Bruggen bouwen, terwijl wij erover lopen
Maatschappelijk jaarverslag 2014
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Bruggen bouwen, terwijl wij erover lopen 2014 stond in het teken van de overgang van de jeugdhulp naar de
leef- en leerklimaat. We gaan hier het komende jaar mee verder,
gemeenten, maar ook van een verdere doorontwikkeling van de hulp.
waarbij we gebruik maken van de principes van een ‘healing
De transformatie van de jeugdhulp is een verandering die niet in één
environment’.
keer gerealiseerd is. Het is een proces waarbij we gaandeweg steeds meer ontdekken hoe we de jeugdhulp het beste kunnen inrichten.
We zijn in 2014 verder gegaan met de ombouw van leefgroepen naar
En waarin het werken in de buurt, samenwerken met vrijwilligers en
kleinschalige woonvormen zoals gezinshuizen of kleinschalige
het verder vervlechten van onze hulp met hulp van andere organisaties
groepen. We zijn verheugd dat recent onderzoek nogmaals heeft
met andere expertises, steeds meer vorm krijgt. Samen met jongeren
aangetoond dat langdurig ‘inhuisplaatsen’ van kinderen met complexe
en gezinnen zoeken we naar nieuwe wegen om problemen in
en meervoudige problematiek helpt bij het opbouwen van een sociaal
gezinnen te verminderen.
netwerk, hun maatschappelijke positie verbetert en de kans bevordert op het krijgen van werk en een zelfstandige woning.
Voor jongeren die moeite hebben om werk te vinden, doen we ons uiterste best om samen met werkgevers en onderwijs werkplekken te
Ons seksespecifiek expertisecentrum Qpido wil kinderen sterker
vinden. Presentie in ons werken is daarbij voor ons het uitgangspunt.
maken zodat zij op seksueel gebied geen dingen hoeven mee te
Dat wil zeggen: aansluiten bij het leven, het verhaal en de persoon
maken die zij eigenlijk niet willen of waar zij niet aan toe zijn.
van de ander en doen wat de ander werkelijk helpt.
Ook wil Qpido jongeren sterker maken zodat zij geen dader of slachtoffer worden van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Amsterbaken, ons forensisch behandelcentrum, moet haar deuren
Hiermee levert Qpido een bijdrage aan het voorkomen van seksuele
sluiten per 1 januari 2016. Een zeer ingrijpend besluit voor onze
dwang en uitbuiting, seksueel geweld en loverboyproblematiek.
medewerkers die zich met hart en ziel inzetten om de detetentie zo zinvol mogelijk te laten zijn. Het jaar 2015 is het jaar van de afbouw
De bruggen die Spirit bouwt zijn én worden een succes door de
van Amsterbaken, maar tevens het jaar waarin wij bouwen aan een
enthousiaste en professionele inzet van de medewerkers van Spirit.
nieuwe aanpak van jongeren die in de criminaliteit belanden.
Dat kunnen we niet alleen en doen we niet alleen. Wij zijn ervan
De brug tussen de organisaties die een intensieve samenwerking
overtuigd dat medewerkers die hun werk professioneel kunnen doen,
hebben opgebouwd om deze jongeren te begeleiden, breken wij
daar ook veel plezier aan beleven. Andersom geldt ook dat werken
niet af; wij blijven samen met onze partners integrale hulp bieden.
met plezier, de professionaliteit ten goede komt.
In de Koppeling, behandelcentrum voor JeugdzorgPlus, is hard gewerkt aan een kwaliteitsslag: we bieden trajectzorg vanuit één plan
Mariënne Verhoef
samen met partners en er is veel aandacht voor een open en positief
Bestuurder Spirit
Inhoudsopgave 1
2
Profiel van de organisatie
6
1.1 Type zorg 1.2 Werkgebied
6 7
Ontwikkelingen en innovaties 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
3 Naam verslagleggend rechtspersoon:
Spirit Jeugd & Opvoedhulp
Adres:
Fred Roeskestraat 73
Postcode en plaats:
1076 EC Amsterdam
Telefoonnummer:
020 - 5400 500
Nummer Kamer van Koophandel:
41210822
E-mailadres:
[email protected]
Website:
www.spirit.nl
Rechtsvorm:
Stichting
4
Transitie en transformatie Opvang in pleeggezin, gezinshuis of kleinschalige groep Een positief en open leefklimaat Seks en misbruik Qpido Transformatie de Koppeling Aanpak criminaliteit Professioneel en met plezier
8 8 10 11 12 12 13 14 19
Kernprestaties
20
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
20 20 21 22 22
Cliënten en capaciteit Pleeggezinnen Personeel Omzet Tevredenheid
Maatschappelijk ondernemen 4.1 Dialoog met stakeholders 4.2 Samenwerkingsrelaties 4.3 Economische meerwaarde en duurzaamheid
24 24 24 25
Spirit Jeugd & Opvoedhulp is een zelfstandige rechtspersoon. Er zijn geen andere rechtspersonen juridisch verbonden met Spirit.
5
Toezicht, bestuur en medezeggenschap 5.1 Governancecode 5.2 Raad van toezicht 5.3 Raad van bestuur 5.4 Medezeggenschap
Tekst: Saskia Dijk Ontwerp: Johan van der Woude en Communicatie Spirit Druk: Ecodrukkers, Nieuwkoop
26 26 26 28 29
Fotografie: Mike Bink, Shutterstock en Hollandse Hoogte De personen op de foto’s hebben geen directe relatie met de tekst. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van Spirit. April 2015
6
Beleid en inspanningen
34
6.1 Kwaliteitsbeleid 6.2 Personeelsbeleid 6.3 Financieel beleid
34 36 41
5
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
1
Profiel van de organisatie
1.1 Type zorg
Spirit werkt in 16 gemeenten in de stadsregio Amsterdam
Hulp thuis of op school
Forensische behandeling in Amsterbaken
Onze jeugdmaatschappelijk werkers begeleiden gezinnen en kinderen
“Tussen de regels door herken ik wel 20 hulpvragen
krijgen. De jongere verblijft bijvoorbeeld, samen met een
Amsterbaken is een forensisch behandelcentrum (justitiële jeugdin-
en jongeren die problemen hebben met opvoeden en opgroeien.
in een mail van moeder. In de laatste zin stelt moeder
of twee andere jongeren in een pand van Spirit met een
richting) voor jongens van 12 tot 23 jaar en biedt opvang en
De problemen lopen uiteen van lichte enkelvoudige problemen tot
een concrete vraag. Daar ga ik mee aan de slag.”
zogenaamde ‘hoofdbewoner’. Dit is een stabiele jong-
behandeling. Amsterbaken biedt alle jongens een pedagogisch
zware complexe problematiek (‘multiproblem’-gezinnen).
Evelyn Visschedijk, jeugdmaatschappelijk werker Spirit.
volwassene die het dagelijkse reilen en zeilen in de gaten
dagprogramma en behandeling op maat. De medewerkers zorgen
houdt, ondersteunt en een signalerende functie naar de
voor het begeleiden en opvoeden van de jongens. En behandelen het
De jeugdmaatschappelijk werkers gingen in 2014 steeds meer werken vanuit gemeentelijke wijkteams waarin professionals van verschillende
hulpverlening heeft.
gedrag dat hen in de problemen heeft gebracht. Elke medewerker
organisaties samenwerken. Vanaf 1 januari 2015 zijn de jeugdmaat-
Extra hulp bij Spirit
Leefgroepen voor specifieke doelgroepen zoals: een groep
levert een bijzondere bijdrage aan een zo goed en veilig mogelijk
schappelijk werkers vertegenwoordigd in een groot deel van de
Voor kinderen en jongeren die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen,
voor meisjes met seksespecifieke problematiek, een XL-groep
verblijf van de jongens én een goede voorbereiding op hun terugkeer
aanwezige wijkteams van gemeenten binnen de stadsregio Amsterdam.
biedt Spirit verschillende mogelijkheden:
voor jongeren met een combinatie van ernstige problemen op
in de samenleving.
Naast begeleiding vanuit de gemeentelijke wijkteams bestaat de hulp thuis en op school uit:
6
het terrein van agressie, omgaan met regels, depressie en een
De jongens zijn op basis van een strafrechtelijke uitspraak geplaatst
Pleegzorg: Pleegzorg is altijd de eerste keuze van opvang
gebrekkig sociaal netwerk. En een orthopsychiatrische groep
door de kinderrechter, vanwege (verdenking van) het plegen van een misdrijf.
als een kind (tijdelijk) niet meer thuis kan wonen. Kinderen
voor jongeren met een chronische psychiatrische problematiek
Spoedhulp in crisissituaties met als doel de veiligheid binnen
onder de 7 jaar krijgen altijd een plekje in een pleeggezin.
en/of ernstige gedragsproblemen.
het gezin op orde te krijgen.
Gezinshuizen: Als een pleeggezin geen optie is, kijken we of
Specialistische hulp voor jonge kinderen waarbij de ontwikke-
een kind terecht kan in een gezinshuis waar één tot vier
JeugdzorgPlus in de Koppeling
“Mijn tante, oom en vader hebben honderdduizend
ling moeizaam verloopt.
kinderen samen met opvoedouders van Spirit wonen. Vaak
De Koppeling is een gesloten behandelcentrum voor jongeren van
keer gezegd dat ik niet met die gasten moest
Hulp aan jongeren die met politie en justitie in aanraking zijn
gaat het om kinderen met complex gedrag en emotionele of
12 tot 18 jaar. De jongeren hebben tijdelijk bescherming van zichzelf
omgaan.” Jongen Amsterbaken.
gekomen of dreigen te komen.
hechtingsproblemen.
of voor anderen nodig. Ze hebben ernstige gedrags- en psychiatrische
Voorlichting en ondersteuning als het gaat om liefde, relaties,
Kleine leefgroepen: Een pleeggezin of gezinshuis is niet altijd
problemen, meestal gecombineerd met verslavingsproblemen of een
grenzen, dwang en seks bij jongeren vanuit Qpido, het
mogelijk. Dan kunnen kinderen en jongeren bij onze
verstandelijke beperking. De jongeren zijn vastgelopen op meerdere
seksespecifiek expertisecentrum van Spirit.
verschillende kleine leefgroepen tijdelijk of soms voor langere
leefgebieden zoals school, thuis en sociaal netwerk. Plaatsing in de
Trainingen en bemiddelingen op het gebied van sociale
tijd wonen. De jongeren krijgen er specifiek begeleiding en
Koppeling is onderdeel van een traject. We blijven betrokken bij de
Wij bieden onze hulp thuis en op school en de extra hulp aan kinderen
vaardigheden, faalangst, weerbaarheid, (v)echtscheidingen,
training. Het gewone, dagelijkse leven staat voorop, zoals
jongere en zijn gezin als hij/zij de Koppeling verlaat.
en jongeren die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen, voornamelijk in de
en omgaan met financiën.
naar school gaan, sporten, samenwonen met anderen,
De Koppeling is een samenwerkingsverband van vijf organisaties met
16 gemeenten in de Stadsregio Amsterdam. Amsterbaken is werkzaam
Toeleiding naar werk of leertrajecten en begeleiding bij het
verantwoordelijkheid dragen voor taken. Het verblijf op een
elk een eigen expertise: Spirit (jeugd & opvoedhulp), Altra (onderwijs),
in Amsterdam en delen van Noord-Holland. De Koppeling werkt in de
vinden van een zinvolle vrijetijdsbesteding op het gebied van
leefgroep is altijd gecombineerd met thuisbegeleiding van
de Bascule (jeugd-GGZ), Lijn 5 (jeugd-LVB) en Arkin (verslavingszorg).
regio Noordwest (Noord-Holland en Utrecht). Soms worden ook
cultuur of sport.
het gezin.
Jongeren worden in de Koppeling geplaatst op civielrechtelijke basis.
jongeren uit andere delen van het land in de Koppeling geplaatst als dat
Ondersteuning van hulpverleners bij het vinden en inzetten
Begeleid wonen: Spirit kan jongeren begeleiden richting
Er is altijd een machtiging gesloten plaatsing van de kinderrechter
beter is voor hun behandeling.
van vrijwilligers(organisaties).
zelfstandigheid, als zij die ondersteuning niet vanuit huis
nodig voor plaatsing in de Koppeling.
