1
Beknopte handleiding Datastream Datastream is een krachtige dataverzamelingssoftware waarmee je bijna alle mogelijke data kan downloaden betreffende aandelen, obligaties, marktindices, macro-economische indicatoren enz. Hierdoor kan het een zeer handig hulpmiddel zijn, niet enkel voor de opdrachten van het seminarie maar ook voor eventuele empirische studies in het kader van de thesis of in andere vakken. Datastream kan door studenten geraadpleegd worden in de Bibliotheek van FETEW op enkele computers in de leeszaal, elke dag van 14u tot de sluitingstijd van de BIB. De faculteit beschikt slechts over 1 licentie, wat betekent dat als iemand van het personeel (een prof of assistent) of een andere student ermee aan het werken is, de toegang geblokkeerd is. Dit nadeel is echter minder ernstig dan het lijkt. Vaak volstaat het om gewoon vijf minuten te wachten tot jij aan de beurt bent om data te downloaden. Dit komt omdat meerdere mensen wel tegelijk op Datastream kunnen om bijvoorbeeld een zoekopdracht in te geven. Enkel het downloaden van de gegevens kan maar door 1 gebruiker tegelijk gebeuren. Deze handleiding heeft als doel om de student op weg te helpen met de software. Alle mogelijkheden van Datastream overlopen zou veel te ver leiden. Datastream is echter zeer gebruiksvriendelijk en door een beetje “trial and error” kan je deze software op korte tijd onder de knie krijgen.
Figuur 1: Openingsvenster Datastream
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
2 Wanneer je Datastream opent, kom je in het openingsscherm weergegeven in figuur 1. Helemaal onderaan kan je de basiszoekopdracht ingeven. Een voorbeeld van zo een zoekopdracht is weergegeven in figuur 2.
Figuur 2: Basiszoekopdracht Je wilt bijvoorbeeld data afhalen met betrekking tot het aandeel Inbev (Interbrew). Je selecteert “Equities” in het keuzescherm en tikt de naam van het aandeel in de invoerbalk “Series”. Vervolgens klik je op de roodgekleurde toets . Datastream opent een nieuw scherm met alle mogelijkheden die aan de zoekopdracht voldoen:
Figuur 3: Datastream Navigator Merk op dat Datastream voor “Inbev” verschillende mogelijkheden geeft waaruit je nog moet kiezen. In dit geval ben je op zoek naar het aandeel Inbev dat in België genoteerd is dus je klikt op de DS Mnemonic code (“B:INB”). Datastream gaat op zoek naar de data, sluit het Datastream navigator scherm en in het Datastream openingsvenster middenonder op uw scherm verschijnt om welke basisdata het gaat. (Zie figuur 4)
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
3
Figuur 4: Gekozen basisdata In het openingsvenster rechtsboven zie je de meerdere soorten data die gedownload kunnen worden voor Inbev:
Figuur 5: Keuzemogelijkheden De iconen rechtsboven op het scherm staan voor de volgende datatypes (van links naar rechts): Overzicht van de dataserie, grafische voorstelling van data, rapporten over verschillende datasoorten, tijdreeks gegevens, specifieke Datastream info en vergelijkingen tussen verschillende basis datareeksen. Binnen de selectie krijg je opnieuw een reeks van mogelijke sub-keuzes die in het vak onder de iconen verschijnen. Op deze keuzemogelijkheden wordt verder in de tekst nog teruggekomen. Op figuur 4 rechtsboven zie je het klok-icoontje . Dit icoon activeert de tijdsinstellingen. Hiermee kan je aangeven over welke periode je de data wilt hebben. Als je op het icoontje klikt, verschijnt het venster uit figuur 6. In dit geval stellen we bijvoorbeeld in dat de data moeten gedownload worden van 31/12/1995 tot 31/12/2004. Als je nu op OK klikt zie je dat de tijdsinstelling veranderd is. Er is echter nog geen nieuwe download gebeurd. Telkens als je iets aan de instellingen verandert, moet je terug op "Run Now" klikken (zie figuur 5) om de data die voldoen aan jouw keuze op te halen uit Datastream.
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
4
Figuur 6: Tijdsinstellingen
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
5 Stel nu dat je voor Inbev een prijs en volumegrafiek wil opvragen. (zie figuur 7)
Figuur 7: Prijs en Volume grafiek Je kan dit doen door het tweede icoontje rechts boven te kiezen en vervolgens “price and volume chart”. Na het klikken op Run Now zal Datastream de grafiek op het scherm tonen zoals in figuur 7. Merk op dat de grafiek slechts begint in november 2000. Dit komt omdat Inbev vanaf dat moment beursgenoteerd werd. Hiermee is ook al onmiddellijk aangegeven dat je op Datastream enkel data van beursgenoteerde bedrijven kan opvragen. Een volgende mogelijke datasoort is een rapport van een bepaalde reeks. Stel dat je het overzicht wenst van de dividenduitkeringen van Real Software. Als basiskeuze verander je Inbev nu door Real Software, in het menu rechts boven kies je voor “Report on a single series” en daarbinnen voor “Dividend Payment report”. Het resultaat van deze zoekopdracht (Run Now) zie je in figuur 8.
