Toerisme: hefboom voor lokale en globale ontwikkeling? Dominique Vanneste Afdeling Geografie Onderzoeksgroep Economische en Sociale Geografie & Toerisme KU Leuven
Mercatorlezing, 21 juni 2012, Leuven
Introductie
Mercator… in het toerisme
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Mercator, Nieuwe Wereld, 1587
Introductie
Het geheel van interrelaties en verschijnselen die verband houden met de verplaatsing naar en het tijdelijk verblijf van mensen in een andere dan alledaagse leefomgeving, leefomgeving, hetzij bij wijze van vrijetijdsbesteding, hetzij in de context van de persoonlijke ontwikkeling (congrestoerisme, gezondheidsontwikkeling), hetzij in het kader van de beroepsuitoefening of studie. studie. (De Groote, 1999: 21, naar AIESTE, 1981)
“The activities of persons traveling to and staying in places outside their usual environment for not more than one consecutive year for leisure, business and other purposes [not related to the exercise of an activity remunerated from within the place visited]” (UNWTO, 1995:1)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Belang van Toerisme 2009 920 miljoen
2011 980 miljoen (13 maart 2012)
Internationale aankomsten
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Belang van Toerisme Tewerkstelling “Eén op twaalf jobs in de wereld heeft met toerisme te maken” KU Leuven Nieuws, http://nieuws.kuleuven.be/node/10811
Direct: 98 miljoen jobs Total: 255 miljoen jobs + 21 miljoen jobs komende 10 jaar (WTTC)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
(WTTC)
Belang van Toerisme GDP – handel - groei Direct: US$ 2000 miljard Totaal: US$ 6300 miljard 9% wereld GDP (WTTC) 5% GDP (UNWTO)
Internationale handel 6.5% van de wereldexport = grootste dienstensector; 5de grootste econ. sector (UNWTO)
LA 2012 +6.5% +6.1%
(Directe) Groeivooruitzichten 2012-2022 (WTTC) GDP + 4.1% pa Tewerkstelling + 1.8% pa Export + 3.5 % pa Investeringen + 5.3 % pa LA 2012 Domestic spending +6.8%
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
LA 2012 +5.1% +5.2%
Belang van Toerisme Van welkom tot noodzakelijk
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Belang/ potentieel van Toerisme T&T Competitiveness (WEF -ranking) Huidig wereldbeeld (2011)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Huidige T. Infrastructuur (2011)
Belang/ potentieel van Toerisme T&T Competitiveness (ranking)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Negatief imago: waarom? Tourist gaze
3S
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Allemaal boter op het hoofd!
Toerisme = 5% v/d opwarming v/d aarde 980 miljoen international tourist arrivals (2011)
45% by car; 43% by plane long-haul 5% per jaar transport = 60 tot 95% v/d omgevingsimpact trip
Gedragswijzging? Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
green seats green airports green hotels green meetings veel ‘green washing’
Staycation?
Carbon Credits Environmental Projects The Practical Guide to "Greening" Your Hotel
Carlson Hotels Worldwide created a guide to help hotels minimize their environmental impact and transition to "green" friendly properties. …. offers best practices for everything from recycling and energy use to air quality and green meetings policies…. focused on reducing, reusing and recycling solid waste; conserving energy, water and indoor air-quality; and health and safety related issues. http://www.radisson.com/section/aboutus.responsibility/ aboutus.sidemenus/environment Radisson Blu , Disneyland Resort Paris
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Pro poor (PPT)? Use value versus exchange value! Cultuur en normen
Perge 1998
Perge 2008
Marokko, 2009 Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Foto’s: D.Vanneste
PPT - Pro-poor?
Overseas Development Institute (ODI)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Het kan ook anders! “a place for learning” Yachana Lodge - Ecuador “… an interesting example of practice which sees the involvement of an NGO, Funedesin, in local network deployment. Funedesin aims to be self‐sustaining through eco‐tourism and micro enterprise, and got recognition for the world‐class pioneering work in these areas from many major institutions . Yachana Lodge was awarded the "Conde Nast ecotourism Award" 2004 and was a finalist in the World Travel and Tourism Council award 2005” (Multilaterial Investment Fund) Center for Geotourism Training (http://www.yachana.com/) Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
“a dynamic conservation tool” Global Important Agricultural Heritage Systems (GIAHS)
http://www.fao.org/nr/giahs/pilot-systems/pilot/rice-fish-agriculture/rice-fish-agriculture-summary/en/
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Ook bij ons! (Nevele – Witboek o.l.v. UNIZO)
1. Groot Nevele als toeristisch product
2. De rol van de zelfstandige ondernemers
3. De rol van de lokale overheid Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Belang van broker (UNIZO) & tool (Witboek)
WITBOEK -Bouwstenen -Knelpunten en Kansen -Voorstellen -Rol van de stakeholders (ondernemers & overheid)
Duurzaam toerisme quick fix “weak vs strong sustainability” Probleemgeoriënteerd Supply driven & Top down Minder opportuniteiten Impact ingrijpend
Demand driven & Community based Evolutionair/ geïntegreerd Impact subtiel
Groeigeoriënteerd Antropocentrisch Resource exploitive Substitutie ts natuurlijk en man-made kapitaal Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Ecocentrisch Resource preservationist Nature’s own right Anti-groei
Duurzaam toerisme eco-toerisme “hard vs soft” Duurzaam toerisme Massa (3S) consumptief
Alternatief/enkeling Niet-consumptief
Soft eco toerisme
Hard eco toerisme
multi-purpose vakantie
Ecotoerisme
Ethos/ awareness (Beschermde) Natuurparken ontwikkelen van management technieken power als stakeholder bij lobbywerk (Vanneste, 2009)
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Terug naar de basics Fantastische development tool indien het fout gaat…
Schaalniveaus ? •Site •Buffer zone •Bestemming •Regio, inclusief toegangsroutes •Andere bestemmingen
Sleutelelementen? Sleutelelementen? •Begrijpen aanbod •Begrijpen vraag •Begrijpen organisatie & beleid •Carrying capacity • Gebruik • Gebruikers • Impact •Valorisatie •Interpretatie •Authenticiteit
Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Proces? Proces ?
Toerisme = politiek “Tourism development is an essentially political concept in that it is imbued with a set of values about how tourism should occur…” “Selection and implementation depend on the relative power of ‘winners’ and ‘losers’ in the political process surrounding TDD ” “Locational and production decisions involves about public good” (Hall, 2005)
BEWUSTZIJN van kosten en baten SPREIDING van kosten en baten baten,, sociaal & ruimtelijk Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
(Hall, 2005: 179)
co-location “agglomeration economies”
Networken en clusters “co-opetition” ~ flows : stromen van toeristen manier waarop toeristen zich in een bestemmingsgebied bewegen
3) Cornerstone organisation “local champion” & “brokers” Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
Terug naar Mercator Belevings product
Samenwerking - netwerking
Interculturele uitwisseling
Spreiding K&B Vanneste, 2011
GPS, internet, sociale media, iphone apps Wist je dat …. www.citytripplanner.com...? Mercatorlezing 21 juni 2012 – Dominique Vanneste