1.2 Werkgebied
7
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
2
Ontwikkelingen en innovaties
2.1 Transitie en transformatie
Voor 96 kinderen of gezinnen is een vrijwilliger ingezet
SAM In januari 2014 startte Sam, de Sociale Amsterdam-
Op 1 januari 2015 ging de nieuwe jeugdwet in en daarmee zijn de
mogelijkheden en zelfstandigheid van kinderen en hun ouders, in
Ook gaat het om het herkennen en erkennen van de kwetsbaarheid
mer. Hulpverleners van 11 organisaties, waaronder
gemeenten verantwoordelijk geworden voor de jeugdhulp.
tegenstelling tot het overnemen van zorg. We werken aan herstel van
van anderen.
Spirit, presenteren zich op een digitaal platform.
De stelselwijziging moet het mogelijk maken om de trans-
het gewone leven, versterken van de ontwikkeling, opvoeding en
Presentie is niet iets wat je ‘zo maar even doet’. Het is een manier van
Amsterdammers kunnen daar hun hulpverlener
formatiedoelen te realiseren:
talenten van kinderen en jongeren. De belangrijke thema’s hierbij zijn:
denken, werken en aanwezig zijn die je moet leren begrijpen en
kiezen op basis van het profiel van de hulpverlener
doorvoelen. Veel hulpverleners van Spirit werken al op basis van de
en de problematiek die zij ervaren. De gemeente
Meer preventie, meer eigen verantwoordelijkheid, meer
Informele steun
presentietheorie, zoals de hulpverleners van Intensieve Forensische
Amsterdam verwacht dat Sam in de toekomst
benutten van ‘eigen kracht’ en het sociale netwerk van
Een belangrijk uitgangspunt is het versterken van kinderen, jongeren,
Aanpak (IFA, de zeer intensieve persoonsgerichte aanpak voor
het digitale voorportaal wordt van de Ouder- en
kinderen, jongeren en hun ouders.
gezinnen en hun netwerk, onder meer door het inzetten van
criminele jongeren van 16 tot en met 23 jaar met een midden tot zeer
Kindteams.
Kinderen en jongeren naar vermogen mee laten doen, laten
vrijwilligers die hen kunnen ondersteunen. Het kan daarbij gaan om
hoog risico op recidive). Wij blijven dit als basis in 2015 breed in onze
participeren. Daarom willen we normaliseren, ontzorgen en
ondersteuning uit het bestaande netwerk van een gezin, maar ook
organisatie stimuleren.
niet onnodig medicaliseren.
kan het een vrijwilliger zijn die nieuw is voor het gezin en het gezin of
Sneller jeugdhulp op maat, dicht bij huis, om zo het beroep
een kind uit het gezin ondersteunt. Doordat deze informele steun al
Zo gewoon als mogelijk
op gespecialiseerde zorg te verminderen.
tijdens de hulp van Spirit wordt gerealiseerd, kunnen kinderen,
Kinderen en jongeren die niet thuis kunnen wonen, bieden we een
Betere samenwerking rond gezinnen: 1-gezin, 1-plan,
jongeren en gezinnen na afloop van onze begeleiding langdurig
alternatief dat zo gewoon als mogelijk is. Dit is bij voorkeur een
1-regisseur, onder andere door ontschotting van budgetten.
ondersteuning blijven ontvangen. In 2014 is voor 96 kinderen,
pleeggezin of – als pleegzorg niet mogelijk is – een gezinshuis of
Meer ruimte voor professionals, door de regeldruk serieus
jongeren of gezinnen een vrijwilliger ingezet.
kleinschalige groep. Zie hierover verder paragraaf 2.2. Voor alle
terug te dringen.
In het komende jaar gaan we dit verder uitbouwen.
kinderen en jongeren die verblijven in een open leefgroep of een
Presentie
leefgroep op Amsterbaken of de Koppeling, werken we met een
De doelen worden onder meer georganiseerd door dichter bij de
In de transformatie zijn zelfredzaamheid, eigen kunnen en autonomie
positief en open leefklimaat. Zie meer hierover in paragraaf 2.3.
mensen, in de wijk aan te bieden, via wijkteams waarin professionals
belangrijke begrippen. De presentietheorie sluit hier goed bij aan. Bij
van verschillende organisaties samenwerken. In 2014 heeft Spirit
‘presentie’ gaat het om het aansluiten bij het leven, het verhaal en de
samen met andere organisaties ervaring opgedaan met het werken in
Toeleiding naar werk of naar school Om ervoor te zorgen dat jongeren een volwaardige plaats in de
wijkteams en deze nieuwe werkwijze vormgegeven. Vanaf 2015 zijn
“Ik weet dat het nog heel wat vergt voordat alles
maatschappij krijgen, is het – naast de inzet van jeugdhulp en eventueel
onze jeugdmaatschappelijk werkers vertegenwoordigd in een groot
goed marcheert. Een beweging als deze voltooi je
een vorm van verblijf – van belang om jongeren te begeleiden richting
deel van de aanwezige wijkteams van de 16 gemeenten in de
niet in één jaar. Maar het is wel een echte sprong
de arbeidsmarkt. Kwetsbare jongeren hebben meer begeleiding nodig
stadsregio Amsterdam. Naast jeugdmaatschappelijk werkers levert
voorwaarts.” Mariënne Verhoef, bestuurder Spirit.
om hierin hun weg te vinden dan andere jongeren. Hiervoor is een
Spirit ook ondersteunende medewerkers aan de gemeentelijke
8
al ervaring opgedaan met het realiseren van een sluitende aanpak.
sluitende aanpak nodig van zorg, wonen, het thuissysteem van de
wijkteams. Medewerkers in de wijkteams blijven in dienst van Spirit.
persoon van de ander en om datgene te doen wat de ander daad-
jongere, onderwijs en werkgevers. Wij werken hiervoor samen met
Verder werkt Spirit volop aan het stimuleren van en aansluiten op de
werkelijk helpt.
onderwijs en een netwerk van werkgevers. Op kleine schaal hebben we
9
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
2.2 Opvang in pleeggezin
stabiliteit en continuïteit in de hulpverlening bieden. Eén groep is
Ook is er een gezamenlijke intakecommissie. Deze commissie maakt
speciaal voor meisjes en richt zich onder andere op seksespecifieke
samen met de verwijzer en betrokken hulpverleners een trajectplan
Pleeggezinnen en gezinshuizen
onderwerpen. De andere groep is voor 8- tot 13-jarigen met
voor alle niet-evidente aanmeldingen bij Spirit. Hiermee willen we
Wij vinden het belangrijk dat kinderen die niet thuis kunnen wonen,
ingewikkelde gedragsproblematiek die zeer intensieve begeleiding
kinderen zo snel mogelijk de juiste plek bieden en daarbij de
zoveel mogelijk in een pleeggezin worden opgevangen. Wij bieden
nodig hebben.
benodigde ondersteuning organiseren om de plaatsing succesvol
intensieve ondersteuning aan pleeggezinnen die kinderen met zware
De begeleiders zijn steeds een aantal dagen achter elkaar op de
te laten zijn en overplaatsingen zo veel mogelijk te voorkomen.
problematiek en gedragsproblemen opvangen, waardoor meer
groep. Dit zorgt voor continuïteit, rust, aandacht en betrokken-
Door deze samenwerking tussen Spirit en de Bascule kunnen
kinderen in een pleeggezin kunnen wonen. Ook hebben we, sinds
heid. Het gewone leven in deze groepen staat voorop.
expertises op het terrein van diagnostiek en traumabehandeling, psychiatrische gezinsbehandeling en therapeutische gezinsverpleging
2012, een aantal leefgroepen gesloten en daarvoor in de plaats
snel worden ingezet en wordt de hulp aan (pleeg)gezinnen met
gezinshuizen ingericht. In een gezinshuis wonen één tot vier kinderen of jongeren samen met één of twee opvoedouders die in dienst zijn
ALLEEN MAAR ‘WINST’
van Spirit. Centraal staat het herstel van het gewone leven en het
Het team van een kleinschalige groep merkte vanaf
bieden van nieuwe kansen.
de eerste dag al het verschil. De lange diensten zijn
Opvang in een pleeggezin of gezinshuis leidt ertoe dat jongeren
best zwaar (vooral in de weekenden), maar verder is
minder vaak van woonplek wisselen, meer individuele aandacht
er ‘alleen maar winst’. De teamleden zien veel meer
krijgen en met minder opvoeders te maken hebben dan wanneer zij
van de jongeren, van wat zij meemaken en hoe zij
Al vanaf 2011 is er binnen Spirit in samenwerking met de Universiteit
worden opgevangen in een leefgroep.
zich voelen en kunnen daar ook beter en sneller op
van Amsterdam en Hogeschool Leiden, uitgebreid onderzoek gedaan
inspelen.
naar het leefklimaat binnen de Koppeling, Amsterbaken en de
complexe problemen verbeterd.
2.3 Een positief en open leefklimaat
leefgroepen van Spirit. In 2014 is weer een onderzoek naar het
“Ik heb van alles in huis voor alle leeftijden, want
10
leefklimaat afgerond. Uit dit onderzoek blijkt dat jongeren minder
je weet nooit hoe oud de kinderen zijn die komen.”
Servicepunt Pleegzorg en Verblijf en de Bascule
agressief gedrag vertonen als zij het leefklimaat positiever ervaren.
Annemiek, crisis-pleegmoeder.
Op 1 september startte Spirit het nieuwe Servicepunt Pleegzorg en
Een positief leefklimaat verhoogt de motivatie van jongeren om hulp
Verblijf, waarmee we één loket hebben voor verwijzers, ouders,
te accepteren en hun problemen goed aan te pakken. Ook gelooft de
pleegouders, opvoedouders en andere professionals. Het Servicepunt
jongere vaker dat hij zelf verantwoordelijk is voor succes (of falen) en
Kleinschalige groepen
zorgt voor een goede afweging voor de keuze van een hulpvorm en
schrijft hij het resultaat (of juist gebrek aan resultaat) toe aan zijn
Voor sommige jongeren met (zeer) ingewikkelde gedragsproblemen is
aanvullende ondersteuning. Het Servicepunt werkt samen met het
eigen gedrag, karakter en goede en slechte eigenschappen. Hij krijgt
het wonen in een gezin echter net een stap te ver. Recent startte Spirit
Centrum voor Trauma en Gezin van de Bascule. Deze samenwerking
zo meer controle over zijn gedrag en leven. In een repressief leefkli-
voor deze jongeren twee kleinschalige groepen. Hier wonen vier
richt zich met name op de orthopedagogische en psychiatrische
maat worden jongeren niet gestimuleerd om de situatie te verbeteren.
jongeren, begeleidt door vier vaste pedagogisch medewerkers die
behandeling in pleegzorg, gezinshuizen en residentiële zorg.
Behandeling kan dus pas effectief zijn op het moment dat er een open
11
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
leefklimaat is gecreëerd op de groep. In de groepen werken wij op
het team extra let op de aandacht voor dit onderwerp.
gaan we in 2015 onze kennis en expertise inzetten op scholen en bij
Om de kwaliteit en effectiviteit van de behandeling in de Koppeling
basis van de uitgangspunten van een positief en open leefklimaat.
Het kader Werving en Selectie is aangepast. Sollicitanten worden
andere organisaties voor jeugd- en opvoedhulp in andere regio’s in
verder te verbeteren, integreren we de reeds ontwikkelde methodiek
Wij volgen wat jongeren vinden van het leefklimaat op de groepen
tijdens sollicitatiegesprekken nadrukkelijk bevraagd op eigen
Nederland. Daarnaast gaan we de kennis en expertise van Qpido nog
van ‘Doen wat Werkt’ in ons handelen. Het doel van ‘Doen wat
en blijven gericht op het verbeteren van de kwaliteit hiervan.
opvoedervaringen in relatie tot risico op (seksueel) grensoverschrijdend
meer integreren in het andere aanbod van Spirit, zodat onze
Werkt’ is dat de jongere zowel thuis als op school weer goed kan
gedrag. Daarnaast wordt er via referenties actief bevraagd op
hulpverleners vol zelfvertrouwen het gesprek met onze cliënten aan
functioneren. Daarom moet niet alleen de jongere, maar ook de
mogelijke risico’s.
durven gaan en zij waar nodig de juiste (gecombineerde) hulp kunnen
omgeving mee veranderen (gezin, school, anderen). Het grootste
“Door ze een regelmatig leven te bieden en een
Verder is er een checklist voor medewerkers waarmee aandacht
krijgen.
gedeelte van de behandeling van ‘Doen wat Werkt’ vindt dan ook
vertrouwensband op te bouwen ‘ontdooit’ langzaam
besteed wordt aan het thema seksualiteit. Deze gebruiken medewerk-
hun verstarde overlevingsbrein.” Peer van der Helm,
ers tijdens gesprekken over elkaars functioneren.
t onderzoeker.
