Bestuursverslag 2014 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij
Datum rapport 12-6-2015 Auteur
Bestuur
Nummer/versie
definitief
2
Inhoudsopgave Bestuursverslag ................................................................................................................................ 5 1.
Voorwoord ................................................................................................................................ 6
Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen ........................................................................... 7 2.
3.
Algemene informatie ................................................................................................................. 8 2.1
Juridische structuur ........................................................................................................................ 8
2.2
Doelstelling .................................................................................................................................... 8
2.3
Herverzekering pensioenaanspraken............................................................................................... 9
2.4
Personalia ...................................................................................................................................... 9
Financiële positie en beleid in 2014 .......................................................................................... 11 3.1
Beleid........................................................................................................................................... 11
3.2
Beleggingsbeleid........................................................................................................................... 11
3.2.1 3.2.2
4.
5.
Premiebeleid ........................................................................................................................................................11 Toeslagbeleid .......................................................................................................................................................12
3.3
Risicobeheer................................................................................................................................. 12
3.4
Financiële positie.......................................................................................................................... 13
Beleggingen ............................................................................................................................ 15 4.1
Algemeen ..................................................................................................................................... 15
4.2
Beleggingen in het garantiecontract .............................................................................................. 15
4.3
Maatschappelijk verantwoord ondernemen .................................................................................. 16
4.4
Vooruitblik 2015 ........................................................................................................................... 17
4.5
Z-score ......................................................................................................................................... 18
Pensioenen .............................................................................................................................. 20 5.1
Inleiding ....................................................................................................................................... 20
5.2
Pensioencommunicatie................................................................................................................. 20
5.3
Pensioenadministratie .................................................................................................................. 21
5.4
Uitvoeringskosten ........................................................................................................................ 21
5.5
Pensioenregeling .......................................................................................................................... 22
5.6
Nieuwe wetgeving ........................................................................................................................ 23
6.
Actuariële analyse ................................................................................................................... 25
7.
Besturing fonds en naleving wetgeving .................................................................................... 27 7.1
Algemeen ..................................................................................................................................... 27 3
7.2
Bestuursaangelegenheden ............................................................................................................ 27
7.3
Goed pensioenfondsbestuur ......................................................................................................... 27
7.4
Informatie vanuit toezicht van DNB en AFM .................................................................................. 32
7.5
Gedragscodes ............................................................................................................................... 32
7.6
Organisatie en uitvoering.............................................................................................................. 32
7.7
Statuten en reglementswijzigingen in 2014 ................................................................................... 33
8.
Verwachte gang van zaken ...................................................................................................... 34
JAARREKENING .............................................................................................................................. 35 9.
Jaarrekening............................................................................................................................ 36 9.1
Balans per 31 december 2014 ....................................................................................................... 36
9.2
Staat van baten en lasten ............................................................................................................. 37
9.3
Kasstroomoverzicht ...................................................................................................................... 38
9.4
Toelichting op de jaarrekening ...................................................................................................... 39
9.4.1 9.4.2 9.4.3 9.4.4 9.4.5 9.4.6 9.4.7
Algemeen .............................................................................................................................................................39 Grondslagen .........................................................................................................................................................39 Grondslagen voor waardering van activa en passiva ...........................................................................................40 Kasstroomoverzicht..............................................................................................................................................42 Toelichting op de balans per 31 december 2014 .................................................................................................43 Niet in de balans opgenomen verplichtingen ......................................................................................................50 Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014 .......................................................................................51
OVERIGE GEGEVENS ....................................................................................................................... 56 10.
Overige gegevens ................................................................................................................. 57
10.1
Statutaire regelingen omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten .......................... 57
10.2
Gebeurtenissen na balansdatum ................................................................................................... 57
10.3
Actuariële verklaring .................................................................................................................... 58
10.4
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant ................................................................... 60
10.5
Statutaire zeggenschapsrechten.................................................................................................... 62
BIJLAGEN........................................................................................................................................ 63 Bijlage 1 Deelnemersbestand ................................................................................................................... 64 Bijlage 2 Begrippenlijst ............................................................................................................................ 65
4
Bestuursverslag
5
1.
Voorwoord
Graag bieden wij u het jaarverslag 2014 van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij (hierna “het fonds”) aan. In dit jaarverslag legt het bestuur verantwoording af over het gevoerde beleid in 2014, de achterliggende overwegingen bij de vaststelling van het beleid en de uitkomsten hiervan voor het fonds. In dit verslag wordt ook vooruitgekeken naar enkele ontwikkelingen in 2015. De jaarrekening is gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. De controleverklaring van de onafhankelijke accountant en de verklaring van de certificerend actuaris Milliman B.V. zijn achter in het jaarverslag opgenomen. De FTK dekkingsgraad is ten opzichte van 2013 met 4,1 %-punt gedaald tot 109,3%. Binnen het depotverslag werd een negatief interestresultaat behaald, wat vooral verklaard wordt door een daling van de marktrente in 2014. De beleggingsresultaten van het fonds waren erg goed, maar konden de daling van de marktrente niet volledig compenseren. Het totaalrendement op de beleggingen bedroeg in 2014 30,94 % (2013: 1,43%). Vooral de vastrentende waardenportefeuille liet een positief rendement zien. Twee besluiten van het bestuur hebben de stijging van de dekkingsgraad getemperd. Deze besluiten zijn: Het opnemen van een extra kostenvoorziening binnen de technische voorzieningen voor nog te maken kosten na datum van een eventuele liquidatie van het fonds per 1 januari 2016. Dit behoort tot één van de mogelijkheden waartoe sociale partners kunnen besluiten. Het verlenen van een toeslag per 1 juli 2014 op de opgebouwde aanspraken en ingegane pensioenen. De garantiepremie leidt ertoe dat er bij ons fonds, ongeacht het niveau van de dekkingsgraad, geen sprake is van korten op de pensioenen. Bij het bestuur staat een evenwichtige belangenafweging ten aanzien van alle bij het fonds betrokken partijen voorop. Zo wordt de garantiepremie niet volledig doorgerekend in de kostendekkende premie, opdat de deelnemers niet de kosten hoeven te dragen van de bescherming van reeds ingegane en al eerder opgebouwde pensioenen. De toeslag wordt niet uit de jaarlijkse premie betaald, maar uit het al bestaande vermogen voor bestaande pensioenrechten. De dekkingsgraad bood ruimte voor een verhoging van de pensioenen per 1 juli 2014 met 0,8 %. Dit komt ten goede aan zowel actieve deelnemers, gepensioneerden als slapers en is verwerkt in de gepresenteerde cijfers van 2014. In 2014 heeft het bestuur, naar aanleiding van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen de governance structuur van het bestuur gewijzigd. Tegelijkertijd is de Code Pensioenfondsen geïmplementeerd. Na jaren vergeefse moeite te hebben gedaan om een deelnemersraad van de grond te krijgen is het nu wel gelukt om het Verantwoordingsorgaan te installeren. Het bestuur ziet dit als een stap vooruit in de medezeggenschap van het fonds. Een en ander heeft veel tijd en aandacht gevergd. Het bestuur heeft een analyse uitgevoerd ten aanzien van de code en de afwijkingen ten opzichte van de code opgenomen in het jaarverslag. Een aantal van deze afwijkingen zijn in het eerste kwartaal van 2015 opgepakt en verwerkt en zijn derhalve niet benoemd in dit jaarverslag. Zoals reeds in het jaarverslag 2012 werd vermeld zijn bestuur en sociale partners van mening dat er structurele en ingrijpende wijzigingen in de pensioentoezegging doorgevoerd moeten worden om ook in de toekomst tot een solide financiële opzet van het fonds te komen. De cao-partijen zijn op aangeven van het bestuur van het pensioenfonds begin 2013 aangevangen met een uitgebreid traject. Doel was om aan de hand van een aantal scenario’s te bezien welke opzet van zowel de pensioenregeling als de uitvoering daarvan het beste bij de bedrijfstak past. Het was de bedoeling dat er in de zomer van 2014 een besluit zou zijn, zodat het bestuur van het fonds voldoende tijd zou hebben om de veranderingen te implementeren. Het is sociale partners echter niet gelukt om in 2014 een besluit te nemen, ondanks toenemende druk vanuit het bestuur van het fonds. Mede dankzij het aandringen van het bestuur is dit besluit in 2015 alsnog genomen. Sociale partners hebben besloten tot zowel een nieuwe pensioentoezegging, een andere vorm van financiering en een andere uitvoeringsorganisatie. Zij hebben het fonds gevraagd zichzelf op te heffen. Bij het vaststellen van het jaarverslag en de jaarrekening op 12 juni 2015 heeft het bestuur nog geen besluit genomen over de liquidatie en het onderbrengen van de rechten per 31 december 2014. Wij nodigen u graag uit tot het lezen van dit jaarverslag. Amsterdam, 12 juni 2015 A. van den Brink (Vice-voorzitter)
C. Blonk (Secretaris)
6
Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen Bedragen x € 1.000
2014
2013
2012
2011
2010
Aantal verzekerden* Werkgevers Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden
30 872 1.765 894
30 888 1.701 872
33 863 1.820 861
34 857 1.917 849
33 812 1.963 846
3.268
3.870
2.974
2.690
2.937
nvt 3.474 4.132 528 1.778
2.670 2.770 4.004 485 1.725
2.510 2.929 3.565 499 1.667
2.466 2.845 3.147 529 1.586
2.596 3.019 nvt 876 2.446
91.361
71.880
73.095
66.324
57.109
Pensioenen Kostendekkende premie Gedempte premie** Feitelijke premie Herverzekeringspremie Uitvoeringskosten Uitkeringen Financiële gegevens Technische voorzieningen*** Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Algemene reserves Beleggingsreserves Bestemmingsreserve garantiekosten Opbrengst uit vermogen**** Resultaat boekjaar Actuele dekkingsgraad in %
90.916 8.529 0
71.880 9.634 0
73.095 6.999 0
66.324 5.273 665
nvt 0 665
886 1.693 -1.569 109,3%
1.350 8.016 3.985 113,4%
nvt 5.220 1.061 109,6%
nvt 7.121 5.273 108,9%
nvt 6.212 -1.477 101,2%
Vereiste dekkingsgraad in %
101,0%
101,0%
101,0%
101,0%
117,6%
Beleggingen Actieve portefeuille (Aegon) Overige beleggingen (F&C en SAV)
104.688 0
79.007 0
77.628 244
64.942 998
nvt 57.589
Beleggingsrendement per jaar Portefeuille***** Z-score P-toets******
30,94% 0,818 -0,44
1,43% -2,220 -0,83
19,6% -6,355 -0,87
15,25% 6,529 1,76
10,6% 0,236 -1,21
*De groep gewezen deelnemers bestaat uit 1.474 gewezen deelnemers en 291 deelnemers die formeel wel uitkeringsgerechtigd zijn, maar geen uitkering hebben opgevraagd. Deze groep is als aparte groep onder de gewezen deelnemers geclassificeerd. **Voor de kostendekkendheidtoets van de premie is besloten om in 2014 geen gebruik meer te maken van de gedempte kostendekkende premie. Deze is daarom niet meer vastgesteld. *** het bestuur heeft besloten om een aanvullende kostenvoorziening te vormen van 0,5% van de netto pensioenverplichtingen om de kosten voor liquidatie te kunnen betalen indien de premie-inkomsten worden gestaakt. Hiermee wijken de technische voorzieningen af van het herverzekeringsdeel van de technische voorzieningen. ****betreft de baten uit herverzekering alsmede rendementen op de overige beleggingen *****betreft het rendement van de actieve portefeuille (Aegon). ******Vanaf 2013 is het zogenaamde vrijheidsbesluit van 1,28 (correctiefactor) niet langer van toepassing. De performancetoets kan als gehaald worden beschouwd indien deze hoger is dan -1,28. De vergelijkende cijfers zijn ook exclusief het vrijheidsbesluit weergegeven.
7
2.
Algemene informatie
2.1
Juridische structuur
De Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij is in 1964 in het leven geroepen en voert de pensioenregeling uit voor werknemers die vallen onder de cao Trawlvisserij en/of cao Haringpakkers, schuur-, erf- en technisch personeel. Het fonds is opgericht en wordt in stand gehouden door de volgende organisaties: Redersvereniging voor de Zeevisserij te Zoetermeer; Nederlandse Bond van Haringhandelaren te ’s-Gravenhage; CNV Vakmensen te Utrecht; FNV Bondgenoten te Utrecht In 2014 heeft het FNV haar bestuurszetel opgegeven als bijdrage om tot een pragmatische oplossing te komen voor het nieuw in te richten paritaire bestuursmodel. Dit werd noodzakelijk als gevolg van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen. Dit besluit loopt parallel met de situatie aan de cao tafel, waar het FNV niet actief aan deelneemt. Het bedrijfstakpensioenfonds is een door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds (de verplichtstelling geldt vanaf de start van het fonds in 1964). Het fonds is statutair gevestigd in Amsterdam.
2.2
Doelstelling
Het bestuur van het fonds heeft in 2014, in het kader van de Code Pensioenfondsen, de missie, de visie en de doelstellingen van het fonds beschreven. Hierbij heeft het bestuur zich ingespannen om dit zo concreet en zo transparant mogelijk te doen en zowel tekst als inhoud zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij de no nonsense cultuur van de bedrijfstak. Missie Het pensioenfonds stelt alles in het werk om werknemers en gepensioneerden in de Zeevisserij bedrijfstak een door cao partijen vastgesteld solide pensioen te bieden tegen een betaalbare premie met een acceptabel kostenniveau. Visie Een duurzame invulling van de overeengekomen pensioenregeling en een groot draagvlak bij werkgevers en werknemers voor zowel de pensioenregeling als de uitvoering van die regeling. Doelstellingen • Op korte en lange termijn voldoen aan de nominale pensioenverplichtingen. • De pensioenen op tijd uitbetalen • De pensioenrechten zijn voor elke deelnemer en slaper correct geadministreerd • De aanspraken en de ingegane pensioenen aanpassen aan de prijsontwikkeling met een ambitie van 50% van de relevante prijsindex. • Het realiseren van eenduidige verwachtingen bij werkgevers, werknemers, pensioengerechtigden ten aanzien van zekerheid, ambitie en kosten van zowel het fonds als de pensioenregeling. • Heldere, consistente, tijdige en transparante communicatie. • Laagst mogelijke kosten. Het beleid van het fonds is er op gericht om deze doelstelling te verwezenlijken en het bestuur is van mening dat het in 2014 hierin is geslaagd. Twee aandachtspunten dringen zich op: 1) Ten aanzien van kosten is er sprake van een paradox, omdat de kosten in absolute zin laag zijn, maar in relatieve zin hoog. Het fonds stuurt al een aantal jaar hard op het laag houden van de kosten. Er zijn geen bezuinigingsmogelijkheden meer te vinden. Desondanks is het kostenpercentage (ten opzichte van de jaarlijks inkomende premie) hoog, nl. 16% (2013: 17,6%). In 2014 zijn de kosten voor het eerst sinds een aantal jaren gestegen als gevolg van een toename in regelgeving. Tegelijkertijd is ook de garantiepremie omhoog gegaan als gevolg van de lage rente. Het bestuur verwacht dat deze stijging in 2015 doorzet als gevolg van de invoering van het nieuwe financiële toetsingskader (nFTK). Vooral de actuariële kosten en de toezichtskosten nemen hierdoor toe. Er is helaas geen ruimte meer voor bezuinigingen op andere posten om dit te compenseren. 2) Per 1 januari 2016 eindigt het herverzekeringscontract. Gezien de beslissing van sociale partners, waarbij het fonds is gevraagd zichzelf op te heffen, zal dit contract naar alle waarschijnlijkheid niet worden verlengd.
8
2.3
Herverzekering pensioenaanspraken
Het fonds heeft de pensioenregeling herverzekerd bij Aegon Levensverzekering N.V. Het verzekeringstechnische risico is bij deze maatschappij ondergebracht en vastgelegd in een garantieovereenkomst die loopt tot en met 31 december 2015. De herverzekeringsmaatschappij garandeert de tarieven tot en met de einddatum van de uitbestedingsovereenkomst en daarna levenslang van de op 31 december 2015 gefinancierde pensioenen.
2.4
Personalia
Het bestuur Het bestuur van het fonds is paritair samengesteld en bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties. Het bestuur is belast met het besturen van het fonds, het bepalen van het beleid, het beheer van het fondsvermogen en met het innen van de pensioenpremies en het doen van uitkeringen. Als eindverantwoordelijke voor de uitvoering van de door sociale partners overeengekomen pensioenregeling, streeft het bestuur naar de optimale verhouding tussen kosten en kwaliteit. De kernwaarden betrouwbaarheid, zorgvuldigheid, openheid en soberheid zijn de leidraad voor het handelen van het bestuur. Het bestuur heeft een onafhankelijk voorzitter zonder stemrecht. Zowel het algemeen strategisch als het dagelijks beleid wordt vastgesteld door het volledige bestuur. Bevoegdheden Het bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten en reglementen van het fonds. De bevoegdheden worden gebruikt in overeenstemming met de vastlegging van het beleid in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Besluitvorming Geldige besluiten kunnen genomen worden in bestuursvergaderingen, waarin tenminste één lid namens de werkgevers en één lid namens de werknemers/pensioengerechtigden aanwezig zijn, mits niet vóór de vergadering hiertegen bezwaren zijn ingediend. De besluiten van het bestuur worden genomen bij volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen. In oktober 2014 is besloten het bestuursmodel zodanig aan te passen dat er geen stemverhoudingen meer zijn en dat het bestuur uit vier leden blijft bestaan, ondanks de nieuwe bestuurszetel voor de gepensioneerden. Uit zowel kostenoverweging als vanwege capaciteitsproblemen is gestreefd naar een zo klein mogelijk bestuur en dat is gelukt. Om dit te kunnen bereiken heeft FNV Bondgenoten haar zetel opgegeven. De bestuurssamenstelling is geworden: • CNV Vakmensen: 1 bestuurslid namens de actieven met 1 stem • Redersvereniging: 1 bestuurslid namens de werkgevers met 1 stem • HPK: 1 bestuurslid namens de werkgevers met 1 stem • Gepensioneerden: 1 bestuurslid met 1 stem • Onafhankelijke voorzitter: geen stemrecht Per 31 december 2014 was de samenstelling van het bestuur als volgt: Bestuursleden
Functie
Plaatsvervangers
Organisaties
Bestuurslid sinds
M. Schaap*
Voorzitter
C. Blonk
Vicevoorzitter
C. Ansink
Redersvereniging voor de Zeevisserij
23.05.2001
J. Jansen
Bestuurslid
Vacature
Nederlandse Bond van Haringhandelaren
01.01.2006
A van den Brink
Secretaris
Th. De Jong
CNV Vakmensen
01.02.2011
M. Kremers – de Col
Bestuurslid
H. Hylkema
Pensioengerechtigden
30.08.2013
01.10.2011
* Het bestuur heeft een onafhankelijk voorzitter zonder stemrecht
9
Wijzigingen in het bestuur In 2014 hebben zich geen personele wijzigingen in het bestuur voorgedaan. Mevrouw Kremers, zittend bestuurslid namens de actieven, is door het Verantwoordingsorgaan voorgedragen als bestuurslid namens de pensioengerechtigden. Het bestuur heeft mevrouw Kremers vervolgens in die functie benoemd. Verantwoordingsorgaan Per 1 juli 2014 zijn de heren M. Stam en F. Kuijt benoemd als lid van het Verantwoordingsorgaan. De heer Kuijt treedt op als voorzitter. Visitatiecommissie De voor eind 2014 geplande visitatieronde is wegens omstandigheden bij de visitatiecommissie doorgeschoven naar het eerste kwartaal van 2015. De visitatie richt zich gezien het tijdstip van de beoordeling hoofdzakelijk op het besturen in 2014, vandaar dat de uitkomsten in dit jaarverslag 2014 zijn opgenomen. Vermogensbeheerders Het vermogensbeheer is uitbesteed aan Aegon Asset Management B.V. te Den Haag. Certificerend actuaris De heer drs. R. Sagoenie AAG, verbonden aan Milliman Pensioenen, gevestigd te Amsterdam. De certificerend actuaris waarmerkt jaarlijks de aan De Nederlandsche Bank te verstrekken actuariële staten waaronder begrepen het actuarieel verslag met de daarin opgenomen actuariële verklaring. Certificerend accountant De heer drs. M. van Luijk RA, verbonden aan Deloitte Accountants B.V., gevestigd te Amsterdam. De certificerend accountant controleert jaarlijks, de onder verantwoordelijkheid van het bestuur, opgestelde jaarrekening en DNB-staten. Adviserend actuaris Het fonds laat zich voor actuariële adviezen bijstaan door de heer drs. Y. Hauet AAG RBA, verbonden aan Sprenkels en Verschuren. Pensioenbeheer De pensioenadministratie, uitkeringsadministratie en financiële administratie alsmede de bestuursondersteuning wordt uitgevoerd door TKP Pensioen B.V. te Groningen. Herverzekering Aegon Levensverzekering N.V. treedt op als herverzekeraar van het fonds. Compliance Officer De compliance officer van het fonds is de heer B. Peters van het Nederlands Compliance Instituut (NCI). De compliance officer heeft onder andere als taak toe te zien op de naleving van de gedragscode door de bestuursleden.
