V L U C H TE L I NGEN
LESBRIEF
Docentenhandleiding
Leerlingenmateriaal
Inhoud
Inleiding
Vanuit de Nederlandse situatie wordt uitgezoomd naar Europa
telingen. Hun leven wordt bedreigd omdat de regering van hun
In deze lesbrief staat de vluchtelingenproblematiek centraal.
en de wereld. Mondiaal is er een enorme stroom vluchtelingen. De UNHCR becijferde dat in 2005 8,4 miljoen mensen naar een ander
land zijn gevlucht en dat zij vanwege een ‘verkeerd’ geloof, ‘verkeerde’ kleur of ‘verkeerde’ opvattingen voorlopig niet kunnen terugkeren naar hun vaderland. Deze miljoenen vluchtelingen vormen in
de wereld een enorm probleem. De oplossing bestaat voor een deel uit opvang in een ander land.
Niveau
Op de televisie of in de krant zie je regelmatig beelden van vluchland bang is voor hun mening, omdat ze een ander geloof hebben of omdat ze een andere huidskleur hebben. Vluchten doe je niet
zomaar. Alles wat je bezit en iedereen die je liefhebt, moet je achterlaten. Wist je dat tweederde van alle vluchtelingen kinderen
zijn? Meestal gaan vluchtelingen naar hun (arme) buurlanden.
Slechts 5% komt naar Europa en een klein gedeelte daarvan weer naar Nederland. Tegenwoordig zijn er op bijna iedere school in Nederland wel vluchtelingen te vinden.
De lesbrief is bedoeld voor de leerlingen in klassen 1 en 2 van havo/
In deze lesbrief ga je uitzoeken waar vluchtelingen vandaan
Bosatlas (52e druk). Er moet regelmatig gebruik worden gemaakt
Nederland terecht zijn gekomen?
vwo. Uitgangspunt is het gebruik van het Basisboek en de Grote
van het internet. Met name aan het eind van de lesbrief komen de
komen, waarom ze zijn gevlucht en hoe ze uiteindelijk in
leerlingen een paar lastige vragen tegen.
Opdracht 1
is de lesbrief ook toegankelijk op de Geosite (www.degeo-online.nl).
zijde het gedicht van tekst 2.
U kunt de lesbrief kopiëren voor gebruik in de klas. Voor leerlingen Op die manier kunnen leerlingen de kleurenversie gebruiken. De antwoorden kunt u vinden op het docentendeel van www.degeo-online.nl.
Bekijk fotocollage 1 over vluchtelingen en lees op de volgende blada Welke foto van de collage spreekt je het meeste aan? En waarom?
b Wat wil Lava uit Syrië met het gedichtje zeggen?
Fotocollage 1 Vluchtelingen
De Geokrant 61
1111235805.indd 7
19-02-2007 15:03:59
l e sb r i e f
V L U C H TE L I NGEN
Tekst 2 Gedicht van Lava uit Syrië
Opdracht 2
Ga naar www.naturalisatie.nl/nl/inbedrijf/asiel/Lespakket/
De vluchteling
hetverhaalvan en lees de verhalen van Siva, Fatima en James.
a Neem tabel 3 over in je schrift. Vul in tabel 3 in uit welke landen Siva, Fatima en James komen.
Ik ben niet als vluchteling geboren Ik heb nooit gedroomd of besloten
b Vul ook in tabel 3 in op welke breedte- en lengtegraden deze
landen liggen? Je hebt hier de atlas voor nodig. Als je niet meer weet wat breedte- en lengtegraden zijn, kun je dat nalezen in het Basisboek, B22 en B23.
Een vluchteling te zijn Het is een lang verhaal Als je naar mij wilt luisteren Geef dan je hand En open je hart
Opdracht 3
Ik ben een mens
Lees in het Basisboek B103. Pushfactoren zijn redenen om je land of
En jij bent een mens
naar toe gaat, worden pullfactoren genoemd.
