leerlingen bezoeken een huishouden uit 1920, een woonhuis uit 1905, de visrokerij, de stoomwasserij en de touwslagerij. • Korte les in de klas uit 1930. Aansluiting bij het vak: geschiedenis

NIEUW: EVACUATIE (GROEP 7-8) Droge Voeten in Noord-Holland De dijk breekt door! Het water spoelt door de straten en het zal niet lang meer duren of ook jouw huis wordt omringd door het water. Om droge voeten te houden moet je naar boven vluchten, naar zolder, of misschien zelfs naar het dak! Wat neem je mee en wat laat je achter? Via een evacuatiespel in het buitenmuseum worden de leerlingen geconfronteerd met wat er allemaal gebeurt als er in Nederland een overstroming plaatsvindt en de beslissingen die ze dan moeten nemen. In een kopie van een huis uit Marken, een huis op palen, worden de leerlingen door een gids ontvangen in een ruimte die is ingericht als een modern huis in het klein: de wind begint te gieren en tegen het huis te slaan, het wordt donker en in de verte is het gebulder van het water te horen. De klok begint nu te lopen; de leerlingen hebben 1 minuut tijd voordat het water naar binnen stroomt. Nu moeten ze beslissen: wat nemen ze uit het huis mee naar zolder? Dit programma is ontwikkeld in het kader van het Jaar van het Water in samenwerking met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Belevenisonderwijs, MEC De Witte Schuur en OBD Noordwest. Naar een idee van Belevenisonderwijs. 17

In het museum: • Ontvangst en introductie door een gids in het Markerhuis. • Leerlingen kijken rond in hun nieuwe huis. • Start evacuatiespel: je zal minstens twee dagen op zolder zitten. Wat neem je mee? Je smartphone? Een warme trui? Of toch maar snel die zaklantaarn pakken? En vergeet de kat niet! • De leerlingen gaan in een kring zitten op de rommelzolder. Samen met de gids bekijken ze wat ze hebben meegenomen. Al pratende komen de leerlingen erachter of wat ze hebben meegenomen ook echt iets is waar ze wat aan hebben zolang ze op zolder moeten zitten. Daarnaast komen andere vragen aan bod: hoe ga je om met de onzekerheid en de verveling? • Foto’s en filmpjes bekijken van overstromingen vroeger en nu. • Bezoek aan een ingericht woonhuis uit Marken: hoe leefden de mensen rond 1930 op Marken en hoe gingen ze om met het hoge water dat elk jaar een paar keer voorkwam? Sluit aan bij de vakken: aardrijkskunde, geschiedenis, CKV

SCHOOLRONDLEIDING (ALLE LEERJAREN) Het buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum staat vol met authentieke panden uit het voormalig Zuiderzeegebied, zoals een kerk, een school, een visrokerij en vele woonhuizen. Achter elk pand schuilt een verborgen verhaal dat alleen onze museumgidsen kennen. Tijdens een rondleiding neemt de gids de leerlingen mee op een reis door de tijd en vertelt hen verhalen over het leven van 100 jaar geleden. Naast een algemene rondleiding biedt het museum de volgende themarondleidingen: - Ambachten - Schepen - Dieren - Verhalen - Geuren - Visserij - Groen - Waterhuishouding - Kinderliedjes - Wonen - Kleding

In het museum: Een gids leidt uw groep door het buitenmuseum en vertelt verhalen over het leven rond de Zuiderzee. Aansluiting bij de vakken: geschiedenis, aardrijkskunde, techniek, CKV

AAN HET WERK (LEERJAAR 1-2 VMBO, HAVO EN VWO)

In het museum • Tijdens het eerste deel van het programma volgen leerlingen in groepjes een workshop. Daarna lopen zij een zintuiglijke ambachtenroute door het museum. De leerlingen komen tijdens deze route van alles te weten over de ambachten uit het Zuiderzeegebied: van schilderen tot houtdraaien, van kuipen tot visroken. Onderweg voeren ze op verschillende locaties activiteiten uit. • Entree 5,75 per leerling en begeleider.

In aan het werk! blijken oude ambachten springlevend. Onder leiding van een ambachtsman steken leerlingen de handen uit de mouwen. Bijvoorbeeld: in de smidse smeden zij zelf een hanger, in de manden makerij vlechten zij een mand. Leerlingen maken al doende kennis met ambachten die traditioneel thuishoren in het Zuiderzeegebied. Ondertussen ontdekken zij hoe een product gemaakt wordt en waarom specifiek deze producten in dit gebied werden geproduceerd.

Dit programma kan geboekt worden op de dinsdag en donderdag in de maanden mei, juni en september

Doel Het programma sluit aan bij de deelgebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld (kerndoelen 44 en 45, 51 en 52) en Kunstzinnige oriëntatie (kerndoelen 55 en 56).

18

In het museum: • Afhalen speurtocht bij de kassa. • Al speurend lopen door de straten, buurten en panden van het Zuiderzeemuseum.

VAN KAMPEN TOT HOORN (LEERJAAR 1-4 VMBO, HAVO, VWO) Deze speurtocht leidt leerlingen door het hele buitenmuseum: van haven tot gracht, langs plein, polder, molen en dijk. De straten met hun huizen laten zien hoe het leven vroeger was rond de Zuiderzee. De leerlingen vinden de antwoorden door te kijken, doen, luisteren en de lucht op te snuiven. Er staan ook tips in deze speurtocht verwerkt. Deze tips variëren van een activiteit ter plekke tot verder kijken in de omgeving.

