CMFB 31-01-2012 Agendapunt: CMFB
5
Sittard, 17 januari 2012 AAN DE COMMISSIE MIDDELEN EN FINANCIEEL BELEID Onderwerp: E-mailbericht van de Noord-Hollandgroep van 5 december 2011, met daarbij gevoegd het verslag van de bijeenkomst van 30 november 2011
./.
Hierbij treft u ter kennisneming aan een e-mailbericht van de Noord-Hollandgroep van 5 december 2011, met daarbij gevoegd het verslag van de bijeenkomst van 30 november 2011. Voorstel Wij stellen u voor een en ander voor kennisgeving aan te nemen. Het dagelijks bestuur, de secretaris/directeur,
de voorzitter,
ing. J.M.G. In den Kleef
dr. J.J. Schrijen
120132/PDA
[email protected] Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Bijlagen:
[email protected] maandag 5 december 2011 12:04
[email protected];
[email protected] DB KABINET 20-12-2011: verslag bijeenkomst 30 november 2011 Landsbanki Verslag gedupeerde overheden van 30-11-2011def.DOC; Memo d.d. 22 december 2009 t.b.v. Noordhollandgroep inzake signing NBI financieel instrument.PDF
Categorieën:
MO / DB
Van: Bakker, dhr. N. (Niek) [mailto:
[email protected]] Verzonden: maandag 5 december 2011 9:29 Aan: A. van der Heiden; A.J.A. Wijten; Arpad, dhr. drs. ing. D.D. (Dimitri); Bakker, dhr. N. (Niek); Blom, dhr. H.P. (Hans); Craaikamp, mw. mr. G.E.A. (Gea) van; D. de Boer; D.A. Heijkoop; Dam MPA, mw. drs. A. (Annemieke) van; drs. C.G.M. Maas; drs. F.H. Buddenberg; drs.mw. F.C. Giskes; Duivenvoorde, mw. drs. P.C.T. (Petra); E. van de Burgt; E. van Esterik; F. Visman; H. van Kroonenburg; H.J. Lanting; H.J.W. Raat; H.van Mullem; hr drs. R.M.A. Molenaar; J. Fleming; J. Huizenga; J. van Bussel; J. van der Steen; J. van Dijk; J. van Hooff; J.E.J. de Meijer; Kampstra, dhr. T. (Tjeerd); Koop, dhr. drs. M. (Martijn); M. Du Chatinier; mw. A. Krak-Franke; mw. Drs.G.L. Meeuwisse; mw. M. Lemain-Lelivelt; mw. M. van Erp; mw. W. Pelk; mw. W. van Hees; Nederstigt, dhr. F.A.J. (Frans); Nielen, mw. mr. J.A.C.M. (Hansje); O. Werkman; Oudega, dhr. P. (Piet); P. Hugense; P. van Haagen;
[email protected]; Post, mw. E. (Elisabeth); R. de Geus; R. Heijtink; R. Luiks; R.F. Groen; Seyban, dhr. drs. A. (Adnan); W. v. Tilborg; W.A. Dingemanse Onderwerp: verslag bijeenkomst
Dames en heren, Bijgaand treft u het verslag van onze bijeenkomst van afgelopen week aan. En bijgaand tevens het memo van 22 december 2009 van Stibbe over het financieel instrument. Toezending ervan is tijdens die vergadering toegezegd. De in het memo genoemde "debt completion" heeft begin 2010 plaatsgevonden. Met vriendelijke groet, Niek Bakker
Aan dit bericht en eventuele bijlagen kunnen geen rechten worden ontleend. Het Provinciaal Bestuur van Noord-Holland.
1
Kort verslag van de bijeenkomst van gedupeerde overheden van woensdag 30 november 2001 in Motel Haarlem-Zuid.
