Editie nr 156, september 2012
Hello!
Voorwoord Het is bijna onvermijdelijk als je een openingswoord woord schrijft voor een “special” editie van dit mooie tijdschrift voor de nieuwkomers, dat je teruggaat naar het moment dat je zelf op Hato landde met gezin. Hoewel wij eerdere ervaringen hadden opgedaan met een verblijf op Aruba en zelfs een keer een week op Curaçao op vakantie waren geweest, was het toch wennen als je hier dan uiteindelijk aankomt en aan de slag gaat. Tijdelijke huisvesting in, kinderen waarschijnlijk nog niet naar school en huisdieren in de opvang of ook in de tijdelijke huisvesting. Dan wil je, ondanks de mooie omgeving, waarschijnlijk niets liever dan snel je nieuwe huis in waar je de beschikking hebt over je eigen spullen. Daarnaast moeten er nog procedures doorlopen worden met nutsbedrijven, de afdeling bevolking (Kranshi) en andere afspraken die de eerste weken van het verblijf de agenda bepalen. Wij hadden pas zo rond november het gevoel dat wij onze draai op het eiland gevonden hadden en gereed waren voor al het moois dat Curaçao en haar bewoners te bieden hebben. In mijn gesprekken met militairen en uitgezonden burgermedewerkers die hier aankomen, hebben ze allen deze ervaring wel ongeveer gemeen. Maar als je dan de zaken op rolletjes hebt, dan is het van belang dat je meegaat in een aantal gebruiken van dit eiland. Zo moet je 1
je ongeduld met de lege verhuiscontainer terugsturen naar Nederland en leren zien dat vele zaken hier soms ook makkelijker gaan dan in ons overgereguleerde “koude” gedeelte van het Koninkrijk. Ook is het hier gewoonte dat de mensen elkaar groeten als zij elkaar tegenkomen op straat of in een winkel en als je aan deze gewoonte gewend bent, dan ga je dit heel plezierig vinden. Tevens is het goed je te realiseren dat de beheersing van de Nederlandse taal niet vanzelfsprekend is voor alle eilandbewoners en dat dit soms tot miscommunicatie leidt. Mijn advies is om je als gast op te stellen, dan zul je voornamelijk vriendelijkheid en behulpzaamheid ontmoeten. Hoewel Curaçao de laatste maanden niet altijd positief in het nieuws is geweest in de Nederlandse media, blijkt dat het hier wel meevalt. Zet de mogelijke vooringenomenheid opzij en onderga dushi Korsou. Ik wens jullie allen een mooie term toe, maar realiseer je wel dat de tijd hier voorbij lijkt te vliegen. Voordat je het weet, staat de verhuiscontainer weer voor de deur. Ook namens mijn vrouw Bente tot ziens op het landhuis Klein Bloempot voor een nadere kennismaking, Dick Swijgman Brigade-generaal der mariniers
2
Kunstwek van Diana Jansen. Foto van Sasja Grefen.
3
In dit nummer 10 vragen aan… Familie Donker Liefde voor het eiland Voor u gelezen: Bon Bini Beach Nieuws van de wijkwachtmeester Bestellen in Amerika Welkom of afscheid, tijd voor een cocktail Marine Sport vereniging. UN TIKI DI PAPIAMENTU Wennen, gaat dat ooit lukken? Bon dia! En andere dingen van Curaçao Wist u dit? BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS
4
5 9 12 13 16 19 22 24 26 30 34 35
10 vragen aan… Familie Donker Voor onze vaste rubriek 10 vragen aan zochten we deze keer naar nieuwkomers op het eiland. Voordat wij hierheen kwamen had mijn man ongeveer 2 jaar gevaren met Reinier Donker. Zij hebben contact met elkaar gehouden en zodoende wisten we ook dat hij, zijn vrouw en zijn zoontje, die maar een paar dagen jonger is dan de onze, deze zomer naar Curaçao zouden komen. Even mailen of ze mee wilde werken aan dit interview en het was geregeld. 1) Willen jullie je kort aan de lezers voorstellen? Wij zijn familie Donker, bestaande uit: Reinier (humanistisch raadsman, 36 jaar), Duifje (juf, 35 jaar) en Jonathan (lief, 9 maanden) uit Sneek. Voor drie jaar gaan wij dit fantastische avontuur aan met heel veel zin. Wandelen doen we veel, Duif schrijft met plezier brieven, Reinier zeilt daarnaast ook graag. Lezen doen we te weinig maar vinden we wel heerlijk. We genieten van het leven als jong gezin. Jonathan is een vrolijk mannetje dat gek is op geluidjes en bezig is met kruipen en leren staan. 2) Waarom Curaçao? Waarom niet?! Het is een prachtkans om in een andere omgeving samen te leven en te werken. We hebben wel gedacht: ‘oh, wat een gedoe om alles te regelen’, maar we zijn gelukkig niet de eerste familie die dit doet en al met al was het veel, maar wel goed te doen. We houden van het avontuur en van de horizon verbreden. Nieuwe kleuren, geuren en taal: kom maar op! 3) Waar kijken jullie het meest naar uit? We kijken vooral uit naar nieuwe ervaringen. Nieuwe dingen ontdekken, nieuw ritme ontdekken. Reinier wil leren duiken (Duif houdt het bij snorkelen, vanwege een trommelvliesprobleem). Duif wil leren slenteren en Jonathan gunnen we het buitenleven. 5
4) Waar kijken (of keken) jullie het meest tegen op? We zagen tegen al het geregel op. Veel zaken konden pas vrij laat worden geregeld, denk aan geboorteaktes, auto uitschrijven e.d.. Uiteindelijk zagen we ook op tegen de Schiphol‐scene, die er wel bij hoort (vinden wij) maar die natuurlijk ook gaat schuren. Onze ouders zijn verschrikkelijk blij met Jonathan; en al is er Skype, over een paar maanden, wanneer ze langs komen is hij natuurlijk heel veel groter. Toch hebben ook zij gezegd: doen, pak die kans! 5) In welke wijk komen jullie straks te wonen? Wij gaan in Julianadorp wonen. Wij hebben ons eerder georiënteerd op wijken en dit was een favoriete wijk voor ons. Er zitten enige scholen en een peuterspeelzaal, een supermarkt vlakbij: dat leek ons handig. 6) Gaat (of wil) Duifje hier straks (gaan) werken? In Nederland heb ik altijd gewerkt in het onderwijs. Ik begon in het basisonderwijs en ben uiteindelijk in het voortgezet speciaal onderwijs gaan werken als mentor van leerlingen met autisme, in Lelystad. Toen ik met zwangerschapsverlof ging, heb ik ook mijn ontslag ingediend, zodat ik alle rust had voor het nieuwe leven als verse moeder en zaken kon gaan regelen voor Curaçao. Tot nu toe vind ik het zo leuk om moeder te zijn, dat ik in eerste instantie niet ga werken op Curaçao. Ik heb daarvoor wel enige normen van mijzelf opzij gezet. Lange tijd dacht ik: ik ben hoogopgeleid, ik kan meer dan voor een kind zorgen en ik moet mijzelf kunnen bedruipen. Echter, ik haal zoveel voldoening uit het ‘er zijn’ met en voor Jonathan en voor rust in huis zorgen dat ik dit eerst voortzet. 6