Figuur 8: Dividend Payment Report In vele toepassingen heb je de tijdreeksgegevens voor een bepaald aandeel nodig. Deze kan je opvragen met het vierde icoon rechts boven op het scherm. Onderaan Figuur 9 vind je het icoon “Settings”. Hiermee kan je instellen of je de tijdreeks op een dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse of jaarlijkse basis wilt downloaden (zie figuur 10).
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
6
Figuur 9: Tijdreeks data
Figuur 10: Instellen tijdsfrequentie In dit geval stellen we bijvoorbeeld in dat we de gegevens op een maandelijkse basis wensen te gebruiken. Links onderaan in het openingsvenster (zie figuur 11) heb je nog een keuzemenu waar je kan aangeven wat voor soort time series data je wil afhalen. Door op het icoontje rechts onder te klikken kom je in het keuzescherm van figuur 12.
Figuur 11: Datatype opties
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
7
Figuur 12: Keuzescherm Datatype opties Stel dat we gewoon de koersdata voor Real Software willen downloaden. De optie die hier genomen wordt, is “Price (adjusted – Default)”. Dit wil zeggen dat de koersgegevens al aangepast zijn aan bijvoorbeeld veranderingen in munteenheid of stocksplits of andere technische wijzigingen aan de koers waaraan het aandeel noteert. Om dit datatype te selecteren dien je de datatype code op te zoeken via het invulvakje naast de “Search knop”. Wij zoeken het Price Adjusted-Default datatype op door “default” in te geven en vervolgens op search te klikken (Zie figuur 12). De gevonden datatypes worden vervolgens weergegeven (Zie figuur 13).
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
8
Figuur 13: Datatypen: Zoekresultaten Je selecteert het datatype Price (Adjusted-Default) datatype door op de Mnemonic code te klikken (“P”). Het Datastream navigator scherm sluit zich en het geselecteerde datatype wordt weergegeven linksonder in het openingsvenster. (Zie figuur 14)
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
9
Figuur 14: Tijdreeks gegevens voor de koers van Real Software Figuur 14 laat tevens zien dat linksboven het openingsvenster, de koersgegevens van Real software worden voorgesteld. Bovenaan in de spreadsheet krijg je nog enkele gegevens over de datareeks die je hebt opgevraagd. Deze reeks kan je nu saven als een Excel file om ze dan verder te kunnen gebruiken voor berekeningen, analyses enz. Hiervoor klik je op het vijfde icoontje bovenaan op het scherm (zie figuur 14). Je kan de file “realsoft.xls” dan gewoon openen als een Excel file om het verder te bewerken.
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
10
Figuur 15: Opslaan als Excel bestand Een belangrijke opmerking hier is dat je de file moet saven op de R-schijf. De Datastream computer in de BIB van FETEW heeft namelijk geen A: drive. Je bewaart alle tijdreeksen dus best eerst op de R-schijf in een bepaalde folder. Daarna kan je de files vanop een andere computer in het computerlokaal van de R-schijf op een diskette zetten. Deze afzonderlijke reeksen kan je dan pasten in 1 grote basisfile waar je de nodige berekeningen en analyses kan doen. Je kan ook altijd verschillende reeksen tegelijk downloaden maar daar wordt verder in deze handleiding nog op terug gekomen. Het zesde icoontje (exporteren naar Excel) kan je vanop het werkstation in de BIB niet gebruiken omdat Excel niet geïnstalleerd is op die computer. Een andere soort van tijdreeks data die je kan downloaden is bijvoorbeeld de Total Return index. Deze optie kies je in het keuzemenu van figuur 16 dat je kan oproepen met het . datatype icoontje
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
11
Figuur 16: Keuzemenu De total return index van real software ziet er als volgt uit. (Figuur 17)
Figuur 17: Output total return index Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
12 De total return index geeft dus een maandelijkse waarde die het returnverloop van het aandeel ten opzichte van een bepaald basispunt weergeeft. Het werkt in feite een beetje zoals een prijsindex. Om nu de return van de maand januari 2000 te berekenen, neem je de returnwaarde op eind december 1999 en vergelijkt die met de waarde van eind januari 2000. De return is dan in dit geval 0,047 ofwel 4,7% (=ln(1705,3/1626,9)). Omdat er in die maand geen dividend werd uitgekeerd moet deze return dezelfde zijn als diegene die je zou berekenen uit de koersgegevens uit figuur 14. Dat klopt dus inderdaad, ln(82,6/78,8) = 0,047. Merk op dat dit niet overeenkomt in een maand waar er een dividend werd uitgekeerd. De total return index is dan aangepast voor de dividenden maar de koersen niet. (zie opgave bètaproject) Een eerste blik op het keuzemenu voor tijdreeksen uit figuur 12 (p.7) toont al meteen aan dat er nog veel meer soorten datatypes zijn. Deze kunnen echter allemaal op dezelfde manier worden opgevraagd. Je kan dus zelf eens wat experimenteren om te zien wat je nog allemaal zou kunnen gebruiken. Figuur 15 toont nog een datatype dat van belang kan zijn, de dividend yield.
