Docentenhandleiding bij de cd-rom Arbo en Hygiëne

Door die jarenlange expertise weten wij wat er speelt en zijn wij als geen ander in staat trends, ontwikkelingen en maatschappelijke vraagstukken te duiden en in een breder onderwijskader te plaatsen. Dat doen we op een open, innovatieve en professionele wijze samen met beleidsmakers, scholen, universiteiten en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven.

Docentenhandleiding bij de cd-rom Arbo en Hygiëne

SLO is het nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling. Al 30 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek tussen overheid, wetenschap en onderwijspraktijk. Wij leveren gewaardeerde expertise op het terrein van doelen, inhouden en organisatie van leren. Zowel in Nederland als daarbuiten.


Leerpakket voor de opleiding haarverzorging SLO • nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling

SLO Boulevard 1945 - 3 7511 AA Enschede Postbus 2041 7500 CA Enschede T 053 484 08 40 F 053 430 76 92 E [email protected] www.slo.nl

docentenhandleiding bij de cd-rom arbo en hygiëne

Docentenhandleiding bij de cd-rom Arbo en Hygiëne Leerpakket voor de opleiding haarverzorging

SLO • nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling

Bedrijfstakgroep

ksv

Kappen, Schoonheidsverzorging, Voetverzorging

Colofon © 2007 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze handleiding en de cd-rom mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door druk, fotokopie, opnamen, of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze docentenhandleiding bij het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ is samengesteld door: Elske Hebing, mede-auteur van het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ en tot voor kort docent van de school voor Uiterlijke Verzorging van het regionaal opleidingen centrum Rijn IJssel te Arnhem Eindredactie: Gert van den Brink en Martin Klein Tank, SLO, Enschede Foto’s: Jan Schartman Fotografie, Enschede Cees Elzenga Fotografie, Enschede Ontwerp: AXIS media-ontwerpers, Enschede

Opdrachtgever voor het maken van deze handleiding is de bedrijfstakgroep Kappen, Schoonheidsverzorging en Voetverzorging (btg KSV). De verspreiding naar roc’s (opleidingen haarverzorging) vindt plaats door het secretariaat van de btg KSV. Vragen over deze verspreiding kunt u richten aan: MBO Raad / secretariaat btg KSV T.a.v. mevrouw J.P. (Jordana) Donker Postbus 196 3730 AD De Bilt T: 030-2219873 E: [email protected]


Inhoud 1

Voorbeelduitwerkingen van de opdrachten uit het leerpakket

6

In dit onderdeel vindt u aanwijzingen voor het werken aan de onderwerpen en een voorbeeldmatige uitwerking van de opdrachten uit het leerpakket. De uitwerkingen van de opdrachten hebben als doel de docent een beeld te geven van wat er met de opdracht wordt bedoeld. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

Onderwerp: Onderhoud en hygiëne Onderwerp: Lichamelijke belasting Onderwerp: Psychische belasting Onderwerp: Bij ziekte Onderwerp: Ongelukken in de kapsalon Onderwerp: Werken met cosmetica Onderwerp: Werken in de kapsalon Onderwerp: De inrichting van de kapsalon De eindopdracht, een RI&E

6 12 15 20 23 30 36 40 44

2

Opmerkingen bij het werken met het leerpakket

49

Over het inplannen van het leerpakket, het starten met het programma, het werken ermee in de praktijk, de mogelijkheden van voortgangsregistratie en het aanpassen van de inhoud van het pakket. 3

Toelichting op het leerpakket

57

Wat biedt het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ en hoe is de leerstof opgebouwd? Informatie van de cd-rom. Bijlagen:

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Scoreformulier Instaptest leerpakket ‘Arbo en hygiëne’

63 70



Inleiding ‘Arbo en hygiëne’ is een multimediaal interactief leerpakket op cd-rom tot stand gekomen in samenwerking tussen BTG-KSV en SLO. Door middel van rijk geïllustreerde stukjes informatie, die omgeven zijn met vragen en opdrachten, kunnen deelnemers werken aan een basis voor Arbo en hygiëne. Dit gaat aan de computer, maar er zijn ook opdrachten die in de praktijksituatie moeten worden uitgevoerd. Als eindopdracht van het pakket gaan de deelnemers aan de slag met een “Risico-Inventarisatie en Evaluatie”(RI&E). In de oorspronkelijke handleiding bij de cd-rom zijn al enkele tips gegeven over het gebruik van het leerpakket. Deze docentenhandleiding biedt meer praktische tips en gebruiksmogelijkheden. Daarnaast worden ervaringen uit de praktijk beschreven en zijn er voorbeeldmatige uitwerkingen. Zo kunt u als docent een beeld krijgen hoe u met het leerpakket in de praktijk aan de slag kunt. De deelnemers kunnen in principe zonder hulp van een docent met het pakket werken en zich de leerstof eigen maken. Afhankelijk van de onderdelen die de deelnemer doorneemt en de tijdsduur van praktijkopdrachten, geldt een studielast van ongeveer 40 uur. Het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ sluit aan bij het Kwalificatiedossier Kapper 2005-2006 . Met het leerpakket wordt door de deelnemers gewerkt aan de kerntaken en de beroepscompetenties. Met name wat betreft: hygiënisch en milieubewust werken (beroepscompetentie 16), het zorg dragen voor kwaliteit (beroepscompetentie 17) en kwaliteit-, veiligheid-, arbo- milieubeleid ontwikkelen en borgen (beroepscompetentie 32). Deze handleiding volgt een voorbeeldgebruik van het leerpakket op een opleiding in Arnhem. Naast algemene tips en aanwijzingen zijn ook tips en bevindingen van de docenten opgenomen. We hopen dat deze handleiding bijdraagt aan een optimale inzet van het leerpakket.


1

Voorbeelduitwerkingen van de opdrachten

In dit onderdeel vindt u aanwijzingen voor het werken aan de onderwerpen en een voorbeeldmatige uitwerking van de opdrachten uit het leerpakket. TIP: De uitwerkingen van de opdrachten hebben als doel de docent een beeld te geven van wat er met de opdracht wordt bedoeld. Er worden mogelijke antwoorden gegeven en niet dé antwoorden. Ze moeten dan ook als zodanig worden beschouwd!

1.1

Onderwerp: ‘Onderhoud en hygiëne’

‘Om plezierig en veilig je werk te doen, is een goede hygiëne belangrijk. De kapsalon moet schoon zijn. Dat geldt voor de wachthoek en de behandelruimte, maar ook voor de ruiten, het sanitair en de chemiehoek. Ook moeten de apparaten en materialen die je gebruikt goed schoon zijn. En natuurlijk is persoonlijke hygiëne belangrijk. Hierover gaat dit onderwerp.’

1.1.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • het belang aangeven van hygiëne in de kapsalon met betrekking tot de uitstraling, de veiligheid en de gezondheid; • het belang aangeven van een goede persoonlijke hygiëne met betrekking tot de gezichts- en haarverzorging, de verzorging en bescherming van de handen en voeten; • het belang van goed schoeisel aangeven en criteria noemen waaraan schoeisel en bedrijfskleding moeten voldoen; • eigenschappen en toepassingen opnoemen van reinigings- en onderhoudsproducten voor de verschillende objecten en ruimtes in een kapsalon; • aangeven met welke technieken verschillende objecten en ruimtes in een kapsalon kunnen worden schoongemaakt en hoe deze technieken veilig, hygiënisch en verant woord kunnen worden toegepast; • aangeven welke schoonmaakmaterialen in relatie met schoonmaaktechnieken en producten het meest geschikt zijn voor het reinigen van objecten en ruimtes in de kapsalon; • aangeven welke schoonmaakfrequentie noodzakelijk is voor het reinigen van objecten en ruimtes in de kapsalon; • aangeven wanneer en hoe de verschillende gereedschappen en materialen in de kapsalon moeten worden gereinigd; • het begrip desinfecteren omschrijven en het verschil met steriliseren aangeven; • aangeven wanneer instrumenten, materialen en oppervlakken in de kapsalon gedesinfecteerd moeten worden; • verschillende desinfecteermethoden benoemen; • aangeven op welke manier en met welke product instrumenten, materialen en oppervlakken kunnen worden gedesinfecteerd; • benoemen wanneer, waarmee en hoe de huid gedesinfecteerd kan worden.


1.1.2 Aanwijzingen • Start gezamenlijk met het onderwerp. Bespreek vooraf globaal waarom we schoonmaken, welke soorten hygiëne we kennen en bespreekt de opdracht die de deelnemers hiervoor moeten maken. • Laat de deelnemers alles wat ze bekeken hebben afvinken! TIP: Om het geleerde in de praktijk te brengen is het na het doorwerken van dit onderdeel de bedoeling dat deelnemers de lokalen op en top schoonmaken volgens de regels van de school/docent. De praktijkdocent zal dus tijdens het schoonmaken goed moeten opletten en tips moeten aanreiken. • Vervolgens moeten er twee opdrachten worden gemaakt. Voorbeelden van wat er ongeveer allemaal in moet komen, vindt u bij de opdrachtuitwerking in de volgende paragraaf. • Bij de meeste opdrachten moet een document in MsWord worden geopend. In deze documenten kan de deelnemer de vragen uit de opdrachten beantwoorden. • De deelnemer moet het opdrachtdocument in Word onder een andere naam opslaan op een eigen locatie (eigen account). Laat de eigen opdrachtdocumenten opslaan in een nieuwe map. TIP: Zorg dat de deelnemers in de bestandsnaam van het Worddocument duidelijk de naam van de opdracht en het onderwerp vermelden. Zo kan het document eenvoudig worden terug gevonden. Zo word de eerste opdracht bijvoorbeeld op de eigen locatie van de deelnemer bewaard in een nieuwe map ‘Arbo en hygiëne’ met de naam: ‘Onderhoud en hygiëne - Een stukje voor de nieuwsbrief.doc’ • Na het afsluiten van het programma Word, komt de deelnemer automatisch terug in het leerpakket. • Tussentijds wisselen van het Worddocument naar het leerpakket en terug kan met de toets combinatie en of via de Windowsbalk als deze in beeld is. • Laat de deelnemers de resultaten van de test bij ‘Persoonlijke hygiëne’ en bij ‘Reinigen van de kapsalon’ op de afvinklijst bijschrijven. • Laat de vragen over desinfecteren en het reinigen opschrijven en bij hun aantekeningen voegen.


1.1.3 Opdracht: Waarom moet een kapsalon schoon zijn? Arbo en hygiëne Onderhoud en hygiëne: Belang van hygiëne Een stukje voor de nieuwsbrief Je gaat een stukje schrijven voor de interne nieuwsbrief van kapsalon ‘Hair’. Informeer je collega’s hierin over het belang van opruimen en schoonhouden (de hygiëne) in een kapsalon. • Gebruik in je stukje de volgende elementen: - uitstraling van de salon - veiligheid - gezondheid Zorg dat je eerst goed geïnformeerd bent en de informatiebronnen op de computer hebt bekeken. Gebruik de aantekeningen die je hiervan hebt gemaakt. • Type je stukje in het vak. (Je kunt ook dit document eerst afdrukken en je oplossing in het vak schrijven.) • Bewaar het document in je eigen map of schijf. • Print de opdracht en laat deze controleren en aftekenen door de docent.


Beste collega’s, Tijdens ons laatste overleg hebben we met elkaar afgesproken dat één van ons zou proberen om onze salon objectief (met de ogen van een klant) te bekijken. We wilden graag weten of klanten onze salon aantrekkelijk vinden, schoon, helder en met een frisse uitstraling. Komt het personeel fris en energiek over enz, enz. Nou dat hebben we gedaan. Samen met de baas heb ik een lijst met vragen gemaakt en ik heb een paar vaste en nieuwe klanten vooraf gevraagd of ze tijd en zin hadden om de vragen te beantwoorden. Wat blijkt: Ze vonden allemaal dat we een gezellige salon hadden. Ze konden merken dat we op een hartelijke manier met elkaar omgingen. Als er iets bijzonders was met iemand, dan toonden we interesse en we waren erg betrokken met het wel en wee van onze klanten. Ze vonden het vaak wel rommelig en een paar dames vonden dat we de plintjes wel eens extra mochten doen. Ze bood zich zelfs aan om de lampjes overal eens flink te soppen. Nou, dat lijkt ons niet zo verstandig in verband met de elektriciteit, maar het zegt wel wat. We hebben de volgende opletpunten voor ons zelf er uit kunnen halen: 1 x per maand gaat iemand met een sopje langs alle plinten. 1x per maand worden alle voegen van de plavuizen met chloor geschrobd. Elke dag worden regelmatig alle vuile kopjes weggehaald en tussendoor wordt minstens één keer een doekje over de toiletjes van de klanten gehaald. De wachthoek moet een aantal keren per dag even opgeruimd worden. Denk aan de asbakken. Aan het eind van de dag moeten de spiegels helder worden gemaakt. De toiletten moeten regelmatig worden geïnspecteerd. Laat geen handdoeken rondslingeren. Wijs elkaar met een knipoog naar de rommel. Laat de klanten niet merken dat we daar soms met elkaar over kibbelen. Punt twee: We vinden dat we ons zelf wel wat meer kunnen optuigen: Doe ’s morgens je haar. We gaan elke maand een Haaravond organiseren zodat iedereen regelmatig een kleurtje krijgt en een nieuwe coupe. Het is belangrijk dat klanten zien dat we gek zijn op mode en graag het goede voorbeeld geven. Verzorg je make-up goed. Het hoeft niet veel te zijn, maar wel mooi. Verzorg je handen goed. Gebruik de handcrème die er staat meerdere malen per dag. Binnenkort wordt de kapsalon in een ander kleurtje geverfd. Ook de uitstraling van de salon doet mee in het beeld van de klant. We willen graag een moderne vrolijke salon zijn, we willen de toon aangeven in de mode. De komende tijd gaan we ons meer bezighouden met de wasbehandeling. Er komt een kortingsactie voor haarmaskers met bijbehorende massages. We gaan onze klanten voorlichting geven over het wassen met de bijbehorende thuisverzorging. Waarom? De hygiëne van ons en onze klanten begint bij de wasbak. Ziektekiemen mogen bij ons geen kans krijgen. De handdoeken worden regelmatig vanuit de wasmanden naar de wasmachine gebracht. Gebruik nooit een handdoek twee keer. Pak voor elke nek-uitscheer-behandeling een nieuw mesje. Wanneer je een wondje hebt toegebracht, pak je een pleistertje. Laat geen bloed zichtbaar op een watje ergens rondslingeren. Was goed je handen. En…. , zeg netjes sorry. Het kan gebeuren. Ruim elke keer de föhn op. Denk aan de snoeren van de tondeuse. Kijk de code van de kapper eens door, die hangt in de personeelsruimte. Dan weet je welke wettelijke eisen er zijn voor onderhoud en veiligheid. Nu hoeven we alleen nog af te spreken wie wat gaat doen de komende tijd. Dan gaan we op ons volgend overleg kijken of het allemaal is gelukt en wat we misschien nog meer kunnen veranderen in positieve zin. Groetjes van het Hygiëneteam(pje).


