Dorpshuis Wieringerwaard
‘Het culturele en sociale hart van Wieringerwaard’ Stichting Beheer Dorpshuis Wieringerwaard november 2015
Inleiding Wieringerwaard is een prachtig historisch dorp met een rijk verenigingsleven. Dat willen we niet kwijt. Of liever gezegd, dat willen en kunnen we nog verder verrijken. Dit was in het kort de insteek van een initiatiefgroep, voortgekomen uit de Vereniging Dorpsbelang Wieringerwaard en een groot aantal verenigingen die hun onderdak dreigden kwijt te raken: herbestemming van de voormalige openbare basisschool De Tweewegen tot gezamenlijk Dorpshuis. Aan het plan is drie jaar intensief gewerkt. De initiatiefgroep heeft, met steun van de Gemeente en van Architectenbureau Hollands Kroon, ideeën uitgewerkt, ingetekend, financieel onderbouwd en getoetst. Zestien Wieringerwaarder verenigingen, met samen meer dan 300 actieve verenigingsleden, hebben zich aan de plannen gecommitteerd. De initiatiefgroep is inmiddels omgezet in een formele beheersstichting, met ervaren bestuurders en een adviesraad van alle betrokken verenigingen. Er is een bouwcoördinator aangesteld, er is steun en draagvlak gevonden bij vrijwilligers en plaatselijke ondernemers, aannemers en installateurs. De plannen zijn ingepast in het nieuwe accommodatiebeleid van de Gemeente Hollands Kroon. En tenslotte, op 26 november j.l., zijn de plannen definitief goedgekeurd in de Gemeenteraad.
Het nieuwe dorpshuis krijgt de voormalige basisschool ‘de Tweewegen’ als onderkomen. Het pand is gebouwd in de jaren ’30. Het schooltje bestond oorspronkelijk uit vier lokalen en een gymzaal, in de jaren ’70 en ’80 uitgebreid met meerdere (nood)lokalen. Die latere aanbouw wordt afgestoten. De fraaie en beeldbepalende kern uit de dertiger jaren (zie foto) wordt gerenoveerd, verbouwd en heringericht: het nieuwe culturele en sociale hart van Wieringerwaard.
Dorpshuis Wieringerwaard 2
De nieuwe bewoners Het verenigingsleven van Wieringerwaard is rijk. Op verschillende plekken in het dorp komen kleine en grote verenigingen wekelijks, soms meerdere keer per week bij elkaar. Het verzamelgebouw de Santenkraam is daar een goed voorbeeld van. Deze voormalige peuterspeelzaal en bibliotheek herbergt een keur aan verenigingen. Er wordt koersbal gespeeld, gebiljart, er is een wekelijkse studiebegeleiding voor de jeugd, een kinderclub met buitenschoolse activiteiten, repetities van twee zangkoren , een bejaardensoos, ouderengym, een crea-club en regelmatige bijeenkomsten van bijvoorbeeld de ouderenbond en de EHBO. De voormalige gymzaal van de oude school biedt repetitieruimte aan de muziekvereniging en de muziekschool. Zorgcentrum Molenweid bood geregeld activiteiten en evenementen voor ouderen aan. Café-Restaurant Het Wapen van Wieringerwaard bood tot voor kort onderdak aan de twee kolfverenigingen, de biljartvereniging en de toneelvereniging. En dan zijn er nog de jaarlijkse dorpsevenementen, als concerten en toneelvoorstellingen, de schoolmusical, de braderie, Koningsdag, wieler- en loopevenementen enzovoorts. Die vinden op wisselende, vaak geïmproviseerde plekken in het dorp plaats. Kortom, een bruisend dorps- en verenigingsleven. Bruisend, maar versnipperd en met sluiting bedreigd. Verdeeld over vier locaties in één dorp, waarbij van alle vier de toekomst ongewis is. Het oude schooltje staat leeg en verpaupert, het caférestaurant heeft zijn kolfbaanzaal moeten sluiten, zorgcentrum Molenweid kan geen plaats meer bieden aan extra activiteiten. De gemeente stopt met subsidies voor huisvesting dus de Santenkraam wordt gesloten. De Gemeente Hollands Kroon intussen, is voortvarend bezig met modernisering en stroomlijning van het gemeentelijk accommodatiebeleid, met een voorkeur voor het, waar mogelijk, afstoten van accommodaties door sloop, verkoop of overdracht aan verenigingen en stichtingen. In dit alles lag de kiem voor het Wieringerwaarder initiatief de koppen bij elkaar te steken en samen met gemeente, ondernemers en bewoners, te zoeken naar een inspirerende en toekomstbestendige oplossing: één gezamenlijk onderkomen voor alle verenigingen en clubs, dat in eigen beheer en op eigenkracht plaats biedt aan al die bruisende activiteiten, die de dorpsgemeenschap binden.