Bron: Vluchtelingen vertellen, Marie Wijk (Wijk en Wijk, 2002)
gebied te verlaten. De aantrekkelijke punten van het land waar je a Vul in tabel 3 de pushfactoren en pullfactoren in. Tabel 3 Vluchteling
Land
Ligging (breedte-
Pushfactoren
Pullfactoren
Schaalniveau
Immigratie of
en lengtegraden)
emigratie
Siva Fatima James
b Geef in tabel 3 aan op welk schaalniveau de migratie zich
Bij opdracht 4 en 5 heb je de Grote Bosatlas nodig. Je gaat de omge-
c Om welk soort migratie gaat het? Vul dit ook in tabel 3 in.
komen.
afspeelt.
d Stel dat jij in het land van James had gewoond. Zou jij dan ook zijn vertrokken? Waarom wel of niet?
Kaart 4
ving bekijken van de landen waar Siva, Fatima en James vandaan
Opdracht 4
Op www.degeo-online staat een uitvergrote versie van kaart 4. Print
deze en zet in kaart 4 de cijfers en letters van tabel 5 op de juiste plek. Tabel 5 Landen waar vluchtelingen vandaan komen en landen die op de vluchtroute liggen Landen
Steden
Wateren
A Sri Lanka
1 Colombo
I
B Liberia
2 Monrovia
II Zwarte Zee
C Syrië
3 Istanbul
III Indische Oceaan
D Turkije
4 Kinshasa
IV Golf van Bengalen
E Tjsaad
5 Tanger
V Kaspische Zee
F Rwanda
6 Bagdad
VI Tsjaadmeer
G Irak
7 Khartoum
VII Rode Zee
H Sudan
8 Kabul
VIII Noordzee
I Burundi
9 Moskou
J Afghanistan
10 Teheran
Middellandse Zee
K Rusland L Marokko M Iran N Democratische Republiek Congo
De Geokrant 61
1111235805.indd 8
19-02-2007 15:04:00
V L U C H TE L I NGEN
l e sb r i e f
Foto 6 Landschap in Sri Lanka
Opdracht 5
Opdracht 7
Lees in het Basisboek B20.
a Bereken de absolute afstand die Siva heeft afgelegd. Gebruik als vertrekpunt Colombo (Sri Lanka) en als eindpunt Amsterdam. Gebruik hiervoor de atlas.
a Teken in kaart 4 met een zwart potlood de meest logische route van James naar Nederland.
b Welke natuurlijke zones is James tegengekomen op zijn reis naar Nederland?
b Welke vluchteling heeft de grootste absolute afstand afgelegd:
c Schrijf ook de namen van deze natuurlijke zones in kaart 4.
c Beschrijf de relatieve afstand die Fatima heeft afgelegd.
Opdracht 8
Siva, Fatima of James?
a Teken met behulp van de gegevens uit de tabellen 7a en 7b de
d Wie van de drie vluchtelingen heeft de grootste relatieve afstand afgelegd? Licht je antwoord toe.
klimaatgrafieken van De Bilt (Nederland) (figuur 8a) en Colombo (Sri Lanka) (figuur 8b).
Opdracht 6
b Noem twee belangrijke verschillen tussen het klimaat van Sri
van Fatima op www.naturalisatie.nl/nl/inbedrijf/asiel/Lespakket/
c Welk kledingadvies zou je geven aan vluchtelingen uit Sri Lanka
Gebruik opnieuw kaart 4 en lees indien nodig nog eens het verhaal hetverhaalvan.
a Teken in kaart 4 met een rood potlood de meest logische route
van Fatima naar Nederland. Maak hierbij gebruik van de gegevens uit haar verhaal.
Lees B69 en gebruik de kaarten 147A en 184 van de atlas.
b Door welke natuurlijke zones reisde Fatima op haar reis naar Nederland?
Lanka en het klimaat van Nederland. die naar Nederland komen in: – december – maart – juli.
d Schrikt een vluchteling uit Sri Lanka van ons regenachtige klimaat? Leg dit uit met behulp van de twee klimaatgrafieken.
c Schrijf in kaart 4 de namen van deze natuurlijke zones op de
juiste plek. Je kunt ze ook kleuren, maar denk aan een legenda.
Tabel 7a Klimaatgegevens De Bilt (Nederland) Maanden
jan.
feb.
maart
april
mei
juni
juli
aug.
sept.
okt.
nov.
dec.
