2014. Bruggen bouwen

BOUWEN MET BAKSTEEN 4/2014

Bruggen bouwen nr 148 - driemaandelijks tijdschrift - oktober-november-december 2014 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

BOUWEN MET BAKSTEEN is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel

tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

INHOUD Bruggen bouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 ‘Office Nete’ te Westerlo Architectenbureau Wil-Ma i.s.m. Wastiaux & Co Architectenbureau . . 2 Zorgflats Sint-Camillus in Antwerpen STRAMIEN, Architectuur en Ruimtelijke Planning . . . . . . . . . . . . . . 4 Winkelruimtes in Mechelen Poponcini & Lootens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Politiekantoren in Charleroi Ateliers Jean Nouvel - MDW ARCHITECTURE . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Woning in Vaux-sous-Chèvremont Céline Van Impe Buitenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Schoolrestaurant in Rijsel D’Houndt + Bajart architectes&associés Baksteenprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

BOUWEN MET BAKSTEEN ①②③❹

vierenveertigste jaargang

2014

BRUGGEN BOUWEN Foto: Chak López

Met baksteen kunnen bruggen worden gebouwd tussen tijdperken, tussen gebouwen maar ook tussen mensen. Of dit materiaal nu in een stedelijke of landelijke omgeving wordt aangewend, het komt altijd tot zijn recht. Zoals de projecten in dit nummer van ‘Bouwen met Baksteen’ aantonen, wordt baksteen gebruikt in gebouwen met zeer diverse functies: kantoren, woonzorgcentra, winkels, enz… Baksteen vormt een schakel tussen gebouwen uit het verleden en het heden en zijn esthetische karakter kan nu eens gecombineerd worden met een hedendaagse en dan weer met een klassieke architectuur.

1

2

BOUWEN MET BAKSTEEN ① ② ③ ❹ vierenveertigste jaargang 2014

‘Office Nete’ te Westerlo Architectenbureau Wil-Ma i.s.m. Wastiaux & Co Architectenbureau Foto’s: Stijn Bollaert

Het landelijke kader waarin

die ervan uitstraalde, boden inspiratie

tratieve kantoorruimte van een aluminium

dit project werd opgetrokken vormde een

voor een gebouw waarvan elke vorm van

schrijnwerkerij (firma Westalu), is het

goede inspiratiebron voor de architecten.

verplichting lijkt weggelaten te zijn om zo

verband met de rivier zodanig aanwezig

Het wisselende landschap met de kron-

plaats te maken voor een grote architec-

dat er rechtstreeks naar verwezen wordt

kelende rivier de ‘Grote Nete’ en de rust

turale vrijheid. In dit gebouw, de adminis-

in de naam: ‘Office Nete’. De belangrijkste bijzonderheid van het gebouw is dat het losstaat van de grond. Er werd hoofdzakelijk voor deze optie gekozen om het risico op overstroming te vermijden en om de aanwezigheid van het gebouw minder zwaar te maken in deze omgeving. Dit werd mogelijk gemaakt door het gebruik



2014

van een stalen constructie. Aan de twee uiteinden lijkt de constructie op palen in de lucht te zweven en uit te steken boven de rivier. De palen die de verdieping van het gebouw dragen, zijn onregelmatig geplaatst, een beetje zoals een weerspiegeling van het onvolmaakte en het onregelmatige van de natuur. Tenslotte en dit om het uitzicht op het landschap zo ruim en weids mogelijk te maken, vertoont het project ook een ‘knik’ die tevens bijdraagt tot het dynamische karakter van de hele volumetrie. Een ander zeer centraal element bij het ontwerp van dit kantoorproject is de specifieke ligging tussen een woonwijk en een beschermde natuurzone. De architecten hebben er dan ook voor gekozen om aan dit kantoorgebouw dezelfde typologie als van een moderne woning te geven, zodat er een perfecte overgang naar de woonwijk gecreëerd wordt. De keuze voor baksteen als gevelmateriaal versterkt deze relatie nog. www.Wil-Ma.com - www.wastiau.be

