Docentenhandleiding bij
Basisboek Excel 2007 voor gevorderden
ISBN 978 90 5905 215 4
2
1. Introductie De cursushandleiding gaat uit van een lessenschema dat bestaat uit negen punten. Deze punten zijn in drie groepen verdeeld. In principe ziet een cursusbijeenkomst er als volgt uit: A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. 3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen.
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. 2. De cursisten helpen bij het leren. 3. Cursisten gevraagde handelingen laten tonen. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). 2. Herhaling en wijzen op toepassingen.
Het schema wordt van begin tot eind stap voor stap doorlopen. De stappen B1 tot B4 worden steeds herhaald, dat wil zeggen dat de leerstof steeds in kleine delen wordt aangeboden (B1). Er zullen dus vele momenten zijn waarop de cursist hulp nodig kan hebben (B2). Daaruit volgt ook dat tijdens een cursusbijeenkomst cursisten meerdere handelingen aanleren die ze kunnen demonstreren (B3), waarop de cursusleider kan reageren met goedkeuring of eventueel noodzakelijke corrigerende opmerkingen (B4). Op de volgende pagina vindt u nogmaals het schema aangevuld met extra informatie om de inhoud en het waarom van elke stap te verduidelijken. De uitwerking van de elf cursusbijeenkomsten wordt namelijk binnen dit schema gegeven. Reserveer voor: • • •
de Inleiding 10-15% de Instructie 60-70% de Afsluiting 20-25% van de beschikbare tijd
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
3
Lesschema A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. De cursusleider kan om stilte verzoeken, de deur dichtdoen, een aankondiging op het bord schrijven of op een andere manier de aandacht op zijn persoon en de komende les richten. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Voor cursist en leraar is het van belang precies te weten wat de gewenste resultaten voor een les zijn. De werkhouding van de cursist tijdens de les is er van afhankelijk of bijvoorbeeld de behandelende stof herkend moet worden, uit het hoofd geleerd moet worden, of toegepast moet kunnen worden. Alleen maar noemen van onderwerpen die behandeld gaan worden, is onvoldoende. De docent moet dit in begrijpelijke termen doen. 3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. De docent moet in het begin van de les zorgen dat de nieuwe informatie aansluit op en voortbouwt op eerder verworven begrippen en regels. De betreffende kennis van de cursisten moet dan eerst opgehaald (geactiveerd) worden.
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. De kern van het onderwijsleerproces is het aanbieden van de informatie door de docent of door het studieboek. 2. De cursisten helpen bij het leren. De docent blijft tijdens het leerproces niet op zijn plaats maar is bezig de verrichtingen van de cursisten te observeren en waar nodig te ondersteunen. De toegepaste didactische opvatting kan worden gekenschetst als begeleid ontdekkend leren. 3. Cursisten de gevraagde handeling laten tonen. Het gaat hier niet om het controleren of de cursisten hun huiswerk hebben gedaan, maar om een oefenmogelijkheid voor het uitvoeren van de gewenste (eind)handeling. Een gerichte vraag geeft de cursist de mogelijkheid om zichzelf en de docent te tonen dat hij of zij het weet of kan. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Het geven van informatie over de getoonde prestaties aan cursisten is informatief en versterkend. Terugkoppeling van informatie over de uitvoering van de handeling van de lerende gaat in vele gevallen vanzelf: het werkt of het werkt niet. Terugkoppeling moet in ieder geval informatie geven over de correctheid van het uitvoeren van de handelingen die tijdens het leren zichtbaar zijn.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
4
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). De bedoeling van deze gebeurtenis is vast te stellen of de cursist het leerdoel heeft bereikt en of hij of zij met zekerheid de gewenste eindhandelingen kan uitvoeren. Voor dit doel zijn verschillende toetsingsvormen mogelijk: bijvoorbeeld een opdracht uitvoeren of een opgave maken. Ze hoeven niet allemaal op hetzelfde tijdstip te worden afgenomen. Uiteraard behoort de toets afgestemd te zijn op de gestelde leerdoelen. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Deze laatste stap is gericht op het bevorderen van het beklijven op de wat langere termijn. Daarom dienen deze aanwijzingen lesoverstijgend te zijn en gericht op het zichtbaar maken van cursusverbanden.
