Diederik Smit wint Groninger Studenten Cabaret Festival Slager versus veganist Afgestudeerden Popacademie presenteren hun werk

4 november 15e jaargang r 2009 redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen | e-mail: [email protected] | foto: Pepijn van den Broeke

5

Diederik Smit wint Groninger Studenten Cabaret Festival • Slager versus veganist • Afgestudeerden Popacademie presenteren hun werk • Kinderen genieten van techniek • Studenten helpen met opvang probleemjongeren

Onderzoekers willen opbrengst algengist opvijzelen

De toekomst van algengas Zoveel mogelijk biogas uit algen halen. Daaraan werken, in opdracht van de provincie, vijf onderzoekers in de Van DoorenVeste. ‘Van lieverlee zijn we de zevende algenkweker in Nederland geworden.’ In de Van DoorenVeste hangt een penetrante mestlucht. In het laboratorium van het chemisch-procestechnologisch onderzoeksbedrijf Proces-Groningen BV staan overal flessen en kolven met groene vloeistof. ‘Voer voor algen’, zegt directeur Hans Banning. Zijn bedrijf werkt samen met de Hanzehogeschool in het project Biogas uit Groninger Algenresidu. ‘Het gebruik van algen is een enorme hype. De opbrengst is in theorie veel hoger dan van traditionele gewassen en je kunt er gigantisch veel waardevolle stoffen mee maken zoals componenten voor cosmetica, vitamines en biodiesel. Wat je daarna overhoudt, het residu, kun je omzetten in biogas.’ ‘Máár’, zegt Banning met nadruk, ‘dat staat nog in de kinderschoenen. Om biomassa om te zetten in biogas moet je vergisten. Bacterieculturen werken samen om de biomassa op te eten en produceren daarbij biogas, dat lijkt op aardgas.’ De provincie Groningen heeft 150 duizend euro subsidie ter beschikking gesteld om uit te zoeken hoe je via vergisting aan een optimale gasopbrengst komt. Proces-Groningen BV, het Instituut voor Life Science & Technology en twee biotechnologische bedrijven, Wendelin en Bioclear, werken samen in het project waarin ook studenten gaan meedoen. ‘We hebben al eens geprobeerd om algenresidu in gas om te zetten. De opbrengsten waren laag, hoogstens vijf procent. Bovendien waren de resultaten weinig betrouwbaar omdat we met minieme hoeveelheden moesten werken. Toen we met het project begonnen, gingen we ervan uit dat we probleemloos aan algenresidu konden komen, maar niets is minder waar.’ Algen zijn vrijwel nergens te koop, en zeker niet in de hoeveelheden die Banning nodig heeft. ‘Bij het Eco Oceans Systems Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen donderden ze zowat van hun stoel toen ik vroeg om één gram terwijl ik het liefst een kilo had. Zelf kweken was de enige optie.’ Dat doet Proces-Groningen nu. Banning & co kregen van de RUG twee soorten zeealgen om mee te experimenteren. ‘Dat bleek moeilijk. Te veel of te weinig licht, zout of voedsel. Te hoge of te lage temperatuur. De zonwering, die twee keer per dag open en dicht gaat, zorgde ervoor dat onze algen zich letterlijk dood schrokken.’

Proces-Groningen BV, het bedrijf van Hans Banning (l.), ruikt z’n kans met algenvergisting, lector Jan-Peter Nap is niet vies van het onderzoek.

‘We hebben nu sinds een week of twee een opstelling met zes flessen van twintig liter in de gang met kunstverlichting. Iedere week oogsten we driekwart. Daarna gaan we de algen in het lab concentreren, wassen, centrifugeren, drogen en ontoliën. Uit iedere liter halen we nu ongeveer een halve gram residu.’ Hij lacht. ‘We zijn nu warempel de zevende algenproducent van Nederland.’

‘Onze algen schrokken zich letterlijk dood’ ‘Het eigenlijke onderzoek gaat nu beginnen’, zegt Banning. ‘We experimenteren met verschillende manieren om het residu zodanig te mishandelen dat het vergisten meer oplevert: wrijven, malen, onder druk zetten. We hopen uiteindelijk het rendement aan biogas tot minstens 25 procent te kunnen opvijzelen.’

2 HANZEMAG WOENSDAG 4 NOVEMBER 2009 [5]

‘Ik wed dat onze bead beater het beste resultaat gaat opleveren’, mengt lector Life Sciences Jan-Peter Nap zich in het gesprek. Het Instituut voor Life Science & Technology een bead beater aangeschaft, een apparaat dat het algenresidu met scherpe glaspareltjes (beads) tot moes slaat. ‘Het is alleen de vraag of je zo’n methode ook op grote schaal kunt toepassen.’ Nap en het expertisecentrum ALIFE en het Energie Kennis Centrum gaan toegepast DNA-onderzoek doen naar de bacterieculturen in de biovergisters die het gas produceren. ‘We beginnen met de standaardbacteriecultuur van Proces-Groningen, maar afhankelijk van de biomassa die vergist, treden er waarschijnlijk veranderingen op in die cultuur. De cultuur past zich aan de biomassa aan. We weten eigenlijk nauwelijks hoeveel en welke bacteriën er precies bij betrokken zijn en wat de taakverdeling tussen die soorten is.’ Sinds een paar jaar kan men het totale bacteriële DNA van zo’n cultuur analyseren met

behulp van bio-informatica en zo alle individuele soorten daarin identificeren. ‘Maar dergelijk onderzoek is nog niet erg standaard’, zegt Nap. ‘Het zou al prachtig zijn als we op deze manier kunnen aantonen dat de bacteriesamenstelling bij culturen die de algen goed vergisten anders is dan bij culturen die het slecht doen.’ Banning en Nap filosoferen wat verder vooruit. Nap: ‘Bij het vergisten van grote hoeveelheden algen staat de continuïteit voorop. Als een cultuur van vijfhonderd kubieke meter sterft, is dat een financiële ramp. Dat maakt het lastig om het proces bij te sturen om grotere opbrengsten te krijgen.’ Banning: Mijn droom is dat we uiteindelijk leren welke bacteriën je voor de vergisting van een bepaalde biomassa nodig hebt, aan welke knoppen van je procesinstallatie je daarvoor moet draaien. Dat is nodig om dit soort vergisting duurzaam te laten bijdragen aan de toekomstige energievoorziening.’ Tekst en foto: Luuk Steemers

INHOUD Pagina 4 Pagina 6

Versus: Slager Flip bindt de strijd aan met rawfoodist Eline.

Pagina 7

Kinderen genieten van techniek in PA- doestations

Pagina 8

Duizend bommen en granaten!!! Prachtige Kuifjebox te koop!!!

Pagina 9

Studenten helpen Felicia met alternatieve opvang probleemjongeren.

Pagina 10

Mirabelle Schaub: ‘Intervisie is geschikt voor alle opleidingen’

Pagina 11

Van Crefeld en Achterhuis vechten een robbertje over oorlog

Pagina 12/13

Fraaie docu’s, goede muziek & originele projecten Afgestudeerden Popcultuur vlammen op eindpresentatie

Pagina 15

Cissy is helemaal loco van muziek en theater

Pagina 17

Ingezonden stukken: gehandicapten laten van zich horen

Project NoorderRuimte slaat toe in bouwputten en lege fabrieken

4 11 12

7 8 17

r o vo

versus

tegen

Vlees?

Milieudefensie en Varkens in Nood maakten een vleeswijzer waarin per vleessoort is aangegeven hoe milieuvriendelijk de consumptie is. Industriekippenvlees is relatief milieuvriendelijk, biologisch rundvlees niet. Kunnen we nog wel vlees eten? Ja, vindt Groene Slager Flip van ’t Riet. Eline Postma van het Studenten Milieu Overleg Groningen zegt sowieso nee tegen vlees.

Flip van ’t Riet (49), eigenaar Slagerij de Groene Weg Boterdiep ‘Ik kan wel een paar zaken op die vleeswijzer afdingen. Soja noemen ze millieuvriendelijk, maar voor de teelt kappen ze regenwoud. En kippen, ook zo millieuvriendelijk volgens de wijzer, produceren waardeloze mest die vaak naar Afrika wordt getransporteerd met alle millieuschade van dien. Maar, oké, in grote lijnen klopt het wel. Van iedere kilo voer die je een kip geeft, krijg je 750 gram vlees. Dat is inderdaad een hoog rendement, zeker als je de kippen nauwelijks ruimte geeft en je ze supersnel laat groeien. ‘De vraag is alleen: wat moet je met die vleeswijzer? Willen we voor God spelen? Van Peter de Ruiter, de grondlegger van de Groene Weg, heb ik veel geleerd. Alle wezens op aarde voegen iets toe, leveren een bijdrage. Behalve de mens, was zijn stelling, die onttrekt alleen maar waardevolle zaken aan de aarde. Zijn ideeën hebben mij altijd geïnspireerd. De mens is de grote bedreiging van het milieu, niet de dieren. Als je dus echt iets aan het milieu wilt doen, moet je bijvoorbeeld eens overwegen om geen kinderen te krijgen. ‘Er zijn nu stukken land van Natuurmonu-

menten waarop van die prachtige Hooglanders grazen. Schitterend, vind iedereen. Het gras wordt gemaaid, je hebt die prachtige beesten in de natuur en het levert ook nog

