Dit werkt samen! samenwerkingsprojecten inclusief succesbepalende factoren. Marjan van den Haak. met medewerking van. Boudewijn Hogeboom Els Kok

Dit werkt samen!

samenwerkingsprojecten inclusief succesbepalende factoren

Marjan van den Haak met medewerking van Boudewijn Hogeboom Els Kok

Colofon

Colofon Auteur Marjan van den Haak met medewerking van Boudewijn Hogeboom en Els Kok Vormgeving Maarten Flederus, No Panic, Amersfoort

CPS bestelnummer: 32178 • ISBN nr. 90 6508 541 6 (94 bladzijden) © CPS, 2005 Postbus 1592 • 3800 BN Amersfoort Telefoon: 033 - 453 43 43 • Fax: 033 - 453 43 53 E-mail: [email protected] • www.cps.nl

Dit werkt samen! 2

Inhoudsopgave

Inleiding 1.

2.

3.

5

Succesbepalende factoren in de samenwerking 1.1 Succesbepalende factoren in de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen in Nederland

7

1.2 Succesbepalende factoren in de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen in Amerika

10

Dit werkt samen! Voorbeelden van samenwerkingsprojecten in Nederland 2.1 Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten

13

2.2 Brede school en huiskamerprojecten

41

2.3 Onderwijs, jeugdhulpverlening, welzijn en ouders

49

2.4 Veiligheid

57

2.5 Zorgadviesteams en preventieteams

67

2.6 School, sport en gezondheid

75

2.7 Kunst en cultuur

85

Index projectvoorbeelden Dit werkt samen!

91

Afkortingenlijst & Literatuur

93

Dit werkt samen! 3

Dit werkt samen! 4

Inleiding

Er is de laatste jaren veel veranderd in de zorg voor leerlingen in en rond scholen. De maatschappij verandert, visies op opvoeden veranderen en ook de taakstelling van de verschillende onderwijstypen is aan verandering onderhevig. De leerlingenproblematiek wordt complexer; onderwijs en jeugdvoorzieningen zijn steeds meer genoodzaakt met elkaar samen te werken. Deze samenwerking komt niet altijd eenvoudig van de grond. In het verleden was de samenwerking vaak afhankelijk van persoonsgebonden contacten en de inzet van individuen in scholen en in aanpalende voorzieningen. Heden ten dage is er in toenemende mate aandacht voor de wijze waarop de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen is geregeld. Kwaliteitseisen en afspraken over structurele samenwerking worden veelvuldig vastgelegd. In opdracht van het ministerie van OCW is er een internetstudie uitgevoerd naar best practices van effectieve samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen. Het was de bedoeling om nationale en internationale vernieuwende proven concepts in beeld te brengen, waarvan het succes op basis van wetenschappelijk onderzoek is bewezen. Door wetenschappelijk onderzoek bewezen best practices blijken in Nederland echter (nog) onvindbaar. Hoewel er op vele niveaus energie, tijd en geld is geïnvesteerd in een structurele en succesvolle aansluiting tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen, heeft de wetenschap zich nog weinig beziggehouden met onderzoek naar de resultaten van concrete samenwerkingsprojecten. Ook zijn er nog geen objectieve kwaliteitscriteria vastgesteld, waarop projecten kunnen worden getoetst. Samenwerkingsprojecten worden over het algemeen succesvol bevonden wanneer de samenwerkingspartners er tevreden over zijn. In 2005 wordt er in opdracht van het ministerie een kwaliteitsmonitor uitgevoerd door het LCOJ. Dit document beschrijft ruim 50 projecten die zijn gericht op jongeren en waarbij scholen en aanpalende voorzieningen samenwerken. Voorwaarde voor opname in het document was dat informatie over de projecten toegankelijk is. De projecten zijn allen met behulp van een zoekmachine op internet gevonden en terug te vinden. Aangezien er geen objectieve kwaliteitscriteria bestaan waarop we projecten kunnen beoordelen, is er geen kwaliteitsnorm gesteld als voorwaarde voor opname in deze inventarisatie; elke norm zou subjectief zijn. Wel moest er van ieder opgenomen project minimaal een contactpersoon genoemd zijn. De informatie over de projecten is veelal summier. Er wordt niet gepretendeerd volledig te zijn. Belangstellenden kunnen, na het lezen van de informatie in dit document, contact opnemen met een van de genoemde spilfiguren van het project om meer informatie op vragen. Bij de beschrijvingen van de projecten is zoveel mogelijk vastgehouden aan de wijze waarop de partners hun project zelf op internet hebben beschreven. De naam die zij aan het project hebben gegeven is gehandhaafd. De projecten zijn op thema gerangschikt (zie inhoudsopgave) en staan op alfabetische volgorde van de gemeenten. Deze inventarisatie beoogt niets meer (en niets minder!) dan voorbeelden op te sommen van samenwerking tussen onderwijs en jeugdorganisaties. De opsomming is een bron van informatie en inspiratie, waaruit mensen die werkzaam zijn in het voortgezet onderwijs of bij jeugdvoorzieningen nieuwe ideeën op kunnen doen. Bestaande ideeën en projecten kunnen door ervaringen van anderen nieuwe kansen en impulsen krijgen. De oorspronkelijke titel van deze publicatie is onder invloed van de bevindingen tijdens het onderzoek veranderd van 'Dit werkt!' naar 'Dit werkt samen!'

Dit werkt samen! 5

Inleiding

Er liggen aan de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen factoren ten grondslag, die de kans van slagen sterk vergroten. Dit zijn de zogenoemde succesbepalende factoren. Ongeacht het thema of de aanleiding van de samenwerking, zijn deze factoren in sterke mate bepalend voor het al dan niet slagen van het project. Hoofdstuk 1 gaat in op deze succesbepalende factoren. Dit hoofdstuk schetst een beeld van wat er komt kijken bij het realiseren van een succesvolle, structurele samenwerking en benoemt voorwaarden waarmee elke organisatie die uit is op plezierige en functionele samenwerking, haar voordeel kan doen. Uiteraard is dit hoofdstuk tot stand gekomen met medewerking van diverse ervaringsdeskundigen uit het onderwijs en jeugdvoorzieningen. Het was ook de opdracht om internationaal te zoeken naar projecten, waarbij onderwijs en jeugdvoorzieningen samenwerken. Onderzoek in Amerika, Angelsaksische landen, Duitsland en Oostenrijk (en Denemarken en Zweden voor zover projecten in het Engels of Duits waren beschreven) resulteerde niet in een waslijst met 'wetenschappelijk bewezen succesvolle projecten'. Bovendien zijn buitenlandse projecten niet zomaar naar de Nederlandse situatie te vertalen. Door de vele verschillen op politiek, financieel, geografisch en maatschappelijk gebied, biedt een succesvol project in het buitenland geen garantie voor succes in Nederland. Ook in het buitenland zijn de meeste projecten niet wetenschappelijk onderzocht op hun kwaliteit en ontbreekt het bewijs dat het project echt wérkt. Daarom is ervoor gekozen om in deze publicatie alleen de uitkomsten op te nemen van Amerikaanse metastudies naar succesbepalende factoren in samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen. Rest mij nog iedereen te bedanken die direct en indirect een bijdrage heeft geleverd aan deze publicatie. Hoewel het zeker geen volledig overzicht is, wil ik in ieder geval noemen: Kees de Bondt (coördinator samenwerkingsverband) Ben Brinkman (LCOJ) Trix de Bruyn (zorgcoördinator) Boudewijn Hogeboom (CPS) Els Kok (CPS) Els Loman (CPS) Adriaan Nagel (algemeen directeur VMBO school) Kees Vernooy (CPS) Bram Vis (locatieleider Praktijkonderwijs) Expertgroep 'Kwaliteit van leerlingenzorg, school en omgeving'

Marjan van den Haak CPS onderwijsontwikkeling en advies Amersfoort, januari 2005

Dit werkt samen! 6

Succesbepalende factoren in de samenwerking


1.1 Succesbepalende factoren in de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen in Nederland Op weg naar succesvolle, structurele samenwerking Er is de laatste decennia veel veranderd in de Nederlandse samenleving. Afnemende autoriteit in opvoeding en maatschappij, toenemende individualisering, de groeiende verscheidenheid aan informatie, de sterkere hang naar materialisme en rijkdom en het ontstaan van de multiculturele samenleving - het zijn slechts een aantal voorbeelden. De vraagstukken waarmee opvoeders en scholen worden geconfronteerd, zijn hierdoor complexer geworden, terwijl de sociale en familiaire opvang, betrokkenheid en controle zijn afgenomen. Door de toegenomen problematiek van jongeren en de verminderde sociale steun, is de (opvoedende) taak van het onderwijs veranderd. Naast de didactische opdracht, is de sociaal emotionele ondersteuning van leerlingen een vast onderdeel van de dagelijkse onderwijspraktijk. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van ouders, onderwijs en jeugdvoorzieningen om het welzijn van jongeren te bevorderen en optimale kansen te creëren voor hun toekomst. Scholen voor voortgezet onderwijs hebben dan ook te maken met een grote verscheidenheid aan samenwerkingspartners. De school werkt samen met voorzieningen die gericht zijn op het onderwijs, zoals de Regionale Verwijzingscommissie (RVC) en Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL), maar ook met instellingen uit hulpverlening en gezondheidszorg, zoals Bureau Jeugdzorg, het (algemeen) maatschappelijk werk en de GGD. Elke partner heeft eigen verantwoordelijkheden, heeft te maken met specifieke weten regelgeving (zie: Groot denken is klein beginnen, CPS 2004) en maakt op zijn beurt deel uit van vele andere netwerken en samenwerkingsverbanden. Scholen en jeugdinstellingen hebben van oudsher verschillende culturen, die in de praktijk niet naadloos op elkaar blijken aan te sluiten. Om een structurele samenwerking tussen onderwijs en aanpalende voorzieningen tot stand te brengen, zijn wilskracht, inzet, doorzettingsvermogen en betrokkenheid van alle partners noodzakelijk. Structurele samenwerking brengt zowel intern (in de eigen organisatie) als extern (in de andere organisatie) veranderingen teweeg. Dit is onvermijdelijk, omdat beide organisaties een bijdrage moeten leveren aan de samenwerking. Om op bestuurlijk en uitvoerend niveau een succesvolle samenwerking te realiseren, is het van belang dat de partners hun eigen interne organisatie, maar ook de organisatie van de samenwerkingspartner doorgronden. Structureel succesvolle samenwerking vereist een gedegen voorbereiding. De partners dienen zich van tevoren te verdiepen in de succesbepalende factoren in de aansluiting en bereid te zijn hier naar te handelen. Succesbepalende factoren van de interne organisatie: Kennis van eigen kwaliteiten, mogelijkheden en beperkingen De school weet wat zij wel en niet te bieden heeft in de samenwerking. Hierdoor kan de school realistische afspraken maken en de partner duidelijk maken wat samenwerking met deze school kan opleveren. Daarom maakt de school de eigen kwaliteiten, mogelijkheden en beperkingen op uitvoerend en bestuurlijk niveau van tevoren inzichtelijk. Zij communiceert hierover intern en met de samenwerkingspartner (liefst schriftelijk).

Dit werkt samen! 7


Eigen zorgstructuur op orde De school heeft een duidelijke, overzichtelijke zorgstructuur en maakt heldere afspraken over de leerlingenzorg. Het is zowel voor de school als voor de externe organisaties helder in welke situaties een leerling is aangewezen op zorg of ondersteuning buiten de school. Alleen wanneer de interne zorgstructuur van de school goed aansluit bij de externe zorg (en omgekeerd), kan een doorlopende lijn op het gebied van zorg worden gerealiseerd. Wanneer een leerling voor externe zorg wordt aangemeld bij een externe organisatie, geeft de school inzicht in de route die de zorgleerling al heeft doorlopen en welke interventies zij al heeft uitgevoerd om de leerling te ondersteunen. Zo is de school voor externe instanties een betrouwbare en volwaardige partner in de zorg voor jongeren. Verwachtingen expliciteren Voordat de school afspraken maakt met de samenwerkende organisatie, brengt zij in kaart wat zij van de partner verwacht. De school bespreekt intern wat zij bij de andere organisatie denkt te kunnen 'halen'. Zij bespreekt de verwachtingen in openheid met de samenwerkingspartner. Deze verwachtingen zijn expliciet en concreet geformuleerd. Dit voorkomt teleurstellingen in de daadwerkelijke samenwerking. Doelen formuleren Naast de verwachtingen, formuleert de school ook de eigen doelen van de samenwerking. Deze doelen zijn vaak te onderscheiden in interne doelen en doelen die zijn gericht op de omgeving van de school. Heldere doelstellingen voorkomen 'verborgen agenda's', teleurstellingen en conflicten. Bovendien levert de interne discussie over doelen een bijdrage aan de visie-ontwikkeling en wordt het draagvlak voor de samenwerking in de school vergroot. Commitment van directies De directies van de samenwerkende organisaties geven nadrukkelijk blijk van hun betrokkenheid bij de samenwerking. Het commitment van de directies is noodzakelijk voor een succesvolle samenwerking op uitvoeringsniveau. De directies geven (gedelegeerde) aansturing en ruggesteun tijdens de praktische uitvoering van de samenwerking en stellen zich op als mede-eigenaar van de samenwerkingsplannen. Succesbepalende factoren van de samenwerking: Basisrelatie ontwikkelen De samenwerkende organisaties spannen zich in om een stevige basisrelatie te ontwikkelen. Zij tonen betrokkenheid bij de andere organisatie en zijn erop gericht om van de samenwerking een 'win-win situatie' te maken. Dat betekent dat zij niet alleen uit zijn op hun eigen succes, maar ook op het succes van de andere organisatie. Vertrouwen is het uitgangpunt van de samenwerking en er is ruimte voor een kritische blik op de eigen organisatie en op de partnerorganisatie. Verwachtingen uitspreken Beide organisaties spreken uit wat zij van elkaar verwachten. Zij bespreken in openheid hun verwachtingen, mogelijkheden en beperkingen, leggen zo de basis voor een realistische samenwerking en het voorkomen van teleurstellingen. Als de samenwerkingspartners de eigen verwachtingen vooraf helder in kaart brengen, krijgen alle betrokkenen inzicht in elkaars standpunten.

