Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen N. Verbeke Medisch Oncoloog AZ Damiaan Oostende 07/05/2008
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen Diarree Stomatitis Hand–voet syndroom Nagelafwijkingen Ooglast
Diarree WAT?
Frequente losse of vloeibare stoelgang Secundaire irritatie anaal Secundair gewichtsverlies (ook anorexie) Cave: bloederige diarree Cave: koorts (cave neutropenie) neutropenie) Cave: Deshydratatie, Deshydratatie, nierinsufficië nierinsufficiëntie, ntie, elektrolietenstoornissen CAVE : mortaliteit! mortaliteit! Meestal gepaard gaande met stomatitis zo chemo gege-induceerd
Oorzaak : - tijdelijke beschadiging darmmucosa door medicatie/radiotherapie -infectie: meestal koorts, cave neutropenie -medicatie tegen obstipatie
Diarree: oorzaken 1. tijdelijke beschadiging darmmucosa door medicatie/radiotherapie taxotere (40%, ernstig minder dan 5%) FU ( 50% van ptn, ptn, daarvan helft ernstig) ernstig) Xeloda
campto (51%) Sorafenib (30(30-45 %, weinig graad 3-4) Erlotinib (60 %, zelden graad 3-4)
Diarree: toxiciteitsscore
Diarree: behandeling Gr I of II diarree zonder complicaties: complicaties: veel drinken, drinken, (evt (evt electrolietenoplossing) electrolietenoplossing) vezelarme voeding, voeding, frequente kleine maaltijden, maaltijden, te warm of te koud vermijden (rijst, rijst, bananen, bananen, pasta, pasta, toast) Stop chemo zo nog lopende Loperamide: Loperamide: 2 co na eerste diarree en daarna 1 co na elke stoelgang Opvolgen stoelgang, stoelgang, eetpatroon en gewicht Klinische hercontrole na 24 uur Geen indicatie faecescultuur tenzij recent AB gebruik (clostridium) clostridium) Geen indicatie AB tenzij diarree langer dan 48 uur Resorbeert meestal spontaan binnen enkele dagen
Diarree: behandeling Doorverwijzing: Gr III of IV diarree Gr I of II diarree met Hevige krampen Koorts en/of septisch beeld Bloedverlies Neutropenie en alg onwelzijn Deshydratatie
Diarree: behandeling In hospitaal IV hydratatie IV AB zo indicatie Imodium tenzij infectie, koorts Soms somatostatine-analoog Preventie trombosis Dosisaanpassing verdere chemo
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen Diarree Stomatitis Hand–voet syndroom Nagelafwijkingen Ooglast
Stomatitis WAT? Onderbreking van functie en continuiteit van de mondmucosa Rode pijnlijke keel, keel, aftosis, aftosis, ulcera Frequent surinfectie cfr neutropenie (bact of schimmel, schimmel, cave herpes)
Frequent tandvleesbloedingen (cfr trombopenie) trombopenie) Frequent pijn Cave verminderde voedselinname Zelden : xerostomie (wel bij radiotherapie) radiotherapie) 3535-40 % van de patië patiënten onder cytotoxische chemotherapie
Tijdelijk en spontaan resorberend
Stomatitis Oorzaak Afhankelijk van -specifiek type chemo *anthracyclines *taxanes *5FU (> 10%), xeloda * methotrexate (> 10%) *sunitinib (16(16-41 %) -dosis -frequentie van toediening -individuele factoren
Stomatitis III
Stomatitis Behandeling: Therapie is enkel ondersteunend Profylaxie: voor opstart chemo -mondhygië mondhygiëne/ ne/tandzorg! tandzorg! Tandnazicht pre chemo inclusief rx Preventie : tijdens chemo -afkoelen tijdens chemo (ijsblokjes, ijsblokjes, koude drank, drank, ijscreme) ijscreme) - niet te warme voeding, voeding, cave kruiden -lasertherapie (heliumhelium-neon laser)
Stomatitis behandeling: -mondspoeling: bij last:
