Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd Achtergrond - Wat is pesten? 'Iemand wordt getreiterd of is het mikpunt van pesterijen als hij of zij herhaaldelijk en langdurig blootstaat aan negatieve handelingen verricht door één of meerdere personen' Pesten is een groepsproces. - Verschil plagen en pesten Plagen: van korte duur (niet systematisch) niet in groepsverband gelijkwaardig (geplaagde is in staat zich te verweren) geen vast doelwit Pesten:
langdurig en herhaaldelijk (systematisch) vaak in groepsverband machtsongelijkheid (gepeste is niet in staat zich te verweren) steeds gericht op dezelfde persoon
Preventieve, indirecte aanpak o
Pedagogisch klimaat op school dat veiligheid biedt (regels over de omgang met elkaar, sfeer in de groep). Basisschool Holthuizen hanteert de regel: ‘ Je mag een ander niet storen in woord,
gedrag of gebaar’. Aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen in het onderwijsaanbod. * Wij gebruiken de methode ‘ Kinderen en hun sociale talenten’ . Hierin komt onder meer aan de orde: * aandacht voor het maken van afspraken met elkaar om pestgedrag tegen te gaan; * de mogelijkheid om vragen opmerkingen te deponeren in de blauwe brievenbus in de hal van de school. o Ons aanbod voor levensbeschouwelijke communicatie; o Ouders inschakelen bij pestgedrag , informatie via de schoolgids en eventueel de nieuwsbrief; o Introductie schoolcontactpersoon vanaf de middenbouw.
o
Signaleren De signalen over pestgedrag kunnen komen van het kind dat pest, van het kind dat gepest wordt en van de ouders.
Curatieve, directe aanpak: De niet-confronterende aanpak, als er een vermoeden is van onderhuids pesten. Via een algemene aanpak nagaan of het vermoeden van pestgedrag juist is. Dat kan middels een passende les over omgaan met elkaar, een groepsgesprek, een schrijfopdracht over dit thema of door middel van de PestTest (voor groep 6, 7, 8) op de computer. De confronterende aanpak, als duidelijk is dat er gepest wordt in de groep. Het is belangrijk om als leerkracht duidelijk stelling te nemen, dat pesten niet wordt getolereerd. Bespreek een concrete pestsituatie nooit met de hele groep. (No Blame, zie bijlage 1) Wij hanteren de ‘Vijf sporen aanpak’ (bijlage 2) Pesten is geen individueel probleem, maar een groepsprobleem. Vandaar dat dij ons richten op de volgende 5 sporen: het gepeste kind het pestende kind de omstanders en hun rol de ouders de leerkracht Het stappenplan dat de leerkracht hanteert: • Neem het probleem serieus, overleg met intern begeleider of directeur over de te nemen stappen • Voer een gesprek met het gepeste kind • Voer een gesprek met het pestende kind • Voer een gesprek met de omstanders • Neem gepaste maatregelen • Voer een gesprek met de ouders • Bespreek de kwestie in het team • Maak een verslag van incidenten, gesprekken en maatregelen Kwaliteitscirkel (bovenbouw): Kinderen bedenken in groepen een plan van aanpak en presenteren het aan elkaar (bijlage 3) Digitaal pesten (bijlage 4) Digitaal pesten is een onderdeel van traditioneel pesten. De vormen van digitaal pesten vragen een speciale aanpak. Afspraak: Er is een Internet-protocol opgesteld. Orthotheek: ‘Anti-pest beleid’ Basisschool Holthuizen , Artikelen ‘Ik ga weer graag naar school’– Brenda Kenter (uit de serie “Een zorg voor school en thuis”) 'Luister je wel naar mij?' - Martine Delfos (Gespreksvoering met kinderen tussen 4 en 12 jaar) Informatie:
www.pestweb.nl www.schoolenveiligheid.nl www.stichtingechelon.nl www.kidstegengeweld.nl
Kinderboeken: ‘Plagen’ Jennine Staring (serie ‘Kijk en beleef’)
