dit is een bijlage bij het financieele dagblad. de inhoud van deze bijlage valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid filantropie featuring

dit is een bijlage bij het financieele dagblad. de inhoud van deze bijlage valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid

NR. 2 DECEMBER 2013

filantropie

‘Een betrokken samenleving’ “Beschermpaar van het Oranje Fonds, Koning Willem Alexander en Koningin Máxima, in actie tijdens NLdoet’’ foto: bart homburg

featuring

giftenaftrek Afschaffing is onzin volgens Steven van Eijck

interview met Marc Damen over natuurbehoud in Nederland

research De donateur naar het onderzoek brengen

Private Wealth Management Programma www.nyenrode.nl/wealthmanagement

2 · december 2013

voorwoord

“Kerst is een tijd van geven, bij filantropie gaat het om geven aan goede doelen. Door te geven, investeren mensen in voor hen belangrijke doelen die het algemeen belang dienen”, vertelt Theo Schuyt hoogleraar Filantropische Studies aan de Vrije Universiteit Amsterdam

Tip van de redactie

P9

Zakelijke manier van werken wint terrein

Geven is investeren

O

ns land kent een lange filantropische traditie en bovendien is Nederland nog nooit zo rijk geweest als nu. Natuurlijk is het ongelijk verdeeld en neemt de armoede toe, maar er is meer geld dan ooit in de geschiedenis, buiten de overheid. Economische welvaart, demografische ontwikkelingen een ‘Do It Yourself’ houding zorgen voor een positief vestigingsklimaat voor filantropie.

Theo Schuyt

Hoogleraar filantropische studies

Filantropie staat voor bijdragen in de vorm van geld, goederen en of tijd (expertise), vrijwillig ter beschikking gesteld door individuen en organisaties (fondsen, bedrijven,kerken),waarmee primair algemeen nut doelen worden gesteund.

Samenwerking Overheden zoeken in deze tijd meer contact met fondsen en vrijwilligersorganisaties. In 2011 kwam er een Convenant ‘Ruimte voor geven’ en dit krijgt in het voorjaar van 2014 een vervolg. Ook Brussel laat zich niet onbetuigd. De laatste jaren worden onderzoeken naar filantropische bijdragen – vooral aan de Europese kenniseconomie - uitgevoerd. Deze belangstelling van overheidszijde maakt het nodig dat de sector filantropie gezamenlijk optreedt en een duidelijk geluid laat horen. Sinds 2010 is er daarom een landelijke koepel van geld wervende

en vermogensfondsen, de SBF. De overheid dient het algemeen nut met algemene middelen; filantropische instellingen dienen het algemeen nut met zelf verkregen middelen. Geven is ‘stemmen met je geld’.

Transparantie Geld wervende fondsen leggen publieke verantwoording af. Voor vermogensfondsen ligt dat soms anders, voornamelijk bij een familiefonds. In die gevallen zou publieke verantwoording kunnen leiden tot de noodzaak van beveiliging. Voor de sector filantropie is vooral goede communicatie naar het Nederlandse publiek, politici en beleidsmakers belangrijk. Met een duidelijke, gezamenlijke boodschap: geld werven kost geld. Grote professionele instellingen worden gedragen door vrijwilligers, maar geleid door professionals die daarvoor redelijk worden betaald. Niet marktconform; de sector heeft daar richtlijnen voor.

Social venturing Een nieuwe vorm van filantropie is social venturing. Filantropie kent vele vormen: een gift of schenking, sponsoring, social venturing en social return on investment. Geven is

Lees meer op: www.overfilantropie.nl twitter mee met #mpfilantropie

investeren en dat kan ook letterlijk. Het bevordert de betrokkenheid van de donor en stimuleert de ontvanger voortdurend verantwoording af te leggen. Al deze vormen van filantropie zijn gebaseerd op volledige onbaatzuchtigheid aan de ene kant en eigenbelang aan de andere kant. Eigenbelang is niet hetzelfde als egoïsme. Bij filantropie is er altijd sprake van enig eigenbelang. Zelfs als niemand bij een grote schenking de gulle donor hoeft te kennen, zal deze zich toch een goed en waardevol mens voelen.

filantropie 2e editie, december 2013 Head of Content & Design: Stella van der Werf Designer: Imre Engbers Managing Director: Marc Reineman Project Manager: Annabelle Conijn Business Developer: Ewout Lieben Gedistribueerd: Het Financieele Dagblad, december 2013 Drukkerij: Drukkerij Noordholland Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected] Dit is een bijlage bij het Financieele Dagblad. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van het Financieele Dagblad.

De vermogende particulier Terug naar het begin. Filantropie is de eigen actie voor het algemeen nut. Niemand wordt na zijn of haar dood herdacht als ‘rijk gestorven’. Wel als degene die een ziekenhuis stichtte, een museum hielp of de kenniseconomie bevorderde. Met Kerst gedenkt Nederland de geboorte van een persoon die de wereld beter wilde maken. Filantropie biedt de mogelijkheid voor mensen om dit tijdens hun leven te realiseren.

theo schuyt [email protected]

facebook.com/MediaplanetNL @MediaplanetNL @mediaplanetnl

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar.

Copyright Mediaplanet Publishing House Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding: Mediaplanet Publishing House.

Duurzame ontwikkeling door economische relevantie ICS vindt dat er alleen kans is op duurzame ontwikkeling als er persoonlijke economische relevantie is voor de lokale bevolking. Als organisatie is ICS stevig verankerd in Kenia, Tanzania en Cambodja. Maar liefst 80% van de werknemers is van lokale afkomst. ICS realiseert projecten op het gebied van voedselzekerheid, water en jong ondernemerschap.

Nieuw: Amazonica

Het mooiste vlinderparadijs van Europa

www.diergaardeblijdorp.nl

Zo werkt ICS in Kenia en Tanzania samen met boerengroepen en geeft o.a. landbouwonderwijs, inputkrediet en zorgt voor eerlijke prijzen bij de verkoop van gewassen door haar social enterprise Nafics. De opbrengst per boer per hectare dit jaar is o.a. hierdoor gestegen van 3 zakken mais naar 14. Door daarnaast advies te geven over positief ouderschap, functioneren ook de gezinnen beter. Ook dit heeft direct invloed op duurzaamheid. Steun ons ICS kan niet zonder uw steun om verdere impact van haar programma’s te realiseren. Steunt u ons? Bel voor de mogelijkheden: 033 - 30 30 250 of stuur een mail naar [email protected]

www.ics.nl

Help het Oranje Fonds om Nederland mooier, leuker en socialer te maken Schenken aan het Oranje Fonds

Wij zijn blij met alle schenkingen in welke vorm of van welke omvang dan ook. Uw gift komt voor 100% ten goede aan sociale initiatieven; onze eigen kosten financieren wij vanuit het rendement op het eigen vermogen . Er zijn verschillende mogelijkheden. Zo kunt u: • Foto: Jeannette Schols

Mensen écht samenbrengen, dat is de ambitie van het Oranje Fonds. We steunen initiatieven waardoor mensen elkaar ontmoeten, samen activiteiten ondernemen of weer een plekje in de maatschappij vinden. Ieder jaar weer geven we financiële steun aan zo’n 7.000 uiteenlopende sociale initiatieven in het Koninkrijk der Nederlanden. Dat kunnen buurtprojecten zijn, projecten die culturen verbinden of initiatieven waarbij het verminderen van eenzaamheid voorop staat.

“Het gevoel dat je echt nodig bent”

naar van de Oranje Fonds Kroonappel in de categorie Helpende Hand. Koningin Máxima, beschermvrouwe van het Oranje Fonds, ging er onlangs op bezoek om zelf te zien hoe vrijwilligers en mantelzorgers mensen helpen (weer) mee te doen in onze samenleving. “De glimlach op het gezicht van de ander, het gevoel dat je echt nodig bent, dat maakt het vrijwilligerswerk van Manteling zo bijzonder”, zegt directeur Janet van Roosendaal.

