Bijlage 2 Bedrijfsplan GovUnited [Separaat bijgevoegd]
Bijlage 3 Rechtsvormen Inleiding De keuze voor een juridische vorm van een zelfstandige samenwerkingsorganisatie kent diverse afwegingen. Ze verschillen onder meer in eindverantwoordelijkheid van de 'eigenaars', aansturing en bestuurlijke verantwoordelijkheden en totstandkoming. Ook is er de afweging voor overheidsorganisaties of er een passende publiekrechtelijke vorm voorhanden is, voordat een privaatrechtelijke rechtsvorm kan overwogen. Dit lijkt voor het onderhavige samenwerkingsverband niet het geval te zijn. Een belangrijk kenmerk van het samenwerkingsverband GovUnited in financiële zin is, dat gezocht wordt naar waarde-maximalisatie van gezamenlijke uitgaven. GovUnited is er niet om geld te verdienen voor de achterliggende overheidsorganisaties, wat ook bijzondere effect sorteert in context van "van, voor en door de deelnemende overheidsorganisaties". Beschikbare rechtsvormen die door overheidsorganisaties voor samenwerking worden gebruikt zijn vooral de Gemeenschappelijke Regeling (plus), stichting, (coöperatieve) vereniging en besloten/naamloze vennootschap. Onderstaand een beknopte beschrijving en de toepasbaarheid voor GovUnited. Ook worden volledigheidshalve de V.O.F, en Commanditaire Vennootschap aangestipt. Deze rechtsvorm komt echter niet in aanmerking voor GovUnited.
1. Stichting Eigendom
De stichting is van zichzelf.
Aansturing
Een stichting wordt bestuurd door een Bestuur.
Oprichting
• Notariële akte met daarin de statuten. • inschrijving in het handelsregister.
Aansprakelijkheid
Stichting is eigen drager rechten en plichten. Bestuurders in principe niet aansprakelijk (mits inschrijving handelsregister.
Belastingen
De stichting is BTW-plichtig, al volgt dat niet uit de rechtsvorm zelf. Omdat de stichting geen winstoogmerk heeft valt ze niet onder de vennootschapsbelasting.
Continuïteit
Bestaan rechtspersoon onafhankelijk van personen. Beëindiging bij besluit tot vereffening.
Toe-/uittreding
De Stichting zelf kent geen leden of deelnemers. Als partijen duurzaam verbonden worden aan een stichting, dan zal dat zijn op basis van een ter zake overeenkomst.
In de statuten kan naast het dagelijks bestuur een algemeen bestuur worden ingesteld, adviesorganen of organen die zich min of meer zelfstandig bezighouden met een deel van de werkzaamheden van de stichting. De stichting biedt de ruimte om andere rechtsvorm na te bootsen. Hiervan kunnen eigen varianten worden afgesproken. In die zin is een stichting 'vprmvrij'. Het grote voordeel is dat gespiegeld kan worden aan de huidige situatie onder de vlag van ICTU. Dit maakt de overgang eenvoudiger, kleiner en blijft de nieuwe organisatie herkenbaar.
2. Coöperatieve Vereniging Eigendom
Van de leden
Aansturing
De hoogste macht ligt bij de ledenvergadering. Deze benoemt ook het bestuur dat meestal uit leden bestaat. Leden zijn de betreffende overheidsorganisaties.
Oprichting
• Notariële akte met daarin de statuten. • inschrijving in het handelsregister. • Deponeren jaarstukken bij KvK.
Aansprakelijkheid
De coöperatie eigen drager rechten en plichten. Bij opheffing: - Standaard: alle leden voor een gelijk bedrag aansprakelijk voor de tekorten. - Beperkt: aansprakelijkheid van de leden beperkt tot een bepaald maximum. - Uitgesloten: niets te verhalen op haar leden Beperkte of uitgesloten aansprakelijkheid van de leden is opgenomen in de statuten.
Belastingen
Omdat de stichting geen winstoogmerk heeft valt ze niet onder de vennootschapsbelasting. De coörporatie is BTW-plichtig, al volgt dat niet uit de rechtsvorm zelf.
Continuïteit
Bestaan rechtspersoon onafhankelijk van personen.