Bijlage 1 NO BLAME AANPAK No Blame, een aanpak tegen pesten! De No Blame aanpak is niet een bestraffende maar een probleemoplossende methode om met pestproblemen om te gaan. De methode werkt zo "geruisloos" mogelijk volgens een vast stappenplan. Uitgangspunt is dat het belangrijker is het probleem op te lossen dan de pester te straffen. Kenmerkend is dat een beroep wordt gedaan op de kracht van de groep. De groep krijgt de verantwoordelijkheid voor de oplossing en genereert zelfvertrouwen wanneer ze merkt dat hun inspanningen resultaat opleveren. Vergroten van empathie Pesters hebben moeite om zich in te leven in de gevoelens van anderen. Zij beseffen niet wat de gevolgen van hun gedrag zijn voor de gepeste leerling en zijn vaak geschokt wanneer ze daarmee geconfronteerd worden. De No Blame aanpak biedt het voordeel dat het empathisch vermogen van de pester(s) en omstanders wordt vergroot. De No Blame-aanpak in zeven stappen: ►Stap 1 Gesprek met de gepeste leerling. De begeleider gaat in gesprek met de gepeste leerling. Het gaat in dit gesprek om het effect van het pesten op de gepeste leerling. Wat zijn z'n gevoelens? De leerling kan dit eventueel in een brief of een tekening weergeven. Verder wordt de procedure van de aanpak besproken. De begeleider vraagt toestemming aan de leerling om de brief of tekening te gebruiken. De leerling geeft aan welke leerlingen hij graag in de volgende stap in de supportgroep uitgenodigd wil hebben. ►Stap 2 Regel een gesprek met de supportgroep. Uitgenodigd worden de pester(s), meelopers en ook leerlingen van wie men een positieve groepsinvloed kan verwachten. De gepeste leerling is niet aanwezig bij dit gesprek. ►Stap 3 Leg het probleem uit en kweek empathie. In het gesprek legt de begeleider het probleem uit. Hij legt uit dat er een leerling is die zich erg ongelukkig voelt en dat de aanwezige leerlingen een bijdrage kunnen leveren om de leerling in kwestie te helpen. De begeleider vermijdt ieder vorm van beschuldiging en geeft duidelijk aan dat niemand straf krijgt. ►Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid. De begeleider vertelt dat iedereen in de klas er medeverantwoordelijk voor is dat anderen zich prettig en veilig voelen. De supportgroep is bij elkaar geroepen om te helpen het probleem op te lossen. ►Stap 5 Vraag naar ideeën van elk groepslid. De begeleider vraagt aan iedere deelnemer om na te denken over manieren om het pesten te stoppen en het voor de gepeste leerling weer aangenaam te maken. Hij vraagt aan de leerlingen om hun ideeën zo concreet mogelijk te maken door hun zinnen te beginnen met "ik". ►Stap 6 Laat het aan de groep over. De leerlingen gaan nu aan het werk. Ze moeten de gelegenheid en de tijd krijgen hun goede voornemens uit te voeren. De begeleider spreekt wel af dat hij hen na een of twee weken weer zal spreken. ►Stap 7 Gesprek met ieder afzonderlijk na één of twee weken. De begeleider vraagt aan alle leerlingen van de supportgroep afzonderlijk inclusief de gepeste leerling of er iets verbeterd is. Misschien zijn niet alle voornemens geslaagd maar het belangrijkste is dat het pesten gestopt is.
Bijlage 2 Vijf sporenaanpak De vijf sporen aanpak is gericht op de verschillende partijen die betrokken zijn bij pesten: het gepeste kind, het pestende kind, de groepsgenoten, de ouders en de leerkrachten.
Steun bieden aan het kind dat gepest wordt: Naar het kind luisteren en haar/zijn probleem serieus nemen. Met het kind overleggen over mogelijke oplossingen. Samen met het kind werken aan oplossingen. Zo nodig zorgen dat het kind deskundige hulp krijgt, bijvoorbeeld een sociale vaardigheidstraining.
Steun bieden aan het kind dat pest: Met het kind bespreken wat pesten voor een ander betekent. Het kind helpen om op een positieve manier relaties te onderhouden met andere kinderen. Het kind helpen om zich aan regels en afspraken te houden. Zorgen dat het kind zich veilig voelt; uitleggen wat jij als leerkracht gaat doen om het pesten te stoppen.
De middengroep, de omstanders betrekken bij de oplossingen van het pestprobleem: Met de kinderen praten over pesten en over hun eigen rol daarbij. Met de kinderen overleggen over mogelijke oplossingen en over wat ze zelf kunnen bijdragen aan die oplossingen. Samen met de kinderen werken aan oplossingen, waarbij ze zelf een actieve rol spelen.
De ouders steunen: Ouders die zich zorgen maken over pesten serieus nemen. Informatie en advies geven over pesten en de manieren waarop pesten kan worden aangepakt. Gesprek met de ouders van het gepeste kind Gesprek met de ouders van het pestende kind Zo nodig ouders doorverwijzen naar deskundige ondersteuning
Het team Het team wordt door de leerkracht geïnformeerd over de situatie, de verantwoordelijkheid wordt gedeeld.
