Dienst Roma & Woonwagenbewoners Werkjaar 2012: het overzicht (verslag 31 maart 2013)
Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Aanvragen 2de lijn 3. Aanvragen 1ste lijn 4. Interventies 4.1 coördinatie en coaching 4.2 registratie van interventies 4.3 kwantitatieve resultaten m.b.t. scholarisatie 5. Samenwerkingsverbanden 5.1 scholen 5.2 diensten, officiële instanties & lokale besturen 6. Adviezen 7. Vormingen 8. Good Practices
© Foyer
www.foyer.be
1. Inleiding
Dit verslag is een uittreksel uit het jaarverslag van de Dienst Roma & Woonwagenbewoners van de Foyer (DRW). Het betreft het hele kalenderjaar 2012. Dit verslag beoogt een coherent en relevant beeld te geven van de werking en van de opgebouwde expertise van DRW.
De Dienst Roma en Woonwagenbewoners werkt voornamelijk op 2de lijn ter ondersteuning van reguliere voorzieningen, scholen, gemeentelijke diensten en officiële instanties om op een efficiëntere manier met Roma-families te werken. DWR fungeert dus als steunpunt voor Roma-aangelegenheden, schakelt Roma-bemiddelaars & stewards in en geeft ook vormingen op maat. Eveneens is de DRW een 1ste lijns-steunpunt voor Roma en woonwagenbewoners zelf.
De rode draad doorheen de acties van de DRW is het werken aan een betere scholarisatie van Roma-kinderen. Sinds de inzet van Roma-bemiddelaars in Brussel is er een duidelijke tendens naar een betere scholarisatie. Een betere scholarisatie is nu eenmaal de beste garantie op een grotere inclusie. Verder draagt DRW – de dienst gaat z’n 10de werkjaar in – de opgebouwde expertise uit. Zowel in Vlaanderen als in Europa wordt deze expertise erkend en dus ook met regelmaat ingeroepen. Dat maakt dat de Foyer-dienst Roma & Woonwagenbewoners bijzonder veel bevraagd wordt. Zowel door diensten en organisaties die met de doelgroep in contact komen (bvb. scholen, gemeentelijke diensten, gerechtelijke instanties), als door diverse overheden & beleidsmakers, door andere organisaties die bemiddelaars willen inschakelen, en door Roma en Woonwagenbewoners zelf.
© Foyer
www.foyer.be
2. AANVRAGEN TWEEDE LIJN De dienst Roma en Woonwagenbewoners organiseert een permanentie (via mail, telefoon en consultatie) waarin vragen van maatschappelijke diensten en instanties, scholen inzake Roma en woonwagenthematieken worden beantwoord en advies wordt verstrekt aan lokale en regionale overheden. Binnenkomende vragen van scholen, diensten, organisaties, officiële instanties en particulieren die met Roma en Woonwagenbewoners te maken hebben, worden systematisch geregistreerd. Let wel: het gaat hier om een minimale registratie van enkel nieuwe binnenkomende vragen, voornamelijk telefonisch, per e-mail en tijdens overlegmomenten met diensten. In de periode van 1/1/2012 tot 31/12/2012 werden 2116 (+ 100 t.o.v. 2011) verschillende aanvragen geregistreerd van diensten, instellingen of particulieren met telkens een nieuwe, specifieke vraag rond Roma en/of Woonwagenbewoners. Het betrof: Telefonische aanvragen, met telkens dus een nieuwe vraag of meerdere vragen ter informatie en/of ondersteuning Aanvragen per E- mail of brief Aanvragen tijdens vergadering Aanvragen tijdens bemiddeling
561
1032 519 4
De DRW kende opnieuw een stijging van het aantal oproepen van scholen en andere diensten ten opzichte van 2011. Dit is enerzijds het gevolg van een grotere bekendheid van de bemiddelaars door hun werk met de scholen en de positieve resultaten die ze boeken m.b.t. scholarisatie. Anderzijds wordt de groep Roma in Brussel ook groter. Op onderstaande grafiek is de evolutie te zien van het aantal aanvragen sinds 2006.