2.5 Qpido 2.4 Seks en misbruik
Binnen de Koppeling krijgen de jongeren een geïntegreerd dagpro-
sommige scholen durven leerlingen niet meer te
gramma dat wordt verzorgd door de verschillende betrokken
douchen om dat ze bang zijn in hun blootje te
organisaties en waarin onderwijs, opvoeding, therapie, behandeling
worden gefotografeerd.” Petra Hoeve van Qpido
en vrijetijdsbesteding op elkaar zijn afgestemd. In 2015 wordt dit verder ontwikkeld.
Veilig en gezond opgroeien op het gebied van liefde, relaties, grenzen, dwang en seks. Dit is de missie van Qpido, het seksespecifiek
12
thuis plaats.
“Op alle middelbare scholen speelt sexting. Op
2.6 Transformatie de Koppeling
De leefgroepen van de Koppeling worden in 2015 gehuisvest in het nieuwe gedeelte van het gebouw, dat in 2012 tot stand is gekomen.
Hulpverleners van Spirit hebben de taak om cliënten te ondersteunen
expertisecentrum van Spirit. Qpido wil kinderen sterker maken zodat
bij hun seksuele ontwikkeling en om seksueel grensoverschrijdend
zij op seksueel gebied geen dingen hoeven mee te maken die zij
Binnen de Koppeling is in 2014 een enorme kwaliteitsslag gemaakt en
de uitgangspunten van een positief leef- en leerklimaat en bij het
gedrag en seksueel misbruik binnen (pleeg)gezinnen, gezinshuizen en
eigenlijk niet willen of waar zij niet aan toe zijn. Ook wil Qpido
er wordt nog steeds volop vernieuwd. We bieden trajectzorg vanuit
normaliseren van de behandeling dan het oudere deel van het
groepen te voorkomen. De Commissie Samson heeft aangetoond dat
kinderen sterker maken zodat zij geen dader of slachtoffer worden
één trajectplan waarin onderwijs, behandeling en psychiatrische zorg
gebouw (van oorsprong een gevangenis).
de jeugdzorg het vaak niet goed genoeg doet. Uit de praktijk wisten
van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hiermee hoopt Qpido een
zijn geïntegreerd. Er is veel aandacht voor een positief leef- en
we dat veel hulpverleners het moeilijk vinden om hierover in gesprek
bijdrage te leveren aan het voorkomen van seksuele dwang en
leerklimaat en het verkorten van de verblijfsduur. Wij zijn er tevreden
te gaan met cliënten, om eventueel misbruik te signaleren en om
uitbuiting, seksueel geweld en loverboyproblematiek.
over dat we in 2014 meer differentiatie hebben aangebracht en meer
goed te handelen. Daarom heeft Spirit 2014 uitgeroepen tot
In 2014 heeft Qpido veel aandacht besteed aan het thema
hulp op maat bieden, zodat we goed aansluiten bij de jongeren met
themajaar Seks en Misbruik en extra veel aandacht gegeven aan
‘sexting’ en ‘grooming’ . Sexting is het verspreiden of delen van
hun verschillende problematiek. Er is een groep waar jongeren kort
dit onderwerp.
seksueel getinte foto’s via social media. Grooming is een werkwijze
geplaatst worden om daarna terug te gaan naar huis of een pleegge-
We hebben de plannen naar aanleiding van bevindingen van de
van (vaak) mannen om vertrouwen te winnen van kinderen zodat zij
zin met intensieve ambulante hulp vanuit de Koppeling. Verder is er
Commissie verwezenlijkt. Alle hulpverleners zijn bijgeschoold in kennis
hen uiteindelijk seksueel kunnen misbruiken. Zo heeft Qpido in
een groep alleen voor meisjes en een groep voor licht verstandelijk
over seksuele ontwikkeling en hoe je daarover met cliënten kan praten
november, in het kader van de landelijke ‘Week van de kinderen
beperkte jongeren. Er zijn plannen voor het ontwikkelen van
en in het herkennen en voorkomen van seksueel misbruik. Ook
veilig’, samen met de politie Amsterdam-Amstelland een voorlichtings-
JeugdzorgPlus gezinshuizen en –pleeggezinnen. In 2015 gaan we
pleegouders en gezinshuisouders krijgen een training aangeboden.
bijeenkomst over ‘sexting en grooming’ georganiseerd. Omdat er ook
daarmee verder.
Elk team heeft een aandachtsfunctionaris ‘seksualiteit’, die binnen
buiten de regio Amsterdam veel vraag is naar het aanbod van Qpido
Dit deel van het gebouw biedt een omgeving die veel beter aansluit bij
Spirit heeft ruim 1.500 pleeggezinnen
13
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
2.7 Aanpak criminaliteit
snellere, betere, effectievere en integrale jeugdhulp in de eigen
TOP 1000
omgeving van de jongere. In deze aanpak wordt de gezamenlijke
Sluiting Amsterbaken
De gemeente Amsterdam heeft de Top 600 uitge-
trajectaanpak per jongere in stand gehouden, waarin alle schakels zijn
In mei 2014 heeft Staatssecretaris Teeven besloten Amsterbaken per 1
breid met 400 jongeren die een groot risico vormen
afgestemd zodat continuïteit en stabiliteit van zorg geboden kan
januari 2016 te sluiten. De sluiting heeft grote gevolgen, in de eerste
om bij de Top 600 te gaan horen. Extra aandacht voor
worden. Spirit wil in deze aanpak haar leidende rol blijven behouden.
plaats voor gedetineerde jongens met vaak zeer ernstige gedragspro-
deze jongeren heeft tot doel om nieuwe instroom in
We denken aan verschillende bouwstenen, zoals:
blemen, en in de tweede plaats voor Amsterdam en de regio. Sluiting
de Top 600 tegen te gaan. De gemeente start
van Amsterbaken betekent dat er een belangrijke schakel uit de keten
hiervoor het Actiecentrum Jeugd. De werkzame
Units voor jongeren die in plaats van nachtdetentie met een
verdwijnt in de zorg aan gedetineerde jongens. Er kan niet langer
factor van de Top 600 (combinatie van zorg en straf,
‘maatregel huisarrest’ wel in Amsterdam kunnen verblijven in
gebruik worden gemaakt van de deskundigheid die jarenlang is
persoonsgerichte benadering) wordt ook voor deze
plaats van een justitiële jeugdinrichting elders in Nederland.
opgebouwd met deze jongeren.
doelgroep ontwikkeld. De nadruk ligt op zorg,
Een ‘van acht tot acht’-voorzieningen waar onderwijs, werk,
Op 1 januari 2016 sluit Amsterbaken officieel zijn deuren. In de
waarbij ook expliciet aandacht is voor onderwijs en
behandeling en therapie samenkomen.
praktijk betekent dit dat vanaf 1 juli 2015 er geen nieuwe instroom
werk.
Een voorziening van waaruit jongeren van 17 tot 23 jaar met
van jongeren meer plaatsvindt. De jongeren die in augustus nog
een Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen (PIJ) intensief
aanwezig zijn, worden overgeplaatst naar een andere justitiële
14
begeleid worden bij terugkeer (startend in de intramurale
jeugdinrichting (JJI) zodat ze daar met het nieuwe schooljaar kunnen
Vernieuwde aanpak
starten. De laatste jongens vertrekken voor de herfstvakantie. Er zijn
Spirit heeft onderzocht wat de consequenties zijn van de sluiting van
onderhandelingen gevoerd met Dienst Justitiële Jeugdinrichtingen
Amsterbaken. Amsterdam is een voorloper op het gebied van de
Forensische pleegzorg
(DJI) over de afhandeling en kosten van de sluiting. Met de vakbonden
trajectzorg door de intensieve samenwerking tussen forensische
Voor delinquente jongens van 12 tot 15 jaar voor wie verblijf in een
is overleg gestart over een Sociaal Plan voor de medewerkers.
jeugdzorg, jeugdbescherming en vrijwillige hulpverlening; waarschijn-
justitiële jeugdinrichting een minder geschikte straf is, zijn we in 2014
lijk de belangrijkste werkzame factor in de Top 600-aanpak.
forensische pleegzorg gestart. Uit onderzoek blijkt dat deze jongens
IN EEN PLEEGGEZIN
De trajectzorg lijkt het afglijden van jongeren richting criminaliteit te
het meest vatbaar zijn voor negatieve gedragsbeïnvloeding, met name
Mo (14) wordt verdacht van straatroof. Hij heeft te
fase).
voorkomen. De trajectzorg bevordert een succesvolle rehabilitatie en
in een groep met andere delinquente jongens.
veel eigen verantwoordelijkheid. Hij zorgt voor zijn
“‘De aanpak van Amsterdamse criminele jongeren,
participatie in de Amsterdamse samenleving van jongeren na hun
De jongen wordt uit zijn bekende omgeving gehaald en verblijft
zieke vader en ziet moeder niet meer. Hij is lid van
onder wie die in de Top 600, komt direct onder druk
detentie.
maximaal drie maanden bij een pleeggezin. Onder strikte regels en
een straatbende en gaat amper naar school. Ben (13)
te staan als jeugdgevangenis Amsterbaken sluit.”
Door de sluiting van Amsterbaken is het niet mogelijk om jongens
voorwaarden bieden zij deze jongen een weg uit de criminaliteit.
woont vanaf zijn achtste niet meer thuis. Zijn moeder
Eberhard van de Laan, burgemeester Amsterdam.
gecontroleerd en gefaseerd te laten resocialiseren en de schoolgang
Spirit, de ouders, school en positieve contacten in hun netwerk,
kan niet voor hem zorgen. Vader heeft hij nooit
van jongeren tijdens detentie door te laten gaan. Er komt grote druk
werken samen aan de toekomst van de jongen.
gekend. Ben heeft ‘verkeerde vrienden’ en raakt snel
te staan op het goed laten aansluiten van school en werk na en tijdens
Een pleeggezin wordt getraind voor deze speciale vorm van pleeg-
agressief. Hij wordt verdacht van woninginbraak en
opsluiting.
zorg. Eén pleegouder treedt tijdelijk in dienst van Spirit. Spirit heeft
afpersing. Ben en Mo moeten naar een justitiële
Spirit heeft met de gemeente Amsterdam en ketenpartners een
momenteel vijf forensische pleeggezinnen. In elk gezin kan één
jeugdinrichting.
vernieuwde aanpak ontwikkeld, die aansluit bij de transformatie:
minderjarige verdachte worden opgevangen.