Bijlage 3 Kwaliteitscirkel Wanneer iemand in de groep gepest wordt, kun je samen met de kinderen een oplossing bedenken. De kwaliteitscirkel kan daarbij een methodiek zijn. De kinderen werken in een groepje samen om het pestprobleem nader te bestuderen en een oplossing te bedenken. De groep bestaat uit vijf of zes kinderen, die regelmatig bij elkaar komen. Als leerkracht besteed je aandacht aan de vaardigheden die nodig zijn om een probleem op te lossen. Je besteedt ook aandacht aan het geven van ideeën, onderzoeken en oplossen van het probleem en het pretenderen van de bevindingen. De kwaliteitscirkel kan een effectieve manier zijn om het pesten tegen te gaan. De kinderen bedenken zelf een plan van aanpak en zullen daarom meer gemotiveerd zijn om hier ook naar te handelen. De kinderen hebben zelf het gevoel controle te hebben over de situatie, zij hebben zelf een actieve rol om het pesten tegen te gaan. De kwaliteitscirkel loopt volgens de volgende stappen: • Groepen vormen • Brainstormen over het probleem • Aspect van het probleem selecteren • Het aspect nader onderzoeken
• • • •
Oorzaken benoemen Oplossingen bedenken Presentatie van het probleem met de oplossing Evalueren van de aangedragen oplossing
De oplossingen die uit de kwaliteitscirkel voorkomen zijn vaak zeer praktisch en meteen toepasbaar door de kinderen.
Bijlage 4 Vormen van digitaal pesten Anonieme berichten versturen via MSN en SMS, schelden, roddelen, bedreigen, foto’s van mobieltjes en webcam op internet plaatsen, privégegevens op een site plaatsen, wachtwoorden en credits stelen en misbruiken, haatprofielen aanmaken, virussen sturen, happy slapping, en het versturen van een email bom. 20% van de leerlingen heeft te maken met digitaal pesten. Effecten De effecten van digitaal pesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Opnames die via de webcam worden gemaakt, worden vastgelegd door een ander. Deze opnames verdwijnen nooit meer. Over de hele wereld kan een foto op een site staan. Foto’s die eenmaal op internet staan zijn soms niet meer te verwijderen. Verantwoordelijkheid van de school Ook al vindt het pesten buiten de school plaats de school heeft er veel last van. Het ruziën en pesten gaat op school door. Schoolresultaten lijden eronder. Er ontstaat een onveilig klimaat. Kinderen kunnen minder goed leren. Pesten heeft effect op het schoolklimaat. Hoe kun je digitaal pesten aanpakken? Een leerling wordt steeds lastig gevallen (stalking) • • • • •
Leer de leerling assertief te zijn: nee zeggen, contact afsluiten. De leerling niet laten ingaan op de stalker. Breng de ouders op de hoogte. Adviseer de ouders en de leerling om bewijslast te verzamelen. Adviseer de ouders aangifte bij de politie te doen.
Over een leerling wordt geroddeld via sociale media • • • • • • •
Geef steun en luister naar de leerling. Adviseer de leerling berichten te bewaren en op te slaan. Probeer de dader te achterhalen via systeembeheerder en slachtoffer. Bespreek het met de leerkracht/vertrouwenspersoon. Spreek de pesters aan. Voer eventueel een groepsgesprek. Neem contact met de ouders op.
Probeer de dader op te sporen Soms is de identiteit van de dader te achterhalen door uit te zoeken van welke computer op school het bericht is verzonden. Je gebruikt daarvoor de zogenaamde logfiles van de school-server (centrale computer). Vanzelfsprekend heb je daar wel (technische) ondersteuning van een ICT-coördinator, systeembeheerder, en/of externe beheerder voor nodig. Ga na wanneer het bericht verstuurd is en welke klas op dat moment gebruik maakte van de computers. De stijl van het bericht en eventuele taalfouten kunnen de dader verraden. De dader kan wellicht ook worden gevonden door in de klas te praten over wat er is gebeurd. Soms is het niet mogelijk een dader te achterhalen en zit er niets
anders op dan het effect te minimaliseren. Dat kan het beste door het slachtoffer op het hart te drukken niet te reageren op hate-mail of andere ongewenste berichten. Blokkeren van afzenders Sommige programma’s hebben de mogelijkheid om specifieke afzenders te blokkeren. Verwijs ouders naar onderstaande websites voor meer informatie. Op den duur loont het wellicht de moeite de leerling een nieuw e-mail adres te geven. Vertel je leerlingen dat ze altijd heel voorzichtig moeten zijn met het doorgeven van hun e-mail adres aan anderen.