Ook weet ik van mijzelf dat ik wel tijd kan gebruiken om goed te acclimatiseren in zo’n totaal nieuwe omgeving waar ik dan ook nog zorg draag voor onze zoon. Misschien ga ik na verloop van tijd nog werken, dat kan in het onderwijs zijn, dat kan ook in het vrijwilligerswerk zijn in andere sectoren. 7) Zijn jullie van plan Papiaments te gaan leren? Jazeker! Wij houden er sowieso van om enkele woorden te leren van het (vakantie)land waar we heen gaan. Nu is het anders, we blijven hier drie jaar en dan vinden we het des te leuker om ons ook verstaanbaar te kunnen maken in zinnen. We zijn dapper begonnen aan een cursus maar hebben die niet goed bijgehouden. Het is dus bij veel woordjes gebleven, tellen, goedendag, lichaamsdelen, de inrichting van een huis. We pakken de draad zeker weer op en vermoeden dat het sneller zal gaan nu je je echt omringd weet door de taal. 8) Verwacht Reinier verschillen in zijn werkzaamheden hier ten opzichte van zijn werkzaamheden in NL? Mijn werk blijft voor een groot gedeelte hetzelfde, het ondersteunen van mensen. De context is natuurlijk wel tropisch, daarnaast zijn er nu ook de gezinnen waar je als geestelijk verzorger zorg voor draagt. Tot nu toe heb ik vooral voor Marinemensen gewerkt, nu krijg ik te maken met mensen van andere krijgsmachtdelen. De compagnie van de Land‐ en Luchtmacht en de mensen van de Marechaussee. Dus niet alleen nieuwe culturen van het eiland, maar ook binnen het werk. 7
9) Wat/ wie gaan jullie missen in Nederland? (en wat niet?) We hebben beide ervaring met lange periodes van afwezigheid en tot nu toe hadden we gelukkig niet veel last van heimwee. Wat we hebben gehoord is dat je echt twee auto’s nodig hebt, dat je niet makkelijk even ergens heen fietst of loopt. Nu lopen wij vrij makkelijk even naar dit en naar dat in Sneek, dat zullen we wel missen. Duif is benieuwd naar het gemis van enig ander weer. Zou drie jaar zomer niet saai gaan worden?! Wat we niet gaan missen? We hebben werkelijk geen idee. 10) Inmiddels zijn jullie een paar weken op het eiland. Hoe bevalt dat jullie tot nu toe en zal je nu andere antwoorden geven op de eerder gestelde vragen, die jullie vlak voor vertrek beantwoord hebben? Het bevalt ons hier goed op Curaçao. Het wennen gaat sneller dan gedacht. We genieten er van elkaar zo veel te zien als gezin. Ook het buitenleven doet ons goed. We slapen, douchen en koken binnen, de rest vindt buiten plaats, vooral op een zalige veranda. Reinier ervaart zijn werk als intensief, gevarieerd en zeer bevredigend. Hij is er binnen twee maanden ingegroeid zoals hij nooit had gedacht. Duif geniet van de tijd en ruimte die er is om zo samen met Jonathan te zijn. Ze mist wel tot nu toe dat er weinig makkelijk gewandeld kan worden in verband met de hitte ofwel door loslopende honden waar zij niet dol op is. De hitte ervaren we nog niet als saai. Jonathan ziet de veranda als een soort megabox waar hij door middel van het muurtje zich kan optrekken en naar allerlei zaken toe ‘loopt’ of kruipt. Tot nu toe zeggen we vaak tegen elkaar: goed dat we deze uitdagende stap hebben gezet. Dat we ondanks gedoe, geregel en alles achterlatend samen deze stap hebben aangedurfd en ons verrijken met nieuwe geuren, kleuren en mensen!
8
Liefde voor het eiland
We schrijven 1981. Ik ben 9 jaar oud en logeer bij oma Mimi in haar huis op Curaçao. Oma Mimi is mijn overgrootmoeder en mijn oma en opa logeren ook bij haar. Ik heb vrijstelling van school om over de schoolvakantie heen weg te blijven, want zowel opa als oma zijn gepensioneerd onderwijzers, opa zelfs voormalig inspecteur van het onderwijs, dus dat zit wel snor. Degene wiens wil in huis echter wet is, is oma Mimi. Zij zit met haar eeuwige waaier in haar eeuwige schommelstoel zich ritmisch koelte toe te wuiven. Ondanks zonnevlekken is zij blanker dan blank met spierwitte haren en priemende, ondeugende blauwe ogen. Haar benen zijn enorm dik, opgezet door vocht, haar voeten opgezwollen. Ik kan me nauwelijks herinneren of ze kon lopen en hoe dat dan ging. Waarschijnlijk met een stok, moeizaam. Maar vanuit haar stoel regeerde zij het hele huis. Ze had de allerzachtste huid van de hele wereld, nog zachter dan die van mijn oma. Ze was spinnend tevreden als ik haar ’s avonds ‘bon nochi’ wenste en gaf me een knipoog als opa wat al te gewichtig deed en ik een snedige repliek gaf. Maar haar stem kon hard en bevelend klinken, vooral als zij en haar bediende Bibi het niet met elkaar eens waren, wat bijna altijd het geval was. Bibi was waarschijnlijk even oud als Mimi en natuurlijk mager en pezig en had de kleur van pure chocolade. Zij waren net de Dikke en de Dunne samen, maar dan in de schrijnende setting van blank – zwart, bediende – meesteres. Ik kon de conflicten niet verstaan, ze werden in rap Papiaments gehouden. Maar Bibi’s stem was even 9