Temperatuur in °C
2
3
5
8
12
15
17
17
14
11
6
3
Neerslag in mm
66
48
63
52
61
68
75
70
67
72
81
80
Tabel 7b Klimaatgegevens Colombo (Sri Lanka) Maanden
jan.
feb.
maart
april
mei
juni
juli
aug.
sept.
okt.
nov.
dec.
Temperatuur in °C
27
27
27
28
28
28
28
28
28
27
27
27
Neerslag in mm
64
69
129
257
283
186
124
113
235
365
305
166
De Geokrant 61
1111235805.indd 9
19-02-2007 15:04:03
10
l e sb r i e f
V L U C H TE L I NGEN
Figuur 8a Klimaatgrafiek De Bilt (Nederland)
Figuur 8b Klimaatgrafiek Colombo (Sri Lanka)
mm
˚C
mm
˚C
350
35
350
35
300
30
300
30
250
25
250
25
200
20
200
20
150
15
150
15
100
10
100
10
50
5
50
5
0
0
0
j
f
m
a
m
j
j
a
s
o
n d maand
j
f
Opdracht 9
Opdracht 12
a Wat is een volk?
(blz. 206 t/m 213).
Herhaal voor deze vraag Basisboeknummers B105 en B106. b Waaraan kun je een volk herkennen?
c Tot welke volken horen Siva, Fatima en James?
Opdracht 10
m
a
m
j
j
a
s
o
n d maand
0
Gebruik voor deze opdracht de statistieken uit de Grote Bosatlas a Vul tabel 10 in.
b Kies steeds het juiste antwoord. 1
Vaak is het ontwikkelingspeil van de landen waar vluchtelingen
vandaan komen hoog / laag.
Lees in het Basisboek B107 nog eens door.
2 Een land waar veel vluchtelingen vandaan komen, is Somalië /
b Bekijk de figuur bij B107 en vul tabel 9 in.
3 Vluchtelingen trekken vaak naar landen met een hoog BNP /
a Wat is cultuur?
Tabel 9 Vluchteling
Land
Cultuurgebied
Siva Fatima James
Opdracht 11
Je gaat nu op een A3-papier een wandposter maken. Kies voor
het land van Siva, Fatima of James. Probeer zo veel mogelijk foto’s en afbeeldingen te gebruiken en weinig tekst. Op je wandposter komen te staan:
– vlag van het land
– kenmerken van de cultuurzone waarin het land ligt
Turkije.
geboortecijfer.
4 In Sudan is de meerderheid / minderheid van de mensen boer.
5 In Japan / Nederland heb je de grootste kans om bejaard te worden.
6 In Sudan / Somalië sterven de meeste jonge kinderen.
Opdracht 13
Bekijk nogmaals tabel 10.
a Welke van de landen in de tabel liggen in Afrika?
Pak kaart 149D in de atlas erbij.
b Welk Afrikaans land uit tabel 10 heeft de meeste vluchtelingen? c Noem twee pushfactoren voor de vluchtelingenstromen uit Sudan.
– kenmerken van het volk
Opdracht 14
– kenmerken van het klimaat
gebruikt, maar er zijn verschillen.
– natuurlijke zones – aantal inwoners
– bevolkingsdichtheid
– Bruto Nationaal Product (BNP) van het land.
De begrippen vluchteling en asielzoeker worden vaak door elkaar Surf naar www.naturalisatie.nl en klik op ‘begrippen’.
a Wat is het verschil tussen een asielzoeker en een vluchteling?
b Wat is het verschil tussen een economische vluchteling en een politieke vluchteling?
c Welke vluchtelingen laat Nederland eerder toe: economische
vluchtelingen of politieke vluchtelingen? Leg je antwoord uit.