10
3.
Financiële positie en beleid in 2014
3.1
Beleid
Het bestuur heeft beleid ontwikkeld op het gebied van beleggingen, premie en toeslagen om de risico’s en de financiële positie van het fonds te beheersen. Bij het maken van beleidskeuzes worden de belangen van alle belanghebbenden evenwichtig afgewogen. Het beleid moet worden uitgevoerd binnen de kaders van de pensioenregeling. Dit beleid staat omschreven in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN).
3.2
Beleggingsbeleid
Het bestuur van het fonds is formeel verantwoordelijk voor het strategische beleggingsbeleid. Hieronder wordt verstaan de vaststelling van het doel en de stijl van het beleggingsbeleid, de strategische beleggingsportefeuille en bandbreedtes, de benchmarks en de selectie en aanstelling van de vermogensbeheerders. Bij een herverzekerd fonds is de werkelijke bijdrage van het bestuur aan het beleggingsbeleid gering. Binnen het herverzekeringscontract is bepaald dat het bestuur de verdeling kiest tussen zakelijke waarden en vastrentende waarden. De herverzekeraar bepaalt vervolgens de verdeling van het vermogen over een aantal fondsen. Het beleggingsbeleid binnen de fondsen ligt eveneens buiten de invloedsfeer van het bestuur van het pensioenfonds. De herverzekeraar/vermogensbeheerder is binnen de verdeling zakelijk/vastrentend vrij in de wijze van belegging en herbelegging. De herverzekeraar/vermogensbeheerder is verantwoordelijk voor het administreren van de beleggingen en het rapporteren over de beleggingen aan het bestuur. De beleggingsportefeuille is ondergebracht in het Strategic Allocation Fund Equity, Strategic Allocation Fund Fixed Income en Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO – long duration. Op deze manier wordt voor 65% belegd in vastrentende waarden en voor 35% belegd in zakelijke waarden, waarbij gestreefd wordt dat 75% van de durationgap afgedekt wordt. Er wordt belegd in een gediversifieerde portefeuille van vastrentende waarden (hypotheken, staats- en bedrijfsobligaties, Emerging Market Debt Fund en Asset Backed Securities) en zakelijke waarden (aandelen, vastgoed, grondstoffen, high yield, hedge funds en private equity). Deze mix heeft een optimale strategische allocatie gemeten naar risico (ten opzichte van de verplichtingen) en rendement. Het beleggingsproces is gericht op waardetoevoeging door middel van een actief beleid over en binnen de beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. De strategische verdeling ultimo 2014 was als volgt:
3.2.1
Premiebeleid
Op basis van de Pensioenwet dient een pensioenfonds jaarlijks minimaal een kostendekkende premie te heffen. In 2014 is het fonds afgestapt van het gebruik van een gedempte kostendekkende premie. De werkelijk verschuldigde premie exclusief garantiekosten aan de herverzekeraars is de basis voor de berekening van de kostendekkende premie. Voor de financiering van de garantiekosten voor 2014 en 2015 is ultimo 2013 een bestemmingsreserve gevormd. Doordat deze reserve gefinancierd wordt uit het vrije vermogen van het fonds wordt er voor gezorgd dat de financiering van de garantiekosten voor rekening komt van alle deelnemers van het fonds in plaats van alleen de actieve deelnemers en werkgevers. Voor 2014 is in overleg met de sociale partners een premieverhoging doorgevoerd. De premie voor 2014 is (kostendekkend) vastgesteld en bedraagt voor het walpersoneel 9,6% van de pensioen- grondslag (2013: 8,5%) en voor het zeevarend personeel 15,8% van de pensioengrondslag (2013: 14,0%).
11
De pensioenpremie is verschuldigd over het loon voor de werknemersverzekeringen. De premie- en de pensioengrondslag zijn voor het fonds in beginsel gelijk aan het, zo nodig gemaximeerde, loon voor de werknemersverzekeringen minus een franchise. Voor vaststelling van de pensioenpremie en de premiegrondslag zijn de hoogte van het maximumloon en de hoogte van de franchise voorts evenredig aan het deeltijdpercentage. Hierbij moet worden opgemerkt dat voor de deelnemende vissers niet met een deeltijdpercentage gewerkt wordt. Voor hen wordt gerekend met loondagen en wordt altijd het deeltijdpercentage 100,00 gehanteerd. Voor 2015 is de premie ongewijzigd vastgesteld. 3.2.2
Toeslagbeleid
Het toeslagbeleid in 2014 luidt: Een toeslagambitie van tenminste 50 % van de stijging van het “CPI-prijsindexcijfer, alle huishoudens” onder behoeve van de indexcijfers van april van ieder jaar; De toeslag is strikt voorwaardelijk; Een eventuele aanpassing geschiedt per 1 juli van elk jaar; De dekkingsgraad na het verlenen van de toeslag moet tenminste 105% bedragen en Bij een voldoende dekkingsgraad in enig jaar kan besloten worden om de in het verleden ontstane indexatieachterstand alsnog (voor een deel) toe te kennen. Het bestuur van het fonds beslist jaarlijks of het een toeslag verleent. Dit kan alleen als daarvoor voldoende financiële middelen beschikbaar zijn. De toeslag wordt niet uit de jaarlijkse premie betaald, maar uit het al bestaande (vrije) vermogen van het fonds. Voor het bestuur was de dekkingsgraad van het fonds in 2014 hoog genoeg om een toeslag te kunnen verlenen aan alle deelnemers, namelijk 0,8 % per 1 juli 2014.
3.3
Risicobeheer
Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de drie belangrijkste risico´s voor het fonds die zijn verbonden aan de uitvoering van de pensioenregeling. In vergelijking met niet-herverzekerde fondsen is er beduidend minder risico. Het risicomanagement van het bestuur laat zich als volgt samenvatten: 1) Elk jaar worden de risico’s opnieuw geïnventariseerd. Per risico wordt gewogen wat de kans is dat het risico zich voordoet en wat de impact is, als het risico zich zou voordoen. Vervolgens wordt gekeken of er maatregelen mogelijk zijn om het risico te beheersen en of het wenselijk is om die maatregelen te nemen. 2) Deze inventarisatie is bij elke bestuursvergadering op de achtergrond aanwezig. Per beslissing is het bestuur zich bewust van eventuele risico’s voor de verschillende stakeholders van het fonds. Financiële risico’s Garantiecontract/ Herverzekering Het fonds heeft per 1 januari 2011 voor een periode van vijf jaar zijn pensioenregeling herverzekerd bij Aegon Levensverzekering N.V. Het verzekeringstechnische risico (risico’s die verband houden met langleven, sterfte en arbeidsongeschiktheid) is bij deze maatschappij ondergebracht en vastgelegd in een garantieovereenkomst die loopt tot en met 31 december 2015. De herverzekeringsmaatschappij garandeert de tarieven tot en met de einddatum van de uitbestedingsovereenkomst en daarna garandeert zij levenslang de op 31 december 2015 gefinancierde pensioenen. De uitkeringen van de binnen de contractperiode opgebouwde pensioenen zijn hiermee gegarandeerd. De herverzekeraar heeft de als tegenwaarde van de pensioenverplichtingen aangehouden beleggingen ondergebracht in een gesepareerd beleggingsdepot, hiermee is het beleggingsrisico ook herverzekerd. Het fonds heeft recht op de overrente die met dit gesepareerde beleggingsdepot wordt gerealiseerd. Het fonds deelt voor 63% in de technische resultaten welke de herverzekeraar behaalt. Het bestuur heeft een zogenaamd FTK-garantiecontract afgesloten. Dit is een contract op basis van volledige herverzekering met garantie op basis van marktwaarde. Waardering volledig herverzekerde contracten binnen het FTK Binnen de kaders van het FTK wordt de uitbestedingsovereenkomst van het fonds gezien als volledige herverzekering omdat het contract ingeval van beëindiging de volgende mogelijkheden biedt: • Contract beëindigen en de uitbestedingsovereenkomst premie vrij voortzetten. De herverzekeraar zal de garantiekosten verrekenen met de overrente. Bij onvoldoende of negatieve overrente zal het niet verrekende deel van de kosten doorschuiven naar volgende jaren ter verrekening met toekomstige overrente.
12
•
Contract beëindigen en zowel vermogen als verplichtingen volledig overhevelen naar een kapitaalcontract bij de herverzekeraar.
Geactiveerde (negatieve) overrente in gesepareerd beleggingsdepot In het bij de herverzekeraar aangehouden gesepareerde beleggingsdepot is sprake van een zogenaamde geactiveerde overrente. Het fonds ontvangt de in het depot behaalde overrendementen (verschil tussen behaald beleggingsrendement en benodigde intrest); positieve resultaten worden ten gunste van het fonds in rekening-courant geboekt. Eventuele negatieve rendementen worden niet ten laste van het fonds gebracht, maar worden in het depot geactiveerd. Deze zullen worden verrekend met eventuele toekomstige positieve rendementen voordat die weer volledig zullen bijdragen aan een stijging van het vrije vermogen van het fonds. In de met de herverzekeraar afgesloten verzekeringsovereenkomst is bepaald dat, indien het fonds de overeenkomst niet verlengt en de op de einddatum van de overeenkomst opgebouwde aanspraken achterlaat bij de verzekeraar, de op dat moment aanwezige negatieve overrente volledig ten laste van de verzekeraar zal komen. Indien bij het niet verlengen van de overeenkomst de opgebouwde aanspraken worden overgedragen naar een andere uitvoerder, zal de negatieve overrente worden verrekend met de overdrachtswaarde. Het beleggingsrisico van het vrije vermogen van het fonds is nihil. Dit vermogen staat gereserveerd op een afgeschermde rekening courant en het fonds ontvangt daarover minimaal een rente. Tegelijkertijd wordt het vermogen belegd op dezelfde wijze als het verplichte vermogen. Positieve beleggingsopbrengsten worden aan het einde van het jaar bijgeschreven op de rekening courant minus de al ontvangen rente. Negatieve beleggingsopbrengsten blijven in het verplichte depot. Uitbestedingsrisico Het fonds heeft een uitbestedingsbeleid en besteedt alleen werkzaamheden uit op basis van contracten, waarin ook (mits van toepassing) een service level agreement (SLA) is opgenomen. Vrijwel alle werkzaamheden zijn uitbesteed aan Aegon / TKP. Per kwartaal wordt er door de uitvoeringsorganisatie over de SLA aan het bestuur gerapporteerd. Daarnaast levert de uitvoeringsorganisatie ISAE rapportages en nog aparte “in control” rapportages ten aanzien van IT- en uitvoeringsrisico’s. De externe accountant van de uitvoeringsorganisatie beoordeelt in de jaarlijkse controle de integriteit van de gegevens. Kredietrisico herverzekeraar Als gevolg van een herziening van het Besluit Financieel Toetsingskader pensioenfondsen (Besluit FTK) op 1 februari 2011, is het fondsen toegestaan het kredietrisico buiten beschouwing te laten bij de berekening van het Vereist Eigen Vermogen en de waardering van de vordering op de herverzekeraar op marktwaarde. Het bestuur heeft, gezien de ongewijzigde ontwikkeling in de solvabiliteitrating van Aegon Levensverzekering N.V. (hetgeen onder meer is te zien door de ongewijzigde rating door Standard en Poor’s), besloten om geen kredietafslag te bepalen op de vordering op de herverzekeraar ultimo boekjaar. Het fonds gaat er vooralsnog van uit dat deze regeling in het nFTK gehandhaafd blijft.
3.4
Financiële positie
Algemeen Een maatstaf om de financiële positie van een pensioenfonds te bepalen is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft het pensioenvermogen als percentage van de contante waarde van de pensioenverplichtingen weer. Pensioenfondsen die hun risico’s bij een verzekeraar hebben verzekerd mogen het kredietrisico op die verzekeraar buiten beschouwing laten bij de berekening van het vereist eigen vermogen. Het vereist eigen vermogen van het fonds bedraagt 1,0% van de technische voorziening. Volgens de verslagleggingregels voor herverzekerde garantiecontracten staan de beleggingen niet op de balans van het fonds. Tegenover de verplichtingen op de passivazijde van de balans staan op de activazijde de vorderingen op de herverzekeraar. Door deze wijze van presenteren worden de risico’s welke het fonds loopt inzichtelijk gemaakt; door het gelijkstellen van de vordering op de herverzekeraar aan de verplichting van het fonds (en de beleggingen feitelijk niet op de balans zichtbaar te maken) ontstaat de situatie dat het beleggingsrisico niet tot uitdrukking komt in de jaarcijfers van het fonds. Dit sluit aan op de gedachte achter het met de herverzekeraar afgesloten garantiecontract. Het fonds ontvangt jaarlijks haar aandeel in de behaalde positieve overrente. Indien de overrente in enig jaar negatief is, zal deze niet met het fonds worden verrekend, maar binnen het depot worden geactiveerd en verrekend met toekomstige positieve overrente.
13
Voor het beleid is een aantal vermogensposities van belang. De volgende grenzen worden onderscheiden.
Minimaal vereist eigen vermogen: het minimaal vereist eigen vermogen is de ondergrens van het vereist eigen vermogen. Indien het fonds niet over het minimaal vereist vermogen beschikt, is sprake van een dekkingstekort. In 2014 is de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen 101,0% van de voorziening pensioenverplichtingen (2013: 101,0%). Vereist eigen vermogen: het vereist eigen vermogen is het vermogen dat nodig is om te bewerkstelligen dat met een zekerheid van 97,5% wordt voorkomen dat binnen een jaar het eigen vermogen na één jaar negatief wordt. Indien het fonds niet over het vereist eigen vermogen beschikt, is sprake van een reservetekort. Ultimo 2014 bedraagt de dekkingsgraad behorend bij het vereist eigen vermogen 101,0% (2013: 101,0%).
Ontwikkeling dekkingsgraad De dekkingsgraad kan wijzigen door diverse factoren, zoals de ontwikkeling van het beleggingsresultaat, verzekeringstechnische ontwikkelingen en de ontwikkeling van de marktrente. De afname van de dekkingsgraad in 2014 wordt grotendeels veroorzaakt door de stijging van de technische voorzieningen in 2014. Ook waren de kosten voor de pensioenopbouw hoger dan de ontvangen premies in 2014. Binnen het depotverslag werd een negatief interest behaald, welke verrekend moet gaan worden met positieve toekomstige interestresultaten. Dit negatieve resultaat wordt verklaard door het negatieve resultaat op de benodigde interest voor pensioenopbouw (€ 25.000), wat voor een groot deel kon worden gecompenseerd door de positieve beleggingsopbrengsten (€ 24.605). Uiteindelijk daalde de dekkingsgraad ten opzichte van eind 2013 met 4,1%-punt . Financiële positie De werkelijke dekkingsgraad is 109,3% en daarmee hoger dan de dekkingsgraad behorend bij het vereist eigen vermogen van 101,0%. Daarmee is ultimo 2014 sprake van een financiële positie die voldoende is. (n)FTK In 2015 zullen de gevolgen van de aanpassingen in het nFTK uitgewerkt worden. Omdat er sprake is van volledige herverzekering is de impact voor het fonds beperkt. Zo hoeven het premie- indexatie- en beleggingsbeleid dit jaar niet aangepast te worden. De aanpassingen hebben geen effect op de financiële positie omdat er sprake is van een garantiecontract.
14
4.
Beleggingen
4.1
Algemeen
In 2014 liep het beleid van de grote centrale banken in de wereld steeds verder uiteen. De Amerikaanse centrale bank bouwde zijn opkoopprogramma af, terwijl de Japanse centrale bank dit uitbreidde. De ECB heeft enkele opkoopprogramma’s opgestart om het fragiele herstel te ondersteunen en de deflatoire tendens tegen te gaan. De VS groeit hard door, terwijl Europa en Japan achterblijven. In de laatste helft van het jaar daalden grondstofprijzen hard. Dit zal een positieve stimulans geven aan olie-importerende landen, zoals de VS, Europa en Japan. Ook zal het zorgen voor lagere inflatie of zelfs deflatie, maar zolang dit door energieprijzen wordt veroorzaakt is dit geen probleem. De groei in de VS was erg volatiel van kwartaal op kwartaal. Dit werd mede veroorzaakt door het slechte winterweer in het begin van het jaar. Gemiddeld genomen is de groei in de VS echter sterk. De werkloosheid daalde in een rap tempo. In Europa wordt de groei nog steeds geremd door verschillende factoren. Met name de bankensector verhoogde zijn kapitaalpositie om te voldoen aan nieuwe regelgeving. Dit had als gevolg dat minder makkelijk werd uitgeleend aan consumenten en bedrijven. Daarnaast proberen overheden hun tekorten terug te dringen en proberen consumenten en bedrijven te besparen door de onzekere economische situatie. Het goede nieuws is dat deze factoren langzaam opgelost worden. De banken lijken bijna klaar met het verhogen van hun kapitaal en overheden hebben de grootste bezuinigingen reeds achter zich. In Japan ging men door met “Abenomics”. Een programma van economische hervormingen dat tot doel heeft de deflatie te stoppen en de economische groei te verhogen. In 2014 vergrootte de Japanse centrale bank zijn opkoopprogramma, waardoor de Yen in waarde daalde. Dit zorgde voor hogere inflatie. De vraag is of dit ook doorzet in stijgende lonen. Daarnaast verhoogde de regering het BTW tarief, om het overheidstekort terug te dringen. Het gevolg was echter een afzwakkende groei. De Chinese economie leek te vertragen in 2014. In sommige steden is er een overaanbod van woningen waardoor de prijzen daalden. De regering probeert te voorkomen dat dit grote implicaties heeft voor de economische groei. Het is echter gezond dat de overspannen bouwsector in China wat afkoelt. We verwachten dat de groei komende jaren zal afnemen. Dit is echter een natuurlijke overgang van een economie die steeds geavanceerder wordt.
4.2
Beleggingen in het garantiecontract
De beleggingsportefeuille zoals opgenomen in het beleggingsmandaat bestaat uit een drietal Strategic Allocation Funds: Strategic Allocation Fund Equity Strategic Allocation Fund Fixed Income Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO Het Strategic Allocation Fund Equity beleggingsbeleid is gericht op risicoreductie door middel van spreiding over en binnen verschillende beleggingscategorieën. Het beleggingsproces is tevens gericht op waardetoevoeging door middel van het door de Beheerder te voeren beleid. Het Fonds belegt, direct of indirect, hoofdzakelijk in zakelijke waarden, daarbij streeft het naar een optimaal risico-rendement profiel door te beleggen in verschillende goed gespreide beleggingscategorieën. Het Strategic Allocation Fund Fixed Income hanteert eenzelfde beleggingsbeleid, alleen belegt dit fonds, direct of indirect, hoofdzakelijk in vastrentende waarden. Het Strategic Allocation Fund Fixed Income Long Duration beleggingsbeleid is gericht op risicoreductie door middel van spreiding over en binnen verschillende beleggingscategorieën. Het beleggingsproces is tevens gericht op waarde toevoeging door middel van het door de beheerder te voeren beleid. Het Fonds belegt, direct of indirect, hoofdzakelijk in vastrentende waarden waarbij de duration wordt verlengd middels derivaten. Het fonds streeft naar een verlenging van de duration van de vastrentende waarden in het fonds met 20 jaar. De beheerder mag nieuwe beleggingscategorieën toevoegen indien deze waarde toevoegen en/of het risico reduceren. Het fonds streeft naar een optimaal risico-rendement profiel door te beleggen in verschillende goed gespreide beleggingscategorieën.
15
In de volgende tabel wordt het rendement over 2014 per Strategic Allocation Funds in vergelijking met de benchmark weergegeven. Tevens wordt het rendement van de totale beleggingsportefeuille weergegeven. Deze bedraagt 30,86% over 2014. Rendement Beleggingsfonds Benchmark Strategic Allocation Fund Equity
11,54%
10,36%
Strategic Allocation Fund Fixed Income Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO (excl. LDO)
10,78%
9,41%
10,74%
9,32%
Totaal excl. LDO (gewogen)
10,91%
9,66%
LDO
702,43%
Totaal incl. LDO voor kosten (gewogen)
31,35%
Totaal incl. LDO na kosten (gewogen)
30,86%
Deze Strategic Allocation Funds bestaan uit een aantal beleggingsfondsen. In de volgende tabel wordt de performance over 2014 per beleggingsfonds in vergelijking met de benchmark weergegeven.