Aanwezig: Naam hr. De Geus hr. Raat hr. Huizenga hr. Dingemanse hr. Maas hr. Keur hr. De Leede hr. Du Chatinier mw. Van Hees hr. Van Kroonenburg hr. De Meijer hr. Lanting hr. Heijkoop hr. Van der Heiden hr. Heijtink hr. Luiks hr. Wijten hr. Van Haagen hr. Visman hr. De Boer hr. Daelmans hr. Sleijpen hr. De Boer hr. Van Hooff mw. Post hr. Bakker hr. Oudega mw. Van Dam hr. Seyban hr. Nederstigt
Organisatie Gem. Dordrecht Gem. Amstelveen Gem. Amstelveen Gem. Veere Gem. Goes Gem. Goes Gem. Alphen aan den Rijn Gem. Alphen aan den Rijn Gem. Zundert Gem. Zundert Gem. Naarden Gem. Naarden Gem. Graafstroom Gem. Graafstroom Gem. Opmeer Gem. Opmeer Gem. Pijnacker-Nootdorp Gem. Pijnacker-Nootdorp Gem. Texel Gem. Texel WS Roer en Overmaas WS Roer en Overmaas Stibbe Stibbe Gedeputeerde NH (voorzitter) Prov. NH Prov. NH Prov. NH Prov. NH Prov. NH
Afwezig met bericht van verhindering mw. van Erp hr. Van der Steen mw. Nielen
Gem. Asten SaBeWa Prov. NH
1
1. Opening en mededelingen. Mw. Post opent de vergadering en heet een ieder welkom. 2. Verslag van 18 januari 2011 Mw. van Hees wijst erop dat zij ten onrechte als dhr van Hees is opgevoerd in de lijst van aanwezigen. Het verslag wordt met die aanpassing vastgesteld. 3. Memo van Stibbe. De Boer (Stibbe) spreekt zijn dank uit in de richting van Dordrecht en Alphen aan den Rijn voor het feit dat die gemeenten bereid waren om de proefprocessen te voeren. Een speciaal woord van dank aan de gemeente Texel. Deze gemeente stelde de brief van Landsbanki beschikbaar waarin duidelijk verwoord is dat er sprake is van een deposito. De Boer wijst erop dat die brief heeft meegespeeld bij de overwegingen van de Hoge Raad. De Boer deelt mee dat zojuist bericht is ontvangen dat de banken en obligatiehouders hun bezwaren tegen het afwikkelen van de andere gedupeerde overheden conform de uitspraken in de proefprocessen zullen intrekken. Morgen (donderdag) zal de finale afwikkeling van de erkende claims plaatsvinden. Dit zou kunnen betekenen dat alle gedupeerde overheden tegelijkertijd geld zullen ontvangen, Aanvullende noot: Bij het opmaken van dit verslag is duidelijk geworden dat de
IJslandse bewindvoerders eerst zullen uitkeren op de claims van de proefzaken (Alphen a/d Rijn en Dordrecht); de andere medeoverheden volgens zo snel mogelijk daarna. In de tussentijd gaan die gelden naar escrowrekeningen. Dit is teleurstellend en Stibbe zal nogmaals bij de WuB aandringen op een zo spoedig mogelijk uitkering ook op de niet-testzaken. De eerste uitkering op de claims van Alphen a/d Rijn en Dordrecht zal mogelijk eind deze week/begin volgende week worden gedaan. Het bezwaar tegen EPZ is nog niet ingetrokken, omdat EPZ gezien wordt als een bedrijf. Onduidelijk is nog of EPZ nu al meedeelt in de uitkering. Vervolgens geeft de Boer een nadere toelichting op de meegezonden stukken. Het geld zal worden gestort op de daartoe geopende ABN-Amro rekening en vervolgens snel volgens een overeen te komen verdeelsleutel (zie punt 4) worden overgemaakt naar de medeoverheden. IJslandse kronen (ISK) kunnen ook aan ABN-Amro worden overgemaakt, maar dat levert een erg ongunstige