2. Voorkennis Voor deze cursus wordt verondersteld dat de cursisten beschikken over basisvaardigheden Windows en eenvoudige tekstverwerking. Daarnaast moeten zij beschikken over basisvaardigheden Excel 2007. Als zij daar nog niet over beschikken, kunnen zij het beste één of meer van de volgende boeken doornemen: Basiskennis Excel 2007
Basiskennis Windows
Basisboek Excel 2007 deel 1 Studio Visual Steps ISBN 978 90 5909 075 4
Basisboek Windows 7 Studio Visual Steps ISBN 978 90 5905 256 7
Basisboek Office 2007 Studio Visual Steps ISBN 978 90 5909 155 3
Basisboek Windows Vista deel 1 Studio Visual Steps ISBN 978 90 5905 384 7 Basisboek Windows XP Addo Stuur ISBN 978 90 5905 311 3
3. Algemeen Technische zaken als het op de juiste wijze geïnstalleerd zijn van Windows 7, Windows Vista of Windows XP en Microsoft Office Excel 2007, mede als het beschikken over een werkende internetverbinding zijn essentieel voor het geven van deze cursus. De internetverbinding is nodig voor het downloaden van de oefenbestanden vanaf de website bij het boek.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
5
4. Referenties E. Warries en J.M. Pieters Inleiding Instructietheorie Swets en Zeitlinger B.V. Amsterdam/Lisse 1992 J. Molter en A. Borg Onderwijs en leerpsychologie Intro Nijkerk 1990
5. Overzicht van de cursusbijeenkomsten De cursusopzet bestaat uit elf bijeenkomsten, waarbij gebruik wordt gemaakt van hoofdstuk 1 t/m 11 uit het boek Basisboek Excel 2007 voor gevorderden. Uiteraard kunt u ervoor kiezen om bepaalde lessen niet te geven en de cursus in te korten. Let er in dat geval op dat in het lesschema punt 3 Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. aangepast moet worden. Les 1 Hoofdstuk 1 Rekenen met tijd en zoeken Les 2 Hoofdstuk 2 Autokosten Les 3 Hoofdstuk 3 Subtotalen en draaitabellen Les 4 Hoofdstuk 4 Tabellarisch kas- en bankboek Les 5 Hoofdstuk 5 Excel databasefuncties Les 6 Hoofdstuk 6 Factureren met Excel Les 7 Hoofdstuk 7 Factureren met formulierfuncties Les 8 Hoofdstuk 8 Grafieken en scenario’s Les 9 Hoofdstuk 9 Meer functies en macro’s Les 10 Hoofdstuk 10 Projectplanning en werkbladen beveiligen Les 11 Hoofdstuk 11 Financiële functies
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
6
Les 1 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Microsoft Excel heeft een groot aantal functies waarmee u standaardgegevens sneller kunt invullen. Vooral voor gegevens die met elkaar samenhangen, bespaart een zoekfunctie tijd en werk. Bijvoorbeeld: als u op een factuur een artikelnummer intypt, zoekt Excel zelf de omschrijving en de prijs. In dit hoofdstuk leert u de belangrijkste zoekfunctie gebruiken voor het zoeken. U zoekt personeelsgegevens op aan de hand van de ingetypte naam. Niet alleen bespaart u zo werk, maar u voorkomt daarmee ook typefouten. Een zoekfunctie lijkt eerst ingewikkeld, maar na een paar keer begrijpt u de terminologie. Verder leert u in dit hoofdstuk rekenen met uren en minuten. Doordat de tijd niet decimaal wordt weergegeven, wijkt het rekenen met tijd enigszins af van het normale rekenen. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
uren en minuten invoeren; rekenen met tijd; cellen namen geven; formules maken met celnamen; gegevens opzoeken in een tabel.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Omdat dit de eerste bijeenkomst is, kunt u niet terugwijzen naar de vorige bijeenkomst. B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 13-28. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
7
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden.