De nieuwe locatie Op basis van een inventarisatie van de noodzakelijke ruimten en voorzieningen voor elke vereniging en activiteit, is een programma van eisen (PVE) gemaakt. Daarmee gewapend, is een uitgebreide rondgang langs mogelijk geschikte locaties in het dorp gemaakt: Zorgcentrum Molenweid, CaféRestaurant het Wapen van Wieringerwaard, voormalige kleuterschool De Santenkraam, de nieuwe brede school De Pauw en de, inmiddels leegstaande, voormalige basisschool De Tweewegen. Alle voors en tegens afwegende is de keuze uiteindelijk op voormalige basisschool De Tweewegen gevallen. De oude school voldoet aan alle voorwaarden die in het PVE zijn geformuleerd. Alle verenigingen en activiteiten, van kolfbaan tot muziekschool, van ouderensoos tot jeugdmusical, kunnen er onderdak. Het gebouw ligt mooi in de as van het dorp, waar ook alle andere (sport)verenigingen zijn gevestigd. Het sluit aan op het schoolplein van de nieuwe brede school en op voorzieningen als de bibliotheek. Het is bovendien een erg fraai jaren-30 pand, beeldbepalend en voor de Wieringerwaarders met geschiedenis. Het gebouw is in redelijke staat en kan met relatief weinig kosten geschikt worden gemaakt voor de functie van dorpshuis. Exploitatie van het gebouw tenslotte, is zorgvuldig doorgerekend en blijkt met de vele toekomstige gebruikers goed haalbaar. Dorpshuis Wieringerwaard 3
Dorpshuis Wieringerwaard Om de voormalige basisschool De Tweewegen voor de functie van dorpshuis geschikt te maken, is door architectenbureau Hollands Kroon Architectuur, in samenwerking met de gemeente en de initiatiefgroep, op basis van het PVE een plan getekend en financieel onderbouwd. De uitvoering voorziet in een aanloopfase, waarin het casco wordt verbouwd, opgeknapt en overgedragen aan de stichting. Deze voorbereidingen worden naar planning rond juni 2016 afgerond. Dan volgt feitelijke uitvoering, waarmee wij in de zomer van 2016 hopen te starten: de inrichting van het pand tot aantrekkelijk zalencomplex en functioneel dorpshuis. De oplevering en opening zijn voorzien in januari 2017. De kosten van het totale project zijn begroot op € 445.000.
Aanloopfase In eerste fase voorziet het plan in splitsing van het huidige gebouw in twee delen: het deel dat als dorpshuis gebruikt gaat worden (de oorspronkelijke school met gymzaal uit 1931, zie foto) en een deel dat eigendom van de gemeente blijft (de latere aanbouw uit de jaren zeventig/tachtig) dan wel door de gemeente wordt gesloopt.
Het casco wordt waar nodig hersteld en gerenoveerd, installaties en sanitair worden op orde gebracht. De hoofdentree wordt verplaatst naar de achterzijde, aansluitend op het plein en de parkeergelegenheden bij de nieuwe brede school. De voorste twee klaslokalen worden doorgebroken en samengevoegd, zodat daar, samen met de bestaande hal, een grote, centrale ruimte ontstaat: het ontmoetingsplein, het hart van het dorpshuis. Daaromheen twee kleinere zalen, de cultuurzaal, de bewegingszaal, en een kantoor/vergaderruimte. Aan de noordzijde de entree en de grote zaal met twee kleine studio’s. De kosten van deze aanloopfase worden gefinancierd uit een startbijdrage van de Gemeente Hollands Kroon, aangevuld met sponsoring door lokale ondernemers en vrijwilligersbijdragen. De stichting hoopt de aanloopfase rond juni 2016 af te ronden.
Dorpshuis Wieringerwaard 4
Uitvoeringsfase In de zomer van 2016 wordt gestart met de feitelijk invulling en inrichting van het dorpshuis. Vloeren en wanden worden geïsoleerd en afgewerkt, het houtwerk wordt geschilderd. Er worden PVzonnepanelen op het dak geplaatst, (energiezuinige) verlichting wordt ingebouwd, brand- en beveiligingsapparatuur geplaatst en de verschillende ruimten worden functioneel ingericht.