Bestel de gratis DVD Kroonappels

Stichting Manteling is één van de drie winnaars van de Oranje Fonds Kroonappels. Op de DVD Kroonappels kunt u niet alleen de andere winnaars bekijken, maar ook filmpjes van alle genomineerden én unieke beelden van de prijsuitreiking door Koning en Koningin. Laat u zich ook inspireren? Bestel de DVD gratis via www.oranjefonds.nl/DVD

voor het Oranje Fonds inzetten op de manier die bij u past. Zo kunt u zich actief inzetten voor een ander. Vrijwilligerswerk loopt uiteen van maatje zijn om iemand een steuntje in de rug te geven tot een dag(deel) de handen uit de mouwen steken tijdens NLdoet, komend jaar op 21 en 22 maart. Vorig jaar waren meer dan 300.000 mensen tijdens die dagen met collega’s of vrienden aan het werk bij een maatschappelijke organisatie. Meedoen? Kijk op www.nldoet.nl voor leuke klussen bij u in de buurt. Natuurlijk kunt u het Oranje Fonds ook financieel steunen. Zo kunnen wij nóg meer belangrijke organisaties in het land kunnen helpen. Kijk in het kader voor alle mogelijkheden óf ga direct naar www.oranjefonds.nl/ steun

Wilt u het Oranje Fonds steunen? Dat kan op verschillende manieren! Als u de sociale kant van onze samenleving ook een warm hart toedraagt, kunt u zich

• •

• •

Wilt u meer weten over schenken aan het Oranje Fonds?

Neemt u dan tijdens kantooruren contact op met Jantine Willemsen, 030 2339 358, of kijk op www.oranjefonds.nl/steun.

© Brendan Bannon

Een mooi voorbeeld van een project dat door het Oranje Fonds gesteund wordt, is de Zeeuwse Stichting Manteling. Hier bieden 285 vrijwilligers hulp aan mensen met een ziekte, handicap of dementie, of aan mensen in de laatste fase van hun leven. Ook proberen ze met behulp van netwerkcoaches het sociale netwerk van eenzame mensen te versterken. Daarnaast ondersteunt de stichting meer dan 1700 mantelzorgers. Stichting Manteling is win-

Foto: Bart Homburg

Ons eenmalig een bedrag schenken via NL70 INGB 0000 8884 44 Vriend worden van het Oranje Fonds via www.oranjefonds.nl/vriend Een Fonds op Naam bij het Oranje Fonds oprichten. Het doel wordt in overleg met u bepaald waarna het Oranje Fonds goede initiatieven selecteert en zorgt voor de financiële afwikkeling. Het Oranje Fonds opnemen in uw testament Gedurende vijf jaar hetzelfde bedrag aan ons schenken. Vanaf 1 januari 2014 is ieder bedrag (er is geen ondergrens meer) dat u op deze manier schenkt, 100% aftrekbaar van uw inkomstenbelasting. Daarvoor is geen notariële actie meer voor nodig, een onderhandse schenkingsovereenkomst volstaat. U kunt deze downloaden via www.oranjefonds.nl/steun Zo wordt geven extra aantrekkelijk!

STAAT FILANTROPIE OOK OP UW AGENDA? Elke dag bieden onze teams medische noodhulp aan slachtoffers van rampen, oorlogen en epidemieën, ongeacht hun afkomst, religie of politieke overtuiging. Hulp waar deze mensen anders verstoken van zouden zijn. En daarvoor vragen wij uw steun.

Persoonlijk advies

Neem contact op met:

U kunt ons werk op vele manieren ondersteunen. Wat dacht u bijvoorbeeld van:

Gerbren Deves, uw contactpersoon voor bedrijven Telefoon 020 520 87 69 of [email protected]

• uw eigen bedrijfsactie of -evenement voor Artsen zonder Grenzen • een donatie via een bijzonder relatiegeschenk • samen met uw personeel in actie komen in het geval van een ramp • steun in natura, zoals bijvoorbeeld uw expertise • uw eigen Fonds op Naam • fiscaal aantrekkelijk schenken via Gedeeld Geven. Er is veel mogelijk. Wilt u weten welke manier van schenken het beste bij u past?

Frank Aalderinks, uw contactpersoon voor particulieren en familiestichtingen Telefoon 020 520 89 10 of [email protected] Onze hulpverleners vertellen u graag over hun persoonlijke ervaringen ‘in het veld’. Indien u dat wenst, organiseren wij graag een gesprek met één van hen.

www.artsenzondergrenzen.nl

4 · DECEMBER 2013

inzicht

‘Met privaat geld kun je het verschil maken’

Voor particulier om fiscaal W

Rien van Gendt Voorzitter van De Vereniging van Fondsen in Nederland (FIN)

We kennen allemaal het Concertgebouw en het Rijksmuseum. Ze ontstonden ooit vanuit particulier initiatief. En ook nu nog zouden deze wereldvermaarde instituten niet kunnen bestaan zonder de hulp van vermogende particulieren. Deze filantropen opereren meestal in alle stilte. Ze ondersteunen niet alleen musea en concertzalen, ze steken ook geld in bijvoorbeeld achterstandswijken en onderwijs voor kansarme kinderen. Rien van Gendt vertegenwoordigt als voorzitter van de FIN de vermogensfondsen in Nederland. “Niet alles hoeft een succes te zijn; je kunt een risico nemen.” Rien van Gendt is niet alleen in Nederland een belangrijke vertegenwoordiger van vermogensfondsen; hij is wereldwijd invloedrijk binnen de filantropie. Onlangs ontving hij voor zijn werk de prestigieuze Compass Prize. Deze prijs wordt alleen onder uitzonderlijke omstandigheden uitgereikt aan pioniers en visionairs van de filantropie.

Wat is filantropie? “De Nederlandse overheid definieert het als ‘het vrijwillig geven van geld, goederen of inzet door particulieren, bedrijven en fondsen voor het goede doel’. De jaar-

lijkse economische waarde van filantropie in Nederland wordt geschat op ongeveer vijf miljard euro. Daarbij gaat het om de vrijwillige inzet van individuen met geld, tijd en kennis om het algemeen belang in Nederland te dienen.”

Wat is de waarde van filantropie in Nederland? “De overheid kan slagvaardig werken, maar als vermogensfonds heb je een ander soort accountability. Niet alles hoeft een succes te zijn; je kunt een risico nemen. Neem bijvoorbeeld de IMC weekendschool. ‘Kansarme’ kinderen krijgen op deze school een oriëntatie op een beroep. In de praktijk blijken deze jongeren het veel beter te gaan doen in het reguliere schoolsysteem. Inmiddels is het concept van de weekendschool gevestigd in achterstandswijken van zeven Nederlandse steden. Dit succesvolle experiment had de overheid nooit kunnen doen. Vermogende particulieren maakten het mogelijk.”

Filantropie groeit. Hoe komt dat? “De groei wordt onder meer veroorzaakt door de terugtredende overheid. Daarnaast zien we dat steeds meer vermogende particulieren iets terug willen doen voor de samenleving. Daar lopen ze niet mee te koop. Ze geven het fonds vaak een naam die geen relatie heeft met de familienaam. Er is een

generatie in opkomst die tijdens haar werkzame leven geld opzij zet voor het publieke doel. We hebben tussen de twee- en drieduizend van dit soort fondsen in Nederland. De helft daarvan is ontstaan na het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw. De fondsen worden tegenwoordig steeds vaker opgericht bij leven. Dat is een groot verschil met vroeger.”

Waarom is het belangrijk om de belangen van de fondsen te behartigen? “Professionalisering is heel belangrijk. Wat is de impact van de gift, wat betekent good governance in deze sector, hoe werk je samen en wat zijn de internationale mogelijkheden? Het is ook belangrijk om elkaar te leren kennen. Binnen de FIN (Vereniging van Fondsen in Nederland) zien we clusters ontstaan. Fondsen die onder één thema prima samenwerken en kennis delen. Heel lastig is het ook dat er weinig bekend is over de fondsen. Daar zijn ze zelf overigens ook vaak mede debet aan. De fondsen vertonen een calvinistische trek: goede werken doe je in stilte. Ze laten onvoldoende zien hoe ze met privaat geld de kwaliteit van de samenleving veranderen. Het gevolg is dat de politiek regelmatig met wetgeving komt die geen rekening houdt met de belangen van de fondsen. Via onze belangenbehartiging kunnen we hier iets aan doen.”

