Figuur 1 groepsfoto, foto André Beijersbergen
Deelnemers: André Beijersbergen, (reisleider) Dirk Maas, (reisleider) Ineke Zwarekant Ineke Gilbert-‐Koomen Nicoline Kuurstra Cécile Arnold Greetje Busman Jannie Kassies Jantine van Hulst-‐Slot Frans van der Woerd Trees Kaizer Han ten Hallers Liesbeth van Hees Simon Kuitwaard
1
Heenreis Nijmegen - Kahla Zaterdag 21 mei 2011 door Cécile Om 10.00 uur staan op station Nijmegen alle 12 deelnemers en reisleiders André en Dirk bij 2 nieuwe busjes: we kunnen vertrekken. We rijden langs oude industriegebouwen met een culturele bestemming door het Ruhrgebied. Het landschap wordt steeds heuvelachtiger en weidser. We zien koolzaadvelden en spotten een rode wouw.Onze eerste stop is bij een obligaat wegrestaurant, geen interessante natuur. De tweede stop is bij de “Drei Gleichen”, kasteelruïnes en een natuurgebied. We hopen hier orchideeën te vinden, wat binnen de beschikbare tijd helaas niet lukt. Wel zien we 2 rode wouwen, een buizerd en wespendieven en vlakbij de parkeerplaats martagon en adonisblauwtje. Hotel Linzmühle, waar we deze hele vakantie logeren, blijkt prachtig gelegen in het bos. Het is modern en van alle gemakken voorzien. De groep is zeer geanimeerd bij het diner.
Rondwandeling vanuit Wöllnitz Zondag 22 mei door Cécile We beginnen de dag goed met een uitgebreid ontbijtbuffet. Met stralend weer in de busjes naar Wöllnitz. Het beginpunt van de wandeling is wat lastig te vinden omdat alles vanuit Jena bewegwijzerd is. Maar het lukt de route “mittler horizontale” te vinden. We worden al gauw verrast door gulden boterbloem, ruige alant, parelmoervlinder, soldaatjes en bergandoorn. Dan een kort heel lastig klimmetje. We redden het allemaal, soms kruipend. Koffietijd met mooi uitzicht.We lopen over een goed pad en zien vanwege het warme weer al veel uitgebloeide orchideeën. Prachtig begroeide hellingen wisselen af met door “muschelkalk rutsch” kale rotshellingen. Mooie vergezichten en dichtbij oranjebruin bergkroonkruid. We dalen af naar de Fürstenbrunnen, gelegen op de scheidslijn tussen de waterdoorlatende kalklaag en de niet waterdoorlatende bontzandsteenlaag. In deze vochtige omgeving staat een overvloed aan bleek bosvogeltje en vogelnestorchis.De travertijn groeve is ons volgende doel. Na enig zoeken vinden we de ingang. Prachtig helder water en een weelderige begroeiing. Als je stenen stukslaat kun je fraaie fossielen van bladeren vinden. Wanneer het CO2 gehalte daalt in het oververzadigde kalkwater ontstaat travertijn. Het wordt gebruikt als bouwmateriaal en om tandpasta, glaswerk en lenzen te maken. Op naar het aangename terras in Wöllnitz en het gekozen diner in het hotel. Ondanks de onweersvoorspelling een veelal stralende dag.
bezoek aan Weimar Maandagmorgen 23 mei 2011 door Jantine Op deze mooie zonnige dag staat een bezoek aan Weimar op het programma. Deze 'hoofdstad van de Duitse klassieke tijd' ligt tussen Erfurt en Jena aan het riviertje de Ilm. Na het ontbijt vertrekken we op tijd, voorzien van het dagelijks lunchpakket. Langs de Autobahn nummer 4 die nu nog door het Leutraltal loopt, zien we een tunnel in aanbouw. Deze zal dit gedeelte van de weg vervangen, waarna het dal weer geheel aan de natuur wordt teruggegeven. Een omvangrijk en kostbaar project. Om 10 uur arriveren we via een mooie buitenwijk op een parkeerplein dicht bij de binnenstad. Busjes op slot, raampjes dicht: Daar gaan we op weg. We volgen André via straten met bekende namen als Ernst Thälmann- en Karl Liebknechtstrasze. We lopen langs het Gauwplein en verder tot we het Theaterplein bereiken. Daar staan Goethe en Schiller levensgroot opgesteld voor het 'Deutsches Nationaltheater'. Er tegenover is het Bauhausmuseum. Het is geopend, in tegenstelling tot alle andere musea op deze maandag zoals het naastgelegen Wittemspaleis, in 1767 gebouwd voor hertogin Anna Amalia. Niet ver van het Theaterplatz is het Schillerhaus en vanzelfsprekend ook het Goethehaus. Goethe en Weimar horen bij elkaar en daarom ook de ginkgoboom en Weimar. Ginkgomuseum, ginkgosieraden, ginkgoboompjes, ginkgo- stekjes... Goethe was namelijk een enorm bewonderaar van de boom en vooral van zijn bijzonder blad. We komen op de Markt, waar het prachtige Raadhuis staat. Bijzonder zijn de porseleinen klokken, die dan ook een lichte, porseleinen klank laten horen. Er tegenover kunnen we het rijkversierde Lucas Cranach-huis
2
bewonderen. Verder zien we nog de Hertogin Anna Amalia-bibliotheek en daar vlakbij het huis waar Charlotte von Stein, de vriendin van Goethe, wel vijftig jaar woonde. De Herderkirche is open. Hier zien we het beroemde vleugelaltaar met de kruisiging van Jezus, door vader en zoon Cranach. André wijst ons nog op een huis uit de zestiende eeuw met houten galerijen, zoals dat toen gebruikelijk was. Heel aantrekkelijk, evenals de bijbehorende bloementuin. Dan is het lunchtijd geworden en de gezamenlijke wandeling door deze voorname stad is ten einde. We gaan in groepjes uiteen om hier of daar, bijvoorbeeld in het nabijgelegen park aan de Ilm, ons lunchpakket aan te spreken. Over zijn liefde voor Charlotte von Stein schrijft Goethe in 1776:
Nein an der Wahrheit Verzweifle ich nicht mehr Ach wenn du da bist Fühl ich, ich soll dich nicht lieben Ach wenn du fern bist Fühl ich, ich lieb' dich so sehr
Figuur 2 standbeeld Goethe en Schiller, Weimar foto Trees Kaizer
3
Grosskochberg Maandagmiddag 23 mei 2011 door Jannie Kassies
Vanuit Weimar rijden we zuidwaarts over de B85, richting Rudolstadt. (Nee, geen 'f' vergeten). Een heerlijke tocht door het golvende Thüringer landschap. Ons doel is Grosskochberg, een klein dorp dat zijn bekendheid ontleent aan het slot Kochberg. Hier bezocht Goethe – daar is hij weer – regelmatig zijn vriendin Charlotte von Stein. Voor we het slot te zien krijgen gaat er eerst gewandeld worden. De busjes komen op een ruime parkeerplaats te staan en vandaar lopen we een breed pad op. Links bos en rechts prachtig uitzicht. We klimmen geleidelijk tot minstens 400 meter hoogte. Dan duiken we het bos in. Het is een aangenaam pad en we ontmoeten vele bekende planten zoals bevertjes, bleek bosvogeltje, vrouwenschoentje, bosanemoon. Nieuw is de purperorchis en de moeilijk te determineren Pirola chloranta (was het soms Remischia? Of Ortilia secunda?). Ook de Coronilla colutea arborescens is nieuw en bijzonder. De rode Berberis, in Nederland een tuinstruik, groeit hier in het wild. De Ajuga genevensis ('uit Genève') op z'n Duits: heidegamander, maakt geen uitlopers, daar mist het een gen voor, daarom vermenigvuldigt hij zich door al die kiemplantjes. Het bospad wordt steeds smaller en als de kalkgraslanden al in zicht komen wordt het bijna onbegaanbaar door een 'Abstürzung'. Hier haken een paar angsthazen – waaronder deze verslaggeefster – af. Een keert terug op haar schreden, anderen nemen een kortere route richting parkeerplaats onder leiding van Dirk.. Als iedereen voldaan teruggekeerd is bij de bussen brengen we nog een kort bezoek aan het slot, dat wil zeggen aan het slotplein. En dan terug naar Kahla, naar ons comfortabele hotel.