1.1.4 Wat is passende bedrijfskleding? TIP:Bij deze opdracht is het handig om de deelnemers meteen naar www.ganesja.nl te laten gaan. Ook bij bijv. webwinkels als Wehkamp kan leuke kleding worden gekopieerd en in deze opdracht worden geplaatst. Zie plaatje 3 bij de voorbeelduitwerking hierna.

Arbo en hygiëne Onderhoud en hygiëne: persoonlijke hygiëne Wat is passende bedrijfkleding? Opdracht: • Zoek op internet of in de mediatheek informatie over bedrijfskleding. • Internetadressen: www.kapperskleding.nl www.ganesja.nl Internet browser • Beschrijf wat je goed en wat je minder goed aan deze bedrijfskleding vindt. • Beantwoord hierbij de onderstaande vragen. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.

10


Plaatje 1

Plaatje 3a

Plaatje 2

Plaatje 3b

Heeft de kleding een goede pasvorm?

Heeft de kleding een moderne uitstraling?

Welke sfeer geeft de kleding aan de kapsalon?

Is het materiaal slijtvast?

Is het materiaal makkelijk te onderhouden?

Plaatje 3c

Plaatje 1 = ja Plaatje 2 = ja Plaatje 3 = nee Plaatje 1 = ja Plaatje 2 = ja Plaatje 3 = ja Plaatje 1 = netheid Plaatje 2 = stoer, mannelijk Plaatje 3 = modern, hip Plaatje 1 = Ja, speciale bedrijfskleding Plaatje 2 = Ja, speciale bedrijfskleding Plaatje 3 = Nee, gewoon katoen Plaatje 1 = ja Plaatje 2 = ja Plaatje 3 = ja


11

1.2 Onderwerp: Lichamelijke belasting ‘Als kapper sta je veel en vaak in bepaalde houdingen. Om te zorgen dat je lichaam daar geen last van krijgt, moet je goed opletten hoe je lichaam belast wordt. Hierover gaat dit onderwerp. Aan de orde komt wat een juiste lichaamshouding is tijdens het werk en het gebruik van kappersfiets en pompstoel.’

1.2.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • risicovolle lichaamshoudingen tijdens het werk benoemen; • preventieve maatregelen benoemen met betrekking tot lichaamshouding, schoeisel, afwisseling in werk en pauzes om te voorkomen dat lichamelijk letsel ontstaat; • benoemen aan welke eisen de pompstoel en kappersfiets moeten voldoen om bij te dragen aan een verantwoorde lichaamshouding; • het begrip ergonomie omschrijven en het belang ervan op de werkplek aangeven.

1.2.2 Aanwijzigingen • Bespreek voordat u de deelnemers met het onderwerp ‘Lichamelijke belasting’ laat beginnen klassikaal hoe je als kapper goed moet staan. • Wat is een goede en verantwoorde houding? • Wanneer krijg je snel klachten? • Hoe erg kunnen deze klachten worden? • Hoe moet je klachten voorkomen? Denk aan het laag werken met je schouders, het uitstappen bij de wasbak, de vorm van je rug, het gebruik van de kappersfiets samen met de pompstoel. 2/3 Deel van je voet leunt op de voorvoet, 1/3 op de hiel. • Praat over goed schoeisel. • Doe de houdingen voor en laat de deelnemers meepraten. Bij dit onderwerp wordt gebruik gemaakt van de video ‘Kromme zaken’. Als de installatie van het leerpakket en de cd-rom met deze video juist heeft plaatsgevonden, kan de video worden gestart vanuit het leerpakket. Zo niet dan kan met de toets < > het startmenu van Windows worden opgeroepen om van daaruit ‘Kromme zaken’ te starten.

TIP: Controleer vooraf of de video van de cd-rom ‘Kromme zaken’ op de computers beschikbaar is. Dit voorkomt vervelende verrassingen tijdens de les.

12


1.2.3 Opdracht: Welke aandachtspunten heb je voor Esther? Arbo en hygiëne Lichamelijke belasting: houding, kappersfiets en pompstoel Langdurig staan en werken boven schouderhoogte • Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. Je werkt in een kapsalon samen met zes collega’s. Op een woensdagavond is er een werkoverleg gepland. Eén van jouw collega’s, Esther, vertelt aan jullie dat ze veel last had van haar rug en schouders. Zolang zij zich kan herinneren, heeft ze elk jaar wel eens klachten over haar rug en schouders. Maar ze heeft gelukkig goede begeleiding van haar huisarts en een fysiotherapeut die de klachten behandelen met medicijnen en fysiotherapie. Dat wil zeggen: het gaat op dit moment naar omstandigheden redelijk goed. En dat wil ze graag zo houden. Daarom heeft zij in overleg met jullie werkgever de volgende opdracht bedacht. Opdracht: • Schrijf achter alle voorkomende werkzaamheden die hieronder in het schema staan hoe Esther kan voorkomen dat haar rug en haar schouders onnodig belast worden. (Esther is allround Kapper) Natuurlijk zijn dit ook goede tips voor jullie als haar collega’s! • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.


13

14

Werkzaamheden Esther

Bijzonderheden en aandachtspunten voor Esther

1

(voorbeeld) Knippen en snijden

(voorbeeld) Zorg dat je de kappersfiets gebruikt op momenten dat dit kan. Zorg dat je je armen niet boven schouderhoogte houdt. Draag goede schoenen met een stevige hak, niet hoger dan 4 cm.

2

Wassen en spoelen

Ga ook aan de zijkant van de wasbak staan. Stap uit met je been. Houd de ruggenwervel zoveel mogelijk in de S-vorm. Druk een opgerolde handdoek tegen je buik. Hierdoor duw je je rug rechter. Laat kleine klanten op een verhoging zitten

3

Föhnen

Laat de klant laag zitten. Draai het mondstuk van de föhn in pistoolstand. Hierdoor kun je vaak de schouders laag houden. Droog het haar goed voor, zodat je niet lang hoeft te föhnen.

4

Permanenten

Leer onderhands wikkelen. Laat lang haar zoveel mogelijk door anderen wikkelen, dit duurt vrij lang en vergt erg veel van je armen. Of wikkel met z’n tweeën.

5

Kleuren

Laat de klant laag zitten. Gebruik goed de pompstoel zodra je in de nek gaat opbrengen.

6

Blonderen

Laat de klant laag zitten. Gebruik goed de pompstoel zodra je in de nek gaat opbrengen.

7

Vlechten en opsteken

Laat de klant laag zitten. Wanneer nodig laat je de klant staan.

8

Watergolven inleggen en opkammen

Wanneer je in de nek gaat bouchleren, pak je de kappersfiets. Pas op dat je niet met je armen omhoog gaat werken.

9

Omvormen van haar met warmteapparatuur

Langdurige behandelingen met bijvoorbeeld het wafelijzer op lang haar kun je beter niet doen. Het vergt te veel van je spieren. En..., maar dat geldt voor iedereen: Neem regelmatig een kleine pauze en rek en strek je spiertjes regelmatig.

10

Schoonmaken

Let op je bewegingen: op tijd door de knieën gaan. Doe de emmers halfvol. Je moet juist de hele dag door zoveel mogelijk wisselen in je werk. Af en toe bukken, dweilen of spinnenwebjes raggen kan voor je lichaam geen kwaad.

11

Adviseren / telefoneren / afrekenen

Wanneer je aan het eind van de dag aangeeft dat je even moet rusten, kun je prima de receptie bemensen. Hierdoor zul je je spieren niet overbelasten. Rechtop zitten op een goede bureaustoel if... op een kappersfietsje


1.3 Onderwerp: Psychische belasting ‘Kapper zijn kan ook psychisch belastend zijn. Als de werkdruk erg hoog is of de verhouding met je baas of collega’s niet plezierig is. Hierover gaat dit onderwerp. Aan de orde komen mogelijke psychische problemen en wat je daaraan kunt doen. Vooral wordt aandacht besteed hoe je dit kunt voorkomen.’

1.3.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • het begrip ongewenst gedrag omschrijven met betrekking tot het ontstaan en voortbestaan, en de gevolgen ervan voor het slachtoffer; • maatregelen benoemen die het slachtoffer kan nemen om ongewenst gedrag aan de kaak te stellen; • de gevolgen voor het bedrijf aangeven van ongewenst gedrag tegenover een werknemer; • kenmerken van een bedrijfsorganisatie geven die ongewenst gedrag in de hand kunnen werken; • aangeven welke maatregelen het bedrijf kan nemen en welke verplichtingen de werkgever heeft om ongewenst gedrag binnen het bedrijf te voorkomen; • kenmerken en oorzaken van stress en burn-out benoemen; • enkele punten aangeven die kunnen helpen bij het voorkomen van stress en burn-out.

1.3.2 Aanwijzingen • Lees bij de inleiding samen met de deelnemers wat de doelen zijn. • Bespreek met de groep: wie heeft al eens te maken gehad met ongewenst gedrag? Betrof het jezelf of iemand anders? Wat werd er toen gedaan? Zie je die persoon nog wel eens? Zou je durven vragen hoe het nu met haar/hem gaat? Komt het hier op school ook voor? Wat zou je nu, op dit moment er mee doen? • Wijs de deelnemers op de informatieknop bij ongewenst gedrag. Daarna kunnen ze de opdracht pas goed maken. TIP: Laat de deelnemers voor meer informatie op internet zoeken op ‘pesten op het werk’ of ‘ongewenst gedrag’, bijv. via GOOGLE. (http://home.fnv.nl/02werkgeld/arbo/themas/ongewenst-gedrag/vragen/ pesten/ antwoord-pesten.html)


15

1.3.3 Opdracht: Ik stond erbij en keek ernaar? Arbo en hygiëne Psychische belasting: ongewenst gedrag, stress en burn-out Je hebt de informatie gelezen over ‘Ongewenst gedrag’. Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. Opdracht: • Bespreek de antwoorden op de onderstaande vragen. • Schrijf de antwoorden beknopt op. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.

16


1.

Wat is ‘ongewenst gedrag’?

Vijandig, intimiderend gedrag naar één en dezelfde persoon toe. De persoon verweert zich niet. Je ziet dat het hem/haar raakt.

2.

Hoe herken je ongewenst gedrag?

Het slachtoffer wordt stil, terneergeslagen. De “grapjes”gaan altijd over dezelfde persoon. Sommigen doen mee omdat ze misschien bang zijn om ook slachtoffer te worden. De groep wordt steeds groter.

3.

Wie zijn de slachtoffers?

Mensen die afwijken met huidskleur, kleding, smaak. Mensen met een handicap. Mensen die niet voor zichzelf kunnen opkomen.

4.

Hoe kan ongewenst gedrag ontstaan?

Het heeft te maken met macht. De een wil macht over de ander. Omdat het slachtoffer bedreigd wordt en bang is voor meer, durft deze niets te zeggen. En hij/zij schaamt zich dat het hem/haar overkomt. Dus het gaat door en wordt steeds erger.

5.

Welke werkomstandigheden binnen een bedrijf kunnen ervoor zorgen dat ongewenst gedrag ontstaat?

Soms kan de leidinggevende de aanrichter zijn. Gebrek aan inzicht of scholing. Er kan een onveilige situatie ontstaan op het bedrijf, omdat er gebrek is aan leiding. Het kan zijn dat er geen gezamenlijke verantwoording wordt gedragen.

6.

Wat zijn de gevolgen van ongewenst gedrag voor het slachtoffer?

Onzekerheid, argwanend, het slachtoffer kan depressief raken. Ziekteverzuim. In het ergste geval kan het leiden tot zelfdoding.

7.

Wat zegt de wet over ongewenst gedrag tegen een werknemer binnen een bedrijf?

In de arbeidsomstandighedenwet staat dat de werkgever beleid moet voeren ten aanzien van ongewenst gedrag, geweld, seksuele intimidatie en agressie. Als hij dat niet doet, is hij strafbaar. De arbeidsinspectie kan de werkgever een boete opleggen.

8.

Wat kun je doen als je zelf slachtoffer bent van ongewenst gedrag?

Je moet er met iemand over praten. Zoek een vertrouwenspersoon. Praat met je leidinggevende of met een ouder iemand. Iemand die je vertrouwt. Stap naar je vakbond! Ga een dagboek (logboek) bijhouden van wanneer en waar het gebeurt. Ga bijhouden hoeveel arbeidsduur het kost. Zo kan er later een passende sanctie worden gegeven aan de dader.