hard als die van Mimi en het was me duidelijk dat niemand won, een status quo van met elkaar vergroeid zijn. Niet meer met elkaar kunnen en niet meer zonder elkaar. Ik ben niet bijzonder gecharmeerd van de Curaçaose keuken, maar pompoena’s, de kleine pannenkoekjes van dezelfde vrucht die Bibi bakt, eet ik met smaak. Ook vind ik het heel leuk als er een kampvuur is in de tuin waarop we gaan barbequen met familie (iedereen die komt is altijd wel ergens familie in een voor mij onbegrijpelijke veelheid aan verbanden). Funchi ziet er elke keer weer misleidend lekker uit met zijn mooie gele kleur, en valt elke keer weer even vies tegen als smakeloze klonterige drab die zich maar niet in een keer weg laat slikken, hoe hard je ook je best doet. Oma Mimi vindt het leuk dat ik zo duidelijk een eigen smaak heb. Opa en oma geven me de bijnaam ‘Lust Niet’. Een dagelijkse traktatie is icecream‐soda, een drankje van priklimonade en een bolletje roomijs, dat een spectaculair bruisend effect geeft. Op zondag mag het met echte cola. Ik voel mij thuis bij oma Mimi. Ik was me in de badkuip door met een halve kalebas (een grote, dus niet ‘native’ hier op het eiland) koud water over me heen te scheppen. Ik geniet van de koele bries van de kleine fan naast mijn bed. Ik loop op blote voeten of op slippers over de altijd stoffige, ongeasfalteerde weg, of ik kweek eelt door over het hete asfalt elders te lopen ‘net als echte Curaçaose kindjes’. Het liefst zou ik elke dag uren in het water zijn in de kleurrijke wereld van de tropische vissen, maar er is eerst altijd verplicht siësta. 10
In oma Mimi’s tuin is het ook stoffig en zanderig. Wel krijgen de Tuturutu en Hibiscus trouw elke dag water met de gieter. Er staat een groot ongebruikt hondenhok van gaas, waar ik een keer een leguaan in vang, die prompt zijn staart achter laat. Troepialen en Suikerdiefjes komen kruimels van tafel pikken. Ik wijs oma die lieve grote muis aan op de keukenplank, met zijn prachtig glimmend zwarte kraaloogjes, en oma zegt dat het een rat is en dat ik er niets over tegen oma Mimi mag zeggen, want dat die dat een heel vies beest vindt. Het leven op Curaçao dat ik heb leren kennen is ongecompliceerd, een feest voor de zintuigen. Ik voel mij onvoorwaardelijk welkom bij mijn Curaçaose oma Mimi en draag de dushi herinneringen aan dit eiland voor altijd mee. Ik hoop dat mijn eigen kinderen ook zo’n liefde voor het eiland met zich mee kunnen nemen als wij in 2013 weer naar Nederland zullen terugkeren. Anne
NB de afbeeldingen die bij dit artikel zijn geplaatst zijn afkomstig uit Anne’s poëziealbum.
11
Voor u gelezen: Bon Bini Beach Geweldig, de nieuwe Suzanne Vermeer komt eraan. Ik kan bijna niet wachten. Eerlijk gezegd had ik geen boek meer verwacht. De schrijver Suzanne Vermeer is een man, Paul Goeken, en hij is helaas vorig jaar overleden. Toch mogen wij nog gaan genieten van een mooi boek. De thrillers van Suzanne Vermeer lezen makkelijk weg, zo makkelijk dat je er voor moet waken het niet in een ruk uit te lezen want daarna baal je als een stekker dat je het al uit hebt. Ik heb het boek nog niet gelezen want het is nog niet uit maar de achterflap vertelt het volgende: Lilian en Dominique, twee Nederlandse studentes, gaan met vakantie naar Aruba waar de vader van Dominique een huisje heeft. Het belooft een geweldige tijd te worden, met veel feesten, luieren en shoppen. Maar niets is minder waar. Tijdens een heftige avond uitgaan, verliest Dominique haar vriendin uit het oog… Als ze de volgende morgen met een kater wakker wordt, is Lilian nog steeds niet terug. Waarschijnlijk is ze met iemand meegegaan en Dominique wacht het rustig af. Pas als ze ’s avonds nog niets van Lilian heeft gehoord en steeds haar voicemail krijgt, begint Dominique zich echt zorgen te maken. Het lijkt erop dat Lilian is verdwenen… Ik ga dit boek alvast reserveren bij Bol.com voor €17,50. Het boek komt uit op 19 juni 2012. Veel leesplezier! Suzanne van der Biezen 12
Nieuws van de wijkwachtmeester Het is alweer eventjes geleden dat ik een bijdrage heb geleverd voor de Parera Society. Door vakantieverlof, dienstreizen en drukte kwam ik helaas niet toe aan het schrijven van mijn column. Graag zou ik een verslag maken van al mijn avonturen van de afgelopen tijd maar toch ga ik weer van de gelegenheid gebruik maken, u te informeren over een aantal actuele zaken welke op Curaçao spelen. Al voor mijn verlof werden we geconfronteerd met een grote toename met betrekking tot “skimmen”, het kopiëren van bankpasgegevens. In Nederland zijn de banken, politie en justitie en de overige ketenpartners al wat verder in de bestrijding van deze criminaliteit. Hier op Curaçao staat het nog in de kinderschoenen. Hierdoor kan het soms voorkomen dat mensen die geskimd zijn geen aangifte kunnen doen. Sommige banken in Nederland eisen dat de rekeninghouder zelf aangifte doet. Bij andere banken wordt deze aangifte door een medewerker van de betreffende bank gedaan. Mocht u geskimd zijn en uw aangifte wordt niet opgenomen door de politie dan kunt u zich wenden tot de Koninklijke Marechaussee. Graag willen wij dan weten welke politiemedewerker u heeft medegedeeld dat u geen aangifte kon doen en de reden daarvan. Alleen dan neemt de KMar uw aangifte op en zal deze doorzetten naar de betreffende politieafdeling. U ontvangt van deze aangifte een kopie t.b.v. de bank. Ook wil ik graag u waarschuwen voor de Atrako’s (overvallen), welke steeds gewelddadiger lijken te worden. In veel gevallen werden slachtoffers vanaf de uitgaansgelegenheden gevolgd tot het huisadres en daar overmeesterd en beroofd. Mocht u vermoeden hebben dat u gevolgd word: 13
Blijf rustig en zorg dat u blijft rijden (stop niet) Rijd niet naar huis maar naar een veilige locatie: bijv. een politiebureau, militaire kazerne of een andere plaats waar veel mensen aanwezig zijn bijvoorbeeld een tankstation of uitgaansgelegenheid met bewaking. Bel de politie tel: 911 Geef uw locatie door en zoveel mogelijk gegevens m.b.t. tot de volger(s) (kenteken, type auto, kleur, signalementen, aantal personen etc). Zorg dat u het alarmeringskastje van de CVD (voorheen AVD) alarmcentrale bij u draagt. Mocht u bij uw woning aankomen en daar een verdachte/bedreigende situatie aantreffen activeer dan de paniekknop.