De Geokrant 61
1111235805.indd 10
19-02-2007 15:04:03
V L U C H TE L I NGEN
l e sb r i e f
11
Tabel 10 Statistieken aarde Landen
Groei
BNP/
Zuigelingen-
Geboorte-
Levens-
% werkenden
% werkenden Aantal inwo- Telefoons/
BNP
hoofd
sterfte
cijfer
verwachting
in de diensten
in de landbouw
ners per arts
1000 inwoners
Turkije Kameroen Sri Lanka Sudan Nederland Turkije Somalië Japan
Voor opdracht 15 t/m 17 ga je naar http://beeldbank.schooltv.nl. Ga
Foto 12 Hek bij Spaanse enclave Ceuta
naar ‘voortgezet onderwijs’. Kies het vak ‘aardrijkskunde’. Kies het thema ‘EU’. Kies als onderwerp ‘open en gesloten grenzen’.
Opdracht 15
Lees eerst tekst 11 en bekijk foto 12.
Bekijk daarna de clip ‘Ceuta hoort bij Spanje, maar ligt in Marokko’. Lees ook de cliptekst die bij het filmpje hoort. a Van wie was Ceuta vroeger?
b Bij welk land hoort Ceuta nu?
c Ceuta hoort wel / niet bij de Europese Unie.
d Waarom heeft Ceuta een zwaarbewaakte grens met prikkeldraad? e Waarom willen veel Afrikanen hier de grens over? Tekst 11
Afrikanen bestormen hek Spaanse enclave MELILLA – Veertig Afrikanen hebben maandag geprobeerd de zwaarbeveiligde hekken tussen Marokko en de Spaanse enclave Melilla over te klimmen. Zo wilden de Afrikanen op het grond gebied van Spanje, een lidstaat van de Europese Unie, komen. Vijf van hen kwamen op het tweede hek op zes meter hoogte vast te zitten in scheermesdraad. Zij liepen verwondingen op. De bestorming van maandag doet denken aan de serie bestormingen van vorig jaar september en oktober. Toen beklommen vele honderden illegalen de hekken rond Melilla en Ceuta, de andere Spaanse enclave in Marokko, in de hoop op een betere toekomst in Europa. Daarbij kwamen elf Afrikanen om het leven door confrontaties met veiligheidstroepen. Sinds de bestormingen van vorig jaar is rond de enclaves Melilla en Ceuta een tweede hek met scheermesdraad neergezet en liggen tussen de beide hekken rollen prikkeldraad. Toch wisten vijf illegalen maandag het tweede hek te bereiken en er op te klimmen. Zij werden door de Spaanse politie uit
Opdracht 16
Bekijk de clip ‘Noord-Afrikaanse vluchtelingen willen graag naar Europa’ en lees de cliptekst.
a Welke beslissing moet een vluchteling maken zodra hij of zij op het grondgebied van de Europese Unie komt?
b Wat gebeurt er met een vluchteling als zijn of haar asiel is afgewezen?
c Hoeveel procent van de totale EU-bevolking bestaat uit illegale vluchtelingen?
d Leg uit wat er wordt bedoeld met ‘vluchten in de illegaliteit’.
Opdracht 17
Bekijk de clip ‘Illegaal werken, hoe kan dat?’. Lees ook de cliptekst. a Hoeveel illegalen wonen en werken er in Nederland? b Wat voor soort werk doen deze illegalen?
c Waarom ziet de Nederlandse overheid deze illegalen als een bedreiging?
hun benarde positie bevrijd. De overige 35 werden door de Marokkaanse politie tegengehouden.
Voor opdracht 18 en 19 gebruik je een andere site. Deze site heeft geluidsfragmenten, dus maak gebruik van een koptelefoon.
De Geokrant 61
1111235805.indd 11
19-02-2007 15:04:05
12
l e sb r i e f
V L U C H TE L I NGEN
Surf naar www.hetgeheugenvannederland.nl. Klik op ‘onderwijs’.
Klik op ‘havo/vwo basisvorming’. Ga naar ‘migranten na 1945’. Klik
op ‘begin de les’. Ga direct door naar de startpijl. Kies voor ‘individueel gebruik’ en klik weer op de startpijl.
b Uit welke werelddelen komen de vluchtelingen in Nederland? c Uit welk werelddeel komen de meeste vluchtelingen? Tabel 14 Herkomstlanden vluchtelingen in Nederland in 2002
Start de intro en luister om opdracht 18 te beantwoorden.
Land Aantal
Opdracht 18
Angola
a Noem drie redenen waarom mensen migreren.