15
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Intensieve Forensische Aanpak (iFA) voor criminele jongeren IFA biedt een zeer intensieve ambulante persoonsgerichte aanpak voor
De monitor en een uitgebreide doelgroepanalyse hebben ook een
criminele jongeren van 16 tot en met 23 jaar met een midden tot zeer
aantal aanbevelingen opgeleverd. Hiermee gaan we in 2015 de aan-
hoog risico op recidive. De aanpak is ook geschikt voor jongeren met
pak verder verfijnen en differentiëren.
een verstandelijke beperking en voor Top 600 jongeren. Verschillende partners werken organisatieoverstijgend samen: Spirit,
Resocialisatie en Begeleiding (R&B)
de Bascule, Reclassering Nederland, Leger des Heils, de WSG, JBRA
R&B is een intensieve en langdurige interventie voor jongens van 12
en het Veiligheidshuis. Via een gezamenlijke intake worden op de
tot en met 18 jaar in een semi-residentiële setting. Veel van deze
persoon afgestemde zorg- en strafarrangementen vastgesteld en
jongeren hebben naast politiecontacten, problemen op diverse
gezamenlijk uitgevoerd. Drang, dwang, dagelijkse begeleiding en
leefgebieden. R&B richt zich op het voorkomen van recidive, het
therapie worden met elkaar op maat en in één plan rondom de
ondersteunen bij resocialiseren en het vinden van een positieve plek in
jongere gearrangeerd.
de maatschappij. Daarnaast staat het aanleren van sociale, cognitieve
IFA is in 2012 gestart en ontwikkeld met behulp van een monitor-
en probleemoplossende vaardigheden centraal. Bij uitstroom is de
onderzoek. Onlang is dit onderzoek afgerond. Hieruit blijkt dat we op
jongere aan het werk, volgt een opleiding of een combinatie van die
de goede weg zijn:
twee. In 2014 is er een gezamenlijk casuïstiekoverleg gestart met een aantal
iFA is goed gepositioneerd in de stad; de instroom en door-
partners van R&B: de Amsterdamse Plus, de Bascule, Lijn 5 en Bureau
stroom is zeer stabiel. En iFA biedt een onderscheidend en
Leerplicht. Vanuit dit overleg zijn diverse initiatieven ontstaan voor
noodzakelijk aanbod voor een specifieke doelgroep.
verdere samenwerking. Eén daarvan is Back on Track, een intensief
iFA heeft een onderbouwde aanpak. De aanpak is planmatig
programma van tien weken dat bestaat uit een gedifferentieerd aan-
op basis van een gedegen analyse van de problematiek en
bod van onderwijs op maat, trainingen op vaardigheden, educatieve
delictgeschiedenis. De uitvoering kenmerkt zich door een
excursies en mentorschap. Ook zijn er consulten op het gebied van
combinatie van straf en zorg en een brede forensische kennis
psychiatrische en LVB-problematiek mogelijk. Inmiddels is de derde
en inzet van LVB-expertise.
pilot gestart. In 2015 gaan we dit verder ontwikkelen.
iFA is een samenwerkingsmodel dat uitgaat van coproductie in een netwerk dat een alternatief biedt voor ketensamenwerking. De samenwerkingspartners ervaren de meerwaarde van iFA. iFA werkt kosteneffectief. Bij aanmelding wordt zorgvuldig bekeken of een arrangement kans van slagen heeft. Alleen als dat het geval is, wordt iFA ingezet.
16
17
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
2.8 Professioneel en met plezier In deze tijden van transitie staat één ding als een paal boven water.
invulling in dialoog met medewerkers in de vorm van workshops en
We zullen en willen altijd afgerekend worden op onze kwaliteit.
bijeenkomsten
De kwaliteit wordt geleverd door de hulpverleners. We zijn er van
Het nadrukkelijk investeren in dit thema zal ertoe leiden dat de eigen
overtuigd dat medewerkers die hun werk professioneel kunnen doen,
kracht van de hulpverlener toeneemt, ook waar deze al groot is.
daar ook veel plezier aan beleven. Andersom geldt dat ook: als je met
En dat medewerkers ervaren en merken dat het nemen van initiatief
plezier naar je werk gaat, komt dat doorgaans de professionaliteit ten
en verantwoordelijkheid voor het werk loont. Wij willen bewuster
goede. Ook helpen professionaliteit en plezier om verzuim tegen te
laten zien dat Spirit functioneert als een netwerkorganisatie waarin
gaan. Het verzuim bij Spirit vinden we te hoog. Met name het
invloed niet afhankelijk is van positie. Professionals krijgen hun eigen
langdurig psychisch verzuim. Naast de reguliere inzet op verzuim-
ruimte. In het themajaar worden zij maximaal uitgenodigd om hun
beheersing willen we ons richten op werkzame factoren in de
ruimte ook echt te pakken. De verwachting is dat deze attitude en
preventieve sfeer, waarin oprechte aandacht de belangrijkste is.
vaardigheden een positief effect hebben op verzuim, teamsaamhorig-
Daarom investeren we extra in persoonlijke groei en ontwikkeling
heid, bevlogenheid en het ervaren van eigen verantwoordelijkheid.
door open en nieuwsgierig te reflecteren op eigen handelen en daarbij
Dit heeft een positief effect op de kwaliteit van onze hulpverlening.
ook morele dilemma’s te bespreken. Spirit heeft 2015 uitgeroepen tot het themajaar Professioneel en met Plezier (PeP). Het thema krijgt
19
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
3
Kernprestaties
3.1 Cliënten en capaciteit
Spirit heeft ruim 1000 medewerkers Capaciteit per zorgvorm
In 2014 hebben circa 6.500 kinderen en jongeren gebruik gemaakt van de hulp van Spirit. Een deel van deze kinderen en jongeren heeft de hulp in 2014 afgerond en voor een ander deel ging de hulp in 2015 verder. Driekwart van deze kinderen en jongeren kreeg een vorm van ambulante hulp. Ongeveer een kwart kreeg een vorm van pleegzorg. Het aantal kinderen dat werd opgevangen in een gezinshuis of één van de groepen, bedraagt 8% en ongeveer 2% kreeg hulp van de Koppeling. Tot slot is 5% geplaatst in Amsterbaken .
ambulant dagbehandeling pleegzorg residentieel
met 7% in vergelijking tot eind 2013. Deze reductie is voornamelijk het gevolg van een vermindering van de capaciteit van de ambulante
937
709
80
20
1.460
1.460
261
261
Lokaal gefinancierde hulp ambulante hulp
241
240
hulp aan dak- en thuisloze jongeren
140
140
65
48
0
96
80
64
3.264
3.038
De Koppeling trajecten
De capaciteit (het aantal beschikbare plekken) is eind 2014 verminderd
eind 2014
Provinciale jeugdzorg
gesloten behandeling
1
eind 2013
Amsterbaken forensische behandeling TOTAAL
bijvoorbeeld kinderen voor wie vanwege een crisissituatie eerst crisispleegzorg is gestart en vervolgens binnen het programma hulpverleningsvariant onderzocht wordt of terugkeer naar de eigen ouders mogelijk is.
3.3 Personeel
2013. Spirit heeft in 2013 al een grote bezuiniging op het personeel gerealiseerd. werkers (hulpverleners en jeugdhulpspecialisten). Dit percentage is iets
3.2 Pleeggezinnen
Amsterdam en de jeugdteams in Zaanstad.
en enkele managers in de ondersteuning) is 1,6% van de formatie. In 2014 heeft Spirit 117 nieuwe bestandspleeggezinnen gekregen.
Deze grafiek laat de procentuele verdeling van de formatie over een
verminderd (van 80 naar 20 plaatsen). Dit komt met name doordat
Eind 2014 bedraagt het totaal aantal pleeggezinnen waarmee Spirit
aantal functiegroepen zien.
deze capaciteit is omgezet in capaciteit voor ambulante hulp.
werkt 1.531. Dit zijn zowel gezinnen die een kind uit de eigen familie
In september 2014 zijn er ruim zestig stagiaires bij Spirit gestart,
De residentiële capaciteit is gelijk gebleven (261 plekken), maar er is
of het eigen netwerk opvangen (netwerkpleeggezin) als gezinnen die
waarvan het overgrote deel in het uitvoerend werk.
wel omgebouwd van leefgroepen naar vormen van kleinschalig
een voor hen onbekend kind opvangen (bestandspleeggezin).
Ook doen enkele jongeren, die in begeleiding zijn bij Spirit,
verblijfsvormen: gezinshuizen, Driehuizen en kleinschalige groepen.
Het totaal aantal pleeggezinnen is de afgelopen jaren voortdurend
werkervaring binnen onze organisatie op.
gegroeid.
77
hoger dan het jaar daarvoor. Het management (bestuur, directeuren
Ook de capaciteit voor dagbehandeling/daghulp is in 2014 aanzienlijk
ontvingen (gelijktijdig of na elkaar), bijvoorbeeld ambulante hulp in combinatie met plaatsing op een groep, is het totaal van de percentages meer dan 100%.
1
oproepkrachten. De formatie is gekrompen met 2% ten opzichte van
de ambulante hulp in 2014 al werd uitgevoerd door gemeentelijke
1 Omdat sommige kinderen en jongeren twee soorten hulp
2 3
In december 2014 had Spirit 869 formatieplaatsen, exclusief
Ruim driekwart (77%) van de formatie betreft uitvoerende mede-
Spirit heeft hulp geboden aan circa 6.500 kinderen en jongeren
17
opeenvolgend een pleegzorgprogramma gestart. Het betreft
provinciale jeugdzorg met bijna 25%. Dit komt doordat een deel van wijkteams, zoals de Samen Doen-teams en Ouder- en Kindteams in
20
Formatieverdeling weekendpleeggezin verblijven. Voor andere kinderen is in 2014
Hulpverleners, jeugdhulpspecialisten Ondersteuning Management Beveiliging Coaches
In 2014 zijn 1.005 pleegzorgprogramma’s gestart voor 673 kinderen. Sommige kinderen hebben gelijktijdig twee pleeggezinnen. Dit betreft kinderen die 7x24 uur in een pleeggezin wonen en ter ontlasting van dit pleeggezin tevens één of meerdere weekends per maand bij een
21
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014 87% van de pleegouders zou anderen aanraden pleegouder te worden
3.4 Omzet
Clënttevredenheid In 2014 beschikte Spirit over een budget van ruim 86 miljoen euro. Het budget was afkomstig van de volgende financiers:
10 9 8
Financier
Budget 2013
Budget 2014
Stadsregio Amsterdam
46,7
(52%)
47,1
(55%)
7
Ministerie van V&J
13,8
(15%)
14,4
(17%)
6
Ministerie van VWS
12,6
(14%)
12,2
(14%)
5
Gemeenten
12,1
(14%)
10,6
(12%)
4
4,4
(5%)
1,2
(1%)
3
89,6
(100%)
85,5
(100%)
Overige financiers
8,1
7,9
2009
2010
7,6
8,1
7,9
7,9
2012
2013
2014
2
TOTAAL Bedragen zijn in miljoenen.
1
2011
3.5 Tevredenheid Wij meten de algemene tevredenheid van jongeren en ouders over de
“Ik geloof weer dat grote mensen ook lief kunnen
91 procent van de pleegouders voelt zich serieus genomen
hulp van Spirit via een rapportcijfer. Het gemiddelde rapportcijfer van
zijn. Ik luister daarom beter en ben minder boos en
door de pleegzorgwerker; zij geven hiervoor het rapportcijfer
Spirit schommelt al jaren rond de 8,0. De volgende grafiek (pag 23)
irritant.” Boris (10), woont bij gezinshuisouders.
8,1.
laat de cliënttevredenheid over de periode 2009 tot en met 2014 zien.
83% van de cliënten ervaart een vast contactpersoon bij Spirit
22
Het cijfer is met een 7,9 gelijk gebleven aan het cijfer van 2013.
Wij vinden het belangrijk dat jongeren en ouders ervaren dat zij een
Er zijn ook punten ter verbetering genoemd. Ongeveer een derde van
Jongeren en ouders zijn positief over de bejegening door hulpverlen-
vaste hulpverlener of contactpersoon hebben, en dat zij niet steeds
de pleegouders geeft aan dat er bij plaatsing onvoldoende achter-
ers. Op een schaal van 1 tot 4 geven jongeren en ouders een 3,5.
opnieuw hun verhaal moeten doen. In 2014 ervoer 83% van de
grondinformatie over hun pleegkind voorhanden was. Ook is een deel
Dit is een lichte stijging ten opzichte van eerdere jaren.
jongeren en ouders een vaste contactpersoon.
van de pleegouders ontevreden over het aantal wisselingen van
De kinderen en jongeren die in een Driehuis of gezinshuis wonen,
Aan pleegouders is gevraagd naar hun tevredenheid over pleegzorg.
pleegzorgwerkers en/of de informatieoverdracht bij wisseling van
geven in 2014 een gemiddeld rapportcijfer van een 8,2 voor hun
Enkele uitkomsten:
pleegzorgwerker. Wij gaan hier in 2015 extra aandacht aan geven,
woonplek. Zij vinden hun woonplek prettig, en zij beoordelen de
onder meer met behulp van de Checklist Informatievoorziening.
veiligheid en de kwaliteit van het leefklimaat hoog. Ook over de relatie
Pleegouders geven Spirit een gemiddeld rapportcijfer van 7,4.
met hun opvoedouders zijn de kinderen en jongeren tevreden:
87 procent van de pleegouders zou een ander aanraden om
zij geven de relatie een rapportcijfer van gemiddeld een 8,4.
pleegouder bij Spirit te worden.