Aanvragen 2500 2000 1500 1000
Aanvragen 2de lijn Aanvragen 1ste lijn
500 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Het betrof:
© Foyer
www.foyer.be
De evolutie sinds 2006 van het aantal aanvragen van scholen versus andere instanties is weergegeven op volgende grafiek:
Aanvragers 2000 1500 Scholen
1000
Andere diensten
500 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Scholen Diensten, officiële particulieren enz
instanties,
1640 478
De meeste vragen kwamen van scholen en instanties die beroep op de DRW deden i.v.m. de algemene of individuele schoolsituatie van minderjarige Roma. Een vraag werd enkel geregistreerd indien het een nieuwe vraag was in een reeds bestaand dossier, of indien het een nieuw dossier of een nieuwe vraag om informatie betrof. Met heel wat scholen en diensten bestaan al dan niet geformaliseerde samenwerkingsverbanden. Deze contacten handelden over: School Algemene vragen Justitie Medische kwesties Verblijfsstatuut Huisvesting Terreinen Projecten Referentieadres Werk Bedelen Administratie
© Foyer
1767 166 50 55 21 10 9 15 2 7 3 16
www.foyer.be
De acties die hieruit voortvloeiden waren: Huisbezoeken Telefonische info ivm individueel dossier Bemiddelingen Informatie Vergaderingen Doorverwijzingen Vormingen Interviews Collectieve telefoonrondes Begeleidingen
930 505 434 103 35 76 20 9 30 2
De evolutie van het aantal van de verschillende acties sinds 2006 is te vinden op de volgende grafiek.
1000 Alg. informatie 900
Info indiv. dossier
800
Bemiddelingen
700
Huisbezoeken
600
Begeleidingen
500
Doorverwijzingen
400
Vorming
300
Projecten
200
Vergaderingen
100
Interviews
0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Collectieve tel-rondes
Naast deze geregistreerde aanvragen zijn er ook de oproepen voor bemiddeling en begeleidingen voor ‘niet-begeleide minderjarigen’ in samenwerking met de Dienst Voogdij verschillende politiecommissariaten verspreid over het hele land de Observatie- en Oriëntatiecentra (OOC) van Fedasil Deze aanvragen worden omwille van hun dringende karakter meestal rechtstreeks gericht aan de bemiddelaar en worden dus niet centraal geregistreerd. Hieromtrent voerden de bemiddelaars nog 25 acties uit, vnl. bemiddelingen en begeleidingen van jongeren.
© Foyer
www.foyer.be
3. AANVRAGEN EERSTE LIJN De Dienst Roma en Woonwagenbewoners is ook als 1ste lijns-steunpunt vlot bereikbaar aan de hand van telefonische permanentie en vrije consultaties gedurende 4 halve dagen per week. Binnenkomende vragen van Roma en Woonwagenbewoners, worden systematisch geregistreerd. Let wel: ook hier gaat het om een minimale registratie van enkel nieuwe binnenkomende vragen, voornamelijk telefonisch en op consultaties. In de periode van 1/1/2012 tot 31/12/2012 werden 240 verschillende aanvragen geregistreerd van Roma en Woonwagenbewoners met telkens een nieuwe vraag of meerdere vragen. Dit zijn er 328 minder t.o.v. 2011. De vragen kwamen binnen tijdens: Consultaties op de DRW Telefonische contactnames met telkens dus minstens één nieuwe vraag
101 139
Op onderstaande grafiek is de evolutie te zien van het aantal aanvragen sinds 2006.
Aanvragen 2500 2000 1500
Aanvragen 2de lijn
1000
Aanvragen 1ste lijn
500 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
De cliënten wiens contactopname met de DRW geregistreerd werd, waren: Roma Woonwagenbewoners
-
-
131 109
De daling van het aantal geregistreerde 1ste lijnsvragen heeft verschillende oorzaken: De Roma-families weten steeds beter dat ze voor alle vragen die niet school-gelinkt zijn, naar de sociale dienst CAW Archipel kunnen komen (waar soms een bemiddelaar beschikbaar is). Ze richten zich daarvoor niet meer naar de DRW. Ook doen de bemiddelaars/stewards dagelijks intensief huisbezoeken en bemiddelingen in het kader van scholarisatie. De stewards doen ook wekelijks buurtwerk. Het is op die momenten dat de bemiddelaars/stewards reeds rechtstreeks de vragen van de cliënten beantwoorden. Al deze vragen worden niet geregistreerd.