De laatste tijd word er steeds vaker aangifte gedaan van diefstal/vermissing van artikelen welke via de Militaire Post Organisatie van Nederland naar Curaçao worden verstuurd. Omdat het lastig is gebleken hier adequaat tegen op te treden en zendingen via MPO slechts beperkt verzekerd zijn, wil ik u aanraden om duurdere artikelen met name elektronica, computerspellen en dure kleding niet via de MPO te laten verzenden. De grote postbedrijven werken allemaal met een track‐ and tracesyteem dat ervoor zorgt dat u op ieder moment kunt zien waar uw zending zich bevindt. Wanneer u uw zending aangetekend laat versturen is de waarde van uw zending in de meeste gevallen verzekerd. Het is duurder maar u krijgt er zekerheid voor terug. Het zomerverlof zit er aan te komen en velen zullen voor vakantie naar Nederland of elders gaan. De KMar heeft veel positieve reacties ontvangen met betrekking tot de afwezigheidpatrouilles. De patrouilles kunnen door de KMar worden gereden wanneer u van het eiland bent. Mocht u van het eiland af gaan en u wenst extra toezicht op uw woning dan kun u het afwezigheidformulier downloaden van de intranet site: 14
http://intranet.mindef.nl/kmar/district_lbe/organisatie/eenheden_di recties/brigade_carib/index.aspx U kunt het volledig ingevulde formulier naar mij e‐mailen (
[email protected]) maar u mag het formulier ook uitprinten en tijdens kantooruren afgeven op de KMar brigade. Ik wil iedereen die dit jaar met repat gaat veel succes wensen met de voorbereidingen. Vergeet niet even uit te rouleren bij mij! Iedereen die binnenkort met verlof gaat wens ik een goede tijd toe. Voor degene die hier blijven: het wijkbureau zal tijdens de zomerverlofperiode gewoon bemand zijn. Mocht u nog vragen hebben, loop dan gerust binnen op het wijkbureau. Ku saludo Kordial, Tom van Kempen Wijkwachtmeester
De volgende Parera Society kunt u begin oktober weer verwachten. Het thema van de volgende Parera Society is BEELD EN GELUID Zelf een goed verhaal of een goede tip passend bij dit thema? Mail dat dan naar
[email protected]. NB: De redactie behoudt zich het recht ingezonden stukken aan te passen en of in te korten
15
Bestellen in Amerika Wat zou het toch makkelijk zijn als je vanuit Amerika net zo makkelijk spullen op zou kunnen sturen als vanuit Nederland. Heel even familie of vrienden vragen om wat op te sturen, een schoenendoos te vullen, opsturen naar het NAPO adres en een kleine week verder heb je de spulletjes binnen. Sterker nog, er is zelfs een aantal bedrijven die al bekend zijn met de post procedure die wij hanteren en men kan zorgeloos online bestellen (zoals Bol.com en Bart Smit). Het enige nadeel is dat het maar maximaal 2 kg mag zijn en de afmetingen mogen niet al te groot zijn. Een flink auto‐onderdeel gaat dus niet lukken via het NAPO adres, en het rechtstreeks versturen duurt een eeuwigheid. Als het al aankomt….. Het bestellen van spullen uit Amerika is net zo makkelijk als het bestellen van spullen vanuit Nederland. Sterker nog, het is wellicht makkelijker omdat je niet gebonden bent aan de limieten die post verzending via het NAPO adres met zich meebrengt. In plaats van een familielid, vriend of kennis als tussenpersoon maak je nu simpelweg gebruik van een vrachtafhandelaar. Hoe gaat het dan in zijn werk? 1. Je zoekt op internet/telefoongids (of onderaan dit artikel) het telefoonnummer van een vrachtafhandelaar die zaken doet in Miami; 2. Je neemt contact op met de vrachtafhandelaar, gewoon hier op Curacao en geeft een indicatie wat er opgestuurd gaat worden. Daarna vraag je een prijsindicatie; 3. Vraag aan de vrachtafhandelaar het adres in Miami waar de goederen afgeleverd kunnen worden; 4. Bestel de goederen in de States en geef het afleveradres door van de vrachtafhandelaar; 5. Stuur de bevestigingsmail van de bestelling door naar de vrachtafhandelaar zodat hij op de hoogte is dat de goederen eraan komen en wat het precies is; 6. Heel even geduld hebben; 7. Freight Forwarder vanaf Curacao belt op dat de goederenin goede orde zijn ontvangen en afgehaald kunnen worden bij de vrachtafhandelaar; 8. Goederen ophalen en de afhandelingskosten betalen.
16
TIP 1: Het loont om van tevoren na te gaan wat de invoerbelastingen zijn van de te importeren goederen. Zo is het bijvoorbeeld goedkoper om auto/motor‐onderdelen te importeren dan een complete auto/motor. Laat die nieuwe Harley Davidson dusbafleveren in een frame, motor en 2 wielen en monteer hem hier op Curaçao, dat scheelt weer in de invoerbelasting. TIP 2: De vrachtafhandelaar regelt alle zaken met douane, invoerbelastingen en OB. Dit wordt betaald over het bedrag van aanschaf INCLUSIEF de transportkosten. Voor meer info over invoerrechten zie: http://www.belastingdienst.an/Nieuws/notas/fiscaalbullapril2004.pdf http://www.douane.an/nl/definitielijst.php TIP 3: Omdat de goederen uit de States geexporteerd worden, hoeft men geen state‐tax te betalen (op nieuwe artikelen), indien je contact opneemt met de leverancier, vraag naar de mogelijkheden. Meestal als er rechtstreeks naar een vrachtafhandelaar verzonden wordt, wordt de state tax niet doorberekend. Op het moment dat je hier niet om vraagt zal deze de tax wel in rekening brengen en in zijn eigen zak stoppen. ‐ Vraag: Soms als ik wat wil bestellen in de States, krijg ik de melding dat ze alleen in de USA leveren. Is dit een probleem? Nee, dit levert geen enkel probleem op. Bij het bestellen van de goederen, geef je het adres op van de gekozen vrachtafhandelaar. Dit is een gewoon adres in de USA en het leveren zal geen probleem zijn. ‐ Vraag: Ik heb ook wel eens gehoord dat mensen een P.O. box aanmaken in Amerika en daar de goederen naartoe sturen, is dit niet veel makkelijker? Om in Amerika een P.O. box aan te maken, zal je daar in de meeste gevallen zelf langs moeten gaan, dat is hindernis 1. Als je wat laat afleveren op je P.O. box (niet alle bedrijven leveren aan een P.O. box), moet het daar nog wel opgehaald worden. Er is dus een fysiek persoon benodigd om je goederen op te halen en door te sturen.