23
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
4
Maatschappelijk ondernemen
4.1 Dialoog met stakeholders Spirit heeft structureel overleg met Jeugdbescherming Regio
Deze teams zijn vooruitlopend op de transitie gestart en bestaan
UIT: JEUGDENCO, JUNI 2014, ‘DE JEUGDZORG WORDT STEEDS GROENER’
management en overhead, zodat Spirit zoveel mogelijk van haar
Amsterdam (JBRA), de Bascule en de organisaties voor Jeugd &
uit medewerkers uit verschillende organisaties. Op een aantal vlakken
Maar, hoe cru het misschien ook klinkt, zelfs krimp en
tijd en middelen direct aan gezinnen kan besteden.
Opvoedhulp in de stadsregio. De onderlinge samenwerking wordt
is er sprake van een structurele samenwerking of formeel samen-
bezuinigingen bieden groene kansen. Zo heeft Spirit
Het ‘anders werken’ van Spirit, waarbij medewerkers tijd- en
jaarlijks geëvalueerd. Spirit heeft regelmatig contact met gemeenten,
werkingsverband tussen Spirit en andere organisaties.
recentelijk negen kantoorpanden afgestoten en
plaatsonafhankelijk werken met behulp van technische hulpmiddelen,
ministeries en de VO- en MBO-scholen voor uitwisseling en
Spirit werkt samen met de volgende partners:
vervangen door zes kleinere ‘flexlocaties’. Mede-
maakt dat wij zeer efficiënt om gaan met kantoorruimte.
werkers hebben een laptop gekregen (“die zijn veel
Duurzaamheid is een belangrijk thema binnen Spirit. Bij de nieuw-
bij de organisatie en het beleid van Spirit. Meer hierover komt aan
Rondom hulpverlening: JBRA, organisaties voor jeugd en
zuiniger dan desktop-pc’s”) en mogen werken waar
bouw en verbouw van panden worden duurzame materialen
de orde in paragraaf 5.4.
opvoedhulp, scholen, leerplicht, kinderopvang, vrijwilligers-
ze willen. Ook thuis, of in een koffietentje. [….] “Dat
toegepast en wordt gebruik gemaakt van energiebesparende
Wij betrekken de verschillende stakeholders bij voorkeur in een
organisaties, de GGZ voor jeugdigen én voor volwassenen,
levert een behoorlijke besparing op in energie-
maatregelen. Ook het flexwerken leidt tot een besparing op
vroeg stadium bij ontwikkelingen, zodat er ruimte is om hun adviezen
de zorg voor licht verstandelijk beperkten, woningbouw-
verbruik en papierafval.” [….] Worden bij Spirit de
energieverbruik.
en meningen mee te nemen in de verdere ontwikkeling en
verenigingen, instanties op het gebied van werk en inkomen,
printers bijvoorbeeld vijf minuten niet gebruikt, dan
Spirit biedt werkervaringsplaatsen aan jongeren. Zo is met ingang van
besluitvorming.
organisaties op het gebied van jeugd- en veiligheid en
gaan ze standaard op standby - dat scheelt de helft in
maart 2014, de technische dienst van Spirit door Kenteq erkend als
Begin 2015 hebben wij op directieniveau een evaluatie uitgevoerd bij
bedrijven.
energieverbruik. Op het hoofdkantoor staan tien
leerbedrijf voor jongeren; jongeren kunnen hier hun stageperiode
organisaties met wie wij samenwerken. De evaluatie had betrekking
Rondom gedrag in de buurt: politie, Openbaar Ministerie,
dienstfietsen, waarvan twee elektrische. “Daarmee
voltooien. Een ander voorbeeld is de samenwerking met Coffeemania,
op de samenwerking met Spirit en wensen voor de toekomst. Op
Veiligheidshuis, woningbouwverenigingen en zelforganisaties
ben je in Amsterdam vaak nog sneller dan met de
die werk- en stageplekken biedt aan onder andere scholieren.
basis van de uitkomsten gaan we de samenwerking in 2015 verder
van bewoners.
auto.”
Coffeemania gaat in 2015 lunchfaciliteiten verzorgen binnen Spirit.
uitbouwen. De evaluatie onder samenwerkingspartners herhalen we
Rondom ontwikkeling nieuwe hulpvormen: welzijn, scholen,
Spirit werkt zoveel mogelijk met bedrijven die ook kansen bieden aan
eens in de twee jaar.
JBRA, de Bascule, Altra, woningbouwverenigingen, politie,
jongeren en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
afstemming. Ook pleegouders, jongeren en ouders worden betrokken
Openbaar Ministerie, gemeenten, universiteiten en
4.2 Samenwerkingsrelaties
kennisinstituten. Rondom beleidsvorming: ministeries, Stadsregio Amsterdam, gemeenten, stadsdelen en Jeugdzorg Nederland.
24
4.3 Economische meerwaarde en duurzaamheid
Spirit doet niet aan sponsoring van maatschappelijke doelen. Wij vinden het belangrijk dat de middelen terecht komen bij de doelgroep waarvoor de middelen bedoeld zijn: de kinderen, jongeren
Spirit werkt veel samen met andere organisaties om de kwaliteit,
Spirit is er altijd op gericht om de hulp aan kinderen, jongeren en
en gezinnen die een beroep doen op jeugdzorg. Voor hen is het
effectiviteit en efficiëntie van de hulp te verbeteren. De samen-
gezinnen zo efficiënt en effectief mogelijk uit te voeren. Dit doen we
budget hard nodig en we doen er alles aan om zoveel mogelijk van de
werking met partners uit diverse sectoren maakt het mogelijk dat
onder meer door goed op de kwaliteit te letten, de deskundigheid van
middelen direct aan het ten goede te laten komen. Zeker in deze tijd,
cliënten en hun gezinssysteem hulp krijgen op meerdere fronten,
medewerkers op peil te houden en jongeren, gezinnen en anderen
waarin de vraag naar jeugdzorg onverminderd blijft in combinatie met
gelijktijdig of na elkaar, zodat ook complexe meervoudige problema-
om hen heen zo goed mogelijk te betrekken bij de inhoud van ons
het krimpende budget.
tiek effectief kan worden aangepakt. In 2014 waren al veel ambulante
werk en de ontwikkelingen.
hulpverleners van Spirit werkzaam in gemeentelijke teams.
Ook hebben wij een platte organisatiestructuur met weinig
25
De heer drs. H.J.M. Maas (1955)
5
Oprichter en algemeen directeur EMC leren in bedrijf.
Toezicht, bestuur en medezeggenschap
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Nevenfuncties: Voorzitter van het Annie M.G. Schmidt Huis. Voorzitter van de Participatieraad bij Stichting Philadelphia Zorg. Voorzitter Amsterdam Maker Festival. Mevrouw mr. E.G.M. Huyzer (1961)
5.1 Governancecode
Politiechef eenheid Noord-Holland.
Spirit heeft een raad van bestuur en een directieteam. Sinds de
Leden raad van toezicht 2014
De heer D.G.A. Royaards (1955)
De heer dr. J.J. Boonstra (1957) Voorzitter
Partner T(w)o Connect Executive Se.arch.
Hoogleraar Management van Organisaties, Faculteit maatschappijwetenschappen, Universiteit van Amsterdam. Professor Organization Dynamics, department of Human Resource, Esade Business School, Barcelona, Spain. Onderzoeker en adviseur Jaap Boonstra & Associates, Amsterdam.
Mevrouw drs. S.E. Severiens (1966)
Het directieteam, bestaande uit de bestuurder en de vier directeuren,
Nevenfuncties:
Nevenfuncties:
is gezamenlijk verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van de
Lid Raad van Toezicht International Choreografic Arts Center, Amsterdam. Hoogleraar en kwaliteitsbewaker, PLBQ Den Haag.
Lid van de redactie van het tijdschrift Pedagogische Studiën. Lid raad van toezicht Stichting Rutu voor intercultureel tweetalig onderwijs (tot medio 2014).
vervroegde pensionering van één van de bestuurders per 1 mei 2014, heeft Spirit een eenhoofdige raad van bestuur. De directeuren sturen de onderdelen De Koppeling, Amsterbaken en Jeugdmaatschappelijk Werk/Gespecialiseerde Hulp (JMW/GH) aan, samen met een directielid. Daarnaast heeft Spirit een financieel directeur. De ondersteuning is centraal georganiseerd in de teams: Personeel en Organisatie, Financiën, Facilitair Bedrijf, Kwaliteit en Communicatie.
organisatie. Hiermee hebben we een platte organisatie; de medewerkers vallen rechtstreeks onder het directieteam. Een keer in de twee weken heeft het directieteam een directieoverleg . De raad van bestuur legt verantwoording af en rapporteert periodiek aan de raad van toezicht over ontwikkelingen en de financiële stand van zaken. Het directieteam en de raad van toezicht werken op basis van het Reglement Directieteam (2014) respectievelijk Reglement Raad van Toezicht (2003) van Spirit. Deze reglementen zijn gebaseerd op de richtlijnen van de Zorgbrede Governance Code en de eisen vanuit de WTZi.
5.2 Raad van toezicht Leden van de raad van toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar en zijn één keer hernoembaar voor een tweede periode van vier jaar. De bezoldiging van de voorzitter is € 6.000 en van de overige toezichthouders € 4.000 op jaarbasis.
Bijzonder hoogleraar Onderwijskunde Universiteit van Amsterdam voor het APS in Utrecht Bijzonder hoogleraar Onderwijskunde Erasmus Universiteit Rotterdam.
medewerkers van Spirit. In 2014 zijn presentaties gehouden over de volgende inhoudelijke onderwerpen: Spirit Actief, Spirit Koppelt en cultuurbemiddeling. Spirit Actief, Spirit Werkt en Spirit Sportzorg. Toekomst Amsterbaken. Transformatie de Koppeling. Pleegzorg en forensische pleegzorg.
De heer drs. J. Heiner (1936) Klinisch psycholoog, gepensioneerd. Mevrouw mr. S. Tammes (1959) Officier van justitie bij het arrondissementsparket Amsterdam. De heer drs. H.J.M. Maas (1955)
De raad van toezicht heeft in 2014 vijf reguliere vergaderingen gehad, waarbij ook de raad van bestuur aanwezig was. Voorafgaand aan elke vergadering zijn de toezichthouders schriftelijk geïnformeerd over de ontwikkelingen binnen Spirit. In december was er een strategiedag van de raad van toezicht met de raad van bestuur en directeuren over de toekomst van Spirit. De auditcommissie, bestaande uit twee toezichthouders, is twee keer
Oprichter en algemeen directeur EMC leren in bedrijf.
bijeen gekomen om de financiële stukken te bespreken. Een
Nevenfuncties:
vertegenwoordiging van de raad van toezicht heeft twee keer een
Voorzitter van het Annie M.G. Schmidt Huis. Voorzitter van de Participatieraad bij Stichting Philadelphia Zorg. Voorzitter Amsterdam Maker Festival. Mevrouw mr. E.G.M. Huyzer (1961) Politiechef eenheid Noord-Holland.
vergadering van de ondernemingsraad bijgewoond, waarin de algemene gang van zaken besproken is. Tijdens de vergaderingen van de raad van toezicht zijn de ontwikkelingen besproken en bracht de auditcommissie verslag uit van haar bevindingen. In iedere vergadering werd een inhoudelijk actueel onderwerp uitgebreider toegelicht door de raad van bestuur en
De heer D.G.A. Royaards (1955)
26
Partner T(w)o Connect Executive Se.arch. Mevrouw drs. S.E. Severiens (1966)
27
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
5.3 Raad van bestuur
5.4 Medezeggenschap
De raad van bestuur is eindverantwoordelijk voor het totale beleid van
Jongeren en ouders
Een klankbordgroep is een bijeenkomst met een aan-
Beleids- en P&C-cyclus: Jaarrekening 2013; Accountants-
Spirit en heeft, samen met het directieteam, de dagelijkse leiding.
Spirit gaat uit van wat kinderen, jongeren en gezinnen belangrijk
tal jongeren of ouders die in gesprek gaan met één
rapport 2013; Managementletter 2013; Financiële rapportages;
De raad van bestuur legt verantwoording af aan de raad van toezicht.
vinden en willen. Daarom verzamelen we informatie van en over hen,
of twee medewerkers rondom een bepaald thema.