ISK/EUR wisselkoers op. Geprobeerd wordt om via afspraken met DNB en de IJslandse Centrale Bank tot gunstiger afspraken te komen. Vooralsnog stort de Winding-up Board (WuB) de ISK op een escrow rekening. Het gaat bij de eerste uitkering om totaal omgerekend ca. € 1,6 miljoen. De escrow rekening levert een rente van 3,5% op. Er wordt overleg gevoerd met Engelse overheden over de mogelijkheden van een swap met de Euro’s. Dat zou een besparing van 0,5% op de omwisseling van Engelse ponden kunnen opleveren. Het zou kunnen zijn dat daardoor de uitbetaling van de omgewisselde Engelse ponden aan de afzonderlijke overheden een aantal dagen later plaats gaat vinden. 2
Veder wordt meegedeeld dat de WuB aan de Icesave-spaarders mogelijk een voorstel tot afkoop gaat doen voor 2/3e van de waarde van de vorderingen volledig in EUR. Als een overheid ook een dergelijke keuze zou willen maken zal dat snel gemeld moeten worden, om die mogelijkheid bij de WuB onder de aandacht te kunnen brengen. Desgevraagd wordt meegedeeld dat een recovery van de activa groter dan 100% van de preferente vorderingen is gebaseerd op basis van de verwachte waarde van de activa. De waardering van het financieel instrument is mogelijk positiever dan nu ingeschat. Dat geldt ook voor Icelands Foods. Daardoor zou de recovery nog hoger uit kunnen komen. Op de vraag naar het risico van het niet-betalen van de laatste uitkering in 2018 wordt gesteld dat dat risico thans niet goed is in te schatten. Oudega deelt mee dat er niet opnieuw aan Deloitte een update van de recovery is gevraagd. Noord-Holland zal zelf aan de accountant een beoordeling en risicoschatting voorleggen. Het lijkt er op dit moment op dat we kunnen aangeven dat we de verwachte terugontvangst van 74% weer kunnen verhogen naar 100%, onder vermelding van de risico’s (valutarisico’s en economische ontwikkelingen) in de paragraaf weerstandsvermogen. De suggestie wordt gedaan om samen op te trekken waar het gaat om het opwaarderen/afwaarderen van de vorderingen. Mw. Post ondersteunt dat idee onder de toevoeging dat het wel een eigenstandige verantwoordelijkheid van elke individuele overheid blijft. Oudega deelt mee een aanbod te hebben ontvangen voor verkoop van de vordering voor 80-90%. Noord-Holland heeft geen interesse. Afgesproken wordt dat het adres van de aanbieder wordt doorgemaild als een overheid daarom vraagt. Van de cash wordt ca. ISK 50 mld niet uitbetaald. Dat is volgens de Boer omdat er ook nog veel kosten door de boedel gemaakt worden. De Boer legt uit dat het financieel instrument met Nieuw Landsbanki uit een ABond en een B-Bond bestaat. De A-Bond is een harde obligatie (met een waarde van, omgerekend, ISK 260 miljard). De B-Bond is een voorwaardelijke bond, met een waarde die afhankelijk is van de waardeontwikkeling van bepaalde activa uit de boedel. Die voorwaardelijke bond is thans gewaardeerd op ISK 43 miljard. Op 31 december 2012 zal de waarde definitief worden vastgesteld waarna het desbetreffende bedrag per 31 december 2013 zal worden toegevoegd aan de A Bond. Een eerder reeds toegezonden memo hierover zal opnieuw worden toegestuurd. 4.