9.

Wat kan een bedrijf doen tegen ongewenst gedrag van werknemers?

Signaleren, beleid vastleggen, beleid uitdragen. Leidinggevenden uitrusten met “tools”. Geef leidinggevenden en vertrouwenspersonen binnen je bedrijf scholing, zodat ze omgewenst gedrag kunnen herkennen en aanpakken.


17

1.3.4 Opdracht: Wat kan de gestressde collega doen? Arbo en hygiëne Psychische belasting: ongewenst gedrag, stress en burn-out Casus De gestresste collega Je collega Rutger werkt regelmatig langer dan nodig is en maakt een gedreven indruk. Volgens jou is er sprake van stress. Ook aan kleine signalen kun je dit merken. Hij is snel geïrriteerd en kan zich vaak moeilijk concentreren. Het lukt hem bijvoorbeeld niet om aandachtig te luisteren tijdens gesprekken. Hij kijkt steeds weg en laat zijn gedachten makkelijk afdwalen. Hij toont tekenen van ongeduld door met zijn vingers te trommelen. Door zijn slechte concentratie maakt hij fouten die hij, diep zuchtend, probeert te herstellen. Rutger doet vaak veel dingen tegelijk, waardoor klanten soms lang moeten wachten. Rutger put zich dan uit in duizend excuses en rent nog harder. Zijn overbetrokkenheid kan echter plotseling omslaan in onverschilligheid; zijn drukke praten in stilzwijgen. Dan zit hij bleek en onderuitgezakt in de koffiekamer. Op een maandag verschijnt hij niet op zijn werk. Hij meldt zich ziek, hij heeft hoofdpijn en is ontzettend moe. Hij wil alleen maar slapen en zal morgen weer terugkomen. Maar na een week is hij nog steeds moe en de hoofdpijn is ook niet weg. De baas belt hem boos op: “Dat zielige gedoe. Iedereen is wel eens moe, je moet nu maar eens ‘uitgeslapen’ zijn.” Opdracht: • Werk samen met een mededeelnemer. • Bespreek de onderstaande vragen. • Vul daarna in het kort de antwoorden in. • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent.

18


1.

Vind je ook dat Rutger zich aanstelt en best weer aan het werk kan? Motiveer je antwoord.

2.

Wat had de werkgever van Rutger kunnen doen om te voorkomen dat Rutger zich ziek meldt?

3.

Denk je dat het goed is voor Rutger dat hij weer naar zijn werk gaat? Motiveer je antwoord.

Nee. Als Rutger nu weer begint, is hij over een week nog zieker. De vraag is of hij er dan wel weer bovenop komt.

4.

Wat had Rutger zelf kunnen doen om te voorkomen dat hij ziek werd?

Bij het eerste signaal van wrevel of irritatie had hij al aan de bel moeten trekken. Hij is een perfectionist die het niet kan hebben wanneer anderen een foutje maken. Hij heeft iemand nodig die hem tot inzicht kan brengen en hem leert te relativeren.

5.

Wat moet de werkgever (samen met de Arbodienst) doen om Rutger weer aan het werk te krijgen?

Rutger heeft een coach nodig. Iemand die hem begeleidt in zijn werk. Die hem na een tijdje rust weer op therapeutische basis aan het werk houdt. Die hem leert om anders met de zaken om te gaan. Zodat hij bij tegenslagen zelf aan de bel kan trekken. Hij moet leren dat hij niet de wereld naar zijn hand kan zetten. Hij zal moeten leren omgaan met de wensen en “gebreken”van collega’s en met zijn eigen wensen en “gebreken”.

Nee, hij stelt zich niet aan. Je ziet dat hij het niet aan kan. Hij wil te veel. Lijkt chaotisch. Hij lijkt niet meer gemotiveerd. Er moet met hem gepraat worden. Heeft niemand dat nog gedaan? Want misschien heeft hij wel heel iets anders????

Praten. Tijdens een functioneringsgesprek had dit al lang aan de orde moeten komen. Iedereen ziet het. De klanten zien het ook. Het is niet goed dat zulk afwijkend gedrag niet wordt besproken. Zelf ziet Rutger het blijkbaar niet. Dus hij moet tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Uiteindelijk doet zijn lichaam dat door te zeggen: Nu moet ik alleen nog slapen, of hij krijgt de griep of misschien nog wel ergere ziekten.


19

1.4 Onderwerp: Bij ziekte ‘Niemand hoopt erop, maar je kunt ziek worden. Waar krijg je dan mee te maken? En wat moet je dan doen? Hierover gaat dit onderwerp. Je ziet wat rechten en plichten zijn voor jou en je werkgever. Wat jouw rol is, de rol van de werkgever en de rol van de Arbo-dienst.’

1.4.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • aangeven welke rechten en plichten je als werknemer hebt in geval van ziekte; • aangeven welke rechten en plichten de werkgever heeft bij ziekte van een werknemer; • aangeven wat de gevolgen voor je werkgever zijn als een werknemer ziek is; • taken van de Arbo-dienst benoemen met betrekking tot ziekte; • maatregelen benoemen die je werkgever kan nemen om ziekteverzuim in zijn bedrijf te beperken.

1.4.2 Aanwijzigingen • Het is handig om de inleiding met de groep gezamenlijk te bespreken. • Kijk dan ook naar de leerdoelen. • Hierna kunnen de deelnemers zelfstandig verder.

1.4.3 Opdracht: Een situatie om ziek van te zijn? Arbo en hygiëne Bij ziekte: Weer beter of nog ziek? Een situatie om ziek van te zijn? Opdracht: • Maak van de onderstaande woorden een verhaal waarvan jij denkt dat het in de praktijk (in het echt) zou kunnen gebeuren. • Typ je verhaal hieronder in het vak en print het uit. • Laat het controleren en aftekenen door de docent.

20


Drukke feestdagen Oudejaarsparty Zieke collega Werkgever

Verantwoording Klikspaan Bedreiging Ontslag

Een waar gebeurd verhaal: Het is een drukke tijd. Voor de kerst waren er al extra koopavonden en ook na de kerstdagen stroomt het vol. Klanten met en zonder afspraak, alles door elkaar. Op oudejaarsdag zitten we ’s morgens vroeg bij elkaar. Onze baas vroeg ons wat eerder te komen en er staat warme chocomelk voor ons klaar. Leuk hoor, voor het harde werken krijgen we allemaal een vette enveloppe met inhoud. Hoera! Vanavond gaan we naar een oudejaarsparty. Kan ik ook eens royaal doen. De telefoon gaat en de eerste klanten komen al binnen. Monique komt met een spijtig hoofd binnen en zegt: “Kim is ziek.” Nou dat is ook wat. Alles staat volgeboekt. Mijn baas komt binnen en zegt: we verdelen de klanten van haar. Een paar klanten bel ik op of ze wat later kunnen komen, dan zijn we maar wat later klaar. Als jullie tenminste daar allemaal mee instemmen! Natuurlijk. Na zo’n enveloppe kun je geen nee meer zeggen. Je kunt je voorstellen hoe zo’n dag verloopt: druk druk druk, laat naar huis. Toch nog even in bad en een dutje doen, want het zal wel errug laat worden (vroeg, dus! haha). Om half 11 ’s avonds afgesproken en het gaat zoals het hoort te gaan: PARTY!!! Dan ineens zie ik op het midden van de dansvloer Kim staan. Nou ja, staan….. swingen en met een glas champagne in de hand. Ik snel er naar toe. “Nou, jij bent snel weer beter.”. “Ja”, zegt ze,”eerst erge hoofdpijn, maar het is nu over. “ Ik werd opgenomen door de drukte en de klok van twaalf uur, maar de andere dag kon ik het niet uit m’n hoofd zetten. Je hebt toch allemaal wel eens hoofdpijn? En dan op zo’n drukke dag? En ’s avonds weer zó tekeergaan? Nee, dat kon voor mij toch niet. Ik heb een collega gebeld en alles besproken. Als we als klikspaan zouden fungeren, zou Kim bedreigd worden met ontslag. De CAO is daar heel duidelijk in. Mijn baas zou het absoluut niet accepteren. Ontslag??? Dat was onze bedoeling toch niet? We besloten om bij mij thuis een vergadering met alle collega’s te beleggen en om Kim uit te nodigen. Aan de telefoon vertelde ik haar wat we wilden bespreken. Ze kwam met tranen in de ogen. Ze wist dat ze te ver was gegaan. Wij hebben allemaal om de beurt verteld hoe die dag eruit zag. Zo gezellig, maar o zo druk. Met elkaar hebben we afgesproken dat we onze baas niets zouden vertellen. En dat we ons met elkaar verantwoordelijk voelen voor wat er in én buiten de salon gebeurt. We zijn nog jaren fijne collega’s van elkaar gebleven. Ik kan me ook voorstellen dat sommigen het wél tegen hun werkgever vertellen. Of misschien een andere oplossing vinden? We zijn benieuwd.


21

1.4.4 Opdracht: Contact met de Arbo-dienst? Arbo en hygiëne Bij ziekte: Weer beter of nog ziek? Opdracht: Deze opdracht maak je samen met een mededeelnemer. Je bereidt een telefoongesprek met de Arbo-dienst voor. Lees eerst onderstaande informatie door. • De één speelt de rol van een kapster die zich na een periode van ziekte weer beter meldt. De ander speelt de rol van de medewerker van de Arbo-dienst. • Alle informatie die je op dit blaadje schrijft, moet je elkaar vertellen. • Oefen een keer, laat daarna de docent meeluisteren met jullie gesprek. • Laat de opdracht aftekenen en wissel van rol. Info: Wanneer krijg ik te maken met de Arbo-dienst? Wanneer jij je ziek hebt gemeld, neemt de Arbo-dienst hoogstwaarschijnlijk contact met je op. De arts van de Arbo-dienst beoordeelt of jij je werk door je ziekte wel of niet kunt doen. En hij geeft advies over eventueel noodzakelijke aanpassingen, zodat je snel weer aan het werk kunt. Bij (dreigend) langdurig ziekteverzuim stelt de Arbodienst uiterlijk in de zesde week een probleemanalyse van jouw situatie op. Bij deze probleemanalyse geeft de Arbo-dienst een advies over jouw mogelijkheden voor werkhervatting. Op basis hiervan maken jij en je werkgever een plan van aanpak. In dit plan staan afspraken over jouw re-integratietraject. Zolang je ziek bent, heb je regelmatig contact met de Arbo-dienst. Medewerker Arbo-dienst Goedemorgen, met de Arbo-dienst.

Hallo, met Kim de Waal. Ik wil graag doorgeven dat ik weer beter ben en weer aan het werk kan gaan.

Mag ik jouw adres en geboortedatum?

Ik ben geboren op 18 oktober 1989.

Ja, ik heb het gevonden. Waar werk je momenteel?

Ik werk bij Hairfashion in de Moolenstraat.

Fijn, dank je wel. Vanaf wanneer ben je ziek gemeld? Wat had je precies?

Ik ben ziek vanaf zondag 19 januari.

Is de arts bij je geweest of ben je bij de Arbo-dienst geweest?

De dokter is niet geweest, ik ben bij hem geweest op het spreekuur.

Wanneer begin je precies?

Ik begin zoals het er nu uitziet maandag weer.

Bel je de werkgever dat je maandag weer begint? Mocht er maandag toch nog genoeg reden zijn om niet te gaan werken, dan neem je direct weer contact met ons op.

Dat is goed. Ik wil toch vandaag nog naar de zaak bellen.

Zijn alle klachten over?

Fijn dat je weer kunt beginnen, succes maandag op je werk en tot ziens. 22

Jijzelf


Ik had keelontsteking, oorpijn en koorts.

Bijna, ik heb alleen nog vastzittende hoest.

Dank u wel en tot ziens.

1.5 Onderwerp: Ongelukken in de kapsalon ‘Een ongeluk zit vaak in een klein hoekje. Iedereen zal proberen om ongelukken te voorkomen. Maar dit lukt niet altijd. Wat moet je doen als er toch wat gebeurt? Hierover gaat dit onderwerp. Je ziet hoe bij bepaalde letsels gehandeld moet worden. Wat je zelf mag/moet doen en wat de bedrijfshulpverlener (BHV-er) moet doen.’

1.5.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • de vijf algemene regels voor het verlenen van eerste hulp noemen; • de ABC-benadering omschrijven; • vertellen hoe je bij een ongeluk de juiste hulp moet inroepen (alarmeren); • de taken van een bedrijfshulpverlener noemen; • omschrijven wat reanimeren is, wanneer dit nodig is en wie dit mag doen; • noemen wat wel of juist niet moet gebeuren bij: - (ernstig) uitwendig bloedverlies; - letsel aan het oog; - letsel aan de luchtwegen (inademen); - letsel aan het maag-darmkanaal (inslikken); - letsel aan de huid door gevaarlijke stoffen; - brandwonden; - botbreuken.

1.5.2 Aanwijzigingen • Bespreek met de groep wat voor ongelukken men kan tegenkomen in de kapsalon. • U hoeft als docent Haarverzorging natuurlijk niet alles wat hier aan de orde komt zelf te kunnen als u niet toevallig BHV-er bent in de school.