17
‐ Vraag: Kan dit ook vanuit andere landen? In principe kan dit van over de hele wereld. Er zijn verschillende vrachtafhandelaars op het eiland die zaken doen met afhandelaars in de rest van de wereld. Het schijnt zelf zo te zijn dat het transport vanuit het midden oosten/Azië goedkoper is dan vanuit de USA. Gewoon even opzoeken op internet, Freight Forwarder Curaçao. Andere vraag? Gewoon even bellen met een van de vrachtafhandelaars, zij kunnen als geen ander uitleggen hoe deze procedure verloopt en al uw vragen beantwoorden. Je kan ook altijd even langsgaan bij Florida Xpress, zij leggen helemaal netjes wat je wanneer moet doen. Suggesties voor vrachtafhandelaars welke filialen hebben te Miami ‐ Florida Xpress, Caracasbaaiweg 99, Tel 4655277, GSM 5626766; ‐ Caribbean Cargo Services, Jan Thiel z/n, Tel 7672588.
DE NIEUWSTE PS IS WEER UIT! NOOIT MEER EEN UITGAVE MISSEN? STUUR DAN JE E-MAIL ADRES NAAR
[email protected] EN WIJ STUREN ELKE PS ZO SNEL MOGELIJK NAAR JE TOE!
NB De special die in september uitgereikt wordt aan de nieuwkomers zal grotendeels bestaan uit artikelen uit deze uitgave met een paar kleine aanvullingen. Deze special zullen wij daarom wel online zetten maar niet rond sturen per e-mail.
18
Welkom of afscheid, tijd voor een cocktail Welkom op ons mooie eiland! Of misschien neemt u afscheid ervan? Beiden zijn de perfecte gelegenheid voor een feestje! En bij feestjes hoort drinken en aangezien u op Curaçao bent, waarom niet gevaarlijk leven en een cocktail proberen? Wat betekent het woord cocktail eigenlijk? Het woordenboek geeft als betekenis: Een mengsel van twee of meer alcoholische dranken. Maar waar komt dat vreemde woord toch vandaan? Ik heb even op het internet gekeken en het meest geloofwaardige verhaal was deze: “Leve de staart van de haan!” Door die uitroep zou het woord cocktail in 1779 zijn ontstaan. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog zat de kroeg van Betsy Flanagan vol Amerikaanse en Franse soldaten, die samen tegen de Engelsen streden. Flanagan had zelf een alcoholisch mengdrankje verzonnen: de Bracer. Op een avond versierde Betsy de populaire Bracer met kleurige hanenveertjes, afkomstig van de hanen van haar Engelse buurman. Met des te groter enthousiasme dronken de soldaten het. 'Vive le cock's tail!', toastte een Franse officier. 'Leve de staart van de haan! Voilà de cocktail was officieel geboren. Maar er zijn ook andere verhalen over, dus zeker weten doe je het nooit. James Bond heeft in zijn films cocktails nog beroemder gemaakt door zijn lijfzin: “Shaken NOT stirred” En dan bedoelt hij zijn favoriete cocktail Vodka Martini met 2 olijven! Over de hele wereld en ook op ons eiland zijn er cocktailwedstrijden: barmannen en vrouwen komen om hun allermooiste cocktails te presenteren, de nadruk is vooral op kleur. Wij wonen op een (meestal) zonnig eiland, cocktails na een drukke werkweek gaan er bij mij in elk geval wel in. Hierbij de recepten van drie beroemde Caribische cocktails. 19
De recepten komen van mijn favoriete Happy Hour plek het Iguana Café. Omdat ik zelf uit de hotelwereld kom, heb ik er mijn eigen draai aan gegeven( meer alcohol!) Door het gebruik van 2 of 3 (soms zelfs meer) drankjes is een cocktail duur. Op de Happy Hours krijgt u hem voor de helft van de prijs. Let op: kijk altijd naar de combinatie: als u vindt dat er teveel zware alcohol gebruikt wordt, dan is dat ook zo, daar kan ik en mijn happy hour‐vriendin over meespreken! Vorige week vrijdag hadden we de Bananarama besteld. Later, onderweg naar huis, zongen wij luid alsmaar liedjes over bananen, zoals waarom zijn de bananen krom enz. enz. Volgende keer dan toch maar iets minder sterk? Er zit wel Baileys in, mijn favoriet aller tijden! Mijn Bananarama: 40 ml Baileys 40 ml Bacardi ‐ wit 40 ml Crème de Cacao ‐ bruin 40 ml Crème de Bananas 2 lepels vanille ijs Blend alle ingrediënten ongeveer 15 tot 20 seconden in een blender. Schenk de cocktail direct in een groot cocktailglas. Garneer met een parasolletje (voor het zweet) en een schijfje banaan aan de rand van het glas.
20
Sex on the beach my way 20ml Perzik juice 40ml Vodka 40 ml Amaretto 40ml Cranberry Juice 40ml Sinaasappelsap (eventueel vers fruitsap) Alles samen in de cocktailshaker met ice. Stevig schudden en zeven. Serveer in een highball glas met ijsblokken. Garneer met een schijfje sinaasappel. Et voilà ‐ één Sex on the Beach cocktail. Wat na het drinken hiervan gebeurt, is strikt voor uw eigen rekening en op uw eigen risico! En als laatste mijn absolute favoriet (met Baileys natuurlijk!) de: I love you cocktail! 30 ml Baileys 30 ml Kahlua 30 ml Amaretto 3 lepels vanille ijs Ijsblokjes (naar keuze) Blend alle ingrediënten ongeveer 15 tot 20 seconden in een blender. Serveer met een hart van chocola, erop, erin, of eronder. Maakt het wat uit??? Na uw tweede glas zeker niet!!!! Proost!!! Sharon Rosario Placido‐Winklaar 21
Marine Sport vereniging. MSV is een Sportvereniging van Defensieleden, voor defensieleden en hun gezin. Wij mogen van defensie gebruik maken van de Accommodaties maar verder zijn wij een zelfstandige vereniging. Wij verzorgen een aantal sporten voor jong en oud. Voor de jeugd: Judo, Karate, Tennis, Basketbal en (bij voldoende aanmeldingen) Volleybal. Voor de volwassenen: Karate, Mixfight, Tennis, Volleybal en Badminton. Speciaal voor de vrouwen hebben we lessen weerbaarheid, gegeven door Sensei Simon Ganga en Aerobic lessen. Inschrijfformulieren zijn te verkrijgen bij bureausport of via onderstaand e‐mail adres. Naast al deze sporten hebben wij ook een duikschool waar, naast diverse opleidingen, ook duikspullen te huur zijn. MSV is tegenwoordig ook via het internet te bereiken: www.msv‐curacao.com 22
Informatie is via mail te verkrijgen op : info@msv‐curacao.com Verder ziet het er naar uit dat er bij MSV in de nabij toekomst een aantal vacatures gaan ontstaan binnen het bestuur van MSV. Mocht U interesse hebben neem dan even contact op met het bovenstaande e‐mail adres. Het bestuur MSV
23
UN TIKI DI PAPIAMENTU Op de Benedenwindse eilanden wordt Nederlands gesproken, maar het wordt zeer gewaardeerd als men een paar woorden Papiamentu kent. Daarom deze woordenlijst, om u alvast een klein beetje op weg te helpen. Goedemorgen Bon dia Goedemiddag Bon tardi Goedenavond Bon nochi Aanvullende begroeting op maandag waarmee men elkaar een goede week wenst Bon siman Tot ziens Ayo Fijne dag verder Pasa bon dia / Pasa bon Van hetzelfde Igualmente Hoe gaat het? Kon ta bai? / Kumbai? / Kon ta? Goed Bon Heel goed Masha bon / Hopi bon Met mij gaat het goed Mi ta bon Mag ik een biertje Un serbes (Polar / Amstel) por favor Hoe heet je? Kon yama bo? Ik heet … Mi yama … Ik weet het niet Mi no sa Ik kan het niet Mi no por Ik wil het niet Mi no ke Gaan we zwemmen? Nos ta ban landa? Waar is een leuke kroeg? Na unda tin un bon snek? Waar kan ik lekker eten? Unda mi por kome dushi? Kunt u mij helpen? Bo por yuda mi? 24
Mag ik 2 kipfilets?