Ter vaststelling: overzicht procentuele verdeling vorderingen op Landsbanki. Alle aanwezigen stemmen in met het voorstel. Aldus is de volgende verdeling vastgesteld: Organisatie Gem. Graafstroom Sabewa
Erkende claim in €
Incl. EPZ in %
Excl. EPZ in %
3.405.110,32
1,7100
1,9683
397.333,08
0,1995
0,2297
3
Gem. Amstelveen
15.525.704,70
7,7969
8,9746
3.118.589,09
1,5661
1,8027
Gem. Asten
1.012.636,83
0,5085
0,5854
Gem. Texel
8.322.214,79
4,1794
4,8106
Gem. Naarden
1.014.637,54
0,5095
0,5865
12.465.128,78
6,2599
7,2054
Gem. Opmeer
7.280.054,81
3,6560
4,2082
Ws Roer en Overmaas
5.235.173,71
2,6291
3,0262
Gem. Zundert
2.595.396,93
1,3034
1,5003
GR Drechtsteden
7.222.176,22
3,6269
4,1748
81.634.904,76
40,9966
47,1888
Nootdorp
12.387.311,56
6,2208
7,1604
EPZ
26.129.837,44
13,1223
Gem. Alphen a/d Rijn
3.093.305,00
1,5534
1,7881
Gem. Dordrecht
8.286.640,18
4,1615
4,7901
Totaal incl. EPZ:
199.126.155,74
100,0000
100,0000
Totaal excl. EPZ:
172.996.318,30
Gem. Veere
Gem. Goes
Prov. Noord-Holland Gem. Pijnacker-
5. Rol DNB/ Centrale Bank IJsland. Onderwerp is feitelijk al in het voorgaande besproken. Oudega deelt mee dat het risico van waardedaling van dollar en pond tegen een redelijk bedrag verzekerd kan worden. Hierover vindt overleg met ABN-Amro plaats. Voor de eerste uitkering is dat nog niet zinvol. Zodra mogelijk zal de provincie hier op terug komen. Verder wordt met BZK dit probleem (verzekering geschiedt middels een rentederivaat) in relatie tot de Wet fido besproken. Datzelfde geldt voor de vraag of het is toegestaan eventueel ISK tijdelijk op een rekening in Nederland te laten staan. 6. Rondvraag en sluiting. Aan de provincie wordt gevraagd om duidelijk aan te geven welke informatie vertrouwelijk behandeld dient te worden. Toegezegd wordt dat er snel een persbericht zal uitgaan. Dit zal eerst verspreid worden onder alle gedupeerde overheden, en daarna pas aan de pers. Amstelveen complimenteert de advocaten en de provincie met de inzet en het resultaat. Gevraagd wordt of Groningen en den Haag met dit resultaat meeliften en zo ja, of er dan van die kant nog om een vergoeding van gemaakte kosten wordt gevraagd. Mw Post reageert dat een dergelijke actie niet vanuit de provincie georganiseerd zal worden. Het lijkt een idee om de gemeente informeel via VNG kanalen, en de provincie Groningen informeel via IPO kanalen eens te benaderen. Een vraag over de totale kosten van de procedure op IJsland zal tzt beantwoord worden.
4
Mw. Post sluit onder dankzegging voor eens ieders inbreng de vergadering. Niek Bakker
5
Advocaten en notarissen Strawinskylaan 2001 Postbus 75640 1070 AP Amsterdam Nederland T +31 20 546 01 77 F +31 20 546 07 36 www.stibbe.com 10678286v1
Memorandum Aan
Noord-Hollandgroep
Van
Duco de Boer Stibbe Amsterdam
Datum
22 december 2009
Betreft
"Signing" op 15 december jl. van de juridische documentatie van het financieel instrument
In het memorandum van 20 oktober jl. schreef ik dat het op 10 oktober jl. gesloten akkoord op hoofdlijnen uiterlijk 6 november jl. in gedetailleerde juridische contracten uitgewerkt zou zijn. Zoals wel vaker is gebeurd in dit dossier bleek dit een te optimistisch tijdspad. Pas op 15 december jl. is de juridische documentatie met betrekking tot het financieel instrument op IJsland ondertekend door de IJslandse Minister van Financiën, de bestuursvoorzitter van NBI (i.e. nieuw Landsbanki) en de voorzitter van het Resolution Committee van LBI (i.e. oud Landsbanki). Bijgaand als bijlage A het gezamenlijke persbericht van het IJslandse Ministerie van Financiën en het Resolution Committee van LBI. Zoals uiteengezet in het memorandum van 20 oktober jl., bestaat het financieel instrument, dat wordt uitgegeven door NBI aan LBI, uit de volgende drie componenten: (1)
een obligatie met een hoofdsom van, omgerekend, ISK 260 miljard;
(2)
een voorwaardelijke obligatie, die, afhankelijk van de realisatie van extra waarde in de periode tussen 8 oktober 2008 en 31 december 2012 van bepaalde ringfenced activa van NBI, zal kunnen leiden van een verhoging van de hoofdsom van de obligatie onder (1) tot een bepaald maximum (zie hieronder); en
(3)
een aandelenbelang in NBI ter waarde van ISK 28 miljard, dat LBI geheel of gedeeltelijk zal overdragen aan de IJslandse overheid en NBI management afhankelijk van de waarderealisatie van de ring-fenced activa van NBI.