‘Willen we voor God spelen?’ vlees op. Maar als je volgens de vleeswijzer wilt handelen, mag dat dus niet. Wat wil je dan? Met een benzinemaaier de natuur in, lekker veel stank en lawaai, en daarna de tuinman opeten? Is dat de wereld die we willen? Een wereld waar varkens, kippen en koeien nooit meer het daglicht zien en een ellendig leven leiden? Het probleem van deze samenleving is dat we steeds meer willen. Alles draait om geld. Er moet continu groei zijn. Mensen willen bijvoorbeeld zes keer per jaar naar de zon vliegen, steeds meer energieverslindende apparaten kopen, en zoveel mogelijk in hun auto rijden. Dat is pas echt slecht voor het milieu. We moeten leren inzien dat geld geen doel is, maar een middel.’ Tekst en foto: Luuk Steemers


Eline Postma (19), student Biologie, vegetariër en rawfoodist ‘Stop met vlees eten. Dat is helemaal niet moeilijk. Gewoon andere dingen eten, er is voedzaam voedsel genoeg te krijgen, zelfs in de supermarkt. Die vleeswijzer bevestigt wat we allang weten: de productie van vlees is slecht voor het milieu. Hartstikke logisch: dieren eten dingen die de mens ook kan eten. Als wij geen dieren fokken, kunnen we dat voedsel dus zelf gebruiken. Dat is pure winst. ‘Het is niet alleen eten, maar ook drinken. Voor de productie van één kilo biefstuk heb je maar liefst 15.500 liter water nodig. Kijk maar eens op de site van waterfootprint. Zo’n koe moet ook vocht binnen krijgen, nietwaar? ‘Eigenlijk ben ik parttime veganist. Overdag eet ik geen zuivel en geen gekookt voedsel. Als je groente kookt, gooi je met het kookvocht alle vitamines weg. Zonde! Daarom ben ik ook een rawfoodist, ik eet zo veel mogelijk rauwe groente. Ik heb een prachtige blender waarmee ik groente-en-fruitsmoothies maak. Heerlijk, mix eens een banaan, een mango en spinazie. Ik begon met raw food omdat ik een slechte huid had. Dat probleem was na één maand rauw eten helemaal weg.

‘De vleeswijzer besteedt terecht aandacht aan het milieu, maar dierenwelzijn vind ik natuurlijk ook belangrijk. Het moet niet zo worden dat mensen nu bio-industriekip gaan eten met het argument dat het beter is voor het milieu. ‘Minder vlees eten helpt ook. Ik las ergens dat we de hongersnood in Afrika kunnen

‘Geen vlees eten is de beste oplossing’ oplossen als we in het Westen besluiten om per week één dag vaker vegetarisch te eten. Maar, helemaal geen vlees eten is gewoon van alle kanten de beste oplossing. En nogmaals, het is niet zo moeilijk. Mijn vriend is ook zo maar gestopt. Ik verbaas me soms hoe onnadenkend mensen zijn. Wat is er nou zo moeilijk aan het meenemen van een tas als je boodschappen doet? Toch zie je veel mensen met van die plastic zakjes rondlopen.’

Tekst en foto: Boudewijn Otten

KORT NIEUWS

CS-student wint fotowedstrijd Waarom is jouw bijbaan een goede start voor je loopbaan als afgestudeerd hbo’er? Deze vraag was het uitgangspunt voor de fotowedstrijd over Bijbanen van het Kenniscentrum Arbeid. Winnaar Nathan Schuuring, eerstejaars Communicatiesystemen, ontving op 29 oktober de door uitzendbureau Randstad ter beschikking gestelde hoofdprijs van 250 euro. De tweede prijs, een boodschappentas gevuld door AH To Go, ging naar Peter Paul Luiken. De boekenbon van Selexyz was voor Koen Smilde. (Alle foto’s: www.hanze.nl/ kenniscentrumarbeid) ‘Zonder koffie, geen vormgever’, één van de prijswinnende foto’s van Nathan Schuuring

Docent met ontuchtverleden de laan uit De Hanzehogeschool (HG) heeft docent Toegepaste Psychologie J. de B. op de keien gezet. De B. is in 2007 wegens ontoelaatbare omgang met patiënten geschrapt uit het register van Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. Het tuchtcollege nam deze maatregel omdat De B. in 1993 en in 1996 ook al is gestraft wegens grensoverschrijdend seksueel gedrag. De HG was niet op de hoogte van De B.’s ontuchtverleden, totdat zijn naam opdook op de zwarte lijst die op last van minister Ab Klink van Gezondheidszorg werd gepubliceerd. Bij de werving van personeel doet de Hanzehogeschool niet standaard een onderzoek naar de antecedenten van de sollicitanten.

Met de Nachtbus Groningen veilig weer naar huis Begin september maakte de Nachtbus z’n eerste rit. Sindsdien rijdt hij elke zaterdagnacht met extra veiligheidszorgmedewerkers elk uur vanuit Groningen naar Drachten, Eelde, Vries, Haren, Zuidlaren, Annen en Hoogezand. Iedere donderdag-, vrijdag- en zaterdagnacht rijdt de Nachtbus naar Assen. Een kaartje voor de Nachtbus is te koop bij de chauffeur en kost afhankelijk van de afstand drie of vijf euro. Meer informatie over de Nachtbus is beschikbaar op www. bobvandenachtbus.nl. Ervaringen en ideeën voor de Nachtbus ontvangen ze graag op bobvandenachtbus.hyves.nl.

HSV heeft nieuw bestuur Op 15 oktober is het nieuwe bestuur van de Hanze Studentenbelangenvereniging HSV geïnstalleerd. Ter gelegenheid daarvan maakte Arnold Clevering, de vader van secretaris Olgert Clevering, van afvalhout, douchekraanrozetten en een (nieuwe!) afvoerbuis van een urinoir een heuse HSVpedelstaf. Derdejaars Small Business & Retail Management (SB&RM) Niels van Duin is de nieuwe voorzitter, SB&RM-eerstejaars Jon Freerks beheert dit jaar de penningen.

Studenten winnen EDI Hip Vriesprijs Vierdejaars Technische Bedrijfskunde Erwin Loonen (20) en Ruben Bliek (25) hebben de EDI Hip de Vriesprijs gewonnen met hun afstudeerscriptie Toekomstbestendig investeren bij Friesland Campina, Leeuwarden. De afgestudeerden onderzochten voor de zuivelfabrikant de economische consequenties van hun investeringsopties. Op 30 oktober ontvingen ze van het Energy Delta Institute EDI (International Energy Business School) en de Stichting Hip de Vries een International Gas Value Chain-programma om hun persoonlijke ontwikkeling te stimuleren. De Hip de Vriesprijs werd aan het begin van de jaren negentig ingesteld als eerbetoon aan Hip de Vries, één van grondleggers van de opleiding Technische Bedrijfskunde die tegenwoordig deel uitmaakt van het Instituut voor Engineering.

Mediatheek leent e-bookreader uit De HanzeMediatheek op het Zernikecomplex heeft één e-bookreader en die is te leen. De iLiad is een draagbaar, tabletachtig apparaat waarop je e-books, kranten en documenten kunt lezen. Het beeld van de iLiad is vrij van trilling en licht en leest zeer prettig. Maar dat kunnen HG’ers zelf bepalen. Voor de uitleen gelden de normale voorwaarden. (foto: Deborah Roffel).

HG-studente wint Escort Charlotte Hagoort, eerstejaars Fysiotherapie, heeft in een loterij van Studenten.net een roze Ford Escort Cabrio uit 1994 gewonnen. De commotie rondom een interview met een studente die in de escortbusiness werkt, inspireerde de studentenweb-organisatie tot de ledenwerfactie. Twee andere studenten wonnen rijlessen. Charlotte heeft haar roze papiertje al gehaald.

‘Meer dan de helft studenten bidt’ Helemaal deugdelijk is het onderzoek niet, maar toch: meer dan de helft van de studenten slaat de handen wel eens ineen voor een gebed. Dat vinden de 2572 studenten die de vragenlijst Zingeving & Geloof van Studenten.net en IFES invulden. De achterban van IFES (International Fellowship of Evangelical Students) kent veel gelovigen, dus het percentage studenten dat in een hiernamaals gelooft (veertig procent) is aan de hoge kant. Eén op de vijftig studenten gelooft in reïncarnatie. Kiezen is het grootste algemene zingevingsprobleem waarmee studenten worstelen, gevolgd door druk uit de maatschappij en eenzaamheid, tien procent kampt ermee.

Diederik Smit wint Cabaret Festival Diederik Smit (zie voorpaginafoto) heeft met overmacht de 23e editie van het Groninger Studenten Cabaret Festival gewonnen. De student Nederlands in Antwerpen won niet alleen de juryprijs, maar sleepte ook de publieks- en persoonlijkheidsprijs in de wacht. De concurrenten in de finale, LOS Muziektheater en Poolvogel, pakten uit met liedjes, sketches en dans, maar Smit wist zonder tierelantijnen de zaal het hardst aan het lachen te krijgen. In zijn show Wie krijgt de banaan nam Smit de informatiestroom (nieuws, voetbalverslagen, buitenlandse correspondenten, commercials) die we dagelijks over ons heen krijgen op ingenieuze en absurde wijze op de hak. De drie finalisten zullen van december tot februari een tour door Nederland maken.