23

1.5.3 Opdracht: Hoe bel je de alarmcentrale? Arbo en hygiëne Ongelukken in de kapsalon: Alarmeren Casus De gestresste collega Je collega Rutger werkt regelmatig langer dan nodig is en maakt een gedreven indruk. Volgens jou is er sprake van stress. Ook aan kleine signalen kun je dit merken. Hij is snel geïrriteerd en kan zich vaak moeilijk concentreren. Het lukt hem bijvoorbeeld niet om aandachtig te luisteren tijdens gesprekken. Hij kijkt steeds weg en laat zijn gedachten makkelijk afdwalen. Hij toont tekenen van ongeduld door met zijn vingers te trommelen. Door zijn slechte concentratie maakt hij fouten die hij, diep zuchtend, probeert te herstellen. Rutger doet vaak veel dingen tegelijk, waardoor klanten soms lang moeten wachten. Rutger put zich dan uit in duizend excuses en rent nog harder. Zijn overbetrokkenheid kan echter plotseling omslaan in onverschilligheid; zijn drukke praten in stilzwijgen. Dan zit hij bleek en onderuitgezakt in de koffiekamer. Op een maandag verschijnt hij niet op zijn werk. Hij meldt zich ziek, hij heeft hoofdpijn en is ontzettend moe. Hij wil alleen maar slapen en zal morgen weer terugkomen. Maar na een week is hij nog steeds moe en de hoofdpijn is ook niet weg. De baas belt hem boos op: “Dat zielige gedoe. Iedereen is wel eens moe, je moet nu maar eens ‘uitgeslapen’ zijn.” Opdracht: • Werk samen met een mededeelnemer. • Bespreek de onderstaande vragen. • Vul daarna in het kort de antwoorden in. • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent.

24


Vraag alarmcentrale

Antwoord van de kapster

Met 112, de alarmcentrale. Hebt u een ambulance nodig, de brandweer of de politie?

Hallo met Pauline De Waard. Ik heb denk ik een ambulance nodig.

Wat is er aan de hand?

Ik werk bij Hair Fashion op het winkelcentrum de Grootheerd en er is een mevrouw niet goed geworden.

Wat is er precies gebeurd?

Ze zat rustig te lezen onder de droogkap en toen gleed ze plotseling van de stoel.

Ademt ze nog en hoe is haar ademhaling? Hoe lang ligt ze daar al?

Ze ademt heel weinig. We kunnen haast geen hartslag voelen. Nu is het al een minuut of vier.

Oké, de ambulance is onderweg. Laat haar rustig op de grond liggen en zorg dat er niemand omheen staat behalve jij en een collega. En stuur iemand naar buiten om de ambulance op te vangen

Wat moet ik nog meer doen?

Zorg dat ze voldoende zuurstof krijgt.

Dank u wel. Ik kan de sirene al horen..

Arbo en hygiëne Ongelukken in de kapsalon: Alarmeren Het bellen van de alarmcentrale Casus 2 Wissel van rol Deelnemer 1 Je werkt bij de Alarmcentrale. Je krijgt een oproep van een kapster die vertelt dat een collega niet goed is geworden. Deelnemer 2 Je werkt in een kapsalon. Je collega Chantal is bezig met het uitscheren van de nek bij een klant. De tondeuse werkt niet goed. Ze legt de tondeuse op de rand van de wasbak zonder de stekker uit het stopcontact te halen. De tondeuse glijdt in de wasbak waar een bodempje water in staat. Chantal krijgt een schok, valt achterover tegen de kast en glijdt dan op de grond. Je rent naar haar toe. Ze zit versuft op de grond. Je besluit de Alarmcentrale te bellen. • Noteer de vragen die je stelt en de antwoorden die de kapster geeft in onderstaand document. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.


25

Vraag alarmcentrale

Antwoord van de kapster

Met 112, de alarmcentrale. Hebt u een ambulance nodig, de brandweer of de politie?

Hallo met Wilma de Jong. Ik heb denk ik een ambulance nodig.

Wat is er aan de hand?

Ik werk bij Hair Fashion op het winkelcentrum de Grootheerd en er is iets met een collega gebeurd.

Wat is er precies gebeurd?

Ze heeft een tondeuse in het water laten vallen terwijl ze ‘m nog vast had.

Rustig maar, rustig maar. Heb je de stroom afgesloten? Hoe is haar ademhaling?

Ja, de stroom viel vanzelf meteen uit.

Dat weet ik niet goed. De BHV-er is bezig met mond-op-mond-beademing.

De ambulance is onderweg. Vertel dat direct aan de BHV-er en zorg dat iemand de ambulance opwacht.

Wat moet ik nog meer doen?

Als ze bijkomt, mag ze absoluut niet drinken. Het kan zijn dat ze een shock heeft.

Ok. Ik kan de ambulance al zien en horen, dank u!

1.5.4 Onderwerp: Hoe leg je een snelverband aan? • Bepaal vooraf met de docenten of deze oefenopdracht wel of niet hier wordt gedaan. Het oefenen in het aanleggen van een wondsnelverband en een wonddrukverband is nuttig en ook wel leuk. Sommige deelnemers hebben al EHBO/BHV gehad. Misschien kunnen zij het uitleggen en de anderen begeleiden.

26


1.5.5 Opdracht: Wat doe je bij brandwonden? Arbo en hygiëne Ongelukken in de kapsalon: Voorbeelden van letsel Huidletsel Brandwonden Hoe kan het dat we ook in de kapsalon regelmatig met brandwonden te maken hebben? Enkele oorzaken van brandwonden zijn: • Sterke permanentvloeistof heeft te lang ingewerkt op haar en huid van een klant. • Het blondeerpapje bevatte een te hoog percentage waterstofperoxide en is op de hoofdhuid opgezet. • Er is een hete krultang tegen de huid aangekomen. • Het water uit de kraan was veel te heet. (Door het gebruik van beschermende handschoenen werd de temperatuur niet goed gevoeld). • Maak een verhaaltje waarin iemand een brandwond krijgt. Kies daarvoor één van de bovenstaande oorzaken. Geef in je verhaal antwoord op de volgende vragen: 1. Hoe is de brandwond gekomen? Wat is de oorzaak? 2. Hoe ga je dit oplossen als het jou overkomt in de kapsalon? 3. Hoe kun je voorkomen dat dit nog eens gebeurt? • Typ je verhaal in het vak hieronder. (Je kunt ook dit document eerst afdrukken en het verhaal in het vak schrijven.)

Tijdens een permanentbehandeling in de klas gebeurde mij als juffrouw iets vervelends. De deelnemer had alles uitstekend gedaan: Snel gewikkeld, de wattenrand bevochtigd en zorgvuldig aangebracht en voorzichtig de vloeistof opgebracht. Na de posetijd de wattenrand weer direct verwijderd. Tijdens het spoelen riep ze me al: “Juffrouw, mijn oma heeft haar voorhoofd vuurrood.” Ik heb direct een schone doek gepakt met koud water. Ik heb langdurig gedept met koel water. De deelnemer bleef spoelen. Ik heb bij het lokaal van SV direct een kalmerende (azuleen) crème gehaald en het dik op de geïrriteerde huid gesmeerd. Na het knippen en föhnen opnieuw crème opgebracht. Gelukkig werd de huid rustiger. Er zijn nog geen blaren ontstaan. Maar het zat er niet ver naast. Ik kon dit niet voorkomen. Een volgende keer kan deze mevrouw nog veel heftiger reageren op deze vloeistof. Ik zal daarom een andere permanentvloeistof moeten kiezen. Deelnemers maken hun eigen verhaal.


27

1.5.6 Opdracht: Hoe voorkom je pernamentvloeistof in de ogen? Arbo en hygiëne Ongelukken in de kapsalon: Voorbeelden van letsel Oogletsel Oogletsel voorkomen Een praktijksituatie Je bent bezig om bij een oude en kleine dame een permanent te zetten. Het haar moet na de posetijd van de permanentvloeistof uitgespoeld worden. Omdat ze zo klein is, past ze moeilijk bij de wasbak. Ze mag in geen geval permanentvloeistof in haar ogen krijgen. Wat ga je doen? • Vul in wat je hebt bedacht om te zorgen dat de oude dame geen permanentvloeistof in haar ogen krijgt. • Typ je verhaal in het vak hieronder. (Je kunt ook dit document eerst afdrukken en je oplossing in het vak schrijven.) • Print de opdracht en laat deze controleren en aftekenen door de docent.

Tijdens het opbrengen van de vloeistof: Ik geef haar een propje watten in de hand om eventuele druppeltjes die ze zelf voelt op te vangen. Natuurlijk krijgt ze de wattenrand zeer zorgvuldig om. Tijdens het spoelen zet ik haar op een verhoging in de stoel. Dat is soms een speciaal hiervoor gemaakte stoelverhoger of een kussen, of een stapel handdoeken. Ik zelf sta aan de zijkant van de wasbak omdat ik het anders in mijn rug krijg. Je hoeft van niemand persé achter de wasbak te staan. Ik kan zo ook beter beoordelen of er niets langs lekt. Voor de zekerheid ligt er een droge schone handdoek naast me.

28


1.5.7 Opdracht: Waarom mag een persoon in shock niet drinken? Arbo en hygiëne Ongelukken in de kapsalon: Voorbeelden van letsel - Shock In een shock • Zoek op internet of in een encyclopedie het antwoord op deze vraag. • Vul in wat je hebt gevonden. (Je kunt ook dit document eerst afdrukken en je oplossing in het vak schrijven.) • Print de opdracht en laat deze controleren en aftekenen door de docent.

Een hulpverlener mag aan een slachtoffer met een shock geen drinken geven, omdat … Bij een shock is er een tekort aan circulerend volume in de bloedbaan, waardoor het hart niet meer goed werkt en vitale organen (zoals de hersenen en de nieren) te weinig bloed en daardoor ook te weinig zuurstof krijgen. Het is een gevaarlijke toestand. Hierdoor kan bewusteloosheid optreden. Shock ontstaat meestal door een groot bloedverlies of verbrijzeling van een lichaamsdeel bij een ernstig ongeluk, uitgebreide brandwonden, waardoor er veel vochtverlies (plasmaverlies) optreedt. Een andere vorm van shock kan ontstaan ten gevolge van een zeer hevige allergische reactie van het lichaam. Doordat er hierdoor stoffen vrijkomen die de bloedvaten lek maken, waardoor er vocht uit de bloedbaan treedt en ook de bloedvaten verwijden, ontstaat er een relatieve daling van het circulerende volume en ontstaat een shocktoestand. Iemand met shock is bleek en voelt zich duizelig. De huid voelt koud aan, de patiënt moet erg transpireren en gaapt veel. Bij ernstiger gevallen treedt bewusteloosheid op. Een groot verlies van bloed is natuurlijk alarmerend. Door aanvulling van het tekort, door vocht en bloed rechtstreeks in de bloedbaan te laten lopen, door medicatie die de vaten weer nauwer maakt, en in het geval van een allergische reactie door antiallergie medicatie (corticosteroïden en soms adrenaline), wordt geprobeerd de shock te bestrijden. Als je een patiënt laat drinken tijdens een shock kan er vocht achter de longen komen. Hierdoor kan iemand “verdrinken”, hoe gek dit ook klinkt.


29

1.6 Onderwerp: Werken met cosmetica ‘In het kappersvak loop je een verhoogd risico om een allergie te krijgen en/of irritatie aan de luchtwegen. Bij dit onderwerp komt aan de orde hoe je dit kunt voorkomen en hoe je klachten kunt beperken als je een aandoening hebt.’

1.6.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • risico’s benoemen van langdurig werken met natte handen; • preventieve maatregelen benoemen om huidirritatie door het langdurig werken met natte handen te voorkomen; • risico’s benoemen van het werken met chemische stoffen en dampen; • preventieve maatregelen benoemen om huid- en luchtwegirritaties door het werken met chemische stoffen en dampen te voorkomen.

1.6.2 Aanwijzigingen • Bespreek met de gehele groep de grootste gevaren die men als kapper loopt, kapperseczeem en het gevaar voor de luchtwegen. • Bespreek de leerdoelen.

TIP: Het onderzoeksrapport ligt in Arnhem bij de leermiddelen 1e jaars. Maar het kan ook geopend worden op de computer vanuit dit onderwerp in het leerpakket. Advies: print het niet (167 pagina’s)! Bij dit onderwerp wordt gebruik gemaakt van de video ‘Prikkelende delen’. Als de installatie van het leerpakket en de cd-rom met deze video juist heeft plaatsgevonden, kan de video worden gestart vanuit het leerpakket. Zo niet dan kan met de toets < > het startmenu van Windows worden opgeroepen om van daaruit ‘Prikkelende delen’ te starten. TIP: Controleer vooraf of de video van de cd-rom ‘Prikkelende delen’ op de computers beschikbaar is. Dit voorkomt vervelende verrassingen tijdens de les.

30


1.6.3 Opdracht: Langdurig werken met natte handen Arbo en hygiëne Werken met cosmetica: Natte handen Werken met natte handen: Adviezen tegen eczeem • Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. Monique (Allround Kapper) heeft al zolang zij zich kan herinneren regelmatig eczeem en elk voorjaar last van hooikoorts. Ze heeft door de goede begeleiding van haar huisarts en een dermatoloog de aandoeningen goed onder controle. Dat wil zeggen: ze heeft op dit moment weinig klachten. En dat wil ze graag zo houden. Ze werkt samen met jou en met enkele collega’s in een kapsalon. Ze vraagt jullie advies bij haar werkzaamheden. • In het schema vind je 11 werkzaamheden van Monique. Schrijf met een mededeelnemer achter alle werkzaamheden hoe Monique kan voorkomen dat haar huid en haar longen onnodig belast worden. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.

1

(voorbeeld) Knippen en snijden

(voorbeeld) Zorg dat je geen kletsnat haar knipt. Zorg dat je bij al je klanten eerst het haar knipt en daarna pas kleurt en permanent. Draag regelmatig vinyl handschoenen, ook tijdens het knippen..

