Aan de raad van de gemeente LEIDSCHENDAM-VOORBURG
Datum Onderwerp
2 september 2015 Raadsbrief: Uitkomsten eerste effectanalyse n.a.v. verzoek van COA medewerking te verlenen aan het vestigen van een tijdelijk asielzoekerscentrum
Categorie
B
1402195 / 1407621 Portefeuillehouder De heer Kist Behandeld door Mevrouw Albarda Verseonnummer
1. Samenvatting Schakenbosch B.V. heeft aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) de locatie Veursestraatweg 185 in Leidschendam aangeboden. Het COA heeft naar aanleiding hiervan het verzoek ingediend bij de gemeente om medewerking te verlenen aan het vestigen van een tijdelijk asielzoekerscentrum op deze locatie. Het verzoek is ingediend voor een periode van 5 jaar en voor de opvang van 800 bewoners. Het college is zich bewust van zijn maatschappelijke en bestuurlijke verantwoordelijkheid. De dagelijks groeiende ernst en omvang van de vluchtelingenproblematiek in heel Europa en de oproep van het kabinet spelen hierbij een grote rol. Het college wil een zorgvuldige afweging maken en heeft hiervoor een eerste eigen effectanalyse gemaakt. Het college wil de gemeenteraad nu deelgenoot maken van de uitkomsten van deze effectanalyse. Tijdens de vergadering van de Commissie Algemene Zaken op 8 september wil het college graag vernemen of er nog andere aspecten rondom dit vraagstuk spelen die nadrukkelijker aandacht behoeven en welke weging de raad aan de verschillende aspecten geeft. Het college betrekt deze opvattingen bij de besluitvorming over het verzoek van het COA. 2. Inleiding Schakenbosch B.V. heeft aan het COA de locatie Veursestraatweg 185 in Leidschendam aangeboden, voor een periode van 5 jaar. Het COA heeft naar aanleiding hiervan contact gezocht met de gemeente, dat heeft geleid tot een bestuurlijk overleg op 30 juli jl, Het verzoek van het COA luidt of het college van B&W medewerking wil verlenen aan het vestigen van een tijdelijk (voor de periode van 5 jaar) asielzoekerscentrum aan de Veursestraatweg 185 in deze gemeente voor 800 bewoners. Volgens het COA is de locatie geschikt om te gebruiken als asielzoekerscentrum, indien er semipermanente units op de locatie worden bijgeplaatst. Er bestaat geen formele procedure hoe met een verzoek van het COA moet worden omgegaan, het is aan iedere gemeente individueel om te bepalen hoe dit proces en de besluitvorming vorm te
Pagina
2/6
geven. Het college heeft besloten de raad na ontvangst van het formele verzoek van het COA te informeren en een eerste eigen effectanalyse te maken. Het college heeft op dit moment nadrukkelijk nog geen voorlopig of definitief standpunt ingenomen ten aanzien van dit verzoek. Het COA verzorgt de uitvoering van de opvang van asielzoekers, in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het rijk richt dergelijke verzoeken aan alle gemeenten in Nederland - zo ook onze gemeente. De staatssecretaris voor Immigratie en Asiel van het ministerie van Veiligheid en Justitie is politiek verantwoordelijk. Het COA is verantwoordelijk voor plaatsing en opvang van asielzoekers in opvanglocaties verspreid over heel Nederland, totdat over hun asielaanvraag is beslist. Het COA zorgt voor de eerste levensbehoeften zoals huisvesting en uitbetaling van zakgeld. Het COA is daarom een belangrijke gesprekspartner. Het college voelt een maatschappelijke en bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de mensen die uit oorlogsgebieden vluchten en een veilig heenkomen proberen te vinden in Europa. Tegelijkertijd is het college zich bewust van zijn maatschappelijke taak ten opzichte van de inwoners van deze gemeente. Het college heeft de plicht om alle verschillende belangen op een goede manier af te wegen. Dat heeft het college ertoe gebracht een eerste eigen effectanalyse te maken van de mogelijke vestiging van een asielzoekerscentrum op de locatie Schakenbosch. De raad is al geïnformeerd over het formele verzoek van het COA. Het college wil de gemeenteraad nu deelgenoot maken van de uitkomsten van de eerste effectanalyse. Ten behoeve van een gedegen en verantwoorde besluitvorming wil het college de gemeenteraad zoveel mogelijk betrekken bij de besluitvorming en hecht aan een actieve inbreng van de gemeenteraad. Het college wil graag vernemen van de gemeenteraad of er nog andere aspecten rondom dit vraagstuk spelen die nadrukkelijker aandacht behoeven en welke weging de raad aan de verschillende aspecten geeft. Het college betrekt deze opvattingen bij de besluitvorming over het verzoek van het COA. Bij eventuele vervolgstappen zal de raad actief worden betrokken. 3. Eerste uitkomsten effectanalyse Op basis van drie aspecten is er een eerste effectanalyse uitgevoerd. Hierbij is gekeken naar sociaal-maatschappelijke en ruimtelijke aspecten naast aspecten op gebied van openbare orde en veiligheid. De locatie waarom het gaat ligt aan de Veursestraatweg 185, aan de rand van de bebouwde kom van Leidschendam, in de groene landschappelijke zone tussen het stedelijk gebied en de Duivenvoordecorridor. Ten noorden en zuiden van de locatie bevinden zich instellingen voor kwetsbare groepen, te weten de GGZ-instelling Haagstreek Rivierduinen* en de JGZ instelling Schakenbosch**.