Rendement Rendement beleggingsfonds benchmark Staatsobligaties Bedrijfsobligaties
11.24
11.19
9.15
8.4
Hypotheken
12.93
11.66
Asset Backed Securities
12.83
6.66
5.09
3.5
High Yield Emerging Market Debt
6.19
7.09
67.03
13.41
Aandelen
12
10.31
Vastgoed
28.05
29.72
Grondstoffen
-34.2
-33.92
Hedge Funds
3.17
3.27
Private Equity
18.15
18.61
GTAA
22.99
10.87
Tactical Interest Rate Overlay
Ultimo 2014 bedroeg de waarde van de beleggingsportefeuille ondergebracht in het depot circa € 105.000.
4.3
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij heeft zijn beleggingen uitbesteed aan Aegon Asset Management (AAM). Deze beleggingen zijn onderdeel van het herverzekeringscontract en als gevolg daarvan is de invloed van het bestuur op de wijze van beleggen zeer beperkt. Het beleggingsbeleid van AAM (gepubliceerd op de website van Aegon onder de titel Beleid Verantwoord Beleggen van Aegon Nederland) sluit in voldoende mate aan op de normen van het fonds. Belangrijke uitgangspunten zijn: • Het fonds wenst niet mee te werken aan een beleggingstransactie die, bijvoorbeeld op grond van het internationale recht, verboden is. • Voorts onthoudt het fonds zich van een belegging: • indien daardoor strafbare of moreel verwerpelijke gedragingen worden bevorderd; • indien de belegging - zo zij zou worden verricht - in onmiddellijk verband staat met een schending van mensenrechten of fundamentele vrijheden. Aegon, als vermogensbeheerder van het fonds, baseert zijn beleggingsbeleid op de overtuiging dat het mogelijk is financiële en maatschappelijke rendementen te integreren. Aegon Nederland selecteert daarom beleggingen waarvan is vastgesteld dat deze in overeenstemming zijn met normen en waarden zoals die
16
voortvloeien uit de Code of Conduct van Aegon. Aegon hanteert voor zijn beleggingsbeleid een zwarte lijst en een grijze lijst. De bedrijven op de zwarte lijst sluit Aegon direct uit van alle actieve beleggingen (het zogeheten uitsluitingenbeleid). De zwarte lijst wordt gepubliceerd op www.aegon.nl. De bedrijven op de grijze lijst sluit Aegon niet onmiddellijk uit van zijn beleggingen. Indien mogelijk gaat Aegon Nederland met dergelijke bedrijven een actieve dialoog aan om ze tot ander gedrag te bewegen. Dit wordt ‘engagement’ genoemd. In bedrijven die niet op deze lijsten voorkomen, kan Aegon zonder belemmering investeren. Aegon ziet erop toe dat de beleggingsfondsen die aan klanten worden aangeboden het stembeleid van Aegon volgen. Bedrijven waarvan is aangetoond dat ze mensenrechten op ernstige wijze schenden, controversiële wapens produceren, ernstige milieuschade aanbrengen of veroordeeld zijn voor ernstige corruptie, komen in aanmerking voor uitsluiting. Indien mogelijk zal Aegon met deze bedrijven eerst een actieve dialoog aangaan om ze tot ander gedrag te bewegen. Levert deze dialoog na veelvuldig en herhaaldelijk engagement niet het gewenste resultaat op, dan gaat Aegon alsnog over tot uitsluiting van het bedrijf. Aegon maakt voor de invulling van dit beleid gebruik van de analyseresultaten van een gespecialiseerd extern bureau. Informatie over controversiële activiteiten is niet altijd beschikbaar of bekend. Aegon is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid en de uitvoering van het beleid.
4.4
Vooruitblik 2015
Aandelen De vooruitzichten voor Europese aandelen zijn gematigd positief. De waarderingen voor Europese aandelen zijn niet laag maar weerspiegelen ook geen sterke winstgroei. De sterke Amerikaanse dollar speelt exporterende bedrijven in de kaart, terwijl de lagere prijzen voor olie en andere groeistoffen de kosten in toom en de marge op peil houden. Ook de lagere rente als gevolg van het ruime monetaire beleid van de ECB helpt bedrijven de winst te doen groeien doordat financieringskosten laag zijn. Het vooruitzicht voor Noord-Amerikaanse aandelen is onveranderd gematigd positief. Hoewel de waardering en winstmarges aan de hoge kant zijn, is er op korte termijn geen reden tot zorg. De Amerikaanse centrale bank heeft aangegeven de rente te verhogen in het midden van 2015. Dit kan het opwaarts potentieel sterk beperken, maar de sterke economie zorgt ervoor dat de bedrijven gezond blijven. De verwachting is dat het huidige groeiprofiel van de wereldeconomie voorlopig aanhoudt. Dit betekent aanhoudend matige groei in zowel ontwikkelde markten als in de meeste grote ontwikkelingslanden zoals China, Brazilië, Turkije en Rusland. Positieve uitzondering hierop zijn landen met een gunstig demografisch profiel en daarmee grotere gevoeligheid voor binnenlandse vraag. Met name Zuidoost-Aziatische landen zoals Indonesië, Filipijnen, Vietnam en India voldoen aan dit profiel. De aandelenkoersen in Japan zijn met zo’n 70% gestegen in 2014. Ondanks deze forse koersstijgingen, zijn aandelenwaarderingen in Japan nog steeds aantrekkelijk te noemen. Naar onze verwachting zal de Japanse economie de komende jaren verder herstel laten zien. Na ruim twintig jaar economische malaise betekent dat een nieuw tijdperk van economische groei voor Japan. De vooruitzichten voor de aandelenmarkten in Latijns Amerika zijn gevarieerd. Het patroon van het afgelopen jaar dat sommige landen weten te profiteren van de aantrekkende economische groei, terwijl andere knel komen te zitten met oplopende rentelasten, zal naar onze verwachting in 2015 aanhouden. Vastrentende Waarden Staatsobligaties De vermogensbeheerder verwacht dat de economische groei en de inflatie zullen in de eurozone voor lange tijd laag zullen blijven. Voor de rente betekent dit dat er weinig opwaartse druk zal zijn. De groei blijft laag doordat de investeringen, overheidsuitgaven en consumptie binnen de eurozone beperkt zullen blijven. Daarnaast is de groei in de rest van de wereld, met uitzondering van de Verenigde Staten en Engeland ook zeer beperkt waardoor Europa niet mee omhoog zal worden getrokken. De grote hervormingen in de grote Europese landen Italië en Frankrijk zijn uitgebleven, waardoor de groei beperkt zal blijven. Daarnaast is de samenwerking in Europa nog zeer matig waardoor een effectief samenwerkend Europa ver weg is. Vanuit regelgeving en monetair beleid voorzien wij ook een aanhoudende neerwaartse druk op de rente.
17
Bedrijfsobligaties De vermogensbeheerder verwacht dat de rendementen van bedrijfsobligaties over 2015 lager zullen uitvallen dan over het afgelopen jaar. Dit is met name ingegeven door de zeer lage rente omgeving waarin de markten zich begeven. Daarnaast kan de stijgende rente in de Verenigde Staten uiteindelijk opwaartse druk gaan uitoefenen op de Europese rentes. De vraag naar bedrijfsobligaties zal daarentegen onverminderd sterk zijn. Dit komt met name door de zoektocht naar rendement en de extra vraag naar bedrijfsobligaties door opkoopprogramma’s van de ECB. Wij verwachten dat de Europese economieën een bescheiden groei kunnen laten zien. Het herstel is en blijft fragiel met name ingegeven door de zeer lage inflatie. De bankensector zal wel last hebben van lage rentes, maar is ook goed op weg om haar kapitaal buffers te versterken. Voor bedrijfsobligaties zijn er een aantal risico’s maar per saldo verwachten wij een relatief sterke omgeving voor bedrijfsobligaties met bescheiden rendementen voor 2015. High Yield bedrijfsobligaties Voor High Yield obligaties zijn de verwachtingen gematigd positief. De verbeterende Europese economie en de aantrekkende economische groei van de Verenigde Staten geven reden tot optimisme. Toch zijn er ook zorgen en deze spitsen zich toe op de olieprijs. 16% van de Amerikaanse High Yield markt is gerelateerd aan de energie sector en daardoor afhankelijk van een hoge olieprijs. Dat maakt de High Yield categorie minder aantrekkelijk, met name in de VS. Gezien het afbouwen van het opkoopprogramma van de FED, is de verwachting ook dat rentes zullen stijgen, echter veel minder snel dan in eerste instantie gedacht. Momenteel is de algemene verwachting dat dit niet in de eerste helft van 2015 zal gebeuren. Ook verwacht de vermogensbeheerder dat komend jaar weer veel nieuwe bedrijven leningen in de High Yield markt zullen uitgeven. Banken blijven hun balans verkleinen, met als gevolg dat veel bedrijven alternatieve financiering zullen zoeken en in de High Yield markt terecht komen. Dit maakt de markt meer gediversifieerd en biedt voor investeerders meer mogelijkheden om te beleggen. Emerging market debt De vermogensbeheerder gaat voor 2015 uit van een moeilijk jaar voor Emerging Market Debt, ondanks dat veel opkomende landen nog acceptabele economische ontwikkelingen zullen doormaken. De prijs van ruwe olie zal erg volatiel zijn, omdat het erop lijkt dat OPEC van strategie is veranderd en uit is op marktaandeelbehoud ten kost van prijs stabilisatie. En aangezien de olieprijs veel invloed heeft op de wereldeconomie zal er ook volatiliteit binnen opkomende landen ontstaan. Bovendien zal ook de Amerikaanse FED haar aandacht opeisen. De algemene verwachting is dat de FED de eerste renteverhoging in 2015 zal doorvoeren. Het tempo waarin de rentes verhoogd zullen worden zal grote invloed hebben op de obligaties van opkomende economieën. Bovendien hebben veel opkomende landen al te maken gehad met dalende valutakoersen, een verslechterende economie en dalende binnenlandse vraag. Voeg daar aan toe een ongunstige betalingsbalans voor veel landen, een groot aantal verkiezingen met de nodige onzekerheid en we kunnen er bijna zeker van zijn dat komend jaar geen rustig jaar zal worden. Woningmarkt en Hypotheken De Nederlandse economie heeft in de loop van 2014 haar herstel verder doorgezet. Voor 2015 wordt een beperkte verdere groei van de economische activiteit verwacht. Die groei zal echter vooral vanuit de internationale handel komen. Het consumentenvertrouwen heeft in het afgelopen jaar wel wat verbetering laten zien maar bevind zich historisch gezien nog steeds op een laag niveau. Het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens zal naar verwachting over 2015 stabiel blijven. Voor sommige huishoudens die zich niet met baanverlies geconfronteerd zien, neemt de koopkracht zelfs toe. Maar de eerdere sterke daling van het reëel beschikbaar inkomen en de woningprijs zullen dit jaar nog voor een zeer laag niveau in particuliere consumptie zorgen. Op basis van de verbeterde betaalbaarheid en het minder negatieve sentiment verwachten wij een verdere toename van het aantal woningverkopen in 2015. Daarnaast verwacht de vermogensbeheerder dat door een verder toenemende concurrentie de ingezette hypotheek rente daling van het afgelopen jaar zich in 2015 zal voortzetten wat een verdere impuls voor de herstellende woningmarkt zou betekenen.
4.5
Z-score
Bedrijfstakpensioenfondsen met een door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid afgegeven verplichtstelling, zijn wettelijk verplicht de beleggingsperformance van het pensioenfonds vast te stellen. Voor deze toetsing is een gestandaardiseerde norm, de z-score ontwikkeld. Voor het jaarlijks vaststellen van deze norm wordt het beleggingsrendement (de performance) van het pensioenfonds vergeleken met het rendement van de vooraf door het bestuur vastgestelde benchmark. Dit gebeurt op basis van een wettelijk voorgeschreven formule waarin ook de samenstelling van het belegde vermogen en de kosten voor de uitvoering meetellen. Vervolgens worden de z-scores over een periode van 5 jaar via een, ook weer wettelijk
18
voorgeschreven, formule gemiddeld. Deze gemiddelde score wordt de “performancetoets” genoemd. Als de performancetoets lager is dan -1,28 kan een bij het fonds aangesloten werkgever vrijstelling van de verplichting tot deelneming aan het pensioenfonds krijgen, onder de voorwaarde dat hij een pensioenregeling treft die ten minste gelijkwaardig is aan die van het fonds. De jaarlijkse z-score van het fonds over de afgelopen vijf jaar is als volgt: 2014
2013
2012
2011
2010
Z-score (1-jaars)
0,818
-2,220
-6,355
6,529
0,236
Performance-toets
-0,44
-0,83
-0,87
1,76
-1,21
De performancetoets over de laatste vijfjaarsperiode is vastgesteld op -0,44. Met ingang van 2013 is het vrijheidsbesluit van 1,28 niet langer van toepassing. Omdat de wettelijke minimumscore die behaald moet worden -1,28 bedraagt, wordt geconcludeerd dat het fonds boven de kritieke grens zit. Voor het bevorderen van de vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers van 2010-2012 ook exclusief het vrijheidsbesluit van 1,28 weergegeven.
19
5.
Pensioenen
5.1
Inleiding
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op activiteiten op het gebied van pensioencommunicatie en -administratie die in 2014 hebben plaatsgevonden. Ook worden de uitvoeringskosten van het fonds en belangrijkste kenmerken van de pensioenregeling toegelicht. Tot slot wordt in dit hoofdstuk ingegaan op (voorstellen voor) nieuwe wet- en regelgeving op pensioengebied.
5.2
Pensioencommunicatie
In haar communicatie onderscheidt het fonds vijf primaire doelgroepen en drie secundaire doelgroepen. Deze doelgroepen zijn: 1. Deelnemers 2. Pensioengerechtigden 3. Gewezen deelnemers (slapers) 4. Gewezen partners van deelnemers 5. Werkgevers -----------------------------------------------------------------------------6. Toezichthouders 7. Sociale partners 8. Media en Pers Het fonds wil bereiken dat de kennis over het pensioen bij de deelnemers en werkgevers wordt vergroot en dat het pensioenbewustzijn bij hen toeneemt. Immers, pensioen wordt steeds meer een eigen verantwoordelijkheid. Daarnaast is het van belang dat zij positief tegenover het onderwerp pensioen staan (houding), willen zij hun gedrag gaan aanpassen (lees: handelen overeenkomstig ‘de eigen verantwoordelijkheid’). Om deze ontwikkeling op het gebied van gedrag te realiseren, moeten deelnemers en werkgevers allereerst voldoende kennis hebben van pensioenen: hoe hoger het pensioenbewustzijn, hoe positiever de houding. Die positieve houding is een belangrijk om vanuit het fonds het gedrag van stakeholders te kunnen beïnvloeden. Ook een duidelijk en relevant handelingsperspectief is voorwaarde om mensen in actie te laten komen. Vertaalt naar concrete doelen voor de eerste vijf stakeholders: • zij weten wat de pensioenregeling inhoudt • zij weten de gevolgen van bepaalde life-events voor het pensioen • zij weten waar ze terecht kunnen met vragen • zij zijn zich bewust van de wijzigingen in het pensioenstelsel in Nederland en de gevolgen voor hun pensioensituatie Doordat een groot deel van de doelgroep vaart/ vist, ziet het fonds zich bij het realiseren van de communicatiedoelstellingen voor een bijzondere uitdaging gesteld, zeker gezien het gebrek aan financiële armslag. In 2014 zijn de volgende middelen ingezet: • werkgeversportaal • digitale nieuwsbrieven voor werkgevers • nieuwsbrieven voor deelnemers en pensioengerechtigden: de PensioenVisie • website • pensioenplanner • mailings • brochures • brieven • UPO • Stop- en startbrieven Deelnemersvragen In 2014 hebben deelnemers 403 vragen gesteld aan het fonds. De meeste vragen werden in 2014 gesteld over: - De afkoopmogelijkheid van klein pensioen; - Het aanvragen van pensioen; - Het Uniform Pensioenoverzicht.
20
Werkgeversvragen In 2014 hebben werkgevers 106 maal een vraag gesteld aan het fonds. De meeste vragen van werkgevers betroffen het aanleveren van dienstverbandgegevens, wijziging in bedrijfsgegevens en premienota’s.
5.3
Pensioenadministratie
Gegevensaanlevering In 2014 zijn er geen wijzigingen geweest in de inrichting van de pensioenadministratie of in de processen tussen werkgevers en fonds. Uit de SLA blijkt dat de pensioenadministratie goed functioneert en op orde is. Het fonds heeft in 2014 geen officiële klachten ontvangen. Waardeoverdrachten Wanneer de dekkingsgraad van één of van beide pensioenfondsen die betrokken zijn bij een wettelijke individuele waardeoverdracht lager is dan 100%, mag er geen waardeoverdracht plaatsvinden en wordt de waardeoverdracht uitgesteld. Omdat het fonds een volledig verzekerde garantieregeling met een verzekeraard heeft is de minimum dekkingsgraad van het fonds 100%. Om deze reden heeft het fonds in alle gevallen meegewerkt aan een wettelijke waardeoverdracht. In 2014 hebben er 7 uitgaande waardeoverdrachten en 17 binnenkomende waardeoverdrachten plaatsgevonden.
5.4
Uitvoeringskosten
Pensioenbeheer In navolging van de publicatie ‘Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht’ van de Autoriteit Financiële Markten op 12 april 2011 heeft de Pensioenfederatie op 10 november de notitie ‘Aanbevelingen uitvoeringskosten 2011’ gepubliceerd. Hiervan zijn door de Pensioenfederatie op 20 maart 2012 nadere uitwerkingen gepubliceerd (‘Aanbevelingen Uitvoeringskosten – Nadere uitwerking kosten vermogensbeheer 2012’ en ‘Aanbevelingen Uitvoeringskosten – Nadere uitwerking kosten vermogensbeheer herziene versie met aanvullingen 2013’). De pensioenfederatie heeft in de notities een onderscheid gemaakt tussen de volgende vier kostensoorten: Algemene kosten De algemene kosten betreffen kosten die niet direct toegerekend kunnen worden aan de pensioenuitvoering of vermogensbeheer. Deze kosten betreffen kosten voor bestuur en commissies, externe adviseurs en toezichthouders. De algemene kosten worden verdeeld over pensioenuitvoeringskosten en vermogensbeheerkosten. Uitvoeringskosten pensioenbeheer Deze kosten betreffen de integrale kosten voor pensioenbeheerdienstverlening van TKP. Verder bestaan de kosten van pensioenbeheer uit communicatiekosten, accountantskosten, actuariskosten en toegerekende algemene kosten. De pensioenuitvoeringskosten worden gerapporteerd in euro’s per deelnemer, waarbij het aantal deelnemers de som is van het aantal actieve deelnemers en gepensioneerden. Er is geen sprake van kosten inzake herverzekering en van kosten die door de werkgever worden gedragen. In deze kosten zitten geen schattingselementen. Kosten van vermogensbeheer De volgende kosten zijn onderdeel van het rendement van de beleggingen van het pensioenfonds: Beheervergoeding externe managers: Dit is een (basis) vergoeding per tijdsperiode die onafhankelijk is van de prestatie. Performance fee externe managers: Dit is een prestatieafhankelijke vergoeding voor het verslaan van de benchmark door de manager. Overige kosten: Dit betreft onder andere de vergoeding van de bewaarbank, administratiekosten, accountantskosten en juridische kosten. De volgende kosten worden niet betaald uit de beleggingsportefeuille en zijn daarom geen onderdeel van het rendement: Dienstverlening integraal balansbeheerder: Beheervergoeding: Dit is een vaste beheervergoeding voor de beleggingsfondsen per tijdsperiode die onafhankelijk is van de prestatie. Performance fee: Dit is een prestatieafhankelijke vergoeding voor de beleggingsfondsen voor het verslaan van de benchmark van een beleggingscategorie.
21
Adviesvergoeding: Dit is de vergoeding voor de integrale dienstverlening, eventueel met meerwerk conform de uitbestedingsovereenkomst Overige directe kosten: Dit betreft onder andere de kosten van dienstverlening derivaten en de kosten van het verantwoord beleggen beleid. De toegerekende algemene kosten.
De kosten vermogensbeheer worden gerapporteerd als percentage van het gemiddeld belegd vermogen. In onderstaande tabel worden de uitvoeringskosten weergegeven: 2014
2013
€ 299 € 150 € 248
€ 275 € 140 € 185
Vermogensbeheer in basispunten van het gemiddeld belegd vermogen *
0,43%
0,44%
Transactiekosten in basispunten van het gemiddeld belegd vermogen **
0,05%
-0,01%
Pensioenuitvoeringskosten in euro’s per deelnemer (actief en gepensioneerd) Pensioenuitvoeringskosten in euro’s per deelnemer (alle) Garantiekosten in euro’s per deelnemer (alle) Vermogensbeheer in basispunten over het gemiddeld belegd vermogen (Aegon)
*De vermogensbeheerkosten over 2014 worden geschat op € 392 duizend (2013: € 348 duizend). **De transactiekosten waren in 2013 negatief. De reden hiervoor is dat aan het einde van elk jaar wordt gekeken naar de matching van de renteafdekking. Indien hierbij transactiekosten moeten worden gemaakt vindt hiervoor compensatie plaats richting het fonds. In 2013 is deze compensatie gerealiseerd, maar zijn de transactiekosten pas verantwoord in het daarop volgende jaar. Indien deze kosten in 2013 zouden zijn verantwoord, waren de transactiekosten uitgekomen op 0,04%. Deze kosten maken derhalve onderdeel uit van de totale transactiekosten over 2014. Zonder deze kosten waren de transactiekosten in 2014 uitgekomen op 0,01%.