3

4


Zorgflats Sint-Camillus in Antwerpen STRAMIEN, Architectuur en Ruimtelijke Planning Foto’s: Chak López - Te k s t: S TR A MI E N

Het project omvat 18 zorg-

delijk binnengebied, een grote groene

volwaardige verbinding van het project

flats, aangevuld met enkele studio’s en

binnentuin met de Sint-Laurentiuskerk

met de straat en de wijk er omheen.

een ondergrondse parkeergarage met 35

op de achtergrond. Het project vormt

Het project wil zich bewust niet isoleren

plaatsen. Het project bevindt zich op de

een aanvulling op het aanwezige

of afschermen van de wijk: zorgwonen

bestaande zorgcampus ‘Sint-Camillus’

woonzorgcentrum.

is een onderdeel van de samenleving en

te Antwerpen en is gelegen in een ste-

dus ook van de wijk. Het nieuwe bouwvolume maakt een verbinding tussen de straat en het

De opvatting van het ontwerp stelt de

groene binnengebied. Het project

woonkwaliteit en de autonomie van de

‘plooit’ zich als het ware naar binnen

nieuwe bewoners centraal. Elke zorgflat

toe en zorgt ervoor dat de bestaande

is opgevat als een volwaardige woning

doorgang wordt opgewaardeerd. De

die beschikt over een eigen voordeur

inplanting van het hoofdvolume aan

en die aansluit op een aangename

de rand van de groene binnentuin,

binnentuin. De ontsluiting gebeurt via

zorgt voor een maximaal behoud

een open gaanderij en biedt plek voor

van het open karakter en maakt een

ontmoeting en sociaal contact. Elke



2014

woning heeft een ruim uitzicht op het omliggende park en geniet maximaal van de rust, het daglicht en de groene omgeving. De zorgflats zijn compact opgevat en zijn voorzien van een performante buitenschil. Schrijnwerk, dakopbouw, spouwisolatie en luchtdichtheid beantwoorden aan strenge normen. Oververhitting wordt bouwkundig vermeden d.m.v. de gaanderij die gericht is op het zuiden. Om aan te sluiten op de bestaande gebouwen en de aanwezige kerk werd gekozen voor baksteen als gevelmateriaal. Deze wordt verwerkt in een gedetailleerde uitvoering zodat een geleding en verfijning ontstaan die aansluiten bij de bestaande architectuur. www.stramien.be

5

6


Winkelruimtes in Mechelen Poponcini & Lootens Foto’s : Studio Claerhout

Bruul is dankzij zijn ligging

Bruul’, moest een visuele blikvanger

de andere panden van deze verkeers-

een strategische en commerciële as in

worden en zowel architecturale kwali-

vrije straat. Enerzijds is er gebruik

het centrum van Mechelen. De nieuwe

teit als een zekere durf uitstralen. Het

gemaakt van de geknikte rooilijn om

winkelruimtes, waarin zich ook de win-

diende nochtans ook geïntegreerd

de verschillende afmetingen van de

kelketen Media Markt bevindt, moeten

te worden in de bouwcontext van de

gebouwen goed op elkaar aan te laten

deze winkelzone nieuw leven inblazen.

Mechelse binnenstad. Alhoewel de

sluiten, anderzijds is er ook het gebruik

Dit soort handelszaken trekt inderdaad

schaal van het project groter is dan die

van gevelsteen. Op die manier werd het

een groot publiek aan.

van de omringende gebouwen (winkels

gebouw geïntegreerd in het straatbeeld,

en appartementen boven deze winkels),

terwijl het op zich toch een in het oog

Het nieuwe winkelgebouw, dat symbool

zorgen ‘ankerpunten’ ervoor dat de

springend architecturaal element blijft!

staat voor een extra impuls aan ‘De

nieuwe handelsruimte verbonden is met



2014

De gelijkvloerse verdieping is hoofd-

Het is in deze dikte dat het gebouw

zakelijk beglaasd voor winkelruimtes,

zich kan ontplooien als een sculptuur

terwijl de verdiepingen hoofdzakelijk

waarbij horizontaliteit en verticaliteit op

voor Media Markt zijn voorbehouden.

subtiele wijze in elkaar overgaan.