Figuur 3 Leutratal, Germaanse iris foto Trees Kaizer
Naar het Leutradal door Greetje Dinsdag 24 mei 2011. Na het al bekende tochtje door het golvende landschap met hier en daar wat foeilelijke bedrijfsgebouwen komen we in Göschwitz waar we de bussen tegenover de begraafplaats kwijt kunnen. Eerst even kijken bij een Geologischer Aufschluss waar we de rote Sandsteinschiefer zouden zien, maar we zijn nog niet hoog genoeg. Langzaam klimmen we daarna omhoog terwijl het lawaai van de autobaan Dresden Frankfurt steeds luider wordt. Ze zijn druk bezig een nieuw stuk te ondertunnelen, zodat het natuurgebied Leutratal vrij van herrie wordt en niet meer doorsneden door een snelweg. De oude weg wordt dan afgebroken. Heel bijzonder! In 2012 moet de tunnel klaar zijn.
4
Figuur 4 Leutratal, zicht op oude snelweg foto Trees Kaizer Ondanks de herrie genieten we erg van de kalkgraslanden met orchissen, waaronder bokkenorchis purperorchis en soldaatje en de kruisingen tussen de laatste twee. De ruige alant staat te stralen en het ziet op sommige plekken paars en blauw van de salie en het weideklokje. Ook veel wilde akelei staat langs de kant van het pad. Later op de dag zien we allerlei kleuren akelei, misschien gezaaid? Op een gegeven moment komt een rode wouw prachtig dichtbij overzeilen zodat je de rode staart heel mooi tegen de zon kunt zien. Trees vangt ondertussen vele vlinders die het op deze kalkgraslanden fijn vinden. Het kalkgraslanddikkopje dat ze gisteren heeft gevangen mag hier dan ook weer vrij gaan rondvliegen. We bewonderen de iris germanica en de welriekende- en de bergnachtorchis. Op een splitsing gaan een aantal mensen via een wat kortere route naar het dorp Leutra en de anderen lopen nog een lus door het beukenbos met hier en daar wat dennen. Op de uitgekozen lunchplek is een boer aan het spuiten en we lopen dus snel verder naar een even verderop gelegen, pas gemaaid grasland. Maar in de randen staat nog weer veel fraais, o.a. de hengel met paarse schutbladen aan de top. In het bos vinden we nog adonis, wildemanskruid en purperorchis. Langzaam dalen we af naar Leutra via een tunnel onder de autobaan. Vlak bij het koele terras waar we een welverdiende lafenis genieten is onder een bruggetje de waterspreeuw te bewonderen. De “doordouwers” gaan nog een stukje langs de beek lopen, maar Jannie en ik lopen vast naar de busjes. We zien nog een zwarte roodstaart met voer in z'n snavel en lopen daarna heel voldaan naar Göschwitz. Op een bankje bij het kerkhof wachten we op de anderen. Een heerlijke dag!
Bezoek aan Erfurt en Paulinzella, door Trees en Frans. Woensdag 25 mei ʼ11 Na een voorspoedige rit parkeerden wij pal achter de Citadel van Erfurt, van te voren keurig uitgezocht door e Andre Beijersbergen. De Citadel Petersberg is gebouwd in de 17 eeuw ter verdediging van de stad. Vanaf de Citadel heb je een mooi uitzicht over het Domplein (waar markt was) en de rest van de middeleeuwse binnenstad. Erfurt werd een rijke stad in de middeleeuwen door de productie van wede ( een blauwe kleurstof). Later is het een tuinbouwcentrum geworden. Je kunt dit terugzien aan de vele aardbeistalletjes in de stad. Aan het Domplein staan twee grote kerken. De Domkerk en de Severinkerk. Na het beklimmen van de imposante trap bezochten we beide kerken. Het romaanse deel van de Domkerk is op een rots gebouwd. Het
5
gotische koor is er later aangebouwd op een kunstmatige heuvel. Voor katholieke kerken is de inrichting bescheiden, met uitzondering van de pompeuze doopvont, die tot het plafond reikt.
Figuur 5 detail Domkerk foto Han ten Hallers Vervolgens liepen we via de Marktstrasse naar de Fischmarkt. Dit is het centrum van de stad met naast het stadhuis enkele fraai versierde Gildehuizen. Het is een gezellig plein met leuke terrassen waar we later nog gebruik van gemaakt hebben. Een laatste middeleeuws hoogtepunt is de Kraemerbruecke. Dit zijn huizen gebouwd op een brug over de rivier de Gera. Heel bijzonder om te zien, ook de leuke, aparte winkeltjes op de brug. Aan het Anger staan veel mooie Jugendstilpanden. In de vrije uren zijn diverse kerken bezocht, opvallend waren de vele grote orgels. Erfurt heeft een levendige, goed bewaard gebleven binnenstad. Later dan gepland, zo rond half vier, vertrokken we naar de andere bestemming, Paulinzella. Dit plaatsje is beroemd door de ruïne van een Benedictijner klooster, die al in de negentiende eeuw als een hoogtepunt van de Romantiek werd beschouwd. Op de weg naar het voormalige klooster hing aan een huis een curieus bordje met de tekst dat Goethe daar zijn verjaardag had gevierd… te weten op 28 augustus 1817 “Goethemania??” De ruïne bestaat nog uit de pilaren en muurrestanten en enkele bijgebouwen, zoals het later gebouwde jachtslot en het pachthuis. Paulinzella is erg stil, er waren weinig bezoekers. In het weitje naast de ruïne werd door de floristen glanzend fluitenkruid gevonden. Een nieuwe soort op de lijst. Er waren weinig vlinders in dit weitje te vinden. Gelukkig vonden we in een nabijgelegen visvijver een aantal soorten libellen. Na een rustpauze waren we weer keurig op tijd terug voor het altijd goed verzorgde diner.
