COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze verschillen bestaan is niet goed duidelijk. Wanneer u uw bloedglucosegehalte goed onder controle houdt, heeft u meer kans dat de complicaties lang wegblijven of worden voorkomen. Een goede regulatie betekent het bloedglucosegehalte zoveel mogelijk tussen de vier en zeven mmol/l te houden.
Complicaties van de ogen (retinopathie) Afwijkingen aan de ogen treden vooral op in het netvlies (retinopathie) en komen zowel bij mensen met type 1 als type 2 diabetes voor. De problemen ontstaan door het nauwer worden van de kleine bloedvaatjes in het netvlies en later ook door lekkage van bloed door de wand van het bloedvat heen. Uiteindelijk kunnen daardoor stukjes netvlies afsterven en bloedingen optreden met in het uiterste geval blindheid als gevolg. Oogafwijkingen geven pas laat klachten, daarom is het belangrijk dat oogafwijkingen in een vroeg stadium ontdekt worden. Mensen met diabetes moeten regelmatig (één keer per jaar) door een oogarts worden gecontroleerd. Er is een duidelijk verband tussen het ontstaan van retinopathie, de duur van diabetes en de hoogte van de bloedglucosewaarden over langere tijd. Het is dus van belang om ervoor te zorgen dat de bloedglucosewaarden zo goed mogelijk op een normaal niveau blijven.
Complicaties van de nieren (nefropathie) Behalve voor de ogen vormt diabetes ook een gevaar voor de nieren. De nieren zijn de filters van uw lichaam. Ze halen de stoffen die het lichaam niet meer nodig heeft uit het bloed. Deze afvalstoffen komen terecht in uw urine. De nieren zorgen er ook voor dat de stoffen die het lichaam wel nodig heeft in het bloed blijven, zoals glucose, eiwitten en mineralen.
Nieren spelen ook een rol bij het regelen van de bloeddruk. De belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van nierafwijkingen (nefropathie) zijn de stoornissen in de kleine bloedvaatjes. Deze complicatie loopt vaak gelijk aan die van de ogen. Vooral mensen die al jaren diabetes hebben en mensen die niet goed ingesteld zijn lopen risico nefropathie te krijgen. Ook kunnen een langer bestaande hoge bloeddruk en een steeds terugkerende blaasontsteking de functie van de nieren nadelig beïnvloeden. Gelukkig verbetert de behandeling van diabetes en zijn beginnende nierproblemen goed op te sporen en te behandelen. Symptomen Nierafwijkingen veroorzaken in het begin geen klachten. U krijgt pas klachten als de werking van de nieren al sterk achteruit is gegaan. Het lichaam gaat vocht vast houden en de bloeddruk stijgt. Andere symptomen zijn jeuk, een bleke huid en moeheid. Door onderzoek in de urine en het bloed zijn de nierafwijkingen in een vroeg stadium op te sporen. Bij elk urineonderzoek wordt gekeken naar de eiwituitscheiding (microalbumine). De aanwezigheid van microalbumine kan duiden op nierbeschadiging. Bloedonderzoek is nodig om aan te tonen of er sprake is van nierbeschadiging en in welke mate. Onderzoek Nefropathie is op te sporen, door de urine en bloeddruk te laten controleren. De arts kan vaststellen of en hoeveel eiwit er in uw urine zit. Een kleine hoeveelheid eiwit is te verminderen met medicijnen die de bloeddruk verlagen. U zult dan ook het advies krijgen om de hoeveelheid eiwit in de voeding te beperken. Het is belangrijk om uw bloedglucosewaarden goed te houden. Op tijd starten met behandelen voorkomt verdere klachten. Als de nierschade al groot is, zullen de nieren op den duur hun werk niet meer kunnen doen. Medicijnen kunnen dit proces vertragen. Als de nieren onvoldoende werken is hemodialyse of een niertransplantatie de oplossing. Door betere behandeling van diabetes, goede regulatie van de bloedglucose, gezonde leefwijze en regelmatige controle, blijft de meeste mensen met diabetes dit leed bespaard.
Complicaties van hart en grote bloedvaten ((Slag-) Aderverkalking) Diabetes tast de bloedvaten aan: de wanden van de bloedvaten worden dikker en stugger. Vetophopingen aan de binnenkant van de slagaderwanden zorgen ervoor dat bloedvaten nauwer worden. Verschillende organen in het lichaam krijgen daardoor steeds minder bloed. Het ontstaan van vetophoping in de bloedvatwanden is zeker niet alleen het gevolg van verkeerde eetgewoonten. Belangrijker is dat bij ontregeling van diabetes de controle in de lever over de aanmaak van cholesterol in het bloed verstoord raakt. Als er bloedvatvernauwing optreedt en de doorbloeding van de bloedvaten afneemt, krijgen de organen minder bloed en zuurstof, wat tot klachten kan leiden.