[5] 2009 4 NOVEMBER WOENSDAG HANZEMAG 5

NoorderRuimte: vul bouwplaatsen op met tijdelijke bouw

CHRIS

Braakliggende broedplaatsen ‘In the meantime…’ is de titel van het eerste Kenniscafé NoorderRuimte, tussentijdse stedenbouw in hartje Groningen het thema. Open Lab Ebbinge is daar een aansprekend voorbeeld van.

Foto: Luuk Steemers De maquette van Open Lab Ebbinge voor het braakliggende stuk van het Ciboga-terrein achter het Boterdiep.

In schril contrast met de naam van het Kenniscafé NoorderRuimte is het Cultuurcafé van De Cast helemaal volgebouwd met studenten, docenten, ontwerpers, onderzoekers, andere belangstellenden en verrassende maquettes van mobiele bouwwerken. ‘Tussentijdse stedenbouw is een niche, maar niet nieuw’, weet Open Lab-pionier Marcus Petstra, die een filmpje met een wel zeer tijdelijke bestemming van een plaats in Bangkok laat zien. Binnen een minuut verandert een bomvolle markt in een leeg spoortracé waar een trein overheen dendert. Hij is nog niet uit zicht verdwenen of de kooplui klappen hun kramen weer uit. Zo kort zal Petstra’s project niet duren. Open Lab Ebbinge sleepte bij het Ministerie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu twee ton subsidie voor innovatieve stedenbouw en demontabel vastgoed in de wacht. ‘Op het braakliggende terrein achter het Boterdiep wordt een tijdelijk dorp gebouwd, een broedplaats voor creatieve economie, cultuur en vermaak. Vijf jaar krijgen we, als alles goed gaat, het terrein in bruikleen. Buurtbewoners en ondernemers denken mee over de invulling van die rotte plek ter grootte van een voetbalveld. De ge-

meente werkt aan de infrastructuur.’ Gert ter Haar, directeur van de Academie voor Bouwkunst, breekt een lans voor het benutten van de tijd tussen sloop en bouw. ‘Het is hoog tijd voor een strategie voor tijdelijke ruimte’, zegt hij in zijn openingswoord op 15 oktober. Hij roemt een project in de Transvaalwijk in Den Haag, waar op verschillende locaties leegstaande kamers werden verhuurd, die samen Hotel Transvaal vormen. Lector Ruimtelijke Transformaties Andries van den Berg doet zijn titel eer aan met beelden van de bedoeïentent van Moammar Kadhafi in een park in New York. ‘De Libische leider en zijn gevolg bivakkeerden daar tijdens een staatsbezoek. De locatie is niet belangrijk, die tent creëert zijn eigen context. Juist die context doet er toe. Plaats een nieuwe wereld in een oude context, er is grote behoefte aan wisselende locaties.’ Locaties zijn er te over in Groningen. Twee groepen studenten van de Academie van Bouwkunst doken erbovenop en werkten onder leiding van coördinator Annet Ritsema in twee ateliers aan het onderwerp. ‘Eén groep onderzocht welke locaties in de stad braak liggen, hoelang, en waarom. En


ze keken waaraan behoefte bestaat in de stad. De andere groep ontwierp tijdelijke objecten voor de zeventien (!) Groninger bouwputten. Tenten, trailers, kermiswagens, zeecontainers, pipo-wagens en mobiele volkstuinen. Allemaal verplaatsbaar.’ ‘En dat moet ook echt’, benadrukt Marcus Petstra. Hij heeft zijn oog laten vallen op het Suikerunieterrein, als zijn bruikleencontract van het Open Lab over vijf jaar afloopt. Rina Tienstra

Kenniscafés NoorderRuimte De Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek, de opleiding Vastgoed & Makelaardij van het Instituut voor Bedrijfskunde en het Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte organiseren jaarlijks acht Kenniscafés. Doel is verbanden te leggen tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Data volgende Kenniscafés: 26 november, 28 januari, 18 februari, 4 maart, 29 april, 27 mei en 17 juni (www.noorderrruimte.nl).

Negatief Soms snap je als journalist ook wel een beetje waarom PR-medewerkers vaak moeite hebben met journalisten. Terecht of niet, de manier waarop de Hanzehogeschool de afgelopen weken in het nieuws kwam, deed me toch denken aan het eeuwige verwijt dat journalisten ‘alleen maar zoeken naar negatieve dingen’. Tijdens de oktobervakantie kwam het nieuwe Elsevier Studiethemanummer uit, waarin ieder jaar alle hogescholen en universiteiten de maat wordt genomen. Goed nieuws voor de Hanzehogeschool, want de school is gestegen van de zesde naar de tweede plaats op de ranglijst van beste hogescholen. Bij zestien van de 37 opleidingen gaven de studenten een rapportcijfer van minimaal een zeven. De opleidingen Vastgoed & Makelaardij, Fiscale Economie en Toegepaste Psychologie werden zelfs beloond met een eerste plek. Behalve de lezers van Elsevier zullen weinigen het opgemerkt hebben, want journalistiek Nederland boeide het maar weinig. Een week later kwam Toegepaste Psychologie toch uitgebreid in het nieuws. RTL-Nieuws, de Volkskrant, RTV Noord, OOG TV: allemaal berichten ze over de opleiding. Hadden ze dan eindelijk gehoord hoe goed er daar les werd gegeven? Natuurlijk niet! Die ratten van de pers hadden gehoord dat er verschillende artsen die uit het register van medici zijn geschrapt, toch nog aan het werk zijn met patiënten. Op verzoek van minister Ab Klink werd halverwege oktober een overzicht van uit het beroepsregister geschrapte artsen geplaatst op www.ribiz.nl en www. kiesbeter.nl. Het was een koud kunstje voor RTL om na te gaan waar deze artsen nu hun geld verdienen. En wat bleek: één van deze geschrapte artsen, die vanwege ontucht met patiënten twee jaar geleden werd geschrapt, werkt tegenwoordig als docent bij Toegepaste Psychologie. Natuurlijk is dit belangrijk nieuws en moet hierover bericht worden. Maar in dezelfde week horen dat je de beste opleiding van Nederland bent en vervolgens alleen maar de pers aan de lijn krijgen vanwege een docent met een schimmig verleden, dat is wel een beetje wrang. En dus even, heel even, had ik medelijden met de woordvoerster van de opleiding die zich in de Volkskrant moest verdedigen. En zo snel als het kwam, was het ook alweer weg. Je hebt als Ajacied immers ook geen medelijden met de keeper van Feyenoord als je scoort. Blijft één vraag over: wat zal over zes maanden van grotere invloed zijn op de keuze van de scholieren?

Chris Wind hoofdredacteur HanzeMag

bij bijde deles les

Yes, Oeps, Chiiips De wondere wereld van techniek levert een hoop energie op. In de rubriek Bij de Les maakt Rina Tienstra de testfase mee van de nieuwe Bètaruimte De Magneet van de Pedagogische Academie en de Technische Schools.

Foto: Pepijn van den Broeke

Foto: Pepijn van den Broeke

A

chter het gebouw van de Pedagogische Academie (PA) stopt een schoolbus. Dertien scholieren buitelen naar buiten. Zij, en hun juf Jandra Haak van basisschool Jan Bierma uit Oldehove, fungeren vandaag als testpanel voor de Doestations in de Magneet, de nieuwe techniekruimte voor scholieren bij de Pedagogische Academie. PA-docent Reinder Dijk ontvangt ze met een opdracht. ‘Naar binnengaan kan hier niet zomaar. Eerst gaan we energie opwekken.’ Bij de entree staat een hometrainer klaar. Drie leerlingen trappen zich er het schompes op en ja hoor, de lichtslang die naar binnen leidt, flikkert op. Collega-docent Hein Zeevalking staat binnen verdekt opgesteld achter de knoppen, maar een slimmerik laat zich niet helemaal om de tuin leiden. Hij wijst naar Dijk: ‘Dat deed jij natuurlijk’. De Oldehovense kinderen zijn onder de indruk als ze in een kring van zwarte krukjes tussen de witte in-betweens zitten en kijken wat onwennig om zich heen. Dat is snel over als Dijk één van de kinderen aanmoedigt om de stekker in het stopcontact te steken. Een stroboscopische lichtshow kleurt ze in wit en gekleurd flikkerlicht. De gordijnen schuiven geruisloos open en de

strak vormgegeven objecten in de grote spierwitte ruimte komen tot leven. ‘Vet cool!’, fluistert iemand. De grafische interfaces voor de slideshows en de doestations waarmee de kinderen experimenteren, zijn ontworpen door Stefan Hemmes en Peter Kuijpers, twee oud-studenten Human Technology, die een eigen bedrijf (DeFine) zijn begonnen. ‘We zijn er drie maanden fulltime mee bezig geweest’, verklapt Peter. ‘Maar ze doen er toch weer heel andere dingen mee dan wij hadden verwacht’, grijnst Stefan. ‘Er zijn nog wel wat verbeterpunten.’ De leerlingen verspreiden zich met een klembord en een toegangspasje in de aanslag. ‘Bij ieder station doe je samen een opdracht waar je energiepunten mee verdient. Jullie mogen twee keer testen voordat je voor het echie gaat. Geef je groep een naam, stroop je mouwen op en noteer goed wat je ziet en meet’, stimuleert Dijk. ‘Als je klaar bent met de teststations, kun je andere activiteiten doen. Foto’s maken, een boot knutselen, de robot laten lopen of op de dansmat een spel doen.’ Een meisje veert op. ‘Yes.’ De Ponyclub start met kernenergie. De drie meiden durven bijna niet naar binnen als

ze op het display lezen dat er een ontploffing volgt als de opdracht mocht mislukken. En dát risico zit er levensgroot in. Het is geen sinecure om in labjas met bril en rubberen handschoenen metalen staven niet te warm te laten worden en te zorgen dat je partner op tijd begint met koelen. Samenwerken moeten ze, maar hoe? ‘Het is te ingewikkeld. We halen geen punten.’ Oeps, verschijnt er in grote letters bij de puntentelling op het metersbrede scherm. ‘Chiiips’, zuchten ze treurig. Vierdejaars Pedagogische Academie Kuneke Jansma en Martijn Fieten, student Onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, willen leerlingen gaan begeleiden en zijn ook voor het eerst van de partij. ‘Helemaal geweldig’, prijst Kuneke de meiden van Girlpower. Ze proberen zonneenergie op te wekken door strategisch spiegeltjes op spinnenpoten onder spotjes te plaatsen. ‘Qua techniekonderwijs ben ik zwak onderlegd’, bekent ze eerlijk. ‘Ik doe hier veel inspiratie op over de manieren waarop je dat kunt aanpakken. Het ontdekaspect is heel mooi. Ik probeer me er zo min mogelijk mee te bemoeien. Je hebt vaak de neiging om als onderwijzer veel te veel uit te leggen.’