6
Figuur 6 ruïne klooster Paulinzella foto Trees Kaizer
WANDELING IN HET KLEINBREITENBACHTAL EN ARNSTADT Donderdag 26 mei 2011. Door Liesbeth ten Hallers. Het wordt een heel warme, drukkende dag; De voorspelling op het prikbord gaf een verwachting van maximaal 27 graden aan. Na lang in de file te hebben gehangen, waarbij de bermen naarstig werden onderzocht vanachter het raampje (was het steenkruidkers of toch Deens lepelblad in zaad, koud tegen het asfalt aan?) bereikten we het Kleinbreitenbachtal, waar we heel andere planten dan voorheen ontdekten: De hauwklaver sprong er uit, evenals de kleine Valeriaan meteen aan de oever van het beekje, verderop eindelijk wat adderwortel, die ons na alle droogteminnende flora een sappig aspect bezorgt, net als de Trollblume, de dotter, beemdgeranium en de
Figuur 7 met o.a. sleutelbloemvlinder foto Nicoline Kuurstra echte koekoeksbloem. Verderop hielden we koffiepauze op een lager gelegen, droge wei, die bovenlangs omzoomd werd door zwarte els. Met Jeneverbes, bevertjes, vleugeltjesbloem, muizenoor en heel veel uitgebloeide gulden sleutelbloem een heel ander aspect, gelardeerd met vliegende gasten als een
7
luzernevlindersoort, hooibeestje, citroenvlinder, oranjetip, bont zandoogje en waarschijnlijk sleutelbloemvlinder. Geknikte knop van de al volop bloeiende, ruige leeuwentand werd uiteindelijk als kenmerk gespot. De beschaduwde paden over deels uitgeloogde Muschelkalk verderop waren verrassend met o.a. akelei, wolfskers, lazerkruid, engbloem, peperboompje, eenbes, keverorchis, moesdistel en wintergroen. Grote wijngaardslakken hielden het voor gezien en deden, wegens de aanhoudende droogte, een slaapje tegen de stammen. De vogels, die met hun gezang onze tocht opluisterden waren bijv. appelvink, zwartkop, winterkoning, fluiter, heggemus en zwarte mees. Onze reis werd vervolgd richting Arnstadt, waar een bronzen beeld van de jonge Johann Sebastian Bach niet iedereen kon bekoren. Ondergetekende zag in de wat onderuitgezakte, ongegeneerde houding met luisterend, opgeheven hoofd en ontvangende linkerhand, een verwijzing naar een binnenwereld, waar nieuwe muziek klonk, een houding waarin Bach zich misschien niet meer bewust was van zijn omgeving, wat enig decorumverlies kan verklaren. De Bachkerk met het blinkend wit en gouden interieur, twee balkons boven elkaar onder het tongewelf deed heel fris aan. Van de lindebomen rondom waren enkele al 250 jaar oud. Grappig waren de beelden van Bonifatius en Maria op het raadhuis en ook het Romaanse portaal van de lieve vrouwenkerk in roodbonte zandsteen was opvallend naast het gotische portaal even verder in de gevel. Bij de apotheek bleek het prijsniveau toch wel iets lager te liggen dan in Nederland. De enige regen van betekenis tijdens deze reis viel in Arnstadt, laat in de middag.
27 mei bezoek aan Jena (geen verslag)
zaterdagochtend 28 mei 2011. Naar de Schönberg bij Reinstädt door Nicoline Kuurstra Vanochtend rijden we naar Reinstädt, het is niet ver, Al vrij spoedig zijn we er. Omhoog naar de Schönberg, daar is het pad, Plusminus 430 meter hoog is dat. Het is een tikkeltje fris, maar ook niet zó erg, Tja, 't is tenslotte een wandeling op een berg! Onderweg gerst en bunia's en malva langs de wegen, Ook komen we een rij oldtimers , veel volvo's , tegen. Dàn, als we parkeren, kijk eens in de lucht! Vlakbij een rode wouw, in zwevende vlucht. Op deze hoogte bloeit hier en daar nog een anemoon. Vrij groot zijn ze , echt wonderschoon. "Dit bos "zegt Dirk, "is heel gevarieerd ", Elsbes, haagbeuk, wilde peer, linde, wèl, al weer wat geleerd! Bergnachtorchis of welriekende, tussen de struiken, Even duiken , om te ruiken! André zegt "Hier moet ook de aangebrande orchis staan" Helaas, we treffen hem maar niet aan.
8
Echter, bij ongeveer het hoogste punt, Is een hele verrassing ons gegund, Het is de vuurwerkplant, en niet één , maar 'n heel veld! Hadden Andre's boeken dit ook voorspeld? Het is familie van de wijnruit, zo vertelt Simon ons dan, Een foto hiervan dus, zo snel het maar kan! En dan zijn daar nog graslelies in knop, En blauw parelzaad ook , verderop.
Figuur 8 vuurwerkplant foto Nicoline Kuurstra Na de koffie gaan we langs de helling verder lopen, En blijven op de "aangebrande orchis"hopen. Later treffen we een bankje aan, Waar we onze broodjes eten gaan. Iemand ziet verfbrem, daar verder omlaag, Samen nader bestuderen, een hele waag! Het wordt fris, de zon is even verdwenen, En dus nemen we maar weer de benen. Zoeken het zijpad, terug naar het begin, Zetten er stevig de pas nu in. Halverwege echter: Welk schoon geluid! Het is een fluiter die fluit, héél luid! Te-te-te-te trrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr, dat is zijn lied, O! watmooi, dit vergeten we niet. Dan nog Kahla bekijken, want logies was zó dichtbij. Een stille stad, op zaterdag is iedereen vrij.
9
Veel huizen zijn grijs, vervallen, verweerd, Maar ook enkele heel fraai gerestaureerd. Baeckerei "Hunger "is ook dicht. Als alle andere winkels, allicht. Dat was dan Kahla, en nu naar 't hotel, En om drie uur 'n klimwandeling, waarvan ik echter niet vertel!