Ik zoek de melk Een beetje meer Rustig aan Wat? Geld Wat kost het? Krijg ik korting? Apotheek Bakker Juwelier Schoenenwinkel Slager Ik hou van jou Wil je wat drinken? Hou je van dansen? Ik ben moe Ik ga naar huis Vriend Papiamentu is niet moeilijk! U spreekt te snel!
Mi por haña dos filet de galiña? Mi ta buska lechi Un tiki mas Trankil / poko poko Ablief? Plaka Kuanta ta kosta? Mi ta haña deskuento? Botika Panaderia Hoyero Sapateria Karniseria Mi stima bo Bo ke algu di bebe? Bo ta gusta baila? Mi ta kansa Mi ta bai kas Swa Papiamentu no ta difísil! Bo ta papia muchu purá!
Het leven is goed hier ! Bidatabonaki !
25
Wennen, gaat dat ooit lukken? (Alles speelt zich af tegen een decorum van armoedige huisjes, protserige villa’s, gelikte beach clubs, broodmagere zwerfhonden langs de straat of platgereden op de straat, schattige kindjes met smetteloze kleertjes, blonde bezonnebrilde dames in omvangrijke auto’s, omvangrijke donkere dames met krulspeld kapsel, nonchalante caissières met eindeloos onpraktische nagels –ik hoef geen handarbeid te verrichten en dat zal ik laten zien ook!‐ ,in de brandende zon ploeterende kantenmaaiers, een vrijwel overal voelbare doch officieel niet bestaande rassensegregatie, bumperstickers met ‘stop dutch apartheid’, krantenstukken waarin politici ongegeneerd hun corrupte connecties etaleren, een vegetatie vol stekeligheden en onschuldig uitziende loofbomen die met huidcontact brandwonden kunnen veroorzaken, een azuurblauwe kustlijn langs knusse witte strandjes, vissen in de meest exotische kleurstelling, vogels die steevast je wasgoed en je bankstel onderschijten… afijn, alles dat ik de lezer welbekend veronderstel) Als ik terug denk aan onze eerste maanden op het eiland, zie ik mezelf als een op hol geslagen Bridget Jones proberen orde op zaken te stellen, waar nog nooit orde geweest is. Muggenbulten, warmte uitslag, luieruitslag… Moet ik de kindjes nou lange broeken aantrekken vanwege de muggen, of zo bloot mogelijk laten vanwege de warmte? Evengoed een torenhoge eerste rekening van Aqualectra omdat we met behulp van de airco het hoofd nog enigszins koel hielden.
26
Een wandelingetje maken met de kinderwagen om 9 uur ’s ochtends… oogverblindend licht en straaltjes zweet. Niet voor herhaling vatbaar. Overgaan van het vaste merk babymelk naar wat voor merk dan ook dat op het moment voorradig is. Er zijn keren geweest dat we onze handen dichtknepen dat we na de lege schappen bij AH of Centrum, toch nog een paar potten vonden bij een drogist. Je leert na verloop van tijd hamsteren en voorraden aanleggen. Het lijkt hier nog Westers en vertrouwd genoeg om niet direct in een grote cultuurshock te belanden. Maar juist daardoor bleef ik langer vasthouden aan een innerlijk verwachtingspakket van hoe de wereld zou moeten draaien. Ik weet, dat er mensen zijn die dit andersom beleven, maar ik heb er enorm aan moeten wennen om gewoon alles in dezelfde vuilnisbak te kieperen, die dan nog een bedrieglijk groen recycle kleurtje heeft. Had ik maar meteen met alle rommel mijn ingesleten goede burgerschap kunnen weggooien, dat had instant rust gegeven. Nog zo’n dilemma: hoeveel gif ben ik bereid op mijn lijf of dat van de kinderen te spuiten om de muggen op afstand te houden? Uiteindelijk zijn we gesettled op de oranje Off meerdere keren per dag voor onszelf. In theorie zou ik dan eerst een bodylotion willen aanbrengen, zodat de deet aan de oppervlakte blijft en niet lekker de poriën in trekt. In de praktijk spuit ik gewoon. Curaloe heeft die combinatie van huidverzorging met deet al ingebouwd. Ik sprak iemand die daar heel blij mee was, vooral nadat ze had gezien hoe de Off de lak van haar houten tafeltje moeiteloos aantastte.