2

Wassen en spoelen

Draag vinyl handschoenen, maar draag ze niet langer dan een half uur achter elkaar. Laat het werk op de natte plaats zoveel mogelijk door collega’s, deelnemers en stagiaires uitvoeren.

3

Föhnen

Föhn zoveel mogelijk met een mondstuk. De droge hete lucht komt daardoor niet direct op je handen. Gebruik zoveel mogelijk föhnborstels. Laat het blowen en scrunchen over aan je collega’s.

4

Permanenten

Pas op voor contact met de vloeistof. De vloeistof kan ook aan de deurklinken zitten. Ga bij controle van de krul onder de afzuigkap zitten. Zorg voor voldoende ventilatie in de salon. Neem afstand van je werk.

5

Kleuren

Als er ook een nieuwe coupe moet worden gemaakt: Knip eerst het haar, voordat je gaat kleuren. Zorg voor ventilatie. Neem afstand van je werk. Kleur de klanten zoveel mogelijk achter in de salon, zodat je niet telkens door de damp van de chemische stoffen heenloopt.


31

6

Blonderen

Neem afstand van je werk. Zorg voor ventilatie. Als er ook een nieuwe coupe moet worden gemaakt: Knip eerst het haar voordat je gaat blonderen! Blondeer de klanten zoveel mogelijk achter in de salon, zodat je niet telkens door de damp van de chemische stoffen heenloopt.

7

Vlechten en opsteken

Doe dat niet op kletsnat haar. Pas op voor veel lakgebruik. Dat komt ook op je handen. Droogt erg uit.

8

Watergolven inleggen en opkammen

In verstevigers en haarlak zit alcohol. Dit droogt je huid erg uit. Doe regelmatig handschoenen aan.

9

Omvormen van haar met warmteapparatuur

Warmteapparatuur is erg heet op het haar. Kan je vingers erg uitdrogen.

10

Schoonmaken

Schoonmaakmiddelen zijn agressief voor je huid. Zorg dat je tijdens de schoonmaak altijd vinyl handschoenen aan hebt.

11

Adviseren / telefoneren / afrekenen

Maak de telefoon regelmatig schoon. Ook het toetsenbord van de computer kan “besmet” zijn met permanentvloeistof en/of andere chemische stoffen.

1.6.4 Opdracht: Wat zijn belastende factoren? Arbo en hygiëne Werken met cosmetica: Belastende factoren Ontstaan van huid- en luchtwegaandoeningen: De belastende factoren • Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. • Maak gebruik van de informatie achter de knoppen bij deze opdracht in het leerpakket. Dit zijn delen uit het onderzoeksrapport: ‘Preventie van Huid- en luchtwegaandoeningen bij Kappers, maart 2001’. (Ook het gehele rapport is opgenomen.) • In de inleiding van het rapport staan de tien vragen die zijn gesteld aan kappers om dit onderzoek te kunnen maken. • In hoofdstuk 3 en hoofdstuk 5: Conclusies en aanbevelingen, staan negen belastende factoren die bijdragen aan irritaties of allergische huidaandoeningen bij kappers. Opdracht: • Lees de betreffende informatie uit het rapport. • Schrijf in de tabel achter alle negen factoren in het kort waarom dit je huid kan irriteren en/of een allergische reactie kan veroorzaken. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.

32


Belastende factor

Verklaring

1

Water

(voorbeeld) Water laat de huid zwellen. Daardoor droogt deze sneller uit. Meer dan twee uur “nat werken” per dag verdubbelt het risico op huidklachten. Er is uit onderzoeken een duidelijke relatie aangetoond tussen “nat werken” en de kans op handeczeem.

2

Werken met haarcosmetica

Veelvuldig contact met irriterende stoffen zoals tensiden (wasactieve stoffen in shampoos) tijdens het wassen van het haar is één van de hoofdoorzaken, samen met de invloed van vocht. Voorbeelden van irriterende stoffen in ons vak zijn: Tensiden, ammonia, waterstofperoxide, chloride en fosfaten in blondeermiddelen, ethanol (oplosmiddelen in haarlak) en drijfgas.

3

Mechanische belasting

Als je langdurig knipt, schuurt het haar langs je vingers. Met name voor de hand die niet knipt, kan dat, in combinatie met het vochtige haar, irritaties opleveren.

4

Droge lucht

De hete droge lucht uit de föhn zal de vrije hand flink kunnen uitdrogen. Ook in de winter zal met name de koude droge oostenwind de huid flink kunnen uitdrogen

5

Persoonlijke factoren, zoals: - erfelijke aanleg voor het krijgen van een allergie - een nikkelallergie

De term atopie betekent aanleg voor een zwakke huid. Iedereen weet wel van zichzelf of hij/zij makkelijk een huidirritatie oploopt en gevoelig is voor alle genoemde symptomen. Als je bijvoorbeeld als baby dauwworm of babyeczeem hebt gehad, als je overgevoelig bent voor huisstof of dieren, als je hooikoorts hebt of astma. Deze mensen hebben ook meestal een nikkelallergie.

6

Dragen van sieraden

Het dragen van sieraden wordt sowieso ontraden. Omdat onder de sieraden tensiden zich kunnen ophopen en allergie kunnen veroorzaken.

7

Niet optimaal gebruik van handschoenen

Er zijn twee manieren waardoor het niet-optimaal gebruiken van handschoenen kan leiden tot huidklachten: 1. Het niet consequent dragen . 2. Verkeerde handschoenen dragen (geen andere dan vinyl!) of er op een verkeerde manier mee omgaan (meerdere malen gebruiken, te lang achter elkaar handschoenen dragen).

8

Desinfectiemiddelen

Desinfectiemiddelen die gebruikt worden voor tondeuses en scharen bevatten sterk irriterende stoffen.

9

De ‘cultuur’ in de branche

Kappers werken te lang door met (beginnend) eczeem. Vaak wordt gedacht dat het wel weer overgaat. Of , wanneer het zomer wordt, gaat het wel over. Mensen zijn zich er onvoldoende van bewust hoe erg het kan worden en dat wanneer je je juist in het begin deskundig laat helpen, je er nagenoeg geen last meer van hoeft te hebben. docentenhandleiding bij de cd-rom arbo en hygiëne

33

1.6.5 Opdracht: Welke preventieve maatregelen kun je nemen? Arbo en hygiëne Werken met cosmetica: Veilig werken Preventie van huid- en luchtwegaandoeningen: Maatregelen • Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. • Maak gebruik van de informatie achter de knoppen bij deze opdracht in het leerpakket. Dit zijn delen uit het onderzoeksrapport: ‘Preventie van Huid- en luchtweg aandoeningen bij Kappers, maart 2001’. (Ook het gehele rapport is opgenomen.) • In hoofdstuk 3.6 staan maatregelen die je kunt nemen om eczeem en luchtweg klachten te voorkomen. Opdracht: • Type in de tabel achter alle negen factoren welke maatregelen je kunt nemen om eczeem en luchtwegklachten te voorkomen. • Laat de opdracht beoordelen en aftekenen door de docent.

34

Belastende factor

Maatregelen

1

Water

(voorbeeld) • Gebruik voortdurend vinyl handschoenen bij alle natte werkzaamheden. • Gebruik de handschoenen op de goede manier: dat wil zeggen eenmalig gebruik. • Wissel regelmatig af tussen nat en droog werk. • Draag de handschoenen niet lang achter elkaar.

2

Werken met haarcosmetica

Wanneer het om een natte behandeling gaat zie “water”. Op droog haar: Draag geen sieraden tijdens het werk, producten blijven hierdoor langdurig inwerken op de huid. Was je handen na gebruik. Gebruik elke keer na het handen wassen handcrème (in ieder geval zo vaak mogelijk).

3

Mechanische belasting

Overleg met elkaar of de apparatuur (Föhns bijvoorbeeld die laag aan de kaptafels hangen) niet hoger moeten hangen. Moet je niet te vaak onnodig bukken? Kan de droogtrommel misschien op de wasmachine worden geplaatst? Scheelt weer de helft bukken. Heb je de föhn wel op de juiste manier vast? Zijn de föhns verouderd en misschien te zwaar?

4

Droge lucht

Heb je vaak droge ogen? Moet je vaak hoesten of kuchen? Wordt er nog gerookt in de salon? Overleg met elkaar waar de onveilige punten zitten!


5

Persoonlijke factoren, zoals: - erfelijke aanleg voor het krijgen van een allergie

Laat iedereen over wat hij/zij van zichzelf weet van erfelijke aanleg een lijstje maken. Kijk waarmee in de salon rekening mee kan worden gehouden. Zaken die op korte termijn kunnen worden aangepakt en zaken voor de langere termijn, omdat ze bv. kostbaar zijn.

6

Dragen van sieraden

Zie werken met cosmetica, aanleg voor allergie, het ‘kweken’ van een allergie omdat er onder sieraden langdurige inwerking plaats vindt.

7

Niet optimaal gebruik van handschoenen

Als je gebruikte handschoenen weer aantrekt, sluit je juist het probleem op in een kleine ruimte, met alle gevolgen van dien. Gebruik de juiste handschoenen éénmalig. Trek ze op de juiste manier uit. Draag ze niet te lang achter elkaar.

8

Desinfectiemiddelen

Het is noodzakelijk om een aantal materialen zoals kammen en scharen regelmatig te desinfecteren (hoewel kammen ook in een warm sopje kunnen worden gereinigd). Zorg ervoor dat je niet met je blote handen aan het desinfectiemiddel komt. De huid ondervindt hiervan grote hinder.

9

De ‘cultuur’ in de branche

Over het algemeen zijn kappers rommelig en slordig. Er bestaan nog kappers die het dragen van die dure vinylhandschoenen maar onzin vinden. Zij werken immers al jarenlang zonder ook maar een enkele klacht te hebben. Toch kennen ook deze kappers wel kappers die (na langdurige ziekte) uit het vak moesten vanwege kapperseczeem. Als je dan vergelijkt wat een doos handschoenen kost en wat het kost om iemand in de ziektewet te hebben…. Denk er aan: Voorkomen is beter dan genezen.


35

1.7 Onderwerp: Werken in de kapsalon ‘Je wilt met plezier je werk doen. Je moet daarom veilig werken in de kapsalon. Hierover gaat dit onderwerp. Bij dit onderwerp komt veilig werken bij alle basishandelingen aan de orde: het knippen, snijden en scheren, het drogen en föhnen van het haar, en het werken met chemische stoffen. Verder krijg je informatie over elektriciteit en hoe je daar veilig mee omgaat in de kapsalon.’

1.7.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • de belangrijkste eisen noemen waaraan een goede schaar en tondeuse moeten voldoen en aangeven hoe je veilig en hygiënisch werkt met scharen, scheermessen en tondeuses; • de belangrijkste eisen noemen waaraan droogapparatuur moet voldoen om hiermee veilig en verantwoord te kunnen werken; • gebreken aan een instrument herkennen en beoordelen waarom zo’n instrument niet mag worden gebruikt; • informatie op een elektrisch apparaat herkennen (dubbele isolatie, aarde-aansluiting, pictogrammen, spanning en verbruik, KEMA en CE); • omschrijven wat het begrip aarde inhoud bij elektriciteit, kan geaarde en niet geaarde wandcontactdozen en stekkers aanwijzen en aangeven waarom contactdozen geaard moeten zijn; • het begrip kortsluiting omschrijven en hoe kortsluiting voorkomen kan worden door controle van apparaten, snoeren, stekkers en wandcontactdozen; • aangeven hoe te handelen bij stroomuitval en in de meterkast de aardlekschakelaar en de zekeringen herkennen; • aangeven hoe zorgvuldig moet worden omgegaan met chemische stoffen en de betekenis geven van de pictogrammen van gevaarlijke stoffen.

1.7.2 Aanwijzigingen • Bespreek met de gehele groep de leerdoelen of neem de hele inleiding met elkaar door. • Bekijk samen de pictogrammen (het infoblokje bij chemische stoffen) en probeer met ezelbruggetjes (deelnemers zelf laten bedenken) de pictogrammen te herkennen. TIP: Ga naar www.pictoshop.nl/gevaarlijke_stoffen.asp voor wat er nog meer is aan gevaarlijke stoffen.

36


• Neem voor de vragen en opdrachten bij Elektriciteit een aantal apparaten mee naar het theorielokaal. • Het is goed om te vertellen dat er op school elk jaar iemand komt die alle apparaten doormeet en controleert. (volgens de Arbo-wetgeving) Waarom zou dat gebeuren? Doe je dat thuis ook? Doet je baas dat ook in de kapsalon? • Bespreek met de groep het begrip elektriciteit. Vraag wat iedereen er van af weet. • Bespreek samen (met lcd-projector) het informatieblok bij elektriciteit. Dit is een ingewikkeld stukje theorie over stroom, spanning, sterkte en vermogen. • Laat de deelnemers de rekensommetjes over vermogen (wattage) narekenen. Waarom zou je de uitkomst van een dergelijk sommetje willen weten? TIP: Zoek op Internet (bijv. via een zoekprogramma als Google) naar het begrip KEMA-keur en laat ze uitzoeken wat dit keurmerk betekent. KEMA-keur is het Nederlandse veiligheidskeurmerk voor elektrotechnische producten. Bij het bedrijf KEMA worden typetests uitgevoerd volgens internationale standaarden. TIP:·Laat de deelnemers ook via bijv. Wikipedia op Internet kijken of zij meer informatie kunnen vinden over het begrip Watt of wattage. Watt (symbool W) is de eenheid van vermogen. Een gloeilamp met een vermogen van 60 watt gebruikt een hoeveelheid energie van 60 joule per seconde. De eenheid is genoemd naar James Watt, die niet - zoals velen denken - de stoommachine heeft uitgevonden, maar heeft verbeterd. Een verouderde eenheid van vermogen is de paardenkracht (pk, CV of hp): 1 pk = 735,49875 W . Een praktische eenheid, die rechtstreeks van watt is afgeleid is de kilowattuur. Dit is een eenheid van energie.


