DB-vergadering 15-11-2011
Agendapunt 5
Onderwerp Gevolgen uitspraak Hoge Raad IJsland aangaande Landsbanki Portefeuillehouder(s) R.L.M. Sleijpen Afdeling Middelen Bestuursprogramma Niet van toepassing. Waterbeheersplan Niet van toepassing. Programma begroting Bedrijfsvoering Routing Dagelijks bestuur Commissie ABA Commissie MFB Commissie WS Algemeen bestuur
15 november 2011 – – – 29 november 2011
Voorstel 1. instemmen met de in deze notitie geschetste procedure, inhoudende dat de uitbetaling van Landsbanki centraal, op een de provincie Noord-Holland speciaal voor dit doel geopende bankrekening, zal binnenkomen waarna verdeling op basis van de preferente claims over de deelnemers zal plaatsvinden; 2. deze notitie overigens voor kennisgeving aannemen; 3. een en ander ter kennis brengen van het algemeen bestuur.
Toelichting Zoals bekend heeft de Hoge Raad van IJsland op vrijdag 28 oktober 2011 in proefprocedures tussen de gemeenten Dordrecht en Alphen aan den Rijn en niet-preferente crediteuren van Landsbanki een voor deze gemeenten gunstige uitspraak in hoger beroep gedaan. Deze uitspraak is het sluitstuk van procedures die gingen over de vraag of de IJslandse wet die bepaalt dat depositohouders preferente schuldeisers zijn, geldig is en of de deposito's van de gemeenten Dordrecht en Alphen aan den Rijn deposito's in de zin van de IJslandse wet zijn. Beide vragen werden eerder bevestigend beantwoord door de Districtsrechtbank in Reykjavik en nu dus ook door de IJslandse Hoge Raad (de hoogste rechter op IJsland). De procedures waren aangespannen door niet-preferente crediteuren (obligatiehouders en grote internationale banken).
111565/PDA
1/5
De uitspraak betekent dat de gemeenten Dordrecht en Alphen aan den Rijn bij voorrang gecompenseerd worden uit de boedel van Landsbanki. Ook voor Waterschap Roer en Overmaas en voor de overige leden van de zogenaamde Noord-Holland groep is de uitspraak van de IJslandse Hoge Raad zeer positief. In deze notitie wordt u geïnformeerd over de gevolgen van de uitspraak, zowel voor wat betreft de inhoud van het besluit, als voor de verdere procedurele gevolgen en de resterende risico’s. De inhoud van de voorliggende notitie is gebaseerd op informatie van de provincie Noord-Holland die in samenwerking met advocatenkantoor Stibbe tot stand is gekomen. Inhoud van het besluit van de Hoge Raad van IJsland Geldt de uitspraak ook voor Roer en Overmaas en de overige leden van de Noord-Holland groep? Het betreft hier een uitspraak in een proefproces, dat daartoe geselecteerd is door de curatoren van Landsbanki (de Winding-up Board) in overleg met de Noord-Holland groep. De verwachting is dat deze uitspraak precedentwerking zal hebben voor de overige procedures waarin exact dezelfde vragen spelen. De positie van ons waterschap is niet anders dan die van de gemeenten Dordrecht en Alphen aan den Rijn. De procedure van dezelfde groep niet-preferente crediteuren tegen de overige leden van de Noord-Holland groep was opgeschort in afwachting van de uitspraak van de Hoge Raad in het proefproces. Op 15 november 2011 vindt in de procedures van de overige leden van de Noord-Holland groep een zitting plaats bij de Districtsrechtbank in Reykjavik. Dan wordt duidelijk of de niet-preferente crediteuren hun bezwaren tegen de preferentie van de vorderingen van ons waterschap en de overige leden van de Noord-Holland groep laten varen. De IJslandse bewindvoerders van Landsbanki gaan er vanuit dat dit zal gebeuren gezien de precedentwerking van de proefprocedures. Wat betekent de uitspraak van de Hoge Raad concreet voor