DORPEN EN ONDERNEMERS Dreigt de scheiding?
April 25, 2015 © Unizo
Korte inhoud 1. Probleemstelling en visie op ondernemen in een dorp 2. Wie zijn die ondernemers en welk profiel hebben ze? 3. Wat doet het beleid? 4. Aanbevelingen 5. Conclusies
2
Probleemstelling Uit het leven gegrepen: Marie-Astrid: Renoveren? Voor wie of voor wat? Ik heb geen opvolging.
Annie: Ons vak staat onder grote druk! Ik volg loopbaancoaching.
Case Westhoek Project: Het ondernemend dorp Doelstelling ⇒ leefbaarheid Westhoekkernen verhogen zowel sociaal als economisch Werkingsgebied: 30 dorpen uit de Westhoek Profiel deelnemers ⇒ alle kleinhandelaars of préstarters (Westhoekkernen)
April 25, 2015 © Unizo
4
Voorstelling project Verschillende invalshoeken: 1. Individuele benadering van de ondernemers 2. Bevraging van de inwoners - benadering Westhoek kernen Beide invalshoeken worden samengebracht
Finaliteit a) Loopbaancoaching/interne audit b) Individuele commerciële innovatie April 25, 2015 © Unizo
5
De feiten • • • • • •
• April 25, 2015 © Unizo
Aantal ondernemers daalt Leegstand (+70% tussen 2008 en 2014) – 930000 m2 in Vlaanderen of 7,5% Geen aanzuigeffect van andere ondernemingen Lokale afzetmarkt is beperkt Beperkte mobiliteit ⇒ vergrijzing Landelijke gemeenten onderaan shoppingpiramide Continue groei van e-commerce 6
De feiten: de sociale functie Sluiting van de winkels ⇒ 1300 dorpelingen vielen zonder ontmoetingsplaatsen: er bleef geen plek meer over voor een korte dagelijkse babbel (dorp Jülich-Barmen dicht bij Aken in Duitsland)
April 25, 2015 © Unizo
7
8
Logo
9
Doel van het ondernemen in een dorp 1. 2. 3. 4. 5.
Levenslang in sociale omgeving kunnen wonen en leven Levenskwaliteit verbeteren door gedifferentieerder aanbod Nabije arbeidsplaatsen verschaffen Nieuwe vormen van informatie en communicatie benutten Hybridisering: Integratie verbeteren: publiek, privaat en burgerschapsengagement samenbrengen 6. Regionale identiteit verhogen 7. (Niet enkel) mobiele, ook jonge gezinnen kunnen “zich verzorgen” in het dorp (ook kinderen leren opnieuw wat aankopen is) Bron: Dorv – nahv@rsorge
Categorieën ondernemers
1.
De ondernemer voor de lokale gemeenschap 2. De ondernemer voor de ruime omgeving 3. De nieuwe winkelier
De ondernemer voor de lokale gemeenschap • • • • • • • • •
Buurtwinkel die verbreedt naar degustaties, verdelen van streekproducten, ter plaatse nuttigen van streekproducten In combinatie met krachtige webshop Winkels met minder voorraad en een groter assortiment via de webshop Samenwerken met anderen Gezamenlijk gebruik van magazijn Buurtsuper, Hoeveslagerij, Bezorgeconomie Afhaalpunten (interessant voor jonge gezinnen) Vrije beroepen
Strategie aanpassen om te overleven, innoveren en creatief zijn 12
De ondernemer voor de ruime omgeving Door hun mobiele werking Bedrijven in de bouwsector (sanitair, elektriciteit, veiligheidscontrole enz.) Industriële niet-vervuilende bedrijven: autoreparatie, fietsenreparatie, meubelmaken Persoonlijke dienstverlening (honden, pedicure)
Door hun aanwezigheid op een doorgangsweg Superette: inspelen op mobiele klant
Door hun ruime actieradius B2B, E-commerce, consultancy, informatie-economie
Door hun aanwezigheid dicht bij landbouwbedrijven en/of toeristische bedrijven vb. toeleveranciers, afnemers van landbouwproducten Door hun toeristische aantrekkingskracht vb. B&B, horeca, buurtsuper April 25, 2015 © Unizo
13
De nieuwe winkelier Def.: assortiment – consumentenbehoeften – vraagverwant – passende aanbodomgeving Voorbeelden: • • • • • •
E-commerce (bv. Christophe Verbeke, Piet Moodshop) Pop-up store (bv. Roeselare, HIB) Deel een koe (David De Keyser) Tuingerief Verpakkingsvrij winkelen, veganistische schoenen --) service, winkelbeleving, flexibele openingsuren
April 25, 2015 © Unizo
14
Omzet: +45%
15
Pop-up store
16
Deel een koe
17
De nieuwe tuin
18
Verpakkingsvrij winkelen
19
Is die ondernemer anders? • • • • • •
April 25, 2015 © Unizo
Moet zich sterker profileren Sociaal-maatschappelijke functie is belangrijker dan winst (bv. Lindebos) Focus ligt vooral op tewerkstelling Focus op duurzaamheid Focus op sociale inclusie en veiligheid Service - dienstverlening
20
De ondernemer • • • • • • •
April 25, 2015 © Unizo
Is innovator (bv. Terminus) Doet aan change-management (bv. Proevertje) Neemt risico (Ecochique) Neemt initiatief (Desramault) Ziet opportuniteiten (bv. Dierendonck - Lagache) Durft keuzes te maken (bv. Indewulf) Creëert toegevoegde waarde (bv. Monteberg)
21
Het beleid Leefbaarheidsonderzoek Westhoek Belangrijk? ⇒ Bewoners: arbeidsplaatsen commerciële en niet-commerciële voorzieningen ⇒ Bezoekers: logies en attractiepunten
Vlaams beleid •