isobetadine, perio-aid -analgetica (trap 1-3) vermijden van pillen (siroop, patch, druppels..) -therapie onderbreken of dosis reductie zo nodig - Blijven eten (vloeibaar, ijs, zachte voeding) - Behandeling surinfectie -
-
Diflucan siroop zo mucositis Zovirax peroraal zo blaasjes AB enkel zo koorts of duidelijke angina
Stomatitis: behandeling - Mucositiscoctail: Mucositiscoctail: koel bewaren R/
Xylocaine 400 mg (Prednisolone 200 mg) CMC 2g Nystatine 1 fles Propyleenglycol 10 mL Muntdruppels 5 Aqua ad 500 ml DT/ S/
1 fles 4 tot 6 maal per dag spoelen met 1 soeplepel
- Xylocaine viskeus 2% (lidocainelidocaine-hydrochloridehydrochloride-monohydraat) monohydraat)
- Xerostomie : Kunstspeeksel (Glandosane ®, Oralbalance® (Glandosane® Oralbalance®) Mondspoeling/bevochtigende spray (Oasis® (Oasis®) Spray vittel/evian evian vittel/
stomatitis Doorverwijzing Koorts en vermoeden neutropenie Totale anorexie en/of deshydratatie Blijvende stomatitis na 72 uur Herpes surinfectie Onhoudbare pijn
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen Diarree Stomatitis Hand–voet syndroom Nagelafwijkingen Ooglast
Hand-voet syndroom WAT? Acral erythema: erythema: erytheem op handpalmen en voetzolen palmarpalmar-plantar erythrodysesthesia: erythrodysesthesia: pijnlijke gezwollen handpalmen en voetzolen toxic erythema of the palms and soles al dan niet met blaarvorming Burgdorfs’ Burgdorfs’s reaction
OORZAAK? Multiple chemo Cytarabine (> bij hoge dosis) dosis) Liposomaal doxorubicine (51 %) Capecitabine (53(53-57 %) : PERORAAL 5FU (verlengde (verlengde infusie) infusie) (1%) Sorafenib (25(25-35 %) : PERORAAL
Hand-voet syndroom
Hand-voet syndroom Therapie
Preventie
Lokale matige koude tijdens therapie (ijsijs-handschoenen) handschoenen) dosisaanpassing
Bij last
Alg maatregelen
Geen spannende schoenen Geen expositie aan extreme koude of warmte Geen belasting (lopen, lopen, handwerk) handwerk)
topisch DMSO 99% 4X/dag (dimethylsulfoxide (dimethylsulfoxide))
- Onderbreken therapie - Dosisreductie bij herstarten therapie Genezing na gemiddeld 2 à 4 weken
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen Diarree Stomatitis Hand–voet syndroom Nagelafwijkingen Ooglast
nagelafwijkingen WAT? Groeistop Afbrokkelende nagels Pijnlijke nagels Surinfectie: onychomycosis
Oorzaak? Verschillende chemotherapeutica taxanes
nagelafwijkingen Behandeling Preventie
Afkoelen: vingers in koud water Geen overdreven druk (schoenen) Vermijd zweten Verzorg nagels conservatief
Bij last
Pijnstilling zo nodig Nagelversteviger Ontsmettende badjes (chloramine (chloramine tabletten)
Bij surinfectie:
Onychomycosis: Onychomycosis: Diflucan 150 a 200 mg per week tot genezing Bacterieel: zo nodig AB
nagelafwijkingen Verwijzing Bacteriele surinfectie en koorts Erysipelas Geneest zeer traag Dosisaanpassing meestal te laat
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen Diarree Stomatitis Hand–voet syndroom Nagelafwijkingen Ooglast
ooglast WAT? Conjunctivitis tgv chemo Tijdelijk, Spontaan verdwijnend Prikkende ogen, tranend, rood doorlopen, Frequent samen met neusloop Meestal 8 a 10 dagen na chemo
Bacteriele surinfectie Dikwijls pijnlijk, plakkende ogen Niet spontaan genezend
ooglast Behandeling Preventief Weinig tot niets
Bij last Verzachtende oogdruppels Duratears, Duratears, vidisic 2 a 3 x per dag
AB locaal bij tekens van surinfectie Neusdecongestie Uitleg omtrent tijdelijk karakter van de last
Visusdaling NIET TGV CHEMO: CHEMO: advies oogarts te vragen
Complicaties van oncologische therapie thuis opvangen N. verbeke dank u