Pagina
3/6
*De GGZ instelling heeft circa 1000 patiënten in ambulante zorg (poliklinische behandeling voor stemmings-, angst-, en somatofone stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, trauma gerelateerde stoornissen en ouderen psychiatrie) en daarbij 90 bedden langdurige zorg en ongeveer 20 bedden high care. **Schakenbosch is een gesloten behandelcentrum jeugdzorgplus voor circa 100 jongeren met een licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen. Zij zoeken steeds de verbinding met de maatschappij en de fase van gesloten behandeling wordt zo kort mogelijk gehouden.
Sociaal-maatschappelijke aspecten Clustering van functies De twee zorginstellingen van GGZ en JGZ, op het terrein van Schakenbosch, zorgen voor opvang en begeleiding van cliënten uit de gehele regio en nemen daarmee een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid op zich. De jeugdzorg instelling Schakenbosch is een regionale instelling waarbij onze gemeente, als enige in de regio, de verantwoordelijkheid op zich heeft willen nemen om deze kwetsbare jongeren te huisvesten binnen de gemeentegrenzen. Dit betekent met de huidige taken in het sociaal domein dat de gemeente een extra zorgplicht heeft voor deze kinderen. De komst van een tijdelijk azc roept de vraag op of een nog verdere concentratie van kwetsbare groepen in één gebied wenselijk is. In een eerste oriënterend gesprek hebben beide instellingen aangegeven aan dat er de nodige vragen en aandachtspunten liggen waarover ze graag tezijnertijd in gesprek treden met het COA. Effect op de buurt Het COA zorgt voor dagbesteding op het terrein zelf. Volwassenen volgen programma's, afgestemd op de fase van de asielprocedure waarin zij zich bevinden. In het kader van zelfredzaamheid is het mogelijk mee te werken aan terreinonderhoud, schoonhouden van gemeenschappelijke ruimtes, etcetera. Gezien het relatief afgeschermde karakter van de locatie is de verwachting dat omwonenden vooral in contact komen met eventuele toekomstige bewoners als zij zich buiten het terrein van het azc begeven. Ook kunnen bewoners en hun kinderen meedoen aan cursussen of sporten bij de plaatselijke sportclub. In een gemiddeld azc bestaat 10-15% van de bezetting uit leerplichtige kinderen. De gemeente is verplicht om samen met schoolbesturen scholing te faciliteren. Ook dient er zo nodig speciaal vervoer hiervoor georganiseerd te worden. Hier staan financiële vergoedingen vanuit het COA tegenover. Het college constateert dat berichtgeving over het verzoek van het COA voor een tijdelijk azc veel vragen en zorgen oproept bij omwonenden. Effect op voorzieningen De bewoners krijgen wekelijks leefgeld van het COA om te voorzien in hun eigen levensbehoeften. Hiertoe maken ze gebruik van het lokale winkelaanbod. Er zijn voorzieningen in de buurt, het winkelcentrum aan de Prins Frederiklaan en Leidsenhage liggen het dichtst bij, zeer waarschijnlijk zullen de bewoners van het azc daar inkopen doen, eventueel ook in Voorschoten. Op het terrein van een azc worden geen religieuze voorzieningen gerealiseerd. Dat betekent dat een deel van de
Pagina
4/6
bewoners gebruik zal willen maken van deze voorzieningen in de gemeente. Ruimtelijke aspecten Planologisch-juridische effecten De locatie heeft de bestemming 'Bijzondere doeleinden (zone ABC)'. Gronden met deze bestemming zijn bedoeld voor gebouwen ten behoeve van de gezondheidszorg. Gebruik als azc past niet rechtstreeks binnen deze bestemming. Een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan kan via een omgevingsvergunning vergund worden. De tijdelijke afwijking kent geen beperkingen in reikwijdte, dus ook ontwikkelingen met grotere ruimtelijke en/of maatschappelijke impact kunnen gefaciliteerd worden, mits van tijdelijke aard (<10 jaar). Ook het gebruik van het terrein, en de plaatsing van semipermanente units, kan in de omgevingsvergunning betrokken worden. Het college is zelfstandig bevoegd deze te verlenen. Nog onduidelijk is of, en zo ja welke, consequenties de plaatsing van semipermanente units op het terrein heeft voor de grond en de kwaliteit van het huidige groen. Het formele verzoek van het COA betreft een tijdelijk azc voor de periode van 5 jaar. Gezien de actuele vluchtelingenproblematiek en huidige praktijk van het COA moet er rekening mee worden gehouden dat er na enige tijd een verzoek van het COA kan komen voor een verlenging c.q. permanente vestiging van een azc in Leidschendam-Voorburg. Infrastructuur en bereikbaarheid De infrastructuur ter plekke is dat de Veursestraatweg in verbinding