Dit werkt samen! 8


Kwaliteit bundelen De samenwerking is erop gericht de kwaliteiten van alle partners te bundelen. Daardoor ontstaat er een werksituatie waarin 'het geheel meer is dan de som der delen'. Gemeenschappelijkheid Gemeenschappelijkheid is de basis, het uitgangspunt van de samenwerking. Daarom zoeken de partners bij start van de samenwerking naar de overeenkomsten in hun doelen en belangen. Wanneer de organisaties tijdens de samenwerking hun gemeenschappelijke belangen centraal stellen, blijken tegengestelde belangen in het algemeen steeds meer te vervagen. Evenwichtige verdeling Er is sprake van een evenwichtige verdeling van verantwoordelijkheid. De organisaties werken niet vrijblijvend samen, maar hebben daarin ieder een eigen verantwoordelijkheid. Zij werken samen op basis van gelijkwaardigheid en kennen en waarderen elkaars kwaliteiten. Goed communiceren De samenwerkende organisaties luisteren goed naar elkaar. Omdat luisteren altijd gepaard gaat met interpretaties, communiceren zij zo expliciet mogelijk: zij definiëren met elkaar wat er wordt bedoeld en checken de beelden die zij hebben (bijvoorbeeld: de eigen beelden bij 'een kind met gedragsproblemen'). De partners willen elkaars taal verstaan en spreken. Culturen afstemmen De samenwerkende organisaties zijn erop gericht om de (vaak sterk verschillende) culturen op elkaar af te stemmen en zijn bereid om af te wijken van de bekende, eigen paden. Werkprocessen afstemmen De organisaties zorgen voor afstemming en integratie van werkprocessen en streven naar een doorlopende zorglijn ten behoeve van de jongere. De partners zijn open over de eigen werkwijzen en zijn bereid deze op onderdelen aan te passen. Professionele werkcultuur Er is in de samenwerking sprake van een professionele werkcultuur. Dit houdt onder meer in dat afspraken worden vastgelegd, dat de betrokkenen zich houden aan deze afspraken en dat zij elkaar daarop aanspreken. Alle betrokkenen nemen de verantwoordelijkheid voor het eigen deel van het proces en spreken de ander aan op zijn verantwoordelijkheden. Context van de gesprekspartner De partners kennen elkaars doelen en zijn zich bewust van de context (weten regelgeving, maatschappelijke opdracht, omgeving etc.) van de andere samenwerkingspartners. Zij hebben hierdoor begrip voor de ander en zijn in staat de context te benutten om de (eigen) doelen te bereiken. Veel (gericht) overleg De samenwerkende organisaties overleggen regelmatig en gericht met elkaar om de genoemde succesbepalende factoren te realiseren. Een professionele en open overlegstructuur is de basis voor een doelgerichte samenwerking. De partners waarborgen de functionaliteit van het overleg.

Dit werkt samen! 9


Heldere koers De samenwerking is gebaseerd op een heldere koers, waaraan gemeenschappelijke doelen en belangen ten grondslag liggen. Het is voor alle betrokkenen duidelijk wat de doelen zijn en op welke manier de samenwerking vorm krijgt. De koers is richtinggevend voor de uitvoering van de samenwerking en dient als leidraad bij lastige praktijksituaties en visieverschillen. Zo voorkomen de partners dat zij verzanden in eindeloze discussies. Afspraken vastleggen De participanten binden zich aan het samenwerkingsoverleg. Dit zijn geen vrijblijvende samenkomsten; alle betrokkenen gaan met elkaar een verplichting aan. Er is sprake van verbondenheid van organisaties; de personele inzet is daarvan een uitwerking. Afspraken op bestuurlijk niveau worden vastgelegd (bijvoorbeeld in een convenant) om het structurele karakter van de samenwerking te waarborgen. Ook worden de afspraken tijdens het overleg schriftelijk vastgelegd. Dit is een onderdeel van de professionele werkcultuur (zie boven). Tijdig inschakelen samenwerkingspartner De samenwerkende organisaties spreken af of zij de zorg voornamelijk preventief of voornamelijk curatief inzetten. Preventieve zorg is gericht op het voorkomen van leer-, gedragsen sociaal-emotionele problemen, terwijl curatieve zorg is gericht is op het verhelpen van die problemen. Het verdient de voorkeur het accent te leggen op preventieve zorg. Als de zorg eerder wordt ingezet, is het effect groter. Preventieve samenwerking zorgt voor snelle signalering en vroegtijdige hulp of ondersteuning. Een smeulend vuur is gemakkelijker te blussen dan een uitslaande brand. Als er sprake is van een succesvolle samenwerking, is de partnerorganisatie bij een incidentele uitslaande brand echter snel ter plaatse om het eigen aandeel in de bluswerkzaamheden te verrichten. 1.2 Succesbepalende factoren in de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen in Amerika 'Schools alone cannot compensate for society' In Amerika is er veel aandacht voor de samenwerking tussen onderwijs en jeugdvoorzieningen (Schools, Care en Social Services). Uitgangspunt daarbij is: “Schools alone cannot compensate for the disadvantage created by troubled homes and troubled communities” (Onderwijs alleen kan de nadelige gevolgen van problematische thuissituaties en de problematische samenleving niet compenseren). Er worden in Amerika honderden projecten en programma's uitgevoerd waarbij scholen en externe voorzieningen met elkaar samenwerken. De samenwerking is vaak gericht op de bestrijding van armoede, tienerzwangerschappen, drugsgebruik, geweld en zelfmoord. In Amerika is wetenschappelijk onderzocht welke factoren bepalend zijn voor het succes van de samenwerking tussen onderwijsorganisaties en jeugdvoorzieningen. De uitkomsten van die onderzoeken kunnen we niet klakkeloos toepassen op de Nederlandse situatie, omdat de samenleving, de structuren en politieke uitgangspunten in Nederland teveel verschillen van de Amerikaanse situatie. Wel kunnen we leren van de uitkomsten van het Amerikaanse onderzoek. Het volgende vormt een samenvatting van de uitkomsten van twee Amerikaanse meta-studies.

Dit werkt samen! 10


Joining Forces, een studie van the National Association of State Boards of Education. Deze studie stelt de volgende succesbepalende factoren vast: • Ken de (demografische) cijfers van de school en van de omgeving. Deze cijfers gaan onder andere over ziekteverzuim, schooluitval, werkloosheid, vandalisme en (kleine) criminaliteit. • Onderzoek met betrokken partijen, bondgenoten (partners), de aard van de problemen. Stel een gezamenlijke diagnose en gebruik hetzelfde uitgangspunt bij de aanpak en bestrijding van een probleem. • Formuleer gezamenlijke doelen. • Onderzoek goede, kansrijke projecten elders en pas de verworvenheden daarvan toe op de eigen situatie. • Betrek sleutelfiguren uit de verschillende lagen van de samenwerkende organisaties bij de aanpak en bestrijding van de problemen: van directieleden tot de mensen op de werkvloer. Vergeet de jongeren zelf niet! • Zorg voor een gemeenschappelijk toegankelijk informatiesysteem. • Benadruk preventie en vroegtijdige interventies. • Zorg voor een goede communicatiestructuur. • Focus professioneel op het proces in de samenwerking. • Zet voldoende faciliteiten in (middelen, tijd en energie). • Vier met elkaar de successen.

Onderzoek naar Full Service Schools In Full Service Schools zijn verschillende voorzieningen, hulpverleningsprogramma's en welzijnszorg ondergebracht in de school; van preventieve acties tot intensieve behandeling. Er zijn onder andere mogelijkheden voor onderwijs aan volwassenen, recreatieve voorzieningen, kinderen dagopvang, trajectbegeleiding, counseling en tutorprojecten, alcohol- en drugspreventieprogramma's, crisismanagement en gedragstherapie. Bovendien is er een breed scala aan specialismen beschikbaar. De achterliggende gedachte is dat de voorzieningen, de hulp aan leerlingen en hun ouders/gezin, op deze wijze laagdrempelig is, waardoor het eenvoudiger is om problemen vroegtijdig te signaleren en te voorkomen. De samenwerking van de Full Service Schools is speciaal gericht op leerlingen uit risicogroepen, maar de ervaringen zijn eveneens bruikbaar wanneer de samenwerking op een bredere doelgroep is gericht. Onderzoekers concluderen dat het succes van de Full Service Schools afhankelijk is van: • de mate waarin directies van de participerende organisaties het onderling eens zijn over de doelen, procedures en structuren; • de mate waarin de medewerkers van de participerende organisaties worden gestuurd op de gestelde doelen, procedures en structuren; • de mate waarin directies vraag en het aanbod van de diensten volgen en evalueren; • een goede determinatie van leerlingen voor wie het aanbod is bestemd; • de vakbekwaamheid van de medewerkers.

Dit werkt samen! 11


Belangrijke randvoorwaarden voor succesvolle samenwerkingsprojecten zijn: • Coördinatie: aan de school verbonden coördinatoren en medewerkers zijn voldoende toegerust om het externe aanbod te verbinden met het schoolprogramma. • Gemeenschappelijke betrokkenheid: er zijn bijvoorbeeld maandelijkse bijeenkomsten van medewerkers van de school, de externe organisaties en families. • Steun van de directie/het management: de directie zorgt voor de benodigde faciliteiten (tijd, ruimte en geld). Zij toont in woord en daad dat zij betrokken is en het programma steunt. • Gevoeligheid voor cultuurverschillen: de school en de externe organisaties respecteren verschillen in elkaars achtergrond. Ook kunnen de betrokken organisaties omgaan met culturele verschillen tussen leerlingengroepen. Projecten die aan deze voorwaarden voldoen, melden dat zij goede resultaten boeken op het gebied van de projectdoelen en de tevredenheid van leerlingen, ouders en docenten.

Beschreven in: Liontos, Lynn Balster, Collaboration between Schools and Social Services (1999), ERIC Digest Series, Number EA 48. Beschreven in: Warger, Cynthia, Research on Full-Service Schools and Students with Disabilities (2001). ERIC/OSEP Digest Special.

Dit werkt samen! 12

Dit werkt samen! Voorbeelden van samenwerkingsprojecten in Nederland

Voorbeelden van samenwerkings projecten in Nederland

Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten

13



14


Titel project

Looptijd/jaartal Participanten

Doel Korte beschrijving

Resultaat

Contactgegegvens

Schoolloopbaancentrum Amsterdam Structureel • Nova College, • Afra Boddaert PPI • Bureau Jeugdzorg •Maatwerk arbeidsbemiddeling Voortijdig schoolverlaten voorkomen, leerlingen op de juiste plek krijgen en houden. Zij-instromers (in Amsterdam jaarlijks 1400 VMBO leerlingen) krijgen bij binnenkomst een uitgebreide intake, waarin de onderwijshistorie in beeld wordt gebracht en wordt gekeken welk vervolgtraject geschikt is. Met het leerlingvolgsysteem en het overleg in het zorgteam wordt de schoolloopbaan gevolgd en waar nodig ondersteund. Leerlingen met leer- of gedragsproblemen worden door het centrum in contact gebracht met de hulpverlening zoals Bureau Jeugdzorg of het Riagg. Het centrum biedt nazorg aan leerlingen die doorstromen naar bijvoorbeeld het ROC. Het centrum is bezig met de opzet van een stageafdeling en gaat zich in de toekomst ook richten op arbeidstoeleiding. Het centrum geeft zicht op de leerlingenstromen. Individuele leerlingen worden geholpen en gevolgd. Bron: TooN, januari 2004 School voor anderstaligen / schoolloopbaancentrum (SLC) De heer Dijkstra 020 5854854

Voorbeelden van samenwerkings projecten in Nederland 15


Titel project


Doel

Korte beschrijving

TOP: Time Out Project Crisisopvang voor het Voortgezet Onderwijs Amsterdam, Rotterdam, Kampen en Dronten Structureel • • • •

Gemeente, Scholen VO Afra Boddaert PPI en andere jeugdvoorzieningen Orthopedagogische Didactische Centra

Leerlingen met gedragsproblemen opvangen tijdens een schorsingsperiode en terugleiden naar het onderwijs of naar werk. Amsterdam: Geschorste leerlingen worden opgevangen, krijgen individueel onderwijs en doen activiteiten, zoals koken, sport, informatica en algemene technieken. Daarnaast krijgen ze sociale vaardigheidstraining. Wekelijks hebben zij een individueel gesprek met een TOP-begeleider. De school is verantwoordelijk voor de opvang, de medewerker van het project zorgt voor de begeleiding. In Kampen/Dronten wordt door middel van tijdelijke, intensieve, individuele en groeps begeleiding het probleemgedrag van de jongere aangepakt en hanteerbaar gemaakt. Bij het Rotterdamse TOP project zijn de Orthopedagogische Didactische Centra betrokken.