De architecten hebben gebruik gemaakt van de geknikte rooilijn om het volume

Voor het project werd een baksteen met

in de bovenbouw op een eigenwijze

lang formaat in grijsbruine tinten met

manier vorm te geven. Muren in metsel-

witte sluiers gebruikt. Het metselwerk

werk met verschillende oriëntaties

werd uitgevoerd in wildverband; voor

lopen door elkaar heen. Door het naar

de bovenverdieping werd een secundair

achter verschuiven van de bovenste

ritme gecreëerd door verspringende

verdieping komt ruimte vrij om aan de

steenlagen.

straatzijde het gabarit te articuleren en het gebouw een ‘dikte’ te geven.

www.polo-architects.be

7

8


Politiekantoren in Charleroi Ateliers Jean Nouvel - MDW ARCHITECTURE Foto’s: Filip Dujardin - Tekst: architecten

Het belangrijkste kenmerk van

Het politiekantoor bestaat voortaan

deze site berust op de aanwezigheid van

uit drie bouweenheden waartussen

een grote constructie uit de negentiende

een circulatiesysteem is voorzien via

eeuw, waar voorheen de voormalige

‘verbindingstunnels’. Twee vleugels van

Rijkswacht en ‘Charleroi Danses’ hun

de vroegere cavalerie werden behouden

intrek hadden genomen. Het programma

en aangepast om aan de lage energie-

omvatte de inrichting van een nieuw poli-

normen te voldoen. Een derde element

tiegebouw en de uitbreiding van Charleroi

werd ontworpen: een 75 meter hoge,

Danses. Vervolgens werd een bijkomend

ronde toren die als een soort nieuw en

programma toegevoegd: het ter beschik-

symbolisch herkenningspunt in de stad

king stellen van expositieruimtes voor het

fungeert en die ook verwijst naar het

Museum van Schone Kunsten.

Belfort van het stadhuis van Charleroi.



2014

De toren is bekleed met blauw gegla-

niveaus, de celruimtes, de archieven en

het ontmoetingspunt vormt van de twee

zuurde baksteen, een kleur die het

de opslagruimtes.

eenheden Politie en Dans. Dit plein is

donkerblauw van de politiemachten

geplaveid met rode baksteen en in de

weergeeft. De toren heeft een uitnodi-

Door de verticaliteit van het project was

buurt van de toren werden hier en daar

gende vorm en straalt als het ware het

er ook voldoende plaats voor een grote

blauwe bakstenen verwerkt, zodat er

publieke en hulpvaardige imago van de

openbare ruimte die openstaat voor

een visueel leuke verbinding ontstaat

politie uit.

iedereen. Deze versterkt het gemengde

tussen de nieuwe toren van het politie-

en verbazende karakter van deze plaats.

gebouw en de historische gebouwen.

Voor de nieuwe toren werd aandacht

De gebruikers van het Politiegebouw,

besteed aan de flexibiliteit, zodat de

van Charleroi Danses en het museum

www.jeannouvel.fr

grootte van de ruimtes kan worden

zullen op die manier elkaar ontmoeten

www.mdwarchitecture.be

aangepast. Onder de toren bevindt zich

op dit nieuwe, openbare plein of een

een ondergrondse parking met drie

hapje eten in de nieuwe brasserie, die

9

10


Woning in Vaux-sous-Chèvremont Céline Van Impe Foto’s: Serge Brison

Door gebruik te maken van zijn

waarde. De sterke helling en de smalle

omgeving ook niet. Het wordt er inte-

troeven – de landelijke uitzichten op de

oppervlakte van het bebouwbare

gendeel erg goed in opgenomen en

Vesder- en de Ourthevallei, de oriëntatie

perceel hebben voor de architecte

komt zo volledig tot z’n recht.