Begroting 2015; Maatschappelijk verslag 2013; Kaderbrief
De honorering van de bestuurders is vermeld in de jaarrekening 2014.
als input om het beleid en de praktijk te verbeteren. Informatie van en
In het voorjaar is er een klankbordgroep georgani-
2015 Moed en bezieling; Stand van zaken inkoop bij de
De raad van bestuur bestond tot 1 mei 2014 uit twee personen. Vanaf
over cliënten halen we uit diverse bronnen: resultaten van cliënten-
seerd met jongeren van intensieve Forensische
Koppeling; Gespecialiseerde Hulp en Jeugdmaatschappelijk
1 mei 2014 heeft Spirit een eenhoofdige raad van bestuur.
participatie, klachten, onderzoek naar leefklimaat, het jaarverslag
Aanpak (iFA) met als thema: “Wat kunnen wij (nog)
vertrouwenspersoon Advies en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ),
beter doen om jou te helpen aan een baan en
effectiviteitmetingen en resultaten van cliënttevredenheid en overige
diploma?”
kwaliteitsindicatoren.
De jongeren gaven onder meer aan hulp te willen bij
De raad van toezicht heeft in 2014 de volgende onderwerpen
KLANKBORDGROEP
besproken:
werk. Raad van bestuur en raad van toezicht: Reglement directieteam; Verlengingen termijnen zittende leden; Kandidaten
Leden raad van bestuur 2014 De heer M. Bent, voorzitter raad van bestuur tot 1 mei 2014
Elk jaar wordt de informatie gebundeld en geanalyseerd en for-
het opstellen van een (onweerstaanbaar) CV en
Evaluatie raad van toezicht; Voorbereiding beoordeling raad
Nevenfuncties:
muleren we verbeterpunten. Op basis hiervan is in 2014 onder meer
bij het voorbereiden van een sollicitatiegesprek.
van bestuur.
Voorzitter Jeugd- en Opvoedhulp brancheorganisatie Jeugdzorg Nederland. Lid raad van toezicht de Hartekamp Groep.
gewerkt aan het versterken van de positie van cliënten door hen zo
Ook wilden de jongeren in contact gebracht worden
veel mogelijk te betrekken bij plannen en ontwikkelingen. Zij waren
met ‘passende’ werkgevers. Deze en andere tips en
onder meer betrokken bij de evaluatie van de klachtenprocedure.
wensen van de jongeren nemen we op in de werk-
Mevrouw Ir. M.A. Verhoef, bestuurder
Ook is de informatievoorziening aan kinderen, ouders en jongeren
wijze van iFA.
raad van toezicht voor opvolging vertrekkende leden;
Overige onderwerpen: Ontwikkelingen decentralisatie jeugdzorg en transitie; Strategische ontwikkelingen jeugdzorg en transitie; Ontwikkelingen binnen Spirit; Ontwikkelingen buiten Spirit; Evaluatie Ouder- en Kindteams en Samen Doenteams; Notitie voorkomen seksueel misbruik; Volmacht om te besluiten over goedkeuring aan- en verkoop van onroerend goed. De raad van toezicht heeft in 2014 goedkeuring verleend aan: Jaarrekening 2013 en maatschappelijk verslag 2013. Begroting 2015.
Nevenfuncties: Lid raad van commissarissen Twynstra Gudde. Lid raad van toezicht ETC Foundation (Stichting voor projecten in derde wereldlanden). Vicevoorzitter raad van toezicht IRIS (scholengroep Zuid Kennemerland). Voorzitter Associatie voor Jeugd. Voorzitter Stuurgroep Joint Venture Ouder- en Kindteams Amsterdam.
verbeterd.
Cliëntenparticipatie
“We gingen stickers plakken met probleemdingen die
Vanwege de aard van ons werk en de diversiteit aan kinderen,
we wilden onderzoeken. Veiligheid, duidelijkheid,
ouders en jongeren, werkt Spirit met verschillende manieren om
begeleiding, hygiëne, dat soort dingen.” Deelnemer
hun participatie vorm te geven, waarbij we aansluiting zoeken bij de
jongereninspectieteam
specifieke doelgroepen van onderdelen van Spirit. Bij het Jeugdmaatschappelijk Werk / Gespecialiseerde Hulp werken we onder meer met jongereninspectieteams en klankbordgroepen. De Koppeling en Amsterbaken hebben elk een jongerenraad. De Koppeling organiseert
Verder hebben vijf leden van de raad van toezicht een werkbezoek
jaarlijks ouderavonden, waarop de verschillende organisaties die in de
afgelegd aan Amsterbaken en heeft één lid daarnaast nog een
Koppeling samenwerken in gesprek gaan met ouders.
Ouder- en Kindteam (wijkteam) in Amsterdam en het Veiligheidshuis bezocht.
28
29
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
voor samenwerking met de Bascule, de totstandkoming van de
De POR heeft in september 2014 op eigen initiatief een pleegouder-
JONGERENINSPECTIETEAM
(begeleide) bezoekregeling, de toegankelijkheid van Spirit als het
avond georganiseerd over het thema hechting. Femmie Juffer,
Een jongereninspectieteam bestaat uit een groepje
contact tussen pleegouders en Spirit niet goed loopt en het
pedagoog en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden, was de
jongeren dat van Spirit een specifieke vorm van
kwaliteitsmanagementsysteem van Spirit. Belangrijke opbrengsten
aanwezige deskundige deze avond. Meer dan 100 pleegouders
hulp ontvangt. De jongeren worden getraind om
in 2014 waren:
hebben deze avond bijgewoond. Zij waardeerden niet alleen de
onderzoek te doen onder andere jongeren in Met input van de POR is een ‘checklist bij start pleegzorg-
onderlinge contact met andere pleegouders. Voor de POR was deze
te halen. Hiermee kunnen wij de kwaliteit van de
plaatsing’ tot stand gekomen. Deze checklist beschrijft de
avond een goede manier om meer bekendheid te geven aan haar
hulp verbeteren. De jongeren kiezen zelf de onderw-
items waar pleegouders bij de start van een plaatsing altijd
werkzaamheden en in contact te ko men met een grotere groep
Leefklimaat
erpen met behulp van de kwaliteitsstandaarden voor
over geïnformeerd moeten worden. De POR is van mening dat
pleegouders.
Het leefklimaat op de groepen van de Gespecialiseerde Hulp, de
de Jeugdzorg (www.q4c.nl). Ze maken zelf vragen,
pleegouders bij de start goede informatie moeten krijgen over
Koppeling en Amsterbaken, wordt onderzocht via vragenlijsten die de
interviewen hun groepsgenoten en trekken con-
hun pleegkind en zijn achtergrond, ongeacht welke pleeg-
jongeren invullen. De uitkomsten worden met jongeren en mede-
clusies. Tot slot presenteren zij de uitkomsten, tips en
zorgwerker zij hebben. De checklist beschrijft tevens welke
JONGERENRAAD
werkers besproken en leiden tot verbeteringen. (Zie ook paragraaf
verbeterpunten aan medewerkers van Spirit. Dit
praktische zaken bij plaatsing geregeld en onderling
De jongerenraad van de Koppeling wordt betrokken
2.3).
wordt door ons gebruikt om de hulp te verbeteren.
afgesproken moeten worden.
bij ontwikkelingen en het beleid en kan ook zelf
In 2014 voerden vijf jongeren van verschillende
Er is veelvuldig overleg gevoerd met de POR over de invulling
voorstellen indienen. In 2014 is naar aanleiding van
Vertrouwenspersonen voor cliënten
leefgroepen van Spirit een inspectie uit. Dit leverde
van een regeling voor vergoeding van bijzondere kosten aan
overleg met de jongerenraad een ‘bonte avond’
Indien gewenst kunnen jongeren en (pleeg)ouders rechtstreeks
tips en verbeterpunten op over onder meer de
pleegoudervoogden. Uiteindelijk is hierover overeenstemming
ingevoerd (aantal keer per jaar) en het offerfeest
contact opnemen met een vertrouwenspersoon van het Advies- en
begeleiding van jongeren en het wonen in een
bereikt met de POR. Voor 1 januari 2014 betekende de
gevierd. Ook zijn onder meer huisregels aangepast,
Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ). Daarnaast bezoeken vertrouwens-
leefgroep.
overgang naar pleegoudervoogdij, dat pleegouders geen
afspraken bijgesteld over het schoolvervangend
beroep meer konden doen op de bijzondere kostenregeling
programma en sportfaciliteiten aangeschaft.
personen de groepen van Spirit. Dit geldt voor alle afdelingen met
van Jeugdbescherming Regio Amsterdam. Dit is in 2014
uitzondering van Amsterbaken, waar een vertrouwenspersoon via
30
gerichte informatie over dit relevante pleegzorgthema, maar ook het
dezelfde situatie, met als doel ervaringen en tips op
het ministerie van Veiligheid en Justitie wordt ingeschakeld. In 2014
Pleegouders
gerepareerd.
hebben de vertrouwenspersonen 94 gesprekken gevoerd met
In 2014 is de pleegouderraad (POR) op dezelfde actieve wijze
De POR heeft meegedacht over de opzet van een tevreden-
jongeren (78), ouders (8) en pleegouders (8). Het merendeel van de
doorgegaan met haar werkzaamheden als in 2013. Iedere keer blijkt
heidsonderzoek voor pleegouders over de pleegzorg van
gesprekken (78) ging over vragen van cliënten. Verder zijn er 49
weer dat de gesprekken met de POR Spirit helpen om scherp te blijven
Spirit. Dit pleegoudertevredenheidsonderzoek is in het laatste
klachten geuit. De vertrouwenspersonen hebben bij 23 van de
kijken naar hoe wij de pleegzorg in al haar facetten hebben georgani-
kwartaal van 2014 onder alle pleegouders van Spirit uitgezet.
klachten daadwerkelijk ondersteuning verleend bij het het indienen
seerd, in beleid hebben vastgelegd en in de praktijk in samenwerking
Zie voor de belangrijkste uitkomsten paragraaf 3.5.
en/of oplossen. De signalen die de vertrouwenspersonen geven,
met pleegouders uitvoeren. Gespreksonderwerpen tijdens de
nemen we mee in de informatieanalyse van en over de cliënten
overlegvergaderingen waren onder andere de transitie van de
en gebruiken we voor het verbeteren van de kwaliteit van onze hulp.
jeugdzorg en de consequenties daarvan voor pleegzorg, de plannen
30
31
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Ondernemingsraad
Instemmingsaanvragen
Adviesaanvragen
Verder besproken door OR
De ondernemingsraad (OR) van Spirit wordt nauw betrokken bij de ontwikkelingen, bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium. Dit
Wijziging termijn periodieke aanvraag VOG.
Eenhoofdige raad van bestuur.
Lid raad van toezicht op voordracht OR.
Antecedentenonderzoek medewerkers Amsterbaken.
Servicepunt Pleegzorg en Verblijf.
Lid namens OR voor klachtencommissie medewerkers.
betekent dat de OR meedenkt en meepraat over de ontwikkeling van (beleids)plannen voordat deze worden omgezet in een instemmingsof adviesaanvraag aan de ondernemingsraad. In dit overzicht is opgenomen welke instemmings- en adviesaanvragen de OR in 2014 heeft behandeld en welke overige onderwerpen zijn besproken door de OR.
Arbeidsvoorwaardenregeling voor verschillende varianten opvoedouders. Tegemoetkoming studiekosten bij verplichte beroepsregistratie.
Transformatie de Koppeling t.a.v. interne dienst en trajectbegeleiding. Tegemoetkoming woon-werkverkeer en vergoeding dienstreizen.
Evaluatie zelfsturing. Joint Venture Ouder- en Kindteams Amsterdam. Visie op verzuim.
Sluiting Amsterbaken per 1 januari 2016. Ombouw groepen gespecialiseerde hulp.
Opvangen personele consequenties inkoop 2015 voor directie JMW/GH.
Geactualiseerde gedragscode 2014. Evaluatie flexpool GH. Kader werving en selectie zelfsturende teams. Nieuwe cao. Kader persoonlijk functioneren en teamevaluatie zelfsturende teams.
Onderzoek Arbeidsinspectie.
Contract bedrijfsarts.
Begroting 2014.
Pilot met extern verzuimmanagement.
Jaarrekening en maatschappelijk jaarverslag 2013.