Resultaat

Contactgegegvens

Ruim 70 % van de leerlingen keert terug naar de eigen school. Bron: Herstelwerk Afra Boddaert PPI De heer H. Kruijssen [email protected] A. Schluter, gemeente Kampen [email protected] Mevrouw Gea de Jong, gemeente Rotterdam [email protected]



Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Opvangklas Alkmaar Samenwerking tussen onderwijs, leerplicht en jeugdzorg in Alkmaar Structureel • Onderwijsinstellingen • Leerplicht • Jeugdzorg Uitgevallen leerlingen terugleiden naar regulier onderwijs. Om de Opvangklas Alkmaar te realiseren werken onderwijsinstellingen, leerplicht en jeugdzorg met elkaar samen. De Opvangklas is een bovenschoolse voorziening voor leerlingen van 12-16 jaar die zijn ingeschreven bij scholen in de regio NoordKennemerland. In een periode van drie maanden tot een jaar worden uitgevallen leerlingen teruggeleid naar het regulier onderwijs. Is gestart als gemeentevoorziening, maar krijgt nu gestalte in een breder samenwerkingsverband tussen VO scholen in Kennemerland. Contactgegevens Frank Hoogenboom 072 561067



Titel project



Resultaat Contactgegegvens

Centrale opvang voor voortijdig schoolverlaters Assen Structureel • Gemeente Assen • Jeugdhulpverlening • Scholen (Dreigende) voortijdig schoolverlaters snel opvang bieden. De Centrale Opvang voor voortijdig schoolverlaters realiseert een ondersteuningsprogramma voor scholen. Scholen kunnen leerlingen waarmee zij vastlopen of dreigen vast te lopen aanmelden voor de Centrale Opvang. Het project is zeer laag-drempelig. Het is de bedoeling dat de (dreigende) voortijdig schoolverlater zo snel mogelijk wordt opgevangen in een gestructureerde omgeving, zodat de kans op een succesvolle terugkeer in het onderwijs maximaal is. 60% van de leerlingen gaat terug naar het onderwijs. De heer R. Bal 0592 366277



Titel project



Palet Allochtone mentoren en tutoren Brabant Structureel Roosendaal • Stichting Palet • Bades (Marokkaanse vereniging) • Stichting Integraal Welzijn • Norbertus College • Jan Tinbergen College • Da Vinci College • Gemeente Roosendaal

's-Hertogenbosch • Stichting Palet • Stichting Marokkaanse Jongeren • St. Jans Lyceum • Hervion College

Bergen op Zoom • Stichting Palet • Markiezaat College • Migrantenorganisaties • Bedrijfsleven

Uitval van allochtone leerlingen voorkomen en hun kans op succes vergroten. Een mentor fungeert als coach en rolmodel en geeft jongeren begeleiding bij de sociaal-emotionele ontwikkeling. De mentoren zijn goed opgeleide jongeren met een verschillende culturele achtergrond, die zich als vrijwilliger inzetten voor de leerlingen. Meestal is de mentor van dezelfde etnische groep als de leerling en kent hij de achtergrond, omgangsnormen en taal van de leerling en zijn ouders. Hij is een voorbeeldfiguur. Palet werft en begeleidt de mentoren en organiseert themabijeenkomsten en trainingen voor hen. In Den Bosch worden, naast mentoren, ook tutoren ingezet. Een tutor is een ouderejaars, die de leerling vakinhoudelijk ondersteunt. In Bergen op Zoom wordt de mentor gecoacht door een prominent persoon uit de samenleving, waardoor de mentor zijn/haar netwerk kan uitbreiden en nieuwe perspectieven krijgt aangeboden.


Geen gegevens bekend. Laudy Brouwer Palet, regiokantoor West-Babant 076 522 30 50 Den Bosch Latif Hasnaoui, projectcoördinator 06 27488665 Bergen Op Zoom: Ted Nijssen (stichting Traverse) tel. 0164 271810



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Resultaat

Contactgegegvens

Regionaal Bureau Leerlingzaken Gooi- en Vechtstreek Bussum Vanaf april 2000 • VO-scholen • Gemeenten Hilversum, Bussum, Huizen, Blaricum, Eemnes, 's Graveland, Laren, Loosdrecht, Muiden, Nederhorst den Berg, Weesp en Naarden • Leerplichtambtenaren uit bovengenoemde gemeenten Het Regionaal Bureau Leerlingzaken (RBL) houdt zich bezig met de uitvoering van de Leerplichtwet, de RMC-functie en de Wet Inburgering Nieuwkomers. Het RBL is het regionale loket voor iedereen die vragen of problemen heeft op het gebied van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten: - schooladministraties melden bij het RBL welke leerlingen zijn in- en uitgeschreven; - docenten bellen als zij zich zorgen maken over leerlingen die te vaak absent zijn; - ouders en leerlingen komen praten over de oorzaken en oplossingen voor verzuim; - jongeren boven de 16 jaar kunnen langskomen als zij alsnog een diploma willen halen. Voor alle betrokkenen is het duidelijk dat het RBL dé plaats is voor alles wat met schooluitval te maken heeft. Ook werkt de status van het RBL bevorderlijk voor het overleg tussen hulpverlening, arbeidsvoorziening, politie en justitie. Het RBL is een zichtbare partij. Scholen met een streekfunctie hebben in plaats van met twaalf, slechts met één loket te maken. Op termijn hoopt het RBL uit te groeien tot een informatiebron voor en over alle jongeren “die niet goed in hun vel zitten. Als hun geschiedenis op één plek te vinden is, lopen we minder kans dat we jongeren rondpompen in het circuit.” (Jan van Eekelen, RMC-coördinator in de regio). Regionaal Bureau Leerlingzaken 035 6926620



Titel project


ScholenWerk Den Haag Structureel • • • • • •

Scholen VO Gemeente ROC Bedrijfsleven Jeugdhulpverlening Arbeidsvoorzieningen

Doel

De samenhang bevorderen tussen bestaande initiatieven op het gebied van voortijdig schoolverlaten. Vraag en aanbod in kaart brengen, bestuurlijk draagvlak creëren.

Korte beschrijving

ScholenWerk sluit convenanten met de gemeente, besturen en het ROC en maakt afspraken met uitvoerings- en ondersteuningsorganisaties. Het werkterrein beslaat de volle breedte van het beleid voor voortijdig schoolverlaten: van registratie en begeleiding tot en met professionalisering van docenten.


Geen gegevens bekend. Ben Vermolen, gemeente Den Haag [email protected]



Titel project




Integrale aanpak Samenhangend pakket projecten om voortijdig schoolverlaten terug te dringen Den Helder Structureel • Onderwijsinstellingen • Gemeente • Jeugdzorg Voortijdig schoolverlaten integraal aanpakken. Bovengenoemde participanten werken aan een integrale aanpak van voortijdig schoolverlaten. Er zijn zowel curatieve als preventieve projecten: • Het activeringscentrum begeleidt jongeren. • Op de scholen zijn huiswerk-plus klassen, waar jongeren huiswerk maken en sociaalmaatschappelijke begeleiding krijgen. • Er zijn trajecten die jongeren toeleiden naar de arbeidsmarkt. • Het project wisselt veel kennis uit met Europese partners. • Er wordt veel geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering en lokale persoonlijke netwerken. Geen gegevens bekend. Pim Veltkamp Beleidsmedewerker Dienst Onderwijs, Welzijn en Cultuur Afdeling Welzijn Gemeente Den Helder 0223 671671 [email protected]



Titel project


Doel

Eerste Hulp Bij Schoolverzuim Doetinchem e.o. Vanaf april 2003 • • • • • •

GSJ Lindenhout (De Horizon) S.G. Klein Borculo Scholen uit Doetinchem en omgeving Gemeentelijke leerplichtambtenaren Regionaal Expertise Centrum Oost Nederland Jeugdhulpverlening

Hulp bieden bij schoolverzuim en daarmee voortijdig schoolverlaten voorkomen.

Korte beschrijving

EHBS richt zich op leerlingen van het voortgezet onderwijs in de gemeente Doetinchem en omgeving. Wanneer er sprake is van schoolverzuim kunnen ouders, scholen en jongeren een beroep doen op EHBS. EHBS biedt preventieve, laagdrempelige hulp en legt bij de eerste telefonische melding direct contact met de jongere en zijn netwerk. EHBS richt zich op de samenwerking tussen de school, de ouders en de jongere met het doel om gezamenlijk tot een oplossing te komen.

Resultaat

86% van de leerlingen gaat terug naar school. Leerplichtambtenaar blijkt laagdrempelig en daardoor zeer toegankelijk te zijn.

Contactgegegvens

De heer F. Vrolijks Projectleider EHBS 0314 330810



Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Centrale Opvang Drenthe Structureel • Scholen VO • Jeugdzorg Drenthe Terugdringen voortijdig schoolverlaten. De nadruk ligt op preventie. Een consultatieteam verzorgt voor iedere mogelijke voortijdig schoolverlater een opvangtraject van maximaal 8 weken. De jongere krijgt een gespecialiseerde jeugdzorgmedewerker als mentor en trajectbegeleider toegewezen. Deze organiseert een hulpprogramma en houdt de voortgang bij. Het programma wordt uitgevoerd door jeugdzorg Drenthe in daghulpcentra in drie regio's. De jongere blijft gedurende het programma bij de school ingeschreven. Ongeveer 60 % van de doelgroep maakt gebruik van deze daghulpcentra (observatie, time out en diagnostiek). De heer Koob Boers, clustermanager Jeugdzorg Drenthe [email protected]



Titel project


Doel

Trajectbureau Opleiding & Werk o.a. regio Eemland (Amersfoort) Vanaf 2003 • • • •

Gemeente Bureau leerplicht Scholen VO Hulpverleningsinstellingen

Voortijdig schoolverlaten voorkomen. Jongeren stimuleren een startkwalificatie te halen of een baan te verwerven.

Korte beschrijving

Scholen melden leerlingen aan die veel spijbelen of problemen hebben. In een gesprek gaat het trajectbureau na wat de interesses en wensen zijn, welke vaardigheden de jongere heeft en wat zijn mogelijkheden zijn. Na deze diagnose wordt een traject uitgezet en begeleid. Daarbij wordt samengewerkt met de gemeente, jeugdhulpverlening, opleidingscentra en arbeidsmarktinstellingen.

Resultaat

In 2003 zijn in de regio Eemland bijna 300 jongeren begeleid. De helft ging terug naar het onderwijs (een deel ging naar een andere school of opleiding), 20 % vond werk, al dan niet gesubsidieerd. Anderen begonnen met een hulpverlenings- of reïntegratietraject. Bron: Soveenieuws, november 2004

Contactgegegvens

Janke Hoekstra 033 4702159



Titel project




Preventieve aanpak verzuim Eindhoven Structureel • Twee scholen voor voortgezet onderwijs • Bureau Criminaliteitspreventie HALT • Bureau Leerplicht Tegengaan van schoolverzuim. De genoemde participanten hebben een nieuwe methode ontwikkeld om schoolverzuim tegen te gaan. Het verzuim wordt gezamenlijk, volgens een eenduidig stappenplan, aangepakt in afstemming met politie en het openbaar ministerie. De school registreert alle vormen van verzuim en werkt volgens een opgesteld reglement. Wanneer een leerling ongeoorloofd verzuimt, meldt de school dit aan de leerplichtambtenaar en volgt er, afhankelijk van de situatie, actie. Als blijkt dat de actie niet het gewenste resultaat oplevert, wordt de leerling verwezen naar Bureau Criminaliteitspreventie HALT of krijgt hij een proces verbaal. Bij HALT krijgt de leerling een motivatietraining met het doel dat de leerling zo gemotiveerd mogelijk teruggaat naar school. Geen gegevens bekend. Johan Vermeulen Dienst MO Gemeente Eindhoven [email protected]



Titel project


Externe zorgteams 's Gravenzande Structureel • • • • • • • •

Onderwijsinstellingen Zorginstellingen Politie Jeugdzorg GGD Maatschappelijk werk Jeugdhulpverlening Leerplicht consulent

Doel

Maatwerk leveren bij de begeleiding van risicojongeren om voortijdig schoolverlaten terug te dringen.

Korte beschrijving

In de RMC-regio Westland werken bovengenoemde participanten intensief samen om het voortijdig schoolverlaten terug te dringen. De scholen en de overige instellingen hebben periodiek overleg over risicojongeren, die vervolgens op maat worden begeleid. Een goede communicatie en een heldere verdeling van verantwoordelijkheden staan centraal.


Zes externe zorgteams begeleiden jaarlijks tussen de 100 en 150 leerlingen. Robyn Maas Leerplichtambtenaar Gemeente 's Gravenzande [email protected]



Titel project




De vrijblijvendheid voorbij Groningen Structureel • • • •

Onderwijsinstellingen Welzijnsorganisaties Jeugdhulpverlening Sociale Dienst

Ervoor zorgen dat jongeren een startkwalificatie verwerven. De gemeente Groningen werkt met een integraal plan van aanpak om voortijdig schoolverlaten terug te dringen. In de samenwerking tussen de bovengenoemde participanten zijn er vier accenten: • Preventie in het onderwijs. • Versterking van de leerplicht-/RMC-functie. • Preventie rondom scholen. • Sluitende aanpak onderwijs - arbeidsmarkt. In eerste instantie ligt de nadruk op versterking van de samenwerking tussen RMC en jeugdhulpverlening, het tot stand brengen van een koppeling tussen RMC en het Jongerenloket en een convenant met het bedrijfsleven. Geen gegevens bekend. De heer O. Jongsma Groningen [email protected]



Titel project


Doel

Korte beschrijving

PIAS Project Integrale Aanpak Schooluitval Haarlem 1998 gestart als pilot; momenteel breidt het project zich uit over de gehele stad. • • • • •

Onderwijs Politie Gezondheidszorg Jeugdzorg Overheden (m.n. Provincie Noord Holland)

Het risico van schooluitval van jongeren van 12 tot 18 jaar tijdig signaleren en feitelijke uitval voorkomen. Het PIAS-project realiseert voor elke school een zorgsysteem op maat en kent dan ook geen centrale aanpak. Sociaal-culturele omgevingsfactoren en demografische factoren spelen in het project een belangrijke rol. Institutionele verhoudingen worden veranderd en er wordt veel geïnvesteerd in politiek/bestuurlijk draagvlak. Doordat de schakels tussen instellingen zijn verbeterd, ontstaan er weinig extra taken. Het project werkt met zogenaamde 'verbindingsofficieren'. Dit zijn jonge allochtone mentoren met een succesvolle schoolloopbaan, die dichtbij de doelgroep staan en de weg naar de diverse instellingen kennen. Deze mentoren hebben, aanvullend op de docenten, een belangrijke signalerende functie. Probleemleerlingen worden aangemeld bij de zorgcoördinator, die lid is van het zorgteam. Deze zorgcoördinator verwijst leerlingen met grote(re) problemen door naar bijvoorbeeld Bureau Jeugdzorg. Dit Bureau heeft een 'schoolloket', dat we kunnen beschouwen als het scharnierpunt van het project. Het loket beschikt onder andere over een interventieteam en de eerder genoemde mentoren.