De vier jongens van RESJ hebben geen uitleg nodig. Bloedfanatiek bediscussiëren ze hoe ze zoveel mogelijk windenergie op kunnen wekken door windmolens met een verschillend aantal wieken op een slimme manier voor een ventilator te zetten. De meisjes van WLI roeien zich intussen het apezuur om inductie-energie op te wekken. Ze experimenteren met magneten om te kijken hoe dat het beste lukt. ‘Best vermoeiend’, verzucht er eentje. Als ze de verplichte testronde gedaan hebben, wordt het écht gezellig. De kinderen krioelen als mieren door de ruimte. Iemand maakt foto’s van de scores. Juf Jandra kijkt tevreden rond. ‘Nu komen ze lekker los, jammer dat het alweer bijna voorbij is. Het is zó leuk hier, dat het allemaal best wat langer mag duren.’ 10.45 uur. De evaluatieronde. Dolenthousiast zijn ze over de morgen, alleen de scores en de puntentelling zitten hen dwars. ‘Het was soms onduidelijk wat goed of fout was’, meldt één van de meisjes. ‘We dachten dat we alles goed deden en toen hadden we toch een Oeps.’ Rina Tienstra


cultuur

DVD

DVD

Dead Snow

Kuifje

★★★

★★★★

CD Klein / A Devil’s Bargain

★★★★

Adverteren in HanzeMag?

Bel Bureau Nassau

020 6230905 Of mail

[email protected]

Grijze luchten, vallende bladeren en een miezerig regentje. De klok een uurtje terug, de verwarming een tikkie omhoog. De debuut-cd A Devil’s Bargain van Klein in de cd-speler. Laat de winter maar komen. A Devil’s Bargain bevat tien nummers van het singer-songwritersduo Roel Kleintjens en zangeres Merel Wijnberg aangevuld met studiomuzikanten. Klein is warmbloedige dromerige jazzy nachtclubsoul die er inglijdt als hete glühwein na een stormachtige herfstwandeling. Met When you’re Gone krijg je a capella een voorproefje van de zwoele ingetogen stem van Merel Wijnberg. Hooked start met een glijdende trombone en melancholieke piano die de rook laat optrekken in je huiskamer, alsof je in een ouderwetse jazzclub zit. Het onheilspellende geluid van Merels elektrische piano in Different Ways doet denken aan de soundtrack van Tarantino’s Kill Bill. Voor Mayday is een videoclip opgenomen met Mark Bakker (De Jeugd Van Tegenwoordig) en actrice Laura Smit. Deze verschijnt samen met de cd. Ik voorspel dat Klein binnenkort een minuut in De Wereld Draait Door staat én ik voorspel ze een gouden muzikale toekomst.

#,

dR_X]YNNa` ORRYQR[QR Xb[`a

LVahigVVi()!
dddPb_`b``R[OX"[Y dddOX"[Y

]\RS`RSSZdO\RS9C

a

ga eens uit ons dak

the art of having fun

Kuifje is tachtig. In de afgelopen acht decennia is de Brusselse tekenaar Hergé vaak uitgemaakt voor racist omdat hij een inferieur beeld zou schetsen van niet-westerse culturen. Toch blijven de karakters die hij tekende onnavolgbaar. De stuntelende detectives Jansen en Jansen, de onhandige zuiplap kapitein Haddock, de overrijpe operettediva Bianca Castafiore en de verstrooide maar geniale professor Zonnebloem. Ter ere van Kuifjes verjaardag brengt Universal de tekenfilmserie uit 1992 opnieuw uit in een verzamelbox. Alleen het allereerste album Kuifje in het Land van de Soviets en Kuifje in Congo (later heruitgebracht als Kuifje in Afrika) werd niet in de reeks opgenomen. Hergé zelf beschouwde dit album als een jeugdzonde vanwege de discriminerende manier waarop hij de Afrikanen portretteerde en het veelvuldig afschieten van bedreigde diersoorten. De 22 episodes volgen de originele stripverhalen nauwkeurig. De Vlaamse stemmen passen uitstekend bij de sfeer. Al met al een feest van herkenning voor de Kuifjefanaat en een leuke eerste kennismaking voor een nieuwe generatie fans.

Platformtheater.nl

‘Hoeveel films beginnen er met een groep vrienden op weg naar een vakantiehuisje waar geen mobiel signaal is?’, vraagt één van de hoofdrolspelers van Dead Snow aan het begin van de film, terwijl hij met zijn vrienden op weg is naar zo’n huisje en zijn mobieltje niet meer werkt. Inderdaad, Dead Snow is een typische zombiehorrorflick, maar is tegelijkertijd ook een ode aan en een knipoog naar alle voorgangers. De studenten luisteren niet naar de wijze raad van een oude local (Wegwezen!) en al snel staat de eerste Nazi-zombie voor de deur en volgt een strijd op leven en dood. Verwacht geen martelingen zoals in Saw of Hostel, dit is old school zombiehorror zoals we het kennen uit de jaren zeventig en tachtig. Het niveau van klassiekers als Dawn of the Dead of Evil Dead, waarnaar veelvuldig wordt verwezen, haalt de film niet, maar door enkele frisse ideeën is het toch een waardevolle aanvulling op het genre. Wist je bijvoorbeeld dat je aan de ingewanden van een zombie kunt abseilen? En dat Nazi-zombies wel degelijk kunnen rennen? Maar de mooiste vondst is de meeste voor de hand liggende: bloed kleurt werkelijke prachtig op het sneeuwwitte landschap van Noorwegen.

DVSTVTTFO PQMFJEJOHFO XPSLTIPQT NBTUFSDMBTTFT MF[JOHFO TZNQPTJB QSPKFDUFO FYQPTJUJFT POEFSTUFVOJOHBNBUFVSLVOTU

Dat je hier goed kan borrelen weet je natuurlijk allang, maar

Elke zondag

…kom ook eens film kijken!

Studentendiensten

G* ORTIN 15% K ners) S A P en to NTEN

Morgendienst om 11.30 uur, Vesper om 17.00 uur, in de

TUDE tridges V OF S ompatible car O E J nc AN OON V vullen e

na RT OP VE alleen op het ldt

Martinikerk

a

www.GSpWeb.nl

(*ge


65,PUNT'RONINGEN /UDE+IJKIN*ATSTRAAT %,'RONINGEN TEL

Onderzoek naar opvang zwerfjongeren in Assen

‘Ik ben de eerste die de jeugdagent belt als ze iets flikken’

Foto: Loes Vader Vanaf links: Felicia, Nynke en Femke. ‘Als we de Zilveren Woonladder winnen, gaan we met de kerst uit eten.’

Wat is er voor nodig om overal in Nederland kleinschalige opvanghuizen voor zwerfjongeren te realiseren? Nynke Woudwijk (21) en Femke Miedema (23) doen onderzoek naar het Woon- en Doegezin van Felicia Molema. Aan een doodgewoon plein aan de oostkant van Assen staat een doodgewone doorzonwoning. Van Mooi Tot Maf staat met grote letters op de portiek boven de voordeur van het buitengewone gezin van Felicia Molema (41). Als de twee vierdejaars Maatschappelijk Werk & Dienstverlening Nynke en Femke aanbellen krijgen ze van John (18) te horen: ‘Felicia is er niet, die is even met Chris naar het politiebureau. Chris heeft vannacht met z’n dronken kop een flatscreen van twee bij twee en een computer uit een woongroep gejat. Felicia is met hem naar de jeugdagent.’ John zet koffie en water op voor thee. Hij vertelt dat hij vrijdag de sleutel van zijn eigen huis krijgt. Hij bivakkeert sinds twee weken op de bank bij Felicia. ‘Ik ben via via bij Felicia terechtgekomen omdat m’n moeder me het huis uit heeft geschopt. Ik lijk te veel op m’n vader, zegt ze. Wegwezen, zei ze, doei. Ik ben geen boefje, hoor. De meesten die hier wonen zijn veelplegers en jongens met schulden. Ik heb geen strafblad en geen schulden. Daarom kan ik vrijdag in mijn eigen huis.’ Modelgezin Hoe maak je een model van dit gezin, zodat

het te kopiëren valt naar andere gezinnen en gemeentes? Dat was de vraag die Nynke en Femke kregen van de initiatiefgroep GGZWMO Drenthe (Geestelijke Gezondheidszorg - Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Femke: ‘Het bijzondere is dat dit écht een gezin is. Kleinschalige zorg dus. Je kunt het niet vergelijken met een woongroep of een andere vorm van opvang. Op dit moment woont Felicia hier met haar dochter en vier jongens die anders op straat of in een kraakpand zouden moeten leven. Je ouders zijn tot je 21-ste verantwoordelijk, maar wat moet je als op je achttiende niet naar huis kunt, omdat je moeder aan de heroïne is?’ Jongeren worden op hun achttiende verjaardag uit de jeugdopvang gezet. Dan komen ze vaak in de criminaliteit terecht’. Nynke: ‘Ons verslag moet een blauwdruk opleveren voor toekomstige Van Mooi Tot Maf-gezinnen. Het is de bedoeling dat in het te ontwikkelen model relevante kernprincipes van het oorspronkelijke concept overeind blijven. Zo moeten jongeren uit vrije wil voor dit traject kiezen en niet door instanties geplaatst worden.’ Femke: ‘Knelpunten zijn vooral financiering en de te kleine woning.’