Op 15 december jl. hebben partijen de volgende overeenkomsten getekend:
(1)
een Framework and Bond Issuance Agreement, zijnde de raamwerkovereenkomst van het financieel instrument;
(2)
een Shareholders Agreement, waarin bepaalde zeggenschaps- en verkooprechten en een meeverkoopplicht voor LBI zijn vastgelegd;
(3)
een Set-off Agreement (zie hieronder); en
(4)
een Capitalisation Agreement, ingevolge waarvan NBI inmiddels reeds door de IJslandse overheid van nieuw aandelenkapitaal is voorzien (ISK 122 miljard).
Bovendien zijn de voorwaarden van de obligaties overeengekomen tussen partijen en door hen geparafeerd. De samenvatting van het financieel instrument zoals opgenomen in voornoemd memorandum is nog steeds juist en de op 15 december jl. gesloten contracten wijken daar niet van af, met dien verstande dat: (1)
de obligatie met een hoofdsom van zoals gezegd, omgerekend, ISK 260 miljard, in overeenstemming met het akkoord op hoofdlijnen van 10 oktober jl. is gesplitst in drie aparte obligaties met een hoofdsom van respectievelijk: (a)
EUR 870.788.398,42;
(b)
USD 734.255.859,93; en
(c)
GBP 275.001.322,12,
op basis van de desbetreffende ISK wisselkoersen op 30 september 2008. (2)
ter zekerheid van haar betalingsverplichtingen jegens LBI, NBI bij uitgifte van de obligaties een pandrecht zal vestigen ten gunste van LBI met een dekkingsgraad van 120% (i.e. de boekwaarde van de verpande NBI activa t.o.v. de betalingsverplichtingen van NBI), zonder dat bij een déconfiture van NBI de opbrengst van deze activa gedeeld moet worden met depositohouders van NBI (lees: IJslandse spaarders) indien zij een lagere recovery zouden hebben;
(3)
de maximale waarde van de voorwaardelijke obligatie is vastgesteld op ISK 92 miljard. Met andere woorden: in het geval van een stijging van de waarde van de ring-fenced activa ten opzichte van de initiële waarde per 8 oktober 2008, zal de hoofdsom van de EUR-obligatie met niet meer dan, omgerekend, ISK 92 miljard kunnen toenemen;
(4)
het aandelenbelang van LBI ter waarde van ISK 28 miljard een procentueel belang vertegenwoordigt van 19% in het uitstaande aandelenkapitaal van NBI (de resterende 81% zal worden gehouden door de IJslandse overheid);
(2)
(5)
partijen hebben afgesproken dat indien IJsland "anti-bonuswetgeving" aanneemt die het management incentive plan – dat naar onze mening cruciaal is om extra waarde te doen creëren in de ring-fenced activa van NBI – ondermijnt, LBI de NBI-aandelen houdt die anders aan het management zouden zijn toegewezen; deze aandelen zullen ook niet aan de IJslandse overheid worden overgedragen in het geval dat de voorwaardelijke obligatie voor de volle ISK 92 miljard wordt gerealiseerd; en
(6)
LBI en NBI genoemde Set-off Agreement hebben gesloten ingevolge waarvan (a) NBI wordt gevrijwaard door LBI voor de schade die zij lijdt doordat klanten van NBI schulden aan LBI verrekenen met verplichtingen die zij hebben jegens NBI, en (b) NBI afziet van bepaalde claims op LBI ad in totaal ca. ISK 26 miljard.