2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen. Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 29 en 30.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
8
Les 2 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Weet u wat uw auto u kost per kilometer? Of u de auto nu zakelijk of privé gebruikt, het kan wel eens goed zijn om dat uit te rekenen met Microsoft Excel. In dit hoofdstuk leert u uw autokosten te berekenen. U houdt daarbij rekening met de variabele kosten, zoals benzine en onderhoud, maar ook met vaste kosten, zoals afschrijvingen, verzekering en belasting. U maakt daarvoor keuzelijsten waardoor u regelmatig terugkerende kostenposten of ritten niet iedere keer hoeft in te typen. Ook leert u complexe formules maken door deze te nesten, als het ware in elkaar te vlechten. Belangrijk is ook hier dat u ziet hoe u een werkmap overzichtelijk kunt houden door verschillende calculaties op aparte werkbladen te plaatsen. Voor uw berekeningen maakt dat geen verschil, want in een formule kunt u net zo gemakkelijk cellen gebruiken die op een ander werkblad staan. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • zelf een keuzelijst typen; • een keuzelijst maken van een tabel; • formules nesten; • de ALS-formule gebruiken; • voorwaardelijke opmaak instellen; • een nieuw werkblad maken; • hele kolommen optellen met AutoSom; • absolute verwijzingen in formules maken. • 3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering. • • • • •
uren en minuten invoeren; rekenen met tijd; cellen namen geven; formules maken met celnamen; gegevens opzoeken in een tabel.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
9
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 31-51. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 52 t/m 54.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
10
Les 3 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Spreadsheets worden vaak gebruikt om grote hoeveelheden gegevens in te voeren. Die gegevens kunt u daarna ordenen of u kunt er overzichten van maken die u meer inzicht geven in de gegevens. Een voorbeeld daarvan is een huishoudboekje waarin u uw uitgaven bijhoudt, maar het kan ook de administratie van een vereniging of (klein) bedrijf zijn. Eerst voert u de gegevens in aan de hand van bonnen of bankafschriften. Dat kan in willekeurige volgorde of bijvoorbeeld op datumvolgorde. Daarna kunt u die gegevens ordenen en groeperen, zodat u weet wat voor soort uitgaven u heeft gedaan. Zo krijgt u meer inzicht in uw financiën. In dit hoofdstuk leert u twee manieren om willekeurig ingevoerde gegevens anders te ordenen, zodat u er nuttige informatie uit kunt halen. Dat kan in de vorm van een overzicht, maar ook als grafiek of rapport. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
een overzicht met subtotalen maken; draaitabellen maken; draaitabellen herrekenen; een grafiek maken van een draaitabel; een rapportlay-out instellen voor een draaitabel.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • • • • •
zelf een keuzelijst typen; een keuzelijst maken van een tabel; formules nesten; de ALS-formule gebruiken; voorwaardelijke opmaak instellen; een nieuw werkblad maken; hele kolommen optellen met AutoSom; absolute verwijzingen in formules maken.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
11
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 55-68. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 69 en 70.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
12