37

1.7.3 Opdracht: Wat worden de nieuwe föhnmaterialen voor Esther? TIP: In plaats van folders kun u de deelnemers ook laten zoeken op Internet. Bijv. via Google, trefwoord föhns.

Arbo en hygiëne Werken in de kapsalon: Elektrische apparaten - Drogen en föhnen Aanschaf van föhnmaterialen Esther wil haar kapsalon opnieuw gaan inrichten. Iedere werknemer wordt bij de herinrichting betrokken en krijgt een opdracht. Ook een groot deel van het werkmateriaal moet worden vervangen. Jij krijgt de opdracht een inventarisatie van föhnmaterialen te maken. • Maak een overzicht van aan te schaffen föhnmaterialen voor de nieuwe salon. • Vraag bij twee of meer kappersgroothandels een folder aan met een overzicht van de producten die zij verkopen. • Noteer in de onderstaande lijst de materialen en gereedschappen die jij denkt nodig te hebben voor de föhnbehandelingen in de kapsalon. • Vermeld de voor- en nadelen van de verschillende soorten en materialen en gereedschappen. Let daarbij op: - Kun je de föhn makkelijk vasthouden, is hij niet te zwaar of te groot; - Kwaliteit en levensduur; - Prijs; - Vormgeving, kleur; - Veiligheid. • Noteer welke materialen jouw voorkeur hebben. • Laat deze opdracht controleren en aftekenen door de docent.

Overzicht van aan te schaffen föhnmaterialen voor de kapsalon 1. Merk en soort föhn : Philips 3 warme luchtstanden, 2 snelheden en coolshot Grip : Pistoolgrip, vermogen : 1900 watt, prijs : 33, Vormgeving : strak, kleur : chroom/zwart, beiligheid : KEMA-keur 2. Merk en soort föhn : Babyliss 3 warme luchtstanden, 2 snelheden en coolshot Grip : Pistoolgrip,vermogen : 1900 watt, prijs : 28, Vormgeving : strak, kleur : zwart, veiligheid : KEMA-keur Mijn voorkeur voor materialen: Stoer stevig materiaal, makkelijk in de hand, niet te zwaar, weinig lawaai

38


1.7.4 Opdracht: Welke kenmerken hebben de föhn en de tondeuse? Arbo en hygiëne Werken in de kapsalon: Elektrische apparaten - Elektriciteit Welke kenmerken hebben deze elektrische apparaten? Opdracht: Bekijk de elektrische apparaten in de salon eens goed. • Maak een overzicht van de technische gegevens van 6 apparaten en noteer de gegevens in de onderstaande lijst. • Laat de lijst controleren en aftekenen door de docent.

Soort apparaat 1

Welk type stekker Wat is het Is het apparaat Soort zit er aan het vermogen in dubbel apparaat apparaat? Watt (W)? geïsoleerd?

Föhn Wigo Met inhammetjes, Taifu 1100 geheel kunststof, dus niet geaard

1100 Watt

ja

CE

Welk type stekker zit er aan het apparaat? X goed matig slecht

2 Tondeuse

2 polige platte stekker (eurostekker)

oplader 10 Watt

ja

KEMA en CE X goed matig slecht

3

Met inhammetjes, geheel kunststof, dus niet geaard

2000 Watt

ja

CE

Droogkap

goed X matig slecht


39

1.8 Onderwerp: De inrichting van de kapsalon ‘Je wilt met plezier, veilig en gemakkelijk in een kapsalon kunnen werken. De kapsalon moet daarom goed en handig zijn ingedeeld en ingericht. Hierover gaat dit onderwerp. Belangrijk voor een goede inrichting is het licht, het klimaat en de elektriciteitsvoorziening. Daarnaast moeten er maatregelen genomen worden om brand te voorkomen.’

1.8.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij dit onderwerp: • de eisen aangeven die worden gesteld bij de bouw van een kapsalon met betrekking tot veiligheid, materiaalkeuze, inrichting, elektriciteit, energiebesparing en vereiste vergunningen; • de ruimtes aangeven die bij een optimale situatie in een kapsalon aanwezig zijn en de belangrijkste eisen aangeven waaraan deze moeten voldoen; • maatregelen voor brandpreventie, brandblusmethodes en eisen gesteld aan brandblussers aangeven; • eisen aangeven die aan het klimaat in de kapsalon worden gesteld om op een veilige en gezonde manier in de ruimte te kunnen werken; • eisen aangeven voor de verlichting in de kapsalon; • energiebesparende maatregelen noemen met betrekking tot water, gas en elektriciteit.

1.8.2 Aanwijzigingen • Bespreek de leerdoelen bij de inleiding gezamenlijk. • Natuurlijk wil iedereen werken in een mooie, ruime, gezellige of stijlvolle kapsalon. En dan hebben we het meestal over de inrichting. Maar waarom zijn er eigenlijk wettelijke eisen gesteld aan een gebouw? Wie kent er een fout gebouw? Worden er wel eens ernstige fouten gemaakt bij de bouw? Wie kent een voorbeeld van een kapsalon in een pand dat vroeger een andere bestemming had? En deugt dit gebouw als kapsalon? Want een kapsalon stelt andere eisen dan een sieradenwinkeltje. • De opdracht bij brandpreventie en elektriciteit moet op school worden afgedrukt en kan dan in de kapsalon worden gemaakt. Let erop dat ze deze daarna toevoegen aan hun map.

40


1.8.3 Opdracht: Wat weet je over het voorkomen van brand? Arbo en hygiëne Inrichten van de kapsalon: Brandpreventie Brand in de kapsalon kan bijvoorbeeld ontstaan door kortsluiting in elektrische apparatuur, maar ook doordat brandbare stoffen met open vuur in aanraking komen. Bij de inrichting moet rekening worden gehouden met wettelijke voorschriften en normen van de kappersbranche. Opdracht: • Controleer in de salon waar je werkt of aan onderstaande punten is voldaan. • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent.

Waar 1

Een kapsalon heeft voldoende brandblussers. (Eén brandblusser voor elke 200 vierkante meter)

2

De brandblusser is makkelijk te vinden (duidelijk zichtbaar).

3

De brandblusser (en eventuele andere blusmiddelen) zijn aangegeven met rode borden.

4

De brandblusser bevindt zich op maximaal 15 meter van de werkplek

X ja

5

Op of bij de brandblussers bevindt zich een duidelijke gebruiksaanwijzing

X ja

6

De brandblussers worden één keer per jaar gecontroleerd door een erkend bedrijf. (Kijk of er een sticker met datum op het apparaat zit.)

X in orde

Niet waar X 400 m2 salon, maar 1 brandblusser

X naast de wasbakken X niets te zien


41

1.8.4 Opdracht: Is er voldoende ventilatie in jouw kapsalon? Arbo en hygiëne Inrichten van de kapsalon: Klimaat Hoeveel er geventileerd moet worden, hangt af van de grootte van de salon en van het aantal mensen in die ruimte. De ventilatienorm is een getal dat aangeeft hoeveel kubieke meters lucht minimaal per uur ververst moeten worden. Opdracht: • Bereken de ventilatienorm van de kapsalon waar je werkt. (Om de ventilatienorm te berekenen, moeten drie rekensommen worden gemaakt. Hiervoor moet je het aantal pompstoelen, het aantal vierkante meters en het aantal personen weten. Elk van deze aantallen moeten met een ander vastgesteld getal worden vermenigvuldigd. De ventilatienorm is de hoogste uitkomst van de drie berekeningen). • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent.

Als voorbeeld nemen we het lokaal waarin op school gewerkt wordt. Het is 8 meter breed en 14 meter lang (dit is 112 vierkante meter). Er staan 24 pompstoelen en 24 kappersfietsen. Er zijn 24 deelnemers en 16 modellen.

Vastgesteld getal Antwoord

1 Aantal pompstoelen:

24 x 43

= 1032

2 Het aantal vierkant meters vloeroppervlak van de salon:

112 x 7

= 784

40 x 31

= 1240

3 Het aantal personen (gemiddeld aantal klanten en personeel) in de salon:

Het derde antwoord is het hoogst. De ventilatienorm van de salon is dus 1240 kubieke meters lucht per uur (m3/u) verversing.

42


1.8.5 Opdracht: Is de elekticiteit in orde in jouw kapsalon Arbo en hygiëne Inrichten van de kapsalon: Elektriciteit In de salon wordt veel met elektriciteit gewerkt. Bij de aanleg van de elektrische installatie moet rekening worden gehouden met wettelijke voorschriften en de normen van de kappersbranche. Opdracht: • Controleer in de salon waar je werkt of aan onderstaande punten is voldaan. • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent.

Waar 1 De meterkast is afsluitbaar.

X zo goed dat ik ;m niet meteen open kreeg. Er stond een droogkap voor.

2 Voor de meterkast is een ruimte van 75 cm breed en 2 meter hoog. 3 Er is een schema van de electrische installatie aanwezig

X in orde

4 Het aantal stopcontacten bij elke werkplek is voldoende (Er wordt niet met verlengsnoeren, kabelhaspels en stekkerdozen gewerkt).

X oké

Niet waar

X had er wel moeten liggen. Er wordt een nieuwe aangevraagd bij het installatiebedrijf.


43

1.9 De eindopdracht, een RI&E ‘Om de arbeidsomstandigheden in kaart te brengen, moet in het kappersbedrijf een RisicoInventarisatie en -Evaluatie worden uitgevoerd. Afgekort wordt dit een RI&E genoemd. Met alle kennis die je bij de verschillende onderwerpen hebt opgedaan, ga je nu zelf een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie uitvoeren.’

1.9.1 Leerdoelen De deelnemer leert bij deze opdracht: • dat de onderwerpen van dit leerpakket samenkomen in een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie; • wat een RI&E is en wat het belang ervan is; • hoe een RI&E wordt ingevuld en hoe ermee wordt gewerkt.

1.9.2 Aanwijzigingen • Bereid deze eindopdracht zelf goed voor. • Mogelijk zijn er op school folders beschikbaar van de Healthy hairdresser (of te bestellen). Deze kunnen ook worden gebruikt bij de inleiding op de eindopdracht. De bijbehorende cdrom is ook te starten vanuit het leerpakket via het onderwerpenmenu. TIP: Controleer vooraf of de cd-rom ‘Healthy hairdresser’ op de computers beschikbaar is. Dit voorkomt vervelende verrassingen tijdens de les.

• Bij deze eindopdracht wordt gebruik gemaakt van het RI&E-kappers inventarisatieprogramma van de Healthy Hairdresser. Als de installatie van het leerpakket juist heeft plaatsgevonden, kan dit programma worden gestart vanuit het leerpakket. Zo niet dan kan met de toets < > het startmenu van Windows worden opgeroepen om van daaruit de RI&E-kappers te starten.

TIP: Controleer vooraf of het programma ‘Risico-Inventarisatie & -Evaluatie Kappers’ op de computers beschikbaar is. Dit voorkomt vervelende verrassingen tijdens de les.

44


• Als extra oefening kunnen de deelnemers voorafgaand aan de eindopdracht eventueel de Instaptest van het leerpakket (nogmaals) maken (in het hoofdmenu van ‘Arbo en hygiëne’). • Bespreek met de gehele groep het informatieblok bij deze eindopdracht. Wat is een Risico-Inventarisatie, wat is een Evaluatie? Hoe werkt een RI&E? Wat is een plan van aanpak? Neem samen alles door. • Laat de deelnemers daarna zelf de mini RI&E invullen om te oefenen. Dit kan eventueel ook gezamenlijk, afhankelijk van hoe het inleidende gesprek verloopt. Zie ook de volgende paragraaf. • Deel als hiervoor gekozen is, de RI&E-kappers op papier uit of wijs op de digitale RI&E-kappers in het leerpakket. • Laat de deelnemers een afspraak maken in de salon met de werkgever/leidinggevende en vertellen wat ze moeten doen bij deze eindopdracht. • De deelnemers vullen nu de vragenlijsten (= de Risico-Inventarisatie) in. • Vervolgens kunnen ze thuis/op school/in de salon een plan van aanpak naar aanleiding van de vragenlijsten opstellen. • Als het plan van aanpak gereed is, maken ze weer een afspraak met de werkgever/leidinggevende om dit plan van aanpak te bespreken. • Bespreek na afloop de ervaringen bij het maken van deze opdracht samen met de groep. TIP: De RI&E-kappers in digitale vorm is nogal omvangrijk en lang niet iedereen heeft een computer ter beschikking in de kapsalon. Daarom is het handig om vooraf een afdruk van de RI&E te maken en deze in een mini-reader te stoppen. Zorg voor een exemplaar voor alle deelnemers.

TIP: Geef de deelnemers even de tijd voor de uitvoering van deze opdracht. Houd tussendoor op school wel controle over de voortgang en leg de uiterste inleverdatum vast.