staat met de Van Ruytenburgweg (GGZ) en Bouwlustweg (Schakenbosch). Het fietspad Frekeweg doorkruist het terrein en ook zijn er informele wandelroutes. Er is parkeergelegenheid op het terrein voor werknemers en zorg- en dienstverleners. Vlakbij de entree, aan de Veursestraatweg, zijn bushaltes op de route Den Haag-Voorschoten/Leiden. Uit de ervaring van het COA komt naar voren dat de bewoners van het azc met name de bus of fiets gebruiken of lopen. Er zijn beperkte voorzieningen direct in de buurt, het winkelcentrum aan de Prins Frederiklaan en Leidsenhage liggen het dichtst bij, zeer waarschijnlijk zullen de bewoners van het azc lokaal inkopen doen, eventueel ook in Voorschoten. Op basis hiervan wordt verwacht dat het aantal verkeersbewegingen (te voet, per fiets en met openbaar vervoer) zal toenemen, maar dat geen maatregelen nodig zijn in de bestaande infrastructuur. Duivenvoordecorridor De beoogde locatie ligt naast de Duivenvoordecorridor. Het is de vraag of en hoe dit van invloed zal zijn op de toekomstige ontwikkelingen van deze ontwikkellocatie. Met het oog op de huidige stand van zaken en het feit dat dat er een grote financiële opgave ligt, acht het college het niet ondenkbaar dat dit mogelijk negatieve financieel-economische effecten op de grondexploitatie zal hebben.
Pagina
5/6
Aspecten op gebied van openbare orde en veiligheid Bij de start van de Jeugdzorg instelling Schakenbosch is sprake geweest van incidenten, mede doordat zowel het concept van deze instelling als de medewerkers nieuw waren. (zie raadsbrief augustus 2013). Dit heeft gezorgd voor een toename van inzet van onder andere politie en handhaving. Conclusies effectanalyse Sociaal-maatschappelijk Het vestigen van een azc naast de GGZ en de Jeugdzorgplus instellingen geeft een concentratie van kwetsbare groepen in een klein gebied met het risico van ongewenste onderlinge beïnvloeding. Het onderling maken van afspraken over het gebruik van de terreinen zal het risico hierop verminderen. De omwonenden zullen ervaren dat de bewoners gebruik maken van lokale voorzieningen, hetgeen kan leiden tot verkeersbewegingen. De komst van leerplichtige kinderen betekent extra inzet van de gemeente met de schoolbesturen om plaatsen voor kinderen op scholen te bieden. Hier staat een financiële vergoeding vanuit het COA tegenover. Ruimtelijk Het vestigen van een azc op deze locatie past niet in het geldende bestemmingsplan, maar kan mogelijk gemaakt worden door het verlenen van een omgevingsvergunning. In deze omgevingsvergunning kunnen ook afspraken gemaakt worden voor het gebruik en het onderhoud van het terrein. De bereikbaarheid van de locatie is goed, voorzieningen liggen in omringende wijken. Dit zal leiden tot verkeersbewegingen naar de verschillende voorzieningen, hiervoor zijn geen maatregelen nodig in de bestaande infrastructuur. Mogelijk zijn er negatieve financieeleconomische effecten op de ontwikkellocatie Duivenvoordecorridor. Openbare orde en veiligheid De JGZ instelling Schakenbosch heeft de nodige overlast veroorzaakt bij omwonenden en blijft continu aandacht vragen voor deze omgeving 4. Vervolgproces Voor het vervolg zijn er twee varianten: 1. Als het college besluit niet mee te werken aan het verzoek van het COA dan zal dit besluit worden medegedeeld aan het COA. 2. Als het college besluit mee te werken met het verzoek van het COA zal er een haalbaarheidsonderzoek starten. In zo'n haalbaarheidsonderzoek zal in ieder geval de consultatie van inwoners en overige direct betrokkenen plaatsvinden. Op basis van de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek komt een uiteindelijk go of no-go vanuit de gemeente en vanuit het COA.
Pagina
6/6
Aan een eventueel positief besluit kunnen voorwaarden worden verbonden (t.a.v. bijvoorbeeld bewonersgroepen, capaciteit, vestigingsduur, eenmalige noodzakelijke maatregelen/uitkeringen, onderwijs, etc.). 5. Verzoek aan de raad Het college hecht er belang aan om ook nu de raad zo veel mogelijk bij de besluitvorming te betrekken. Het college verzoekt daarom de gemeenteraad in de commissie AZ het formele verzoek van de COA en de uitkomsten van de eerste effectanalyse te bespreken. Het college wil graag vernemen of er nog andere aspecten rondom dit vraagstuk spelen die nadrukkelijker aandacht behoeven en welke weging de raad aan de verschillende aspecten geeft. Het college betrekt deze opvattingen bij de besluitvorming over het verzoek van het COA.
burgemeester en wethouders van Leidschendam-Voorburg,
B.J.D. Huykman
J.M. Leemhuis-Stout
secretaris
burgemeester