van de grond en de vreedzame rust die

nochtans geen belemmering gevormd

deze woonwijk uitstraalt- heeft architecte

om voor zichzelf en haar gezin een

Vanaf het toegangspad is er een verdie-

Céline Van Impe het complexe karakter

kwaliteitsproject te ontwikkelen …

ping die het zicht op de vallei afsluit.

van deze plaats kunnen ombuigen tot een

een op maat gemaakt woonhuis met

Deze verdieping markeert enigszins

voordeel.

in elkaar overvloeiende, comfortabele

de aanwezigheid van de woning. Ze

ruimtes.

herbergt de ouderlijke slaapkamer met

Het terrein op zich is nogal speciaal.

dressing en badkamer. Bovendien werd

Het is samengesteld uit een bebouw-

Het huis is grotendeels op het gelijk-

ook al met een eventuele uitbreiding

bare zone die overgaat in een land-

vloers opgetrokken. Doordat het slechts

van het huis rekening gehouden: de

bouwzone met landschappelijke

één niveau hoog is, domineert het de

carport werd namelijk zo ontworpen dat



2014

hij de bouw van bijkomende kamers

metselwerk in de kijker wordt geplaatst.

kan dragen.

Deze onregelmatige, getextureerde baksteen, uitgevoerd in metselwerk met

Alle leefruimtes – keuken, woonkamer,

dunne voegen, vormt een contrast met

bureau, kinderkamers en ouderlijke

de zeer rechte lijnen van de volume-

kamer – zijn gericht op het omringende

trie. Ook de kleurschakeringen worden

panorama en genieten trouwens van

door de architecte zeer geapprecieerd,

een optimale ligging naar het zuiden.

omdat ze een flink stuk levendigheid

Dit zeer open karakter is dus hoofdza-

aanbrengen in het parement.

kelijk aanwezig aan de valleikant, terwijl de andere gevels tamelijk gesloten zijn, waardoor het ruwe aspect van het

www.cvi-architectures.be

11

12


Schoolrestaurant in Rijsel - Een gebouw waar het ongewone en het gewone perfect samengaan D’Houndt + Bajart architectes&associés Foto’s : Julien Lanoo - Tekst : architecten

Een oriëntatiepunt in het hart van

omgeving. De stedelijke uitdaging

vernieuwende architecturale keuzes te

de wijk

bestond erin om op dit hoekperceel een

maken. Hierbij werd rekening gehouden

In een wijk waar zich vooral woningen

structurerend bouwfront op te trekken.

met het evenwicht van de volumes en

bevinden, zorgt deze straat met haar

Door het schoolrestaurant op de hoek

met de specificiteit van de gebruikers,

gebouwen in zeer verschillende stijlen

van de bouwgrond te plaatsen en daar-

hoofdzakelijk jonge kinderen.

en afmetingen voor een vrij heterogene

door een verbinding te creëren tussen de kleuter- en de basisschool, kon het

Een ludiek gebouw dat eenheid creëert

gebouw dichter bij de straat worden

Baksteen, kenmerkend voor de omge-

opgetrokken. Dit betekende de aanvang

ving, werd hier op een hedendaagse

van een stedelijke stratificatie die de

en kwalitatieve manier aangewend.

bestaande betonnen omheiningen op

Er werd zeer veel aandacht besteed

een elegante manier zou vervangen.