© Foyer
www.foyer.be
-
Wat de woonwagenbewoners betreft, worden sinds 2012 de telefonische vragen i.v.m. administratie omtrent de post van degenen die een referentie-adres hebben, niet meer geregistreerd als administratieve begeleiding. De woonwagenbewoners bellen echter wel dagelijks voor de post en komen deze ophalen. Deze contacten worden dus evenmin geregistreerd. Deze registratie geeft bijgevolg geen volledig beeld over het reële aantal binnenkomende en behandelde 1ste lijnsvragen. De vragen die wel werden geregistreerd, handelden voornamelijk over: Administratie School Verblijfssituatie Justitie Referentie-adres Gezondheid Huisvesting Werk Terreinen
96 64 12 13 33 11 3 1 12
Voor administratieve vragen worden de cliënten systematisch doorgestuurd naar CAW Archipel Welkom waar de vraag verder wordt behandeld al dan niet in aanwezigheid van een bemiddelaar van de DRW. De opvolging die de DRW aan de gestelde vragen gaf, was: Bemiddeling Informatie Administratieve begeleiding Doorverwijzing Brieven schrijven
62 45 52 44 28
Alle vragen van de cliënten vergen dagelijks of wekelijks opvolging. De DRW neemt hiervoor contact met andere betrokken diensten of met de cliënten zelf. Deze contacten worden niet geregistreerd (maar zijn wel arbeidsintensief). Aangezien het bemiddelaars/stewards zijn die de bemiddelingen doen, voert de DRW zelf weinig bemiddelingen uit. Het aanbrengen van cliënten door de bemiddelaars/stewards vergt echter wel vaak een administratieve begeleiding of doorverwijzing.
© Foyer
www.foyer.be
De evolutie sinds 2006 van het aantal verschillende acties is weergegeven in onderstaande grafiek.
350 300
Administr. begeleiding
250
Bemiddeling
200 Informatie
150 100
Doorverwijzing
50 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
© Foyer
Brief
www.foyer.be
4. Interventies
De dienst Roma en Woonwagenbewoners coördineert een team van Roma-bemiddelaars en Roma-stewards voor interventies op aanvraag en dit ter ondersteuning van partners (= Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden waarmee een gestructureerde samenwerking bestaat) met het oog op een efficiënte communicatie met de doelgroep.
4.1 Coördinatie en coaching De dienst coördineert een team van 2 Roma-bemiddelaars en 4 Roma-stewards (sinds okt ’12). De bemiddelaars en stewards functioneren dus in teamverband. Een sterk team met een goede sturing, coördinatie en onderlinge communicatie is een eerste vereiste om effectief en resultaatsgericht te kunnen werken. Om dit mogelijk te maken zorgt de Dienst Roma & Woonwagenbewoners permanent voor: • • • • • • • • • • •
Dagelijkse omkadering, coaching en bijsturing van bemiddelaars/stewards Wekelijkse coördinatievergadering: weekplanning, intervisie, bespreking samenwerking, infodoorstroming (over actualiteiten, nieuwe diensten, wetgeving, beleid), info-momenten, Dagelijkse teamvergaderingen: feedback interventies, dagplanning, dispatching nieuwe aanvragen Centrale permanentie voor nieuwe binnenkomende aanvragen (tel, email) Opstart, opvolging en evaluatie van samenwerking met partners Introductie van bemiddelaars/stewards bij nieuwe partners (scholen, diensten, instanties) Back-up indien vragen of opmerkingen van diensten over inzet van bemiddelaars/stewards Begeleiding in bijhouden van administratie (agenda’s, dagelijkse rapportering, dossiers van cliënten, registratie nieuwe aanvragen enz) Begeleiding in het respecteren van afspraken en deontologie Individuele evaluatie van bemiddelaars/stewards Organiseren van vormingsaanbod voor bemiddelaars/stewards bijv. vreemdelingenwetgeving, sociale zekerheidsstelsel, Art 60, jeugdbijstand, nieuwe partners, enz… Deze omkadering wordt verzekerd door de stafmedewerker en de projectmedewerker: • Gabi Bala: zelf ook ICB, doet de dagelijkse omkadering en aansturing m.b.t. individuele dossiers, dispatching van nieuwe aanvragen, planningen enz. • Koen Geurts: coördineert de werking, vergaderingen, bijsturing van werking en van bemiddelaars/stewards, informatief overleg nieuwe partners, checken van de dagverslagen en – planningen, officiële vertegenwoordiging en spreekbuis naar buiten toe enz.