De pensioenuitvoeringskosten per deelnemer in 2014 zijn hoger dan 2013. Dit wordt vooral verklaard door hogere pensioenuitvoeringskosten. Het totaal aantal deelnemers is echter ook licht gestegen. In bovenstaande tabel worden de kosten gepresenteerd conform de aanbevelingen van de pensioenfederatie: - De pensioenuitvoeringskosten worden gerapporteerd in euro per deelnemer waarbij het aantal deelnemers de som is van het aantal actieve deelnemers en gepensioneerden. - De kosten vermogensbeheer worden gerapporteerd als percentage van het gemiddeld belegd vermogen. Binnen de Aegon portefeuille wordt het gemiddeld belegd vermogen alsvolgt bepaald: { (0,5 x belegd vermogen op 1 januari) + belegd vermogen op 31 januari + belegd vermogen op 30 november + (0,5 x belegd vermogen op 31 december) }/12. - De (geschatte) transactiekosten worden separaat gerapporteerd als percentage van het gemiddeld belegd vermogen.
5.5
Pensioenregeling
Gedurende 2014 zijn in de regeling geen inhoudelijke wijzigingen aangebracht. De belangrijkste kenmerken van de pensioenregeling zijn als volgt: Pensioensysteem
Middelloon met voorwaardelijke toeslagverlening
Pensioenrichtleeftijd
65 jaar
Leeftijd aanvang deelneming*
Op 1 januari van het jaar waarin de werknemer 21 jaar wordt
Pensioengevend salaris
Loon in de zin van de Wet financiering sociale verzekeringen.
Maximum salaris
€ 51.414,00 (jaarbedrag 2014)
Franchise
€ 15.293,34 (jaarbedrag 2014)
22
Pensioengrondslag
Pensioengevend salaris-franchise
Pensioendatum
1ste van de maand waarin 65 jaar
Tijdelijke verhoging partnerpensioen
Indien de partner nog geen 65 jaar is, wordt bij overlijden van de deelnemer (actief of als actieve deelnemer pensioengerechtigd) het partnerpensioen tijdelijk verhoogd naar 100% van het ouderdomspensioen. Deze verhoging wordt betaald totdat de partner 65 jaar wordt.
*De pensioenregeling kent geen wachtregeling
De pensioenregeling kent een onderscheid tussen Walpersoneel en Zeevarend personeel: Walpersoneel* Zeevarend personeel Opbouwpercentage ouderdomspensioen
0,65%**
1,15%**
Opbouwpercentage partnerpensioen
70% van het OP
70% van het OP
Premiepercentage
9,6%**
15,8%**
*Het Walpersoneel heeft jaarlijks de mogelijkheid om er voor te kiezen aan de pensioenregeling voor het Zeevarend personeel deel te nemen. De deelnemer dient deze keuze schriftelijk aan de werkgever kenbaar te maken. De deelnemer heeft de mogelijkheid om zijn keuze te herroepen, dan wel alsnog te kiezen voor deelneming aan de pensioenregeling voor het Zeevarend personeel. Dit is uitsluitend mogelijk per de eerste januari van een kalenderjaar en in overleg met de werkgever. De (herroeping van de) keuze dient uiterlijk per 1 november van het kalenderjaar kenbaar te worden gemaakt aan de administrateur van de werkgever. **Het percentage wordt van de pensioengrondslag genomen.
5.6
Nieuwe wetgeving
In dit hoofdstuk wordt van de belangrijkste externe ontwikkelingen voor de komende periode aangegeven of deze gevolgen hebben voor het pensioenfonds. En zo ja, wat die gevolgen zijn en in hoeverre dat leidt tot een aanpassing van het beleid van het fonds. Inperking fiscaal kader Vanaf 1 januari 2015 geldt fiscaal een maximum opbouwpercentage van 1,875% bij een pensioenleeftijd van 67 jaar. Lagere pensioenleeftijden blijven toegestaan bij navenant lagere maxima voor het opbouw percentage. De opbouw wordt verder beperkt tot een salarisgrens van € 100.000. Deze maatregel heeft voor het fonds geen consequenties, omdat het maximale opbouwpercentage 1,15 % bedraagt bij een pensioenleeftijd van 65 jaar. Het pensioengevend loon is al beperkt tot het maximum loon werknemersverzekeringen. Nieuwe regels rondom premievaststelling Per 1 januari 2015 zal het reglement van het verantwoordingorgaan aangepast moeten worden aan de nieuwe regels rondom het vaststellen van de premie. Het verantwoordingsorgaan krijgt vanaf dat moment adviesrecht ten aanzien van de hoogte en de samenstelling van de premie. Verder zal het fonds in het jaarverslag over 2015 aangeven hoe de premie tot stand is gekomen. Zowel voor het boekjaar waar het verslag over gaat (2015) als voor het jaar waarin het verslag verschijnt (2016). Voor zover dit laatste nog van toepassing zal zijn. Wijziging toeslag- of indexatie beleid. De nieuwe regels voor het verlenen van toeslagen hebben materieel geen gevolgen voor de gang van zaken in het pensioenfonds. Het toeslagbeleid zal naar verwachting niet veranderen. In overleg met de sociale partners zal dit uiterlijk op 1 oktober 2015 bekend worden, omdat dan de risicohouding, waaronder het indexatiebeleid, getoetst moeten zijn op haalbaarheid. Herziening financieel toetsingskader De staatsecretaris van SZW heeft bevestigd dat de regels voor herverzekerde fondsen ten aanzien van de aan te houden buffer en ten aanzien van indexatiegrenzen in het nFTK gelijk zullen zijn aan de huidige situatie.
23
Het fonds hoeft hier dus geen maatregelen voor te nemen. Voor het overige zal het fonds wel dienen te voldoen aan de nieuwe eisen met betrekking tot verslaglegging, het maken van nieuw beleid en het maken/integreren van de haalbaarheidstoets. Het fonds volgt zo pragmatisch mogelijk de aanwijzingen van DNB in hun sectorbrief die in januari 2015 hierover is verschenen. Wet Pensioencommunicatie De Wet Pensioencommunicatie is inmiddels aangenomen door de Eerste Kamer der Staten Generaal. Hangende de besluitvorming van sociale partners, heeft het bestuur al in 2014 besloten om vooralsnog geen investeringen te doen ter voorbereiding op de Wet Pensioencommunicatie. Begin juli 2015 zal duidelijk zijn of het bestuur nog activiteiten in dit verband dient te ondernemen.
24
6.
Actuariële analyse
Oordeel van de externe actuaris over de financiële positie De financiële positie van het fonds is naar mening van de certificerend actuaris voldoende. Er is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. Kostendekkende premie Op basis van de Pensioenwet dient een pensioenfonds jaarlijks minimaal een kostendekkende premie te heffen. Qua premiebeleid maakt het fonds gebruik van een kostendekkende premie waarbij de garantiekosten deels gefinancierd worden uit een daartoe in 2013 gevormde bestemmingsreserve. Onderstaand treft u een overzicht aan van de zuivere kostendekkende premie en kostendekkende premie en de vergelijking met de geheven premie.
Samenstelling van de kostendekkende premie Actuarieel
Herverzekering
2.718
2.718
120
0
Opslag VEV 1%
27
0
Garantiepremie
25
886
498
528
3.268
4.132
Bedrag (x € 1.000) Koopsom voor één jaar pensioenopbouw Premie premievrijstellingsrisico
Uitvoeringskosten Totaal kostendekkende premie 2014
De feitelijke premie bedroeg € 3.474. Het fonds voldoet daarmee aan de eis dat de feitelijke premie minimaal gelijk moet zijn aan de kostendekkende premie. Bij de vaststelling van de kostendekkende premie 2014 is uitgegaan van de premie die daadwerkelijk aan de herverzekeraar is betaald. Daarbij is rekening gehouden met de vorming van een garantiekostenreserve voor reeds opgebouwde pensioenaanspraken en-rechten. Daarom hoeft alleen de opbouw uit enig jaar uit de premie te worden gefinancierd. Ultimo 2014 bedroeg de dekkingsgraad behorend bij het minimum vereist eigen vermogen 101,0% (2013: 101,0%). Ultimo 2014 bedraagt de werkelijke dekkingsgraad 109,3% (2013: 113,4%). Technische winstdeling Het technisch resultaat ontstaat doordat de in de tarieven gehanteerde veronderstellingen met betrekking tot sterfte en arbeidsongeschiktheid afwijken van hetgeen zich in werkelijkheid heeft voorgedaan. Het technisch resultaat wordt vastgesteld op basis van de rekenrente van 4%. Het technisch resultaat (positief en negatief) wordt gedurende een periode van 5 jaar gereserveerd op een speciale rekening-courant. Jaarlijks wordt intrest aan het cumulatief totaal toegevoegd op basis van het u-rendement. De hoogte van het aan het fonds toekomende aandeel in dit positieve technische resultaat is 63%. Een eventueel negatief technisch resultaat komt, aan het einde van de 5-jarige winstdelingsperiode (per 1 januari 2016), geheel ten laste van de herverzekeringsmaatschappij. Het technisch resultaat over boekjaar 2014 bedraagt € -/- 111.694. Het aandeel van het fonds bedraagt -/- €70.367. Het gecumuleerde, tot 1 januari 2015 met de zero-couponrente opgerente, technisch resultaat bedraagt € 226.977 (100% deel). Het aandeel van BPF Zeevisserij hierin is € 142.996 (63%).
25
De ontwikkeling hiervan is als volgt: Verslagjaar 2011 2012 2013 2014
Resultaat 72.030 40.436 220.810 -111.694
Oprenting vanaf 1 januari 2012 1 januari 2013 1 januari 2014 1 januari 2015
Intrest 1,75 0,46 0,53 0,16
Opgerent resultaat 75.879 40.809 221.983 -111.694 226.977
Oprenting van het technisch resultaat vindt plaats op basis van de in bovenstaande overzicht weergegeven intrestpercentages. Op basis van de uitbestedingsovereenkomst wordt het oprentingspercentage bepaald op basis van de n-jaars rente volgens de DNB RTS (zero-coupon) per 31 december van het kalenderjaar, waarbij n het aantal jaren tot 1 januari 2016 (de einddatum van de huidige uitbestedingsovereenkomst) is.
26
7.
Besturing fonds en naleving wetgeving
7.1
Algemeen
De inhoud van de pensioenregeling is het resultaat van het overleg tussen CAO-partijen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de verwezenlijking van de doelstelling van het fonds, de strategie, het beleid en de uitvoering daarvan en daarmee voor een goede uitvoering van de pensioenregeling voor (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en hun nabestaanden in overeenstemming met de bestaande wet- en regelgeving.
7.2
Bestuursaangelegenheden
In 2014 kwam het bestuur negen maal voor een bestuursvergadering bijeen, namelijk op 28 januari, 11 maart, 20 mei, 18 juni, 29 augustus, 7 oktober, 17 oktober, 10 november en 16 december. Voor wat betreft de bestuursvergaderingen geldt dat steeds alle bestuursleden aanwezig waren behalve tijdens de vergadering op 17 oktober en op 16 december waar één bestuurslid met een vooraf afgegeven bericht afwezig was en werd waargenomen door zijn plaatsvervanger. In alle vergaderingen was voor besluitvorming het noodzakelijke quorum aanwezig. Belangrijke vergaderonderwerpen waren: Financiële situatie van het fonds nu en in de komende jaren; De administratieve dienstverlening aan de aangesloten werkgevers en de deelnemers; Vaststelling van het jaarverslag 2013; Toeslagverlening en premie komende jaren; Vermogensbeheer; Kostenmonitoring; Communicatie; Besluitvorming ten aanzien van het bestuursmodel en implementatie van dat model; De ontwikkelingen bij cao-partijen ten aanzien van project 2016 (aanpassing pensioenregeling); Code Pensioenfondsen; Risicomanagement.
7.3
Goed pensioenfondsbestuur
Code Pensioenfondsen Het bestuur van het fonds streeft als eindverantwoordelijke voor de uitvoering van de pensioenregeling naar een optimale kwaliteit, zorgvuldigheid en openheid met betrekking tot die uitvoering. Het bestuur onderschrijft de Code Pensioenfondsen, die in 2014 van kracht is geworden. Afgelopen jaar heeft het bestuur per artikel uit de Code Pensioenfondsen onderzocht in hoeverre het bestuur dat artikel al in het beleid heeft geïncorporeerd. Bij die artikelen waar dit niet het geval bleek, is ofwel een actiepunt opgenomen om dit alsnog te gaan doen of er is beargumenteerd waarom het fonds afwijkt van het betreffende artikel. De actiepunten zijn ultimo eerste kwartaal 2015 allemaal gerealiseerd met de incorporatie van de Code in het jaarverslag. Van de volgende artikelen wordt afgeweken: Code artikel 2
4
inhoud Het bestuur maakt heldere afspraken over zijn beleidsruimte. Die afspraken maakt het bestuur in ons geval met de sociale partners. Het bestuur zorgt voor een noodprocedure om in spoedeisende situaties te kunnen handelen.
Status fonds Indien nodig weten het pensioenfonds en de sociale partners elkaar te vinden. Het pensioenfonds stelt zich constructief op. Het bestuur kan in spoedeisende situaties snel (via e-mail en/of telefonisch) overleggen en handelen. Besluitvormingsprocedure buiten vergadering om is in de statuten opgenomen. De uitvoeringsorganisatie beschikt
27
Reden afwijking Deze afspraken worden meegenomen in de nieuwe regeling en de uitvoering daarvan Afgelopen jaren is veel ervaring opgedaan met snel overleg tussen vergaderingen en vakanties door. Een noodprocedure acht het bestuur niet noodzakelijk, vooral ook omdat er geen plotselinge
over een calamiteitenplan en uitwijkmogelijkheden. Er is één profiel voor een bestuurslid en een aanvulling op het profiel voor de voorzitter
49.
Het bestuur stelt voor iedere bestuursfunctie een specifieke profielschets op. Daarin staan de vereiste geschiktheid en het geschatte tijdsbeslag.
59.
Ieder bestuurslid heeft stemrecht.
Ieder bestuurslid heeft 1 stem, met uitzondering van de onafhankelijke voorzitter
66.
Het bestuur stelt - in overleg met het desbetreffende orgaan concrete stappen vast om te bevorderen dat fondsorganen divers worden samengesteld en legt dit vast in een diversiteitsbeleid. Ook geeft het bestuur aan hoe en binnen welke termijnen het van plan is om de gewenste diversiteit in leeftijd en geslacht te realiseren. Jaarlijks wordt beoordeeld in hoeverre de gestelde doelen zijn gehaald. Driejaarlijks evalueert het bestuur het diversiteitsbeleid.
Diversiteitsbeleid is niet specifiek beschreven.
beleggingsbeslissingen worden gevraagd. Het bestuur is te klein voor individuele profielen. De lage complexiteit en het lage risicoprofiel van het fonds geven evenmin aanleiding tot individuele profielen. Deze afwijking is het gevolg van de combinatie paritair model / onafhankelijke voorzitter Twee van de vijf bestuursleden zijn vrouw. Gezien de samenstelling van de groep belanghebbenden, de omvang van het fonds en de omvang en aard van de bedrijfstak acht het bestuur een diversiteitsbeleid een kwestie van overvragen. Bij benoemingen zal wel altijd aandacht zijn voor evenwicht tussen mannen, vrouwen, ouderen en jongeren.
Intern toezicht Intern toezicht betreft het kritisch bezien van het functioneren van het bestuur van het fonds door deskundigen. Het bestuur heeft voor de inrichting van het interne toezicht gekozen voor een visitatiecommissie, die elk jaar een visitatie uitvoert. Deze commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden die door het bestuur worden benoemd. Het was de bedoeling dat in het vierde kwartaal 2014 een visitatie zou plaatsvinden. Door omstandigheden bij de visitatiecommissie is dit verplaatst naar februari 2015. De visitatie richt zich op 2014 en de rapportage is alsnog opgenomen in dit jaarverslag. . Samenvatting visitatierapport d.d. De visitatiecommissie, die bestaat uit Drs. Peter van Eekelen AAG, Charles de Wuffel en Drs. Bert Smith RC, heeft op 27 april 2015 de derde visitatie voor de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zeevisserij afgerond. Sinds het van kracht worden van de Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen per 1 juli 2014 is het bestuur overgegaan van een visitatie van eens in de drie jaar naar een jaarlijkse visitatie. Dit is de eerste visitatie die in dat kader plaats vindt en betreft de periode januari 2013 tot november 2014. In overleg met het bestuur is afgesproken wederom een volledige visitatie uit te voeren, waarbij specifieke aandacht is geschonken aan de problematiek rond de toekomstbestendigheid van het fonds. Daarnaast heeft de commissie bij haar werkzaamheden gekeken naar de opvolging door het bestuur van de bevindingen en aanbevelingen zoals opgenomen in het vorige visitatierapport. Voor het vormen van een oordeel over het functioneren van het bestuur heeft de commissie zich, naast het reglement voor de visitatiecommissie en de vigerende wet- en regelgeving, gebaseerd op het kader dat in 2005 door de STAR is aangereikt: De beleids- en bestuursprocedures; De beleids- en bestuursprocessen; De checks en balances; De wijze waarop het fonds wordt aangestuurd; De wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico’s op de langere termijn. Bij het formuleren van het oordeel heeft de commissie zich gebaseerd op de verstrekte informatie en de inhoud van vijf interviews die op 4 februari 2015 hebben plaatsgevonden met vijf bij het fonds betrokken personen. De commissie heeft haar werkzaamheden in een zeer plezierige en coöperatieve sfeer kunnen verrichten en heeft de openheid in de interviews zeer op prijs gesteld. De commissie is zich bewust van het feit dat haar waarneming een momentopname is, vanuit een specifieke invalshoek en gebaseerd op per definitie beperkte informatie.
28
Binnen dat kader is de commissie zo zorgvuldig mogelijk te werk gegaan. De commissie is tot het volgende oordeel gekomen. De commissie is van mening dat het bestuur in een lastig proces verkeert, waarin het bij het maken van een keuze over de toekomst van het fonds zo zeer van andere partijen afhankelijk is. Toch anticipeert het bestuur adequaat op de voor het fonds relevante ontwikkelingen en heeft het in voldoende mate controle op de processen, de procedures en de uitbestede taken. Het project 2016 gericht op de toekomst van het fonds is niet zonder slag of stoot verlopen en kenmerkt zich door een lange doorlooptijd, een onduidelijke taakafbakening en onvoldoende mate van afstemming tussen bestuur en Cao partijen. Daarbij is de frictie die is ontstaan tussen Cao partijen onderling ook merkbaar geweest aan de bestuurstafel, waardoor het onafhankelijk kunnen opereren van individuele bestuurders in het geding kwam. Partijen hebben hun verantwoordelijkheid genomen en zijn uiteindelijk tot overeenstemming gekomen. In dat proces heeft het bestuur naar beste kunnen geacteerd. Een en ander laat onverlet dat de commissie van oordeel is dat het bestuur als team actief op treedt, zich verantwoordelijk voelt en respectvol met elkaar om gaat. De commissie acht de rapportagestructuur afdoende om de processen van het fonds goed te kunnen monitoren en tijdig te kunnen ingrijpen bij ongewenste ontwikkelingen. Op sommige punten kan het systeem van interne beheersing verder worden versterkt. Het fonds wordt op een adequate wijze aangestuurd. Het bestuur maakt daarbij op een goede manier gebruik van de kunde en ervaring van externe professionals op administratief, actuarieel en beleggingsgebied. Het uitbestedingsbeleid behoeft een verdere uitwerking. Het bestuur onderkent het belang van risicomanagement en heeft daarop op een zeer pragmatische wijze invulling aangegeven, in de vorm van een basisdocument en een matrix met een beperkt aantal FIRM risico’s. Een integraal risicomanagement beleid ontbreekt. De commissie heeft twaalf aanbevelingen geformuleerd onder andere met betrekking tot het komende liquidatieproces en het betrekken van het Verantwoordingsorgaan daarbij, het actualiseren van het beleid en de fondsdocumenten, de controle op de opgebouwde rechten en aanspraken en de integrale risicobeheersing. 27 april 2015 Reactie bestuur op het visitatierapport Het bestuur is de commissie erkentelijk voor de verrichte werkzaamheden, voor de zorgvuldige en betrokken wijze van werken en voor hun oordeel. Het is goed om daar waar nodig een spiegel voorgehouden te krijgen en het is plezierig om te horen waar het goed gaat. De aanbevelingen van de commissie zijn helder en concreet geformuleerd. In het derde kwartaal van 2015 zal het bestuur deze aanbevelingen bespreken in een bestuursvergadering en voor de punten die het bestuur overneemt een actieplan opstellen. Dit zal worden teruggekoppeld aan de visitatiecommissie. Met name de aanbevelingen op het gebied van risicomanagement en het komende liquidatieproces zullen ter harte worden genomen. Dit alles wel binnen het pragmatische kader dat het bestuur al jaren hanteert, teneinde de kosten zo laag mogelijk te houden. Uiteraard staat compliance en een goede governance voorop. Tegelijkertijd dienen de te maken kosten bij voorkeur waarde toe te voegen, hetzij direct, hetzij indirect voor de deelnemers. Deskundigheidsbevordering Het deskundigheidsbeleidsplan is eind 2014 omgezet in een geschiktheidsbeleid. Bij het opstellen hiervan heeft het bestuur getracht een balans te vinden tussen de regelgeving, de belangen van de stakeholders en de realiteit waar het fonds zich in bevindt. Het bestuur volgt actief de voor het fonds relevante pensioenontwikkelingen. Bestuursleden worden in de gelegenheid gesteld (vervolg)cursussen, seminars en andere bijeenkomsten bij te wonen. In 2014 zijn door de bestuursleden diverse themabijeenkomsten en seminars van onder andere de Pensioenfederatie, DNB en TKP bezocht. In 2015 zal het bestuur dezelfde beleidslijn volgen.