Figuur 18: Dividend yield Hier krijg je een tijdreeks met in de relevante maanden een dividend. De maanden waarin er geen dividend was, blijven leeg. Op deze manier kan je ook aan de dividenden voor een bepaald aandeel komen zonder het dividend rapport (zoals in figuur 8) te moeten afhalen. Toch wordt er aangeraden om ook steeds eens het dividendrapport na te kijken om te zien of de tijdreeks wel overeenkomt. Een fout in de dividenden reeks heeft immers onmiddellijk gevolgen voor de berekeningen van de maandelijkse returns. Een andere mogelijkheid in Datastream die in deze handleiding wordt aangehaald, is het opzoeken van marktindexen. Hiervoor kies je onderaan op het basisscherm in “Category” voor “equity indices”. Stel dat je nu de BEL 20 voor de laatste twee jaren wil afhalen. Op
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
13 dezelfde manier als bij aandelen tik je in de “find” balk hetgeen waarnaar je op zoek bent en open je de Datastream Navigator met (zie figuur 19)
Figuur 19: Zoeken naar indices Ook nu heb je meerdere opties die gelijkaardig zijn aan de keuzemogelijkheden voor aandelen. Stel dat we gewoon de prijsindex van de BEL 20 willen op maandelijkse basis voor de laatste 2 jaren. Figuur 20 geeft het resultaat van deze zoekopdracht.
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
14
Figuur 20: Maandelijkse prijs index BEL 20
Figuur 21: Afhalen andere indices In het bèta-project voor het seminarie wordt er echter gebruik gemaakt van de MSCI index Belgium. Deze index kan je ook van Datastream afhalen zoals wordt getoond in figuur 21. Figuur 22 toont het resultaat van deze zoekopdracht. Hieruit wordt duidelijk dat deze index op een andere basis wordt berekend. Deze MSCI index Belgium is een soort van markt index Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
15 voor België. Je kan de return van de BEL20 voor februari 2000 (-2,17%) eens vergelijken met de return voor de MSCI index over dezelfde periode (-2,95%). Je ziet dat de BEL 20 een ruwe maar goede maatstaf vormt voor de Belgische markt. Je kan zo in de bètaopdracht bijvoorbeeld eens kijken hoe de bèta van een bepaald bedrijf verandert als je ze berekent op basis van de BEL 20 in plaats van de MSCI.
Figuur 22: MSCI Belgium
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream
16 Voor de taak van het seminarie moeten er enkele data series worden afgehaald. Het is mogelijk om in datastream verschillende reeksen in 1 keer te downloaden. Hiervoor gebruik je de meest rechtse icoon bovenaan op het basisscherm. (zie figuur 23). Je kan nu in het vak onder de iconen een groep van datareeksen samenstellen die je in één keer wil downloaden. Stel dat we de koersgegevens voor Inbev en Real Software samen willen downloaden. Je zoekt via “find” eerst naar Inbev. Om deze reeks op te nemen in de groep klik je op het “+” teken onderaan figuur 20. Daarna vul je de lijst aan met Real Software op dezelfde manier. Nadat je alle reeksen ingegeven hebt die je zou willen downloaden, klik je op “run now”. In het outputvenster verschijnen nu alle reeksen naast elkaar. Dit kan je dan als een Excel file saven (zie boven). Het handige aan deze optie is dat je dus in 1 keer alles kan downloaden wat je zoekt en overbrengen naar Excel.
Figuur 23: Meerdere reeksen in 1 keer downloaden Op basis van deze (beknopte) handleiding zou het mogelijk moeten zijn om de nodige gegevens voor het seminarie Financieel Beleid uit Datastream te halen. Het zou tevens ook als een goede inleiding kunnen dienen voor het verder ontdekken van de (gigantische) mogelijkheden die Datastream biedt.
Seminarie Financieel Beleid: Handleiding Datastream