ons? Depositohouders als Waterschap Roer en Overmaas zijn preferente schuldeisers. Dat betekent dat zij bij voorrang worden voldaan uit de opbrengsten van de afwikkeling van Landsbanki. Hoeveel wij exact krijgen, is nog niet duidelijk. Het gaat echter om een substantieel bedrag. Vooralsnog is (in de jaarrekening 2009 en 2010) uitgegaan van minimaal 74%. De uitkering aan preferente schuldeisers is in ieder geval substantieel hoger dan die aan 'normale', concurrente schuldeisers die geen uitkering krijgen totdat de preferente schuldeisers geheel zijn voldaan. Wordt gederfde rente vergoed? Daarover heeft de Hoge Raad uitgesproken dat de datum van vrijval van het deposito bepalend is voor de vraag naar vergoeding van rente, als volgt: (1) ingeval van een vrijvaldatum vóór 22 april 2009 is erkend als een preferente claim: a. de contractuele rente tot die vrijvaldatum, en b. 6% Nederlandse wettelijke rente voor de periode vanaf die vrijvaldatum tot 22 april 2009 (de zogenaamde 'gap period'). Alle leden van de Noord-Holland groep met uitzondering van de gemeenten Dordrecht en Zundert vallen in deze categorie. (2) ingeval van een vrijvaldatum na 22 april 2009 (zoals dus in het geval van Dordrecht en Zundert) is erkend als een preferente claim: de contractuele rente tot 22 april 2009.
111565/PDA
2/5
De datum 22 april 2009 volgt uit de IJslandse wet: het is de datum waarop de vorderingen op Landsbanki werden gefixeerd. Voor Waterschap Roer en Overmaas betekent deze uitspraak dat, rekeninghoudende met de contractuele en wettelijke rente en de reeds ontvangen uitkering van het IJslandse depositogarantiestelsel, de preferentie claim € 5.234.012 bedraagt. Voor de exacte opbouw wordt verwezen naar onderstaand overzicht. Preferente vordering Landsbanki Waterschap Roer en Overmaas - hoofdsom - contractuele rente 5,32% periode 30-5-2008 tot 15-12-2008
5.000.000
Subtotaal I
5.147.039
Af: reeds ontvangen uitkering uit depositogarantiefonds Subtotaal II Bij: - wettelijke rente 6% periode 15-12-2008 tot 22-04-2009 Totaal
147.039
20.887 5.126.152
107.860 5.234.012
Kunnen de niet preferente crediteuren de rechtszaak nog voortzetten? De proefprocedures kunnen binnen IJsland niet verder worden voortgezet; de uitspraak is definitief en gegeven in hoogste instantie. Wel bestaat de mogelijkheid dat de obligatiehouders en grote banken een procedure voor het Europese Hof voor de Rechten van de Mens starten. Dat zou echter een procedure tegen de IJslandse staat zijn, waar wij buiten staan. Verdere procedure Hoe en wanneer worden de uitspraken in de proefprocessen afgewikkeld? Op 15 november 2011 is de zitting voor de Districtsrechtbank in Reykjavik. Indien de concurrente schuldeisers hun bezwaren laten varen, zal kort daarna de lijst van erkende preferente vorderingen worden vastgesteld. Verwacht wordt dat vervolgens vrij snel (nog dit jaar) tot een eerste uitkering in de orde van 30% van de erkende preferente vorderingen wordt overgegaan (vermoedelijk in diverse valuta: IJslandse kronen (ISK), Engelse ponden (GBP), euro’s (EUR) en Amerikaanse dollars (USD)). Wat is daarvoor administratief nodig? Op verzoek van de Winding-up Board zullen alle uitkeringen gestort worden op een door de provincie Noord-Holland te beheren bankrekening. Alle gedupeerde overheden zullen een verklaring dienen te ondertekenen dat met die procedure wordt ingestemd. De voorbereidingen daarvoor worden door advocatenkantoor Stibbe getroffen. De provincie Noord-Holland heeft inmiddels een bankrekening geopend bij de ABN/AMRO waarop alle valuta zal worden omgerekend naar euro’s.