© Foyer
www.foyer.be
4.2 Registratie van interventies De bemiddelaars en stewards rapporteren hun acties dagelijks elk individueel in een activiteitenverslag. Het aantal interventies in 2012 zijn: Schoolbemiddelingen in een school Schoolbemiddelingen voor andere dienst Huisbezoeken Huisbezoeken en bemiddelingen in tandem Bemiddelingen tijdens oudervergaderingen Schoolinschrijvingen tijdens het schooljaar Begeleidingen van cliënt naar dienst Consultaties op bureau Vergaderingen met scholen / diensten over samenwerking Vergaderingen met scholen / diensten over dossier (zonder cliënt) Vergaderingen werkgroepen en overlegfora Andere contacten met scholen en diensten Assistentie aan infosessies en vormingen Medewerking aan reportage Ondersteuning aan schoolpersoneel / leerlingen in de school (sinds okt ’12) Ondersteuning in de klas (sinds okt ’12) Buurtwerk (sinds okt ’12) Niet-begeleide minderjarigen: bemiddeling voor OOC Niet-begeleide minderjarigen: bemiddeling voor Dienst Voogdij Niet-begeleide minderjarigen: bemiddeling voor politie Niet-begeleide minderjarigen: telefonische bemiddeling Niet-begeleide minderjarigen: begeleiding naar domicilie
© Foyer
321 347 950 27 58 100 3 9 311 22 2 32 12 1 9 7 60 2 1 9 3 10
www.foyer.be
4.3 Kwantitatieve resultaten m.b.t. scholarisatie De DRW telde op 4/9/2012 in totaal 404 dossiers die gedurende het voorbije jaar actief werden opgevolgd. Een dossier wordt aangemaakt wanneer een kind of familie meer dan 2 interventies nodig heeft. Sommige dossiers hebben intensieve (bijna wekelijkse) opvolging nodig, voor andere blijven de interventies beperkt of ad hoc. In het najaar van 2012 zijn er nog nieuwe dossiers bijgekomen (nieuwe inschrijvingen, aanwervingen Roma-stewards), maar omwille van de omschakeling naar een digitaal registratieprogramma (en overlapping met papieren dossiers) is dit extra aantal voorlopig niet na te gaan. De evolutie van het aantal actief opgevolgde dossiers alsook het aantal inschrijvingen sinds 2005 is weergegeven op onderstaande grafiek.
-
Gedurende het schooljaar werden door de bemiddelaars/stewards in 2012 100 kinderen ingeschreven: 7 in kleuterscholen 53 in basisscholen 40 in secundaire scholen 500 400 300 200 100 0
450 352 350
46
71
404
164 116 104 100 66 88
Schoolinschrijvingen Opgevolgde dossiers
In 2012 werden in 6 scholen de statistieken van de aan- en afwezigheden van de Romaleerlingen wekelijks opgelijst en doorgegeven aan de DRW. Op basis hiervan kunnen de interventies van de bemiddelaars worden gepland. Hieruit valt ook de maandelijkse evolutie van de schooldeelname uit af te leiden. Door een vergelijking met de cijfers van de voorbije jaren en ten opzichte van het referentiejaar (het jaar vóór de inzet van de bemiddelaars), krijgt men een goed zicht op de impact van de bemiddelaars op de scholarisatie van de Roma-leerlingen.
Vormingscentrum Foyer Molenbeek
• •
In september 2007 startten de bemiddelaars hun samenwerking met het Vormingscentrum. Sindsdien zijn volgende evoluties waar te nemen: Het aantal Roma-leerlingen steeg in 6 jaar tijd van 18 naar 45. Daling van het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Romaleerlingen met 45% (32.8 18.1).
© Foyer
www.foyer.be
• • • •
Indien we geen rekening houden met de leerlingen met problematisch spijbelgedrag (> 50 NGA) daalde het gemiddeld % NGA met 60% (17.6 7.1) Het aandeel leerlingen met > 50 NGA/jaar is nog steeds, voornamelijk omwille van de doorgedreven ‘outreaching’ door de bemiddelaars/stewards waardoor steeds meer moeilijk bereikbare jongeren worden bereikt. Het totale aantal afwezigheden (gemotiveerde en niet-gemotiveerde) daalde sinds 2007 met 58% (51.9 21.9) Na een sterke stijging van het aantal brugprojecten (soort leercontract) voor Roma-leerlingen vorig jaar (23), daalde dit aantal weer naar 15. Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen Vormingcentrum Foyer