Resultaat

De erkenning van het maatschappelijke probleem en het formuleren van een gezamenlijke aanpak van dat probleem is een duidelijke meerwaarde van het project. Er is een breed draagvlak bij de uitvoerende partijen om de zorg anders dan op de traditionele wijze te organiseren. De inzet van allochtone mentoren is een succesbepalende factor in het project. Zij spelen een belangrijke rol in het signaleren van probleemleerlingen, vervullen een verbindende functie en zijn in staat de doelgroep daadwerkelijk te bereiken. Het percentage leerlingen dat ongediplomeerd uitvalt is gedaald en de instellingen hebben de probleemleerlingen in beeld. Het 'schoolloket' bij Bureau Jeugdzorg heeft de last van de 'gestapelde problematiek' op de scholen aanzienlijk verlicht.

Contactgegegvens

H.R. Huisman Gemeente Haarlem, sector MO, afdeling Onderwijs 023-5115708 [email protected]



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Resultaat

Contactgegegvens

Rangeerterrein Helmond Vanaf 2000 • • • • • • • • • • •

Arbeidstoeleidingsorganisatie Welzijnsinstellingen Onderwijs Jeugdzorg Bedrijven Politie Justitie Bureau Jeugdzorg Lokale jeugdzorginstellingen Algemeen Maatschappelijk Werk Gemeente Helmond

Voorwaarden scheppen voor jongeren om de meest haalbare en passende opleidingsen arbeidsmarktpositie te bereiken. Kenmerkend voor dit project is dat zorgaanbod en zorgvraag zijn samengebracht in het Loket Leerlingzaken, waar de taken van de Permanente Commissie Leerlingenzorg VO, het Bureau Leerplicht en de RMC functie zijn ondergebracht. Zorgteams van scholen melden leerlingen aan bij het Loket Leerlingzaken. Het loket helpt de hulpvraag te stellen, zoekt het passende aanbod en bemiddelt bij terugkeer naar school, de overgang naar een andere school of bij plaatsing in een schoolverlaterstraject. Jaarlijks worden ruim zeshonderd deelnemers aangemeld. De begeleiding en doorverwijzing leidt tot minder werkeloosheid en beter gekwalificeerde jongeren. Er hangen nauwelijks leerplichtige jongeren rond op straat. Gemeente Helmond Afdeling welzijn, onderwijs en sport, 0492 587136 [email protected]



Titel project


Convenant Voortgezet Onderwijs - Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs Leiden e.o. 2003-2004 • • • • •

Scholen voor VO Regionaal Opleidingscentrum Leerplicht Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Gemeenten rond Leiden e.o. en Duin- en Bollenstreek

Doel

Voortijdig schoolverlaters ondersteunen bij de overstap naar het Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs (VAVO).

Korte beschrijving

Bovengenoemde participanten hebben een convenant afgesloten over de overstap van voortijdig schoolverlaters naar het VAVO. De partijen werken volgens een zogenaamd Handelingsprotocol, waarin is beschreven wie, wanneer welke handeling verricht als een leerling (dreigt) uit te vallen uit het VO. In de regio Rijnmond wordt ook met een dergelijk handelingsprotocol gewerkt.


Eerste resultaten laten zien dat het protocol werkbaar is. P. Breuer Elzeline 033-4566160 [email protected]



Titel project


Doel

Korte beschrijving


Breakpoint Integrale aanpak schoolverzuim Lelystad 2004 • • • •

Onderwijsinstellingen Leerplicht Raad voor Kinderbescherming Openbaar Ministerie.

Een gecoördineerde aanpak realiseren van jeugd met risicogedrag door een adequate samenwerking tussen partners op het gebied van jeugd en veiligheid. Breakpoint is het 'werkstation' waar de samenwerkende partijen afspraken maken over ieders inzet en bijdrage. Zorgsignalen en risicogedrag worden er gemeld. Er zijn protocollen voor de inzet van middelen en het moment waarop deze worden ingezet. Deze middelen lopen uiteen van preventieve maatregelen om schoolverzuim te voorkomen tot sancties wanneer leerlingen daadwerkelijk verzuimen. De methodiek van Breakpoint is gebaseerd op de keten van 'signaleren, via coördineren naar reageren'. Er wordt zo spoedig mogelijk hulp geboden, zo dicht mogelijk bij de plaats waar de jongere woont. Lacunes in het aanbod worden doorgegeven aan de gemeente en overlap wordt voorkomen. De verschillende instanties passen hun interne werkwijzen aan de integrale aanpak aan. Geen gegevens bekend. De heer Michael Langereis, stichting 3d [email protected] Mevrouw H.H.D. Wapenaar 0320 285480



Titel project


Doel

Korte beschrijving


Met de hand op het hart Efficiënte en effectieve communicatie Maastricht Vanaf januari 2002 • • • • • • •

Scholen Instellingen Gemeenten van het Mergelland en Maastricht Coördinator Bureau Leerplicht Coördinator RMC Projectleider Vroegtijdig Schoolverlaten Educatief Beraad

Een sluitende aanpak realiseren in het Mergelland en Maastricht om het aantal voortijdig schoolverlaters terug te dringen. In eerdere projectvoorstellen zijn preventieve, registratieve en curatieve lijnen uitgezet om het voortijdig schoolverlaten terug te dringen. Scholen, instellingen en gemeenten werken samen om de onderwijsloopbaan van jongeren te verbeteren, zodat zoveel mogelijk jongeren passende kwalificaties verwerven die noodzakelijk zijn voor een zelfstandig functioneren in de maatschappij. Omdat deze sluitende aanpak een efficiënte en effectieve communicatie vereist, werken bovengenoemde participanten aan een doeltreffende overlegstructuur. De coördinator Bureau Leerplicht, de RMC-coördinator en de projectleider Voortijdig Schoolverlaten nemen tevens deel aan verschillende overleggen en functioneren als verbindende factoren in de projecten voor voortijdig schoolverlaten. De communicatie verloopt efficiënter en effectiever. Marijke Mooren Projectleider Voortijdig Schoolverlaten Dienst Onderwijs, Cultuur, Welzijn en Sport gemeente Maastricht 043 3505451 www.maastricht.nl



Titel project


Doel

Waddenmodel Noord-Groningen Vanaf 2002 • • • • • •

Gemeenten Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Centrum voor Werk en Inkomen Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen VO scholen Provincie

Voortijdig schoolverlaters een beter toekomstperspectief bieden door hen te stimuleren een startkwalificatie te behalen of werk te vinden.

Korte beschrijving

Onder het motto 'alle jongeren met een diploma op zak aan het werk' worden voortijdig schoolverlaters geregistreerd en krijgen zij persoonlijke begeleiding bij het teruggaan naar school of het vinden van werk. De kern van het waddenmodel is: • Sluitende aanpak jongeren. • Heldere taakverdeling. • Duidelijke verantwoordelijkheden. • Georganiseerde keten van in-, door- en uitstroom van alle jongeren per gemeente. • Monitoring en sturing: bestuurlijk platform. • Onderscheid wel/niet leerplichtig en wel/niet startkwalificatie.

Resultaat

Na een jaar zijn de resultaten boven verwachting. In één schooljaar werden er 54% meer voortijdig schoolverlaters geregistreerd. Het aantal jongeren dat is geplaatst op school of werk is in een jaar verdrievoudigd. In 2003 is de stijging van de jeugdwerkloosheid in Noord Groningen beperkt gebleven tot 3%, terwijl dit percentage landelijk op 11% ligt en in Noord Nederland zelfs op 12%. Meer informatie is te vinden de evaluatie van de Pilot RMC+ (jongerenloket) Noord Groningen door Cap Gemini Ernst & Young Bronvermelding: http://www.provinciegroningen.nl/welzijnencultuur/onderwijs/sluitendeaanpak http://www.handreikingjeugdwerkloosheid.nl

Contactgegegvens

Aukje Smedes, beleidsmedewerker onderwijs 050 3164361



Titel project


Doel

Korte beschrijving


Aanval op uitval, netwerk 12+ Purmerend Structureel • • • • •

Voortgezet onderwijs Politie Jeugdzorg instanties Leerplicht RMC

Jongeren terugleiden naar school of begeleiden naar een alternatief traject of hulpverlening. Bovengenoemde participanten zijn een samenwerkingsverband aangegaan om in de regio Waterland (Purmerend e.o.) (dreigende) schooluitval aan te pakken. In een maandelijks overleg worden gemiddeld twaalf jongeren besproken. Tijdens dit overleg stemmen politie, VO, instanties op het gebied van jeugdzorg, leerplicht en RMC hun inspanningen op elkaar af. Het afgelopen schooljaar werden 27 jongeren van de lijst afgehaald. Caro Wustenhoff Gemeente Purmerend [email protected]



Titel project


Doel

Delmatur Rotterdam/Delftshaven Het initiatief is in 2000 gestart. • Delmatur • GK van Hogendorpschool Voortijdig schoolverlaten en spijbelen voorkomen. Ouderparticipatie bevorderen.

Korte beschrijving

De jeugdvoorziening Delmatur is een (particulier) initiatief van Marokkaanse en Turkse migrantenorganisaties in Delftshaven. Delmatur begeleidt individuele jongeren en organiseert themabijeenkomsten voor (allochtone) ouders. Wanneer ouders hun kind aanmelden bij de GK van Hogendorpschool, worden zij thuis bezocht en worden zij uitgenodigd om op school langs te komen. De regels van de school en de verwachtingen van de ouders worden besproken. Delmatur begeleidt de jongeren in nauw overleg met de school, de ouders en de leerlingen zelf. Het is een voorwaarde voor te ondernemen acties dat de school en de ouders daarbij worden betrokken. De begeleider stelt zich op als vertrouwenspersoon naast de jongere en heeft wekelijks contact met de jongere. Ook 'koppelt' Delmatur geslaagde jongvolwassenen (van student tot chauffeur en bouwvakker) als mentor aan probleemleerlingen. Daarnaast biedt de stichting jongeren interactieve huiswerkhulp.

Resultaat

Ruim de helft van de dossiers van de 100 jongeren worden met succes afgesloten. Met de themabijeenkomsten bereikt Delmatur een groot deel van de doelgroepouders. De school meldt dat de opkomst op ouderavonden zeer hoog is sinds ze met Delmatur samenwerkt. (www.delmatur.nl)

Contactgegegvens

Adil Çiftçi Delmatur [email protected]



Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Ortho-pedagogisch Didactisch Centrum (OPDC) Rotterdam en Zwolle In Rotterdam structureel, Zwolle vanaf 2004 • • • •

Samenwerkingsverband VO Gemeente Jeugdzorg GGD

Voortijdig schoolverlaten voorkomen. Zwolle heeft al enige jaren preventieteams, die bestaan uit jeugdhulpverleners van Bureau Jeugdzorg, verpleegkundigen van de Jeugdgezondheidszorg, leerplichtconsulenten en vertegenwoordigers van de school. Medewerkers van Bureau Jeugdzorg houden één of meerdere keren per week spreekuur op de scholen. Als de door hen geboden ondersteuning onvoldoende is, kan het Ortho-pedagogisch Didactisch Centrum (OPDC) uitkomst bieden. Het OPDC biedt opvang aan leerlingen die het onderwijs door leer- of gedragsproblemen (tijdelijk) niet aankunnen. Het is een voorziening buiten de school. De leerling volgt er onderwijs en krijgt specifieke ondersteuning bij zijn problemen. Doel is om een leerling terug te plaatsen in het reguliere onderwijs. Er loopt een soortgelijk project in Rotterdam. Een groot deel van de jongeren heeft na een periode op het OPDC voldoende handvatten om zich in het reguliere onderwijs te handhaven. Bron: nieuwsbrief LCOJ, maart 2004 Zwolle Jan Kroon Rotterdam Gea de Jong, gemeente Rotterdam [email protected]



Titel project Looptijd/jaartal Participanten

Doel

Korte beschrijving

Integrale aanpak bij de bestrijding van voortijdig schoolverlaten, Utrecht Structureel. Het is een groeiproces waarin nieuwe initiatieven steeds worden ingebed. • Gemeente Utrecht • VO scholen

• PO scholen • Wijk-, zorgen welzijnsvoorzieningen

• Justitie • Politie

De deelprojecten hebben hun eigen doel. Het overkoepelende doel is dat elke leerling de mogelijkheid moet hebben een startkwalificatie te behalen. Daarvoor moet er voor elke jongere onderwijs en de benodigde zorg beschikbaar zijn. Kenmerkend is de goede samenwerking tussen de gemeente, de schoolbesturen en het samenwerkingsverband op beleidsniveau, bestuurlijk niveau en uitvoerend niveau. Alle partners vinden elkaar in basisuitspraken als 'Er is voor ieder kind een plek' en 'Er is een collectieve verantwoordelijkheid'. Dit vertaalt zich in een gezamenlijke inzet en een goede afstemming. Projecten en initiatieven • Ziekteverzuimproject VMBO: de GGD neemt contact op met langdurig of herhaald zieke leerlingen en geeft hulp bij onderliggende problemen (zie ook 'Begeleiden door jeugdarts van leerlingen met ziekteverzuim). • VO-ROC: schoolverlaters zonder startkwalificatie worden gemonitord: de toeleverende school meldt het vertrek bij de gemeente en geeft de bestemming door. De gemeente controleert of de leerling aankomt op de vervolgschool. Is dat niet het geval, dan neemt de gemeente contact op met de betrokkene om een traject naar scholing/werk in gang te zetten. • POVO: de gemeente monitort de overgang van PO naar VO en controleert de inschrijving. Zo nodig volgt actie. Er zijn heldere procedures en er zijn folders voor leerlingen en hun ouders. • Tussentijdse uitstroom VO: de tussentijdse uitstroom wordt gemonitord; het samenwerkingsverband VO en de clusterscholen hebben procedures afgesproken waar alle scholen zich aan houden. • De zorgstructuur: een stedelijk dekkend stelsel van buurt- en wijknetwerken. Dit zijn multidisciplinaire teams waar de scholen (via leerplicht) bij betrokken zijn en die zorgen voor een goede afstemming met zorgbreedte commissies in de scholen. In deze multidisciplinaire teams worden schoolgerelateerde problemen besproken. • Convenant schoolverzuimbestrijding: samenwerking tussen Bureau HALT, Bureau Jeugdzorg, Raad voor Kinderbescherming, Openbaar Ministerie en leerplicht. Met het convenant wordt een combinatie van zorg en straf gerealiseerd.