27
Uiteindelijk maak je een keus en denk je er niet meer elke keer over na. Horren voor de ramen en een klamboe boven het bed en je backhand oefenen met een elektrisch racket houden het goed leefbaar. De wierookspiraaltjes zijn niet meer in huis gekomen nadat de baby het brandende uiteinde een keer in haar mond had gestopt. Autorijden. Na twee jaar weet ik welke afslagen ik moet hebben, maar bij aankomst zijn alle namen nieuw, en de verbleekte borden helpen niet om je op tijd de weg te wijzen. Het is ook fijn dat in de tussentijd de lijnen en haaientanden bij de rotondes nog eens zijn bijgewerkt. Nu ze weer vervaagd zijn, weet ik net als iedereen (!) hoe het werkt. Ook weet ik inmiddels uit ervaring dat ik niet eventjes hoffelijk iemand moet voorlaten, tenzij ik bereid ben ook de andere twintig auto’s erachter te laten passeren. Op het ressort waar wij nu wonen heb ik een buurvrouw, die binnenkort gaat verkassen. Ze heeft zich net iets te druk gemaakt over de termieten en een kleine lekkage in een verder prachtig huis, Duitse perfectie en service verwachtend voor de flinke huur. Ik denk dat Duitsers het wat dat betreft nog lastiger hebben dan wij, maar allemaal worden we ontgroend. De reparaties aan je auto kosten minder, maar zijn evenredig minder doeltreffend dan ‘thuis’. Meerdere mensen op een klus of in de bediening of in een supermarkt, betekent minder efficiëntie. Het is handig als je zelf een beetje handig bent, want dan kun je het geheid zelf sneller en beter. De Napa was een blije Kwikfit‐ achtige uitzondering en zo zijn er zeker meer te vinden en ook in Nederland loopt het klusjesgebeuren en de service van KPN niet op rolletjes, maar het verschil in effectiviteit hier op het eiland blijft shocking voor velen. 28
De uitdaging is steeds je ingesleten gewoontes te leren kennen, een kans die je in een vertrouwde omgeving niet zo snel krijgt. Daar kun je soepeler van worden. Jezelf wat minder serieus nemen, de dingen wat minder zwaar nemen. Minder hard rennen in de hitte en meer ontspannen. Meer tijd met het gezin hebben, een jaar lang zwoele zomeravonden en het jaar erop weer, nooit meer koude voeten hebben en heel veel weekends en zelfs de kerstdagen op het strand in plaats van op bezoek bij (schoon)familie. Foto ©Caroline Castendijk Na drie jaar is er dan weer de uitdaging om te ontwennen en naadloos in te voegen aan de andere kant. Ik heb een vriendin die vertelde dat ze na vertrek uit Zimbabwe als kleuter, nog een jaar lang weigerde om schoenen en sokken te dragen binnenshuis, of in winkels, of waar dan ook… ik ben benieuwd wat ons te zijner tijd te wachten staat. Anne
29
Bon dia! En andere dingen van Curaçao U bent net op Curaçao, tussen het uitpakken en het geregel, krijgt u vast te maken met de lokale bevolking. In de winkel of supermarkt, bij Aqualectra of UTS. Voelt u zich misschien een vreemde eend in de bijt? Het valt allemaal reuze mee. Het enige wat u moet hebben om een hele fijne tijd mee te maken op een klein eiland met meestal veel zon en leuke dingen om te doen, is een “open mind” Gaat u eerst even rustig zitten, laat al die dozen maar, dat kan morgen toch ook? En zo niet dan blijven dingen die u toch niet nodig hebt gewoon in de doos, voor als u weer vertrekt. Kijk, dit is nou de instelling die u moet hebben om lekker te wonen op Curaçao. Vergeet, dat gehaast maar, wij hebben daar niet het weer voor, en u zult het gauw genoeg merken, wij doen het “poko poko”! Vrij vertaald: ons tempo is per definitie wat langzamer. Nu merk ik daar niets van, als ik op kantoor zit. Daar vlieg ik heen en weer, menig Nederlandse zou het me niet nadoen! Maar thuis gekomen, word ik weer puur Curaçaos en zakt het tempo vanzelf. Mocht u toch dringende zaken te regelen hebben, neem dan vooral een potje ouderwets Nederlands GEDULD mee. U kent het spreekwoord: Geduld is een schone zaak? Op een eiland van maar 60 kilometer is geduld even noodzakelijk als water. Ik geef een voorbeeld; alle scholen beginnen om half acht (lokale scholen) dat weet iedereen die hier leeft. Toch gaat niemand eerder van huis weg dan 07:00 uur. Gevolg: alle wegen langs de scholen zijn overbezet, en je staat dus ruim een half uur in 30
de rij. U kunt zich hierover gaan opwinden, want een half uur in de rij staan in de hitte is net iets anders dan in de rij staan in Nederland. Bovendien mag men in Nederland niet gaan toeteren, hier mag dat wel en het getoeter en het geluid is soms oorverdovend. Geduld hebben dus!! Geduld komt ook goed van pas als u, uw stroom en waterrekeningen gaat betalen, of wanneer u dringend geld moet ovemaken via de bank. Die instellingen zien er allemaal heel efficiënt uit en de dames achter de balie doen altijd of zij het heel erg druk hebben. Als u de gesprekken kon volgen dan wist u beter! Meestal gaat het over de allerlaatste nagelverftrend, of die leuke nieuwe mannelijke collega. Ook hier geduld dus! Maar niet alleen geduld is belangrijk, u moet vooral proberen om net te doen alsof u het allemaal begrijpt, en een goede tip daarbij is om vriendelijk naar de juffrouw achter de balie te groeten in haar eigen taal. Een “bon dia”(goede morgen) met een glimlach doet wonderen en opent deuren die anders hardnekkig gesloten blijven. Mocht u dezelfde dame ergens anders tegenkomen, misschien wel dezelfde dag, zeg dan toch weer “bon dia”. Dat is heel normaal hier, al kom je dezelfde persoon tig aantal keren tegen op dezelfde dag! Het is een trots volk, dus iets leuks zeggen over het haar en de nagels gaat er ook altijd in. Zeg nooit, wat u er werkelijk van vindt! Een leugentje om bestwil is in dit geval het beste advies. Ik heb een keer een dame gevraagd hoe zij kon werken met van die lange nagels, ze heeft me niet alleen de deur uitgekeken, maar vroeg aan een andere collega of ik wel van hier was. Ik praatte zogenaamd zo raar Papiaments. Ik zal u een ding zeggen: hier geboren en
31