Toe-/uittreding
Geregeld in statuten
De Coöperatieve Vereniging is een bijzondere v o r m van een vereniging. Ze w o r d t vaker g e h a n t e e r d bij s a m e n w e r k i n g e n o p het t e r r e i n van inkoop e n / o f p r o d u c t i e en kent een uitgebreid w e t t e l i j k kader, w a a r o n d e r in de relatie m e t haar leden (deelnemers). Hierdoor ontstaat m i n d e r g r o t e vrijheid v o o r de i n r i c h t i n g van de s t a t u t e n , o n d e r m e e r t.a.v. b e n o e m i n g , b e v o e g d h e d e n van o r g a n e n , etc. De ledenvergadering het hoogste orgaan, dat het bestuur in een aantal geval kan o v e r r u l e n en het bestuur b e n o e m t en ontslaat. Dit kan o n g e w e n s t zijn als de belangen zich uitsluitend b i n n e n een project d o e n gelden en alle v e r a n t w o o r d e l i j k h e d e n daarin o v e r e e n s t e m m i n g h e b b e n . Doorkruising d o o r de ALV pas daar niet in. Gelet op de m e e r complexe s t r u c t u u r van de coöperatieve vereniging en de (wettelijke) rechten en verplichtingen van de d e e l n e m e r s daarin zal de a f s t e m m i n g op te k o m e n t o t deze rechtspersoon m e e r a f s t e m m i n g en d a a r d o o r t i j d v e r g e n .
3. Besloten Vennootschap Eigendom
Het kapitaal (in aandelen) is in handen van de aandeelhoudende overheidsorganisaties. De B.V. zelf wordt als de ondernemer gezien, waarbij de directeur in dienst is van de B.V. en uit diens naam handelt.
Aansturing
De hoogste macht binnen de B.V. ligt bij de aandeelhouders in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (A.V.A.). De leiding over de dagelijkse gang van zaken ligt bij het bestuur (directeur of meerdere directeuren). De mogelijkheid bestaat om een Raad van Commissarissen (R.V.C.) in te stellen, die toezicht houdt op de directie.
Oprichting
• • • • •
Aansprakelijkheid
Aandeelhouders: beperkt tot bedrag deelname in de vennootschap. Bestuur (directeur/-en): niet, tenzij onbehoorlijk bestuur in afgelopen drie jaar Bestuur (directeur/-en): direct, indien niet in handelsregister in geschreven; indien uit eigen naam wordt mee getekend bij rechtshandelingen.
Belastingen
De B.V. betaalt over de behaalde winst vennootschapsbelasting. Belastingvoordeel voorzover winst niet wordt uitgekeerd aan aandeelhouders.
Continuïteit
Bestaan rechtspersoon onafhankelijk van personen Verkoop kan door verkoop van aandelen van de B.V. of verkoop van de onderneming (machines, inventaris, etc.) uit de B.V.
Toe-/uittreding
De aandelen zijn op naam en niet vrij overdraagbaar: statutaire blokkeringsregeling. Toetreding: uitgifte nieuwe aandelen. Uittreding: aandelen eerst aanbieden aan andere aandeelhoudende overheidsorganisaties of voor overdracht goedkeuring van (A.V.A.).
Notariële akte met daarin de statuten. Verklaring een bezwaar van Ministerie van Justitie voor bestuurders. Minimumkapitaal van € 18.000,- (kan ook in natura). inschrijving in het handelsregister. Publicatie jaarstukken bij KvK.
Een B.V. kent een geregelde u i t b r e i d i n g c.q. t o e t r e d i n g v o o r verhandeling en uitgifte van aandelen. Het
voordeel is dat alle aandeel houders betrokken zijn bij het uittreden en toetreden van overheidsorganisaties. Het geeft wel obstakels omdat de aandelen bij uittreden in de onderhavige context door de andere aandeelhouders moeten worden gekocht. Ook zullen bij toetreding nieuwe aandelen moeten worden uitgegeven die ook waarde consequenties hebben voor de bestaande aandelen. Met alle gevolgen voor administratie en belastingen lijkt deze rechtsvorm niet te brengen waar de overheidsorganisaties in dit verband goed mee uit de voeten kunnen. De B.V. heeft een grote zelfstandigheid, waarbij de achterliggende overheidsorganisaties niet direct verantwoordelijk gehouden kunnen worden. Ook de invloed in het bestuur als aandeelhouder is gering, wat in de onderhavige samenwerking (die in grote mate de eigen processen betreft) niet als optimaal wordt ervaren. Daarnaast richt een aandeelhouder zich hoofdzakelijk op het financiële bedrijfsresultaat, terwijl voor de overheidsorganisaties bestuurlijke prioriteiten gelden en zij zelf degenen zijn die het bedrijfsresultaat creëren. Dit bij elkaar is de reden waarom samenwerkende overheden niet gauw voor een B.V. zullen kiezen.
4. Naamloze Vennootschap Idem de Besloten Vennootschap, doch met onderstaande verschillen: Oprichting
• Minimumkapitaal van € 45.000,- (kan ook in natura).
Toe-/uittreding
De aandelen zijn op naam of toonder en vrij overdraagbaar. Een blokkeringsregeling mae in statuten worden opgenomen.