aan het steenverband van meerkleurige

Het ging er daarbij ook om de inwoners

bakstenen dat emblematisch is voor

een oriëntatie- en identificatiepunt te

de regionale architectuur. Het metsel-

bieden en het stedelijke landschap

verband vertoont een motief dat bijna

te structureren door specifieke en

lijkt op een slangenhuid: het activeert



2014

de verbeeldingskracht en toont het dromerige karakter dat architectuur en jonge kinderen gemeen hebben. In een wereld waar men de regels van het stedelijke spel moet respecteren, gaat van dit gebouw een boodschap uit die onze fantasie prikkelt. Met zijn ‘slangenvel’ en zijn ‘vensters in de vorm van schubben’ lijkt het gebouw zich als het ware in beweging te kunnen zetten… Een plaats die bescherming biedt en uitnodigt tot ontspanning De gevels van het restaurant, monolithisch en beschermend, vormen een grens, bijna een organisch membraan. Ze isoleren deze plek als het ware. Rust en privacy zijn hier nodig zonder echter de gebruiker op te sluiten. Met zijn spel van vensters op twee niveaus kunnen klein en groot in één enkele oogopslag de volledige straat overzien zonder zelf van buitenaf gezien te worden. Terwijl de muren een filter vormen, is het interieur van het restaurant horizontaal uitgewerkt met toegang tot een binnentuin. www.dhoundtplusbajart.fr

13

14


BAKSTEENPRIJS Een school in een parking Herbestemming van een parkeergebouw Alicia Gram In 2014 werd de Baksteenprijs toegekend aan Alicia Gram van KULeuven - Faculteit Architectuur - Campus Brussel. Gelukwensen aan deze jonge architecte en ook aan de andere deelnemers. U kunt de lijst met deelnemers bekijken op onze website.

Brussel. Naar een autovrij stadscen-

straat. De parkings in het stadscentrum

Dansaertwijk. Drie parkeergebouwen

trum. De auto domineert niet langer

worden van hun oude functie ontlast

middenin een bouwblok, omsloten

de stad en maakt plaats voor fietsers

en kunnen nieuwe functies en nieuwe

door woningen. Het nieuwe gebruik

en voetgangers. Er komt weer leven op

gebruikers ontvangen.

van de gebouwen brengt leven in



2014

het bouwblok. Een transparante schil onthult wat er zich binnenin afspeelt. Eén van de parkeergebouwen wordt tot een school omgevormd. Een school in een parking. De oude structuur, een spel van betonnen balken en kolommen ritmeert het gebouw. Nieuwe wanden worden geplaatst tussen de kolommen. Bakstenen wanden. Zo ontstaan er nieuwe ruimtes, nieuwe plekken. Baksteen en glas wisselen elkaar af naargelang het gebruik. De klaslokalen worden van elkaar gescheiden met

Nu is het gebouw leefbaar, bruik-

zijn entiteit. De baksteen, met zijn

bakstenen wanden en open getrokken

baar en klaar om de nieuwe functies

bescheiden uitstraling en tijdloze

naar de omgeving met transparante

te ontvangen. Glas en baksteen,

karakter, ondersteunt het oude en

wanden. De betonnen structuur, de

als getuige van het nieuwe gebruik,

verwelkomt het nieuwe. Het gebouw

volle bakstenen muren en lichte trans-

onderscheiden zich van de oude struc-

groeit van 20ste eeuwse parking naar

parante wanden boetseren de ruimtes

tuur zonder deze te overheersen. Elk

21ste eeuwse school.

tot een nieuw gebouw.

materiaal bestaat op zich en behoudt

15

16


BELGISCHE DAKPAN- EN BAKSTEENFABRIKANTEN Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de b edrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

Oos t - Vl a a nde r e n • Kleiprodukten HOVE bvba

Lindendreef 101

9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 www.steenbakkerijhove.be (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-H)

Wes t - Vl a a nde r e n • Wienerberger nv - divisie KORTEMARK Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H)

• Wienerberger nv - divisie ZONNEBEKE Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • DUMOULIN Bricks bvba Moorseelsesteenweg 239 8800 Roeselare Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 www.dumoulinbricks.be (V-P) • WIENERBERGER nv Kapel ter Bede 121 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-D-O) www.wienerberger.be

L im b u rg • Wienerberger nv - divisie LANAKEN 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.wienerberger.be (H) • Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg 460 3620 Lanaken Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie MAASEIK Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H) • Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)

Antw erpen • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv Heerle 11 2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) • Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) • Wienerberger nv - divisie NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Wienerberger nv - divisie BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)

H enegouw en • Wienerberger nv - divisie PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Grand route 533 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81

2014. Bruggen bouwen

Recommend Documents