Effectief dorpenbeleid, gericht op het behoud en de versterking van eigenheid
•
Leefbaarheid platteland versterken
•
Participatief beleid door ‘collectieve zelfredzaamheid’ te stimuleren
•
Opportuniteiten (laten) ontwikkelen die de economische groeimogelijkheden van het platteland creëren en/of ondersteunen
Korte afstand tussen stad en platteland biedt mogelijkheden: het Korte keten verhaal, streekproducten, plattelandsvakanties Grote woorden maar geen grote daden Afwezig: het woord ondernemen of ondernemers April 25, 2015 © Unizo
23
Provinciaal beleid Leefbaarheidsaanpak in de Westhoek: • Aantrekkelijker maken van de dorpskernen • Verminderen van parkeerplaatsen • Verbod op kortparkeren, bomen vlak voor winkels • Ruimtes voor publieke gemeenschapsvoorzieningen • Verhogen van bewonersparticipatie • Verbeteren van de woonfunctie Grote afwezige: focus op economie en ondernemers April 25, 2015 © Unizo
24
Gemeentebeleid •
Heuvelland: de gemeente zal haar dienstverlening aan inwoners en ondernemers optimaliseren • Lo-Reninge: toerisme is economie: dotatie VVV wordt opgetrokken (toerisme) • Nazareth: plan economie enkel geënt op land- en tuinbouw • Maaseik: coachen van middenstanders, aantrekken van nieuwe bedrijven (krachtiger) • Poperinge: maakte een SWOT analyse • Ieper: centrummanagement interesseert zich niet in deelgemeenten Conclusie: focus op ondernemen of ondernemers is in de meeste gevallen ondermaats April 25, 2015 © Unizo
25
Het kan ook anders “De gemeente heeft de laatste jaren veel inspanningen geleverd om de ondernemers uit de verschillende dorpen te groeperen” Maar “Wanneer je aan de rand van een gemeente gevestigd bent, wonen veel klanten in de omliggende gemeenten” --) grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden zijn noodzakelijk
Aanbevelingen voor het beleid Bestudeer het soort dorp dat je bent
•
Toeristisch: Toeristische troeven uitspelen – fierheid op het dorp door de inwoners minstens 1 hoogdag voorzien - zet het dorp op de kaart
•
Doorgangsweg
•
Woondorp
•
Handelscentrumfunctie
© Unizo
27
Aanbevelingen voor het beleid
Focus op de economie •
Aandacht fusiegemeente met hoofdgemeente waarin geïnvesteerd wordt
•
Onthaal nieuwe inwoners op dorpsniveau? (dorpsraden, profilering van het dorp)
•
Inzicht in het belang van handelszaken voor basisvoorzieningen, diensten (horeca), voor het leven in het dorp (bankautomaat, postpunt, creatief bibuitleenpunt bv. met een bus)
•
Aandacht voor ambachtelijke KMO’s (werkgelegenheid ter plaatse, grote invloed op verenigingen enz.)
•
Investeren in publiek domein – privaat volgt
April 25, 2015 © Unizo
28
Aanbevelingen voor het beleid • • •
Aandacht voor ontmoetingsruimte (combinatie van functies), school, kinderopvang en verenigingsleven (sociale verbondenheid - minimale ondersteuning aan verenigingen financieel en logistiek) Veel dorpen rechtgehouden door vrijwilligers Westhoek – bv. ontmoetingscentra gesubsidieerd door Leader —) meerwaarde voor de leefbaarheid en aantrekkingskracht naar jonge mensen Invloed van aanwezigheid betaalbare wooneenheden tegen vergrijzing (serviceflats voor bejaarden maken plaats voor jonge gezinnen in grotere huizen die ouderen niet goed gaan onderhouden, renovatiepremies, kangoeroewoningen)
Bovenstaande punten ⇒ jonge gezinnen naar dorpen ⇒ maakt dorpen leefbaar Mix tussen jong en oud om rendabel te zijn voor de zelfstandige ondernemer!
April 25, 2015 © Unizo
29
Aanbevelingen voor het beleid • •
• • • • • • April 25, 2015 © Unizo
Voer zoveel mogelijk promotie Denk ook aan de handelszaken, dienstverleners, ambachtelijke bedrijven in de kleinere (deel)dorpen, Moedig samenwerking aan Moedig starters aan Moedig eigenaars aan Zet ook de bedrijven op de toeristische kaart Zorg voor goede randvoorwaarden Profileer de dorpen en versterk hun imago 30
Aanbevelingen voor ondernemers Overtuig je klanten waarom ze bij jou moeten winkelen Zoek hulp Laat je coachen Bundel krachten met collega’s Speel in op nieuwe trends Positioneer jezelf Werk samen met de overheid en geëngageerde burgers
Enkele conclusies ➔ Gemeenten hebben nood aan actief beleidsplan economie geënt op meer samenwerking en synergie tussen landbouw en ondernemers en ondernemers onderling ➔ Ondernemers moeten zich in snel tempo aanpassen aan veranderende omstandigheden en inspelen op nieuwe paradigma’s ➔ ‘Out of the box’-denken en innovatie moeten gestimuleerd worden ➔ Coaching van ondernemers is noodzakelijk ➔ Winkelbeleid is noodzakelijk (ook op het platteland) ➔ Nieuwe vormen van winkels moeten bedacht worden ➔ Streekeigen identiteit moet meer door ondernemers worden ingebed in hun businessplan April 25, 2015 © Unizo
32
DORPEN EN ONDERNEMERS Samenwerking loont!
April 25, 2015 © Unizo