Gemiddeld % Afwezigheden
60,0 50,0 40,0
Gem % NGA <50NGA Gem % NGA
30,0
Gem % Afw <50NGA Gem % Afw
20,0 10,0 0,0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
Aantal Roma-leerlingen in Vormingscentrum Foyer 50
45
45
41
40 34
35
30
Aantal
30
20
2223
18
Totaal aantal Roma >50NGA 17
14
15 10
Totaal aantal Roma
24
25
8
10
13 8
Aantal Roma in brugproject 15
9
5 0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schoolja ar
© Foyer
www.foyer.be
BuSO Zaveldal Brussel
• • • • •
In 2009 startte een sporadische samenwerking met BuSO Zaveldal (inschrijvingen, ad hoc bemiddelingen en huisbezoeken,…). Deze samenwerking werd steeds systematischer. In het schooljaar ’11-’12 verdubbelde het aantal Roma tov het vorig schooljaar. Er werd daarom beslist om op basis van wekelijkse afwezigheden interventies te doen. Volgende evoluties werden waargenomen: Het aantal Roma verdubbelde ongeveer op 1 jaar tijd van 12 naar 23. Het aantal Roma-leerlingen met problematisch spijbelgedrag (> 50 NGA) steeg op 2 jaar tijd van 0% naar 57% van het totale aantal Roma-leerlingen. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen steeg op 2 jaar tijd met 64% (13.4 37.2). Het aantal Roma-leerlingen dat op school zelf problematisch gedrag stelde, steeg zienderogen. Een belangrijke reden hiervoor is de sterke stijging van het aantal Roma-leerlingen, die samenging met een negatieve wederzijdse beïnvloeding die niet in de hand werd gehouden. Uit de evaluatie-enquête die in okt ’12 bij het schoolpersoneel werd gehouden, bleek dat het schoolteam er niet in slaagde om de problemen met een groot deel van de Roma-leerlingen de baas te kunnen, zowel in de klas als op school. Sinds september geven Roma-stewards daarom een meer diepgaande ondersteuning aan het schoolpersoneel en de aanwezige leerlingen.
© Foyer
www.foyer.be
Basisschool n° 7 Molenbeek
• • • •
De samenwerking tussen Basisschool n° 7 en de bemiddelaars van de Foyer is begonnen in 2007. Sindsdien zijn volgende evoluties vastgesteld: Het aantal Roma-leerlingen is sinds 5 jaar gestegen met 50% (32 48). Het gemiddeld % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) is gedaald met 49% (14.9 7.6). Het gemiddeld % Totale Afwezigheden is gedaald met 21 % (19.7 15.6). Het aantal problematische Roma-leerlingen met > 50 NGA is gedaald met 44% (9 5 leerlingen) Basisschool n° 7 Molenbeek Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 25,0
Gemiddeld % Afwezigheden
20,0
15,0 Gem iddeld % NGA Gem iddeld % Afwezigheden
10,0
5,0
0,0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
Basisschool n° 7 Molenbeek Aantal Roma-leerlingen 60 48,0
50
44 40
39
40
40
Aantal
32
Totaal aantal Rom a
30
Totaal aantal Rom a > 50 NGA
20 12 10
9
8 5
3
5,0
0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
© Foyer
www.foyer.be
Basisschool n°8 Schaarbeek • • • • • •
Samenwerking met de Roma-bemiddelaars sinds december 2008. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen daalde in 4 jaar van 14.8 % (’07-’08) naar 8.6 % (’11-’12), d.i. een daling van 2 op 5. Het aantal Roma-leerlingen blijft sinds enkele jaren zeer hoog. Ook komen er steeds meer Bulgaarse Roma-kinderen binnen. Het aandeel leerlingen met > 50 NGA/jaar daalde in die periode met 62 %. Waar vóór 2008 de aanwezigheid van Roma-ouders bij oudervergaderingen en rapportuitreikingen beperkt was, slaagt de bemiddelaar er nu telkens in het merendeel van de Roma-ouders te mobiliseren voor deze momenten. Sinds 2 jaren is het aantal Bulgaarse (Roma-)leerlingen sterk gestegen. De afwezigheidsproblematiek is bij hen iets minder uitgesproken ten opzichte van de Roemeense Roma-leerlingen. Geen enkele Bulgaarse leerling liet > 50 NGA/jaar optekenen. Basisschool n°8 Schaarbeek Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 18,0 16,0 Gemiddeld % Afwezigheden