Aanpassing attentieregeling. Financiële kwartaalrapportages.
32
33
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
6
Beleid en inspanningen
6.1 Kwaliteitsbeleid HKZ-certificaat
Omgaan met klachten
In september 2014 is het kwaliteitsmanagementsysteem van Spirit
presentatie van de jongeren over de successen van de jongerenraad.
vragenlijsten, voortgangsmonitors, onderzoek naar
We proberen ons werk zo goed mogelijk te doen en vinden het
Jeugdmaatschappelijk Werk/Gespecialiseerde Hulp (JMW/GH)
Ook Amsterbaken is in 2014 bezocht om te toetsen of zij voldoet aan
leefklimaat op groepen, de tevredenheid van cliënten en
belangrijk dat jongeren, ouders en pleegouders klachten met ons
getoetst aan de landelijke kwaliteitsnormen voor de jeugdzorg (HKZ).
de kwaliteitsnormen voor Justitiële Jeugdinrichtingen. De conclusie:
analyses van incidenten en klachten. Op basis van de
bespreken. In de bemiddelings- en klachtenregeling staat beschreven
De auditoren hebben verschillende teams en afdelingen bezocht.
een duidelijke groei in het kwaliteitsmanagementsysteem ten
bevindingen formuleren we verbeterpunten.
hoe een klacht ingediend kan worden. De regeling wordt in het
De conclusie is dat Spirit aantoonbaar kwaliteit levert en verbeter-
opzichte van voorgaande jaren. Er is meer samenhang te zien tussen
Wij hebben kwaliteitsindicatoren geformuleerd en bekijken
startgesprek bij cliënten onder de aandacht gebracht.
punten op een goede manier oppakt. De auditoren gaven in het
instrumenten. Het verbeteren van de kwaliteit is meer een gedragen
periodiek hoe deze ervoor staan. Naast de hiervoor genoemde
Dit gebeurt via de algemene folder en via informatie op de website
eindgesprek aan dat twee zaken opvielen:
verantwoordelijkheid en er wordt op verschillende niveaus gezocht
doelrealisatie en tevredenheid gaat het om onder meer het
van Spirit. Cliënten kunnen ook het Advies- en Klachtenbureau
naar verbetering. Ook viel op dat de motivatie en passie van
aantal keren dat kinderen binnen Spirit veranderen van
Jeugdzorg in schakelen, een onafhankelijke instelling die informeert,
De organisatiecultuur is cliëntgericht en gebaseerd op
medewerkers nog niet sterk beïnvloed is door de onzekerheid en
woonplek, toename van sociale steun, inzet van vrijwilligers
adviseert en ondersteunt met klachten over jeugdzorg.
professioneel vertrouwen.
verslagenheid die ontstaan is door de voorgenomen sluiting van
ter ondersteuning van gezinnen en samenwerking met andere
Klachten worden behandeld door de onafhankelijke klachten-
De teams zijn in vergelijking met 2013 (invoering zelfsturing)
Amsterbaken. Hiervoor kregen we grote complimenten. De directie
organisaties.
commissie. Bij ontvangst van een klacht waarbij bemiddeling niet
minder ‘’zoekend”.
neemt in de komende periode beslissingen over de vorm en inhoud
Daarnaast hebben we ingezet op de verdere implementatie
meer mogelijk is, wordt de klacht door de klachtencommissie wel of
van het kwaliteitsbeleid en de te treffen maatregelen, zodat we in de
van het werken met vragenlijsten en het verbeteren van het
niet ontvankelijk verklaard. Bij een ontvankelijke klacht volgt een
Spirit heeft kwaliteitsindicatoren geformuleerd en wij bekijken
afbouwperiode voldoende grip houden op de kwaliteit van zorg
inschatten van de veiligheidsrisico’s.
hoorzitting waarvoor de klager en beklaagde worden uitgenodigd.
regelmatig hoe Spirit ervoor staat op deze indicatoren. Het komende
voor- en veiligheid van alle jongens en medewerkers
Jongeren en (pleeg)ouders hebben ook in 2014 een stem
De hoorzitting verloopt volgens het principe van hoor en wederhoor.
gehad in de hulp. Natuurlijk in hun eigen traject, maar ook via
De klager en beklaagde ontvangen het oordeel van de klachten-
jaar maken we een verdere vertaalslag van de kwaliteitsindicatoren naar het niveau van de teams, zodat de teams zelf beter kunnen
Overige kwaliteitsinstrumenten
klankbordgroepen, de jongerenraden (Amsterbaken en de
commissie, met redenen omkleed. Ook geeft de klachtencommissie
sturen op kwaliteit.
Naast de kwaliteitsactiviteiten die voortkomen uit het HKZ-certificaat,
Koppeling), de Pleegouderraad en via het jongereninspectie-
schriftelijk advies aan de raad van bestuur.
bevordert en bewaakt Spirit de kwaliteit van de zorg met onder meer
team (zie paragraaf 5.4). De resultaten hiervan worden
de volgende instrumenten:
gebruikt bij de verdere ontwikkeling van ons werk.
Behandelcentrum de Koppeling is in 2014 voor de HKZ-certificering overgestapt van Dekra naar het Keurmerkinstituut. Het Keurmerkinstituut
34
Medewerkers hebben de beschikking over ‘evidence based’
voert ook de certificering uit van JMW/GH waardoor deze overstap een
We hebben in juni 2014 de jaarlijkse directiebeoordeling
en ‘practice based’ methodes die zij kunnen inzetten ten
uitbreiding betekent van het HKZ-certificaat van Spirit. De Koppeling sluit
gehouden; daarin is de kwaliteit van zorg beoordeeld en zijn
behoeve van de gezinnen.
hierdoor voortaan aan bij de 3-jarige cyclus in het certificeringstraject
maatregelen voor 2014-2015 vastgesteld. Deze maatregelen
Medewerkers hebben een goede opleiding, beschikken over
van JMW/GH. Het specifieke onderdeel van het certificaat is voor de
zijn nu, in 2015, in uitvoering.
vakmanschap en krijgen nascholing en deskundigheids-
Koppeling verlengd. De auditoren constateerden dat er hard gewerkt
Om zicht te krijgen op resultaten en om verbeteringen door
bevordering. Spirit werkt met geregistreerde jeugdzorg-
wordt aan een positief leef- en werkklimaat en dat dit gewaardeerd
te kunnen voeren, meten wij doorlopend wat we doen.
werkers en jeugdhulpspecialisten (gedragswetenschappers).
wordt door de medewerkers. Zij waren erg gecharmeerd van een
We doen dit onder meer via doelrealisatie, gevalideerde
35
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Leden klachtencommissie 2014 Mevrouw L. Wagenmans (voorzitter)
In 2014 zijn twee klachten ingediend en behandeld door de klachten-
Gepensioneerd manager opleidingen Verzorging bij het ROC Midden-Nederland.
commissie. Beide klachten zijn gedeeltelijk gegrond en gedeeltelijk
De heer H. van Wersch (plaatsvervangend voorzitter)
verlening van pleegzorg en één klacht op de professionaliteit van de
Adviesbureau Huub van Wersch Advies - personeelsmanagement, organisatieontwikkeling en sociale innovatie. Gepensioneerd kinder- en jeugdpsycholoog, geregistreerd GZ-psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Mevrouw R. de Bruin-Beneder Gepensioneerd kinder- en jeugdpsycholoog, geregistreerd. GZ-psycholoog en geregistreerd psychotherapeut.
ongegrond verklaard. Eén gegronde klacht had betrekking op verleende hulp. De raad van bestuur heeft de aanbevelingen van de klachtencommissie naar aanleiding van deze twee klachten overgenomen.
6.2 Personeelsbeleid Deskundigheidsbevordering
De heer. J. Roos
Spirit is sinds juli 2014 een CEDEO-erkend opleidingsinstituut voor
Gepensioneerd mediator.
opleiding en training op maat. Daarmee tellen onze trainingen mee in
De heer J. Spee Gepensioneerd plaatsvervangend directeur Personeel en Organisatie, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
de opleidingsruimte van het BAMw-register. Wij hebben accreditatie aangevraagd voor de meest gegeven trainingen. In totaal zijn er nu 13 trainingen geaccrediteerd, waaronder de training Seksualiteit en Opvoeden. Wij gaan voor meer trainingen accreditatie aanvragen zodat er een breed scala geaccrediteerde trainingen is waaruit
Mevrouw E.J. Poesiat
medewerkers kunnen kiezen.
Ombudsman voor studenten en waarnemend ombudsman voor personeel Vrije Universiteit Amsterdam (inclusief ACTA en Amsterdam University College).
Alle hulpverleners van Spirit hebben in 2014 de meerdaagse training Seksualiteit en Opvoeden gevolgd en alle hulpverleners zijn getraind in omgaan met emotioneel en agressief gedrag. De hulpverleners van de leefgroepen en de maatschappelijk werkers van de gezinsvormen zijn getraind in Life Space Crisis Intervention (LSCI). Verder heeft Spirit diverse trainingen gegeven voor hulpverleners die daar behoefte aan hadden, zoals de training Hechting in Beeld, de training Video Interactie Begeleiding/Video Home Training en de training beoordelingsboog en CHOP (Checklist Oudercontacten in de Pleegzorg) voor pleegzorg.
36
37
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Verzuim Net als het jaar daarvoor is er ook in 2014 weer een succesvolle Train
Er zijn bijeenkomsten georganiseerd ter introductie van de beroeps-
agressie (‘train de trainer’).
Het gemiddelde ziekteverzuimpercentage over 2014 is 6,9%, exclusief
Je Collega-week georganiseerd. In deze week geven collega´s die iets
code, richtlijnen en het tuchtrecht. Ook wordt er gewerkt aan een
In het kader van de veiligheid van informatie is een stagiaire Integrale
zwangerschap. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2013. De
willen delen over een bepaald onderwerp of thema, trainingen aan
geaccrediteerde training op dit gebied. Iedere medewerker moet deze
Veiligheidskunde geworven. Zij doet in 2015 onderzoek naar de stand
volgende grafiek laat zien dat het verzuimpercentage nog niet daalt,
collega’s die hier iets meer over willen weten. Op deze manier is volop
verplicht volgen voor zijn herregistratie.
van zaken van informatiebeveiliging (NEN norm 7510). Dit houdt
maar dat de stijging wel afvlakt.
kennis en ervaring gedeeld. Er zijn veel verschillende workshops en trainingen gegeven, zoals: mindfulness, energiek werken in de (jeugd)
Arbeidsomstandigheden
zorg, pluk je geluk, fluitend naar je werk, sociale mediawijsheid, link
In januari 2014 vond de terugkoppeling plaats van het bezoek (eind
met linked-in, hechting, familieopstelling, sexting & grooming en
2013) van de inspectie SZW (Arbeidsinspectie) aan Spirit. De inspectie
Werkdruk
ontwikkelingen in de transitie.
was met name gericht op de arbeidsrisico’s werkdruk, agressie en
In 2014 is veel aandacht besteed aan de werkdruk en er zijn diverse
geweld en op de beleidsmatige aspecten van de arbeids- en rusttijden.
maatregelen genomen om deze te verminderen. Omdat een deel van
Beroepsregistratie, beroepscode en richtlijnen
De inspectie heeft een eis gesteld ten aanzien van de Arbeidstijdenwet
het verzuim een relatie heeft met de werkdruk en psychosociale
Per 17 november 2014 werkt Spirit alleen nog met geregistreerde
(ATW), en aanwijzingen voor het aanpakken van de werkdruk, het
belasting is besloten om meer energie naar ‘de voorkant van het
jeugdzorgwerkers (HBO) en gedragswetenschappers (WO). Voor het
evalueren van het agressiebeleid en het uitvoeren van een Risico-
verzuim’ te brengen. Gecombineerd met het thema duurzame
bestaande personeelsbestand geldt een overgangsregeling. Dit
inventarisatie en -evaluatie in de Koppeling. Dit heeft geleid tot een
inzetbaarheid, waar in 2014 ESF-subsidie voor is aangevraagd, is
betekent dat Spirit de tijd heeft tot 17 november 2015 om te voldoen
plan van aanpak, dat deels is uitgevoerd in 2014 en wordt vervolgd in
gekozen voor het themajaar 2015 Professioneel en met Plezier (zie
aan de verantwoorde werktoedeling/werken met geregi-streerde
2015.
ook paragraaf 2.8).
medewerkers. Veel MBO-geschoolde medewerkers zijn in
38
Verzuimpercentage
januari 2015.
dat kader
9 8 7
6,8 6,1
5,6
5,3
4,9
6
5,0
5,3
5,7
5,6
2011
2012
6,9
5 4 3 2 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2013
2014
gestart met een EVC-traject . Voor medewerkers die na 17 november
Agressiebeleid
Bedrijfsongevallen
2014 in dienst zijn getreden, geldt de verantwoorde werktoedeling
Diverse aspecten van het agressiebeleid zijn geëvalueerd, conform de
Er zijn in 2014 drie bedrijfsongevallen geregistreerd in de behandel-
De gemiddelde meldingsfrequentie is sinds 10 jaar dalend, van 1,8
direct. Dit betekent dat de medewerker geregistreerd moet zijn of
aanwijzing van de Arbeidsinspectie. Dit heeft geleid tot verschillende
centra tengevolge van agressie-incidenten. Er was geen doormelding
meldingen per persoon per jaar naar 0,8 meldingen. Medewerkers
- voor zover het kwaliteitskader dit toelaat - zijn/haar werkzaamheden
aanpassingen:
naar de Inspectie SZW nodig. Binnen JMW/GH waren er geen
melden zich minder vaak ziek maar zijn gemiddeld genomen wel wat
onder verantwoordelijkheid van een geregistreerde collega verricht.