Iran
665
b Waarom is het voor sommige immigranten moeilijk wennen?
Irak
1.022
c Welke gewoonten en gebruiken kan een immigrant meenemen
Afghanistan
1.077
China
1.891
Somalië
538
Nigeria
556
Opdracht 19
Democratische Republiek Kongo
522
Nederland. Klik onderaan de website op ‘keuze’ en kies Somaliërs.
Turkije
Kies een van de vijf onderwerpen. Eerst krijg je de uitleg te zien.
Totaal
naar Nederland?
Je gaat nu onderzoek doen naar de migratie van Somaliërs naar
Bekijk deze goed.
Daarna kies je vier fragmenten die het best bij je onderwerp pas-
sen. Bij ieder fragment horen vijf vragen. Als je op de vraag klikt, zie je een tekstbalk verschijnen waarin je je antwoord kunt schrijven. Als je de vragen hebt beantwoord, klik je onderaan de website op ‘verslag schrijven’. Maak het verslag.
Als je verslag af is, kun je je dit mailen naar je docent, of uitprinten en aan de docent geven.
Foto 13 Somalische vluchtelingen in Nederland
Toptien
541
Sierra Leone
1.620 638
Overige landen
9.597
–
18.667
–
Opdracht 21
Gebruik grafiek 15.
a In welk werelddeel leven de meeste vluchtelingen?
b In welk werelddeel is het aantal vluchtelingen het sterkst toegenomen in de periode 2002 tot 2003?
c Noem twee mogelijke oorzaken voor deze toename. Gebruik hiervoor kaart 149B.
Grafiek 15 Aantal vluchtelingen naar werelddeel in 2002 en 2003 1-1-2003 Totaal: 20.556.781
Azië 45,6% 9.378.917
Europa 21,4% 4.403.921
Afrika 22,3% 4.593.199
Noord Amerika 5,2% 1.061.199
Latijns Amerika 5,1% 1.050.288
Oceanië 0,3% 69.206
Noord Amerika 5,5% 1.086.800
Latijns Amerika 3,9% 766.400
Oceanië 0,4% 81.300
1-1-2002 Totaal: 19.783.100
Opdracht 20 Bekijk tabel 14.
a Maak in de laatste kolom een toptien van de landen waar in
Nederland de meeste vluchtelingen vandaan komen. Geef het
Azië 44,6% 8.820.700
Europa 24,5% 4.855.400
Afrika 21,1% 4.173.500
land waaruit de meeste vluchtelingen komen, het cijfer 1.
De Geokrant 61
1111235805.indd 12
19-02-2007 15:04:10
V L U C H TE L I NGEN
Opdracht 22
l e sb r i e f
13
c Waarom vertrekken er uit Afrika niet meer vluchtelingen naar
Bekijk grafiek 16.
a Uit welk land komen de meeste asielzoekers in Europa? b Verklaar dit.
c Tot welk cultuurgebied behoort dit land? Grafiek 16 Tien grootste groepen asielzoekers in Europa naar
Europa, waar het veel veiliger is?
Opdracht 24 Bekijk kaart 18.
Zoom in op Afrika. Wat is het verschil tussen kaart 17 en kaart 18? Kaart 18 Aantal asielzoekers per dollar van het BNP per hoofd
nationaliteit in 2002
(periode 1999-2003) 2002 10% Irak 41.009 7% Joegoslavië 30.716
1 2 3
54% Overigen 221.712
4
10 9
8
7
6
5
7% Turkije 27.473 5% Afghanistan 18.870 4% 3% 3% 3% 3% 2%
Russische Federatie 14.446 D.R. Congo 12.302 Nigeria 12.037 Somalië 11.458 China 10.443 Algerije 8.981
Opdracht 23
Gebruik kaart 17.
a In welke vijf landen bedroeg eind 2003 het totale aantal asielzoekers meer dan 500.000?
b Vind je dat we in West-Europa veel of weinig vluchtelingen toelaten? Leg je antwoord uit met behulp van kaart 17.
Kaart 17 Aantal asielzoekers per land (eind 2003)
De Geokrant 61
1111235805.indd 13
19-02-2007 15:04:11