14,0 12,0 10,0
Gem iddeld % NGA Gem iddeld % Afwezigheden
8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
Basisschool n°8 Schaarbeek Aantal Roma-leerlingen 70 60
65 59
62
61,0
56
50
Aantal
40
Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > 50 NGA
30 21 20
14 10
10
8
8,0
0 07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
© Foyer
www.foyer.be
Basisschool De Zonnebloemen St. Joost-ten-Node • •
•
Het aantal Roma-leerlingen vermenigvuldigde in 5 jaar tijd van 12 naar 42. De evolutie van aan- en afwezigheden kent in de school een wisselend verloop vanwege de onstabiele leerlingenpopulatie. Omwille van de doorgangsfunctie voor nieuwkomers kent St Joost een voortdurend wisselende bevolking waardoor ook de scholen een groot verloop kennen mbt de leerlingenpopulatie. Waar vóór 2008 de aanwezigheid van Roma-ouders bij oudervergaderingen en rapportuitreikingen beperkt was, komen momenteel de meeste Roma-ouders hierheen, na mobilisatie door de bemiddelaar. Basisschool De Zonnebloemen St, Joost-ten-Node Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen 16,0 Gemiddeld % Afwezigheden
14,0 12,0 10,0 Gemiddeld % NGA
8,0
Gemiddeld % A f w ezigheden
6,0 4,0 2,0 0,0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
Basisschool De Zonne bloe me n St. Joost-te n-Node Aantal Roma-le e rlinge n
50 43
45
42,0
40
40 35
32
Aantal
30
Totaal aantal Roma
24
25
Totaal aantal Roma > 50 NGA
20 15
12
10 5
5 1
1
2
3
4,0
0 06-'07
07-'08
08-'09
09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
© Foyer
www.foyer.be
De Nieuwe School St. Joost-ten-Node • • • •
Samenwerking met de Roma-bemiddelaar sinds sept 2010. De school kent een vrij stabiele groep Roma-leerlingen (geen permanente vernieuwing tijdens het jaar of in september, behalve voor P1). Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen (zonder NGA > 50) daalde in 2 jaar van 15.4 % naar 7.2 %, d.i. een daling van 53%. Het fenomeen van vroegtijdige vertrekken richting Roemenië in juni verdween voorlopig helemaal (8 0). De Nieuw e School Evolutie afw ezigheden Roma-leerlingen 18,0 16,0
Gemiddeld % Afwezigheden
14,0 12,0 Gemiddeld % NGA < 50 NGA
10,0
Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afw < 50 NGA
8,0
Gemiddeld % Afw
6,0 4,0 2,0 0,0 09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
De Nieuw e School Aantal Roma-leerlingen 16
15
14 12
13 11
Aantal
10
Totaal aantal Roma
8
Totaal aantal Roma > 50 NGA
8
Totaal aantal Roma vertrokken in juni
6 4 4
3 2
2
1 0
0 09-'10
10-'11
11-'12
Schooljaar
© Foyer
www.foyer.be
5. Samenwerkingsverbanden De dienst Roma en Woonwagenbewoners ontwikkelt samenwerkingsverbanden met Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden om op een adequatere manier problematieken van de doelgroep te beantwoorden.
-
-
5.1. Scholen De DRW werkt met verscheidene scholen in het BHG samen. We onderscheiden 2 types van systematische samenwerking: Scholen waarmee afspraken werden gemaakt voor systematische samenwerking hetgeen geformaliseerd werd in een samenwerkingsconventie: Vormingscentrum Foyer, Basischool 7 Molenbeek, basisschool De Zonnebloemen, De Nieuwe School, St-Gabriël (type 1), basisscholen 1 & 8 Schaarbeek, basisschool Cardinal Mercier, BuSO Zaveldal Instuut Agneessens-Funck, basisschool Tivoli, Basisschool St-François Xavier, Scholen waarmee na overleg afspraken werden gemaakt voor systematische samenwerking, dewelke niet werd geformaliseerd ahv een conventie: Campus St-Jean, PMS KA Serge Creuz, Lycée Guy Cudell, , BuSO Cardijnschool, KA Leonardo Da Vinci
Daarnaast zijn er nog een heel aantal scholen die regelmatig of ad hoc beroep doen op de dienst i.g.v. specifieke dossiers van Roma-leerlingen.