Resultaat

Contactgegegvens

“De hechte samenwerking tussen gemeente, scholen en externe organisaties, de professionele wijze van omgaan met elkaar en het gegroeide vertrouwen, zorgen voor een stevig integraal netwerk van contacten en voorzieningen waardoor er voor ieder kind maximale kansen zijn.” Bron: mevr. A. Jeurissen, hoofd afdeling leerplicht gemeente Utrecht [email protected]



Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Begeleiden van leerlingen met ziekteverzuim door de jeugdarts o.a. West Brabant, Utrecht, Amsterdam Structureel • • • •

GGD West-Brabant Scholen Schoolmaatschappelijk werk Leerplicht

Schoolverzuim verminderen en voortijdig schoolverlaten terugdringen. Leerlingen die aan vooraf vastgestelde verzuimcriteria voldoen (verzuim van langer dan twee weken of meerdere malen een paar dagen), worden aangemeld bij de jeugdarts. Deze nodigt de leerling uit voor een gesprek en gaat na wat de reden is van de (herhaalde) ziekmelding. In veel gevallen zijn er oorzaken zoals problemen thuis, het opvoedingsklimaat of problemen op school. De arts geeft advies, overlegt met docenten (leerlingbegeleiding, zorgcommissie) en schakelt zo nodig andere hulpverlening in. Bij voortduring van het ziekteverzuim wordt Bureau Leerplicht ingeschakeld. Halfjaarlijks is er overleg tussen de leerplichtambtenaar, jeugdarts, verzuimcoördinator en schooldirecteur over de voorgang van het project. Uit onderzoek in Brabant, Utrecht en Amsterdam blijkt dat de begeleiding van de jeugdarts het verzuim met 20 tot 30 % vermindert. De school heeft meer zicht op het ziekteverzuim en op de groep hardnekkige verzuimers. Scholen ervaren de gedeelde zorg als heel waardevol. Secretariaat jeugdgezondheidszorg GGD Utrecht 030 2863286. Brabant Inge Dijkmans 076 5282000



Titel project

Looptijd/jaartal

Participanten


Resultaat

Contactgegegvens

Pilot kwaliteitsverbetering Leerplicht Zuidoost Brabant Jaartal/looptijd project Vanaf 2004 • Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Zuidoost Brabant • Pius X College in Bladel Verbetering van de leerplichtzaken Als het gaat om leerplichtzaken, heeft het Pius X College in Bladel te maken met verschillende gemeenten. De regiogemeenten machtigen één leerplichtambtenaar om alle leerplichtzaken met de school af te handelen. Deze ambtenaar participeert in het schoolzorgteam, waar potentiële uitvallers worden besproken. Ook het school maatschappelijk werk maakt deel uit van dit team. Verbeterde contacten, betere informatievoorziening. Bron: Nieuwsbrief jeugdzorg nr. 10. Gemeente Bladel, afdeling Welzijn De heer Eric Jansen, leerplichtambtenaar 0497 361636 [email protected]



Brede school en huiskamerprojecten

41



42


Titel project


Doel

Korte beschrijving

MAC 1215 Mozaïek College (Brede School) Arnhem Vanaf 1999 • • • • •

Stichting Rijnstad (welzijn) Domein (cultuurinstelling) Stichting Kinderopvang Arnhem Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Arnhem Het Mozaïek College (3 locaties)

MAC 1215 is een tieneropvangproject. Doel is de sociale competenties en de maatschappelijke weerbaarheid van tieners te vergroten. Het programma bestaat uit een combinatie van recreatieve en culturele activiteiten en huiswerkcoaching. De jongeren bepalen mede het programma-aanbod. Leerlingen kunnen 's middags terecht in het tienercentrum, een huiskamer die wordt gebruikt voor huiswerk, studiebegeleiding, computergebruik, internetten, bibliotheek. Ook worden er workshops verzorgd door derden. Er is een jongerenpersbureau gestart, de Nieuwsfabriek, waar jongeren bijvoorbeeld videoproducties maken, schrijven voor de krant De Gelderlander en radioreportages maken voor de Stadsomroep Arnhem. De inloop en een deel van de activiteiten zijn gratis. Als er een bijdrage wordt gevraagd, zijn er twee tarieven. Het lagere tarief is voor (kinderen van) sociale minima. MAC 1215 is ook open tijdens een deel van de schoolvakanties.

Resultaat

Contactgegegvens

De nieuwsbrief Tienercentra meldt dat er wekelijks 40 tot 50 leerlingen langskomen, waarvan 75 % meisjes, 75 % allochtoon. Emile du Long, projectleider 026 4423028



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Brede School Johan de Witt College (5 locaties van PrO/VMBO tot en met VWO en grafische opleiding) Den Haag Structureel • • • •

Lerarenopleidingen en PABO's Culturele instellingen Sportvoorzieningen Bureau HALT

• Sleutelfiguren uit allochtone groepen • Logopediste • schoolcontactpersonen

De taalontwikkeling stimuleren, doorstroming naar verenigingen bevorderen, zelfvertrouwen vergroten, respect en tolerantie ontwikkelen en leerlingen een podium bieden voor (soms verborgen) talenten. De brede school Johan de Witt College biedt onder andere de volgende activiteiten aan: • Zomer- en zaterdagschool De zomer- en zaterdagschool wordt verzorgd door eigen docenten en door studenten van PABO's en lerarenopleidingen. Er wordt gewerkt aan de bestrijding van (taal-)achterstanden en leerlingen krijgen huiswerkbegeleiding. • Talentenjacht Kunstmagneetscholen De school organiseert museabezoeken en andere culturele projecten in samenwerking met het centrum voor kunst en cultuur, het Koorenhuis, en Haagse musea. Kunst en cultuur is een vast onderdeel van het curriculum. Daarbij werkt de school bijvoor beeld samen met freelance artiesten. De kunstklas en de talentenjacht zijn vaste onderdelen van de kunsteducatie. • Ambassadeurs (uit allochtone groepen) Ambassadeurs zijn sleutelfiguren uit allochtone groepen, die een brugfunctie vervullen tussen de school en allochtone groepen. Schoolmaatschappelijk werkers begeleiden en ondersteunen deze ambassadeurs. • Sportlijn 6 Sportlijn 6 is een boekje waarin alle activiteiten, cursussen en toernooien van het schooljaar zijn beschreven. Stichting Welzijnsorganisaties Schilderswijk verzorgt na schooltijd cursussen voetbal voor meisjes, streetsoccer en fitness. De tennisvereniging verzorgt onder andere introductielessen. Twee coördinatoren plannen en coördineren de sportactiviteiten. Met Bureau HALT in Haaglanden worden op maat gesneden projecten uitgevoerd.


Geen gegevens bekend. Johan de Witt College De heer W. de Bruin De heer B. Slim 070 3120750



Titel project


Brede school: Etty Hillesum Lyceum Deventer Structureel • • • •

Stichting de Kij (jongerenwerk) Diverse sportverenigingen Bureau Jeugdzorg Leerplicht

• GGD • Centrum voor Alcohol en Drugs • RIAGG

• Politie • Etty Hillesum Lyceum (5 locaties)

Doel

Een laagdrempelige voorziening binnen een veilige school, waar leerlingen vrijwillig hulp en ondersteuning kunnen krijgen en waar ze zich emotioneel, sociaal en cultureel kunnen ontwikkelen.

Korte beschrijving

Onderdelen van de Brede School Etty Hillesum Lyceum zijn: • Het Schoolhuis De problematiek van hangjongeren rond de school was de aanleiding om te starten met het Schoolhuis, een voormalige directiekamer, die uitnodigend is ingericht voor leerlingen. Er is een zithoek, koffie en thee, lectuur en een computerhoek. Sinds 2001 is er een jongerenwerker gedetacheerd vanuit Kij, die aanwezig is in het Schoolhuis, in de gangen en in de aula van de school. Leerlingen kunnen bij hem terecht met vragen of problemen, hij gaat zo nodig op huisbezoek en organiseert activiteiten voor groepen en individuen. Het schoolhuis is 's middags open tot 17.00 uur. Leerlingen komen er voor gezelligheid, er worden naschoolse activiteiten (sport, cultuur) georganiseerd en er wordt voorlichting gegeven over verslavingsproblemen. • De zorgstructuur Het zorgteam is de schakel tussen de school en het schoolhuis. Docenten, leerlingen begeleiders, jongerenwerkers en de orthopedagoog kunnen leerlingen aanmelden voor het schoolhuis. Er wordt samengewerkt met buurtwerkers, zodat ook buiten school gericht aan proble men wordt gewerkt. In samenwerking met het Sport Service Centrum organiseert het Schoolhuis het sport stimuleringsproject 'On the move'. Participanten in dit project zijn: het sportcentrum, een Turkse sportschool, de fitnessclub, een schietvereniging, de supportersvereniging van Go Ahead Eagles en de voetbalclub. • Een loketfunctie Bureau jeugdzorg, de afdeling leerplicht van de gemeente en de GGD vervullen een loketfunctie in de school. Leerlingen en ouders kunnen daar tijdens het inloopuur terecht als ze vragen hebben. Via deze loketfunctie werkt de school samen met het CAD en het RIAGG. • De schoolagent In het kader van de veilige school heeft de school een eigen schoolagent.

Resultaat

Contactgegegvens

In het schoolhuis zijn in de eerste anderhalf jaar ruim tweehonderd leerlingen ondersteund. Kinderen met faalangst werden naar sportactiviteiten begeleid, Turkse meisjes die gepest werden zetten een kookclub op en vele andere leerlingen werden in het zorgteam besproken. Peter Stenvers, Etty Hillesum College, Deventer 0223 540500



Titel project


Brede school: Trajectum College (VMBO en ISK) Maastricht Structureel • • • • • • • •

Stichting Trajekt (welzijn) RIAGG Schoolarts / GGD Logopediste Politie Bureau Jeugdzorg Schoolmaatschappelijk werk Bureau HALT

Doel

Een veilige schoolomgeving bieden, spijbelen tegengaan, zelfvertrouwen versterken, jeugdparticipatie in de buurt vergroten, binding van leerlingen met de school vergroten, jongeren leren activiteiten te organiseren en verantwoordelijkheid te nemen.

Korte beschrijving

De brede school Trajectum College biedt onder andere de volgende activiteiten aan: • Zorgteams De school werkt met zorgteams, die bestaan uit orthopedagogen, psychologen, counselors en het schoolmaatschappelijk werk. Deze teams werken samen met de schoolarts en het RIAGG. De school neemt deel aan het brede gemeentelijke zorgteam, een overleg tussen de gemeente, de directies van de VO-scholen, docenten, ouderraden, GGD en de functionaris voor Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding (GVO). • De huiskamer In samenwerking met Stichting Trajekt realiseert de school verlengde schooldagactiviteiten, waaronder de Huiskamer. Hier kunnen leerlingen tot 17.30 uur terecht voor spelactiviteiten en gesprekken. De activiteiten worden in twee cycli van 10 weken aangeboden. • Ontbijtproject voor tienermoeders Er is een ontbijtproject voor tienermoeders, de GGD verzorgt een lespakket 'lang leve de liefde' en er is remedial teaching.Er worden 25 naschoolse activiteiten aangeboden in het kader van kunst en cultuur, sport en beweging, zelfredzaamheid en oriëntatie op de stad. • Naschoolse activiteiten: sport, cultuur, oriëntatie Medewerkers van Trajekt verzorgen preventieprojecten, gebaseerd op de methode Leefstijl. Het RIAGG verzorgt voor vluchtelingenjongeren het project “Filosoferen met kinderen”, kringgesprekken over thema's als sociale contacten, verliefdheid, huisvesting, geweld en verlies. • Schoolmaatschappelijk werk Het RIAGG is één keer per week op school, de schoolarts en de logopedist om de twee weken en de politie is een keer per maand aanwezig.