Vogelhuisjes maken Als een tengere wervelwind komt Felicia de woning binnen. ‘Dat is nou al de tweede nacht dat ik niet heb geslapen’, lacht ze. ‘Chris biechtte meteen alles op. Hij is zo’n schatje. Ik weet zeker dat ie nooit meer zoiets flikt. Hij heeft geen strafblad en hij was zo ontzettend bang.’ Hij komt uit het Fasehuis, legt ze uit. ‘Dat is een oude flat die meer lijkt op een kraakpand waar jongeren met een lichte geestelijke handicap kunnen wonen. In zo’n slechte omgeving zou ik nooit willen en kunnen werken. Zo triest.’ Met een kop thee ploft Felicia neer bij de grote tafel. Zeven jaar geleden begon ze met de opvang van jongeren. ‘Dat waren de kinderen van mijn vriend. We zochten hulp voor ze omdat het hartstikke fout met ze dreigde te gaan. Een van de kinderen heeft een posttraumatische stoornis door de beslissingen van Bureau Jeugdzorg. Ze konden kinderen met psychosomatische klachten niet helpen. Ik had ideeën hoe dat wél zou kunnen. Toen kwamen ze met het plan van een zorgboerderij in de stedelijke jungle. Maar ik wil helemaal niet zorgen, ik wil die jongeren een stem geven. De dagbestedingprojecten kosten zo’n veertig, vijftig euro per persoon per uur en dan laten ze jongeren met een mbo-oplei-

ding vogelhuisjes maken. Van de zotte, toch? Ik begrijp best dat ze daar geen zin in hebben.’ Felicia’s ideaal is een pand met zeven slaapkamers met een winkel waar de jongeren kunnen werken, waar hulpverleners welkom zijn, maar ook opa’s, oma’s en buurtgenoten. ‘Bij mij moeten de jongens iets doen. Naar school gaan of werken. Zo kom je vooruit. Wij hebben ook regels. Ik ben de eerste die de leerplichtambtenaar belt als ze niet naar school gaan. Ik ben ook de eerste die de jeugdagent belt als ze iets flikken.’ Felicia krijgt geen financiële ondersteuning voor haar werk. Een beetje geld uit de persoonsgebonden budgetten. Van tweeduizend euro in de maand houdt ze het gezin draaiende. ‘Mijn moeder heeft tienduizend euro gedoneerd en naar aanleiding van een stuk in straatkrant de Riepe heb ik duizend euro gekregen van iemand die veel sympathie voor mijn gezin had. Ik hoop nu op een prijs van de Stichting Zwerfjongeren Nederland, de Zilveren Woonladder voor vernieuwende projecten. Als we tienduizend euro winnen ga ik de zolder isoleren, twee deuren vervangen en met de kerst uit eten.’

Tekst & foto Loes Vader


paulien

Logopediedocenten schrijven intervisieboek

‘Misschien is het wel iets voor accountants’ Logopediedocent Mirabelle Schaub schreef met collega Bernard van de Beek het boek Intervisie leren gebaseerd op hun eigen ervaringen met studenten. ‘Het is een echt hbo-werkboek. Je kunt ermee aan de slag.’ Wat is intervisie eigenlijk? ‘Je stelt een ervaring aan de orde, een ervaring uit de praktijk, bijvoorbeeld met een patiënt of met collega’s. Die ervaring ga je in een groep gelijken gestructureerd analyseren door een aantal fases te doorlopen. Dat verbreedt je blikveld of het levert een advies op.’ Wat is het bijzondere aan jullie boek? ‘Het is echt een hbo-werkboek. Je kunt ermee aan de slag. Er was nog niet zo’n boek voor het hbo. We koppelen intervisie aan de ontwikkeling van professioneel gedrag. Intervisie is daarvoor een zeer geschikte methode. Het laat je gestructureerd kijken naar je eigen professionele handelen zodat je daarin verbeteringen kunt aanbrengen. Wij presenteren in het boek een aantal gangbare en bruikbare intervisiemethoden die elk weer een eigen accent leggen in de analyse. Bij de consultmethode bijvoorbeeld werk je door te praten over een ingebracht probleem toe naar een advies.’

Jullie beschrijven ook de zogenaamde roddelmethode. ‘Ja, een gelegitimeerde vorm van roddelen, heel confronterend. De methode focust op de reden waarom je op een bepaalde manier hebt gehandeld. De inbrenger gaat na de vragenstelronde en het beantwoorden van de vragen weg. De kring gaat vervolgens over de inbrenger praten. Welke oorzaken en aanleidingen liggen aan de inbreng ten grondslag? Dat levert inzichten op waarop de inbrenger weer reageert.’ Hebben jullie de methodes zelf ontwikkeld? ‘Uit eigen koker is intervisie per mail. Die methode is heel bruikbaar voor studenten die in het buitenland stages of projecten doen. Via Blackboard communiceert een groep studenten in een intervisiecyclus van veertien dagen. Een inbrenger komt met een probleem. De groep stelt daarover vragen en geeft advies. We hebben daarvoor een protocol ontwikkeld dat hier al jaren is beproefd.’

Jullie vinden dat de intervisie zelf ook moet worden beoordeeld. ‘Je moet kritisch naar je eigen gedrag kunnen kijken. Daar horen vaardigheden bij. Als die nog niet op niveau zijn, moet het over. Dit boek geeft handvatten om dat te beoordelen en te verbeteren. Dat is de dubbelslag die we in de titel hebben verstopt. Intervisie bevordert aan de ene kant het leren, maar je kunt intervisie ook léren.’ Welke opleidingen kunnen het boek gebruiken? ‘In eerste instantie denk je bij intervisie natuurlijk aan sociale en medische opleidingen, maar ik kan me ook andere studies voorstellen. Accountancy is een heel actueel voorbeeld. De ethische aspecten van het vak botsen de laatste jaren vaak met de praktijk. Via intervisie kun je kritisch kijken naar hoe je je moet opstellen. Ik denk dat dat goed kan werken. Volgend jaar komt het boek bij ons op de verplichte boekenlijst. Ik hoop dat andere HG-opleidingen volgen.’ Luuk Steemers

Foto: Stef Steneker

Bende Studenten Afgeschreven BSA: we hebben het nu niet over de gekkekoeienziekte met de bijna gelijknamige afkorting. Als is het heel goed mogelijk dat de waanzin van de mensen die het Bindend Studie Advies hebben bedacht, is ontstaan door de menselijke variant van deze ziekte. Immers, er moet wel iets grandioos mis zijn met je hersenen, je vermogen tot logisch denken en analyseren, wanneer je niet in staat bent de kwaliteit van het onderwijs en het studiesucces met elkaar in verband te brengen. Nee, de voorstanders van het BSA vinden het een lekker gemakkelijk middel om minder studenten langer dan nominaal over hun studie te laten doen. Je hoeft niets aan de kwaliteit van het onderwijs te doen. Leg de verantwoordelijkheid maar volledig bij de student. Haal je niet genoeg studiepunten? Dan wordt je van je opleiding geschopt en mag je nooit meer terug komen. Pech gehad, had je maar harder moeten studeren. De kwaliteit van het onderwijs en de studiebegeleiding en –voorlichting die je gehad hebt, zijn niet relevant. Onderzoek heeft uitgewezen dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs op de onderste helft van de ranglijst staat, vergelijkbaar met enkele Oost-Europese landen. Minister Ronald Plasterk zei tijdens zijn speech op de studentendemonstratie van 22 september trots dat Nederland ernaar streeft middelmatig te scoren. En dan durven ze nog wel te pleiten tegen de ‘zesjescultuur’ die volgens hen heerst op universiteiten en hogescholen. Het kabinet streeft intussen zelf naar vijfjes… Bindend Studie Advies. Het begrip alleen al roept vragen bij me op. Is een bindend advies niet eigenlijk een verbod? Dan gaat het in feite dus gewoon om een studieverbod. In wollige taal gehuld om het te beschermen tegen de wind van voren van de kritische denker. Laat het maar mooier klinken dan het is, net als bij de studievoorlichting. Opleidingen lijken alleen maar leuk tijdens open dagen. En laat dat nou net zijn waar het hele probleem rondom slechte studierendementen ontstaat. Als je wilt dat studenten zo snel mogelijk hun studie afronden, moet je ervoor zorgen dat ze weten waar ze aan beginnen. Zeg maar eerlijk wat leuk en wat ontzettend lastig is aan de opleiding. Een opleiding is geen product dat je iemand aan moet smeren. Een opleiding moet bij iemand passen en wanneer het dat doet, is de kans groot dat diegene zijn studie met veel plezier en succes binnen een redelijke tijd afmaakt.