Zaterdagmiddag 28 mei 2011 door Simon Kuitwaard Om 12:30 u kwamen we aan in Kahla en hadden we ruim de tijd om het stadje te verkennen. Kahla is afgeleid van Calo dat kaal betekent. De burcht was gebouwd op een kale steenrots. De stadsmuur is nog grotendeels intact met twee poorten en twee torens. De stadskerk is gewijd aan de beschermheilige Sint Margaretha de drakendoodster. Deze is ook afgebeeld is het stadswapen. Ook zagen we haar terug als bronzen beeld op de markt vlakbij het raadhuis waar op dat moment een huwelijk werd voltrokken en het bruidje enkele witte duiven losliet. Helaas zijn er in Kahla ook veel bouwvallige panden. In de DDR periode was er geen geld en geen materiaal om de panden te onderhouden. Om 14:15u vertrokken we weer richting ons hotel. Om 14:30u waren we weer terug. En was er voor de echter liefhebbers nog een mogelijkheid om te wandelen in de omgeving onder leiding van André en Dirk. Met tien deelnemers gingen we op pad richting Hummelshain. Tijdens de wandeling zagen we nog veel fraaie plantjes zoals het Weideklokje, Bosbies, Blaasvaren en Hengel. En een acrobatische vlucht van een Rode wouw. Vervolgens een steil bospad omhoog met een fraaie begroeiing van Bospaardestaart, Boswederik en Zevenster. Vlak voor een jachthuis zagen we de visgraatinkervingen in een grove den, waar in de vroegere DDR tijd hars werd afgetapt. Bij een driesprong konden we nog ver weg Kasteel Hummelshein zien en genoten we van de zang van de Grote lijster. Op een gegeven moment hield het pad op en moesten we onze weg vinden door een bijna onbegaanbaar gedeelte, klauterend over boomstammen zagen we nog Verspreidbladig goudveil en Longkruid op een vochtige plek. Opeens ontdekte André weer de goede markering van het pad en moesten we een stukje omhoog klimmen en vonden we de goede route terug. Om 6 uur waren we weer terug bij ons hotel na een indrukwekkende wandeling en zeker zeer voldaan. SAMENSPRAAK VAN INEKE EN LIESBETH: L. Wie is toch die figuur, die er prat op gaat goed te kunnen parkeren? Ik ving zoiets op in Erfurt. I. (in flora bladerend), O, ja, met die vergroeide bloemkroon bovenop? L. Ja! En hij verleidde een stel meiden om voor dag en dauw achter hem aan te lopen….. I. Had hij niet zoʼn vlot, gaafrandig vestje aan, de armen kaal uit de bladoksels stekend? L. Ja. Maar de koekoek kreeg hij niet aan het zingen, die vogelaar! I. Ja een vogelaar, dat is ie! Zo één, die met een onschuldig gezicht de zeldzaamste bloempjes durft af te plukken! L. Het vuurhaantje kon ie laten piepen en de meiden hoorde hij aan met engelengeduld, de oortjes verlengd, postuur lijnlancetvormig, iets behaard, meerjarig: Kun jij hem op naam brengen? I. Ik zoek hem even op, (verder bladerend), Dit moet hem zijn: Dirk Maas! L. Dat is er vast één. Maar nu die ander nog, die Romanticus van Sturm und Drang, zandsteen en Muschelkalk, kerken en kastelen!
10
Figuur 9 uitzicht vanaf Schönberg foto André Beijersbergen I. Is dat die Oranjeklant, die bij ieder stoplicht gas geeft? L. Ja, die plantjesjager met de duvel op zʼn hielen….. I. O ja, 50 km p/uur in de bebouwde kom is hem te min! L. Hij heeft altijd de grootste bus, vandaar die parkeerproblemen, begrijp je wel? I. Voor lunchen heeft ie nauwelijks tijd; Namen, namen en nog es namen! L. Kun jij deze figuur determineren? Na volgroeien nog behaard, de top spits, de steunblaadjes onregelmatig afvallend? I. ( bladerend) Dat moet toch wel André zijn! Beste Reisleiders, Beste André, Beste Dirk. Alle gekheid op een stokje: Wij willen jullie graag onze erkentelijkheid tonen na de goede afloop van al die mooie excursies! Het was helemaal terecht, André, om ons naar de omgeving van Jena te lokken en je hebt een afwisselend programma: “Cultuur en Natuur”secuur voorbereid en met ons gedeeld. Dirk, je hebt heel snel een streep door je eigen programma gezet en op soepele wijze de uitgevallen reisleider vervangen. Jullie samen hebben voor een gezellige, ontspannen sfeer gezorgd. Hopelijk zal het uiteindelijke verslag met toppers als armbloemige ganzekers, vrouwenschoentje, rode wouw, vogelnestorchis, ijsvogel, voorjaarserebia, Johan Sebastian Bach en als klap op de vuurpijl tenslotte: Dictamnus albus, jullie de eer aandoen die je toekomt!
11
Hierbij ontvangen jullie een kleine ondersteuning voor je volgende, privé excursie, want jullie zijn voorlopig nog niet uitgekeken, afgemeten aan jullie enthousiasme. Namens allen dus: Hartelijk dank! Liesbeth ten Hallers-van Hees, Im Leubengrund, Kahla, Thüringen, 29 mei 2011
Figuur 10 Dictamnus albus foto André Beijersbergen
12
Plantenlijst van de KNNV-Jena-reis (21 mei t/m 29 mei 2010) De plantenlijst is niet volledig; op de vele wandelingen zijn alleen de meest opvallende planten genoteerd, met name die welke in Nederland weinig of maar zelden te zien zijn. Voor de naamgeving is gebruik gemaakt van Heukels Flora van Nederland, (23ste druk, 2005); sommige planten staan hierin niet beschreven en hebben derhalve geen officiële Nederlandse naam. In sommige gevallen is hiervoor een vertaling van de Duitse naam ingevoerd (tussen aanhalingstekens), soms is enkel een ? genoteerd. Naast de "Heukels" is veel gebruik gemaakt van Rothmaler, Excursionsflora von Deutschland, de delen 2 en 3. De data verwijzen naar de volgende lokaties: 21 mei: 1 = naaste omgeving van een wegrestaurant bij Soest 2 = omgeving van de "Drei Gleichen", vlak naast de autobahn bij Erfurt: hellingen van de burcht Gleichen en van de Kaffberg. 22 mei
1 = Pennickental en omgeving, bij Jena
23 mei:
1 = "Die Wache" ten noorden van het kasteel van Großkochberg, ten zuiden van Weimar.
24 mei:
1 = Het Leutradal ten zuidwesten van Jena.
25 mei:
1 = de directe omgeving van de kerkruïne van Paulinzella.
26 mei:
1 = Kleinbreitenbachtal bij Plaue, ten zuiden van Arnstadt.
28 mei:
1 = De Schönberg ten noorden van Reinstädt, enkele kilometers ten westen van Kahla. 2 = de omgeving van hotel Linzmühle, in Kahla.