29
Verantwoording Het fonds heeft een verantwoordingsorgaan ingesteld. In 2014 heeft de bemensing van het verantwoordingsorgaan plaatsgevonden door de benoeming van de heren M. Stam en F. Kuyt. De benoeming van de heer Stam is op voordracht van de werknemersvereniging. De heer Kuyt is als vertegenwoordiger namens de pensioengerechtigden na het uitschrijven van verkiezingen benoemd. Verslag Verantwoordingsorgaan: Het verantwoordingsorgaan in het Pensioenfonds voor Zeevisserij is per 01 Juli 2014 bemand door voorzitter Floor Kuyt en secretaris Matthias Stam. Voor ons beiden een nieuwe functie, voor een periode van 4 jaar of tot liquidatie, fusie of splitsing van het fonds. Waar F. Kuyt al enige jaren in het bestuur van dit fonds gezeten heeft, en dus de nodige ervaring heeft, is het voor M. Stam een totale nieuwe functie. De afgelopen maanden zijn we enige malen in vergadering geweest, met en zonder bestuur, en onze bevindingen zijn in onderstaand rapport samengevat. ROERIGE TIJDEN Het pensioenfonds voor Zeevisserij staat op de drempel van grote veranderingen. Op 1 Januari 2011 is een herverzekering bij AEGON aangegaan voor 5 jaar. Dit mede om te voorkomen dat de pensioenen gekort zouden moeten worden als gevolg van de toenmalige lage dekkingsgraad. Als gevolg van nieuwe sterftetafels en de lage rente, betekent doorgaan met dit contract per 1-1-2016 een enorme verhoging van de premie bij een gelijkblijvende pensioenopbouw. Zowel door het bestuur als door sociale partners is dit meteen als onbespreekbaar bestempeld . In feite is dus door de herverzekering onder gunstige omstandigheden 5 jaar tijd verkregen, om rustig te zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Per Juli 2014 volgen we als VO dit interessante en complexe proces, en toetsen we het bestuur met terugwerkende kracht of het voldoet aan de eisen van de DNB en AFM, en de beslissingen ten allen tijden in het belang zijn van deelnemers en gepensioneerden. GOVERNANCE Per 1 Juli 2014 dient elk pensioenfonds te voldoen aan de Wet versterking bestuur Pensioenfondsen. Voor dit fonds is gekozen voor paritair bestuur, met 5 leden. 1 Onafhankelijke voorzitter, 2 leden namens de Werkgevers met beiden 1 stem, 1 namens de actieve deelnemers en 1 namens de gepensioneerde deelnemers, ook beiden met 1 stem. Dit is financieel de gunstigste bezetting en is op korte termijn ook het snelst in te vullen, wat van belang is m. b. t. het verstrijken van de herverzekering en de besluiten die daarbij genomen moeten worden. DNB is akkoord met deze samenstelling. Het VO is van oordeel dat het bestuur, binnen de kaders van wet- en regelgeving en de omstandigheden, adequaat gehandeld heeft. PROJECT 2016 De toekomst van het pensioenfonds vanaf 1 Januari 2016 loopt als een rode draad door alle vergaderingen en de vele besluiten genomen in 2014. Verscheidene rapporten zijn aangeleverd door onafhankelijke externe deskundigen, en de verschillende scenario’s zijn uitvoerig doorgerekend en besproken. Dit is voorgelegd aan de Sociale Partners, die ten tijde van het uitkomen van dit rapport aan de onderhandelingstafel een akkoord hebben bereikt over welke regeling het wordt, te weten een DC regeling uitgevoerd door het PGB. Indien het PGB hieraan geen gestalte kan geven, of als met PGB niet tot overeenstemming kan worden gekomen, is er afgesproken de DC regeling elders onder zo gunstig mogelijke omstandigheden af te sluiten. (PPI regeling) Over de invulling hiervan worden door 2 onafhankelijke externe adviseurs (1 namens de vakbond en 1 namens de werkgevers) onderhandelingen gevoerd met het PGB. Er is een stuurgroep gevormd die het proces gaat begeleiden, met als hoofdpunten: • Invulling geven aan de nieuwe regeling • Opheffen van het fonds • Implementatie bij het PGB • Communicatie naar deelnemers en pensioengerechtigden Het VO probeert geen oordeel te geven over de jaarstukken alleen, maar een oordeel over het handelen van het bestuur met betrekking tot het uitgevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst, wat meerjarig is. Het VO concludeert dat het besluit van het bestuur om geen stelling te nemen in de discussie over de inhoud van de regeling weloverwogen is geweest. Totale transparantie in de besluitvorming is vereist, zodat dat niet de schijn wordt gewekt dat de belangen van de afvaardigende organisaties een rol spelen aan de bestuurstafel. INDEXERINGSBELEID In tegenstelling tot bijna alle andere pensioenfondsen, die de afgelopen jaren geen toeslag hebben kunnen verlenen, of zelfs hebben moeten korten, heeft ons fonds door de herverzekering en de daaraan gekoppelde dekkingsgraad de afgelopen jaren wel toeslag kunnen verlenen. In het indexeringsbeleid voor het jaar 2014 is een toeslag van 0,8% afgesproken. In 2013 was dit 1,1%, en 2012 was dit 1,2%. Het VO is van mening dat
30
het bestuur hier een correct beleid in voert. UITVOERINGSORGANISATIE De uitvoering van het fonds is sinds enkele jaren uitbesteed aan TKP Groningen. De uitvoering loopt naar tevredenheid van het bestuur, er wordt snel en adequaat gehandeld in geval van vragen en/of problemen. Het VO is van mening dat het bestuur met het kiezen voor TKP een sprong vooruit heeft gemaakt met betrekking tot de uitvoering naar het fonds en naar haar deelnemers toe. COMMUNICATIEBELEID Het communicatiebeleid van het pensioenfonds loopt grotendeels via de site. Relevante informatie met betrekking tot de opbouw en pensioenen kan hier gevonden worden. Het VO heeft vragen gesteld waarom er geen informatie aan de deelnemers verstrekt is met betrekking tot de positie waarin het fonds verkeerd, met name dat er door de indexering van de laatste jaren een onjuist beeld bij de belanghebbenden ontstaan zou kunnen zijn, namelijk dat het pensioenfonds er goed voor staat, terwijl er bij het verstrijken van de herverzekering in werkelijkheid totaal het tegenovergestelde aan de orde is. Het bestuur is van mening dat de huidige informatievoorziening voldoende is, mede doordat de sociale partners verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de overeenkomst. Inmiddels zijn er stappen gezet om deelnemers directer van informatie te voorzien, maar het VO is nog steeds van mening dat dit uiterst summier is, en er geen duidelijk beeld geschetst wordt. ACTUARIEEL RAPPORT, ONDERZOEKSRAPPORT ACCOUNTANT EN RAPPORT VISITATIECOMMISSIE Het visitatierapport, actuarieel rapport en het rapport van de accountant hebben geen aanleiding gegeven tot vragen of opmerkingen van het VO. UITGAVENKANT VAN HET PENSIOENFONDS De uitgaven van het fonds worden door het bestuur al jaren terug gedrongen, wat zich laat lezen in de jaarverslagen. Er word continu kritisch naar het uitgavenpatroon gekeken, wat niet altijd eenvoudig is voor een klein fonds, welke toch aan dezelfde regelgeving moet voldoen als een groot fonds. Het VO is content met de wijze waarop het bestuur handelt. CONCLUSIES In de korte tijd dat het VO vanaf de zijlijn mee kijkt in de keuken van het bestuur zijn er weinig of geen opvallende zaken waargenomen waar vraagtekens achter gezet zouden kunnen worden. We hebben het volste vertrouwen in het bestuur, welke zijn taken zo goed mogelijk tracht uit te voeren. Door de herverzekering bij AEGON en de positie van de Sociale Partners met betrekking tot de onderhandelingen over de toekomst van het fonds zijn deze wat beperkt. Dit neemt echter niet weg dat het bestuur nog steeds verantwoordelijk is voor het fonds en er ten tijde van het schrijven van dit rapport (Mei 2015) nog steeds geen akkoord is met het PGB. Onze mening is dat het bestuur nu toch echt alle zeilen bij moet gaan zetten om verdere vertraging te voorkomen en voor 1 Januari 2016 met een, voor alle partijen, verantwoorde oplossing te komen. Katwijk, 19-05-2015 F. Kuyt Voorzitter
M. Stam Secretaris
Reactie van het bestuur: Het bestuur dankt het VO voor de inzet en de moeite die men zich getroost om invulling te geven aan hun taak. Dat valt niet altijd mee, aangezien er ook een varend VO lid is. Het bestuur is verheugd over het vertrouwen dat het VO uitspreekt. Er is begrip voor de zorgen van het VO ten aanzien van de communicatie en de voortgang van het proces om tot een goede oplossing te komen voor de deelnemers per 1 januari 2016. Inmiddels is een communicatie bureau ingeschakeld om in de tweede helft van 2015 alle deelnemers en gepensioneerden zo goed mogelijk te informeren over het hoe, wat en waarom van alle komende veranderingen. Hierbij dient echter te worden aangetekend dat het bestuur helaas niet bij machte is, om er voor te zorgen dat mensen de informatie ook daadwerkelijk tot zich nemen. Ten aanzien van de situatie per 1 januari 2016 is het zo dat de zo gewenste, voor alle partijen aanvaardbare, oplossing door sociale partners gerealiseerd zal dienen te worden. Het bestuur kan hier helaas weinig in betekenen. Vergoedingsregeling Het bestuur heeft besloten om de vacatievergoeding in 2014 niet te wijzigen ten opzichte van 2013. Per bestuurslid wordt er een vergoeding van € 500,- per maand verstrekt, ongeacht het aantal werkelijke bijeenkomsten en ongeacht het aantal gereden kilometers. Deze regeling geldt alleen voor bestuursleden van het fonds. Met de voorzitter is een andere afspraak gemaakt, omdat deze ook veel uitvoerende werkzaamheden voor het fonds verricht. Er is immers geen bestuurs- of bedrijfsbureau. De voorzitter ontvangt een vergoeding van 115
31
euro per uur exclusief BTW. Klachten- en geschillenprocedure Het fonds heeft een klachten- en geschillenregeling opgesteld. Klachten kunnen worden ingediend bij de administrateur van het fonds en geschillen kunnen worden ingediend bij het bestuur van het fonds. De klachten- en geschillenregeling is gepubliceerd op de website van het fonds. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen klachten en geschillen. Klachten gaan over het gedrag van mensen (bestuur of uitvoering), die belast zijn met de uitvoering van de pensioenregeling. De wijze van bejegening geeft onvrede en daarover wordt geklaagd. Geschillen gaan over de interpretatie van regelingen en afspraken. Men is het niet eens met een besluit van het bestuur en wil een ander besluit genomen hebben. In het betreffende reglement is zowel een klachtenregeling als een geschillenregeling opgenomen.
7.4
Informatie vanuit toezicht van DNB en AFM
In 2014 zijn, evenals in voorgaande jaren, aan het fonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door DNB geen aanwijzingen aan het fonds gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is bevoegdheidsuitoefening van organen van het fonds gebonden aan toestemming van DNB. Door de overgang op een volledige herverzekering is er geen herstelplan van kracht. Het fonds voert geen nevenactiviteiten uit en heeft ook geen nevenactiviteiten ondergebracht in een aparte rechtspersoon. AFM en DNB Het fonds heeft formeel te maken met twee toezichthouders. De AFM voor het zogenaamde gedragstoezicht en DNB voor het prudentiële toezicht. Voor wat betreft het gedragstoezicht is er in 2014, los van de reguliere correspondentie, geen sprake geweest van verdere bijzondere aandachtspunten voor dit pensioenfonds. Met DNB is in 2014 meerdere malen contact geweest over de keuze van het bestuursmodel en de daarmee samenhangende statutenwijziging. In oktober heeft DNB aangegeven geen nadere vragen of opmerkingen te hebben over de door het bestuur gemaakte keuze ten aanzien van he bestuursmodel. Verder zijn er in 2014, buiten de reguliere rapportages, geen contacten met DNB geweest.
7.5
Gedragscodes
Het fonds beschikt over een gedragscode. Het doel van de gedragscode is het bijdragen aan het transparant en integer handelen van bestuurders ten behoeve van al degenen die bij het fonds belang hebben en tot het waarborgen van de goede naam en reputatie van het fonds als marktpartij. De gedragscode bevat onder meer regels over hoe een bestuurslid moet omgaan met vertrouwelijke informatie, voorwetenschap, relatiegeschenken en het vervullen van nevenfuncties bij andere ondernemingen en instellingen. De uitvoeringsorganisaties hanteren een gedragscode die gelijkwaardig is. Het fonds heeft een Compliance Officer belast is met het toezicht op de naleving van de op grond van de gedragscode geldende bepalingen. Er zijn over 2014 geen overtredingen van de gedragscode geconstateerd
7.6
Organisatie en uitvoering
Het bestuur heeft de administratie en de uitvoering van het dagelijks beleid uitbesteed aan Aegon. Tevens is Aegon herverzekeraar van het fonds. Aegon heeft, in overleg met het bestuur, ervoor gekozen de pensioenuitvoering van het fonds over te dragen naar TKP Pensioen B.V. in Groningen. TKP Pensioen is een dochtermaatschappij van Aegon. Het bestuur beoordeelt de uitvoering op basis van periodieke rapportages over de uitgevoerde werkzaamheden in het kader van de afgesloten Service Level Agreement. Tevens ontvangt het fonds jaarlijks een ISAE 3402 type II-rapportages van TKP en Aegon Asset Management, welke door een externe accountant zijn gecertificeerd. In 2014 is daarbij vanuit TKP de per kwartaal opgestelde In Control Statement (ICS) gekomen. Het ICS levert samen met de al bestaande verantwoordingsrapportages een bijdrage aan de verantwoording van de uitbestede taken aan het bestuur. Het bestuur heeft hiermee vastgesteld dat het uitbestedingsrisico voldoende wordt beheerd.
32
7.7
Statuten en reglementswijzigingen in 2014
Statuten In 2014 zijn de statuten tweemaal gewijzigd. In juni zijn de gevolgen van de Wet Versterking Bestuur pensioenfondsen in de statuten verwerkt. In december zijn de statuten nogmaals aangepast naar aanleiding van de reacties van DNB en de daarmee samenhangende gesprekken tussen de voorzitter en de toezichthouder over het gekozen bestuursmodel. Het bestuur heeft toen besloten het bestuursmodel aan te passen zodat er geen stemverhoudingen zijn en het bestuur weer uit 4 leden bestaat. Pensioenreglement In 2014 zijn geen wijzigingen in het pensioenreglement aangebracht.
33
8.
Verwachte gang van zaken
Algemeen beeld Gedurende 2014 is de zorg over de verhouding jaarlijkse lasten en jaarlijkse premie inkomsten, mede als gevolg van de ontwikkeling van de rentestand alleen maar toegenomen. Dit ondanks de premieverhoging per 1-1-2014. Ook in 2015 blijven de kosten stijgen vooral als gevolg van het nFTK. De ontwikkeling is zodanig dat feitelijk niet kan worden gesproken over een duurzame situatie voor zowel regeling als het pensioenfonds. Per 31 december 2015 eindigt het huidige herverzekeringscontract. Eind 2014 is meer inzicht ontstaan over de kosten van de bestaande pensioenregeling per 1 januari 2016. Er is een gerede kans dat een premieverhoging van 20 tot 30% noodzakelijk zal blijken. Gezien de hoge eigen bijdrage van de deelnemers geeft dit zorgen over het effect op het netto inkomen van de deelnemers. Het is niet voor niets dat sociale partners met elkaar in discussie zijn over de pensioenregeling en vervolgens over waar en hoe de regeling uitgevoerd dient te worden. Het was de bedoeling dat zij midden 2014 tot een besluit zouden komen. Helaas was er ultimo 2014 nog steeds geen besluit. De consequentie is geweest, dat het bestuur bij vrijwel elk besluit moest meewegen of de regeling en het fonds per 1 januari 2016 nog zouden bestaan. Dit heeft als “wachtkamer-effect” dat er nauwelijks sprake is van verdere ontwikkeling van het fonds. Het bestuur heeft nog geen besluit genomen over de liquidatie en het onderbrengen van de rechten per 31 december 2014. Premievaststelling Bij de premieverhoging per 1 januari 2014 met ongeveer 12,5 % hebben sociale partners al aangegeven niet akkoord te zullen gaan met een premieverhoging per 1 januari 2015. Dit is gelukkig niet nodig gebleken, mede dankzij de nieuwe methodiek voor het vaststellen van de kostendekkende premie. Overgang naar pensioenleeftijd 67 jaar Fiscaal was er nog geen noodzaak om de pensioenleeftijd aan te passen. Gezien de uitvoeringskosten die dit met zich meebrengt heeft het bestuur de aanpassing nog niet doorgevoerd in afwachting van de beslissing van sociale partners inzake de inhoud van de regeling per 1 januari 2016. Het bestuur hoopt op die manier kosten te besparen door alle wijzigingen in één keer door te voeren. Deelnemers komen niet in de problemen omdat het huidige reglement de mogelijkheid biedt om het pensioen later in te laten gaan. Toeslagverlening Het is de verwachting van het bestuur dat ook in 2015 een toeslagverlening mogelijk zal blijken. Situatie per 1-1-2016 De sociale partners van de bedrijfstak Zeevisserij hebben een principe akkoord gesloten over het wijzigen van de bestaande DB regeling in een DC regeling. Deze regeling zou in principe door PGB uitgevoerd moeten gaan worden. Hierop vooruitlopend hebben sociale partners op 8 mei 2015 al wel de uitvoeringsovereenkomst met het fonds opgezegd en het bestuur verzocht om het fonds op te heffen, de herverzekeringsovereenkomst met Aegon te beëindigen en ervoor zorg te dragen dat de opgebouwde rechten behouden blijven. Op het moment van verschijnen van dit jaarverslag is de principeovereenkomst echter nog niet omgezet in een definitieve overeenkomst. De uitwerking van de pensioenregeling is nog niet afgerond. Het bestuur Amsterdam, 12 juni 2015
A. van den Brink (Vice-voorzitter)
C. Blonk (Secretaris)
J. Jansen, (Bestuurslid)
M. Kremers- de Col (bestuurslid)
34
JAARREKENING
35
9.
Jaarrekening
9.1
Balans per 31 december 2014
(na resultaatbestemming)
31-12-2014
31-12-2013
€
€
ACTIVA Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Vorderingen en overlopende activa Overige activa
(1) (2) (3)
TOTAAL ACTIVA
90.916 9.714 266
71.880 10.879 220
100.896
82.979
9.415 91.361 120
10.984 71.880 115
100.896
82.979
PASSIVA Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Overige schulden en overlopende passiva
(4) (5) (6)
TOTAAL PASSIVA
(-) De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans vanaf pagina 43.