Mirabelle Schaub en Bernard van de Beek bij de presentatie van het boek bij Logopedie. Paulien Vinke

10 HANZEMAG WOENSDAG 4 NOVEMBER 2009 [5] Foto: Fred Trappenburg @Geomedia

Historicus Van Crefeld: ‘Zolang de mens idealen heeft, zal hij oorlog voeren’

De zonnige zijde van de hel

Martin van Crefeld weet wat oorlog is, maar hij verheerlijkt hem niet. Hij beschrijft, als een van de eersten, gewoon welke functie oorlog had, heeft en zal hebben. Hans Achterhuis vindt dat te weinig: ‘Waarom zouden we niet streven naar het uitbannen van oorlog?’ Oorlog is het allerergste wat er bestaat én het is de grootste bron van vreugde voor de mens. Niemand zal struikelen over het eerste gedeelte van die zin. De tweede stelling, de oorlog als vreugdebron, is een van de thema’s van het lijvige boek The Culture of War van historicus Martin van Crefeld (1946). De op z’n vierde naar Israël geëmigreerde Van Crefeld betreedt hiermee een weinig betreden pad. ‘Er is vrijwel geen wetenschappelijk werk over dit onderwerp te vinden’, zegt hij op 14 oktober in de aula van de Rijksuniversiteit Groningen, ‘terwijl oorlogscultuur al net zo lang bestaat als de mens.’ Vlot schudt Van Crefeld citaten uit z’n mouw die bevestigen dat oorlog mensen in extase brengt. Uitspraken van houwdegens als de Israëlische exgeneraal en oud–premier Ariel Sharon (die na een gewapend conflict opgewonden zou hebben gezegd: ‘We had a great fight, hadn’t we?’). Maar ook citaten van vredesduiven als de dichter Siegfried Sassoon die vocht in de vreselijkste veldslag van de Eerste Wereldoorlog, de Slag aan de Somme, en over de loopgraven schreef: ‘I never thought I could find such peace.’ Hoe komt dat nou? De camaraderie die soldaten tijdens de strijd ervaren, de uitdaging om gevaar te trotseren en de gedachte om een doel na te streven dat veel gewichtiger is dan het kleine individuele zelf, verklaren al heel

wat. Die dingen, stelt Van Crefeld, komen juist in tijden van oorlog in extreme mate naar boven. ‘De mens houdt niet van oorlog ondánks het feit dat het een hel is. Hij houdt ervan omdát het een hel is.’ Om die reden kijken we zo graag naar oorlogsfilms. Daarom is oorlog altijd nieuws. ‘We spreken er onze afschuw over uit, maar we kijken wel: No War No Headlines.’ Om dezelfde redenen hebben alle volken in alle tijden een rijke oorlogscultuur. Natuurvolken verfden hun lijven in oorlogskleuren en antieke volkeren en ridders vereerden hun wapens. ‘Ze decoreerden ze soms zo heftig dat ze er last van hadden tijdens de gevechten.’ Oorlogsvoering ging en gaat altijd gepaard met symbolische handelingen en ceremonieel, van vredespijp tot rondetafelconferentie. ‘Het is eenvoudig om militaire gebruiken belachelijk te maken. We zien mensen in vreemde pakken op een bizarre manier rondstappen terwijl ze een met zilverwerk behangen pompeuze ouwe vent en een stuk wapperend katoen groeten. Dat is alleen te begrijpen en te waarderen als je ervan overtuigd bent dat de strijd wordt gestreden voor iets heel belangrijks, een hoog ideaal.’ Het is geen moordlust die de mensen op het oorlogspad brengt. ‘Juist niet! Oorlog is pas oorlog als er kansen zijn om te doden en de

kans om gedood te wórden. Dat maakt het ideaal waarvoor we ten oorlog trekken heilig. Zonder de kans om te sterven zou oorlog weinig voorstellen, dan zou het zelfs saai zijn.’ Een land zonder oorlogscultuur is, volgens Van Crefeld, niet te benijden. ‘Woeste horden zullen toeslaan. Kijk naar Sierra Leone, naar Bosnië en Oost-Timor, daar waren bloedbaden en slachtpartijen. Zonder oorlogscultuur worden legers zielloze machines. Kijk naar de Bundeswehr na de Tweede Wereldoorlog, sindsdien is het geen leger meer, maar een bureaucratie.’ Een volk zonder oorlogscultuur maakt mietjes van mannen. Het Joodse volk was duizenden jaren zo’n volk. De weerzin spat van Van Crefelds lippen als hij verhaalt over een negentiende-eeuwse pogrom in de buurt van Odessa. ‘Na het moord- en geweldsfestijn kropen de overlevenden uit hun schuilplaatsen. Het eerste dat ze deden? Ze gingen naar hun rabbi om te vragen of het in overeenstemming met de Joodse wet was om met hun verkrachte vrouwen te slapen.’ Wat zullen de vrouwen van zulke mannen vinden? De zaal gniffelt ongemakkelijk bij Van Crefelds antwoord. ‘No Women No War. Kijk naar de geschiedenis, kijk naar het heden: vrouwen houden van strijders. Mietjes hebben misschien één vrouw, strijders hebben keuze in overvloed.’

De Nederlandse filosoof Hans Achterhuis waardeert Van Crefelds analyse. ‘Zijn boek en deze lezing getuigen van realisme’, zo houdt hij de zaal voor, ‘maar dat is ook het merkwaardige aan zijn positie.’ Dat is vermoedelijk filosofenjargon voor: u kletst uit uw nek. ‘U lijkt te menen dat de werkelijkheid onveranderbaar is: zo is het nu, zo is het altijd geweest en het zal altijd wel zo blijven. U beschrijft die werkelijkheid van de oorlog voortreffelijk. Maar u zegt niets over de wenselijkheid van de oorlog. Waarom zou de mens niet streven naar de vermindering van de hel die oorlog is?’ Van Crefeld is niet te vermurwen. ‘Zolang de mens idealen heeft, zal hij bereid zijn ervoor te vechten. Zelfs als dat ideaal de wereldvrede is. We mogen blij zijn dat er Cultures of War zijn die dat vechten enigszins in toom houden en reguleren.’ Boudewijn Otten Week van de Geschiedenis De lezing The Culture of War was één van de activiteiten van het Groninger Forum in de Week van de Geschiedenis (12 tot 25 oktober). De stichting Studium Generale greep de gelegenheid aan om Martin van Crefeld de degens te laten kruisen met Hans Achterhuis, die in 2008 zijn veelgeprezen boek Met Alle Geweld publiceerde.


Afstuderen aan de Academie

voor Popcultuur

Op 15 oktober presenteerde de tweede lichting afgestudeerden van de Academie voor Popcultuur hun werk. Negen kersverse Bachelors of Music en Bachelors of Design onder de titel Here We Are Every Where. En ze zijn inderdaad everywhere, op Hyves, Facebook, Myspace en Youtube, maar ook live on stage.

Leontien Herkelman Afgestudeerd Bachelor of Design Project Tijdschrift DIT IS Dit Is, een tijdschrift over mensen en hun eigenaardigheden. Leontien maakte een tijdschrift over haar 83-jarige tante Maud uit Den Haag. Over de verzamelwoede van tante Maud: van theezakjes tot sigarenbandjes tot wapens die haar man meebracht van verre reizen. Haar drang om alles vast te leggen in foto- en dagboeken. Alle spullen van de excentrieke tante vertellen een verhaal. Leontien studeerde af op de tennisbaan in Den Haag waar haar tante nog twee á drie keer in de week een balletje slaat. Leontien wil een tweede nummer maken van DIT IS en is op zoek naar een authentiek persoon. Suggesties via www.ditisditis.nl.