Familie
Wetenschappelijke naam
Nederlandse naam
Aceraceae
Acer campestre Acer pseudoplatanus
Spaanse Aak Gewone Esdoorn
1 1
Alliaceae
Allium scorodoprasum Allium vineale
Slangenlook Kraailook
1 1
1
Apiaceae
Aegopodium podagraria Anthriscus nitida Anthriscus sylvestris
Zevenblad ? Fluitekruid
1
1
1
1 1
1
1 1
1
1
13
28-mei
26-mei 25-mei
24-mei
23-mei
22-mei
21-mei
datum / lokatie
2 2
Bupleurum falcatum Bupleurum longifolium Carduus defloratus Chaerophyllum temulum Conium maculatum Erynchium campestre Erynchium planum Falcaria vulgaris Heracleum spondylium Laserpitium latifolium Pastinaca sativa Peucedanum cervaria Pimpinella saxifraga Sanicula europaea Smyrnium perfoliatum
Sikkelgoudscherm Langbladig Goudscherm ? Dolle Kervel Gevlekte Scheerling Kruisdistel Vlakbladige Kruisdistel Sikkelkruid Gewone Berenklauw Breed Lazerkruid Pastinaak ? Kleine Bevernel Heelkruid Doorwaskervel
Vinca major Vinca minor Vincetoxicum hirundinaria
Grote Maagdenpalm Kleine Maagdenpalm Witte Engbloem
Araceae
Arum maculatum
Gevlekte Aronskelk
Araliaceae
Hedera helix
Klimop
Aristolochiaceae
Aristolochia clematitis Asarum europaeum
Pijpbloem Mansoor
1
Asparagaceae
Anthericum liliago
Grote Graslelie
1
Asteraceae
Antennaria dioica Achillea millefolium Anthemis tinctoria Arctium lappa Carlina vulgaris Centaurea scabiosa Cichorium intybus Cirsium acaule Cirsium oleraceum Cirsium vulgare Crepis biennis Crepis praemorsa Doronicum pardalianches Echinops sphaerocephalus Eupatorium cannabinum Hieracium murorum Hieracium pilosella Hypochaeris maculata Inula conyza Inula hirta Lactuca perennis Leucanthemum vulgare Leontodon hispidus Scorzonera hispanica Tanacetum corymbosum
Rozenkransje Duizendblad Gele Kamille Grote Klit Driedistel Grootbloemige Centaurie Cichorei Aarddistel Moesdistel Speerdistel Tweejarig Streepzaad ? Hartbladzonnebloem Beklierde Kogeldistel Koninginnekruid Muurhavikskruid Muizenoortje Gevlekt Biggenkruid Donderkruid Ruwe Alant Overblijvende Sla Gewone Margriet Ruige Leeuwentand Grote Schorseneer ?
Apocynaceae
1 1 1
1 1
1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1 1
1
1 1 1 1
1
1 1 1
1 1
1
1
1
2
1 1 2
1 1
1
1
1 1
1
1
1 1 1
1
1 1
1 1
1
1 1 1
1 1
1 1 1
1 1 1 1 1
2
1 1 1 1 1 1 1
1 1
1
1 1
1 1 1
1
1 1 1
1 1
14
1
Tussilago farfara
Klein Hoefblad
1
Cystopteris fragilis Gymnocarpium robertianum
Blaasvaren Rechte Driehoeksvaren
1
Impatiens noli-tangere Impatiens parviflora
Groot Springzaad Klein Springzaad
1
Berberidaceae
Berberis vulgaris
Zuurbes
1
Betulaceae
Alnus glutinosa Carpinus betulus
Zwarte Els Haagbeuk
Alliaria petiolata Arabis brassica Arabis hirsuta Bunias orientalis Cardamine amara Cardamine flexuosa
Look zonder Look ? Ruige Scheefkelk Grote Hardvrucht Bittere Veldkers Bosveldkers
Cynoglossum officinale Lithospermum purpurocaeruleum Myosotis Pulmonaria obscura Symphytum officinale
Veldhondstong
Campanula latifolia Campanula patula Campanula persicifolia Campanula rapunculoides Campanula rotundifolia
Breed Klokje Weideklokje Perzikbladklokje Akkerklokje Grasklokje
Phyteuma spicatum
Witte Rapunzel
1
Dipsacus sylvestris Knautia arvensis Lonicera caprifolium Lonicera periclymenum Lonicera xylosteum Sambucus nigra Scabiosa columbaria Valeriana dioica Valeriana officinalis Valerianella locusta Viburnum lantana Viburnum opulus
Grote Kaardebol Beemdkroon Tuinkamperfoelie Wilde Kamperfoelie Rode Kamperfoelie Gewone Vlier Duifkruid Kleine Valeriaan Echte Valeriaan Veldsla Wollige Sneeuwbal Gelderse Roos
1 1
Cerastium arvense Dianthus barbatus Dianthus cathusianorum Lychnis flos-cuculi Moehringia trinervia Myosoton aquaticum Silene dioica
Akkerhoornbloem Duizendschoon Karthuizer Anjer Echte Koekoeksbloem Drienerfmuur Watermuur Dagkoekoeksbloem
1
Athyriaceae
Balsaminaceae
Brassicaceae
Boraginaceae
Campanulaceae
Caprifoliaceae
Caryophyllaceae
Blauw Parelzaad Moerasvergeetmijnietje Ongevlekt Longkruid Smeerwortel
2
1
1
1
1
1 1
1
1 1
1 1
1 2 2 1 1
1
1 2
1 1 1 1 1
1 1 1
1 1
1 1 1
1+ 1 2
1 1
1 1
1
1 1 1 1 1
1
1 1
1
1
2
1 1 1 2 1
15
2 2
1
Silene nemoralis Silene nutans Silene vulgaris Stellaria alsine
"Boskoekoeksbloem" Knikkende Silene Blaassilene Moerasmuur
1 1
Celastraceae
Euonymus europaea
Kardinaalsmuts
1
Cistaceae
Helianthemum nummularium
Zonneroosje
1
Chenopodiaceae
Chenopodium bonus-henricus
Brave hendrik
Colchicaceae
Colchicum autumnale
Herfststijlloos
1
1
1
Cornaceae
Cornus mas Cornus sanguinea
Gele Kornoelje Rode Kornoelje
1 1
1
1
Corylaceae
Corylus avellana
Hazelaar
1
1
1
Crassulaceae
Sedum maximum
?