Kennis ontwikkelt, kennis helpt!

BEDRIJVEN Giften doen en die volledig in aftrek

Hoe ziet de toekomst van filantropie eruit? “Heel positief, met een aantal trends. Venture philanthropy is in opkomst. Dit betekent dat eenmalige giften worden vervangen door langdurige projecten rond thema’s als sociale zekerheid, onderwijs en cultuur. Er wordt ook steeds vaker in plaats van een subsidie een renteloze lening of een garantie verstrekt. Dan bevorder je ondernemerschap. Een tweede trend is dat steeds meer fondsen niet alleen de revenuen op de beleggingen besteden, maar ook een deel van het vermogen inzetten voor de doelstelling van het fonds. Het moet dus ten goede komen aan de missie. Het Fonds 1818 bijvoorbeeld, brengt vijf procent van het vermogen onder in een revolving fund. Daarmee worden investeringen gedaan waarmee de doelstelling wordt gediend. Zij stoppen bijvoorbeeld geld in stadsherstel. Een investering met een laag financieel rendement, maar het fonds accepteert dat omdat er ook een maatschappelijk rendement is. Tenslotte, met privaat geld kun je het verschil maken; soms ben je de luis in de pels van de overheid.”

BEDRIJVEN - Giften doen en die in af-

PARTICULIER - De gewone, aantoonbare, gift of de periodieke

PARTICULIER - Met een ANBI overeenkomen dat er

PARTICULIER - Een eigen goed doel oprichten en daar de ANBIstatus voor aanvragen. De ANBI

Geert struiksma [email protected]

Managers gezocht

Is ontwikkelingswerk wel effectief? Is het wel duurzaam? Heeft ’t zin? Wij liggen niet wakker van deze kritische vragen. We juichen ze zelfs toe. Raar? Niet als je bedenkt waar VSO voor staat: het delen van kennis en ervaring. Onze werkwijze is namelijk heel anders dan het traditionele ontwikkelingswerk, waarbij de nadruk vooral ligt op het sturen van geld en goederen. Die raken ooit op, maar kennis niet. In een tijd waar overheid en samenleving roepen om duurzaamheid, biedt kennis de meest structurele oplossing voor armoede en ongelijkheid. Onze vakdeskundigen dragen die over aan lokale organisaties, die op hun beurt dat wat ze hebben geleerd weer aan anderen doorgeven. Kennis verspreidt zich zo als een olievlek, waardoor ontwikkelingslanden ons op den duur niet meer nodig zullen hebben. Het delen van kennis is bovendien democratisch. VSO stuurt niet ongevraagd vakdeskundigen op pad om hulp te bieden aan ontwikkelingslanden. Dat doen we alleen als die daar zelf om vragen. Onze vakdeskundigen hebben een schat aan kennis en ervaring in huis op het gebied van management, techniek, gezondheidszorg,

communicatie, landbouw en onderwijs, maar zij zullen die nooit aan anderen opdringen. Onze werkwijze draait namelijk ook om gelijkwaardigheid en respect. Het is nogal wat, als je zegt dat jouw organisatie het antwoord is op een ver­ ouderde, traditionele manier van denken. Maar we kunnen die claim ook echt waar­ maken. VSO ziet namelijk dat het verspreiden van kennis werkt. Dat onze vakdeskundigen hun collega’s in ontwikkelingslanden een duwtje in de juiste richting kunnen geven. Ontwikkelingswerk­oude­stijl ademt een sfeer van afhankelijkheid en gaat niet uit van de eigen kracht van mensen. Onze werkwijze doet dat wel; wij delen onze kennis, op een efficiënte en gelijkwaardige manier. Daarom: VSO, kennis ontwikkelt, kennis helpt!

PARTICULIER - Een lening verstrekken aan een anbi en de rente wegschen-

Floris Braat werkt als tropenarts in Ethiopië. Hij draagt zijn kennis over aan lokale artsen en verpleegkundigen. VSO zoekt managers die net als Floris hun kennis willen delen. In Ethiopië, maar ook in andere landen in Afrika en Azië.

Solliciteer op: www.vso.nl

DECEMBER 2013 · 5

‘Afschaffing giftenaftrek onzin’

ren en bedrijven bestaan er allerlei manieren l vriendelijk te geven aan het goede doel. Wat is er zoal mogelijk?

De as

brengen als bedrijfskosten. Dit kan onder andere ingeval de giften onderdeel uitmaken van een programma “maatschappelijk verantwoord ondernemen” en ook bij sponsoring. Let bij sponsoring en dergelijke wel op of er btw verschuldigd is.

Steven van Eijck voorzitter van de samenwerkende brancheorganisaties filantropie

trek brengen via de giftenaftrek. In dat geval geldt een maximum van 50% van de belastbare winst en 100.000 euro.

foto: hans stakelbeek

Steven van Eijck is voorzitter van de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie. Hij pleit voor een uitruil van belastinggeld en geefgeld.

gift aan een ANBI (algemeen nut beogende instelling), al dan niet in natura tegen het tarief van maximaal 52%.

“Met een terugtrekkende overheid en minder belastingen kunnen burgers immers zelf bepalen wat ze met hun geld doen.We betalen echter nog steeds dezelfde belasting terwijl de overheid kleiner is”,zegt Van Eijck. Op het moment van spreken is hij druk doende met de vernieuwing van het convenant Ruimte voor Geven tussen het kabinet en de filantropische sector dat in 2011 van kracht werd. In april 2014 moet het zijn getekend, zo zegt hij. Toch zijn er ook kritische geluiden. “Zoals de Commissie Van Dijkhuizen die afschaffing van de giftenaftrek voorstelt, een advies op basis van slecht onderbouwd onderzoek vanuit een verkokerde fiscale visie. Lariekoek. De giftenaftrek en de ANBI-regeling zijn juist een absolute voorwaarde om de relatie tussen overheid en de filantropische sector te versterken.”

een forse schenking wordt gedaan, maar dat de opbrengsten (niet het vermogen zelf) daarvan weer terugvloeien aan de particulier zolang hij of zij leeft.Afhankelijk van de leeftijd van de schenker kan dan een forse fiscale aftrekpost worden berekend.

moet dan wel onafhankelijk zijn, maar de familie mag (deels) in het bestuur plaatsnemen. Voordeel is dat een vermogende particulier of familie fiscaal vriendelijk een eigen geefbeleid kan opzetten.

ken/kwijtschelden. Deze rente is ineens aftrekbaar in het eerste jaar, maar via een periodieke gift kan de aftrekpost ook over vijf of meer jaar worden verdeeld.Het goede doel kan de opbrengsten van dit vermogen gebruiken om aan haar doelstelling te besteden.

Weet jij wat je inademt? Je kunt natuurlijk denken: het zal wel meevallen met die luchtvervuiling. Maar je kunt ook denken: wat ademen we eigenlijk in? Milieudefensie werkt samen met bewoners aan gezonde lucht in de buurt. www.milieudefensie.nl giro 18650

FOTO: PIERRE CROM

BRON: Drs W.G. (Wilbert) van Vliet belastingadviseur bij HVK belastingadvies

Juist met deze fiscale regelingen geeft de overheid een stimulans en een signaal hoe belangrijk zij filantropie vindt, zegt Van Eijck. “Bovendien is het de as waar de samenwerking om draait. De belangeloze financiële inzet van goede doelen en vermogensfondsen is beeldbepalend voor onze samenleving”, stelt hij. “Het behoud van cultuur en natuur, armoedebestrijding, wetenschappelijk onderzoek, de hulp aan kwetsbare ouderen, sportende jongeren, het is allemaal mogelijk dankzij de hartverwarmende inzet van het maatschappelijk middenveld.Wel dient de burger meer inzicht te krijgen en moet het kaf van het koren worden gescheiden.”