Geen gegevens bekend. Mirjam Nuss 043 352868



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Huiswerkklas Maastricht e.a. Structureel • Traject jongerenwerk • Trajectum Jongeren helpen bij hun huiswerk en bij het ontwikkelen van studievaardigheden en sociale vaardigheden. In Maastricht begeleiden jongerenwerkers een huiswerkklas, waarin ook aandacht is voor sociale vaardigheden en studievaardigheden. De ondersteuning wordt geboden in de huiskamer op de school. In Amsterdam (bijvoorbeeld huiswerkgroep Mercator, Zeeburg, De Pijp) voeren vrijwilligers, mentoren de begeleiding uit in een locatie in de wijk. De contacten met het onderwijs ontbreken hier veelal. Op het Zwincollege (Oostburg, Zeeland) is de huiswerkbegeleiding gestart door docenten op de school. Later is dit overgenomen door het tienercentrum en wordt de huiswerkbegeleiding uitgevoerd door een vrijwilligersgroep onder leiding van het welzijnswerk. In Emmen begeleidt een jongerenwerker van Stichting Opmaat huiswerkklassen. Deze jongerenwerker heeft jaarlijks contact met de scholen en op momenten dat daarvoor aanleiding is.

Resultaat

Contactgegegvens

Er bestaat veelal een wachtlijst. Veel leerlingen willen, vanwege de resultaten, graag participeren. De heer Joop Vink 043 3214917



Titel project



Huiskamerprojecten o.a. Zaanstad en Meppel Structureel • • • • • •

Bertrand Russel College voor VMBO (Zaanstad) Stichting Welsean (Zaanstad) Leerplicht Zaanstad Scholengemeenschap Stad en Esch (Meppel) Stichting Welzijn (Meppel) Jeugdhulpverlening (Meppel)

Leerlingen een veilige ontmoetingsplaats bieden na schooltijd. In Zaanstad kunnen jongeren de huiskamer vier middagen per week op vrijwillige basis bezoeken. Twee jongerenwerkers verzorgen de begeleiding. Zij organiseren activiteiten binnen en buiten en bieden een luisterend oor. Op het Bertrand Russel College bezoeken vooral allochtone meisjes de huiskamer. Buiten de huiskamer organiseren de jongerenwerkers tal van activiteiten, zoals een voetbaltoernooi en een tienerkamp. Ook zijn er buurtverbeteringsprojecten uitgevoerd. De huiskamer valt onder de verantwoordelijkheid van een stuurgroep, die bestaat uit vertegenwoordigers van de stichting Welsaen, de school en de leerplichtambtenaar. In Meppel verzorgt de Stichting Welzijn samen met Scholengemeenschap Stad en Esch een tieneropvang, De Schoolrand geheten. Deze opvang is bedoeld voor leerlingen van het VMBO. Zij worden aangemeld door de (jeugd)hulpverlening, de school en de ouders. De jongeren worden via een indicatiecommissie naar het tienercentrum geleid.


Geen gegevens bekend. Stichting Welsaen De heer Harry Bronkhorst, coördinator huiskamerproject Zaanstad 06 22540637 Scholengemeenschap Stad en Esch De heer Van Dijk 0522 263275



Brede samenwerking onderwijs, jeugdhulpverlening, welzijn en ouders

49



50


Titel project



Jeugd Registratie- en Koppelsysteem Enschede Structureel • • • •

Instellingen Instellingen Instellingen Instellingen

voor voor voor voor

Jeugdzorg Jeugdhulp Onderwijs Welzijn

Bovengenoemde instellingen informeren elkaar over hun cliënten en contacten. Het Jeugd Registratie- en Koppelsysteem Enschede (JRKE) is een elektronisch registratiesysteem, waarmee instellingen voor jeugdzorg, jeugdhulp, onderwijs en welzijn elkaar informeren over hun cliënten en contacten. Via het systeem zijn de instellingen elektronisch aan elkaar gekoppeld. Er kunnen drie hoofdfuncties worden uitgevoerd: - een jongere melden: de instelling geeft aan dat zij betrokken is bij hulp en advies aan een jongere; - de aard van de betrokkenheid aangeven: de instelling geeft aan op welke wijze zij is betrokken bij de betreffende jongere; - informatie-uitwisseling: de instelling ziet welke andere instanties betrokken zijn bij de jongere en gaat na wat de aard is van deze betrokkenheid. Elke instelling heeft een privacyreglement, waarmee de toegang tot dit systeem is afgeschermd. Het systeem is gekoppeld aan het GBA (gemeentelijke basisadministratie) van Enschede, zodat een aantal persoonsgegevens automatisch beschikbaar is. Ook is het systeem gekoppeld aan de leerplicht. Het systeem biedt de mogelijkheid om: - probleemjongeren individueel te signaleren; - te achterhalen wat de belangrijke kenmerken zijn van (de harde kern van) probleemjongeren; - te achterhalen waar nieuwe probleemgroepen ontstaan; - te bekijken wat het behandelresultaat is en op basis daarvan (zo nodig) nieuw beleid ontwikkelen.

Resultaat

Contactgegegvens

De 12+ webstructuur is gereed en werkt. Er zijn plannen voor uitbreiding van de aan pak in een nieuw project voor jongeren tot 12 jaar. De heer Gerrit Dogger 053 4884470



Titel project


Veilige Vensterschool Groningen Structureel • • • • •

Scholen VO Stedelijke welzijnsinstellingen Bureau HALT Jongerenwerk Gemeente Groningen

Doel

Een veilige omgeving bieden aan jongeren, probleembemiddeling en preventie van schooluitval.

Korte beschrijving

Drie VO-scholen en de bovengenoemde participanten werken samen in dit project. Vier (school-)dagen per week zijn er jeugd- en jongerenwerkers aanwezig op het schoolplein en in het leerlingenlokaal van de school. Zij zijn aanspreekpunt voor leerlingen en vervullen een signalerende functie bij problemen van leerlingen. De jongerenwerkers verbinden de schoolsituatie, de thuissituatie en de vrije tijdsbesteding van de jongeren. Het project is een initiatief van de gemeente en het Bureau HALT.


Geen gegevens bekend. HALT Groningen De heer Peter Elmont 050 3140580



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Schoolmaatschappelijk Werk Rotterdam, Maastricht, Barneveld Structureel • • • • •

Stichting Jeugdzorg Zuid-Holland Zuid VO- en SVO-scholen Schoolbesturen Interconfessionele stichting voor Schoolmaatschappelijk werk Stedelijk Servicepunt Schoolmaatschappelijk werk voor het Voortgezet Onderwijs

Vroegtijdige onderkenning en aanpak van kind/gezinsproblematiek, verbeteren van leerprestaties, de sociale competentie van kinderen en hun ouders vergroten, toegankelijkheid van de hulpverlening verbeteren. In Rotterdam is het schoolmaatschappelijk werk (SMW) onderdeel van de zorgstructuur van de school. De schoolmaatschappelijk werker neemt deel aan leerlingbesprekingen in multidisciplinaire teams (zorgteams), het SMW ondersteunt de school en verleent kortstondige hulp aan leerlingen (5 tot 10 gesprekken) en of de ouders/verzorgers. Het SMW verwijst zo nodig door naar externe hulpverleningsorganisaties, via Bureau Jeugdzorg. Op het Mechlaton College en het Lodewijk Rogier College zijn school maatschappelijk werkers aanwezig op alle locaties van de school. Via telefoon of e-mail kunnen leerlingen of hun ouders/verzorgers contact opnemen met de school maatschappelijk werker van de locatie. Soortgelijke projecten: In Maastricht financiert de gemeente de aanwezigheid van schoolmaatschappelijk werk op middelbare scholen (en scholen PO en het ROC). In Barneveld wordt het schoolmaatschappelijk werk gefinancierd door het Samenwerkingsverband voor het Voortgezet (Speciaal) Onderwijs.

Resultaat

Contactgegegvens

Schoolmaatschappelijk werk op school zorgt ervoor dat hulp laagdrempelig is. In Rotterdam is een draaiboek met protocollen ontwikkeld. Dienst Stedelijk Onderwijs Rotterdam, afdeling schoolmaatschappelijk werk Mevrouw M. van der Tweel 010 4118833 Barneveld R. Brandse [email protected]



Titel project


Doel

Schoolloopbaanovereenkomsten (SLO) Tiel Structureel • VO-Scholen (VMBO) • Welzijnsinstelling Mozaïek • Ouders Verbeteren van de schoolloopbaan door de driehoek school-ouders-leerling te versterken.

Korte beschrijving Door contracten op te stellen over de schoolloopbaan van leerlingen, worden ouders en leerlingen meer verantwoordelijk voor het onderwijs van de leerling. De school stelt in overleg met de ouders de inhoud van de schoolloopbaanovereenkomst op. Mozaïek verzorgt de organisatie, zorgt voor voorlichting aan ouders en leerlingen en ondersteunt de mentoren. In overleg met de school verzorgt Mozaïek cursussen en voorlichting voor ouders op de school. Het project is een variant op het SAVO project (Schoolloopbaanbegeleiding Allochtonen in VO) dat onder andere in Zwolle, Enschede en Nijmegen wordt uitgevoerd. Resultaat Contactgegegvens

Geen gegevens bekend Marant Educatieve Diensten De heer Ton Baayens 024 3297646



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Resultaat

Contactgegegvens

Centraal Meldpunt Jongerenbegeleiding Zaanstad Structureel • • • • • • • • • •

VO scholen Straathoekwerk Jongerencrisisteam Leerplichtambtenaar Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Raad voor de Kinderbescherming Jeugdreclassering Regionaal Opleidingscentrum Bureau Jeugdzorg Politie

Problemen van risicojongeren vroegtijdig signaleren en deze jongeren adequaat hulp bieden. Eens in de twee weken komen vertegenwoordigers van alle instanties die betrokken zijn bij de opvang van jongeren bij elkaar om per jongere te bespreken welke aanpak het beste resultaat kan opleveren. Deze bijeenkomst wordt het Centraal Meldpunt Jongerenbegeleiding (CMJ) genoemd. Het CMJ is een groot netwerk van scholen en instanties, die met risicojongeren te maken hebben. Elke vertegenwoordigde discipline heeft haar eigen verantwoordelijkheid. Voor iedere jongere wordt afgesproken welke organisatie de verantwoordelijkheid draagt. De leerlingen worden aangemeld door de betrokken scholen. “Over het algemeen verloopt het overleg positief en kunnen we de jongeren redelijk snel plaatsen. Het gaat het Zaanse CMJ om snel handelen en korte lijnen. Daardoor is de doorstroming groot. Slechts extreme probleemgevallen komen tijdens het tweewekelijkse CMJ-overleg regelmatig terug.” Mevrouw Van der Molen Gemeente Zaanstad 075-6552377 [email protected]





Veiligheid

57


Veiligheid

58

Veiligheid

Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

VIOS: Veiligheid in en om de school Amsterdam Structureel • Gemeente • Scholen • Politie Een collectieve, integrale aanpak van veiligheid in en om de school. VIOS is een platform van schooldirecties, veiligheidscoördinatoren, trainers, politie en leerlingen. Op initiatief van de gemeente zijn de scholen bijeengekomen om eerst een onderzoek te doen naar de veiligheid in en rond de school. Hieruit volgden cursussen en trainingen en een gezamenlijke aanpak. VIOS leidt tot gecoördineerde projecten en tot producten, zoals een CD-rom om een veiligheidsplan te maken en een incidentenregistratiesysteem. Het platform brengt de vragen van scholen in kaart en kijkt of daar een aanbod op is te formuleren. Een van de activiteiten is het onderhouden van een website, waarop onder andere een forum is te vinden. Het project VIOS leidt tot gecoördineerde acties en tot een samenhangend pakket van maatregelen, waardoor de veiligheid in en rond de scholen toeneemt. Mevrouw Martine Bakker, projectleider 020 5979813 [email protected] www.vios-amsterdam.nl


Veiligheid

Titel project

Trek die lijn Den Haag

Looptijd/jaartal

Vanaf 2003

Participanten

Haags Platform voor Veiligheid: • Gemeente • Scholen VO • Haagse Tram Maatschappij • Politie • Bureau HALT

Doel

Een einde maken aan ongewenst gedrag van scholieren in de openbare ruimte, in het bijzonder in de tram.

Korte beschrijving

Scholieren van het Thomas Moore College en het Stevin College in Den Haag hebben, na een training, onderzocht wat de problemen waren op tramlijnen waar scholieren veel overlast veroorzaken. Zij verzamelden, onder andere via een enquête onder scholieren, gegevens over de (on)veiligheid in het openbaar vervoer. Vervolgens hebben zij een gedragscode opgesteld voor passagiers. Een groep leerlingen is getraind in het aanspreken van passagiers op ongewenst gedrag. Ook is er gebruik gemaakt van de interactieve theatervoorstelling 'Wagenziek'.