Cupressaceae
Juniperus communis
Jeneverbes
1
Cyperaceae
Carex brizoides Carex echinata Carex flava Carex lepidocarpa Carex nigra Carex otrubae Carex sylvatica Carex vesicaria Scirpus sylvaticus
Trilgraszegge Sterzegge Gele Zegge Schubzegge Zwarte Zegge Valse Voszegge Boszegge Blaaszegge Bosbies
1
Pyrola chlorantha Rhododendron ponticum
? Rhododendron
Euphorbia cyparissias Mercurilais perennis
Cipreswolfsmelk Bosbingelkruid
Anthyllis vulneraria Astragalus glycyphyllos Caragana arborescens Colutea arborescens Hippocrepis comosa Genista tinctoria Laburnum anagyroides Lathyrus latifolius Lathyrus linifolius Lathyrus niger Lathyrus vernus Lotus corniculatus Medicago lupulina Onobrychis viciifolia Ononis repens Tetragonolobus maritimus
Wondklaver Hokjespeul ? Blazenstruik Paardenhoefklaver Verfbrem Gouden regen Brede Lathyrus Knollathyrus Zwarte Lathyrus Voorjaarslathyrus Rolklaver Hopklaver Esparcette Kruipend Stalkruid Hauwklaver
Ericaceae
Euphorbiaceae
Fabaceae
1 1 1
2
1 1
2 1
1 1
2 2
1 1 1 1 1
1 1 1
1
2 2
1 2
2
1 1
1 1
1 1
1 1 1 1 1 1 1
1 1
1
1 1 1 2
1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1
16
2
1
1 1
1
Trifolium alpestre Trifolium dubium Trifolium montanum Trifolium pratense Trifolium repens Vicia sepium Vicia tenuifolia
"Bosklaver" Kleine Klaver Bergklaver Rode Klaver Witte Klaver Heggewikke Smalbladige Wikke
Fagus sylvatica Quercus petraea Quercus robur
Beuk Wintereik Gewone Eik
Fumariaceae
Dicentra spectabilis
Gebroken Hartjes
Gentianaceae
Gentiana cruciata Gentiana lutea
Kruisbladgentiaan Gele Gentiaan
1 1
1
Geranium pyrenaicum Geranium robertianum Geranium sanguineum Geranium sylvaticum
Bermooievaarsbek Robertskruid Bloedooievaarsbek Bosooievaarsbek
1 1 1
1 1 1
Ribes alpinum Ribes rubrum Ribes uva-crispa
Alpenbes Aalbes Kruisbes
Hypericaceae
Hypericum pulchrum
Fraai Hertshooi
Juncaceae
Luzula luzuloides
Witte Veldbies
Lamiaceae
Ajuga genevensis Ajuga pyramidalis Ajuga reptans Clinopodium vulgare Galeobdolon luteum Glechoma hederacaea Lamium album Lycopus europaeus Mentha aquatica Mentha longifolia Origanum vulgare Prunella vulgaris Salvia pratensis Stachys officinalis Stachys recta Stachys sylvatica Scutellaria galericulata Teucrium chamaedrys Teucrium montanum Thymus praecox
Harig Zenegroen Piramidezenegroen Kruipend Zenegroen Borstelkrans Gele Dovenetel Hondsdraf Witte Dovenetel Wolfspoot Watermunt Hertsmunt Wilde Marjolein Brunel Veldsalie Betonie Bergandoorn Bosandoorn Glidkruid Echte Gamander Berggamander Kruiptijm
Convallaria majalis Lilium martagon
Lelietje van dalen Turkse Lelie
Maianthemum bifolium
Dalkruid
Fagaceae
Geraniaceae
Grossulariaceae
Liliaceae
1 1 1
2
1 1 1
1 1
1
1
1
1 1
1
1 1 1 1 1
1 2
1
1 1
1
1 1 1 1
1 1 1
1 1 2
1
2
1 1 1
1 1 1 1
1 1 1
1 1
1 1 1
1 1 1
1 1
2 1 1
1 1 2
1 1
17
1
1 1
1 1+ 2
Ornithogalum umbellatum Polygonatum multiflorum Polygonatum odoratum
Gewone Vogelmelk Gewone Salomonszegel Welriekende Salomonszegel
1
Linaceae
Linum catharticum
Geelhartje
1
Malvaceae
Malva neglecta
Klein Kaasjeskruid
Orobanchaceae
Melampyrum pratense Melampyrum nemorosum Orobanche lutea
Hengel ? Rode Bremraap
Fraxinus excelsior Ligustrum vulgare Syringa vulgaris
Es Gewone Liguster Sering
Onagraceae
Chamerion angustifolium
Wilgenroosje
Oxalidaceae
Oxalis acetosella
Witte Klaverzuring
Orchidaceae
Cephalanthera damasonium Cyprepedium calceolus Dactylorhiza maculata Epipactis atrorubens Gymnadenia conopsea Himantoglossum hircinum Listera ovata Neottia nidus-avis Ophrys insectifera Orchis militaris Orchis militaris x purpurea Orchis purpurea Platanthera bifolia Platanthera chlorantha
Bleek Bosvogeltje Vrouwenschoentje Gevlekte Orchis Bruinrode Wespenorchis Muggenorchis Bokkenorchis Grote Keverorchis Vogelnestje Vliegenorchis Soldaatje ? Purperorchis Welriekende Nachtorchis Bergnachtorchis
Papaveraceae
Chelidonium majus
Stinkende Gouwe
Pinaceae
Picea orientalis
Kaukasische Spar
Plantaginaceae
Digitalis purpurea Plantago lanceolata Plantago media Veronica beccapunga Veronica catenata Veronica chamaedrys Veronica officinalis Veronica teucrium
Vingerhoedskruid Smalle Weegbree Ruige Weegbree Beekpunge Rode Waterereprijs Gewone Ereprijs Mannetjesereprijs Brede Ereprijs
Arrhenatherum elatius Brachypodium pinnatum Brachypodium sylvaticum Briza media Bromus erectus
Glanshaver Gevinde Kortsteel Boskortsteel Bevertjes Bergdravik
Oleaceae
Poaceae
1 1
1 1 2 1 1
1 1 1
1 1
1 1
1
1 1 1
1 1 1 1 1
1 1 1
1 1 1
1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1
1 1
1 1
1 1 2
1 1 1 1
1
1
1
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1
18
1 1
1 1
1 2
Dactylis glomerata Melica uniflora Sesleria albicans
Kropaar Eenbloemig Parelgras Blauwgras
1 1 1
Polygalaceae
Polygala vulgaris
Gewone Vleugeltjesbloem
1
Polygonaceae
Polygonum hydropiper
Waterpeper
2
Polypodiaceae
Polypodium vulgare
Eikvaren
2
Primulaceae
Lysimachia nemorum Lysimachia nummularia Lysimachia vulgaris Primula veris Trientalis europaea
Boswederik Penningkruid Wederik Gulden Sleutelbloem Zevenster
1 1 1 1
Actaea spicata Aconitum vulparia Adonis aestivalis Anemone nemorosa Anemone sylvestris Aquilegia montana Caltha palustris Clematis vitalba Hepatica nobilis Pulsatilla vulgaris Ranunculus acris Ranunculus auricomus Ranunculus bulbosus Ranunculus ficaria Thalictrum minus Trollius europaeus
Christoffelkruid Gele Monnikskap Zomeradonis Bosanemoon ? Wilde Akelei Dotterbloem Bosrank Leverbloempje Wildemanskruid Scherpe Boterbloem Gulden Boterbloem Knolboterbloem Speenkruid Kleine Ruit Trollius
1
Resedaceae
Reseda lutea
Wilde Reseda
1
Rhamnaceae
Frangula alnus Rhamnus cathartica
Vuilboom Wegedoorn
Agrimonia eupatoria Agrimonia procera Alchemilla fissa Crataegus laevigata Crataegus monogyna Cotoneaster integerrimus Filipendula ulmaria Fragraria moschata Fragraria vesca Geum urbanum Potentilla anserina Potentilla reptans Prunus mahaleb Prunus spinosa Pyrus piraster Rosa glauca
Gewone Agrimonie Welriekende Agrimonie ? Tweestijlige Meidoorn Eenstijlige Meidoorn Wilde Dwergmispel Moeraspiraea Grote Bosaardbei Bosaardbei Gewoon nagelkruid Zilverschoon Vijfvingerkruid Weichselboom Sleedoorn "Wilde Peer" Bergroos
Ranunculaceae
Rosaceae
1 1
1
2 1 2 1
2 1
1 1
1 1 1 1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
1
1 1 1 1 1
1 1 1 1
1 1
1
1 1
1 1
1 1 1 1 1
1 1 1
1
1 1 1
1 1 1
1
1 1 1
2
1 1
1 1
19
1
1 1 1
1
Rosa rubiginosa Sanguisorba minor Sorbus aria Sorbus aucuparia Sorbus domestica Sorbus intermedia Sorbus torminalis
Egelantier Kleine Pimpernel Meelbes Wilde Lijsterbes ? Zweedse Lijsterbes ?