Centraal punt Reden waarom er een centraal informatiepunt filantropie moet komen, zegt voorzitter Van Eijck, dat gerealiseerd gaat worden door de Kennisbank filantropie. Doel is om alle ANBI’s hierin onder te brengen, aangezien deze nu niet altijd goed vindbaar zijn. “De burger kan er terecht voor meer informatie over goede doelenorganisaties. Ook wordt het een centrum voor onderzoek en beleid. Resultaat is enorm veel informatie, waardoor er meer bekendheid over de filantropische sector ontstaat.” Van Eijck is zeer positief. “Nederlanders kunnen stevig mopperen, maar intussen bekommeren ze zich wel degelijk om elkaar en om de rest van de wereld. Internationaal moeten we die positie benutten door het versterken van het vestigingsklimaat voor goede doelen en vermogensfondsen.” marjolein straatman [email protected]

Hand in Hand Na het lanceren van verschillende mediacampagnes met CSR of filantropie als hoofdthema, vonden we het tijd om iets terug te geven aan de wereld. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een goed doel waar we onszelf mee konden identificeren en kwamen we in aanraking met stichting Hand in Hand, een organisatie die ondernemerschap en onderwijs ondersteunt. Omdat ook wij bij Mediaplanet een sterke focus hebben op ondernemerschap, vinden we veel van onze kernwaarden terug bij deze organisatie. Lees meer op onze website: www.mediaplanet.com

6 · DECEMBER 2013

inzicht

‘Met de draagbare kunstnier van overleven naar leven’

Tom Oostrom Directeur nierstichting

een doorbraak waardoor het leven van nierpatiënten draaglijker wordt.” Dat het werk van de Nierstichting hard nodig is, blijkt uit de volgende cijfers. In Nederland hebben ruim één miljoen mensen chronische nierschade. Ruim 60.000 mensen hebben ernstige nierproblemen. Bij hen werken de nieren niet goed, of helemaal niet meer. Van ruim 16.000 mensen werken de nieren zo slecht, dat ze een nierfunctievervangende oplossing nodig hebben: transplantatie of dialyse. Het afgelopen jaar zijn er ongeveer 2.000 nieuwe patiënten getransplanteerd of gestart met een dialysebehandeling.

Weten we wel genoeg van nierziektes? Je zal het maar hebben: een probleem met je nieren. Het lijkt ongelooflijk, maar in ons land hebben ruim één miljoen mensen daar mee te maken. De Nierstichting zet zich in voor een beter leven van nierpatiënten, want leven met een nierziekte is ongelooflijk zwaar. Eén van de activiteiten van de Nierstichting is het realiseren van een draagbare kunstnier. Directeur Tom Oostrom: “Dit is

“Er zijn maar weinig mensen die weten hoe erg een nierziekte is. Nierdialyse kennen we allemaal wel. Je gaat naar het ziekenhuis om daar je bloed te laten spoelen. Dat doe je drie dagen per week, vier uur lang. Wat we ons niet altijd realiseren, is dat de afvalstoffen in je bloed maar voor ongeveer 15 procent worden verwijderd. De behandeling is dus meer gericht op overleven dan op leven. Nog een confronterend cijfer: één op de zes nierpatiënten overlijdt ieder jaar. Dat weten veel mensen niet.”

Zijn problemen met de nieren te herkennen? “Preventie kan veel leed voorkomen. Dat begint met een gezonde levensstijl. Vroegtijdig opsporen is ook heel belangrijk. Dat kan bijvoorbeeld door het eiwit in de urine te meten of creatinine in het bloed. Op die manier kan een arts vaststellen of er sprake is van nierschade. Er is ook een speciale risicotest.

Hoe kan het leven van een nierpatiënt worden verbeterd? “Transplantatie is de beste nierfunctievervangende therapie, maar door de lange wachttijd niet voor iedereen beschikbaar. Daarom moeten veel nierpatiënten noodgedwongen aan de dialyse. Het huidige dialyseapparaat is zeer complex en staat daarom in het dialysecentrum. De draagbare kunstnier die wij ontwikkelen, is voorzien van de meest moderne technieken. Daardoor kan hij veel kleiner worden gemaakt. De nieuwe versie past op het nachtkastje, zodat je iedere nacht kunt dialyseren. Daarmee wordt de kwaliteit van leven een stuk beter. Het geeft ook veel meer vrijheid. Je kunt hem meenemen op reis en je hoeft niet meer drie keer per week naar een dialysecentrum. Op termijn leidt de kunstnier ook tot aanzienlijke besparingen. Als

alle dialysepatiënten de draagbare kunstnier gaan gebruiken, besparen we in Nederland alleen al € 200 miljoen per jaar.”

Hoe wordt de draagbare kunstnier betaald? “De Nierstichting heeft het initiatief genomen omdat de dialyseindustrie het nalaat. Vanaf 2008 hebben we ruim drie miljoen euro in de ontwikkeling gestoken. In dit internationale project werken we samen met universiteiten, onderzoekscentra en bedrijven. Dit project hadden we niet kunnen doen zonder de steun van onze donateurs. Maar we zijn er nog niet. We willen in 2015 met het prototype komen; dat moet in 2017 uitmonden in het gebruik door een eerste groep patiënten. Voor dat doel hebben we zeven miljoen euro nodig. Giften zijn hartstikke hard nodig, maar particulieren en bedrijven kunnen ons ook een bepaald bedrag lenen. Want als de kunstnier op de markt komt, zal de Nierstichting haar inleg in deze innovatie terug ontvangen.

geert struiksma [email protected]

‘We willen de donateur naar het onderzoek brengen’

“

Het Reumafonds ontvangt geen subsidies,” vertelt Lodewijk Ridderbos, directeur van het Reumafonds.

“Elk jaar is het weer een uitdaging om zoveel mogelijk geld op te halen. Het grootste deel gaat naar wetenschappelijk onderzoek en voorlichting over reuma. Wij staan voor een beter leven voor mensen met reuma vandaag en voor een leven zonder reuma in de toekomst. Voor het genezen van reuma is wetenschappelijk onderzoek cruciaal. Daarom financieren wij onderzoek in binnen- en buitenland. Het maakt ons niet uit of de oplossing uit Amerika of Nederland komt. Als die oplossing er maar komt. Een goed voorbeeld is het internationale samenwerkingsverband UCAN, waarin Nederlandse onderzoekers samenwerken met wetenschappers uit Canada, Italië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Het Reumafonds

heeft daar één miljoen euro aan bijgedragen, omdat we vinden dat kinderen tot gezonde volwassenen moeten kunnen opgroeien. We financieren onderzoek om oorzaken te achterhalen en om alle vormen van reuma vroegtijdig te kunnen signaleren. De laatste jaren is er veel vooruitgang geboekt, ook op het gebied van behandelen. Artsen kunnen nu veel beter inschatten of een medicijn zal gaan werken. Dat heeft de kwaliteit van leven van mensen met reuma sterk verbeterd.”

Betrekken Naast de jaarlijkse collecte en de reguliere bijdragen van vele trouwe donateurs beschouwt Ridderbos de giften uit legaten en nalatenschappen als een zeer belangrijke inkomstenbron. “Daarin willen we flexibel zijn en meedenken. Wij merken dat mensen de wens hebben om nu al betrokken te zijn met het financieren van wetenschappelijk onderzoek, maar dat nog niet

kunnen omdat hun vermogen ‘vast’zit. Het Reumafonds kan hun gift voorfinancieren tot het daadwerkelijke moment van de vrijval middels bijvoorbeeld een nalatenschap.” Een ander aandachtspunt van het Reumafonds is het betrekken van donateurs bij de werkzaamheden. Zo is het mogelijk om een eigen fonds op te richten, bijvoorbeeld voor jeugdreuma. Ridderbos: “Je kunt bijvoorbeeld een Familiefonds oprichten, waarbij familieleden van een kind met jeugdreuma samen een onderzoek financieren. Bezoek aan het laboratorium, ontmoeting met de onderzoekers, er is veel mogelijk. We willen echt samen optrekken met de donateurs en laten zien hoe wij hun geld besteden. Transparantie en betrokkenheid staan voorop bij dit maatwerk waarmee we de donateurs naar het onderzoek brengen.”

sietse herrema [email protected]

Lodewijk Ridderbos Directeur Reumafonds

DECEMBER 2013 · 7

Samen voor gezonde lucht Ivo Stumpe is campagneleider bij Milieudefensie, hij vertelt meer over de campagne ‘Samen voor gezonde lucht’. “Gezonde lucht is een groot issue, de luchtvervuiling in Nederland is veel groter dan men denkt. Het is een enorm gezondheidsrisico, want mensen sterven aantoonbaar een jaar eerder als zij in vervuilde lucht leven. Het is een onderkend probleem.” De campagne richt zich op burgers, zij hangen in hun straat/wijk een meetpunt op waarmee de mate van luchtverontreiniging aangetoond kan worden. “Dat mensen zelf aan de slag gaan, is belangrijk. Ze zijn de oplossing, maar natuurlijk ook de oorzaak van de luchtvervuiling, want de meesten rijden zelf ook een auto.”