Centraal in de plattegrond staat het ontmoetingsplein, waar rond de gezamenlijke bar en keuken alle verenigingen en gebruikers samen komen. Door de half open constructie met de aanpalende kolfbaanzaal wordt er, wanneer nodig, een grote, sfeervolle multifunctionele zaal gecreëerd: het hart van het Dorpshuis. Waar bij concerten, uitvoeringen, markten, maaltijden en evenementen, grote groepen mensen kunnen worden ontvangen. Voor de kolfvereniging, de koersbal en de biljart is er ruim voldoende egaal vloeroppervlak, die noodzakelijk is voor deze vaste gebruikers. Voor de inrichting van het ontmoetingsplein en de kolfbaanzaal is voorzien in plaatsing van bar en keuken, zitmeubilair, drie verplaatsbare wedstrijdbiljarts, de kolfbaan, (eenvoudig) licht, geluid en (theater)gordijnen. Ontmoetingsplein en kolfbaanzaal worden geflankeerd door twee kleinere zalen, voormalige klaslokalen. Eén krijgt de functie van culturele zaal, waar kunst- en cultuurclubs als de crea en bijvoorbeeld de fotoclub hun vaste locatie van kunnen maken. De tweede zaal wordt ingericht als ‘bewegingszaal’. Verenigingen als de ouderengym, de streetdance en kidsclub krijgen daar de ruimte om hun activiteiten te ontplooien. Pal naast het ontmoetingsplein bevindt zich nog de voormalige lerarenkamer. Die wordt ingericht als kleine kantoor- en vergaderruimte. Achter het ontmoetingsplein ligt de voormalige gymzaal, momenteel in gebruik als oefenruimte voor de muziekvereniging. Deze ‘Grote Zaal’ wordt ingericht als volwaardige concert/theaterzaal. Met een flexibel podium, een stoelenplan van 100 stoelen, 2 kleine studio’s annex techniekruimtes en een geluidwerende entree. Daarmee kunnen niet alleen de muziekvereniging, nu samen met de twee zangkoren en de toneelvereniging, de zaal als repetitieruimte blijven gebruiken, maar wordt de zaal ook geschikt voor volwaardige voorstellingen en concerten. Een faciliteit die Wieringerwaard tot nu Dorpshuis Wieringerwaard 5
toe ontbeerde. En, niet onbelangrijk, met ontmoetingsplein zowel als theaterzaal wordt het dorpshuis aantrekkelijk voor externe verhuur, onmisbaar is voor een gezonde exploitatie.
Exploitatie De gemeente Hollands Kroon stopt met subsidiëring, beheer en onderhoud van welzijnsaccommodaties als club-, buurt en dorpshuizen. De verantwoordelijkheid wordt direct bij de burgers gelegd. Het pand voor ons nieuwe dorpshuis, de voormalige basisschool, wordt dan ook in eigendom aan de beheersstichting overgedragen en we zullen zelf als dorpsgemeenschap voor een gezond (financieel) beheer zorg moeten dragen. Architectenbureau Hollands Kroon heeft, naast de berekeningen voor de eenmalige herstel-verbouw en inrichtingskosten, een opzet voor een sluitende exploitatie gemaakt. Een mix van vaste gebruikersbijdragen, sponsoring en inkomsten uit externe zaalverhuur, staat daarin centraal. De opzet is getoetst aan ervaringen van het Platform Dorpshuizen Noord-Holland en aan de praktijkcijfers van o.a. de recent geopende en goed vergelijkbare Cultuurschuur in Wieringerwerf. Eerst zijn er de startkosten in het aanloopjaar. Door middel van (sponsor)acties en crowdfunding voor ‘vrienden-van-het Dorpshuis’, hoopt de stichting het eerste jaar een bedrag van € 25.000 binnen te halen. Daarmee kunnen vaste en variabele exploitatiekosten tot aan de oplevering betaald worden, terwijl met het resterende bedrag de basis voor een noodzakelijk onderhoudsfonds kan worden gelegd. Na oplevering en opening van het Dorpshuis, januari 2017 is de planning, gaan de jaarlijkse exploitatiekosten circa € 30.000 bedragen: € 15.000 aan variabele kosten (energie, water, schoonmaak en klein onderhoud), € 7.500 aan vaste kosten (verzekering, beveiliging, belasting) en een jaarlijkse dotatie van € 7.500 aan het reserve- en groot onderhoudsfonds. Dekking van de exploitatie komt in eerste instantie van de vaste gebruikers, de verenigingen. Zij betalen geen huur, maar een gebruikersbijdrage ter hoogte van de variabele exploitatiekosten. De vaste exploitatiekosten worden gedekt met inkomsten uit acties en met de opbrengsten van zonne-energie. Groot onderhoud tenslotte wordt uit een apart reserveringsfonds betaald. Het bijhouden van het reserve- en groot onderhoudsfonds wordt bekostigd uit de opbrengsten van externe verhuur.
Dorpshuis Wieringerwaard 6