Resultaat

Contactgegegvens

De eerste drie maanden na het project daalden de overlast en het vandalisme met dertig procent.Volgens de scholen was vooral de interactieve theatervoorstelling een groot succes. Contactgegevens Gemeente Den Haag De heer Ben Vermolen 070 5352000 www.denhaag.nl


Veiligheid

Titel project



Resultaat

Agent op school Divers Divers • Scholen • Politie De sfeer en de veiligheid in en rond de school verbeteren. Projecten waarbij de (wijk-)agent op school wordt ingezet, worden op verschillende plaatsen uitgevoerd en op diverse wijzen ingevuld. Zo heeft het Candea College in Duiven een fulltime schoolagent, die voorlichting geeft en ingrijpt bij problemen. In Rijssen-Holten komen de schoolagenten minimaal twee maal per maand op school voor een gesprek met bestuur, directie, leerkrachten, leerlingen en/of hun ouders. Het korps wil een vertrouwensband opbouwen, zodat problemen tijdig worden gesignaleerd en opgelost. Ook in Leeuwarden loopt er een 'Agent op school' project. In Leeuwarden signaleren de scholen een afname van crimineel gedrag en pesterijen gedurende de periode dat de agenten op de scholen aanwezig zijn. Ook zijn meer leerlingen bereid aangifte te doen van criminele activiteiten van medeleerlingen. Onderzoek in Amerika wijst erop dat deze aanpak vooral succesvol is als agenten zich vrijwillig melden voor dit project, als zij graag willen werken met jongeren en zich betrokken voelen bij de doelgroep. (Bron: www.pedagogiek.net, B. Bullée, Nieuwe plannen om geweld te lijf te gaan) Het evaluatieonderzoek in Duiven wijst op een stijging van aangiften van kleine dief stallen en vernielingen in het eerste jaar. Daarna is er sprake van een sterke daling. (Bron: www.ivl.nl/veiligheidsthemas)

Contactgegegvens

Contactgegevens Candea College Duiven 0316 281800


Veiligheid

Titel project




JEKK: Jeugd en Kleine Kriminaliteit Rheden Vanaf 2004 • • • •

Gemeente Jeugdzorg Scholen Provincie

Voorkomen dat jongeren een criminele carrière opbouwen. JEKK-medewerkers begeleiden jongeren die uit de boot dreigen te vallen. Jongeren met problemen worden geholpen zodat ze geen crimineel gedrag gaan vertonen. Delictplegers worden op hun verantwoordelijkheid gewezen door hen in contact te brengen met het slachtoffer en door hen de materiële schade te laten vergoeden. Scholen, leerplicht en de politie kunnen jongeren aanmelden. Geen gegevens bekend. gemeente Rheden, Gelderland Afdeling samenwerkingszaken Mevrouw Daniella Stroes 026 4976577 [email protected]


Veiligheid

Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

VOS: Veiligheid op school Rotterdam Structureel • • • • •

Gemeente Politie Buurtverenigingen Maatschappelijk werk Scholen (31 locaties in Rotterdam)

Planmatig en doelgericht werken aan de veiligheid in en rond de school Twee keer per jaar wordt de school gescand op 5 domeinen: het fysieke domein (het gebouw), het sociale domein (hoe gaan de leerlingen met elkaar en de docenten om), het criminogene domein (hoe gaan leerlingen met elkaar om, en met zaken als drugs, alcohol, geweld of wapens), het institutionele domein (de samenwerking van de school met de externe partners) en het onderwijskundig domein (in hoeverre worden de lessen als boeiend ervaren). Op punten waar verbetering nodig is wordt actie ondernomen. Het project is het vervolg van het eerste project Veilig op School. In dat project ging het vooral om het doorgeven van strafbare feiten, het instellen van een sociaal team en het doorspreken van risicoleerlingen. Deze elementen zitten ook nog in het vervolg VOS-project. Dhr. Metzke, adjunct-directeur van het Zuiderpark College in Rotterdam, meldt dat er een preventieve werking uitgaat van de maatregelen en dat het contact tussen leerlingen sterk is verbeterd. De manier van lesgeven wordt door leerlingen zeer gewaardeerd. Gemeente Rotterdam DSO Mevrouw Marieke de Groot 010 8914774


Veiligheid

Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Streetwatch Voorburg Structureel • Corbulo College (VMBO techniek en economie) • Politie Vergroten van de veiligheid in en rond de school. Door de politie getrainde leerlingen lopen in een felgekleurd hes rond en houden toezicht in de school en de schoolomgeving. Zij werken samen met 'dagwachten'; dit zijn personeelsleden die de veiligheid in de school bewaken. Leerlingen gedragen zich beter. Bron: schooljournaal 13, nummer 34 (2004) Corbulo College Voorburg De heer Snijders 070 3873630


Veiligheid

Titel project

Basta o.a. Zwolle

Looptijd/jaartal

Structureel

Participanten


• Onderwijsinstellingen • Jeugdhulpverlening • Justitie Jongeren van 12 tot 18 jaar, die met justitie in aanraking zijn geweest, terugleiden naar het onderwijs om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten en het risico op delictgedrag te verkleinen. Jongeren krijgen een justitiële taakstraf op basis van een gedragstrainingsmethode. De deelnemers gaan 's morgens naar school en volgen 's middags een speciaal programma. Afhankelijk van het delict en de persoonlijke problematiek, duurt de taak straf tussen de 3 en 13 weken. De betrokken instanties willen de grenzen tussen justitie en jeugdhulpverlening wegwerken en aansluiting zoeken bij aanpalende voorzieningen.


Geen gegevens bekend. Reclassering Leger des Heils De heer Jan C. Nieuwland, regiomanager Noord-Oost [email protected] [email protected]


Veiligheid



Zorgadviesteams en preventieteams

67



68


Titel project

Looptijd/jaartal

Participanten

Doel

Korte beschrijving


Zorgadviesteam CSG Sprengeloo Apeldoorn Het zorgadviesteam gaat in eerste instantie van start voor de periode van één jaar. Het is de bedoeling het project na het eerste jaar te continueren. • • • • • •

Decaan/leerlingbegeleider Remediale hulp Vertrouwenspersoon Jeugdarts GGD Leerplicht Bureau Jeugdzorg

Leerlingen met sociaal-emotionele problemen snel passende hulp bieden door middel van goede samenwerking tussen de school en de jeugd(gezondheids)zorg. Door veranderingen in de maatschappij en in de eisen die aan jongeren worden gesteld, krijgt de school steeds meer te maken met leerlingen die extra zorg en aandacht nodig hebben. Problemen thuis of op school kunnen zo groot worden, dat het functioneren van de jongeren wordt belemmerd. De school kan een belangrijke functie vervullen in het signaleren, begeleiden en oplossen van problemen van jongeren. Het zorgadviesteam komt maandelijks op school bijeen en is bedoeld voor leerlingen die gespecialiseerde hulp nodig hebben. Bron: http://www.ericacollege.nl Contactgegevens De heer R. Terrmaat 055 3575300



Titel project




Zorgadviesteam Apeldoorn Structureel • • • • • •

Leerplicht VO scholen Bureau Jeugdzorg GGD Maatschappelijk werk Onderwijsservice Centrum Apeldoorn + Regio (OSCAR)

Voortijdig schoolverlaten voorkomen. Risicojongeren begeleiden en ondersteunen. Het bovenschools zorgadviesteam bespreekt: - jongeren die uitvallen of dreigen uit te vallen uit het voortgezet onderwijs (speciaal of regulier) en niet of moeilijk elders zijn te plaatsen; - risicojongeren die overstappen van het V(S)O naar het ROC. Het zorgadviesteam is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de betrokken partijen en heeft een interzuilair karakter. Bron: http://www.leerplichtinstrumenten.nl I. Kreulen [email protected]



Titel project




Vinger aan de pols Arnhem Structureel • • • • • •

Scholen VMBO Schoolgericht maatschappelijk werk Jeugdzorginstelling Bureau Jeugdzorg Jeugdarts Consulent leerling-zaken

Een optimaal functionerende zorgstructuur. Het zorgteam van het project Vinger aan de pols heeft een interdisciplinair karakter. Leerlingen met problemen worden ingebracht in het zorgteam. Het zorgteam bespreekt de hulpvragen en stemt planmatig af wie met welk onderdeel aan de slag gaat. Geen gegevens bekend. Roland Kluskens, Gemeente Arnhem [email protected]



Titel project


Doel

Korte beschrijving

Zorgadviesteam Johannes Fontanus College Barneveld Structureel • Schoolinterne medewerkers - zorgcoördinator - afdelingsleiders - schoolmaatschappelijk werker • Jeugdarts GGD • Leerplicht • Adviseur gedragsproblemen Leerlingen ondersteunen bij problemen die specifieke deskundigheid vragen; snel passende hulp bieden. Het zorgadviestraject verloopt op het Johannes Fontanus College volgens een vaste structuur. De mentor is het eerste aanspreekpunt voor ouders/leerlingen met vragen of problemen. Deze kan de hulp inroepen van de afdelingsleider. Wanneer zij het nodig vinden dat de leerling externe hulp krijgt, brengt de mentor of de afdelingsleider de leerling in het structurele overleg tussen bovengenoemde participanten in. De ouders worden hiervan op de hoogte gesteld. Het zorgadviesteam komt eens in de 5 á 6 weken bijeen. Een leerling kan ook zonder tussenkomst van de mentor of afdelingsleider contact zoeken met bijvoorbeeld de schoolarts of de schoolmaatschappelijk werker. Het zorgadviesteam is een onderdeel van de zorgstructuur van de school. Binnen de zorgstructuur is er veel aandacht voor leerlingbegeleiding door middel van: • De leerling centraal • Mentor uur • Vakondersteuning • Huiswerkbegeleiding • Remediale hulp • Leerlingvolgsysteem • De veilige school (o.a. samenwerking met GGD in projecten over pesten, nee zeggen tegen genotsmiddelen etc.)


Bron: http://www.jfc.nl/info/leerlingsbegeleiding.asp Johannes Fontanus College De heer H.L.H. Ramaker Mevrouw M. Kok 0342 491469



Titel project


Doel

Zorgstructuur Valuas College Venlo Structureel • • • •

Valuas College Bureau Jeugdzorg Politie Leerplichtambtenaar

Ontsporen van leerlingen voorkomen.

Korte beschrijving

Het Valuas College in Venlo is een grote scholengemeenschap voor VMBO, HAVO en VWO. Om de drempel naar de externe instellingen te verlagen, heeft de school ervoor gekozen de externe hulpverlening de school in te halen. Wanneer een probleemleerling voorheen naar Bureau Jeugdzorg of de politie werd verwezen, ging hij daar in de praktijk dikwijls niet naartoe. Nu komen de hulpverleners naar de leerling toe. Jan Hermkes (projectleider Zorg Advies Traject): “We hebben een basisgroep, die bestaat uit een orthopedagoge en de coördinator van Bureau Jeugdzorg. Dat wordt af en toe aangevuld met politie, counselors en leerlingbegeleiders.”

Resultaat

Voordat het project begon had de school 5 tot 6 uitvallers op 130 tot 140 leerlingen. In het eerste projectjaar is de uitval reeds gereduceerd. In 2003 was er 1 uitvaller op ongeveer 170 leerlingen.

Contactgegegvens

Jan Hermkes, projectleider Zorg Advies Traject 077 3203800





School, sport en gezondheid

75



76


Titel project


Doel

Korte beschrijving


Topscore Amsterdam Geen gegevens bekend • • • •

Gemeente Amsterdam Sportaanbieders Scholen Wijk- en welzijnsorganisaties

Jongeren stimuleren deel te nemen aan sportactiviteiten. De ontwikkeling van sociale competenties. Topscore is een project in Amsterdam Nieuw West, Noord en Zuidoost. Een locatiemanager zorgt in samenwerking met scholen en sportaanbieders voor een breed aan bod van sportactiviteiten. Topscore is een vrijblijvend aanbod: jongeren hoeven geen lid te zijn van een sportclub, maar kunnen zich oriënteren op sporten, zoals tennis, streetdance, voetbal en klimmen. Op locatie Rosa van het Bernard Nieuwentijt College en op het Augustinus College ver zorgt Topscore bijvoorbeeld verlengde schooldagactiviteiten. Geen gegevens bekend Jan Paddenburg 020-552 35 92



Titel project



Resultaat

Contactgegegvens

Actie tegengif Landelijk Structureel • Stichting Volksgezondheid en Roken (STIVORO) • GGD • Trimbos instituut Riskant experimenteergedrag voorkomen. Onder de paraplu van 'de gezonde school' worden veel activiteiten aangeboden. Actie tegengif is een jaarlijkse actie waarbij klassen worden gestimuleerd om een half jaar niet te roken. Als minimaal 90% van de klas tussen 1 november en 1 mei niet rookt, maakt de klas kans op een prijs. Leerlingen uit klassen die meedoen aan het project roken opmerkelijk minder dan leerlingen uit klassen waar het project niet wordt uitgevoerd. Noortje Bouma 070 3210434 www.trimbos.nl



Titel project


Certificering Sportactieve School Landelijk Geen gegevens bekend • • • • •

Koninklijke Vereniging Leraren Lichamelijke Opvoeding (KVLO) Gemeentes Sportaanbieders Scholen Wijk- en welzijnsorganisaties

Doel

Scholen activeren om structureel sportactiviteiten te organiseren en samen te werken met sportverenigingen.

Korte beschrijving

De KVLO (Koninklijke Vereniging Leraren Lichamelijke Opvoeding) biedt scholen de mogelijkheid zich te certificeren als Sportactieve School. Er zijn drie voorwaarden: • Samenwerking en afstemming met aanbieders van bewegingsactiviteiten buiten de school. • Structurele aandacht voor leerlingen met een bewegingsachterstand of -problemen. • Een ruim aanbod van sportactiviteiten, waaraan leerlingen op niveau en naar interesse aan kunnen deelnemen.