Les 4 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). In de vorige les heeft u een overzicht van uitgaven gemaakt. De volgende stap is een kasboek of bankboek waarin u al uw ontvangsten en uitgaven bijhoudt. In deze les maakt u een tabellarisch kas-/bankboek met voor ieder soort ontvangsten of uitgaven een aparte kolom. Hierdoor ziet u direct een specificatie van uw ontvangsten en uitgaven voor die rubrieken. Een spreadsheet heeft het voordeel dat het een groot aantal kolommen heeft, zodat u de uitgaven van een groot aantal rubrieken kunt bijhouden. Een boek in deze vorm wordt veel in verenigingen en kleine bedrijven gebruikt. Meestal wordt een kas-/bankboek per periode gemaakt, bijvoorbeeld per maand, kwartaal of jaar. Hoewel u in Excel waarschijnlijk ook een veel langere periode zou kunnen bijhouden in één boek, is het voor de overzichtelijkheid aan te raden de periode niet te lang te kiezen. Door middel van het consolideren kunt u een recapitulatie maken van alle ontvangsten en uitgaven over een langere periode. Consolideren betekent diverse overzichten met dezelfde indeling samenvoegen tot een totaaloverzicht. Meer informatie over consolideren leest u in de Achtergrondinformatie van het hoofdstuk. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
een tabellarisch kasboek inrichten en aanpassen; voorwaardelijke opmaak toepassen met formules; een recapitulatie maken van de uitgaven; hoe u een draaitabel met meervoudige samenvoegingsbereiken maakt; hoe u verschillende periodes kunt samenvoegen met een draaitabel.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • •
een overzicht met subtotalen maken; draaitabellen maken; draaitabellen herrekenen; een grafiek maken van een draaitabel;
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
13 • een rapportlay-out instellen voor een draaitabel. B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 71-86. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 87 en 88.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
14
Les 5 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Microsoft Excel is niet alleen een rekenprogramma, het kan ook heel goed gebruikt worden om een database te maken. Bijvoorbeeld voor het bijhouden van ledenlijsten, klantenlijsten, productlijsten, enzovoorts. Gegevens sorteren of selecteren gaat snel en gemakkelijk in Excel. In een speciaal formulier voegt u eenvoudig nieuwe gegevens toe of zoekt u gegevens in de database. Bovendien heeft Excel een aantal specifieke databasefuncties die u meer informatie geven over de gegevens in uw database. Met behulp van een eenvoudig invulvenster kunt u de criteria voor die functies opgeven. In dit hoofdstuk leert u enkele nuttige functies gebruiken aan de hand van een eenvoudige ledenlijst. Op dezelfde manier kunt u de functies uit dit hoofdstuk gebruiken voor andere lijsten, zoals een lijst met uw klanten of orders. Hoewel een database in Excel tienduizenden gegevens kan bevatten, is het aan te raden om voor dergelijke grote databases een echt databaseprogramma te gebruiken. Een voorbeeld van zo’n programma is Microsoft Access. Dergelijke programma’s zijn echter aanmerkelijk complexer dan een spreadsheet. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
gegevens zoeken, wijzigen en invoeren met de optie Formulier; databases oplopend en aflopend sorteren; selecties maken met een filter; aantallen tellen in een database; gemiddelden berekenen van numerieke velden in een database.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • •
een tabellarisch kasboek inrichten en aanpassen; voorwaardelijke opmaak toepassen met formules; een recapitulatie maken van de uitgaven; hoe u een draaitabel met meervoudige samenvoegingsbereiken maakt;
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
15 • B Instructie
hoe u verschillende periodes kunt samenvoegen met een draaitabel.