Bewuster kiezen

Utrechts Landschap Jonge konik hengsten

In totaal zijn er zevenhonderd mensen bij deze campagne betrokken. “Door zelf actief aan de slag te gaan, vergroot dat het bewustzijn enorm. Ik hoor nu ook al geluiden dat de mensen bewuster nadenken over welk vervoermiddel ze kiezen. Dat heeft een olievlekwerking naar familie, vrienden en kennissen.” In februari zijn de laatste metingen afgerond, dan gaan de resultaten als boodschap naar lokale en landelijke beleidsmakers.

“Grotere steden hebben meestal al wel een luchtbeleidsplan en het onderwerp staat op de agenda van politici en gemeenteraadsleden. Maar men is te voorzichtig in de aanpak, want de auto blijft voor velen de ‘heilige koe’. Zo wil Rotterdam bijvoorbeeld wel een sloopregeling invoeren, maar dat kan veel effectiever als de stad ook milieuzones invoert.” Stumpe hoopt dat de politiek door de resultaten van deze campagne sneller effectieve maatregelen neemt om de luchtvervuiling te verminderen.

Betrokken Ilse Castermans woont met haar drie jonge kinderen in Rotterdam aan een drukke straat waar vaak file is. “Mijn kinderen zijn vaak verkouden, hebben regelmatig last van hun luchtwegen. Ik vroeg me af of de luchtkwaliteit in onze straat daar iets mee te maken had. Bijna op hetzelfde moment dat ik dat goed besefte, hoorde ik van de Milieudefensiecampagne ‘Samen voor gezonde lucht’. Ik heb daar informatie over ingewonnen en besloot mee te gaan doen.” Ilse mobiliseerde mensen uit haar straat om ook mee te doen. “Ik was blij verrast dat er zonder al te veel moeite vijftien anderen mee wilden doen om een meetpunt te realiseren in onze straat. Uit gesprekken bleek dat zij zich ook

‘Onze natuurgebieden zorgen voor geluk in het leven’

S

tichting Het Utrechts Landschap is het oudste provinciale landschap van Nederland (sinds 1927). Ruim 5.000 hectare natuurgebied en ongeveer 200 historische gebouwen en objecten vragen om de voortdurende aandacht van veertig vaste krachten en vele honderden vrijwilligers. Mede mogelijk gemaakt door particulieren, bedrijven en 23.000 Beschermers. Saskia van Dockum is directeur van Utrechts Landschap. “Wij zijn onderdeel van het samenwerkingsverband De12Landschappen. Onze kracht ligt in de eigen provincies, maar samen hebben we meer invloed. In Utrecht genieten jaarlijks miljoenen mensen van onze natuurgebieden en van historische gebouwen die bij ons landschap

horen, zoals molens en kastelen. Daar ravotten hun kinderen, maken ze een boottocht en worden ze verrast door een ree. Samen met onze vrijwilligers zorgen wij ervoor dat het landschap in stand blijft.”

Behouden en verbeteren “We willen de kwaliteit van natuur, landschap en erfgoed behouden en vooral verbeteren. Ons beheer is net zo divers als onze gebieden. Bossen geven we de kans zich natuurlijk te ontwikkelen, een historisch landgoed verdient een intensieve aanpak. Ieder landschap, ieder historisch gebouw beheren we met oog voor de geschiedenis en de natuur. Dit fantastische werk kunnen we niet doen zonder financiële steun van particulieren, bedrijven en fondsen.” “Steun van particulieren is onmisbaar. Het is immers hun landschap! Giften lopen uiteen van een bijdrage aan een paddenpoel tot omvangrijke financiering van nieuwe terreinaankopen.

Liefst gaan we met gevers – en dat geldt ook voor nalatenschappen - samen op zoek naar een bestemming die hen aanspreekt. Soms komen we tot de conclusie dat als het om een nalatenschap gaat, het veel fijner is om het geld al bij leven ‘te zien werken’. Dan maken we daar graag afspraken over. Ook bij bedrijven wordt de aandacht en zorg voor de eigen leef- en werkomgeving vanzelfsprekend. Daarom verbinden zij zich graag aan onze doelstellingen die altijd dichtbij zijn en direct effect hebben; we hebben veel bedrijfsvrienden met wie we een intensieve relatie onderhouden. Zij steunen ons werk financieel of materieel en hun medewerkers kunnen bijvoorbeeld een dag in de natuur dichtbij het bedrijf werken.”

geert struiksma [email protected]

Saskia van Dockum Directeur Utrechts Landschap

zorgen maakten over de luchtkwaliteit in de straat. Het meetpunt meet een jaar lang de stikstofdioxide in de lucht en dat is een goede indicator voor de luchtkwaliteit. De kosten voor zo’n meetpunt zijn ongeveer 450 euro en wij betalen daar zelf de helft van. De andere helft betaalt Milieudefensie.”

Maatregelen Onlangs is de halfjaarrapportage van de meetpunten aangeboden aan de gemeenteraad. “Tegelijkertijd hebben we een petitie aangeboden en hebben we met de wethouder gesproken. Een paar dagen geleden kregen we te horen welke maatregelen voorgesteld worden om de luchtverontreiniging in onze buurt te verminderen. Nu maar hopen dat de raad deze maatregelen ook toe gaat passen.” “Meedoen met deze campagne zorgt er in ieder geval voor dat het onderwerp in zicht blijft bij de gemeente”, stelt Ilse. “Het onderwerp leeft en acties zoals het plaatsen van meetpunten zorgt voor veel publiciteit. Dat vergroot de bewustwording en dat zie ik al als winst tot nu toe.”

corry daalhof [email protected]

8 · DECEMBER 2013

inzicht foto: Nicole Sobecki

Zorg van Zaak Netwerk steunt Artsen zonder Grenzen

‘Onze donateurs voelen een nauwe betrokkenheid bij ons werk’ Wanneer is Artsen zonder Grenzen in Nederland ontstaan? ‘Wij waren in 1984 na Frankrijk en België de derde Artsen zonder Grenzen organisatie. Inmiddels zijn we een onafhankelijke, medische noodhulporganisatie die in ongeveer 70 landen wereldwijd mensen helpt, ongeacht hun afkomst, religie of politieke overtuiging. Wij richten ons op het redden van levens en het verlenen van medische hulp aan slachtoffers van rampen, oorlogen en epidemieën.’

Gerbren Deves

MANAGER CORPORATE RELATIONS

“We staan met onze voeten in de modder, opereren altijd heel snel en laten ons niet vertellen waar wij wel en niet mogen werken. Wij verlenen onafhankelijke medische noodhulp.’ Deze compacte omschrijving van Artsen zonder Grenzen is afkomstig van Gerbren Deves, manager Corporate Relations. ‘Wij zijn een authentieke organisatie. Alles is er op gericht dat de arts in het veld zijn belangrijke werk kan doen.” Het is 1971. Twee Franse artsen die tijdens de burgeroorlog in Nigeria voor het Rode Kruis in Biafra werkten, maken mee dat het Rode Kruis door haar mandaat gebonden is aan toestemming van de regering om hulp te bieden. Met als gevolg dat mensen afgesloten zijn van hulp. Bij terugkomst besluiten zij een eigen organisatie op te richten die aan iedereen die dat nodig heeft, hulp biedt, desnoods tegen de wil van de regering in.

