2/1/2015
Succesbepalende factoren voor zorg in vrijheid Jan Hamers
‘Als ik later in het verpleeghuis ben opgenomen, hoop ik dat de zorgverlener mij vastbindt als hij/zij denkt dat dit goed voor mij is.’ EENS / ONEENS
1
2/1/2015
Fixatie in Nederland 2015 – Vastbinden is goede zorg 5% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ
2008 – Intentieverklaring Nederland bandenvrij in 2011!
2000 – Vastbinden is goede zorg 95% van artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, IGZ
Stellingen Intentieverklaringen leiden niet tot minder vrijheidsbeperking Veranderingen in meningen veranderen de zorgpraktijk niet Beleidswijzigingen zijn noodzakelijk Betere wetgeving
2
2/1/2015
Enkele feiten over vrijheidsbeperking • Prevalentie is hoog (ca 50-65%), vooral bedhekken,(heup)band & tafelblad • Belangrijkste reden: valpreventie (90%) • Sterk verband met bewonerskenmerken (o.a. mobiliteit), niet met organisatiekenmerken • Negatieve gevolgen (fysiek en psychisch) en niet altijd veilig: reductie noodzakelijk E.g., Castle (2006). Adm Policy Ment Health 33: 696-704; Hamers & Huizing (2005). Z Geron Geriatr 38: 19-25; Huizing et al. (2007). Soc Sci Med 65: 924-933; Huizing et al. (2009) JAGS 57: 1139-1148; Meyer et al. (2009). JCN 18:981-990
Vrijheidsbeperking verminderen: hoe? Positieve ervaringen in USA met bijscholing en inzet gespecialiseerde verpleegkundige Vertaling naar de Nederlandse zorgpraktijk – Intensieve bijscholing
• 5 bijeenkomsten (10 uren); 1 plenaire sessie • Topics: ineffectiviteit, consequenties, besluitvorming, risicogedrag, alternatieven, cases en huiswerk
– Consultatie verpleegkundig specialist Evans et al. (1997). JAGS 45: 676-681; Huizing et al. (2006). BMC Geriatr 6:17 ; Testad (2005). Int J Geriatr. Psychiatry 20: 587-590
3
2/1/2015
Evaluatie effect bijscholing (432 bewoners, 15 afdelingen)
Percentage
Reductie vrijheidsbeperkende maatregelen 70 60 50 40 30 20 10 0
Geen bijscholing Bijscholing +vpk
1
2
3
4
Meting Huizing et al. (2009). JAGS 57: 1139-1148; Huizing et al (2009) IJNS 46: 459-69.
Conclusies uit deze en andere studies Bijscholing alleen heeft geen effect! Veranderingen van meningen veranderen de zorgpraktijk niet
4
2/1/2015
EXBELT-aanpak Beleidswijziging: verbod op banden • Informatie familie, medewerkers
Bijscholingsprogramma (breed) • Verantwoordelijk voor keuze en implementatiealternatieven: medewerkers
Beschikbaarheid alternatieve interventies Consultatie • Gespecialiseerd verpleegkundigen
Evaluatie EXBELT
(520 bewoners, 26 afdelingen)
Banden bij nieuwe bewoners (n=49) 20% 15% Controle EXBELT
10% 5% 0% 4 mnd
8 mnd
Gulpers et al. (2012). IJNS 1007-13; Gulpers et al. (2011). JAGS 59, 2029-36.
5
2/1/2015
Banden gebruik na 24 maanden Belt restraint use in the panel and survey group 16
Control group
14
EXBELT group
% R 12 e s 10 i d 8 e 6 n t 4 s 2 0 Panel group (baseli ne)
Panel group (24 months)
Survey group (24 months)
Panel group n=225, Survey group n=689 Gulpers et al. (2013). JAGS 61: 107-112
Conclusies De zorgpraktijk verandert niet vanzelf! – Aandacht voor reductie van vrijheidsbeperking blijft noodzakelijk!
Bandenloze zorg is mogelijk Kernpunten succesvolle aanpak – – – –
Meerdere componenten Multidisciplinair Op maat Beleidswijziging is belangrijke voorwaarde
Niet specifiek voor (vrijheidsbeperking en) setting E.g., Bleijlevens et al. (2013). JAMDA; Gulpers et al. (2013) JAGS; Köpke et al. (2012) JAMA; Kwok et al. (2012) JAMDA; Testad et al. (2010) J Clin Psychiatr
6
2/1/2015
Belangrijke vragen? Hoe vaak komt onvrijwillige zorg voor in de thuiszorg? Welke factoren hangen samen met de toepassing van onvrijwillige zorg?
Onvrijwillige Zorg i.p.v. Vrijheidsbeperking
7
2/1/2015
Voorstel wet ‘Zorg en Dwang’ Uitgangspunt: dwangmaatregelen horen niet thuis in de zorg voor ouderen – Gevaarlijke situaties moeten altijd met vrijwillige zorg worden opgelost, ook bij ernstig probleemgedrag
Onvrijwillige zorg – Fixatie • Bijvoorbeeld: vastbinden; dubbelzijdige bedhekken
– Kalmerende medicatie • Bijvoorbeeld: antidepressiva; antipsychotica
– Maatregelen die de bewegingsvrijheid belemmeren • Bijvoorbeeld: onder dwang toepassen hygiëne, medicatie, voeding; wegnemen vervoersmiddelen
In het onderzoek Gegevens van 837 cliënten Leeftijd: 82 jaar 60% vrouw Woonsituatie – 49% alleen wonend – 46% met partner – 5% anders
8
2/1/2015
Wat zijn de resultaten? Onvrijwillige zorg: 39% (320 personen)
Factoren die samenhangen Cognitief functioneren ADL afhankelijkheid Belasting van de mantelzorg Alleen wonen
9
2/1/2015
Conclusies Onvrijwillige zorg komt thuis frequent voor Overschatting van gevaar? – Nalaten van onvrijwillige zorg leidt meestal niet tot ongelukken – Wat weegt zwaarder: veiligheid of vrijheid?
Toepassing individueel geval geen legitimatie onvrijwillige zorg op grote schaal! Goede wetgeving noodzakelijk
Wat staat ons te doen? Voorkomen toepassing onvrijwillige zorg! Hoe? – Heldere visie op onvrijwillige zorg • Informatie familie, medewerkers
– Bijscholingsprogramma (breed) • Professional verantwoordelijk keuze alternatieven
– Alternatieve interventies op maat – Consultatie
Samenwerking binnen AWO Zuid-Limburg
10
2/1/2015
En dat terwijl Intentieverklaringen en meningen de zorgpraktijk niet veranderen Wat helpt wel? – – – – – – –
Beleidsverandering en heldere visie Bewustwording (scholing en bijscholing) Alternatieve maatregelen en consultatie Wetgeving Creativiteit Doorzettingsvermogen Lef!
11
2/1/2015
Bedankt voor uw aandacht!
Meer informatie over innovatieprojecten: www.academischewerkplaatsouderenzorg.nl
12