Bloeddrukstijging Een hoge bloeddruk is een grote belasting voor de bloedvaten. Hierdoor kunnen beschadigingen ontstaan, waardoor bloedvetten meer kans krijgen om zich in de vaatwand te nestelen. Een hoge bloeddruk is niet alleen schadelijk voor hart en bloedvaten maar ook voor nieren en ogen. Oorzaak voor een hoge bloeddruk is niet alleen aderverkalking. Maar ook een verslechterde nierfunctie zorgt voor een stijging van de bloeddruk. Als u klachten heeft of als er bij u veel risicofactoren zijn, kunt u via de arts medicijnen krijgen om de bloeddruk te verlagen. Verder wordt geadviseerd om te stoppen met roken, het gewicht zo nodig te verminderen minder zout meer voedingsvezels te gebruiken en meer lichaamsbeweging te nemen. Belangrijk is dat de bloedglucosewaarden zo normaal mogelijk blijven.
Complicaties van het zenuwstelsel (neuropathie) De zenuwen in het lichaam versturen continu boodschappen. Van uw centrale zenuwstelsel naar de spieren van uw armen, benen, huid organen en vice versa. Als zenuwen beschadigd zijn kunnen ze hun boodschap niet goed meer overbrengen en ontstaan er klachten. Omdat de zenuwen naar handen en voeten het langst zijn, zijn die het meest gevoelig voor beschadigingen.
Klachten bij neuropathie De klachten die u kunt krijgen bij neuropathie zijn afhankelijk van welke zenuwen in welke mate zijn beschadigd. De klachten bij perifere neuropathie beperken zich meestal tot voeten en handen. Het gevoel in beide voeten en handen neemt af, zodat u warmte of pijn minder goed voelt. Dat is gevaarlijk omdat u daardoor wondjes of infecties niet goed meer opmerkt. Het kan ook zijn dat u juist meer pijn voelt: pijnscheuten, tintelingen of krampen. Soms worden ook de zenuwen in de spieren naar voeten en handen aangetast. Dit kan leiden tot krachtverlies in armen en benen. U kunt hierdoor uw voet verkeerd gaan gebruiken, waardoor een standafwijking van de voet kan ontstaan. De pijnklachten laten zich vaak moeilijk door medicijnen behandelen. Neuropathie kan ook klachten geven, die te maken hebben met de zenuwen die de inwendige organen aansturen. Dit noemt men autonome neuropathie. Ook kan uw huid door verkeerde boodschappen van uw zenuwen vervelend aanvoelen. Of u kunt de aanraking van kleding of dekens niet goed meer verdragen. De vochtregulatie van uw huid kan ook aangetast zijn. U gaat veel zweten, of juist helemaal niet. Hierdoor wordt de huid te droog en heeft u meer kans op kloofjes en infecties. De zenuwen in de maag en darmen kunnen ook lijden onder neuropathie. U kunt dan last krijgen van een vol gevoel in de buik, misselijkheid, overgeven, diarree of verstopping. Als de zenuwen in de spieren naar de blaas niet goed meer functioneren, kunt u moeite krijgen met plassen. Er kan ook ongewild urineverlies (incontinentie) ontstaan. Als de zenuwen van het hart beschadigd zijn kunt u duizelig worden. Uw bloeddruk daalt te snel als u plotseling opstaat. Een verminderde erectie komt soms ook voor als gevolg van neuropathie. Tot slot Neuropathie ontstaat vaak pas als u al lang diabetes heeft, maar mensen met type 2 diabetes hebben bij het stellen van de diagnose soms al klachten. Ongeveer een kwart van alle mensen met diabetes krijgt in meer of mindere mate last van zenuwproblemen. Dit aantal wordt gelukkig steeds minder, want de behandeling van diabetes is sterk verbeterd.
Daar komt bij dat de ernst van de neuropathie sterk kan verschillen. Het is belangrijk dat u de symptomen kunt herkennen. De symptomen zijn soms met medicijnen te bestrijden, vooral als u er snel bij bent. Het is belangrijk dat u luistert naar uw lichaam en let op de signalen die het aangeeft. Zorg voor een optimale bloedglucose, u kunt er klachten mee uitstellen, maar ook verminderen.