Geen gegevens bekend. Contactgegevens www.kvlo.nl



Titel project



Gezonde Schoolkantine Landelijk Gaat lopen vanaf medio 2005 • GGD • Voedingscentrum • Scholen Een gezond eetpatroon bij jongeren bevorderen. Het Voedingscentrum wil een gezond en veilig aanbod in de schoolkantine bevorderen door hygiënenormen in te voeren, te adviseren over een gezond aanbod en een beleid te voeren dat is gericht op een gezonde schoolkantine. Het project richt zich op alle schooltypen, van VMBO tot VWO, en op iedereen die is betrokken bij de schoolkantine: schoolleiding, docenten, leerlingen, kantinemedewerkers en ouders. Hoewel alle leerlingen van de schoolkantine gebruikmaken, is het onderwijsgedeelte van het project (in de lessen verzorging) gericht op twaalf- tot zestienjarigen. Naast de 'Gezonde schoolkantine', voert het Voedingscentrum andere projecten uit voor leerlingen in het VO, zoals 'Weet wat je eet' (een softwarepakket) en 'Bac-vechten', waarbij leerlingen via internet kennis vergaren over voedsel en hygiëne. Het Voedingscentrum pleit voor 'gezondheidsmanagement' als opvolger van het 'beweegmanagement'. Hiervoor kan contact worden opgenomen met de GGD.


Geen gegevens bekend. De plaatselijke GGD www.voedingswijzer.nl



Titel project


Doel

Voorlichting op scholen op gebied van alcohol en drugs, seksualiteit en relaties, Landelijk Structureel Wisselend van samenstelling, bijvoorbeeld: • GGD • Scholen • Jeugdzorginstellingen • Pharos • Bureau HALT • Welzijnswerk • Stichting Alcoholpreventie (STAP) • Stichting Partoer Terugdringen van risicogedrag door te wijzen op de nadelen ervan, op school, thuis en op straat.

Korte beschrijving

• Alcohol en drugs “Hoezo te jong?” is een project dat met name is gericht op ouders en opvoeders. Er zijn posters ontwikkeld, brochures en factsheets die wijzen op risico's en nadelen van alcoholgebruik door jongeren. Ook is er een website voor instellingen over de relatie tussen alcohol en opvoeding. In Bergen (Limburg) wordt veel aandacht besteed aan voorlichting op scholen, aan de jeugd en aan ouders. Doordat het buurtwelzijnswerk (straathoekwerk) hierbij is betrokken, worden jongeren ook in hun vrije tijd benaderd. • Sex en relaties “Lang Leve de Liefde” is een lespakket voor het VMBO. Het bestaat uit een leerlingentijdschrift, een video en een docentenhandleiding. Het pakket is in 1993 ontwikkeld en in 2001 herzien. Docenten worden bij de uitvoering van het project begeleid door de GGD. • “Bijvoorbeeld de liefde” is een forumtheaterproject van Pharos, Stichting Partoer en ISK-scholen in Friesland. Leerlingen spelen onder professionele begeleiding zichzelf in verschillende situaties die met relaties en seksualiteit te maken hebben. Het publiek reageert op keuzes en geeft aanwijzingen die de spelers opvolgen. Door forumtheater gaan de deelnemers op een speelse manier om met eigen en andermans opvattingen en oefenen zij alternatief gedrag. • Loverboys: Om te voorkomen dat meisjes in handen vallen van loverboys, wordt onder andere in de provincie Zuid-Holland op scholen voorlichting gegeven over loverboys. Daarnaast is er aandacht voor een betere opvang van slachtoffers binnen geïndiceerde jeugdhulpverlening, voor signalering door jeugdpreventieteams en zijn er afspraken gemaakt met gemeenten over maatschappelijke opvang.

Resultaat

Het meest succesvol zijn projecten die objectieve informatie geven, de mogelijkheid bieden om op een veilige, niet veroordelende manier over vragen en dilemma's te praten en die zich ook op de omgeving richten door ouders erbij te betrekken (bij verslavingszaken). Lang leve de liefde: Scholieren voelen zich na de lessen beter in staat om grenzen en wensen rond seksualiteit aan te geven, hebben meer kennis over seksualiteit en zijn zich bewuster van de risico's die ze lopen. Het aantal scholieren dat condooms durft te kopen is gestegen.

Contactgegegvens

'Lang leve de liefde' NIGZ: Peter van der Linden; tel. 0348-439891 'Bijvoorbeeld de Liefde' Stichting Partoer, instituut voor zorg en welzijn Fryslân, tel. 058-23485 00 • www.pharos.nl

• www.alcoholpreventie.nl

• www.blixum.nl



Titel project


Doel

Korte beschrijving

School en Sport Enjoy Sports! Utrecht School & Sport Goes Vanaf 2003 • • • •

Gemeente (Utrecht, Goes) Sportaanbieders Scholen Wijk- en welzijnsorganisaties

Jongeren stimuleren deel te nemen aan sportactiviteiten, vergroten van de leerlingen participatie en de ontwikkeling van sociale competenties. Het project Enjoy Sports! speelt zich af op vier VMBO-scholen in Utrecht, te weten het Delta College, Meerstroom College, Utrecht Zuid College en Vader Rijn College. School & Sport Goes is een project dat wordt uitgevoerd op drie scholen in Goes: het Buys Ballot College, het Goese Lyceum en het Goese Lyceum voor beroepsonderwijs. Bij deze projecten heeft iedere school 'een beweegmanagement', dat bestaat uit de vakdocent, de sportbuurtwerker, vertegenwoordigers van sportverenigingen en de beleidsmedewerker van de gemeente. Zij brengen de wensen en interessen van de jongeren in kaart en maken een plan van aanpak. De sportverenigingen verzorgen clinics en ondersteunen de vakdocenten van de school. Het project in Goes benadrukt de participatie van leerlingen. De scholen werken met een sportraad die uit leerlingen bestaat en die zelf bewegingsactiviteiten organiseert. De scholen organiseren gezamenlijke zaalvoetbal- en basketbaltoernooien. Er is een Sport- en Beweegscan afgenomen die laat zien hoe de omgeving uitnodigt tot sporten.


Geen gegevens bekend. Utrecht: Davina de Vos 030 2862873 Goes: Christel van den Hooven 0118 640700 www.school-en-sport.nl



Titel project


Doel

Korte beschrijving


Preventieparaplu GGD Zuid-Holland Noord Structureel • GGD Zuid-Holland Noord • Scholen Samenhang aanbrengen in het preventieaanbod en dit afstemmen op de wensen van de scholen. De GGD Zuid-Holland Noord constateert dat het aanbod van preventieprogramma's is versnipperd en onvoldoende is afgestemd op wat scholen zelf willen. Men wil werken met één loket. Gedacht wordt aan een basismodule die kan worden uitgebreid met een op de school afgestemd aanbod. Geen gegevens bekend. Wijnie Habermehl, projectleider [email protected] Lonneke Reyrink, projectmedewerker [email protected] www.ggdzhn.nl





Kunst en cultuur

85


Kunst en cultuur

86

Kunst en cultuur

Titel project




Culturele en kunstzinnige vorming Centrum voor de kunsten, Eindhoven Structureel • Centrum voor de kunsten Eindhoven (CKE) • VO scholen Invulling geven aan het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV). Op verzoek van en in samenwerking met scholen verzorgt CKE een breed aanbod van cursussen en workshops op scholen voor voortgezet onderwijs. Een deel van deze cursussen wordt verzorgd met medewerking van allochtone steunfuncties en expertisecentra. Er is sprake van een prettige samenwerking. Helene Selder, projectleider CKE 040 2163266 www.cke.nl


Kunst en cultuur




89



90


Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten Amsterdam

Schoolloopbaancentrum

Amsterdam e.a.

Time Out Project, crisisopvang in het voortgezet onderwijs

Alkmaar

Opvangklas

Assen

Centrale opvang voortijdig schoolverlaters

Brabant

Palet, allochtone mentoren en tutoren

Bussum

Regionaal Bureau Leerlingzaken Gooi- en Vechtstreek

Den Haag

Scholenwerk

Den Helder

Integrale aanpak

Doetinchem e.o.

Eerste Hulp Bij Schoolverzuim

Drenthe

Centrale Opvang

Eemland (A'foort)

Trajectbureau Opleiding & Werk

Eindhoven

Preventieve aanpak verzuim

's Gravenzande

Externe zorgteams

Groningen

De vrijblijvendheid voorbij

Haarlem

PIAS, project integrale aanpak schooluitval

Helmond

Rangeerterrein

Leiden e.o.

Convenant VO - VAVO

Lelystad

Breakpoint

Maastricht

Met de hand op het hart

Noord-Groningen

Waddenmodel

Purmerend

Aanval op uitval, netwerk 12+

Rotterdam

Delmatur

Rotterdam e.a.

OPDC

Utrecht

Integrale aanpak bij de bestrijding van voortijdig schoolverlaten

West-Brabant e.a.

Begeleiden jeugdarts van leerlingen met ziekteverzuim

Zuidoost Brabant

Pilot kwaliteitsverbetering

Brede school en huiskamerprojecten Arnhem

MAC 1215

Den Haag

Brede school Johan de Witt College

Deventer

Brede school Etty Hillesum Lyceum

Maastricht

Brede school Trajectum College

Maastricht

Huiswerkklassen

Zaanstad e.a.

Huiskamerprojecten

Voetnoot regel 91


Onderwijs, welzijn, jeugdhulpverlening en ouders Enschede

Jeugd Registratie- en Koppelsysteem

Groningen

Veilige Vensterschool

Rotterdam e.a.

Schoolmaatschappelijk werk

Tiel

Schoolloopbaan overeenkomsten

Zaanstad

Centraal Meldpunt Jongerenbegeleiding

Veiligheid Amsterdam

VIOS, veiligheid in en om de school

Den Haag

Trek die lijn

Divers

Agent op school

Rheden

JEKK, jeugd en kleine kriminaliteit

Rotterdam

VOS, veiligheid op school

Voorburg

Streetwatch

Zwolle e.a.

Basta

Zorgadvies- en preventieteams Arnhem

Vinger aan de pols

Apeldoorn

Zorgadviesteam CSG Sprengeloo

Apeldoorn

Bovenschools zorgadviesteam

Barneveld

Zorgadviesteam Johannes Fontanus College

Venlo

Zorgstructuur Valuas College

School, sport en gezondheid Amsterdam

Topscore

Landelijk

Actie tegengif

Landelijk

Certificering Sportactieve School

Landelijk

Gezonde Schoolkantine

Landelijk

Voorlichting op school op gebied van alcohol en drugs, seksualiteit en relaties

Utrecht e.a.

School en Sport (Enjoy Sports!)

Zuid-Holland Noord

Preventieparaplu GGD

Kunst en cultuur Eindhoven

Culturele en kunstzinnige vorming


Afkortingenlijst & literatuur

Gebruikte afkortingen

CAD

Centrum voor Alcohol en Drugs

CKE

Centrum voor de Kunsten, Eindhoven

CKV

Culturele en Kunstzinnige Vorming

CWI

Centrum voor Werk en Inkomen

GAK

Gemeentelijk Administratiekantoor

GBA

Gemeentelijke Basis Administratie

GGD

Gemeentelijke Geneeskundige Dienst

GVO

Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding

HALT

Het Alternatief (Bureau Halt, bestrijding van jeugdcriminaliteit)

HTM

Haagse Tram Maatschappij

HAVO

Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs

ISK

Internationale Schakelklas

LCOJ

Landelijk Centrum voor Onderwijs en Jeugdzorg

MEE

(geen afkorting), nieuwe naam voor de Sociaal Pedagogische Dienst

OPDC

Ortho-pedagogisch Didactisch Centrum

PABO

Pedagogische Academie voor het Basisonderwijs

PCL

Permanente Commissie Leerlingenzorg

PO

Primair Onderwijs

POVO

Overstap van Primair Onderwijs naar Voortgezet Onderwijs

PrO

Praktijkonderwijs

RIAGG

Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg

RMC

Regionaal Meld- en Coördinatiepunt

ROC

Regionaal Opleidingscentrum

SMW

Schoolmaatschappelijk Werk

STAP

Stichting Alcohol Preventie

STIVORO

Stichting Volksgezondheid en Roken

SVO

Speciaal Voortgezet Onderwijs

UWV

Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen

VAVO

Voortgezet Algemeen Volwassenen Onderwijs

VMBO

Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs

VO

Voortgezet Onderwijs

VWO

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs

WIW

Wet Inschakeling Werkzoekenden

Dit werkt samen! 93

Literatuur en websites

Literatuur Collaboration between Schools and Social Services Lynn Balster Liontos ERIC Digest Series, Number EA 48 (1999) Groot denken is klein beginnen succesvol en structureel samenwerken aan zorg voor jongeren Marjan van den Haak, Aafke Hoek CPS Amersfoort, 2004 Operatie Jong: Sterk en resultaatgericht voor de jeugd Notitie, juni 2004 www.operatiejong.nl Research on Full-Service Schools and Students with Disabilities Cynthia Warger ERIC/OSEP Digest Special (2001) Samenwerking in de uitvoering leerlingbegeleiding in het voorgezet onderwijs en externe instellingen Aad Doorduijn, Riet Fiddelaers-Jaspers, Ine Spee, Dolf van Veen Uitgeverij Garant, Leuven - Apeldoorn ISBN 90 441 1268 6 Schooljournaal, tijdschrift van onderwijsbond CNV, jaargang 8 (2004) TooN, tijdschrift voor onderwijs en welzijn in de multiculturele samenleving jaargang 7 (2004).

Websites www.ggd.nl www.jeugdzorg.nl www.lcoj.nl www.leerlingbegeleiding.nl www.leerplichtinstrumenten.nl www.onderwijsjeugdzorg.nl www.operatiejong.nl www.voortijdigschoolverlaten.nl

Dit werkt samen! 94

Postbus 1592 • 3800 BN Amersfoort Telefoon (033) 453 43 43 • Fax (033) 453 43 53 E-mail [email protected] • www.cps.nl

CPS bestelnummer 32178

Dit werkt samen! samenwerkingsprojecten inclusief succesbepalende factoren. Marjan van den Haak. met medewerking van. Boudewijn Hogeboom Els Kok

Recommend Documents