Cruciata laevipes Galium aparine Galium glaucum Galium odoratum Galium rotundifolium
Kruisbladwalstro Kleefkruid Zeegroene Walstro Lievevrouwebedstro "Rondbladfig Walstro"
Rutaceae
Dictamnus albus
Vuurwerkplant
1
Salicaceae
Populus alba Populus tremula
Witte Abeel Ratelpopulier
1 1
Santalaceae
Thesium bavarum
Bergvlas
Saxifrageceae
Chrysosplenum oppositifolium
Paarbladig Goudveil
Rubiaceae
1
1
1 1 1 1
1
1 1 1 1
1
1
2 1 1 1
1 1
1 1
1
1
1 2
Scrophulariaceae Scrophularia nodosa
Knopig Helmkruid
1
Solanaceae
Atropa belladonna
Wolfskers
1
1
1
Thymeleaceae
Daphne mezereum
Peperboompje
1
1
1
1
Tiliaceae
Tilia cordata
Winterlinde
1
1
1
Trilliaceae
Paris quadrifolia
Eenbes
1
1
Fumariaceae
Dicentra spectabilis
Gebroken Hartjes
Gentianaceae
Gentiana cruciata Gentiana lutea
Kruisbladgentiaan Gele Gentiaan
1 1
1
Geranium pyrenaicum Geranium robertianum Geranium sanguineum Geranium sylvaticum
Bermooievaarsbek Robertskruid Bloedooievaarsbek Bosooievaarsbek
1 1 1
1 1 1
Ribes alpinum Ribes rubrum Ribes uva-crispa
Alpenbes Aalbes Kruisbes
Hypericaceae
Hypericum pulchrum
Fraai Hertshooi
Juncaceae
Luzula luzuloides
Witte Veldbies
Lamiaceae
Ajuga genevensis
Harig Zenegroen
Geraniaceae
Grossulariaceae
1
1 1 1 1 1
2 1
1
1
20
1
Ajuga pyramidalis Ajuga reptans Clinopodium vulgare Galeobdolon luteum Glechoma hederacaea Lamium album Lycopus europaeus Mentha aquatica Mentha longifolia Origanum vulgare Prunella vulgaris Salvia pratensis Stachys officinalis Stachys recta Stachys sylvatica Scutellaria galericulata Teucrium chamaedrys Teucrium montanum Thymus praecox
Piramidezenegroen Kruipend Zenegroen Borstelkrans Gele Dovenetel Hondsdraf Witte Dovenetel Wolfspoot Watermunt Hertsmunt Wilde Marjolein Brunel Veldsalie Betonie Bergandoorn Bosandoorn Glidkruid Echte Gamander Berggamander Kruiptijm
Convallaria majalis Lilium martagon
Lelietje van dalen Turkse Lelie
Maianthemum bifolium Ornithogalum umbellatum Polygonatum multiflorum Polygonatum odoratum
Dalkruid Gewone Vogelmelk Gewone Salomonszegel Welriekende Salomonszegel
1
Linaceae
Linum catharticum
Geelhartje
1
Malvaceae
Malva neglecta
Klein Kaasjeskruid
Orobanchaceae
Melampyrum pratense Melampyrum nemorosum Orobanche lutea
Hengel ? Rode Bremraap
Fraxinus excelsior Ligustrum vulgare Syringa vulgaris
Es Gewone Liguster Sering
Onagraceae
Chamerion angustifolium
Wilgenroosje
Oxalidaceae
Oxalis acetosella
Witte Klaverzuring
Orchidaceae
Cephalanthera damasonium Cyprepedium calceolus Dactylorhiza maculata Epipactis atrorubens Gymnadenia conopsea Himantoglossum hircinum Listera ovata Neottia nidus-avis Ophrys insectifera Orchis militaris
Bleek Bosvogeltje Vrouwenschoentje Gevlekte Orchis Bruinrode Wespenorchis Muggenorchis Bokkenorchis Grote Keverorchis Vogelnestje Vliegenorchis Soldaatje
Liliaceae
Oleaceae
1
1 1
1
1 1 1 1
1 1 2
1 1 1 2 1
1 1 1 1
1 1 1
1 1
1 1
1 1
1
1
1
1
1 1
1
2
1
1 1+ 2
1 1
1 1 2 1 1
1 1 1
1
1 1
1
1 1
1
1 1 1
1 1 1 1 1
1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1
1 1
21
2 1 1
Orchis militaris x purpurea Orchis purpurea Platanthera bifolia Platanthera chlorantha
? Purperorchis Welriekende Nachtorchis Bergnachtorchis
1
Papaveraceae
Chelidonium majus
Stinkende Gouwe
1
Pinaceae
Picea orientalis
Kaukasische Spar
Plantaginaceae
Digitalis purpurea Plantago lanceolata Plantago media Veronica beccapunga Veronica catenata Veronica chamaedrys Veronica officinalis Veronica teucrium
Vingerhoedskruid Smalle Weegbree Ruige Weegbree Beekpunge Rode Waterereprijs Gewone Ereprijs Mannetjesereprijs Brede Ereprijs
Arrhenatherum elatius Brachypodium pinnatum Brachypodium sylvaticum Briza media Bromus erectus Dactylis glomerata Melica uniflora Sesleria albicans
Glanshaver Gevinde Kortsteel Boskortsteel Bevertjes Bergdravik Kropaar Eenbloemig Parelgras Blauwgras
1
Polygalaceae
Polygala vulgaris
Gewone Vleugeltjesbloem
1
Polygonaceae
Polygonum hydropiper
Waterpeper
2
Polypodiaceae
Polypodium vulgare
Eikvaren
2
Primulaceae
Lysimachia nemorum Lysimachia nummularia Lysimachia vulgaris Primula veris Trientalis europaea
Boswederik Penningkruid Wederik Gulden Sleutelbloem Zevenster
1 1 1 1
Actaea spicata Aconitum vulparia Adonis aestivalis Anemone nemorosa Anemone sylvestris Aquilegia montana Caltha palustris Clematis vitalba Hepatica nobilis Pulsatilla vulgaris Ranunculus acris Ranunculus auricomus Ranunculus bulbosus Ranunculus ficaria Thalictrum minus
Christoffelkruid Gele Monnikskap Zomeradonis Bosanemoon ? Wilde Akelei Dotterbloem Bosrank Leverbloempje Wildemanskruid Scherpe Boterbloem Gulden Boterbloem Knolboterbloem Speenkruid Kleine Ruit
1
Poaceae
Ranunculaceae
1 1
1 1 1 1
1 1
1 1 2
1 1 1 1
1
1
1
1 1 1 1
1 1 1
1 1
1 1
1 1 1
1 1
1
2 1 2 1
1 2
1 1
1 1 1 1 1 1 1
1
1 1 1 1 1 1
1
1 1 1 1
1
1 1 1 1 1
1
22
1 2
Trollius europaeus
Trollius
Resedaceae
Reseda lutea
Wilde Reseda
Rhamnaceae
Frangula alnus Rhamnus cathartica
Vuilboom Wegedoorn
Agrimonia eupatoria Agrimonia procera Alchemilla fissa Crataegus laevigata Crataegus monogyna Cotoneaster integerrimus Filipendula ulmaria Fragraria moschata Fragraria vesca Geum urbanum Potentilla anserina Potentilla reptans Prunus mahaleb Prunus spinosa Pyrus piraster Rosa glauca Rosa rubiginosa Sanguisorba minor Sorbus aria Sorbus aucuparia Sorbus domestica Sorbus intermedia Sorbus torminalis
Gewone Agrimonie Welriekende Agrimonie ? Tweestijlige Meidoorn Eenstijlige Meidoorn Wilde Dwergmispel Moeraspiraea Grote Bosaardbei Bosaardbei Gewoon nagelkruid Zilverschoon Vijfvingerkruid Weichselboom Sleedoorn "Wilde Peer" Bergroos Egelantier Kleine Pimpernel Meelbes Wilde Lijsterbes ? Zweedse Lijsterbes ?