Aansluiting bij de vakken: geschiedenis

VAN KLOMP TOT KUNST (LEERJAAR 1 VMBO, HAVO, VWO) Verschillende Nederlandse en internationaal bekende kunstenaars geven hun interpretaties van het Zuiderzeemuseum, van ‘Farm’ van Studio Job tot een hedendaags Delfts blauw ontwerp van Hugo Kaagman. Ambachten, technieken, materialen en mode uit het verleden, inspireren kunstenaars in het heden. Met een concrete opdracht gaan de kinderen zelf aan de slag. Kunstenaars gebruiken vaak alledaagse voorwerpen en begrippen In het museum: als uitgangspunt voor hun kunstwerk. In de • Met de workshopbegeleider beworkshop worden kinderen uitgedaagd zelf iets spreken de leerlingen waar je een heel anders van een alledaags voorwerp, een bestaand voorwerp in kan veranderen als je er een nieuwe vorm aan geeft. klomp, te maken. Bijvoorbeeld iets dat eruitHierna gaan ze aan de slag met de ziet als een luxeartikel, iets dat kan vliegen of praktijkopdracht. waarin je kan wonen. Onder begeleiding gaan • Facultatief: u kunt zelf de kunst in de leerlingen aan de slag met onder andere het buitenmuseum gaan bekijken of een kunstrondleiding boeken met een verf, stoffen, glitters, touw en spijkers. gids. Kijk hiervoor bij ‘schoolrondleiding’ onder het programma-aanbod.

Sluit aan bij de vakken: CKV

19

WATER (LEERJAAR 1-2 HAVO, VWO EN 3-4 VMBO) Drinkwater uit de kraan of bescherming tegen overstromingen is voor Nederlanders tegenwoordig heel vanzelfsprekend. Maar hoe was dat vroeger? Hoe kwamen mensen in 1920 aan water om te drinken of te wassen? Hoe beschermden zij zich toen tegen overstromingen? Op deze en andere vragen krijgen leerlingen antwoord in dit programma.

In het museum: • Aan de hand van onderzoeksboekjes doen leerlingen in het buitenmuseum onderzoek naar verschillende aspecten rond het thema water: water in het dagelijks leven, wonen en werken aan en op het water, vervoer over water, water en landschap, visserij, strijd tegen het water. • De onderzoeksboekjes bevatten schriftelijke opdrachten, tekenopdrachten en foto-opdrachten (de school zorgt zelf voor fototoestellen of telefoons met fotocamera). Aansluiting bij de vakken: geschiedenis, aardrijkskunde, techniek

WONEN EN WERKEN ROND DE ZUIDERZEE (LEERJAAR 1-2 HAVO, VWO EN 3-4 VMBO)

zijn voorbeelden van andere onderwerpen die aan bod komen.

Het Zuiderzeemuseum geeft een indringend beeld van Nederland tijdens de beginperiode van de industriële revolutie van 1880 tot 1930. Hoe ging het er vroeger op school aan toe? Hoe brachten kinderen hun vrije tijd door? Welke rol speelde kinderarbeid in de periode rond 1900? Op deze en andere vragen krijgen leerlingen antwoord in dit programma. Bescherming tegen overstromingen of de verkoop van boerenproducten zijn voorbeelden van andere onderwerpen die aan bod komen.

In het museum: • In kleine groepjes zelfstandig onderzoek doen in het buitenmuseum naar verschillende onderwerpen over wonen en werken rond de Zuiderzee. • De onderzoekstochten hebben de volgende thema’s: leven en dood, arm en rijk, jeugd, transport en communicatie, werk aan de wal, visserij, natuur en cultuur, handel en diensten, water: vriend of vijand. Aansluiting bij de vakken: geschiedenis, aardrijkskunde, economie

20

NIEUW: HELP! HET WATER STIJGT (LEERJAAR 2-3 VMBO, HAVO, VWO) Droge Voeten in Noord-Holland In het museumdorp heerst een crisissituatie door de dreiging van extreme wateroverlast. De leerlingen worden verdeeld in werkgroepjes en moeten gezamenlijk actie gaan ondernemen om de wateroverlast het hoofd te bieden. Aan de hand van een GPS route maakt iedere werkgroep een rondwandeling door het buitenmuseum: langs polder, boerderij, dijkwoning, molen, sluis en dijk. Op elke plek worden zij geconfronteerd met een lastige situatie en krijgen zij een opdracht waarbij ze risico’s moeten inschatten, keuzes maken en besluiten nemen: Afwachten? Dijk versterken en zandzakken plaatsen? Bewoners evacueren? Daarnaast krijgen ze tijdens de route inzicht in waterbeheer en overstromingen in het Zuiderzeegebied in het verleden. Aan het einde van de route komen zij erachter wat de uiteindelijke omvang van de wateroverlast is en het effect van hun beslissingen en keuzes. Dit programma wordt ontwikkeld in het kader van het Jaar van het Water in samenwerking met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Belevenisonderwijs. Naar een idee van Belevenisonderwijs.

21

In het museum: • Ophalen mobiele telefoons en bijbehorend materiaal voor de route. • GPS route met opdrachten door het buitenmuseum. Aansluiting bij de vakken: aardrijkskunde, geschiedenis, CKV

Informatie en reserveringen: Afdeling Events Tel: 0228 - 351 135 Email: [email protected] www.zuiderzeemuseum.nl

WWW.ZUIDERZEEMUSEUM.NL

22

EDUCATIE IN HET ZUIDERZEE MUSEUM

Recommend Documents