36
9.2
Staat van baten en lasten
2014 €
2013 €
€
€
Baten Premiebijdragen voor risico pensioenfonds Beleggingsresultaten risico pensioenfonds Baten uit herverzekering Overige baten
(7) (8) (9) (10)
Totaal baten
3.474 2 1.691 37
2.770 22 7.994 3
5.204
10.789
1.778 528
1.725 485
Lasten Pensioenuitkeringen (11) Pensioenuitvoeringskosten (12) Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het pensioenfonds (13) - Pensioenopbouw - Toeslagverlening - Rentetoevoeging - Onttrekking voor uitkeringen en uitvoeringskosten - Wijziging marktrente - Wijziging actuariële uitgangspunten - Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten - Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen
2.527 541 272
2.718 779 256
-1.792 17.228 684
-1.706 -2.847 -
100
-46
-98
-401 19.462
-1.247
-19.036 19 3.989 30 3
1.215 32 4.519 25 50
6.773
6.804
Saldo van baten en lasten
-1.569
3.985
Bestemming van het saldo van baten en lasten Algemene reserve Garantiekosten reserve
-1.105 -464
2.635 1.350
-1.569
3.985
Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen Mutatie overige technische voorzieningen Kosten pensioenopbouw Saldo overdracht van derden Overige lasten
(14) (15) (16) (17) (18)
Totaal lasten
(-) De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de staat van baten en lasten vanaf pagina 51.
37
9.3
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. 2014 €
2013 €
€
€
Kasstroom uit pensioenactiviteiten Ontvangsten Ontvangen premies Ontvangen in verband met overdracht van rechten Overig
3.659 406 3
2.109 24 8 4.068
Uitgaven Betaalde pensioenuitkeringen Betaald in verband met overdracht van rechten Betaalde premies herverzekering Betaalde pensioenuitvoeringskosten Overige
-1.776 -192 -1.855 -197 -2
2.141 -1.716 -9 -675 -153 -
-4.022
-2.553
46
-412
-
-
Netto kasstroom
46
-412
Mutatie liquide middelen
46
-412
Totale kasstroom uit pensioenactiviteiten
Samenstelling geldmiddelen 2014
2013
€
€
Liquide middelen primo boekjaar Mutatie liquide middelen Liquide middelen ultimo boekjaar
220 46 266
632 -412 220
Waarvan: Voor risico pensioenfonds
266
220
38
9.4
Toelichting op de jaarrekening
9.4.1
Algemeen
Activiteiten Het doel van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij, statutair gevestigd te Amsterdam (hierna 'het fonds') is het nu en in de toekomst verstrekken van uitkeringen aan gepensioneerden en nabestaanden ter zake van ouderdom en overlijden. Het fonds geeft invulling aan de uitvoering van de pensioenregeling van de in de branche Zeevisserij verplicht gestelde aangesloten werkgevers. De regeling is overeengekomen met de verzekeraar Aegon. Per 1 januari 2011 wordt de pensioenadministratie, de beleidsvoorbereiding en de bestuursondersteuning uitgevoerd door TKP Pensioen B.V. te Groningen. Deze stap levert tevens een bijdrage aan het streven van het bestuur naar lagere kosten. Aegon fungeert behalve als herverzekeraar ook als vermogensbeheerder. Door de overgang naar een volledig herverzekerde regeling is het verzekeringstechnische risico bij Aegon ondergebracht en vastgelegd in een garantieovereenkomst die loopt tot en met 31 december 2015. De herverzekeringsmaatschappij garandeert de tarieven tot en met de einddatum van de uitbestedingsovereenkomst en daarna levenslang de op 31 december 2015 gefinancierde pensioenen. De uitkeringen van de binnen de contractperiode opgebouwde pensioenen zijn hiermee gegarandeerd. Overeenstemmingsverklaring De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW en met inachtneming van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 610 Pensioenfondsen. Referenties In de balans en de staat van baten en lasten zijn referenties opgenomen waarmee wordt verwezen naar de toelichting.
9.4.2
Grondslagen
Algemene grondslagen Alle bedragen in de jaarrekening zijn vermeld in Euro's x 1.000, tenzij anders is aangegeven. Opname van een actief of een verplichting Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het fonds zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Verantwoording van baten en lasten Baten worden in de rekening van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Dit betekent dat transacties worden verwerkt op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post 'nog af te wikkelen transacties'. Deze post kan zowel een actief als een passief zijn. Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden eveneens gesaldeerd opgenomen.
39
Vreemde valuta Functionele valuta De jaarrekening is opgesteld in euro's, zijnde de functionele en presentatievaluta van het fonds. Transacties, vorderingen en schulden Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers op transactiedatum. Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro's tegen de koers per balansdatum. De uit de afwikkeling en omrekening voortvloeiende koersverschillen komen ten gunste of ten laste van de staat van baten en lasten. De koersen van de belangrijkste valuta zijn: 31 december 2014
Gemiddeld 2014
0,8263 1,2886 0,0068 0,8317 0,1055
USD GBP JPY CHF SEK
0,7567 1,2465 0,0071 0,8248 0,1096
31 december 2013
Gemiddeld 2013
0,7257 1,2020 0,0069 0,8160 0,1130
0,7535 1,1785 0,0078 0,8144 0,1156
De gemiddelde koersen zijn berekend op maandbasis. Schattingswijziging In september 2014 is door het AG een actualisatie van de bestaande overlevingstafels gepubliceerd. Per ultimo 2014 heeft het fonds de prognosetafel AG 2014 ingevoerd. Tevens is besloten om de huidige ervaringssterfte van 90% voor alle leeftijden te handhaven. Het effect van de overgang naar de nieuwe sterftegrondslagen heeft een verhogend effect op de technische voorzieningen van € 239 duizend en is ondergebracht onder de categorie wijziging actuariële uitgangspunten. Het effect van deze schattingswijziging op de voorziening is 0,26%. Voor de toekomstige kosten met betrekking tot de administratie en uitbetaling van de pensioenen na ingang, zijn de netto pensioenverplichtingen verhoogd met 1,75%. Daarnaast is in 2014 een aanvullende kostenvoorziening gevormd van 0,5% van de netto pensioenverplichtingen om de kosten voor liquidatie te kunnen betalen indien de premie inkomsten worden gestaakt. Het effect van de verhoging van de kostenvoorziening op de technische voorzieningen is € 444 duizend en wordt gekenmerkt als een schattingswijziging. Het procentuele effect van deze wijziging op de technische voorzieningen is 0,49%. Het saldo van baten en lasten is hierdoor € 444 duizend lager over 2014.
9.4.3
Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Beleggingen Algemeen De beleggingen worden gewaardeerd op marktwaarde. Zowel gerealiseerde als ongerealiseerde resultaten worden rechtstreeks verantwoord in het resultaat. Belangen in door de vermogensbeheerder van het fonds beheerde beleggingsfondsen worden naar rato van het belang hierin gewaardeerd op hun onderliggende marktwaarde en geclassificeerd bij de betreffende beleggingscategorie. De liquide middelen die deel uitmaken van de onderliggende fondsen in aandelen, vastrentende waarden en vastgoed zijn bij de betreffende beleggingscategorie vermeld. Conform de aanbeveling van de Raad voor de Jaarverslaggeving worden participaties met een beleggingskarakter niet aangemerkt als een groepsmaatschappij en/of -deelneming. Verwerking van waardeveranderingen van beleggingen Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de staat van baten en lasten opgenomen. Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Vorderingen uit herverzekeringscontracten die classificeren als garantiecontracten worden gelijk gesteld aan de hiertegenover staande technische voorzieningen. Vorderingen uit hoofde van winstdelingsregelingen in herverzekerings-overeenkomsten worden verantwoord op het moment van toekenning door de herverzekeraar. In de toelichting op de balans dient, indien sprake is van een verzekeringscontract waarvoor een gesepareerd beleggingsdepot wordt aangehouden, het verloop van de beleggingen zichtbaar worden gemaakt. Voor de grondslagen van die verloopoverzichten gelden de volgende waarderingsgrondslagen: Algemeen Alle beleggingen worden gewaardeerd op marktwaarde. Slechts indien de marktwaarde van een belegging niet
40
betrouwbaar kan worden vastgesteld, vindt waardering plaats op basis van geamortiseerde kostprijs. Participaties in beleggingsinstellingen, die gespecialiseerd zijn in een bepaald soort beleggingen worden gerubriceerd en gewaardeerd volgens de grondslagen voor dat soort beleggingen. Alle gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten worden direct in de staat van baten en lasten verantwoord. Mix-fondsen De onderliggende participatiewaarden van de mixfondsen bestaat uit vastrentende waarden (SAF Fixed Income LDO en SAF Fixed Income) en zakelijke waarden (SAF Equity). De betreffende waarderingsgrondslagen worden onderstaand nader toegelicht. Vastrentende waarden Beursgenoteerde vastrentende waarden en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoersen. Indien vastrentende waarden of participaties in beleggingsinstellingen niet-beursgenoteerd zijn, vindt waardebepaling plaats op basis van de geschatte toekomstige netto kasstromen (rente en aflossingen) die uit de beleggingen zullen voortvloeien, contant gemaakt tegen de geldende marktrente en rekening houdend met het risicoprofiel (kredietrisico, oninbaarheid) en de looptijd. Indien geen betrouwbare schatting van de marktwaarde van de vastrentende waarden is te maken, worden vastrentende waarden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs. Zakelijke waarden Beursgenoteerde aandelen en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers. Niet-beursgenoteerde aandelen en participaties in niet beursgenoteerde beleggingsinstellingen worden gewaardeerd tegen de door de beleggingsinstelling gerapporteerde intrinsieke waarde (zijnde de marktwaarde van de participaties op basis van de onderliggende intrinsieke waarden). Vorderingen en overlopende activa Vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking gewaardeerd op reële waarde. Na eerste verwerking worden vorderingen gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs (gelijk aan de nominale waarde indien geen sprake is van transactiekosten) onder aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen, indien sprake is van oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen worden tegen nominale waarde gewaardeerd. Onder de liquide middelen zijn opgenomen die kas- en banktegoeden die onmiddellijk opeisbaar zijn dan wel een looptijd korter dan twaalf maanden hebben. Zij worden onderscheiden van tegoeden in verband met beleggingstransacties. Liquide middelen uit hoofde van beleggingstransacties worden gepresenteerd onder de beleggingen. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Stichtingskapitaal en reserves Stichtingskapitaal en reserves worden bepaald door het bedrag dat resteert nadat alle actiefposten en posten van het vreemd vermogen, inclusief de voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het fonds en overige technische voorzieningen, volgens de van toepassing zijnde waarderingsgrondslagen in de balans zijn opgenomen. De statutaire reserves en de overige wettelijke reserves die het pensioenfonds conform artikel 2:389 en artikel 2:390 BW vormt, blijken op grond van artikel 2:373 lid 1 BW afzonderlijk uit de balans. Het bestuur heeft besloten om per 31 december 2013 een bestemmingsreserve te vormen voor de financiering van de garantiekosten voor 2014 en 2015. Doordat deze reserve gefinancierd wordt uit het vrije vermogen van het fonds wordt er voor gezorgd dat de financiering van de garantiekosten voor rekening komt van alle deelnemers van het fonds in plaats van alleen de actieve deelnemers en werkgevers. Deze reserve blijft buiten beschouwing bij de berekening van de dekkingsgraad. De reserve is uitgaande van de jaarlijkse garantiekosten over 2013 bepaald op € 1.350. Ultimo 2014 is er € 886 onttrokken uit de garantiekostenreserve ten behoeve van de financiering van de garantiekosten over 2014. Aan de andere kant is er vanuit de premiebaten € 25 toegevoegd aan de reserve en is er € 397 aan de reserve toegevoegd als gevolg van de wijziging van de rente en de populatie van het fonds. Het verschil tussen de toevoeging/onttrekking aan de garantiekostenreserve en het resultaat boekjaar wordt toegevoegd/onttrokken aan de algemene reserves. Technische voorzieningen De technische voorzieningen zijn op basis van de actuariële grondslagen berekende contante waarde van de pensioenaanspraken, waarop per balansdatum op grond van het reglement, rechten zijn verkregen. In deze voorziening is € 259 duizend (2013: € 240 duizend) opgenomen in verband met uitlooprisico premievrije deelnemers. Als rekenrente wordt de marktrente gehanteerd. De marktrente komt overeen met de rente termijnstructuur ultimo boekjaar zoals deze door DNB is gepubliceerd. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van de volgende actuariële grondslagen en veronderstellingen: De overlevingskansen en sterftetrend van mannen en vrouwen worden ontleend aan de "prognosetafel AG 2014", waarbij moet worden uitgegaan van de starttafel 2014. Er wordt een correctiefactor van 0,9 toegepast in verband met afwijking van de overlevingskansen ten opzichte van de gehele bevolking.
41
Voor de wezen zijn geen sterftekansen in aanmerking genomen. Voor de niet ingegane wezenpensioen zijn de pensioenverplichtingen gesteld op 5% van de contante waarde van het nabestaanden pensioen, behorende bij de ouderdomspensioenen van verzekerden jonger dan 65 jaar. De man is drie jaar ouder dan de vrouw; De gehuwdheidsfrequentie voor mannen bedraagt 0,01 op 18 jarige leeftijd, vervolgens oplopend met 0,07 per jaar tot 0,5 op 25 jarige leeftijden vervolgens oplopend met 0,04 per jaar tot 0,9 op 35-jarige leeftijd, daarna gelijkblijvend tot 65- jarige leeftijd en vervolgens 1,00 op de 65-jarige leeftijd van de man. Boven de leeftijd van 65 jaar neemt de gehuwdheidsfrequentie af volgens de sterftetafel van de vrouwelijke verzekerden. De gehuwdheidsfrequentie voor vrouwen bedraagt 0,05 op 18 jarige leeftijd, vervolgens oplopend met 0,1 tot 0,75 op 25 jarige leeftijden, vervolgens oplopend met 0,02 per jaar tot 0,85 op 30-jarige leeftijd, daarna gelijkblijvend tot 50- jarige leeftijd en vervolgens afnemend met 0,01 tot 0,71 op 64-jarige leeftijd en vervolgens 1,00 op de 65-jarige leeftijd van de vrouw. Boven de leeftijd van 65 jaar neemt de gehuwdheidsfrequentie af volgens de sterftetafel van de mannelijke verzekerden.
De voorziening IBNR wordt opgevoerd ter dekking van toekomstige schades in verband met arbeidsongeschiktheid. De voorziening is gelijk aan de som van de beschikbare opslagen voor arbeidsongeschiktheidsrisico's in de premie over het huidige en het vorige boekjaar. Jaarlijks valt de beschikbare opslag van twee boekjaren geleden vrij. De opslag van het huidige boekjaar wordt toegevoegd. Opslagpercentage toekomstige kosten en toeslagverleningsmethode Voor de toekomstige kosten met betrekking tot de administratie en uitbetaling van de pensioenen na ingang, zijn de netto pensioenverplichtingen verhoogd met 1,75%. Daarnaast is in 2014 een aanvullende kostenvoorziening gevormd van 0,5% van de netto pensioenverplichtingen om de kosten voor liquidatie te kunnen betalen indien de premieinkomsten worden gestaakt. Overige schulden en overlopende passiva Overige schulden en overlopende passiva worden bij eerste verwerking gewaardeerd op reële waarde. Na eerste verwerking worden schulden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs (gelijk aan de nominale waarde indien geen sprake is van transactiekosten). Kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan een jaar. Korte beschrijving pensioenregeling De pensioenregeling kan worden gekenmerkt als een middelloonregeling met een voorwaardelijke toeslag met een pensioenleeftijd van 65 jaar. Het fonds kent twee groepen deelnemers, enerzijds wal personeel en anderzijds zeevarend personeel. Jaarlijks wordt een aanspraak op ouderdomspensioen opgebouwd van 0,65% voor het wal personeel en 1,15% voor zeevarend personeel van de in dat jaar geldende pensioengrondslag. De pensioengrondslag is gelijk aan het pensioengevend salaris minus de franchise. Tevens bestaat er recht op nabestaanden- en wezenpensioen. Bij arbeidsongeschiktheid wordt premievrije deelneming verleent naar rato van de arbeidsongeschiktheid. Deelname aan de regeling is mogelijk met ingang van het jaar waarin de deelnemer 21 jaar wordt . Bij overlijden tijdens het dienstverband geldt er een 100% nabestaandenpensioen.
9.4.4
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Dit houdt in dat alle ontvangsten en uitgaven ook als zodanig worden gepresenteerd. Er zijn geen directe kasstromen uit beleggingsactiviteiten omdat het fonds volledig is herverzekerd. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen.
42
9.4.5
Toelichting op de balans per 31 december 2014
ACTIVA
1. Herverzekeringsdeel technische voorzieningen 31-12-2014
31-12-2013
€
€
Garantiecontracten Garantiecontracten met beleggingsdepot
90.916
71.880
Het verloopoverzicht van het herverzekeringsdeel van de technische voorziening is gelijk aan het verloop zoals opgenomen onder de toelichting op de voorziening pensioenverplichtingen, met uitzondering van de overige mutaties waar de mutatie van de overige technische voorziening is opgenomen. 2014 €
2013 €
Regeling ouderdoms- nabestaandenpensioen Stand begin boekjaar Pensioenopbouw Toeslagverlening Rentetoevoeging Onttrekking voor uitkeringen en uitvoeringskosten Wijziging marktrente Wijziging actuariële uitgangspunten Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten Overige wijzigingen
71.880 2.527 541 272 -1.792 17.228 239 100 -79
73.095 2.718 779 256 -1.706 -2.847 -46 -369
90.916
71.880
Bij de garantiecontracten bestaat de mogelijkheid om de herverzekerde pensioenverplichtingen achter te laten bij de verzekeraar. Beleggingsresultaten komen, indien positief ten gunste van het fonds. Indien deze negatief is, wordt het negatieve resultaat op de balans van het depot geactiveerd. Toekomstige positieve resultaten worden eerst aangewend om geactiveerde negatieve resultaten te verrekenen. Bij dit contract is een gesepareerd beleggingsdepot geopend waarin de beleggingsportefeuille de volgende samenstelling en het volgende verloop kent (bedragen op marktwaarde). Deze toelichting geeft enkel een nadere onderbouwing van de in het gesepareerd beleggingsdepot aangehouden beleggingen en sluit derhalve niet aan op het totaal van het herverzekeringsdeel van de technische voorzieningen. 31-12-2014
31-12-2013
€
€
32.244 72.935 -491
30.308 48.449 250
104.688
79.007
Beleggingen gesepareerd beleggingsdepot Aandelen Vastrentende waarden Overige beleggingen
2014 €
2013 €
Aandelen Stand begin boekjaar Aankopen Verkopen Beurs- en valutakoersverschillen
43
30.308 1.143 -2.293 3.086
26.799 253 -820 4.076
32.244
30.308
31-12-2014
31-12-2013
€
€
Waarvan: Aegon SAF Equity
32.244
30.308
32.244
30.308
Vastrentende waarden Aegon SAF Fixed Income LDO Aegon SAF Fixed Income
63.499 9.436
48.449 -
72.935
48.449
2014
2013
€
€
Aegon SAF Fixed Income LDO Stand begin boekjaar Aankopen Verkopen Beurs- en valutakoersverschillen
48.449 3.581 -5.585 17.054
50.288 3.865 -5.704
63.499
48.449
Aegon SAF Fixed Income Stand begin boekjaar Aankopen Beurs- en valutakoersverschillen
8.926 510
-
9.436
-
-491
250
Overige beleggingen Beleggingsliquiditeiten
De bovenstaande beleggingen op Aegon Levensverzekering N.V. zijn niet direct opeisbaar. Uitlenen van beleggingen De vermogensbeheerder heeft bij de uitvoering van het beleggingsmandaat de mogelijkheid over te gaan tot het uitlenen van effecten (securities lending). Eventueel hiermee verband houdende risico's zullen door de verzekeraar zoveel mogelijk worden beperkt door middel van adequate contractuele regelingen waarin zekerheden zijn geregeld. De opbrengsten van het uitlenen van effecten komen ten goede aan het fonds. Het doel van securities lending binnen Aegon Asset Management (AAM) is om tegen aanvaardbare risico's extra rendement te behalen door het uitlenen van financiële instrumenten aan derden. Alle AAM fondsen (Aegon en AEAM) komen in aanmerking voor het securities lending programma. Hiervoor geldt dat maximaal 100% van de portefeuille mag worden uitgeleend. Securities lending wordt gedaan met alle soorten financiële instrumenten (aandelen en vastrentende waarden) met uitzondering van derivaten. Kredietrisico herverzekeraar Als gevolg van een herziening van het Besluit Financieel Toetsingskader pensioenfondsen (Besluit FTK) op 1 februari 2011, is het pensioenfondsen toegestaan het kredietrisico buiten beschouwing te laten bij de berekening van het vereist eigen vermogen en de waardering van de vordering op de herverzekeraar op marktwaarde. Het bestuur heeft, gezien de ongewijzigde solvabiliteitsrating van Aegon Levensverzekering N.V., besloten om geen kredietafslag mee te nemen op de vordering op de herverzekeraar ultimo boekjaar.