Cruciata laevipes Galium aparine Galium glaucum Galium odoratum Galium rotundifolium
Kruisbladwalstro Kleefkruid Zeegroene Walstro Lievevrouwebedstro "Rondbladfig Walstro"
Rutaceae
Dictamnus albus
Vuurwerkplant
1
Salicaceae
Populus alba Populus tremula
Witte Abeel Ratelpopulier
1 1
Santalaceae
Thesium bavarum
Bergvlas
Saxifrageceae
Chrysosplenum oppositifolium
Paarbladig Goudveil
Rosaceae
Rubiaceae
1 1 1
1 1
1 1
1 1 1 1 1
1 1 1
1
1 1 1
1 1 1
1
1 1 1
2
1 1
1 1
1
1
1 1 1 1
1
1 1 1 1 1 1 1
1
1
1
2 1 1 1
1 1
1 1
1
1
1 2
Scrophulariaceae Scrophularia nodosa
Knopig Helmkruid
1
Solanaceae
Atropa belladonna
Wolfskers
1
1
1
Thymeleaceae
Daphne mezereum
Peperboompje
1
1
1
1
Tiliaceae
Tilia cordata
Winterlinde
1
1
1
23
Trilliaceae
Paris quadrifolia
Eenbes
1
1
Vogellijst JENA 21 – 29 mei 2011 door Dirk Maas Blauwe reiger Knobbelzwaan Wilde eend Kuifeend Wespendief Rode wouw Buizerd Torenvalk Meerkoet Houtduif Gierzwaluw IJsvogel Grijskopspecht Zwarte specht Grote bonte specht Veldleeuwerik Boerenzwaluw Huiszwaluw Boompieper Grote gele kwikstaart Witte kwikstaart
Figuur 11 Dirk spot vogels foto Nicoline Kuurstra
Waterspreeuw Winterkoning Heggenmus Roodborst Nachtegaal Zwarte roodstaart Gekraagde roodstaart Tapuit Merel Zanglijster Grote lijster Braamsluiper Grasmus Tuinfluiter Zwartkop Fluiter Tjiftjaf Fitis Goudhaantje Bonte vliegenvanger 24
Zwarte mees Pimpelmees Koolmees Boomklever Boomkruiper Grauwe klauwier Vlaamse gaai Ekster Kauw Zwarte kraai Raaf Spreeuw Huismus Vink Europese kanarie Groenling Putter Kneu Goudvink Appelvink Geelgors 62 soorten. Opvallend is het ontbreken van een aantal “gewone soorten” zoals fazant, turkse tortel, wielewaal (veel loofbos) en ringmus. Leuk was het dat we de drie beekbegeleidende soorten (grote gele kwikstaart, ijsvogel en waterspreeuw) allemaal hebben waargenomen. Leuk was het ook, dat we de geluiden van grote gele kwik, bonte vliegenvanger en europese kanarie elke ochtend zo goed konden horen bij het hotel. Vlinderwaarnemingen Jena en omgeving door Trees Kaizer soort
Hesperiidae(dikkopjes) Bruin dikkopje - Erynnis tages Kalkgraslanddikkopje Spialia sertorius Bont dikkopje Carterocephalus palaemon Groot dikkopje - Ochlodes sylvanus Pieridae (witjes) (Verborgen) boswitje Leptidea sinapis(reali) Klein geaderd witje - Pieris napi Oranjetipje - Anthocharis cardamines Zuidelijke luzernevlinder Colias alfacariensis Citroenvlinder Gonepteryx rhamni Lycaenidae (blauwtjes)
Drei Geliche n
Wölnit z
Grosskochberg/pa rk Weimar
Leutrat al
Paulinzell a
Klein Breitenbac h
Leubent al
X X X
X X
X X
X X
X
X X
X
X
X
X
X
25
Sleutelbloemvlinder Hamearis lucina Dwergblauwtje - Cupido minimus Boomblauwtje - Celastrina argiolus Klaverblauwtje - Cyaniris semiargus Icarusblauwtje Polyommatus icarus Adonisblauwtje Polyommatus bellargus Bruin blauwtje - Aricia agestis Hooibeestje Coenonympha pamphilus Nymphalidae ( aureliaʼs) Kleine vos - Aglais urticae Dagpauwoog - Aglais io Atalanta - Vanessa atalanta Distelvlinder - Vanessa cardui Landkaartje - Araschnia levana parelmoervlinders Purperstreepparelmoervlin der - Brenthis ino Steppeparelmoervlinder Melitaea aurelia Zilvervlek(Boloria )euphrosyne zandoogjes Bont zandoogje - Pararge aegeria Tweekleurig hooibeestje Coenonympha arcania Voorjaarserebia - Erebia medusa
X X X X X X
X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X X X
X
X
X X
X X
X
X
X
X
X
X X
Waargenomen libellen: Weidebeekjuffer - Calopteryx splendens; Bosbeekjuffer - Calopteryx virgo; Azuurwaterjuffer - Coenagrion puella; Vuurjuffer - Pyrrhosoma nymphula; Lantaarntje - Ischnura elegans; Grote Roodoogjuffer - Erythromma najas; Smaragdlibel - Cordulia aenea; Plasrombout - Gomphus pulchellus; Platbuik - Libellula depressa; Viervlek - Libellula quadrimaculata; Gewone Oeverlibel - Orthetrum cancellatum, zoals ingevoerd op Observado.org Zie daar ook voor andere waarnemingen
26