45

1.9.3 Opdracht: Hoe werk je aan een RI&E? Arbo en hygiëne Risico-inventarisatie en evaluatie: Plan van aanpak Mini-RI&E Casus Het is dinsdagmorgen elf uur en Karin voelt zich al zo moe dat ze het liefst naar huis zou gaan. Ze is vanmorgen al om acht uur begonnen met haar eerste klant: wassen en knippen. Nu is ze bezig met de derde: wassen en knippen. En in het afsprakenboek ziet ze dat er vandaag nog vijf was- en knipklanten voor haar staan. Ze hoopt dat ze om 7 uur klaar is, want vanavond gaat ze naar yoga voor ontspanningsoefeningen. De laatste tijd heeft ze pijn in haar nek en schouders. Volgens André, haar baas, moet ze meer aan sport doen. Alsof ze daar ‘s avonds nog puf voor heeft! Au! Ze snijdt met het scheermes in haar vinger. Dat krijg je als je niet oplet. Waar zijn de pleisters? Ze vindt jodium en een pleister in de verbanddoos. Als ze terugkomt in de salon, ziet ze dat Ilse de kappersfiets heeft gepakt. Ilse draagt schoenen met idioot hoge hakken waar ze nauwelijks op kan staan. Nou ja, het was toch al moeilijk om met de kappersfiets rond de pompstoel te werken. Het is zo krap in die hoek. Ze föhnt het haar van de oude mevrouw Steintjes droog. Af en toe hapert de föhn. “Als je even tegen de stekker drukt, doet-ie het weer,” roept André. Als het haar in model is, geeft ze met de hairspray uit een pompverstuiver het kapsel wat meer stevigheid. Mevrouw Steintjes is tevreden. Opdracht: • Maak deze opdracht samen met een mededeelnemer. • Bespreek de risicofactoren uit het ‘Plan van aanpak’ van de RI&E. • Noteer op het formulier wat er moet gebeuren om de knelpunten op te lossen. • Laat de opdracht controleren en aftekenen door de docent. Betekenis van de risicoklassen: 1 = Zo snel mogelijk aanpakken 2 = Aanpakken binnen een jaar 3 = Aanpakken binnen twee jaar 4 = Aanpakken op lange termijn

46


Plan van aanpak Aandachtpunt/risico

Risico klasse

Maatregel

1 Er is onvoldoende structurele aandacht voor veilig en gezond werken binnen de kapsalon.

1

Er wordt een vergadering belegd, nog deze week. Iedereen meldt zijn/haar lichamelijke klachten en we gaan afspraken maken over wie welke behandelingen mag en kan doen. In het afsprakenboek komt duidelijk te staan om welke behandeling het gaat. Er wordt een afspraak gemaakt over schoeisel, kleding en het verplicht dragen van handschoenen bij de chemische behandelingen.

2 Er is sprake van onvoldoende afwisseling in het werk

1

Iedereen moet alle behandelingen gaan doen. Wie bv. niet goed kan permanenten gaat dat leren.

3 Medewerkers kunnen onvoldoende invloed uitoefenen op de verdeling, volgorde of het

3

In het afsprakenboek wordt goed gekeken of iemand al veel dezelfde behandelingen heeft. Er wordt afgesproken dat er 5 minuten meer ruimte tussen de behandelingen mag worden gepland.

4 De werkdag overschrijdt de 9 uur.

2

Dat mag dus niet. We gaan in shifts werken. Een paar beginnen een uur later, een paar gaan een uur eerder naar huis.

5 Er is onvoldoende ruimte rond de pompstoel en wasbak om in een goede werkhouding te

2

Er wordt een expert uitgenodigd om te kijken of de wasbakken hoger kunnen. Er zit een verbouwing in de lucht over ongeveer twee jaar.

6 Er zijn onvoldoende kappersfietsen in de kapsalon aanwezig.

2

Er worden voldoende fietsjes nog deze maand bijgekocht.


47

2

Opmerkingen bij het werken met het leerpakket

2.1

Inplannen van het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’

De onderwerpen in het leerpakket zijn zelfstandige eenheden en kunnen in een vrije volgorde worden doorgenomen. In de voorbeelduitwerking is het pakket ingepland in twee studiejaren.

2.1.1 Verdeling van het leerpakket over twee studiejaren Bij de opleiding in Arnhem is een leerjaar verdeeld in vier onderwijsperioden. Elke periode duurt ongeveer 10 weken. Zowel in het eerste als tweede leerjaar wordt er in enkele perioden met het leerpakket gewerkt.

2.1.2. Leerjaar 1 In de eerste periode van het eerste leerjaar wordt direct met ‘Arbo en hygiëne’ gewerkt. Tijdens een blokuur in het computerlokaal wordt ‘Arbo en hygiëne’ gecombineerd met het leerpakket ‘Huid en haar’. Aan beide leerpakketten wordt een uur besteed. De deelnemers raken hierbij snel vertrouwd met het inloggen en de manier van lesgeven. Ook leren ze (al snel) zelf een oplossing te bieden voor eventuele technische computerproblemen die zich kunnen voordoen. In de tweede periode hebben de deelnemers nog één contactuur per week voor ‘Arbo en hygiëne’. Het leerpakket ‘Huid en haar’ is na de eerste periode afgerond. In schema ziet dit er als volgt uit: Periode

onderwerpen uit ‘Arbo en hygiëne’

contacturen

eerste

• Onderhouden en hygiëne • Lichamelijke belasting

• 10 lesuren (als blokuur in combinatie met 10 lesuren ‘Huid en haar’)

tweede

• Psychische belasting • Bij ziekte

• 10 lesuren


49

2.1.3 Leerjaar 2 In het tweede leerjaar wordt in alle vier perioden aandacht besteed aan ‘Arbo en hygiëne’. De eerste periode begint met een korte herhaling van de onderwerpen die in leerjaar 1 aan bod zijn geweest. In de derde periode wordt de opdracht voor de BPV doorgesproken. Deze wordt dan in de vierde periode uitgevoerd en kan door de deelnemers op school worden uitgewerkt. In schema ziet dit er als volgt uit: Periode

onderwerpen uit ‘Arbo en hygiëne’

contacturen

eerste

• Korte herhaling onderwerpen uit leerjaar 1 • Ongelukken in de kapsalon • Werken met cosmetica • Veilig werken in de kapsalon • De inrichting van de kapsalon • Afmaken van alle opdrachten • Voorbereiden van eindopdracht (RI&E)

• 10 lesuren

tweede derde vierde

• BPV: Uitvoeren van een Risico Inventarisatie en -evaluatie (RI&E) • Op school kan het plan van aanpak worden afgemaakt

• 10 lesuren • 10 lesuren • 10 lesuren

In totaal zijn er 60 contacturen voor ‘Arbo en hygiëne’ en daarnaast worden 10 lesuren BPV gebruikt voor het maken van een RI&E van het BPV-bedrijf, waar de deelnemer werkt of stage loopt. Waarom eerst Onderhoud & Hygiëne en Lichamelijke belasting? Schoonmaken en schoonhouden is een basis die we vanaf het begin in de praktijklokalen belangrijk vinden. Daarom starten we met het onderwerp ‘Onderhoud en hygiëne’. Omdat het verstandig omgaan met de lichaamshouding vanaf het begin aandacht verdient bij het leren omgaan met de kappersfietsen en pompstoelen, is ‘Lichamelijke belasting’ het tweede onderwerp dat aan bod komt. Als je daar later in het schooljaar mee begint, is het al bijna te laat om nog invloed uit te oefenen op de lichaamshouding.

50


2.2 Starten met het programma TIP: Voor een optimale werking is het aan te bevelen om geen andere vensters (Windows) geopend te hebben op de computer. • Controleer vooraf waar en hoe het leerpakket is geïnstalleerd. Het kan lokaal op elke computer staan, maar ook centraal op een server in het netwerk. TIP: Als blijkt dat het programma of één van de gebruikte andere programma’s niet op alle computers staan, meld dit dan bij de ICT-Helpdesk (Email) en markeer zonodig de betreffende computer(-s) met een briefje. • Er zijn twee manieren om het leerpakket te starten, met of zonder registratie van de resultaten op de computer. Voor beide opties is standaard een pictogram aanwezig. Lees verderop meer over deze twee startmogelijkheden. TIP: Het is verstandig vooraf te bepalen of u wel of niet voor registratie van de voortgang in het leerpakket kiest. Laat dan het andere pictogram met snelkoppeling naar het leerpakket verwijderen. • De vragen en oefeningen worden individueel gemaakt. De opdrachten soms ook in tweetallen. • Om een gelijke start te maken, worden in de voorbeeldsituatie alle onderwerpen gezamenlijk ingeleid. De onderwerpen uit dit leerpakket lenen zich goed om samen over te praten met de deelnemers. Ook kan er specifieke toelichting worden gegeven. TIP: Start vóór aanvang van de lessen bijvoorkeur een reserve computer of notebook op als reserve voor het geval een computer vastloopt. Later hoeft dat niet meer omdat deelnemers steeds handiger worden en dan zelf hun notebook snel kunnen omruilen of aan een andere computer kunnen gaan zitten. Bij het werken met het leerpakket kunt u op twee manieren de voortgang laten registreren. U kunt ervoor kiezen om de computer de voortgang van de deelnemers te laten registreren (zie paragraaf 2.3) of om dit door de deelnemers zelf te laten doen met behulp van de beschikbare aftekenlijst (zie paragraaf 2.4).


51

2.3 Voortgangsregistratie per computer 2.3.1 Resultaten bijhouden op de computer TIP: Wilt u dat de voortgang en de resultaten van de deelnemers worden bijgehouden, laat ze dan het pakket openen met de snelkoppeling ‘Arbo en hygiëne met voortgang bijhouden’. Eventueel verwijdert u de andere snelkoppelingen uit het startmenu en van het bureaublad. Als het pakket wordt gestart via de snelkoppeling ‘Arbo en hygiëne met voortgang bijhouden’ krijgen de deelnemers voor ze met het pakket aan de slag kunnen een inlogvenster. Elke deelnemer kan de eerste keer bij het inloggen zelf een naam en wachtwoord invoeren. U kunt echter ook vooraf voor alle deelnemers een inlog¬naam met wachtwoord aanmaken en dit laten gebruiken.

2.3.2 Deelnemer-accounts aanmaken en wijzigen a. Start het resultatenprogramma van Flora. U vindt dit in de map waarin het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ is geïnstalleerd. (standaard ‘C:\Program files\SLO\LeerpakketArbo\Results.exe’). b. Open in het dialoogvenster het bestand ‘ArboEnHygieneVoortgang.pkg’. Dit staat in dezelfde map als Results.exe. c. Open het menu ‘Accounts’ en selecteer: ‘Create…’. Hier kunt u voor alle deelnemers een inlognaam met wachtwoord aanmaken. d. Open het menu ‘Accounts’ en selecteer: ‘Change password…’. Hier kunt u voor de geselecteerde deelnemer een nieuw wachtwoord instellen. TIP: Let op! De resultaten van de deelnemers worden opgeslagen op de locatie die bij de installatie van het leerpakket is aangegeven. Vraag zonodig de systeembeheerder naar deze locatie.

52


2.3.3 Voortgangsinformatie voor de deelnemer In de programmaversie met voortgangsregistratie, wordt bijgehouden welke informatieeenheden, vragen en opdrachten door de deelnemer zijn gemaakt. Bij elke informatie-eenheid en opdracht in het pakket verschijnt voor de deelnemer aan het eind een evaluatiemenu. De deelnemer maakt een keuze. De kleur wordt daarna zichtbaar voor de deelnemer in het menu en komt terug in het resultatenoverzicht. Bij gesloten opdrachten, zoals meerkeuze- en aanwijsvragen, wordt de deelnemer niets gevraagd. Het programma kent zelf een kleur toe.

2.3.4 Resultaten bekijken U kunt de resultaten van de deelnemers bij het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ bekijken met het resultatenprogramma van Flora. a. Start ‘Results.exe’. Dit vindt u in de map waarin het leerpakket is geïnstalleerd. b. Selecteer in het dialoogvenster waarmee Results start, het leerpakket¬bestand ‘ArboEnHygieneVoortgang.pkg’. c. De resultaten worden nu ingelezen uit de map die in dit bestand is aangegeven. U kunt de gegevens op verschillende niveaus bekijken. Naast een algemeen overzicht, kunt u op de naam van een deelnemer klikken om meer details te zien. Zie voor de betekenis van de kleuren het evaluatievenster bij de vorige paragraaf.

2.4 De aftekenlijst gebruiken In de inleiding van het leerpakket ‘Arbo& Hygiëne’ zit een overzicht van de inhoud van het leerpakket. Dit overzicht biedt een aftekenlijst voor de uitgevoerde vragen en opdrachten. Deze lijst is ook als bijlage opgenomen achter in deze docenten¬handleiding. De deelnemers kunnen de lijst vanuit het leerpakket afdrukken. Ook kunt u kopieën maken van de bijlage voor de gehele groep. • Laat de deelnemers dit overzicht in een eigen multomap/ordner opbergen. • Laat ze alle onderdelen afvinken: Informatie / Oefening / Opdracht / Test. • De gemaakte opdrachten worden per onderwerp opgeborgen in de map. TIP: Laat de moeilijkste vragen overschrijven als studiemateriaal voor thuis.


53

2.5 De instaptest gebruiken Het leerpakket is voorzien van een instaptest. Deze test bevat vragen uit alle onderwerpen van het pakket. De test is bedoeld om zowel deelnemers als docenten een globaal beeld te geven van wat er aan de orde komt en welke kennis de deelnemer op dit moment al heeft over de onderwerpen. Het is een leuke check als start of voor tussendoor, maar geeft voor de docent niet echt het overzicht of een deelnemer alles beheerst. Deze test is goed bruikbaar voor bijvoorbeeld iemand die in een andere opleiding al HAM/Arbo en hygiëne heeft gehad. Eventueel kunnen de deelnemers hun resultaten invullen op een af te drukken formulier.