Hoe kunnen jullie zo slagvaardig opereren? “Artsen zonder Grenzen is een slagvaardige organisatie. We beschikken wereldwijd over vijf operationele centra. Van daaruit worden de projecten aangestuurd. Dat kunnen we zo efficiënt en effectief organiseren, omdat het overgrote deel van de giften die wij van particulieren en bedrijven ontvangen ongeoormerkt zijn, dus zonder specifieke bestemming gedoneerd. Ruim tien procent van het jaarbudget reserveren we voor onvoorziene rampen. Met die armslag kunnen we altijd direct en heel snel opereren. Op de Filipijnen kwam ons eerste team een dag na de ramp aan, snel daarna versterkt door andere collega’s. Met specialisten die we specifiek voor rampen kunnen inzetten. Artsen, verpleegkundigen, chirurgen en professionals op het gebied van logistiek, water en sanitatie. Zij worden het hele jaar door ingezet,van de Filipijnen tot en met de Centraal-Afrikaanse Republiek. Het zijn eigenlijk brandweermannen en –vrouwen die worden uitgezonden als er ergens een brand te blussen is.”

Wat onderscheidt Artsen zonder Grenzen van andere hulporganisaties? “Wij verlenen onafhankelijke medische noodhulp. We doen

niet mee aan giro 555. Artsen zonder Grenzen kijkt ter plekke wat de noden zijn en we schatten in hoe wij die het beste kunnen lenigen. Voor de hulp die wij geven, vragen we rechtstreekse steun van het Nederlandse publiek. Op deze manier kunnen wij zelf verantwoording afleggen over de ontvangen gelden en de besteding ervan. Daarnaast werven we het liefst ongeoormerkte donaties. Noodhulp is namelijk het hele jaar door nodig. De crisissen in Oezbekistan en de CentraalAfrikaanse Republiek lopen minder in het oog en kunnen daarom minder populair zijn om te ondersteunen. Toch zijn we daar, en dat is héél hard nodig.”

Waarom steunen bedrijven en particulieren Artsen zonder Grenzen? “We merken dat onze donateurs een nauwe betrokkenheid voelen bij ons werk. Vanwege mijn functie heb ik veel contact met bedrijven die ons steunen. Daar hebben we een één-op-één-relatie mee. Wij spelen in op eventuele wensen en het is mooi als er raakvlakken zijn tussen beide organisaties, bijvoorbeeld qua activiteiten, imago of doelgroep. Met het Zorg van de Zaak Netwerk is die link overduidelijk. Het is een organisatie met veel artsen en ook zij proberen op tijd in te grijpen én hulp te verlenen. Direct handelen, dat is waar het om gaat. Met je voeten in de modder, vastberaden en onbaatzuchtig. Over het algemeen vinden onze donateurs ons een transparante, eerlijke organisatie. En er is een groot respect voor onze medewerkers, die vaak onder primitieve en gevaarlijke omstandigheden hun werk doen.”

wist je dat... Artsen zonder Grenzen meer dan 450.000 particuliere donateurs, en meer dan 3.500 bedrijfsdonateurs heeft in Nederland? Ongeveer 95% van alle private donaties die Artsen zonder Grenzen ontvangt ongeoormerkt zijn, dus zonder specifieke bestemming? Artsen zonder Grenzen haar projecten in landen als Syrië, Pakistan en Afghanistan enkel uit private donaties financiert? En dat dit nodig is om onafhankelijke hulp te kunnen bieden? Artsen zonder Grenzen in 1999 de Nobelprijs voor de Vrede heeft ontvangen? Artsen zonder Grenzen ook kantoren heeft in landen als India, Hongkong en Australië? Artsen zonder Grenzen binnen 48 uur ter plaatse kan zijn na een ramp? Artsen zonder Grenzen naast medische noodhulp ook aan pleitbezorging doet en misstanden onder de aandacht brengt? Artsen zonder Grenzen zo’n 100 hulpverleners per maand uitzendt? Zo’n 54% van de hulpverleners die Artsen zonder Grenzen uitzendt medisch of paramedisch is, en de rest bestaat uit andere specialisten, bijvoorbeeld op het gebied van financiën, HRM, logistiek en techniek?

Marius Touwen

EIGENAAR ZORG VAN DE ZAAK foto: jan banning

Zorg van de Zaak is een breed netwerk van organisaties op het gebied van bedrijfsgezondheidszorg. Marius Touwen is eigenaar. “Wij stimuleren mensen om mee te blijven doen in werk. Niet vanuit de gedachte dat mensen moeten werken, maar juist vanuit het tegenovergestelde. Wij vinden dat werken gelukkiger maakt. Daarom stimuleren we werknemers bij uitval om werkend beter te worden. Zijn ze aan het werk, dan willen we dat zo houden én ervoor zorgen dat ze hun werk nog beter kunnen doen. Ik vind dat we als bedrijf een goed doel financieel moeten steunen. Vooral omdat wij het hier hartstikke goed hebben. In het verleden was ons ‘sponsorbeleid’ te versnipperd. In overleg met de medewerkers hebben we besloten om één organisatie te steunen,waarin we ons als bedrijf en werknemers kunnen herkennen. Vanuit onze missie voelen we een sterke verbondenheid met Artsen zonder Grenzen en ook de samenstelling van ons personeel lijkt op die van Artsen zonder Grenzen. We hebben 370 artsen, 40 psychologen, 40 verpleegkundigen/doktersassistentes en 110 bedrijfsmaatschappelijk werkers in dienst. Zorg verlenen, het feit dat Artsen zonder Grenzen altijd als eerste ter plekke is om noodhulp te geven, dat vinden wij belangrijk. Net als de directheid en het 1-op-1-contact. Daarnaast is de organisatie transparant en laat ze zien dat donaties heel doelgericht worden besteed. Voor de Filippijnen hebben we namens het hele bedrijf een extra gift overgemaakt. Die ramp raakt ons, dan kan en mag je niet passief achterover leunen. Dan moet je een tastbaar signaal afgeven. Geweldig om te zien dat Artsen zonder Grenzen weer zo snel ter plekke was. Zij tonen zich een onmisbare organisatie in dit soort situaties.”

geert struiksma

geert struiksma

[email protected]

[email protected]

DECEMBER 2013 · 9

experts

‘Zakelijke manier van werken wint terrein’

‘Vermogende families steeds belangrijker in lokale omgeving’ Bedrijven die veel te danken hebben aan de gemeenschappen waarin ze hebben gefloreerd willen vaak iets teruggeven aan die gemeenschap. Volgens Verbaas vervullen vermogende families een steeds belangrijkere rol in de directe lokale omgeving. “Ook hier spelen de voorbeeldfunctie en de financiële functie een belangrijke rol. Maar met name dat lokale gedrag is een duidelijke trend, en dat zie je terug in de groeiende steun aan gemeenschapsfondsen en lokale initiatieven,” aldus Verbaas.

bij social venturing entrepreneurship een soort ‘vreemde ogen dwingen-principe”.

Transformaties

Henk Kievit

DIRECTEUR CENTER FOR ENTREPENEURSHIP & STEWARDSHIP NYENRODE

“Veel vermogende ondernemers hebben voldoende geld op de bank staan om goed van te leven, maar hun bioritme blijft ondernemen.” Dat zegt Henk Kievit, directeur van het faculteitscentrum entrepreneurship en stewardship aan de Nyenrode Business University. Binnen dit domein is Kievit gepromoveerd op social venturing entrepreneurship , een zakelijke aanpak van filantropie. “Na een fase van succes is het vaak tijd voor een fase van betekenis,” zegt hij. “Concreet kan dat gestalte worden gegeven door met investeringen maatschappelijke problemen te lijf te gaan. Belangrijk is de manier waarop dat gebeurt, namelijk de zakelijke en ondernemingsgewijze aanpak. Een vermogende familie houdt veel scherper toezicht op investeringen. Ook al hebben ze geld gedoneerd, en hoeven ze daar niet direct commercieel rendement voor terug, dan wil dat niet zeggen dat ze niet hoeven te weten hoe het wordt besteed. Er ontstaat