5.2. Diensten, officiële instanties en lokale besturen Verscheidene diensten, overheden en instellingen uit het Brusselse doen beroep op de DRW voor bemiddelingen en informatie ivm Roma-dossiers. Ook hier onderscheiden we 2 types van gesystematiseerde samenwerking: -
geformaliseerde systematische samenwerkingsverbanden: Gemeente Molenbeek (CLES – Programma Preventie Schoolverzuim), CAW Archipel Welkom, Dienst Rechtsbescherming, Consultatiebureau pre- en postnatale consultaties, Vzw Rom Integratie, gemeente Schaarbeek (Dep. Onderwijs – Programma Preventie Schoolverzuim), PMS Schaarbeek, OCMW Schaarbeek, Gemeente St-Joost-ten-Node (Dep. onderwijs – Programma Preventie Schoolverzuim), OCMW St-Joost, Jeugdparket Brussel, jeugdrechtbank, Sociale Dienst Gerechtelijke Jeugdbijstand, Service de Protection Judiciaire, Comité Bijzondere Jeugdzorg, Service d’Aide à la Jeunesse, Communauté Française, Minderhedencentrum De 8 Antwerpen, Kruispunt M-I, Minderhedenforum, Agentschap Binnenlands Bestuur, Kabinet Minister van Grootstedenbeleid, POD Maatschappelijke Integratie, Spijbeloverleg (met alle voorgaande gerechtelijke diensten, CLB VGC, Zaveldal en Vormingscentrum), Dienst Voogdij, Observatie- en Oriëntatiecentra (OOC) van Fedasil, verschillende politiecommissariaten verspreid over het hele land, Raad van Europa, Europese Commissie (Romed), Eurocities
© Foyer
www.foyer.be
-
systematische samenwerkingsverbanden na overleg (niet geformaliseerd): Bravvo (Dienst Preventie), PMS BXL, preventiedienst Schaarbeek, Politie St Joost-SchaarbeekEvere, preventiedienst Anderlecht, dienst openbare reiniging Anderlecht, preventiedienst gemeente Elsene (lokale cel Schoolbegeleiding CLAS), CLB’s (VGC,…), Kabinet staatssecretaris Gelijke Kansen, Equipes Mobiles, Integratiedienst Gent, CGKR, Roma Youth Action Plan
Daarnaast zijn er nog tal van andere instanties die regelmatig of ad hoc beroep doen op de dienst zoals: buitenlandse Roma-delegaties, protestants sociaal centrum, steunpunt tewerkstelling, wijkgezondheidscentrum de Brug/La Passerelle, Kleur Bekennen en ULB.
6. Adviezen De Foyer-dienst Roma & Woonwagenbewoners ondersteunt en adviseert lokale en regionale Brusselse overheden in functie van de uitwerking van adequate beleidsmaatregelen omtrent een standplaatsenbeleid voor woonwagenbewoners in het Brussels hoofdstedelijk gewest. Vooral met stad Brussel werd er overlegd & adviezen geformuleerd, in hoofdzaak over het woonwagenterrein & doortrekkersterrein in Haren. Maar ook met volksvertegenwoordigers, de commissie Huisvestiging van het Brusselse parlement, politiediensten en TV-journaal was er contact en overleg.
7. Vormingen
-
-
De dienst Roma en Woonwagenbewoners organiseert jaarlijks vormingen op maat inzake Roma en woonwagenthematieken voor Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden In 2012 werden in totaal 28 vormingen en infosessies gegeven: 19 vormingen op maat voor diensten, organisaties, scholen en publieke instanties 3 vormingen opengesteld voor breed publiek (open studiedagen over ‘Over-leven van Roma in Brussel’) 2 vormingen voor Roma-bemiddelaars in Vlaanderen en Brussel gedurende 5 dagen in het kader van het Europese Romed-programma (op initiatief van Raad van Europa en Europese Commissie). Deze 2 vormingen werden telkens afgesloten met een debat met bemiddelaars en publieke instanties 4 infosessies voor Roma in Brussel over ‘Verblijf en tewerkstelling voor EU-burgers’ (2x), ‘Inschrijvingsprocedure onderwijs’ en ‘Rechten en plichten ijzerverzamelaars’
© Foyer
www.foyer.be
Verder ontving de DRW 8 bezoeken van Vlaamse integratiediensten (vooral) die van start gaan met bemiddelingsprojecten (of stewards, IEM-consulenten, brugfiguren enz) in Gent, Antwerpen, Temse & Tienen. Naast een uitgebreide kennismaking over de werkwijze van de DRW, deden deze bemiddelaars/stewards gedurende 5 keer een ‘meeloopstage’ van telkens een halve dag met de bemiddelaars/stewards van de DRW om op het terrein ervaring op te doen.