Het meldpunt voor incidenten is aangepast, waardoor het melden en
bedrijfsongevallen.
langer ziek. Er is overigens het vermoeden dat er sprake is van
De beroepscode en de richtlijnen gaan een belangrijke plek innemen.
de rapportage eenvoudiger worden. Ook is eind 2014 een pilot
Geregistreerde medewerkers kunnen (na een klacht van een cliënt of
gestart waarbij incidenten direct doorgemeld worden naar de
Vertrouwenspersonen ongewenst gedrag
maar een andere oplossing zoekt. Dat kan tijdelijk de druk verlagen,
uit het veld) via het tuchtrecht getoetst worden of zij zich aan de
teamcoach, jeughulpspecialist en jeugdmaatschappelijk werkers.
Negentien medewerkers van Spirit hebben contact opgenomen met
maar voorkomt niet altijd dat iemand toch langdurig uitvalt.
beroepscode hebben gehouden. Het is van belang dat medewerkers
Hiermee hebben teams beter zicht op de incidenten en kan er gericht
een vertrouwenspersoon ongewenst gedrag. In vijf gevallen ging het
Door ondermelding in beeld te krijgen kan - dreigende - overbelasting
op de hoogte zijn van de beroepscode, de richtlijnen en het tucht-
actie ondernomen worden.
om seksuele intimidatie en in drie gevallen om pesten. Verder was er
tijdig besproken worden en kunnen maatregelen getroffen worden.
recht. De beroepscode geeft geen regels maar richtlijnen en vraagt
Voorts is de agressiescan vanuit de landelijke campagne ‘Duidelijk over
sprake van andere thema’s zoals discriminatie en agressie.
Wij gaan dit in 2015 verder onderzoeken.
nadrukkelijk om reflectie van de medewerkers. Maar het vraagt ook
agressie’ eind 2014 uitgezet. Vanuit dezelfde bron heeft Spirit subsidie
De gemiddelde verzuimduur is de laatste jaren gestegen, met name
om het registreren van overwegingen en keuzes.
toegekend gekregen en ingezet voor het opleiden van interne trainers
het verzuim met een duur van 6 weken tot 1 jaar stijgt.
2
2
verband met de overgang van de Jeugdzorg naar de gemeente per
ondermelding. Dit betekent dat een medewerker zich niet ziek meldt
Erkenning Verworven Competenties
38
39
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
De gemiddelde verzuimduur was in 2014 ruim 28 dagen en in 2013
verminderen, waarmee ook de kosten afnemen. Het budget dat
ruim 25 dagen.
gemeenten straks krijgen voor de jeugd (jeugdzorg, LVB en GGZ) is
In het laatste kwartaal van 2014 is het contract met de Arbodienst
niet meer geoormerkt. De vrijheid van gemeenten om middelen naar
beëindigd en er is gekozen voor een zelfstandig gevestigde bedrijfs-
eigen keuze in te zetten wordt hiermee vergroot. De onzekerheid voor
arts. Het is gebruikelijk dat een bedrijfsarts na een jaar of zeven van
organisaties neemt hiermee toe. In de nabije toekomst zal er in
opdrachtgever wisselt, onder meer om de onafhankelijke positie te
toenemende mate sprake zijn van concurrentie.
waarborgen. Een nieuwe bedrijfsarts kijkt fris tegen de organisatie en
De stabiele situatie die Spirit tot voor kort kende is de afgelopen jaren
haar (verzuim)cultuur aan en kiest soms voor andere interventies dan
vervangen door een meer onzekere toekomst, namelijk die van
de bestaande. Dat kan een positieve invloed hebben op het verzuim.
inkopen. Voor 2015 zijn nagenoeg alle inkoopcontracten afgesloten. Het volume is iets lager dan 2014, wat veroorzaakt wordt door iets
Instroom in de WIA
lagere inkoop van trainingen, van IPA (Intensief Preventieve Aanpak
Voor organisaties die gericht zijn op gezondheid, geestelijke en
voor risicojeugd) en van IFA (Intensief Forensische Aanpak voor
maatschappelijke belangen geldt een gemiddelde instroom van
criminele jongeren). Ook hebben de bezuinigingen geleid tot iets
0,25% in de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten).
lagere prijzen.
Dat betekent dat gemiddeld 2,5 werknemer per jaar op elke 1000
De afgelopen jaren hebben wij zoveel als mogelijk op de onzeker-
werknemers in de WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen)
heden als gevolg van een inkooprelatie geanticipeerd. Dit door de
stroomt. Spirit ligt hier iets boven met een instroom van 3 mede-
organisatie om te bouwen naar een platte, efficiënt werkende
werkers in 2014.
organisatie, met daar omheen een flexibele schil van personele en
3
materiële lasten. Ook hebben we leefgroepen omgebouwd naar
6.3 Financieel beleid
kleinschalige voorzieningen, zoals gezinshuizen en kleinschalige groepen. In de meerjarenbegroting houden we rekening met verdergaande
Transitie
bezuinigingen.
De decentralisatie naar de gemeenten gaat gepaard met een
3
40
40
bezuiniging. Met de transitie is landelijk een bedrag van € 3 miljard
Resultaat
gemoeid, waarop het rijk € 450 miljoen gaat korten. De gedachte
De (financiële) gevolgen van de reorganisaties van de afgelopen jaren
hierachter is dat de decentralisatie het mogelijk maakt om de
zijn uitgekristalliseerd. De ultimo 2014 nog niet betaalde frictiekosten
jeugdhulp efficiënter in te richten en het beroep op dure zorg te
zijn opgenomen in de voorzieningen in de jaarrekening.
Cijfer 2013; 2014 nog niet bekend.
41
Maatschappelijk jaarverslag Spirit | 2014
Gebeurtenissen na balansdatum
Investeringen
Spirit stuurt strak op het verbeteren van de ratio’s. Het resultaat
Een belangrijke gebeurtenis na balansdatum is de sluiting van
In 2014 bedroegen de investeringen circa € 0,4 miljoen. Dit betrof met
maken van de organisatie. Hierdoor blijft Spirit een financieel gezonde
bedraagt in 2014 € 1,6 miljoen positief. Dit bedrag is toegevoegd aan
Amsterbaken in 2015. Op dit moment vinden er onderhandelingen
name aanpassingen in onze hulpverleningspanden. De komende jaren
organisatie die kan meebewegen met (financiële) ontwikkelingen in
de reserves, waardoor het eigen vermogen ultimo 2014 € 8,6 miljoen
plaats met het Ministerie van V&J over de condities waaronder dit
bedragen de verwachte investeringen circa €1,0 miljoen per jaar.
de toekomst. We gaan er vanuit dat we in 2015 kunnen beschikken
bedraagt en daarmee gelukkig weer op pijl is.
plaatsvindt en de vergoeding van de daarbij behorende financiële
Voor het groot onderhoud in onze panden hebben we een voorzien-
over een budget van iets minder dan € 80 miljoen. De vooruitzichten
gevolgen.
ing. Jaarlijks wordt € 0,3 miljoen in deze voorziening gestort, de
zijn dat Spirit in staat is het jaar 2015 af te sluiten met een positief
werkelijk gemaakte kosten voor groot onderhoud worden aan deze
resultaat.
Risicobeheer en financiële instrumenten
voorziening onttrokken.
beheerst kunnen worden. Ook in 2014 hebben we de risico-inventari-
Ontwikkeling gedurende het boekjaar, behaalde omzet en resultaten
satie geactualiseerd. Dit bracht onder meer de volgende risico’s naar
Door aanvullende subsidiebeschikkingen zijn de totale opbrengsten
Toekomstige financieringsbehoefte
voren:
wat hoger dan begroot, € 85,5 miljoen tegen € 81,4 miljoen begroot.
Wij voorzien op dit moment geen aanvullende financieringsbehoefte.
Hierdoor zijn de lasten ook wat hoger. Het resultaat over 2014
De langlopende leningen worden afgelost via de terugverdien-
bedraagt € 1,6 miljoen positief, tegen een positief resultaat over 2013
capaciteit. De liquiditeitsprognose laat over heel 2015 een (ruim)
van € 1,4 miljoen.
positief saldo zien.
krimp van het primaire (zorg)proces;
De solvabiliteit en liquiditeit op balansdatum
Personeelsbezetting
beperkte omvang van de reserves;
De solvabiliteitsratio, dit is het eigen vermogen gerelateerd aan het
We blijven ook in 2015 in kaart brengen wat de transitie van de
exploitaties behandelcentra.
balanstotaal, bedraagt ultimo 2013 13%. Deze ratio zal naar
jeugdzorg en de inhoudelijke ontwikkelingen (de transformatie) voor
Jaarlijks identificeren we welke risico’s spelen en bekijken we hoe deze
A
Economische risico’s eventueel noodzakelijk geachte bezuiniging in de komende jaren;
B
C
Kwaliteit en Veiligheid
verwachting de komende jaren nog iets stijgen. De liquide middelen
gevolgen hebben voor de personeelsbezetting. We zullen tijdig op die
positie van kinderen scherp in het oog houden; doordat de
bedragen ultimo 2014 € 6,8 miljoen.
gevolgen anticiperen.
focus ligt op organisatorische en financiële vraagstukken kan
De banken (ING en Triodos Bank) volgen kritisch onze financiële
dit wat naar de achtergrond verschuiven.
ratio’s. Wij zitten (ruim) boven de norm van de banken; de komende
Personeel
jaren worden er ook geen problemen verwacht.
goed personeel kan verdwijnen door bezuinigingen;
Omstandigheden waarvan de ontwikkeling van de opbrengsten afhankelijk is Zoals eerder aangegeven brengt de transitie van de jeugdzorg veel
De kasstromen en financieringsbehoefte
veranderingen met zich mee. Waar voorheen op basis van subsidie-
Ultimo 2014 hebben we voor een bedrag van € 42,5 miljoen aan
beschikkingen geld werd toegekend, kopen de gemeenten nu in. Dit
Spirit heeft langlopende leningen, met name voor de financiering van
langlopende schulden uitstaan. We lossen de komende jaren per jaar
vereist een aanpassing binnen de organisatie, waarmee we in 2014
Amsterbaken en de Koppeling. Als onderpand voor de leningen voor
circa € 2,0 miljoen af.
zijn begonnen. Doordat gemeenten ook nog niet helemaal scherp op
personeelsleden worden onzeker en ontevreden.
de Koppeling dient, naast de voornoemde objecten, ook een deel van
het netvlies hebben op welke wijze de afhandeling en verantwoording
de overige panden die wij in eigendom hebben. We maken geen
van de financiële geldstromen moet gaan plaatsvinden, loopt de
gebruik van derivaten en beschikken niet over vreemde valuta.
aanpassing van de organisatie door in 2015. In 2015 blijft de focus op het verder bezuinigingen en efficiënter
42
43
© Copyright Spirit Jeugd & Opvoedhulp 2015