getogen en mijn Papiaments is helemaal niet raar, mijn ideeën zijn anders! Maar ik draaf door. Geduld, een goedemorgen en kleine witte leugens dus! Daar kom je het hele eiland mee rond, zonder probleem. En als u achter het stuur zit en er wordt ongeduldig naar u getoeterd, toeter dan terug en zwaai, de rest van de dag hebt u iemand ongelukkig gemaakt, en u zelf een boost gegeven. Alleen hier op Curaçao doen, niet meenemen naar Nederland, daar krijgt u een boete voor onbehoorlijk rijgedrag! Het eiland kent veel gebruiken en gewoontes, eentje er van bestaat al sinds mannen de deur uitgaan naar hun werk, Het (bijna) elke dag bij een snack hangen. Thuis hebben zij ook een TV, maar de flatscreen en vooral de Polar is veel beter bij de snack. Elke Curaçaose vrouw die hierin verandering denkt te kunnen brengen, vergist zich. U als Nederlandse echtgenote/partner moet er vooral op letten dat uw mannen dit gedrag niet teveel gaan nadoen. Helemaal voorkomen lukt toch niet, berusting is de enige oplossing. En had u het nou over roddelen? Bij vrouwen? Vergeet het maar, beiden maken zich hieraan schuldig, alleen heet het bij de mannen anders. Het heet werk, voetbal of social networking, klinkt bekend? Op Curaçao is het namelijk zo, dat als er niet over je geroddeld wordt ben je ook niet belangrijk genoeg. “Wak esei” “kijk die eens” hoor je de vrouwen vaak zeggen als ze een andere, vaak slankere vrouw, tegenkomen. Heeft ze soms liefdesverdriet, ze is zo mager! Natuurlijk komt dat omdat de doorsnee Curaçaose vrouw een wat ruimer middel en een heel wat ruimere zitoppervlakte heeft. Maar men kijkt ook naar je haar, naar je kleding enz. enz. en overal waar er een hoop lokale dames bij elkaar zitten, wordt er over andere lokale dames gesproken ( we noemen het even niet wat het is, dus “redu”of 32
“roddel”). En altijd is er wel een dame bij die het onderwerp van gesprek, de andere dame, kent en al haar “selashi” zoals dat in het Papiaments heet kent. Selashi is vrij vertaald: het levensverhaal (eigenlijk alle slechte dingen, nooit de goede) Natuurlijk kent het eiland ook leuke gewoontes. Wij zijn bekend om onze gastvrijheid en wanneer u als vreemdeling uitgenodigd wordt in een Curaçaose huishouding, dan maakt men er altijd een feestje van. Over het algemeen zijn het mensen die veel van gezelligheid houden. Hoe meer zielen hoe meer vreugd is een gezegde waarmee ik in mijn ouderlijk huis ben opgegroeid. We waren al met ons vijven, en als elk maar een vriendje mee naar huis nam was het al een compleet festijn. Mijn ouders vonden het nooit erg. Sterker nog ik ken bijna geen een Curaçaose huismoeder die het erg vindt of erover gaat klagen wanneer iemand spontaan voor de deur verschijnt, zonder eerst te bellen. Dat wij alles vieren is ook een normale gewoonte, er is altijd groot feest bij huwelijken, dopen, eerste heilige communie enz. Mocht u een uitnodiging krijgen, ga dan rustig, want het wordt vast gezellig, als u eventjes zegt dat u de taal nog niet zo goed begrijpt, dan doet men hun best om indruk op u te maken met hun beste Nederlands. Al met al blijft het een gemoedelijk volkje, mijn volk. Curacao is te vergelijken met een dorp waar bijna iedereen elkaar kent. Wees daarom niet verbaasd als u een of twee keer dezelfde persoon in een supermarkt ontmoet dat die dan bij de derde ontmoeting vraagt hoe het met u gaat of heel vriendelijk naar u zwaait. Geniet van de huiselijke sfeer van het eiland, ga op alles af met een potje gezond verstand, welgezindheid, opgewektheid en zoals ik boven al zei, met heel veel geduld! Ik zie u straks misschien op de weg! Sharon Rosario Placido‐Winklaar 33
Wist u dit? Curaçao heet in het Papiamento: Korsou Het is met een oppervlakte van 444 vierkante kilometer het grootste eiland van de voormalige Nederlandse Antillen. Er wonen ruim 140.000 mensen op Curaçao met meer dan 100 verschillende nationaliteiten. De hoofdstad is Willemstad wat tevens de enige stad op het eiland. De overige plaatsjes kun je vergelijken met dorpen. De vroegste sporen van menselijke bewoning zijn te vinden te Rooi Rincon en dateren van tussen 3480 en 2325 voor Christus. Het hoogste punt op het eiland is de Christoffelberg, deze is 375 meter hoog. Dat lijkt mee te vallen tot je deze berg beklimt. Het klimaat op Curaçao is semi‐aride (droog klimaat), de gemiddelde regenval bedraagt jaarlijks 553 mm, waarvan het meeste valt tussen oktober en januari; het regenseizoen. De gemiddelde temperatuur is overdag 31.2 ͦC. en ’s nachts 25.6 ͦC. De koudste maand is januari met een gemiddelde temperatuur van 26.5 ͦC. De warmste maand is september met een gemiddelde temperatuur van 28.9 ͦC. De hoogste temperatuur ooit gemeten was 38.3 ͦC. en de laagste ooit was 20.3 ͦC. Het orkaanseizoen loopt van juni tot en met november. Het eiland wordt nauwelijks aangedaan door tropische stormen of orkanen. De laatste tropische storm was Thomas. Deze trok in 2010 over ons eiland. Andere tropische stormen en orkanen die over het eiland raasden waren Omar in 2008, Felix in 2007, Caesar in 1996 en Joan in 1988.
34
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS Kinderoppas: Yvette Coster, Kaya Grote Berg 12 (05‐10‐1952) 864‐8717 Edna Carlo, George Maduroweg 7 868‐3900 Yacintha Veentjer, Grenenweg 20 (09‐08‐1994) 869‐5451 oppascentrale Curaçao 6621216 (contactpersoon: Rosemarie) Algemeen telefoon: St. Elisabeth Ziekenhuis 910 Politie en Brandweer 911 Ambulance 912 Kustwacht 913 868‐1719 Hato inlichtingen Aqualectra 0800‐0135 Marinebasis Parera telefoon: Commandant der Zeemacht Caribisch gebied 463‐7400 Chef Staf 463‐7403 Bureau Operaties (24/7) 463‐7432 Telefooncentrale 463‐7100 Commandant MB Parera 463‐7125 Hoofd Facilitair 463‐7126 Officier van de wacht (07.00 – 15.00 uur) 463‐7130 Wachtcommandant MBK 463‐7149 Koninklijke Marechaussee (kantooruren) 463‐7839 Koninklijke Marechaussee (noodgevallen) 560‐1020 KMAR Tom van Kempen 463‐7040 Medische Dienst (alarmnummer 24/7) 463‐7222 Receptie Ziekenboeg 463‐7223 / 463‐7225 Verbandkamer 463‐7218 Apotheek 463‐7229 Tandarts 463‐7230 Bureau Geestelijke Verzorging 463‐7140 VLOP 463‐7141
35
VLAM 463‐7142 VLORA 463‐7136 DC BMW 463‐7451 Bureau OS&O 463‐7162 Reisbureau Parera Passage 463‐7090 / 7091 / 7092 Videotheek / Bibliotheek 463‐7161 Bureau Sport 463‐7165 Zwembad Bubi Blou 463‐7163 MWC Brakkeput 767‐2221 Landhuis Ascension 864‐1950 De redactietelefoon: 463‐7140 Sharon Rosario Placido ‐ Winklaar Frans Kerklaan 513‐0342 Henk Hortensius 513‐0393 Elly Biesters 660‐9340 Marc van de Brug 511‐5126 Monica van Dijk 698‐3646 522‐1968 Annie Eerhart Sasja Grefen 510‐6618 Bianca van Vuuren 519‐4508 Debbie Kuyp 690‐3444
36
CU www.parerasociety.webklik.nl www.pscur.hyves.nl www.facebook.com/parerasociety