8. Good Practices De dienst Roma en Woonwagenbewoners (DRW) van RIC Foyer bestaat tien jaar. In die tijd heeft DRW in het werkveld een rijke expertise opgebouwd die zowel in België als in het buitenland hoog aangeschreven staat. In de mate van het mogelijke maakt DRW er dan ook werk van om de expertise en good practices zo ruim mogelijk te delen en te verspreiden. Dit gebeurt ondermeer via de reeds beschreven infosessies en vormingen, informatieve overlegmomenten over werking, meeloopmomenten met bemiddelaars voor beroepskrachten, vertegenwoordiging in werkgroepen of adviescommissies (advisering van lokale, regionale en federale overheden, en via de Foyer-website. Dit gebeurt ook via geschreven bronnen en de media:
-
8.1 Eigen gepubliceerde artikels in 2012: Persbericht in kader van Internationale Roma-dag: "We moeten meer naar de Roma leren luisteren" (8/4) Opiniestuk naar aanleiding van berichtgeving over denkpiste van ‘verboden huwelijk’ in zaak vermoord koppel in Nieuwkerken : “We mogen niet in de culturele val trappen” (14/4) Opiniestuk n.a.v. situatie Roma in Noordstation (21/6) Foyer-Nieuwsbrief Gewoon Vreemd Brussel: themanummer over Roma met 10 items over Roma-actualiteit (22/6) Persbericht “Nauwelijks helft Brusselse woonwagenbewoners heeft standplaats” (1/8), opgenomen in Het Nieuwsblad, De Redactie (VRT), Het Laatste Nieuws Uitgebreid artikel “Roma in het onderwijs: een kwestie van vertrouwen”, verschenen in Zorgbreed (tijdschrift voor integrale leerlingenzorg) De meeste van deze artikels zijn eveneens terug te vinden op www.foyer.be:
-
8.2 Medewerking aan externe reportages: TV-reportage over werken met Roma-jongeren in Brussel (‘Quai des Belges’, Arte / RTL, 25/1) Artikel over kinderbedelarij (Alter Echo, 26/1) Boek ‘In Brussel. Een reis door de wereld’ van Hans Candelaere (Uitgeverij EPO, 9/3) Radio-reportage Internationale Roma-dag (FM Brussel/FM World, 4/4) Artikel over dubbelmoord van Rom-koppel in Nieuwkerken (Gazet van Antwerpen, 6/4) Artikel “Helft Roma-zigeuners in Noordstation bereid tot vrijwillige terugkeer” (De Standaard 18/4)
© Foyer
www.foyer.be
-
-
-
Artikel “Belgique: Retour volontaire pour la moitié des Roms de la Gare du Nord?” (7sur7, 18/4 TV-reportage Hotel Espérance (TV Brussel, 18/6) TV-reportage over gebrek aan woonwagenterreinen (TV-journaal VRT, 1/8) Artikel “Klaaglied om Sunita” (Knack, 1/8) TV-reportage Vormingscentrum (France 3, 6/9) Artikel over situatie Slovaakse Roma Gesu-klooster (De Morgen, 17/9) Artikel over Romastewards (Het Laatste Nieuws, 26/9) Video-reportage door Ligue des Droits de l’Enfant (26/11)
8.3 Medewerking aan onderzoeken DRW verleende ook z’n medewerking aan diverse onderzoeken & studies van: Vzw Rom Integratie: “Brusselse Roms onderweg naar school?” Evaluatie van het onderwijsproject voor Brusselse Roms op school Regenboog (1986-2011) Dokters van de Wereld: “Onderzoek naar de vaccinatietoestand en toegang tot gezondheidszorg bij Roma-populaties in Brussel” Agentschap Binnenlands Bestuur Vlaanderen: Vlaams actieplan MOE(Roma)-migranten Agentschap Binnenlands Bestuur Vlaanderen – HIVA: “Context, drijfveren en opportuniteiten van Midden en Oost-Europese immigratie”. Een exploratief onderzoek met focus op Roma Agentschap Binnenlands Bestuur Vlaanderen - Steunpunt Inburgering en Integratie: “Aspiraties en sociale mobiliteit bij Roma” De visies van beleidsmakers, middenveldorganisaties, schoolactoren en Roma zelf POD Maatschappelijke Integratie: Nationale Strategie voor de Integratie van Roma 8.4 Overzicht good practices Samen met Kruispunt MI werd er door de Foyer-dienst Roma & Woonwagenbewoners een overzicht gemaakt van goede praktijken/innoverende projecten, toepasbaar in Brussel, en dit via benchmarking op Europees niveau. Werden daarin ondermeer belicht: de Europese vorming voor Roma-bemiddelaars (ROMED door RIC Foyer & ID Diest), het Europees uitwisselingsprogramma Roma-bemiddelaars (Grundtvig, RIC Foyer), het Onderzoek ‘Toegang tot gezondheidszorg bij Roma en Rom in Brussel’ (door Médecins du Monde & RIC Foyer), het Project ‘Buurtstewards’ (Vlaamse Gemeenschap) en 20 tips van Roma om te werken met Roma (Minderhedenforum). Deze publicatie werd in een aparte file op de Foyer-website online gezet en dus in dit jaarverslag niet meer integraal opgenomen.
© RIC Foyer vzw, dienst Roma & woonwagenbewoners, maart 2013
© Foyer
www.foyer.be