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 89-106. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 107 en 108.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
16
Les 6 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). In veel bedrijven en verenigingen wordt Microsoft Excel gebruikt voor het maken van facturen, declaraties of contributienota’s. Juist als er wat meer gerekend moet worden, is Excel daarvoor prima geschikt. Maar een rekening, declaratie of factuur moet er ook goed uitzien. Het is tenslotte een visitekaartje van uw organisatie naar de leden of de klanten. Belangrijk is ook dat de indeling duidelijk is, alle benodigde informatie erop staat, maar er geen overbodige informatie op staat. Een duidelijke factuur zal men vaak eerder betalen dan een factuur waarop nauwelijks te achterhalen is wat u waarvoor moet betalen. Die legt u eerst apart om nog eens goed na te kijken. In dit hoofdstuk leert u een overzichtelijke indeling maken. Hoewel de indeling per bedrijf of vereniging enigszins kan verschillen, gaat het hier om de basisindeling. Naar behoefte kunt u die uitbreiden of beperken. In het volgende hoofdstuk gaat u verder met deze factuur en leert u de factuur automatiseren met formulierfuncties. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • • •
een factuurindeling maken; een logo op uw factuur plaatsen; de datum automatisch in laten vullen; totalen en de btw berekenen; een werkmap opslaan als sjabloon; een sjabloon openen en invullen.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • •
gegevens zoeken, wijzigen en invoeren met de optie Formulier; databases oplopend en aflopend sorteren; selecties maken met een filter; aantallen tellen in een database; gemiddelden berekenen van numerieke velden in een database.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
17
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 109-128. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 129 en 130.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
18
Les 7 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Facturen zijn voor een groot deel standaarddocumenten. Niet alleen voor wat betreft de indeling, maar ook de inhoud. Veel bedrijven factureren regelmatig aan dezelfde klanten en vaak staat die klantenlijst ook in een spreadsheet. In plaats van de klantgegevens iedere keer in te typen kunt u formulierfuncties van Excel gebruiken. Met de formulierfunctie keuzelijst koppelt u uw klantenbestand aan de factuur zodat u alleen de klant hoeft op te zoeken. Alle andere gegevens worden dan automatisch op de gewenste plaatsen op de factuur geplaatst. Andere formulierfuncties maken het mogelijk om snel keuzes aan te klikken, waardoor bijvoorbeeld de btw of de verzendkosten wel of niet worden berekend. Formulierfuncties gebruikt u in combinatie met andere functies. In dit hoofdstuk leert u de werkwijze van twee belangrijke formulierfuncties en hoe u Excel op uw keuze kunt laten reageren. De andere formulierfuncties zullen dan weinig problemen opleveren. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
keuzelijsten maken met formulierfuncties; wat de functie Index doet en hoe u die instelt; hoe u een sjabloon vervangt; wat u met keuzevakjes kunt doen; hoe u de functie ALS gebruikt.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • • •
een factuurindeling maken; een logo op uw factuur plaatsen; de datum automatisch in laten vullen; totalen en de btw berekenen; een werkmap opslaan als sjabloon; een sjabloon openen en invullen.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
19
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 131-150. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 151 en 152.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
20
Les 8 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Conclusies trekken uit een spreadsheet van Microsoft Excel is niet altijd eenvoudig. Soms moet u daarvoor meerdere gegevens vergelijken die los van elkaar staan, maar elkaar wel beïnvloeden. Bijvoorbeeld een (mogelijke) relatie tussen het aantal verkochte mobiele telefoons en het aantal verkeersongelukken. Of om te zien dat uw energiekosten ondanks energiebesparingen toch stijgen. Door de cijfers in een samengestelde grafiek te plaatsen ziet u in één oogopslag het verloop van twee verschillende gegevensreeksen, zoals het energieverbruik ten opzichte van de kosten van de energie. Daardoor kunt u zien of er een verband bestaat tussen beide reeksen. Vervolgens kunt u overwegen of het zinvol is om geld te besteden aan energiebesparing en hoe lang het duurt voordat u het terug heeft verdiend. Vaak heeft u verschillende mogelijkheden. Om een duidelijk overzicht van de mogelijkheden te krijgen, kunt u scenario’s maken in Excel. Hiermee kunt u eenvoudig verschillende situaties vergelijken om de beste keuze te maken. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • •
energieverbruik en -kosten berekenen; een samengestelde grafiek maken; wat een scenario is en hoe u die invoert; hoe u scenario’s verandert; een samenvatting maken van scenario’s.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • •
keuzelijsten maken met formulierfuncties; wat de functie Index doet en hoe u die instelt; hoe u een sjabloon vervangt; wat u met keuzevakjes kunt doen; hoe u de functie ALS gebruikt.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
21
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 153-174. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 175 t/m 176.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
22
Les 9 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Microsoft Excel kent tientallen functies die u helpen complexe problemen op te lossen. U heeft enkele functies gebruikt, zoals ALS, VANDAAG en INDEX. In dit hoofdstuk leert met meer functies werken. Deze functies gebruikt u misschien niet dagelijks, maar het is handig om te weten hoe ze werken. Met deze kennis kunt u andere functies eenvoudig zelf invullen. Excel kunt u ook gebruiken om een loting te verrichten voor een loterij of een wedstrijd. Hiervoor moet een lijst juist niet zijn gesorteerd. In dit hoofdstuk leert u gesorteerde gegevens uit een lijst weer in een willekeurige volgorde te zetten. U leert ook om met de functie AANTAL alle cellen in een geselecteerd gebied waarin een getal staat (of juist de lege cellen) te tellen. Deze functie is ook geschikt om (werk)roosters te maken. Voert u bepaalde handelingen vaak uit? Dan kunt u daarvoor een macro maken. Dat is vooral praktisch als de handelingen ingewikkelder zijn of door minder ervaren gebruikers moeten worden uitgevoerd. Met een toetscombinatie worden alle handelingen voor die opdracht automatisch uitgevoerd. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • • • •
hoe de functie ASELECT werkt; hoe u daarmee een loting kunt doen; cellen tellen met AANTAL; een meervoudige sortering doen; een macro maken; macro’s uitvoeren.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • •
energieverbruik en -kosten berekenen; een samengestelde grafiek maken; wat een scenario is en hoe u die invoert; hoe u scenario’s verandert; een samenvatting maken van scenario’s.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
23
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 177-196. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden.
2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen. Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 197 t/m 199.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
24
Les 10 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). In deze les ligt de nadruk op een praktische toepassing. Aan de hand van een projectplanning leert u een aantal functies die u al kent, op een andere manier gebruiken. Projectplanning moet u trouwens ruim zien: op dezelfde wijze maakt u een planning voor een evenement of een verhuizing. Het gaat er om dat er opeenvolgende stappen zijn die in de tijd gepland worden. Dat kan in Excel zowel met dagen als met uren of minuten. Het doel van dit hoofdstuk is om u te leren de mogelijkheden van Excel te gebruiken voor uw eigen situatie. Het vergt soms wat zoekwerk, maar vooral ook creativiteit om de juiste functie te vinden of een vertrouwde functie op een andere manier te gebruiken dan u gewend bent. Vooral voor belangrijke of ingewikkelde werkbladen is het aan te raden om ze te beveiligen. Daarmee voorkomt u dat u of iemand anders per ongeluk formules overschrijft. Dat is niet alleen vervelend, maar u kunt daardoor ook verkeerde informatie krijgen doordat de berekening niet juist meer worden uitgevoerd. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • hoe u een projectplanning maakt; • een werkblad beveiligen; • een blokkering uitschakelen voor cellen op een beveiligd werkblad; • dezelfde cellen optellen op verschillende werkbladen; • het aantal werkdagen in een periode berekenen. 3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • • • • • •
hoe de functie ASELECT werkt; hoe u daarmee een loting kunt doen; cellen tellen met AANTAL; een meervoudige sortering doen; een macro maken; macro’s uitvoeren.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
25
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 201-218. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 219 en 220.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
26
Les 11 A Inleiding
1. Zorgen dat de cursisten aandacht hebben voor de les. Zie hiervoor het algemene schema. 2. Uitleggen wat de leerdoelen van deze les zijn. Geef eerst onderstaande informatie; schrijf de vet gedrukte woorden ergens in grote letters zodat iedereen ze goed kan zien (bijvoorbeeld op een bord). Zowel privé als zakelijk krijgt u steeds meer te maken met financiële constructies voor lenen, sparen of beleggen. Het is daarbij meestal niet eenvoudig om te overzien wat de gevolgen zijn en of de constructie voordelig voor u is. Voor een aantal situaties kunt u met Excel zelf de opbrengst of kosten berekenen. In dit hoofdstuk leert u berekeningen maken voor twee hypotheekvormen en een spaarplan. Ook maakt u een overzicht om het resultaat van uw beleggingen te berekenen. Bedenk echter wel dat Excel geen rekening houdt met risico’s. Hoe groot het beleggingsrisico van een hypotheek of spaarplan is, is afhankelijk van onzekere ontwikkelingen in de toekomst en dat kan niet in een Excel-formule worden uitgedrukt. Ook is er nog geen rekening gehouden met eventuele kosten voor de financiële dienstverlener, maar die kunt u zo nodig zelf toevoegen aan het overzicht. In deze les leert u het volgende: (zet ook dit ergens goed leesbaar neer) • • • •
aflossingen en rente berekenen van een lineaire hypotheek; aflossingen en rente berekenen van een annuïteitenhypotheek; de opbrengst van een spaarplan berekenen; hoe u het rendement van een belegging berekent.
3. Noodzakelijke voorkennis in herinnering brengen. Breng in het kort de leerstof van de vorige bijeenkomst in herinnering: • hoe u een projectplanning maakt; • een werkblad beveiligen; • een blokkering uitschakelen voor cellen op een beveiligd werkblad; • dezelfde cellen optellen op verschillende werkbladen; • het aantal werkdagen in een periode berekenen.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
27
B Instructie
1. De informatie (leerstof) aanbieden. Pagina’s 221-239. 2. De cursisten helpen bij het leren. Zie hiervoor het algemene schema. 3. Cursisten het gevraagde gedrag laten tonen. Zie hiervoor het algemene schema. 4. Terugkoppeling geven over de getoonde prestaties. Zie hiervoor het algemene schema.
C Afsluiting
1. Het eindresultaat vaststellen van het leren (toetsing). Bespreek in het kort eventuele veel voorkomende problemen die zich tijdens B Instructie voordeden. 2. Herhaling en wijzen op toepassingen. Keer terug naar de doelstellingen en lees ze nog eenmaal door. Moedig de cursisten aan de opgedane kennis en vaardigheden thuis te herhalen.
Aanvullende lesstof:
Achtergrondinformatie en tips op pagina 240 en 241.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™
28
6. De eindtoets Ter afsluiting van een cursus zijn er verschillende toetsen beschikbaar. Deze bestaan uit meerkeuzevragen. De toetsen kunnen online gemaakt worden op www.computerbrevet.nl Aan deelname zijn géén kosten verbonden. De toetsenwebsite is een gratis service voor abonnees van de gratis Visual Steps Nieuwsbrief die per e-mail wordt verstuurd. Bij deelname aan de toets wordt automatisch gecontroleerd of de deelnemer al abonnee is en zo nodig wordt het e-mailadres aan het adressenbestand toegevoegd. Na afloop ziet de cursist direct het behaalde resultaat. De cursist ontvangt gratis per e-mail een Computerbrevet met zijn/haar naam en het behaalde resultaat. Ook de docent kan hiervan een afschrift ontvangen. Het Computerbrevet kan worden afgedrukt.
7. Ander cursusmateriaal De populaire boeken van Visual Steps zijn uitstekend geschikt voor gebruik als cursusmateriaal. Bij een groot aantal boeken zijn docentenhandleidingen beschikbaar. Kijk voor meer informatie op www.visualsteps.nl/docent Na registratie krijgt u gratis toegang tot alle aanvullende materialen en handleidingen.
Docentenhandleiding bij Basisboek Excel 2007 voor gevorderden - ISBN 978 90 5905 215 4 ©2010
Visual Steps ™