Het hele programma van minister Ploumen beschouwt Kievit als een resultaat van de vraag naar meer efficiency. “Voor noodhulp, zoals op de Filippijnen, heb je gewoon overheid en giften nodig,” stelt Kievit. “Het is onmenselijk om daar te zeggen ‘dat gaan we zakelijk aanpakken’. Maar binnen de hele ontwikkelingssamenwerking wint de zakelijke manier van werken terrein. Bij de grotere organisaties, die budgetten voor ontwikkelingssamenwerking distribueren, zie je dat de laatste jaren er steeds meer social venturing ondernemers in een raad van advies of in de directie worden opgenomen. Door de crisis worden hulporganisaties gedwongen om zich aan te passen en beter te ondernemen. Op Nyenrode zijn we samen met Cordaid bezig met het ontwikkelen van een programma waarbij de problematiek rond sloppenwijken zakelijker wordt benaderd om zo een beter beroep te kunnen doen op de grote bedrijven voor steun.” Social entrepreneurship zorgt volgens Kievit voor transformaties in twee richtingen. “In de wereld van filantropie, maar ook binnen commerciële entrepreneurship. Een hoop bedrijven krijgen het verwijt dat maatschappelijk verantwoord ondernemen een soort cosmetische beweging is. Dat komt omdat het niet bij hun bedrijfsvoering past. Social venturing entrepreneurship heeft veel meer van ondernemen in zich en dat slaat beter aan bij bedrijven.”

sietse herrema [email protected]

Peter Verbaas

PHD ONDERZOEKER NYENRODE

Volgens Peter Verbaas, PhD onderzoeker aan de Nyenrode Business Universiteit en deskundige op het gebied van filantropie, is het grote belang van vermogende families binnen de filantropie op meerdere manieren te omschrijven. “Om te beginnen creëren zij een trend door een behoorlijk deel van hun particulier vermogen aan goede of gemeenschappelijke doelen te schenken. Naast deze voorbeeldfunctie is het ook zo dat deze families in financiële termen veel te bieden hebben voor een sector die financiële middelen nodig heeft. Vermogende families zijn zodoende belangrijke initiators in het te lijf gaan van complexe maatschappelijke problemen. Het principe van collective impact, waarbij er een infrastructuur wordt aangelegd zodat gezamenlijk een groot sociaal probleem aangepakt kan worden, zie je dan ook steeds vaker terug binnen de filantropie. Het is dan ook logisch dat we in het wealthmanagement programma op Nyenrode een ruime dag aan filantropie besteden.”

Stappenplan Veel familievermogen is door succesvol ondernemen tot stand gekomen. Volgens Verbaas heeft dat ertoe geleidt dat de ondernemende en marktgerichte vormen van filantropie zijn gegroeid. “Familiebedrijven zijn bij uitstek geschikt om een goede balans te vinden in financieel en maatschappelijk rendement. De betekenis van vermogende families voor filantropie kan ook goed worden omgedraaid. Bij vraagstukken als generatieoverdracht en het daarbij beschermen van de familiewaarden is filantropie uitermate geschikt om een koers te bepalen in het omgaan met deze vraagstukken. Filantropie helpt bij het bewaken van de identiteit. Vaak beginnen mensen zomaar met schenken. Dat resulteert in een portefeuille van goede doelen waar geen lijn of structuur in zit. Vragen als ‘wat doe ik wel en wat doe ik niet?’ en ‘hoe ben ik er bij betrokken en wil ik zichtbaar zijn?’ moeten beantwoordt worden. Door stapsgewijs te werk te gaan kan er veel meer resultaat behaald worden bij het steunen van goede doelen.”

sietse herrema [email protected]

Investeren in vrede: belangrijk voor iedereen Wat kunnen we leren uit de geschiedenis? Hoe gaan we vandaag om met vrede en vrijheid? Belangrijke vragen om regelmatig bij stil te staan. Vrede en veiligheid zijn belangrijke pijlers in de samenleving. Erkenning en waardering voor de mensen die zich hiervoor inzetten is van groot belang.

Het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) zet zich in voor geüniformeerden van de Nederlandse overheid waar ook ter wereld. De erkenning en waardering voor veteranen, militairen, politie en brandweer neemt in de samenleving gelukkig gestaag en continu toe. Steeds meer mensen beseffen ook dat niet alleen oudere, maar ook veel jonge veteranen deel uitmaken van de samenleving. Om de herinnering aan oorlog levend houden, kunnen oorlogs- en verzetsmusea zoals o.a. Verzetsmuseum Amsterdam en herinneringscentra zoals o.a. Nationaal Monument Kamp Vught rekenen op (financiële) steun van het vfonds. Het herdenken van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog blijft belangrijk voor veel mensen. “Naast herinneren en herdenken op 4 en 5 mei zien we bovendien steeds meer aandacht voor de manier waarop we nu verantwoordelijkheid nemen voor de vrijheid”, merkt Ton Heerts, directeur vfonds, op. “Herinneringscentrum Bronbeek levert bijvoorbeeld een bijdrage aan de herdenking op 15 augustus, zodat de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in het voormalig Nederlands-Indië

levend blijft.” En kent u bijvoorbeeld het Verzetsmuseum Junior? Het Verzetsmuseum Junior laat kinderen op een moderne manier het verleden met het heden koppelen zodat ze zelf ontdekken hoe belangrijk vrede en vrijheid zijn. En nog belangrijker wat ze er zelf mee kunnen doen. Boven alles moet de bevrijding, vrijheid en vrede ook gevierd worden (o.a. via de bevrijdingsfestivals) en gewaarborgd blijven, vindt de directeur. Daarom ontfermt het vfonds zich over projecten die de democratie en de internationale rechtsorde stimuleren o.a. door middel van debat zoals bv HOPE XXL. Projecten die als doel hebben mensen te betrekken bij thema’s als de grondwet (Leerstoel Democratische Rechtsstaat te Tilburg), de geschiedenis van de Nederlandse democratie, het Koninkrijk der Nederlanden, Europa en de rechtsstaat kunnen projectfinanciering aanvragen bij het vfonds. “We moeten onze vrijheid niet voor lief nemen. Het vfonds wil daarom het maatschappelijk debat over vrede en veiligheid op gang brengen en houden”, aldus Heerts.

www.vfonds.nl Bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de Lotto maken het werk van het vfonds mede mogelijk.

Geld en God In de financiële wereld spreekt men niet vaak over geloof, religie of God. In de kerk spreekt men zelden positief over de wereld van het Geld. Voor het ZZg, Zeister Zendingsgenootschap, is dat grappig: we zitten precies tussen de twee werelden in. Als algemeen secretaris van het ZZg zie ik dat beide werelden vechten met de gevolgen van een kredietcrisis. ke bestaan als herder vaarwel moest zeggen om zijn volk te gaan bevrijden uit Egypte, vroeg hij naar de naam van God. God antwoordde: IK BEN. Met die naam had God zich al veel eerder aan Abraham bekend gemaakt. God is wat mensen ertoe brengt om te zeggen, te roepen: IK BEN. Daar ligt de oplossing: in ons menselijk vermogen om IK BEN te zeggen. Niet: ik ben nummer 367 van de Top 500. Niet: ik ben oprichter van de firma. Zelfs niet: ik ben van betekenis. Alleen IK BEN; meer niet. Het gaat om de spirituele laag onder het van betekenis zijn. Het gaat om God. Krediet of crediet? Krediet komt van credo en dat betekent Ik geloof, of Ik vertrouw. Ik ken de financiële wereld niet van binnenuit, ik sta op afstand en lees erover. Al lezend krijg ik bij het woord kredietcrisis de indruk dat het probleem zit in een sterk teruglopend vertrouwen in het toekomstig rendement van een investering: komt er wel resultaat? Als theoloog verbaast me dat natuurlijk, want mijn geloof en vertrouwen is deels gebaseerd op mijn innerlijke werkelijkheid en deels op de toekomst: het zal goed komen voor iedereen en we gaan het zien. Ik vermoed dat de experts in de Geldwereld de

oplossing verwachten van minder risico en meer zekerheid over het te behalen resultaat. Ik zie dat vermoeden bevestigd door de gewoonte om steeds meer te streven naar rendement op de korte termijn (terwijl ik altijd dacht dat de crisis juist ontstond door deze hijgerige strategie). Er is kennelijk geen benaderingsmodel om de oplossing te zoeken buiten het systeem van het Geld. Toch is die oplossing er wel en die noem ik nu even voor het gemak God. God Toen Mozes in de woestijn in gesprek met God raakte en inzag dat hij zijn overzichtelij-

Geld Oppervlakkig gezien is het ZZg een van de vele organisaties die geld inzamelt om Goede Doelen te steunen. Dat doen we ook. Maar we zoeken naar de diepere laag, omdat van daaruit werken op de langere termijn duurzaam succes brengt. Die laag kunnen we bespeuren als we in contact komen met mensen in het Zuiden die zich inzetten voor de armen. We kunnen ‘m zien door gewoon te kijken naar tastbare bezieling: wat investeren de mensen zelf aan tijd en geld in het project dat ze voordragen voor steun?