Na de "signing" op 15 december jl., is de eerste vervolgstap de daadwerkelijke uitgifte van het 19% aandelenbelang in NBI aan LBI (i.e. de LBI Equity Completion). Dit zal plaatsvinden indien en zodra de IJslandse toezichthouder ermee heeft ingestemd dat LBI een gekwalificeerd belang houdt in NBI. Indien dit niet is gebeurd vóór 31 januari 2010, dan vervallen automatisch alle contracten. Geen van partijen gaat ervan uit dat de IJslandse toezichthouder dwars zal liggen en de verwachting is dat deze ruim voor de deadline haar toestemming zal geven. De tweede vervolgstap is de daadwerkelijke uitgifte van de EUR, US$ en GBP obligaties, alsmede de vestiging van het pandrecht ten gunste van LBI (i.e. de Debt Completion). Dit zal plaatsvinden indien en zodra de IJslandse wet zodanig is aangepast dat het pandrecht kan worden gevestigd zonder dat daarvoor, kort gezegd, mededeling nodig is aan de NBI klanten van de leningen die worden verpand, of anderszins een pandrecht kan worden gevestigd waarmee LBI instemt. Het IJslandse Ministerie van Financiën zal zich inspannen deze wetswijziging tot stand te brengen, maar dit vereist wel dat het IJslandse parlement meewerkt. Omdat het slechts gaat om een technisch-juridische aanpassing van de IJslandse wet zou dit geen probleem moeten zijn. Op dit punt bestaat er inhoudelijk geen verschil van mening tussen partijen. Maar het is voor ieder van hen, om verschillende redenen, wel zó belangrijk dat is afgesproken dat indien niet vóór 15 april 2010 de IJslandse wet is gewijzigd en partijen per die datum ook geen andere manier hebben gevonden om het pandrecht te vestigen, zowel LBI als NBI het recht heeft alle contracten te ontbinden, in welk geval de LBI Equity Completion ongedaan wordt gemaakt. De in dit memorandum opgenomen informatie is publieke informatie, en kan indien gewenst gedeeld worden met Gemeenteraden en Provinciale Staten. Tenslotte, Deloitte heeft nog geen update gegeven van de recovery inschattingen, maar is door de provincie Noord-Holland verzocht dit voor het nieuwe jaar te doen. Ik ben beschikbaar om telefonisch of per e-mail detailvragen te beantwoorden.
* * *
(3)
Bijlage A Wednesday, December 16, 2009 4:12 PM
Joint press release by the Ministry of Finance and the Resolution Committee of Landsbanki Íslands hf The Icelandic government, the Resolution Committee of Landsbanki Ísland and new Landsbankinn (NBI) have signed a final agreement on the settlement of assets and liabilities following the division of Landsbanki Íslands into old and new banks, following its collapse in October 2009. Representatives of leading creditors have participated in the negotiations. Under the terms of the settlement, NBI will issue a debt instrument with a 10Y term to the old bank in the amount of ISK 260 billion. The instrument is foreign currency denominated, thereby ensuring NBI foreign currency funding, and is interest-only for the first five years. The old bank will additionally receive shares in the new bank amounting to ISK 28 billion, or the equivalent of 19% of the total share capital of the new bank. Together the debt instrument and the share capital compensation are equivalent to the assessment by the new bank of the assets taken over net of liabilities, while in the estimation of the Resolution Committee and its advisors this represents a minimum value for these assets. Should the value of the assets transferred prove to be more than this assessment assumes, the new bank will issue an additional debt instrument to the old bank, which could amount to ISK 92 billion, and instead the compensation shares would go back to the government and an employee fund to be established. Final assessment of the assets will be made at year-end 2012. Following the agreement, the state's holding in NBI hf. is 81%, but could become higher if economic developments to the end of 2012 prove favourable, with the result that the new bank issues an additional debt instrument. In concluding the settlement, the Icelandic government has been advised by the UK-based financial consultants Hawkpoint while Landsbanki's Resolution Committee was assisted by Barclays Capital. The total share capital of NBI will be ISK 150 billion, ISK 122 of which will be contributed by the state in the form of government bonds. The government capital injection is ISK 5 billion less than anticipated in the Head of Terms announced in October. Minister of Finance, Steingrímur J. Sigfússon: "The agreement which has now been concluded with Landsbanki's Resolution Committee is the final step by the government in recapitalizing the three new banks. This agreement fulfils the government's objectives in all principal respects, securing a stable banking system, following a fair settlement with creditors, and the outlook is for an acceptable return on the state's equity contribution." Resolution Committee Chairman Lárentsínus Kristjánsson: "From the Resolution Committee's perspective this is a very acceptable outcome, and we are pleased that a conclusion has been reached. The negotiation process has been a very significant task and much work has gone into resolving it. Concluding this agreement marks a certain turning point and enables us to devote more energy to other issues of major importance."
(4)