Een N.V. kent een makkelijker uitbreiding c.q. toetreding dan een B.V. Omdat de B.V. en N.V. wezenlijk niet veel van elkaar verschillen kent de N.V. voor een groot deel dezelfde voor- en nadelen voor toepassing op GovUnited. Wat ten aanzien van de B.V. is overwogen geldt hier ook.
5. Vennootschap onder Firma Eigendom
De V.O.F, is van de deelnemende overheidsorganisaties
Aansturing
vormvrij
Oprichting
• vormvrij. • inschrijving in het handelsregister.
Aansprakelijkheid
De overheidsorganisatiesn zijn hoofdelijk (ieder voor 100%) aansprakelijkheid, ongeacht welke vennoot een verplichting is aangegaan. (V.O.F. Failliet, dan ook gemeente failliet). De V.O.F, heeft een zogenaamd afgescheiden vermogen. Als dit afgescheiden vermogen niet genoeg is om de schulden van de V.O.F, te voldoen, dan kunnen de zaakschuldeisers voor de gehele schuld bij het privé-vermogen van elk van de vennoten terecht.
Belastingen
ledere gemeente betaalt afzonderlijk belasting over het deel van de eigen winst. Gemeente wordt in principe gezien als zelfstandig ondernemer.
Continuïteit
V.O.F, eindigt als een van de overheidsorganisaties uittreedt. In een vennootschapscontract kan een regeling worden opgenomen die het de overblijvende vennoot of vennoten mogelijk maken de V.O.F, (al dan niet met een nieuwe vennoot) voort te zetten.
Toe-/uittreding
Zie hierboven bij Continuïteit.
Deze vorm wordt niet nader onderzocht of ingevuld. Het stuit op de hoofdelijke aansprakelijkheid van overheidsorganisaties jegens derden. Dit betekent dat een ieder die zaken doet met de V.O.F, bij iedere daarin deelnemende gemeente verhaal kan halen, ongeacht of die gemeente bij de betreffende zaak betrokken is geweest. Dit is om meer redenen ongewenst en kan bestuurlijk niet worden aangegaan. Een tweede bezwaar is dat bij toe of uittreding de V.O.F, steeds eindigt en feitelijk in een nieuwe V.O.F, overgaat.
6. Commanditaire Vennootschap Idem de V.O.F., maar dan met stille vennoten. Deze stille vennoten brengen financiën in, zijn slechts aansprakelijk ten grootte van hun inbreng zolang ze zich niet met het reilen en zeilen binnen de V.O.F, bemoeien. Voor overwegingen; zie onder V.O.F.
7. Gemeenschappelijke Regeling Een Gemeenschappelijke regeling kent een variant waarbij het personeel is opgenomen in de formatie van de samenwerkende overheidsorganisaties. Dit heet ook wel de 'dunne' variant. In de 'dikke' variant kan personeel in dienst gebracht worden bij de gemeenschappelijke regeling. Hiertoe wordt dan een openbaar lichaam in het leven geroepen. Dit openbare lichaam is dan een publiekrechtelijke rechtspersoon. Aan de gemeenschappelijke regeling zijn zowel voor- als nadelen verbonden. BTW-technisch kunnen ze simpel zijn, als ook op het gebied van aanbesteden. Qua aansturing ligt dat mogelijk ingewikkelder, omdat de overheidsorganisaties directe beslissingsbevoegdheid hebben en diverse beslissingen in de bestuurlijke processen van de overheidsorganisaties moeten worden gebracht. GovUnited helpt overheidsorganisaties met elkaar samen te werken. GovUnited neemt daarbij geen taken over van overheidsorganisaties en grijpt ook niet in de interne organisatie of interne besluitvorming van de deelnemende overheidsorganisaties. GovUnited neemt ook geen besluiten die aan gemeente zijn voorbehouden waarover overheidsorganisaties niet al zelf hebben besloten. Dit betekent dat bestuurlijke waarborgen al zijn ingevuld voordat de resterende uitwerking of besluitvorming in het bereik van GovUnited komen. Hiermee wordt het het voornaamste bezwaar aan een privaatrechtelijk organisatievorm onttrokken. Het is ook de vraag of de binnen GovUnited gevraagde beslissingen altijd via het gemeentelijk bestuurlijk kader moeten verlopen. Dit zal op termijn leiden tot aanvullende procedures voor kader of verzamelbesluiten binnen de overheidsorganisaties die bovendien per gemeente kunnen verschillen. Dit zal de besluitvorming binnen GovUnited niet ten goede komen en haar de daadkracht ontnemen, zonder garantie dat de gevraagde kwaliteit van besluitvorming intact blijft. Omdat de Gemeenschappelijk regeling ongeschikt (en GovUnited niet als afdeling binnen één gemeente zal worden opgehangen) is voor een samenwerking als de onderhavige, is verder gekeken naar een privaatrechtelijke rechtsvorm.