Age Kramer op dienstreis

Voorbeeld? Tyrone Hitzeroth, bandleider in Zuid-Afrika die met zijn Brassband naar afgelegen dorpjes gaat en jongeren daar zelfvertrouwen, discipline en doorzettingsvermogen bijbrengt door ze te leren spelen. Nee, meer dan dat. Hij leert ze te zeggen IK BEN. Eerst zien, dan geloven? Ga een keer mee. Een goed gesprek? (030) 6927181 Meer informatie kijk op: www.zzg.nl of bel Age Kramer: +31 640591100

DECEMBER 2013 · 11

bewustzijn

foto: ROB DOOLAARD

foto: GERT IJSZENGA

Diergaarde Blijdorp in Rotterdam trekt 1,5 miljoen bezoekers per jaar. Veel van die bezoekers komen om de aanwezige dieren te bekijken en hebben geen idee wat er gebeurt achter de schermen.

Tropenarts Floris Braat is eind juli via VSO vertrokken naar een ziekenhuis in Ethiopië, waar hij met zijn medische kennis de overlevingskansen vergroot voor Ethiopische vrouwen en hun kinderen.

Onderzoek, educatie en recreatie

Meer kansen voor baby’s in Ethiopië

Directeur Marc Damen vertelt: “Een van de activiteiten in Blijdorp die niet zichtbaar is voor het publiek, zijn de fokprogramma’s voor met uitsterven bedreigde diersoorten. Doel van deze programma’s is de soort te behoeden voor uitsterven en inteelt in dierentuinen te voorkomen. Blijdorp coördineert onder andere het fokprogramma voor Aziatische olifanten en kleine panda’s.” Bij deze fokprogramma’s werken dierentuinen over de hele wereld samen om de populatie gezond te houden.Zo wordt er voortdurend wetenschappelijk onderzoek verricht, onder andere naar medische zorg. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek naar herpes bij olifanten. Dit virus, dat bij mensen een koortslip veroorzaakt, kan dodelijk zijn voor olifanten.Voor dit onderzoek wordt niet alleen nauw samengewerkt met andere dierentuinen, maar ook met universiteiten en bijvoorbeeld het Erasmus MC.Het ultieme doel van de fokprogramma’s is ooit dieren terug te kunnen plaatsen in hun natuurlijke habitat. “Dat lijkt echter een utopie, want de leefgebieden voor de meeste diersoorten worden steeds kleiner.”

Elke dag overlijden wereldwijd achthonderd vrouwen en duizenden kinderen tijdens of kort na de bevalling. In Ethiopië is de moedersterfte hoog, vertelt Braat. “Van alle zwangere vrouwen hier bevalt negentig procent thuis, zonder medische begeleiding. Als zij naar het ziekenhuis komen, zijn zij soms al vierentwintig uur bezig met de bevalling en hebben zij ernstige complicaties, bijvoorbeeld een gescheurde baarmoeder.”

Educatie en natuurbehoud Blijdorp heeft ook een sterke educatieve waarde. “Jaarlijks komen hier 150.000 kinderen die onder begeleiding van onze speciale Blijdorp docenten van alles leren over de natuur. Deze kinderen gaan vol kennis en enthousiasme naar huis en zijn onze ambassadeurs van de toekomst. Ze leren niet alleen over dieren, maar ook waar voedselproducten vandaan komen.” Naast de lessen laat Blijdorp haar bezoekers op alle mogelijke manieren kennis maken met exotische dieren en hun biotopen. Dat gebeurt in de eerste plaats door de bezoeker het biotoop en zijn bewoners te laten beleven. “Wat Blijdorp doet aan natuurbehoud is niet terug te verdienen met de entreekosten, maar het is onze morele plicht. Zo voelen we dat overigens ook met de fokprogramma’s.”

corry daalhof [email protected]

Behoefte aan kennis Ethiopische ziekenhuizen hebben dringend behoefte aan kennis op het gebied van gynaecologie en verloskunde. Met zijn lokale collega’s begeleidt Braat vrouwen tijdens hun zwangerschap en bevalling. “Er is hier bijvoorbeeld een goed echo-apparaat, maar lokale artsen konden daar niet mee omgaan. Dat heb ik hen kunnen leren en dat gaat nu goed. Ook leer ik hen om te werken volgens protocollen.”

Braat draagt niet alleen zijn eigen kennis over, maar leert zelf ook enorm veel. “Wat medische problemen betreft zie ik hier in een week meer dan in Nederland in een paar jaar. In Nederland is alles voorhanden om problemen op te lossen. Hier zijn de problemen groter en moet je ook nog eens zelf oplossingen bedenken.” Braat helpt nu mee aan een voorlichtingsproject voor vrouwen om niet thuis maar in het ziekenhuis te bevallen. “Bovendien zijn er plannen om een wachthuis te bouwen voor zwangere vrouwen die vaak ver van het ziekenhuis vandaan wonen. We zijn nu bezig met de financiering, zodat we er hopelijk snel mee aan de slag kunnen.”

kees vermeer [email protected]

Lion Heart Foundation

aan het werk voor een gezond Sierra Leone Dit is Fatmata in 2006. Ze is opgegroeid in Yele, Sierra Leone, een dorp dat zwaar heeft geleden onder de elf jaar durende verwoestende burgeroorlog. Op 16-jarige leeftijd strompelt ze hoogzwanger over een onbegaanbare weg. Ze is te voet op zoek naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, ruim 60 kilometer verderop. Het kindje overleeft het niet, Fatmata maar net… Fatmata is nu 23 en heeft haar diploma gehaald in het Lion Heart Medical Centre. Dit ziekenhuis is steen voor steen opgebouwd door de Lion Heart Foundation. Fatmata heeft intussen drie kinderen en haar man werkt bij de palmoliefabriek van Nedoil, ook een initiatief van Lion Heart. Haar kinderen kunnen met behulp van een speciaal fonds van Lion Heart naar school en er is stromend water en elektriciteit in Yele, dankzij de waterkrachtcentrale die door Lion Heart is hersteld. Fatmata en haar gezin zijn nu in staat een eigen toekomst op te bouwen. Het verhaal van Fatmata staat niet op zichzelf. Sierra Leone is door de VN uitgeroepen tot één van de tien landen met de slechtste leefcondities. Er is gebrek aan goede medische zorg, hygiëne en schoon drinkwater en op het platteland is de werkloosheid hoog. Er zijn weinig of geen bedrijven. Inkomens zijn zeer laag, net als de levensstandaard in het algemeen. De Lion Heart Foundation pakt deze problemen aan en werkt in Sierra Leone aan de ontwikkeling van duurzame gezondheidszorg en het creëren van werkgelegenheid, met als doel de lokale bevolking te helpen een eigen toekomst op te bouwen. De essentie van onze aanpak is dat een deel van de winst van de economische activiteiten ter plaatse wordt ingezet om gezondheidszorg en onderwijs duurzaam te financieren. Wij vinden onze steun duurzaam als het project uiteindelijk financieel geheel zelfvoorzienend is. Zelfredzaamheid in plaats van hulpafhankelijkheid staat bij ons voorop.

Uw hulp is nu nog nodig. Steun ons en maak uw bijdrage over op rekeningnummer 25.48.40.256. Kijk op www.lion-heart.nl en “like” de Lion Heart Foundation op Facebook. Namens de bevolking in Yele heel hartelijk dank!

Deze advertentie is mogelijk gemaakt door VTTI