44
Bepaling bij contractbeëindiging De overeenkomst is ingegaan op 1 januari 2011 en eindigt op 31 december 2015. Zij wordt steeds voor een tijdvak van vijf jaar verlengd indien zij niet ten minste twee maanden voor afloop bij aangetekend schrijven aan de wederpartij is opgezegd. Indien per 1 januari 2016 geen nieuwe overeenkomst wordt gesloten heeft het pensioenfonds de keuze tussen de volgende drie mogelijkheden: 1. De lopende verzekeringen worden premievrij gemaakt, waarbij de gefinancierde pensioenen ook na einddatum van de overeenkomst ten volle worden gegarandeerd. Voor deze garantie wordt de vergoeding garantiekosten ten laste gebracht van de rentewinst. Ook worden vergoedingen voor administratie, mutatie- en excassowerkzaamheden en de vrijvallende excassoreserve verrekend met de rentewinst. De lopende risicoverzekeringen, voor zover de pensioenen hiervan nog niet zijn ingegaan, vervallen zonder enige waarde. De winstdeling volgens het systeem van gesepareerde beleggingen blijft gehandhaafd, met dien verstande dat indien het rendement over het jaar minder dan € 5.870.000 bedraagt wordt overgegaan op de overrenteberekening volgens het overrenteaandeel-systeem gebaseerd op fictieve leningen. Een eventueel negatief saldo beleggingsresultaten aan het einde van de contractperiode wordt verrekend met positieve toekomstige resultaten nadien. Indien garantiepremies en administratiekosten na contract beëindiging in een bepaald jaar niet uit de beleggingsresultaten kunnen worden voldaan, worden deze behandeld als negatieve overrente en zullen ze derhalve moeten worden verrekend met toekomstige positieve resultaten. Als laatste komt de technische winstdeling te vervallen. 2. De beleggingen in het gesepareerde depot met de daartegenover staande rechten en verplichtingen worden aan het fonds overgedragen. Bij overdracht moet voldaan worden aan de op dat moment geldende wettelijke bepalingen. De met de overdracht gepaard gaande kosten zijn voor rekening van het pensioenfonds. 3. Indien het fonds wordt geliquideerd kunnen de rechten en verplichtingen rechtstreeks bij de verzekeraar worden verzekerd. 31-12-2014
31-12-2013
€
€
2. Vorderingen en overlopende activa Premies R/C met Aegon Levensverzekeringen Beleggingsdebiteuren Overige vorderingen en overlopende activa
811 8.903 -
997 9.610 268 4
9.714
10.879
811 -
1.265 -268
811
997
Premies Vorderingen op werkgever(s) Vooruitontvangen nog niet vastgestelde premies
45
Alle overige vorderingen hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. Technische resultaten Een uitzondering hierop is het cumulatieve technische resultaat van € 143 duizend. Dit bedrag maakt onderdeel uit van de post R/C met Aegon Levensverzekering. Met de herverzekeraar is een technische winstdelingsregeling overeengekomen. Het fonds ontvangt 63% van de cumulatieve technische winst over de contractperiode 2011 en met 2015. Een cumulatief technisch verlies is geheel voor rekening van de herverzekeraar. Premies De premievordering is in vergelijking met het vorig boekjaar lager, dit heeft te maken met het feit dat er gedurende het voorgaande boekjaar discussies met de werkgevers zijn geweest over de bepaling van de premies, waarbij de door de werkgevers betaalde voorschotbedragen niet overeen kwamen met de niet tijdige geleverde premie gegevens. In 2014 is dit gecorrigeerd. R/C met Aegon Levensverzekeringen Het R/C met Aegon Levensverzekeringen bestaat naast de cumulatieve technische winstdeling o.a. het saldo van de interestresultaten over de afgelopen jaren. Het fonds kent deling in de in het depot behaalde overrrendement (verschil tussen behaald rendement en benodigde intrest); positieve resultaten worden ten gunste van het fonds in rekeningcourant geboekt. Eventuele negatieve rendementen worden niet direct ten laste van het fonds gebracht, maar geactiveerd in het depot en verrekend met eventuele toekomstige positieve rendementen. Beleggingsdebiteuren De laatste participaties in het GTAA fonds (beleggingen voor risico pensioenfonds) zijn eind 2013 verkocht. De liquide middelen zijn in 2014 gestort op de kasbankrekening van het fonds. 31-12-2014
31-12-2013
€
€
3. Overige activa Liquide middelen
266
De tegoeden bij banken staan ter vrije beschikking van het fonds.
46
220
PASSIVA 4. Stichtingskapitaal en reserves Algemene reserve
Garantiekosten reserve
Totaal
Stand per 1 januari 2013 Bestemming van saldo baten en lasten
6.999 2.635
1.350
6.999 3.985
Stand per 1 januari 2014 Bestemming van saldo baten en lasten
9.634 -1.105
1.350 -464
10.984 -1.569
8.529
886
9.415
Stand per 31 december 2014
31-12-2014
31-12-2013
€
€
Garantiekosten reserve Garantiekostenreserve
886
1.350
Het bestuur heeft besloten om per 31 december 2013 een bestemmingsreserve te vormen voor de financiering van de garantiekosten voor 2014 en 2015. Doordat deze reserve gefinancierd wordt uit het vrije vermogen van het fonds wordt er voor gezorgd dat de financiering van de garantiekosten voor rekening komt van alle deelnemers van het fonds in plaats van alleen de actieve deelnemers en werkgevers. Deze reserve blijft buiten beschouwing bij de berekening van de dekkingsgraad. Ultimo 2014 is er € 886 onttrokken uit de garantiekostenreserve ten behoeve van de financiering van de garantiekosten over 2014. Aan de andere kant is er vanuit de premiebaten € 25 toegevoegd aan de reserve en is er € 397 aan de reserve toegevoegd als gevolg van de wijziging van de rente en de populatie van het fonds. De hoogte van de reserve per ultimo 2014 komt daarmee overeenkomt met de door het bestuur verwachte kosten voor boekjaar 2015. Solvabiliteit en Herstelplan Solvabiliteit Volgens de Pensioenwet dient een pensioenfonds een minimaal vereist dan wel vereist eigen vermogen aan te houden. Het minimaal vereist eigen vermogen is vastgesteld op 1% van de voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het fonds, te weten € 914. Het vereist eigen vermogen wordt verondersteld gelijk te zijn aan het minimaal vereist eigen vermogen. De vermogenspositie van het fonds kan worden gekarakteriseerd als toereikend. Omdat het solvabiliteitsrisico volledig is afgedekt door het garantiecontract dat het fonds heeft gesloten houdt het fonds alleen de voorgeschreven buffer van 1% van de Voorziening Pensioen Verplichting aan voor het Minimaal Vereist Eigen Vermogen. De werkelijke dekkingsgraad bedraagt ultimo 2014 109,3% (2013: 113,4%). Herstelplan Gezien de vermogenspositie van het fonds is een herstelplan niet van toepassing. 5. Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het pensioenfonds Overige technische voorzieningen
91.102 259
71.640 240
91.361
71.880
2014 €
2013 €
Voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het pensioenfonds Stand per begin boekjaar Pensioenopbouw Toeslagverlening Rentetoevoeging Onttrekking voor uitkeringen en uitvoeringskosten Wijziging marktrente Wijziging actuariële uitgangspunten Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen
47
71.640 2.527 541 272 -1.792 17.228 684 100 -98
72.887 2.718 779 256 -1.706 -2.847 -46 -401
91.102
71.640
Pensioenopbouw Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichtingen van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Verder is hierin begrepen het effect van de individuele salarisontwikkeling. Toeslagverlening In 2014 is het indexatiebeleid gewijzigd. Het is de ambitie van het bestuur om jaarlijks een toeslag te verlenen van 50% van de stijging van het "CPI-prijsindexcijfer, alle huishoudens", zoals deze zijn vastgesteld voo de maand april van ieder jaar. Een eventuele aanpassing geschiedt per 1 juli van elk jaar en wordt verleend op de pensioenaanspraken en pensioenrechten met inbegrip van eerder verleende toeslagen. Per 1 juli 2014 heeft een indexatie van 0,8% plaatsgevonden. Deze indexatie kwam ten goede aan alle deelnemers. Over het boekjaar 2013 heeft per januari 2014 een indexatie van 1,1% plaatsgevonden. Deze indexatie kwam ten goede aan alle deelnemers Rentetoevoeging De pensioenverplichtingen zijn opgerent met 0,4% (2013:0,4%), op basis van de éénjaarsrente op de interbancaire swapmarkt aan het begin van het verslagjaar. Onttrekking voor pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten Verwachte toekomstige pensioenuitkeringen worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de verwachte pensioenuitkeringen in de verslagperiode. Toekomstige pensioenuitvoeringskosten (in het bijzonder excassokosten) worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de verwachte uitvoeringskosten in de verslagperiode. Het bestuur heeft besloten om de kostenopslag voor de excassovoorziening te verhogen met 0,5% in verband met de toekomstige liquidatie van het fonds. Wijziging marktrente Jaarlijks wordt per 31 december de marktwaarde van de technische voorzieningen herrekend door toepassing van de actuele rentetermijnstructuur. Het effect van de verandering van de rentetermijnstructuur wordt verantwoord onder het hoofd wijziging marktrente. Als gevolg van deze daling van de marktrente is de voorziening pensioenverplichtingen gestegen met € 17,2 miljoen. De ontwikkeling van de marktrente vanaf 2013 tot en met 2014 is als volgt, waarbij de duration ultimo 2014 22,6 bedraagt (2013: 20,3): Rentepercentage per 31 december 2013 2014
2,80 2,12
Wijziging actuariële uitgangspunten Jaarlijks worden de actuariële grondslagen en/of methoden beoordeeld en mogelijk herzien ten behoeve van de berekening van de actuele waarde van de pensioenverplichtingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van interne en externe actuariële deskundigheid. Dit betreft onder meer de vergelijking van veronderstellingen ten aanzien van sterfte, langleven, arbeidsongeschiktheid met werkelijke waarnemingen, zowel voor de gehele bevolking als voor de populatie van het fonds. De vaststelling van de toereikendheid van de voorziening voor pensioenverplichtingen is een inherent onzeker proces, waarbij gebruik wordt gemaakt van schattingen en oordelen door het bestuur van het fonds. Het effect van deze wijzigingen wordt verantwoord in het resultaat op het moment dat de actuariële uitgangspunten worden herzien. In september 2014 is door het AG een actualisatie van de bestaande overlevingstafels gepubliceerd. Ultimo 2014 heeft het fonds de prognosetafel AG 2014 ingevoerd. Tevens is besloten om de huidige ervaringssterfte van 90% voor alle leeftijden te handhaven. Het effect van de overgang naar de nieuwe sterftegrondslagen heeft een verhogend effect op de technische voorzieningen van € 239 duizend en is ondergebracht onder de categorie wijziging actuariële uitgangspunten. Het bestuur heeft in 2014 de intentie uitgesproken, dat indien de premie-inkomsten worden gestaakt, het pensioenfonds binnen een jaar wordt geliquideerd. De kosten voor het laatste jaar waar in het fonds slapend is en geliquideerd wordt, zijn voorzichtigheidshalve ingeschat op circa 0,5% van de netto technische voorzieningen, zijnde € 445 duizend per 31 december 2014. Omdat deze extra excassokostenopslag afwijkt van de reguliere excassokostenopslag binnen het herverzekeringscontract, wijkt de gepresenteerde technische voorziening af van het herverzekeringsdeel van de technische voorziening. Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten De gevolgen van waardeovernames en waardeoverdrachten worden meegenomen in de berekening van de voorziening.
48
Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen De overige mutaties bestaan uit resultaten op kanssystemen en overige mutaties en correcties. Het resultaat op kanssystemen bestaat uit een positief resultaat op sterfte van € 70 duizend en een negatief resultaat op arbeidsongeschiktheid van € 25 duizend. De overige mutaties bestaan uit een correctie per 1 januari 2014 ten behoeve van een onterechte opslag voor latent wezenpensioen bij gepensioneerde deelnemers van € -137 duizend. Daarnaast is per 1 januari 2014 een correctie doorgevoerd als gevolg van de aanpassing van de methodiek voor niet opgevraagde pensioenen, wat een verlagend effect had op de technische voorzieningen van € 181 duizend. Ook was per 31 december 2013 de toekomstige opbouw van latent partnerpensioen voor arbeidsongeschikten niet meegenomen. Deze is per 1 januari 2014 met terugwerkende kracht alsnog opgevoerd. Deze correctie zorgde voor een verhoging van de technische voorzieningen met € 184 duizend. De overige mutaties hadden een verlagend effect op de technische voorzieningen van € 9 duizend. De voorziening voor pensioenverplichtingen en overige technische voorziening is naar categorieën als volgt samengesteld: 2014 €
2013 Aantallen
€
Aantallen
Actieven Gepensioneerden Slapers
33.020 27.284 31.057
872 894 1.765
27.116 23.076 21.688
888 872 1.701
Technische voorzieningen
91.361
3.531
71.880
3.461
31-12-2014 €
31-12-2013 €
Overige technische voorzieningen Overige technische voorziening
259 2014
240 2013
€
€
Overige technische voorziening Stand per begin boekjaar Onttrekking boekjaar 2012 (2013: 2011) Dotatie huidig boekjaar
240 -114 133
208 -94 126
259
240
De voorziening IBNR wordt opgevoerd ter dekking van toekomstige schades in verband met arbeidsongeschiktheid. De voorziening is gelijk aan de som van de beschikbare opslagen voor arbeidsongeschiktheidsrisico's in de premie over het huidige en het vorige boekjaar. Jaarlijks valt de beschikbare opslag van twee boekjaren geleden vrij. De opslag van het huidige boekjaar wordt toegevoegd
31-12-2014 €
31-12-2013 €
6. Overige schulden en overlopende passiva Schulden aan werkgever(s) Pensioenuitkeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva
Alle schulden hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar.
49
4 35 81
1 2 34 78
120
115
9.4.6
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Contractuele verplichtingen Per 1 januari 2011 heeft het fonds bij verzekeraar Aegon een herverzekeringsovereenkomst afgesloten, waarbij het fonds volledig is herverzekerd. Het betreft een langlopende overeenkomst voor een periode van 5 jaar eindigend op 31 december 2015. De administratiekosten maken onderdeel uit van deze overeenkomst en bestaan uit een vaste algemene vergoeding, een vast jaarlijkse vergoeding bestuursservices en variabele kosten die afhankelijk zijn van deelnemersaantallen en het aantal waardeoverdrachten en waardeovernames. De jaarlijkse kosten bedroegen in 2014 € 332 duizend.
50
9.4.7
Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014
7. Premiebijdragen voor risico pensioenfonds 2014
2013
€
€
De premiebijdragen kunnen als volgt worden gespecificeerd Pensioenpremie huidig jaar Pensioenpremie voorgaand jaar
3.291 183
2.761 9
3.474
2.770
3.268 3.474 -
3.870 2.770 2.670
De kostendekkende, gedempte en feitelijke premie zijn als volgt: Kostendekkende premie Feitelijke premie Gedempte premie
De aan het boekjaar toe te rekenen feitelijke premie is als bate in de staat van baten en lasten verantwoord. De feitelijke premie bedroeg € 3.474 duizend. Het fonds voldoet daarmee aan de eis dat de feitelijke premie minimaal gelijk moet zijn aan de kostendekkende premie. Vorig jaar werd de feitelijke premie nog tegen de gedempte kostendekkende premie aangehouden. Kostendekkende premie Actuarieel benodigd voor onvoorwaardelijke onderdelen pensioenopbouw Opslag voor instandhouding van het vereist eigen vermogen Opslag voor uitvoeringskosten Garantiekosten
2.718 27 498 25
2.717 27 485 641
Totaal kostendekkende premie
3.268
3.870
Gedempte premie Actuarieel benodigd voor onvoorwaardelijke onderdelen pensioenopbouw Opslag voor instandhouding van het vereist eigen vermogen Opslag voor uitvoeringskosten Garantiekosten
-
1.529 15 485 641
Totaal gedempte premie
-
2.670
Bij de bepaling van de kostendekkende en gedempte premie is uitgegaan van de volgende veronderstellingen: De kostendekkende premie is gebaseerd op de aan de verzekeraar betaalde premie voor pensioenopbouw en risicodekking; De opslag voor het (minimaal) vereist eigen vermogen bedraagt voor herverzekerde fondsen 1%; De uitvoeringskosten zijn gelijk gesteld aan de kosten zoals in het jaarverslag verantwoord minus de vrijval als gevolg van het doen van uitkeringen ad € 30 duizend; Voor de garantiekosten hoeft alleen de opbouw van enig jaar uit de de premie te worden gefinancierd. Hierbij is rekening gehouden met de vorming van een garantiekostenreserve voor reeds pensioenaanspraken- en rechten. Voor de kostendekkendheidtoets van de premie is besloten om in 2014 geen gebruik meer te maken van de gedempte kostendekkende premie. Deze is daarom niet meer vastgesteld.
51
8. Beleggingsresultaten risico pensioenfonds Directe beleggingsopbrengst
2014
Kosten vermogensbeheer
€
Totaal
€
Overige beleggingen Kosten van vermogensbeheer
€
10 -
-8 -
2 -
10
-8
2
De laatste beleggingen voor risico pensioenfonds zijn eind 2013 verkocht en in 2014 gestort op de kasbankrekening van het fonds. Uiteindelijk was het ontvangen bedrag hoger dan de opgenomen vordering ultimo 2013. Het verschil is als beleggingsrendement verwerkt in 2014.
2013
Directe beleggingsopbrengst €
Vastgoedbeleggingen Overige beleggingen Kosten van vermogensbeheer
Indirecte beleggingsopbrengst
Kosten vermogensbeheer
€
€
Totaal €
6 -
24 -
-8
6 24 -8
6
24
-8
22
2014
2013
€
€
9. Baten uit herverzekering Pensioenuitkeringen uit hoofde van herverzekering A) Uitkeringen uit technische winstdeling B) Overige baten uit herverzekering C)
1.760 -69 -
1.661 140 6.193
1.691
7.994
1.267 386 18 89 -
1.168 379 26 152 -64
1.760
1.661
Pensioenuitkeringen uit hoofde van herverzekering A) Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Wezenpensioen Afkopen wegens gering pensioen Nagekomen uitkeringencorrectie voorgaand boekjaar
52
2014
2013
€
€
10. Overige baten Interest waardeoverdrachten Andere baten
3 34
3
37
3
De overige baten bestaan uit de ontvangen R/C interest uit het depotverslag. 11. Pensioenuitkeringen Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Afkopen wegens gering pensioen Vereveningspensioen
1.240 391 18 119 10
1.153 391 16 152 13
1.778
1.725
De post 'afkopen wegens gering pensioen' betreft de afkoop van pensioenen die lager zijn dan € 458,06 (2013: € 451, 22) per jaar. 12. Pensioenuitvoeringskosten Bestuurskosten Kosten verantwoordingsorgaan en visitatiecommissie Administratiekostenvergoeding Accountantskosten Controle- en adviesdiensten actuaris Overige advieskosten Dwangsommen en boetes Overige
26 1 332 57 21 66 25
35 285 47 56 48 14
528
485
Bezoldiging bestuurders De beloning aan bestuurders is in het boekjaar 2014 € 26 duizend, in 2013 bedroeg dit € 35 duizend. De bestuurskosten bestaan hoofdzakelijk uit vacatiegelden (€ 24 duizend) en de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering (€ 2 duizend). De administratiekostenvergoeding over 2014 is hoger dan 2013. Dit heeft hoofdzakelijk te maken met een correctie van € 34 duizend in 2013 over de boekjaren 2011 en 2012. Accountantshonoraria De honoraria van de onafhankelijke externe accountant(s) zijn als volgt: Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten
45 12
47 -
57
47
2.527 541 272 -1.792 17.228 684 100 -98
2.718 779 256 -1.706 -2.847 -46 -401
19.462
-1.247
Aantal personeelsleden Het pensioenfonds had gedurende 2014, evenals in 2013, geen personeel in dienst. 13. Mutatie voorziening pensioenverplichtingen voor risico van het pensioenfonds Pensioenopbouw Toeslagverlening Rentetoevoeging Onttrekking voor uitkeringen en uitvoeringskosten Wijziging marktrente Wijziging actuariële uitgangspunten Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten Overige mutaties voorziening pensioenverplichtingen
53
2014
2013
€
€
14. Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen
-19.036
1.215
133 -114
126 -94
15. Mutatie overige technische voorzieningen Dotatie boekjaar (opslag huidig boekjaar) Onttrekking boekjaar (opslag huidig boekjaar-2)
19
32
16. Kosten pensioenopbouw Bruto premies Vrijgestelde premies Koopsommen Garantiekosten
2.851 -133 385 886
3.004 -126 1.000 641
3.989
4.519
De kosten pensioenopbouw bestaan uit de herverzekeringspremie exclusief de uitvoeringskosten van het fonds en koopsommen. De kosten pensioenopbouw bestaan uit de, op depotgrondslagen van 4% berekende, premies herverzekering van € 1.951 duizend, verhoogd met een marktrente correctie (MRC) van 46,15% wat overeen komt met een bedrag van € 900 duizend. De premie wordt verlaagd door een vrijval uit de gevormde schadereserve in het depot van € 133 duizend. De herverzekeringspremie (inclusief pensioenuitvoeringskosten) betreft de in het boekjaar aan de herverzekeraar verschuldigde premies, waarbij tevens rekening wordt gehouden met de verschuldigde garantiekosten, alsmede de ten laste van het boekjaar gebrachte pensioenuitvoeringskosten. De samenstelling van deze post kan als volgt worden weergegeven: Herverzekeringspremie Kosten pensioenopbouw (herverzekeringspremie) Garantiekosten Pensioenuitvoeringskosten
2.718 886 528
2.878 641 485
4.132
4.004
De garantiekosten herverzekeraar bedragen € 886 duizend. De garantiekosten zijn 0,923% van de ultimo voorziening op depotgrondslagen, waarbij 0,643% bestaat uit rentegarantie en 0,28% uit kosten vermogensbeslag. De samenstelling van de post koopsommen kan als volgt worden weergegeven: Koopsommen Indexatiekoopsom Koopsom affinanciering Overige
629 -244
857 143 -
385
1.000
De negatieve koopsom onder "Overige" (€ -244) komt voort uit Herstelactie "afsluiten onterecht openstaande dienstverbanden" (€ -175) TWK salarismutaties (TWK salarismutaties zijn een gevolg van late aanlevering van werkgevers, door salarissen van (2012 en) 2013 pas in 2014 geregistreerd zijn) (€ -86). Resultaat op pensioneren dat via de RC verrekend dient te worden (€ 17)
54
2014
2013
€
€
17. Saldo overdracht van derden Waardeovernames Herverzekeringskosten inzake waardeovernames Waardeoverdrachten Baten vrijval pensioenverplichting
-406 490 192 -246 30
-24 58 8 -17 25
Waardeoverdracht betreft de ontvangst van of overdracht aan pensioenfonds of pensioenverzekeraar van respectievelijk de vorige of nieuwe werkgever van de contante waarde van premievrije pensioenaanspraken van deelnemers, die tot de ontslagdatum zijn opgebouwd. De ontvangen koopsommen worden aangewend voor de inkoop van extra dienstjaren. 18. Overige lasten Interest waardeoverdrachten Interestlasten inzake herverzekering
Amsterdam, 12 juni 2015 Het bestuur: A. van den Brink, vice-voorzitter
J. Jansen, bestuurslid
C. Blonk, secretaris
M. Kremers- de Col, bestuurslid
55
3 -
50
3
50
OVERIGE GEGEVENS
56
10.