111565/PDA
3/5
Een uitzondering zal worden gemaakt voor de IJslandse kronen. Onlangs heeft de provincie Noord-Holland De Nederlandsche Bank (DNB) benaderd om te onderzoeken wat zij voor de Noord-Holland groep kunnen betekenen als het gaat om het omwisselen van met name de IJslandse kronen (ISK) naar euro’s. Door de restricties die in IJsland gelden voor de handel in ISK is omwisseling bij een normale handelsbank zeer onvoordelig. Het gesprek met DNB en de provincie Noord-Holland als woordvoerder van de NoordHolland groep vindt binnenkort plaats. Hoe gaat er verdeeld worden? De Winding-up Board zal, naar verwachting verspreid over een aantal jaren, steeds delen van de vorderingen overmaken zodra de stand van de boedel daartoe aanleiding geeft. Momenteel bestaat de boedel uit contanten, deelnemingen in bedrijven en vorderingen op bedrijven. De boedel moet tegen zo gunstig mogelijke voorwaarden te gelde worden gemaakt en daarmee is tijd gemoeid. Na iedere uitkering en vervolgens conversie naar euro’s, zal de provincie Noord-Holland steeds zo snel mogelijk aan elke gedupeerde overheid een bedrag overmaken naar rato van de erkende preferente vorderingen. Naast de uitkeringen in geld is niet ondenkbaar dat de preferente crediteuren mogelijk ook een uitkering in ‘natura’ ontvangen in de vorm van een vordering op Landsbanki Nieuw. Momenteel is nog niet duidelijk of dit zal gebeuren, en zo ja wanneer hiertoe de nodige stappen worden gezet. Hoe worden valutarisico’s afgedekt? Het ontvangen van uitkeringen in verschillende valuta betekent dat niet volledig duidelijk is wat de omvang van de uitkering is uitgedrukt in euro’s. Dat hangt onder meer af van de marktomstandigheden van het moment waarop de uitkering plaatsvindt. Voor de courante valuta zoals de Amerikaanse dollar en het Engelse pond ligt het niet voor de hand om een verzekering af te sluiten ter bescherming tegen valutaschommelingen. Afhankelijk van het tijdstip van uitkering kan de conversie mee- of tegenvallen. Wat meer complex ligt is de zaak van de IJslandse kronen. Deze munteenheid is thans niet vrij verhandelbaar. Wat wel duidelijk is, is dat de uitkering in ISK relatief gering zal zijn ten opzichte van de uitkeringen in de andere valuta (tussen de 5% en 10% wordt verwacht op basis van de huidige inzichten). In de komende weken en met name tijdens de open crediteurenbijeenkomst op 17 november a.s. zal meer bekend worden over de koersverhoudingen en over de omvang van het bedrag dat in ISK wordt uitgekeerd. Op dat moment kan een keuze worden gemaakt of, en onder welke voorwaarden een verzekering op koersverschillen voor IJslandse kronen zou moeten worden afgesloten. Ook de mogelijkheden die DNB biedt moeten dan inzichtelijk zijn. De provincie Noord-Holland heeft inmiddels offerte gevraagd voor de kosten van een dergelijke verzekering. Onzekerheden c.q. risico’s Onzekerheid over de omvang van de boedel Het antwoord op de vraag of het volledige bedrag van de vordering uitgekeerd zal worden hangt vooral af van de omvang van de boedel van Landsbanki. Die omvang schommelt onder invloed van economische factoren. Als sprake is van groeiende economische marktomstandigheden is de waarde van de boedel hoger dan wanneer dat niet het geval is. In het eerste geval is de kans aanwezig dat het volledige bedrag, althans uitgedrukt in ISK, terug wordt ontvangen.
111565/PDA
4/5
Valutakoersen Zoals al eerder aangegeven worden de uitkeringen in verschillende valuta overgemaakt. Vervolgens zal een conversie naar euro’s plaatsvinden. Het hangt van de valutaverhoudingen van dat moment en van de wijze waarop de Winding-up Board de omrekening doet (valutadatum) af wat dit voor de waarde van de uitkering in euro’s betekent. Het risico dat de uiteindelijk te ontvangen bedragen lager zijn dan verwacht door de valutakoersen is dan ook aanwezig. De secretaris/directeur,
ing. J.M.G. In den Kleef
111565/PDA
5/5