2.6 Inleiding leerpakket en video: Een kijkje in de kapsalon De inleiding van het leerpakket geeft een toelichting en de leerdoelen. Om te zorgen dat deze door alle deelnemers wordt doorgenomen, is het aan te bevelen om de inleiding met de hele groep door te nemen met behulp van een lcd-projector (beamer). Aansluitend kan dan ook gezamenlijk de video worden bekeken. TIP: Door gezamenlijk naar de introductievideo te kijken, wordt voorkomen dat deze video door de deelnemers apart op vrijwel hetzelfde moment wordt gestart met als gevolg een onplezierige geluidsecho in het lokaal. • Bespreek de video met de deelnemers. Vraag wat ze er van vonden en wat hun opviel. Neem de tijd om te (laten) vertellen wat er in kapsalons in het algemeen gebeurt. Laat de deelnemers hun eigen ervaringen, als klant en misschien ook al als medewerker vertellen. Laat het onderwerp op de deelnemers inwerken. TIP: Door de inleiding en de introductievideo te laten aftekenen op de aftekenlijst, is voor de deelnemers meteen duidelijk wat de bedoeling is van deze lijst.

2.7 Aanpassen van het leerpakket FLORA staat voor Flexibel Leermateriaal Ontwerpen, Realiseren en Aanpassen. U kunt onderdelen van het pakket aanpassen. Dat doet u met Flora-designer. In de handleiding bij Flora-designer vindt u hoe dit gaat. Flora-designer staat ook op de cd-rom ‘Arbo en hygiëne’. U kunt het apart installeren.

54



55

56


3

Toelichting op het leerpakket

3.1

Inhoud van het leerpakket ‘Arbo en hygiëne’

Startscherm Zodra het programma is gestart, ziet u het startscherm.

Hoofdmenu Vanuit het hoofdmenu zijn de volgende onderdelen te benaderen: • Inleiding Arbo en hygiëne • Kijken in de kapsalon • Instaptest • Onderwerpen • Eindopdracht

Kijken in de kapsalon In een korte videopresentatie komen allerlei aspecten uit de leerstof rond Arbo en hygiëne aan de orde. Deze video is bedoeld als introductie op het onderwerp.


57

Instaptest Het leerpakket is voorzien van een instaptest. Deze test bevat vragen uit alle onderwerpen van het pakket. De test is bedoeld om zowel deelnemers als docenten een beeld te geven van wat er aan de orde komt en welke kennis de deelnemer op dit moment al heeft over de onderwerpen. Op een door de deelnemer zelf af te drukken formulier kunnen de resultaten van deze test worden ingevuld. Onderwerpen De inhoud van ‘Arbo en hygiëne’ is gegroepeerd rond acht onderwerpen. Elk onderwerp bestaat uit informatiestukjes omgeven door vragen en opdrachten. De onderwerpen zijn: • Inrichting van de kapsalon • Werken in de kapsalon • Onderhoud en hygiëne • Werken met cosmetica • Lichamelijke belasting • Psychische belasting • Ongelukken in de kapsalon • Bij ziekte Eindopdracht Het leerpakket wordt afgesloten met een eindopdracht. In deze praktische opdracht komt alle leerstof die eerder in de onderwerpen aan de orde is geweest nog eens terug. De deelnemer gaat hier een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie uitvoeren (RI&E) aan de hand van het inventarisatieprogramma van de Healthy hairdresser.

3.2 Opbouw van de leerstof De acht onderwerpen hebben een vaste opbouw met enkele subonderwerpen. In de inleiding wordt het onderwerp geïntroduceerd met een praktijkcase. Verder zijn de leerdoelen van het onderwerp hier aangegeven.

58


De inhoud van de items in het submenu is steeds geordend in verschillende cirkels met kleine groepen.

Informatie-eenheden De knoppen in het midden van de cirkels verwijzen naar informatieeenheden. Dit zijn presentaties waarin de leerstof wordt uitgelegd. Deze presentaties zijn met PowerPoint gemaakt en kunnen desgewenst gemakkelijk worden aangepast.

Verkennende oefeningen Tijdens een verkennende oefening wordt nog weinig tot niets bekend verondersteld. Meestal wordt de deelnemer gevraagd met de muisaanwijzer over een foto of tekening te gaan en te lezen of te luisteren wat er bij de onderdelen en objecten op de foto wordt gemeld. Vragen In verschillende oefeningen wordt de deelnemer gevraagd zijn kennis ‘in te oefenen’. Tijdens de oefening mag hij doorgaans net zo lang proberen totdat het goede antwoord is gevonden. Bij onjuiste antwoorden wordt feedback gegeven zodat het goede antwoord in tweede of derde instantie toch zelf gevonden kan worden. Er zijn ook oefeningen waar in de vorm van stellingen kennis wordt geoefend.


59

Opdrachten Naast de oefeningen zijn in dit leerpakket ook opdrachten toegevoegd die niet aan de computer moeten worden uitgevoerd. Arbo en hygiëne zijn zaken die in de beroepspraktijk geïntegreerd moeten worden. De opdrachten willen hieraan bijdragen en zijn een afwisseling met het werken aan Arbo en hygiëne aan de computer.

60



61

62


Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Naam: Datum: Inrichting van de kapsalon

informatie oefening

•

Inleiding Bouw, inrichting en brandpreventie

•

De nieuwe kapsalon van Liset Wat zijn de eisen aan een kapsalon?

•

Ruimtes en hoeken in een kapsalon Waar moeten de ruimtes in een kapsalon aan voldoen?

•

Maatregelen tegen brand bij het inrichten van de kapsalon

Wat weet je over het voorkomen van brand?

Klimaat, licht en elekriciteit Een goed werkklimaat in de kapsalon Wat weet je over verwarming en ventilatie in de kapsalon?

Is er voldoende ventilatie in jouw kapsalon? Goed licht op je werkplek in de kapsalon Wat weet je over daglicht en verlichting in de kapsalon? Eisen voor de elektrische installatie in de kapsalon Is de elektriciteit in orde in jouw kapsalon?

• • •

opdracht

test

• • • •

•

• •


63

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Werken in de kapsalon Inleiding Knippen, snijden en scheren Werken met goede scharen Wat weet je van het werken met scharen? Waar je op moet letten bij scheermes en tondeuse Wat weet je over velig werken met scheermes en tondeuse?

Werken met elektrische apparaten Werken met apparaten om het haar te drogen Wat weet je over veilig werken met föhn en droogkap? Wat worden de nieuwe föhnmaterialen voor Esther? Werken met elektriciteit in de kapsalon

Welke stekkers zitten er aan electrische apparaten?

informatie oefening

• • • • •

Wat kunnen de gevolgen zijn van kortsluiting? Wat moet je doen als het licht uitgaat in de kapsalon? Welek kenmerken hebben de föhn en tondeuse?

Wat weet je van veilig werken met elektriciteit (2) ?

Werken met chemische stoffen Bij je werk gebruik je ook chemische stoffen Wat weet je van het werken met chemische stoffen

64


• • • • • • • •

Wat weet je van veilig werken met elektriciteit (1) ?

•

opdracht

•

•

•

test

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Onderhoud en hygiëne Inleiding Belang van hygiëne

informatie oefening

•

Een verzorgd gezicht Bij welke deel van het gezicht hoort het?

Wat weet je van gezichtsverzorging? Jouw haar is het visitekaartje van de kapsalon Is het verzorgd haar of onverzorgd haar? Bedrijfskleding geeft de kapsalon een uitstraling Wat is passende bedrijfskleding?

• • •

Waarom draag je bedrijfskleding in de kapsalon?

Lichaamsverzorging, handen en voeten Een verzorgd lichaam Waar zijn verzorgingsproducten voor? Werken met schone handen

Wat moet deze kapster veranderen? Hoe was je je handen goed? Extra aandacht voor je voeten Hoe kun je vochtige voeten voorkomen? In welke volgorde verzorg je jouw voeten?

Test

• • • • •

Wat speelt een rol bij de aanschaf van bedrijfskleidng?

• • •

test

•

Persoonlijke hygiëne Gezicht, haar en kleding

opdracht

•

• • • • •

•


65

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Reinigen van de kapsalon Vuil en schoon Wat weet je over vuil? Schoonmaak- en onderhoudsproducten Schoonmaakmaterialen Schoonmaaktechnieken Plannen van de schoonmaak Wat weet je over het reinigen van de kapsalon?

informatie oefening

• • • • •

Wat reinig je dagelijks en wat periodiek?

Gereedschappen en materialen reinigen Reinig je het na elke behandeling of aan het eind van de dag?

•

Wat weet je over het reinigen van gereedschap en materialen?

Desinfecteren Desinfecteren om besmetting te voorkomen Hoe desinfecteer je deze instrmenten en materialen? Wat weet je over desinfecteren? Desinfecteer je huid op tijd Wat weet je over het desinfecteren van de huis? Desinfecteren van oppervlakken Hoe desinfecteer je oppervlakken?

Werken met cosmetica Inleiding Prikkelende delen Natte handen Belastende factoren Veilig werken

66


• • •

•

• • • • • •

informatie oefening

• •

test

•

• •

Hoe vaak reinig je de kapsalon?

Reinigen van gereedschappen en materialen

opdracht

opdracht

• • •

test

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Lichamelijke belasting Inleiding Kromme zaken Lichaamshouding, kappersfiets en pompstoel Een goede houding tijdens je werk is belangrijk Welk advies hoort bij de lichamelijke klacht? Welke aandachtspunten heb je voor Esther? Werken met kappersfiets en pompstoel is verplicht Wat weet je over werken met kappersfiets en pompstoel?

Psychische belasting Inleiding Ongewenst gedrag, stress en burn-out Wat is ongewenst gedag en wat kunnen de gevolgen zijn? Hoe ga je om met roddelen?

informatie oefening

• • •

•

Lichamelijk of geestelijk onder druk staan en de gevolgen

• •

•

Wat kan de gestressde collega doen?

•

test

•

•

informatie oefening

Wat weet je van lichaamstaal? Ik stond erbij en keek ernaar?

•

opdracht

opdracht

test

• • •


67

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Ongelukken in de kapsalon Inleiding Wat te doen bij ongelukken Controle van lichaamsfuncties Waarvoor staan de letters ABC? De vijf algemene regels bij een ongeluk Ken je de vijf hoofdregels? De BHV-er moet reanimeren en jij kunt hulp inroepen Hoe bel je de alarmcentrale?

informatie oefening

• • • •

Voorbeelden van letsel Over wonden en bloedverlies Hoe leg je een snelverband aan? Wat doe je bij brandwonden? Een voorwerp of bijtende stof in het oog Hoe voorkom je permanentvloeistof in de ogen? Gevolgen van schadelijke dampen en vloeistoffen Wat moet je doen bij inademen van een gevaarlijke sotf? Wat moet je doen bij het inslikken van een gevaarlijke vloeistof? Wat doe je bij een botbreuk? Waarom is een open botbreuk gevaarlijk? Onvoldoende circulatie van bloed en vocht in het lichaam Waarom mag een persoon in shock niet drinken? Brand

68


• • •

Wat is reanimeren en wie mag dit doen?

•

• • •

• • •

• •

opdracht

• • • • •

test

Aftekenlijst Inhoud leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Bij ziekte Inleiding Ziek Ziek worden, ziek zijn CAO-voorschriften bij ziekte Wanneer meld je je ziek?

informatie oefening

• •

Wat zijn de voorschriften van de Arbo-dienst?

Weer beter of nog ziek Weer beter is weer aan het werk Een situatie om ziek van te zijn?

De werkgever heeft rechten en plichten als je ziek bent

•

Wat weet je over de rol van de werkgever bij ziekte?

Eindopdracht Risico-Inventarisatie en -Evaluatie Het uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en-Evaluatie Wat weet je over de RI&E? Hoe werk je aan een RI&E? Hoe is de RI&E bij jou in de kapsalon?

•

• • •

informatie oefening

•

test

• •

Contact met de Arbo-dienst

De werkgever

opdracht

•

opdracht

test

• •


69

Scoreformulier Instaptest leerpakket ‘Arbo en hygiëne’ Naam: Datum: jouw score

%

jouw score

%

Onderhoud en hygiëne

Deel A, jouw score

%

Deel B, jouw score

%

jouw score

%

jouw score

%

jouw score

%

jouw score

%

Bij ziekte

Deel A, jouw score

%

Bij ziekte

Deel B, jouw score

%

jouw score

%

Inrichting van de kapsalon Bouw, inrichting en brandpreventie, Klimaat, licht en elektriciteit

Werken in de kapsalon Knippen, snijden en scheren, Drogen en föhnen, Elektriciteit

Bouw, inrichting e brandpreventie, klimaat, licht en elektriciteit

Werken met cosmetica Prikkelende delen, Natte handen, Belastende factoren, Veilig werken

Lichamelijke belasting Kromme zaken, Lichaamshouding, kappersfiets en pompstoel

Psychische belasting Ongewenst gedrag, stress en burn-out

Ongelukken in de kapsalon Wat te doen bij ongelukken, Voorbeelden van letsel

Ziek, De werkgever

De Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

70



71


Door die jarenlange expertise weten wij wat er speelt en zijn wij als geen ander in staat trends, ontwikkelingen en maatschappelijke vraagstukken te duiden en in een breder onderwijskader te plaatsen. Dat doen we op een open, innovatieve en professionele wijze samen met beleidsmakers, scholen, universiteiten en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven.


SLO is het nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling. Al 30 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek tussen overheid, wetenschap en onderwijspraktijk. Wij leveren gewaardeerde expertise op het terrein van doelen, inhouden en organisatie van leren. Zowel in Nederland als daarbuiten.


Leerpakket voor de opleiding haarverzorging SLO • nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling

SLO Boulevard 1945 - 3 7511 AA Enschede Postbus 2041 7500 CA Enschede T 053 484 08 40 F 053 430 76 92 E [email protected] www.slo.nl

Docentenhandleiding bij de cd-rom Arbo en Hygiëne

Recommend Documents