Overige gegevens
10.1
Statutaire regelingen omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten
Er zijn geen statutaire bepalingen betreffende de bestemming van het resultaat. Het saldo van de staat van baten en lasten over 2014 is gedeeltelijk onttrokken aan de algemene reserve (€ 1.105) en aan de Garantiekostenreserve (€ 464).
10.2
Gebeurtenissen na balansdatum
In 2015 zullen de gevolgen van de aanpassingen in het nFTK uitgewerkt worden. Omdat er sprake is van volledige herverzekering is de impact voor het fonds beperkt. Zo hoeven het premie- indexatie- en beleggingsbeleid dit jaar niet aangepast te worden. De aanpassingen hebben geen effect op de financiële positie omdat er sprake is van een garantiecontract. Het bestuur van een pensioenfonds zal wel zorg dragen voor de vastlegging van de doelstellingen en beleidsuitgangspunten, waaronder de risicohouding, van het pensioenfonds. Bij de vaststelling van de risicohouding en de daarbij behorende opdrachtaanvaarding van de uit te voeren pensioenregeling, zullen sociale partners nauw betrokken worden. Uiterlijk op 1 oktober 2015 zal in overleg met sociale partners de risicohouding, waaronder het indexatiebeleid, getoetst moeten zijn op haalbaarheid. De sociale partners van de bedrijfstak Zeevisserij hebben een principe akkoord gesloten over het wijzigen van de bestaande DB regeling in een DC regeling. Deze regeling zou in principe door PGB uitgevoerd moeten gaan worden. Hierop vooruitlopend hebben sociale partners op 8 mei 2015 al wel de uitvoeringsovereenkomst met het fonds opgezegd en het bestuur verzocht om het fonds op te heffen, de herverzekeringsovereenkomst met Aegon te beëindigen en ervoor zorg te dragen dat de opgebouwde rechten behouden blijven. Op het moment van verschijnen van dit jaarverslag is de principeovereenkomst echter nog niet omgezet in een definitieve overeenkomst. De uitwerking van de pensioenregeling is nog niet afgerond. Er hebben geen overige gebeurtenissen plaatsgevonden na balansdatum die hier zouden moeten worden vermeld.
57
10.3
Actuariële verklaring
12 juni 2015: Opdracht Door Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij, te Amsterdam, is aan Milliman Pensioenen vof de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring als bedoeld in de Pensioenwet over het boekjaar 2014. Gegevens De gegevens waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van het pensioenfonds. Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening. De accountant van het pensioenfonds heeft mij geïnformeerd over zijn bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid (materiële juistheid en volledigheid) van de basisgegevens en de overige uitgangspunten die voor mijn oordeel van belang zijn. Werkzaamheden Ter uitvoering van de opdracht heb ik onderzocht of is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. De door het pensioenfonds verstrekte basisgegevens zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt van de door mij beoordeelde berekeningen heb aanvaard. Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht: * heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen, het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen toereikend zijn vastgesteld, en * heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds. Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid waarmee het pensioenfonds de tot balansdatum aangegane verplichtingen kan nakomen, mede in aanmerking nemend het financieel beleid van het pensioenfonds. Mijn oordeel is gebaseerd op het Financieel Toetsingskader zoals dat op balansdatum van toepassing was. De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Koninklijk Actuarieel Genootschap geldende normen en gebruiken, en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel.
58
Oordeel Ik heb geconstateerd dat de verplichtingen van het pensioenfonds volledig zijn herverzekerd door middel van een garantiecontract en dit betrokken in mijn oordeel. De technische voorzieningen zijn, overeenkomstig de beschreven herrekeningsregels en uitgangspunten, als geheel bezien, toereikend vastgesteld. Het eigen vermogen van het pensioenfonds is op de balansdatum ten minste gelijk aan het wettelijk vereist eigen vermogen. Gemeten naar de wettelijke maatstaf is ten aanzien van de verplichtingen, aangegaan tot balansdatum, sprake van een toereikende solvabiliteit. Met inachtneming van het voorafgaande heb ik mij ervan overtuigd dat is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. De vermogenspositie van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij is naar mijn mening voldoende. Daarbij is in aanmerking genomen dat mogelijkheden tot het realiseren van de toeslagen beperkt doch realistisch zijn.
Amsterdam, 12 juni 2015
drs. R.K. Sagoenie AAG
verbonden aan Milliman Pensioenen v.o.f.
59
10.4
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan het bestuur van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het Bestuursverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
60
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het Bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het Bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amsterdam,12 juni 2015 Deloitte Accountants B.V.
Was getekend: Drs. M van Luijk RA
61
10.5
Statutaire zeggenschapsrechten
De leden van het bestuur worden voorgedragen door werkgevers- en werknemersorganisaties en zij worden, bij gebleken geschiktheid, benoemd door het bestuur. De voordracht van de leden is voorbehouden aan de volgende organisaties: één een één een
lid lid lid lid
door de Redersvereniging voor de Zeevisserij, gevestigd te Zoetermeer; door de Nederlandse Bond van Haringhandelaren, gevestigd te ‘s Gravenhage; door de CNV Vakmensen, gevestigd te Houten; namens de pensioengerechtigden.
De plaatsvervanger van elk lid wordt voorgedragen door de organisatie welke het lid voordraagt. Plaatsvervangende leden worden, bij gebleken, geschiktheid, benoemd door het bestuur. In de vergadering van het bestuur is de volgende stemverdeling van kracht: één stem voor het bestuurslid namens de Redersvereniging voor de Zeevisserij; één stem voor het bestuurslid namens de Nederlandse Bond van Haringhandelaren; één stem voor het bestuurslid namens CNV Vakmensen; één stem voor het bestuurslid namens de pensioengerechtigden. Het bestuur heeft gekozen voor een onafhankelijk voorzitter zonder stemrecht. Daarom heeft het bestuur uit haar midden een vice-voorzitter en een secretaris gekozen. Het bestuur vertegenwoordigt het fonds in en buiten rechte. Omdat het bestuur een onafhankelijke voorzitter heeft aangesteld, kan het bestuur rechtsgeldig worden vertegenwoordigd door de vice-voorzitter en de secretaris gezamenlijk. Bij ontstentenis of belet van de vice-voorzitter respectievelijk de secretaris treden hun respectievelijke plaatsvervangende bestuursleden op. Het bestuur kan een of meer zijner bevoegdheden geheel of gedeeltelijk delegeren aan een of meer door het bestuur uit zijn midden aangewezen commissies. Onverminderd het bepaalde in artikel 15, kan het bestuur ook een of meer zijner bevoegdheden geheel of gedeeltelijk delegeren aan de administrateur. Degene aan wie de bevoegdheden zijn gedelegeerd, is voor de uitoefening van die bevoegdheid verantwoording schuldig aan het bestuur.
62
BIJLAGEN
63
Bijlage 1 Deelnemersbestand
Niet opgevr pensioen en
Afkoop
Overige
Stand ultimo verslagjaar
0
-
-
-6
819
-2
-
-
-
-3
53
-4
-19
-
-25
-
-50
1474
25
-
-3
-1
-
-1
-
291
14
19
2
-
-20
3
-
-
574
20
-
-
-
-
-27
-
-
-
304
10
6
-
-
-
-
-
-
-
-
16
3.461
191
67
-17
-3
-38
-48
-22
-1
-59
3531
Stand ultimo vorig verslagjaar
Nieuw
Actief
Slaper
AO
835
70
-
-65
-1
-14
53
-
1
4
-
1.429
90
52
-
Niet opgevraagde pensioenen
272
-
-
Ouderdomspensioen
551
5
Partnerpensioen
311
Actieven AO-ers Slapers
Wezenpensioen
Pensioen Overlijden
De niet opgevraagde pensioenen zijn als volgt onderverdeeld:
Niet opgevraagde uitkeringen OP
Niet opgevraagde uitkeringen NP Totaal
Aantallen
Aanspraken
VPV
Man
290
28.878
178.671
Vrouw
1
557
6.824
Vrouw
0
0
0
291
29.434
185.495
64
Bijlage 2 Begrippenlijst ABTN Afkorting voor actuariële en bedrijfstechnische nota. In deze, door de wet verplicht gestelde nota, wordt het beleid van het fonds beschreven op het gebied van financiering, beleggingen, pensioenen en toeslagverlening. Actuariële analyse In deze analyse wordt de invloed verklaard van opgetreden verschillen tussen de actuariële grondslagen en werkelijke ontwikkelingen. Asset Liability Management (ALM) Het in kaart brengen van de onderlinge samenhang van pensioenverplichtingen, premiebeleid en beleggingsmix. Met behulp van ALM-simulatiemodellen worden beelden geschetst van de kansen en bedreigingen voor het pensioenfonds in diverse economische scenario’s. Beleggingsfonds Instelling die geld van derden belegt in aandelen of andere beleggingssoorten. Beleggingsmix De verdeling van beleggingen over verschillende beleggingscategorieën, zoals bijvoorbeeld aandelen, vastrentende waarden en vastgoed. Ook wel beleggingsportefeuille. Benchmark Representatieve herbeleggingsindex waartegen de prestaties van de beleggingsportefeuille worden afgezet. Code Pensioenfondsen De Code Pensioenfondsen is opgesteld door de Pensioenfederatie en de Stichting van de Arbeid, die hiermee normen formuleren voor ‘goed pensioenfondsbestuur’. De Code is in de plaats gekomen van de Principes voor goed pensioenfondsbestuur, die de Stichting van de Arbeid in 2005 heeft gepubliceerd. Contante waarde De huidige waarde van een bedrag waarover je pas na een bepaalde periode de beschikking hebt. Dekkingsgraad De dekkingsgraad is de verhouding tussen de netto activa en de voorziening pensioenverplichtingen, uitgedrukt in een percentage. Dit verhoudingsgetal geeft aan in hoeverre op lange termijn de pensioenverplichtingen kunnen worden nagekomen. De netto activa zijn het saldo van het belegd vermogen, de andere activa en de schulden. DNB De Nederlandsche Bank. Doorsneepremie Voor alle deelnemers aan de pensioenregeling van het pensioenfonds is de doorsneepremie een gelijk percentage van de pensioengrondslag. Bij de berekening van dit percentage wordt het totaal van individueel berekende pensioenkosten van de deelnemers uitgedrukt als een percentage van de som van alle pensioengrondslagen. Iedereen betaalt dit percentage als pensioenpremie, waardoor geslacht, leeftijd en burgerlijke staat geen rol meer spelen. Duration De gevoeligheid van een waarde voor fluctuaties in de kapitaalmarktrente, rekening houdend met de resterende looptijd van die waarde. Eigen vermogen Buffer om mogelijke waardedalingen van de in het fonds aanwezige middelen op te vangen. Pensioenfondsen zijn verplicht om te beschikken over een voldoende grote buffer. Met een toereikendheidstoets kan jaarlijks worden vastgesteld of het eigen vermogen groot genoeg is.
65
Ervaringssterfte Omdat aangenomen wordt dat de werkende bevolking gezonder is dan de niet werkende bevolking wordt op basis van ervaringscijfers op de sterftekansen zoals ontleend aan de prognosetafel een leeftijdsafhankelijke afslag toegepast. Door rekening te houden met deze ervaringssterfte hoeven geen leeftijdscorrecties te worden toegepast. Feitelijke premie De feitelijke premie is de premie zoals deze daadwerkelijk wordt geheven in het boekjaar. Financieel Toetsingskader (FTK) / nieuw Financieel Toetsingskader (nFTK) Het financieel toetsingskader is onderdeel van de Pensioenwet en stelt voorschriften aan premiehoogte, de omvang van de aan te houden reserves en de verslaglegging van pensioenfondsen. Franchise Het deel van het salaris dat niet wordt meegenomen bij het berekenen van de pensioengrondslag. Garantiecontract Bij een garantiecontract garandeert de herverzekeraar een levenslange garantie op de gefinancierde pensioenen. Gedragscode Schriftelijk stuk waarin regels en richtlijnen worden gegeven ter voorkoming van belangenconflicten tussen het zakelijk belang en de privé-belangen van betrokkenen en van misbruik van vertrouwelijke informatie. Grondstoffen Grondstoffen en goederen waarvan de prijs in hoge mate wordt bepaald door de actuele vraag en aanbod. Voorbeelden zijn: olie, graan en metalen. Herverzekering Het door een pensioenfonds geheel of gedeeltelijk onderbrengen van een pensioenregeling in een levensverzekeringsovereenkomst en/of het door een pensioenfonds onderbrengen van (extra hoge) risico’s bij een levensverzekeraar, zoals het overlijdensrisico en invaliditeitsrisico van deelnemers. Kostendekkende premie Pensioenfondsen zijn verplicht om een kostendekkende premie te berekenen. De kostendekkende premie fungeert als (wettelijk) ijkpunt bij de beoordeling van de feitelijke premie die het fonds in rekening brengt. Long Duration Overlay beleggingsfonds Een beleggingsfonds welke kan worden ingezet om de rentegevoeligheid te verkleinen. Marktrente De rente zoals deze op een bepaald moment op de financiële markt geldt. Marktwaarde De marktwaarde is het bedrag waarvoor recht of een verplichting kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar zijn. Middelloon(regeling) Het middelloon is de hoogte van het gemiddelde salaris gedurende de hele loopbaan. Bij de middelloonregeling hangt het uiteindelijke pensioen af van het aantal jaren dat een deelnemer bij de werkgever in dienst is geweest en het salarisverloop tijdens deze werkzame periode. Het op te bouwen pensioen is bij deze regeling een gewogen gemiddelde van alle pensioengrondslagen over de gehele periode van deelname aan de regeling. Minimaal vereist eigen vermogen De ondergrens van het vereist eigen vermogen. Indien het fonds niet over het minimaal vereist vermogen beschikt is sprake van een dekkingstekort. Opkomende markten Markten die eerder achterbleven bij de economische ontwikkeling, maar waarvan de vooruitzichten nu goed zijn. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om markten in Midden- en Zuid-Amerika, Midden- en Oost-Europa, het Verre Oosten en Zuid-Afrika.
66
Pensioengrondslag Het gedeelte van het salaris dat de grondslag vormt voor de pensioenopbouw van een deelnemer. De pensioengrondslag wordt berekend door het pensioengevend jaarsalaris te verminderen met de franchise. Pensioenwet Op 1 januari 2007 is de Pensioenwet in werking getreden. De Pensioenwet heeft tot doel de waarborgen te verschaffen voor financiële zekerheid, individuele zekerheid en uitvoeringszekerheid. Prognosetafels Prognosetafels geven de gemiddelde overlevings- en sterftefrequenties binnen de Nederlandse bevolking weer en worden gebruikt bij het berekenen van pensioenpremies. De prognosetafels worden aangevuld met jaartallen die de waarnemingsperiode aangeven. Rentetermijnstructuur (RTS) Maandelijks door De Nederlandsche Bank gepubliceerde marktrente met een looptijd van 1 tot 60 jaar, waarmee de toekomstige cashflow van de verplichtingen contant moet worden gemaakt. Securities lending Security lending is het uitlenen van aandelen en obligaties voor een vastgestelde periode aan derden in ruil voor een geldelijke vergoeding. Doordat het economische eigendom bij de uitlener blijft, wordt er geen koersrisico gelopen. Stichtingskapitaal en reserves Buffer om mogelijke waardedalingen van de in het fonds aanwezige middelen op te vangen. Pensioenfondsen zijn verplicht om te beschikken over een voldoende grote buffer. Met een toereikendheidstoets kan jaarlijks worden vastgesteld of het stichtingskapitaal en de reserves groot genoeg zijn. Ultimate Forward Rate (UFR) De UFR is een risicovrije rekenrente voor langjarige contracten, waarin wegens de lange looptijd onvoldoende handel plaatsvindt. Bij looptijden langer dan 20 jaar wordt de langstertermijnrente vastgesteld richting een convergentiepunt van 4,2%. U-rendement Het u-rendement wordt maandelijks vastgesteld op basis van het effectieve rendement van bepaalde guldens- en euro-obligatieleningen die uitgegeven zijn door de Staat der Nederlanden. Het u-rendement is het gemiddelde van zes deel-u-rendementen. Een deel-u-rendementen wordt tweemaal per maand vastgesteld en wel per de 15de dag en de laatste dag van iedere maand. Toeslagverlening Om de koopkracht van pensioenen niet achteruit te laten gaan, kunnen pensioenen worden aangepast. Dit houdt in dat er een toeslag kan worden gegeven op het pensioen. Het bestuur neemt jaarlijks een besluit over het al dan niet verhogen van de pensioenaanspraken. De toeslagverlening is voorwaardelijk. Er wordt slechts toeslag verleend voor zover de middelen van het fonds dit toelaten. Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan is het orgaan waaraan het Bestuur verantwoording aflegt over het beleid en de wijze waarop dat is uitgevoerd. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van het intern toezicht, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, evenals over beleidskeuzes voor de toekomst. Vereist eigen vermogen Het vermogen dat nodig is om te bewerkstelligen dat met een zekerheid van 97,5% wordt voorkomen dat het pensioenfonds binnen een periode van één jaar over minder waarden beschikt dan de hoogte van de voorziening pensioenverplichtingen. Het wordt berekend conform de daarvoor geldende wettelijke regels. Visitatiecommissie De visitatiecommissie heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het pensioenfonds. De visitatiecommissie is ten minste belast met het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur en legt verantwoording af over de uitvoering van de taken aan het verantwoordingsorgaan en in het jaarverslag. Waardeoverdracht(en) Het naar een andere pensioenregeling overdragen van de waarde van het opgebouwde pensioenrecht.
67
Z-score Bedrijfstakpensioenfondsen met een door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid afgegeven verplichtstelling, zijn wettelijk verplicht de beleggingsperformance van het pensioenfonds vast te stellen. De werkelijk gerealiseerde performance wordt afgezet tegen het (fictieve) rendement van de tevoren gekozen normportefeuille voor dat jaar (de benchmark). Het verschil tussen deze twee rendementen wordt jaarlijks volgens wettelijke regels vastgesteld (de z-score). De gemiddelde z-score over een periode van 5 jaar bepaalt de score voor de zogenoemde “performancetoets
68
Colofon Uitgegeven door: Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zeevisserij Bezoekadres: Europaweg 27 9723 AS Groningen Correspondentieadres: Postbus 11129 9700 CC Groningen Telefoon: (050) 522 50 22 Internet: www.pensioenfondszeevisserij.nl E-mail:
[email protected] Realisatie: TKP Pensioen BV Postbus 501 9700 AM Groningen
69