Afgestudeerd Bachelor of Music Project Little Art-Work Het afstudeerproject Little ArtWork van Inge Bakker combineert de projecten Little March en Little Art die tijdens twee shows werden gepresenteerd in het Prinsentheater in Groningen. Als Little March schreef Inge de muziek en de teksten en vertolkte deze op het podium. Inge schreef tien nieuwe nummers waarvan er drie gebundeld zijn op haar eerste EP Oilpaint Outside. Little Art richt zich op vormgeving. Kenmerkend zijn haar met kraaltjes en pailletten beplakte en geborduurde kleding. inge bakker


robin van der Jaght Afgestudeerd Bachelor of Music Project Showcase of Children of 9 Op 10 juni gaf Robin van der Jagt met zijn band Children of 9 een optreden in theater Romein in Leeuwarden. Hiervoor bedacht hij een concept waarin het spanningsveld tussen ratio en intuïtie centraal stond. Het concept werd niet alleen toegepast op de muziek maar op de hele show met visuals, kleding en decor.

boris bunnik Afgestudeerd Project

Bachelor of Design Documentaire snackbar Het Vliet

Boris Bunnik maakte een documentaire van de medewerkers en vaste klanten van snackbar Het Vliet, al jaren een begrip in Leeuwarden. In de film toont Boris een blik op de typisch Leeuwarder cultuur die bol staat van zelfspot, gebrek aan nuancering, noordelijke nuchterheid en humor. De mannen van Het Vliet nemen geen blad voor de mond en geven hun ongezouten oordeel over de maatschappij. Een opmerkelijk portret dat past op de publieke omroep of Holland.doc. De heren van Het Vliet waren in eigen persoon aanwezig om de bezoekers van Here We Are Every Where te voorzien van vlammetjes, bitterballen en nasischijfjes. Uit eigen keuken.

kim janssen

Bachelor of Music Major Cities

Afgestudeerd Project

Major Cities is een voorstelling van Kim Janssen geïnspireerd door kunst, geschiedenis en persoonlijke herinneringen van met name Aziatische steden. Kim groeide op in Bangkok en Kathmandu. Het is een dynamisch stuk met strijkers, blazers, een meisjeskoor, mondharmonica, glockenspiel, synthesizer, drum piano en gitaar. Kim toont het publiek zijn visie op wereldsteden waarbij mooi en triest hand in hand gaan. Met Major Cities stond Kim onder andere op Noorderslag. Zijn debuut-cd kwam afgelopen maart uit op het Volkoren-label. Met zijn andere band The Black Atlantic is Kim net terug van twee maanden touren door Amerika, Italië en Duitsland.

lisette poelhekken Afgestudeerd Bachelor of Design Project Onderstroom

renee zaal Afgestudeerd Project

Lisette Poelhekken ontwierp een audiovisuele installatie die bij de toeschouwer het gevoel oproept onder water te zijn. Onderstroom geeft een dromerige, ontspannen ervaring met rustige bewegingen. Beeld, geluid en omgeving zijn daarbij nauwkeurig op elkaar afgestemd. In een ruimte die doet denken aan een hemelbed laat de toeschouwer zich meenemen op golven van beeld en geluid. Een ervaring die je onderdompelt in het water zonder nat te worden.

Renée Zaal ontwikkelde een formule om een mediahype te genereren. Vanuit deze formule bedacht ze een concept voor het tv-programma Redesign Yourself, de ultieme make-over-show. Door gebruik te maken van diverse media, waaronder internet, werden potentiële kandidaten opgeroepen zich aan te melden. In de show implementeren plastisch chirurgen gadgets in het lichaam van de kandidaten: een usb-stick in je vinger of een I-pod in je arm.

Bachelor of Design Mediahype Redesign Yourself

margot vieverich Afgestudeerd Bachelor of Design Project Installatie 20Hz – 750 THz nienke bodewes

20Hz – 750 THz is een audiovisuele installatie die bestaat uit 21 tv’s waarmee Margot Vieverich eenheid tussen beeld en geluid wil creëren, een gecontroleerd samenspel van elektromagnetische golven. Margot vertaalt elektronische beats in videobeelden. Geluid wordt zichtbaar en beeld hoorbaar.

Afgestudeerd Bachelor of Music Project Productie-assistent popfestival Into The Great Wide Open Nienke Bodewes werkte als productie-assistent bij het nieuwe festival Into The Great Wide Open dat in september plaatsvond rond camping Stortemelk op Vlieland. Centraal stonden muziek, beeldende kunst, film, vriendschap en de natuur. Voor haar afstudeerproject deed ze onderzoek naar Social Design en Relational Design, een vorm van protest tegen de individualisering van de samenleving.

Afgestudeerd Project

Rosanne van de Leemkolk & kitty stolk

Bachelors of Design Documentaire Big Business

In hun afstudeerdocumentaire interviewen Rosanne van de Kolk en Kitty Stolk succesvolle Marokkaanse vrouwen in Nederland en Marokko. Een danseres, directeur van een schoonmaakbedrijf en burgemeester laten zien dat er goede carrièrekansen van Marokkaanse vrouwen in Nederland zijn en dat Marokko onder Mohammed VI in rap tempo democratiseert en moderniseert. Een juweeltje dat een compleet ander licht op de Marokkaanse samenleving werpt dan Wilders’ Fitna.

Tekst: Loes Vader Foto’s: Jolanda Brons


STUDENT EN STADJER: EEN GOEDE BUUR IS GOUD!

ers en in Groningen. Dat kan niet and Studenten en stadjers leven sam jken op een campus, maar in woonwi in een stad waar studenten niet ig. beetje gezellig. Je hebt elkaar nod wonen. Maak het als buren dus een of de reservesleutel. Voor een praatje, het kopje suiker n. enten en stadjers samen te leve De gemeente Groningen helpt stud r doo t gsbeleid te voeren. Door overlas Door actief studentenhuisvestin weg n en en onderlinge vooroordele studenten of stadjers te voorkom in Stad vertelt er alles over. te nemen. De campagne Leven naar jers zelf. Ga dus binnenkort eens De rest is aan studenten en stad alle voor natuurlijk naar leveninstad.nl de buren om kennis te maken. En informatie over Leven in Stad.


loco

Cissy Gress (24), vierdejaars Academie voor Popcultuur (richting muziek)

‘Ik kom uit een muzikale familie. In de jaren vijftig was Sexteto Gressmann een begrip op Curaçao. Mijn overgrootvader, zijn broer, mijn opa en vader zijn muzikanten, troubadours. Ik ben zangeres en schrijf mijn eigen teksten. Zelf heb ik in verschillende bands gezongen en veel opgetreden in de stad, ook hier in het Platformtheater. Ook coach ik kinderen. Momenteel ben ik bezig met een akoestisch popalbum en een soul/funkproject. Behalve van muziek houd ik van tekenen, schilderen, dansen en het schrijven en voordragen van gedichten (spoken word). Mijn teksten gaan over vriendschap en liefde, maar ook over politiek en wereldproblematiek. Mocht je een ambitieuze muzikant of zangeres zijn: iedere tweede zondag van de maand is er een jamsessie in Beijum, Welkom! Ook zoek ik nog muzikanten voor mijn soul/funkproject. Voor meer informatie: www. cissygress.hyves.nl’

Tekst en foto: Luuk Steemers

regels fietsparkeren stationsgebied In het stationsgebied mag je je fiets niet langer stallen dan 12 dagen. Ook moet je fiets in de rekken staan, dus niet los in het gebied. Dit geldt ook voor bromfietsen. Je kunt fietsen stallen in de stalling onder het stadsbalkon, in de bewaakte rijwielstalling van de NS, in de fietsflat naast het station, of in de losse rekken in het gebied. Bromfietsen kun je alleen stallen in de bewaakte rijwielstalling. Als je je fiets langer wil stallen dan 12 dagen, kun je in het stationsgebied alleen terecht bij de bewaakte rijwielstalling van de NS. In het weekend - vrijdag vanaf 13.00 uur tot maandag 12.00 uur - is de bewaakte rijwielstalling gratis voor fietsen. Foutief of te lang gestalde fietsen worden door of namens de gemeente verwijderd. Je kunt deze tegen vergoeding van de kosten van € 25,- ophalen aan de Travertijnstraat naast nr. 2, op werkdagen van 16.00 tot 19.00 uur. Te bereiken met onder andere bus 35 of 39. Voor meer inlichtingen: telefoon (050) 367 11 10.

Ook je kansen vergroten?

WIJ ZOEKEN VROUWEN die mee willen werken aan een geneesmiddelenonderzoek (095). In dit onderzoek wordt de werking onderzocht van een nieuwe anticonceptiepil. Tevens wordt nagegaan of deze pil een minder ongunstig effect op de leverfunctie heeft en meer voordelen biedt dan de huidige anticonceptiepillen.

Dinox is een onderzoeks-

Haal je master in Nijmegen Studeer je hbo Rechten en wil je meer mogelijkheden op de arbeidsmarkt met een meestertitel? Aan de Radboud Universiteit Nijmegen kun je via een speciaal ontwikkelde studieroute de master Nederlands recht behalen. Dit diploma heeft civiel effect. Zo vergroot je je carrièrekansen, want je kunt dan ook kiezen voor een togaberoep als advocaat of rechter. Wil je meer weten en/of de brochure aanvragen? Kijk dan op www.ru.nl/rechten/hbo-studenten


centrum in Groningen en Berlijn met ruim 15 jaar ervaring in geneesmiddelenonderzoek op het gebied van vrouwelijke hormonen (zoals anticonceptie, vruchtbaarheidsbehandelingen, premenstrueel syndroom en acné) en seksuologie. Dinox bevindt zich op het UMCG terrein: Hanzeplein 1, ingang 53, 9713 GZ Groningen

WWW.DINOX.NL

U zou aan het onderzoek kunnen deelnemen als u: sEENVROUWBENTTUSSENENJAARENGEZONDBENT sBEREIDBENTAANVULLENDEANTICONCEPTIEZOALSCONDOOMS TEGEBRUIKENTIJDENSHETONDERZOEK sBINNENEENSTRAALVANKMVANONSONDERZOEKSCENTRUM IN'RONINGENWOONT sVOLDOETAANDEOVERIGEVOORWAARDENVOORDEELNAME DEZEWORDENTELEFONISCHDOORGENOMEN Bezoeken .AHETVOORONDERZOEKBEZOEKTUHETONDERZOEKSCENTRUM GEDURENDEMAANDENTWEEOFDRIEKEERPERWEEKVOOREENECHOSCOPIEENOFBLOEDAFNAME)NDEEMAANDVINDTMAARBEZOEK PLAATS)NTOTAALZULLENERTOTBEZOEKENPLAATSVINDEN Vergoeding %LKEVRIJWILLIGSTERONTVANGTEENVERGOEDINGVOORDEELNAME AANDITGENEESMIDDELENONDERZOEKVANONGEVEER` TOT ` AFHANKELIJKVANHETAANTALBEZOEKEN PLUSEENREISKOS TENVERGOEDING` PERKM METEENMINIMUMVAN` 6OORMEERINFORMATIEKUNTUTIJDENSKANTOORUREN BELLENMET

(050) 3610999

marieke

Ingezonden Wajong in beeld, in de praktijk Soms is het toeval niet toevallig. Ik ben onderweg van een presentatie van het project ‘Wajong in beeld’ (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten) naar mijn volgende afspraak bij Ruimtelijke Ordening van de Gemeente Groningen. Koers ‘binnenstad’, voorlopig niet ‘beter’ maar heel veel hobbelingen overdwars voor mij en mijn trike (driewielscooter). Word ik aangesproken door een man in een fluorescerend jasje. Ik voel me redelijk aangevallen. Dat kan aan mij liggen, want ik zie praktisch niets, dus ik zie hem letterlijk niet aankomen. Maar hij stelt zich ook niet voor. Het is meteen: ‘Mevrouw, u mag daar niet parkeren.’ Ik probeer nog uit te leggen dat mijn trike een gehandicaptenvoertuig is. Wat een rotjargon om jezelf zo te moeten beschrijven, maar oké hij wil een georganiseerde samenleving, dus ik pas me aan. Dat is een geweldig handige vaardigheid als je op alle fronten niet in het plaatje van de standaardburger past. Helaas pindakaas, hij is niet voor rede vatbaar. Dus ik kies de ‘strategie Belgique’. Dat is kort samengevat ‘ja en amen’ roepen. ‘Ja, ik snap u volkomen.’ ‘Ja, u hebt helemaal gelijk.’ En dan gewoon je eigen weg vervolgen.

Dat schept verwarring en dat is precies de bedoeling. Ik pingpong mijn onmacht en frustratie terug naar waar ze thuishoren, bij het stukje samenleving dat het vertikt om mij de ruimte te geven om mee te doen. En meedoen zál ik als een werkende Wajonger. Bijdragen. Hoe los je zo’n ruzietje over de openbare ruimte nu op in ‘civil society-style’? (civil society = de samenleving als gemeenschappelijk knutselproject). Als terreinbeheerder, verkeersregelaar of politiemens. In een gevarieerde samenleving kun je er niet van uitgaan dat je de ander vanzelfsprekend begrijpt, dat moet je dus navragen en je moet duidelijk zijn. In deze situatie: voorstellen, vragen tot je ongeveer dezelfde werkelijkheid deelt, je punt maken en onderhandelen. Natuurlijk zijn er regels en voorschriften. Maar met ‘regel is regel’ en ‘iedereen is gelijk’ maak je een samenleving buitengewoon exclusief. En dan mag je hopen dat jij erbij hoort en je afvragen hoe lang nog. Nu is het een koud kunstje om mijn trikeparkeerplek te regelen op het niveau van de Raad van Bestuur. Maar zo krijg je Hanzebreed geen beter of inclusiever werkklimaat. Ik wil me welkom voelen onder studenten en medewerkers en

leren hoe je met elkaar een wereld maakt waar het voor iedereen prettig studeren is. Het project ‘Wajong in beeld’ van Lentis en het lectoraat Arbeidsparticipatie gaat daarover. Wat kom je zoal tegen aan hobbelingen overdwars in de openbare ruimte en het dagelijks verkeer als je mee wilt werken? Los van direct werkgebonden voorzieningen die je via het UWV en dergelijke instanties wel kunt organiseren. Vorig jaar zijn met de nodige humor de knelpunten in beeld gebracht. Komend studiejaar ligt de opdracht ‘Wajongers aan zet’ op de afstudeermarkt. Hoe gaan we met hulp van betrokken Wajongers zelf, Gemeente-mensen en UWV-medewerkers een aantal oplossingen maken? Voor praktijkmateriaal hoef je met Sociale Studies niet ver te zoeken. Ze lopen je dagelijks voor de voeten. Dat maakt het zo’n spannend en lonend vak: je zit er zelf middenin. Marlieke de Jonge stafmedewerker Empowerment bij Lentis lid kenniskring lectoraat Arbeidsparticipatie Hanzehogeschool

Mensen, bedankt!

Ik ben Arash Eshraghi, ik ben 25 jaar oud en ik heb een spierziekte genaamd Duchenne. Door mijn beperking heb ik vaak even een helpende hand nodig, ook op school. Na het behalen van mijn MBO-diploma drie jaar geleden heb ik een jaartje rustig aan gedaan. In die tijd heb ik uitgezocht wat ik verder wilde gaan doen. Toen heb ik besloten dat ik nog niet uitgestudeerd was en heb ik me aangemeld voor de studie Communicatiesystemen aan de Hanzehogeschool hier in Gro-

ningen. Met behulp van mijn decaan op de Hanze hebben we gekeken wat de mogelijkheden waren om hulp te krijgen op school. Deze hulp is bijvoorbeeld nodig bij hele simpele dingen als het aan- en uittrekken van mijn jas. Maar soms ook bij meer gecompliceerde zaken als het bedienen van de beademingsapparatuur. Er zijn een aantal mensen waar ik sinds het begin van mijn studie op kan rekenen binnen de facilitaire dienst en het servicepunt van de Hanzehogeschool.

Deze lieve en behulpzame mensen maken het voor mij mogelijk om op een vrij normale manier mijn studie te kunnen volgen. Soms is het zo gezellig dat ik vergeet dat ik op school ben en gewoon op tijd in de les moet verschijnen. Ik vind het heel fijn dat er op deze manier altijd iemand aanwezig is waar ik op kan rekenen. Ik ben deze mensen heel dankbaar en bij dezen wil ik graag iedereen die er voor mij is bedanken.

De serieuze date De laatste tijd betrap ik mijzelf op uitspraken als: ‘Nee ik heb geen relatie, ik ben vrijgezellig’ op momenten dat ik ‘toevallig’ via een link op lexa.nl beland. Nadat ik deze beschamende gebeurtenissen had besproken met vriendin K, besloten wij dat het tijd was om het jachtseizoen te sluiten. Voor ons geen schaamteloze vleeskeuringen, turflijsten en dronken ontmoetingen meer. De tijd van het serieuze daten is aangebroken. Tijdens de tactiekbespreking kwamen K en ik er al snel achter dat je nog behoorlijk wat skills nodig hebt om te kunnen bepalen of een man serieus potentieel is. Aangezien onze beoordeling maanden lang was gebaseerd op: als het maar geen bierbuik of scheve tanden heeft, zagen we nu ook wel in dat deze lijst iets uitgebreider en kritischer mocht zijn. Goed, lijst opgesteld waarbij we letten op opleidingsniveau, kledingstijl, carrièremogelijkheden en leeftijd. Afgelopen vrijdag was het dan zover. K en ik waren uitgenodigd op de bruiloft van een gezamenlijke vriend, de ideale gelegenheid om hoe-herken-ikeen-leuke-serieuze-man-talent te testen. Bij binnenkomst kregen we van het restaurant een appetijtelijk hapje bij de koffie. De beste jongen schonk helaas slappe koffie en dit leek K en mij geen goede basis voor een relatie. Nadat opa van de bruidegom zich vrijwillig aanbood en ook het autistische buurjongetje de nodige moves had gemaakt, hadden wij de hoop al bijna verloren. Terwijl wij buiten de nodige nicotine aan het wegwerken waren, deed zich een wonder voor. Tussen de rokers stonden twee perfect lijkende mannen. K valt doorgaans op mannen die iets ouder zijn dan zij en ik zoek het meer bij mijn eigen leeftijd, dus de verdeling was snel gemaakt. Al snel raakten we aan de praat met onze mannen en hoe beter we ze leerden kennen hoe geschikter ze werden. Ze waren aantrekkelijk, zeer stijlvol gekleed en welbespraakt. Die van mij was piloot in opleiding en die van K had zelfs al een eigen goedlopende onderneming. Alles leek voorspoedig te verlopen, tot het moment dat die van mij tegen die van K zei: ‘Hé pa, nog een biertje?’ Met ons hoofd al half in de wolken donderden wij keihard weer op het vaste land. Daar stonden wij, met onze mannen van 46 en 17 jaar oud. Nooit geweten dat het zo moeilijk was, serieus daten. Marieke Hulstein


In & UIT IN&UIT is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Ook kunnen studenten en medewerkers hier gratis hun advertenties kwijt (maximaal 30 woorden). Informatie voor de uitgave van woensdag 18 november kun je mailen naar [email protected]. De deadline is dinsdag 10 november.

Studium Generale Groningen WINNAAR NOBELPRIJS SPREEKT IN GRONINGEN Donderdag 5 november - Darwinism & Political Sciences - Elinor Ostrom. Ostrom stelt dat het belangrijk is om te beseffen dat politieke organisaties niet statisch zijn, maar steeds in ontwikkeling blijven. Zij vindt het belangrijk om de dynamiek van evolutionaire veranderingen te ontrafelen, 20.00 – 21.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5. Voertaal Engels. Maandag 9 november - Everything you always wanted to know about…. De Berlijnse Muur. De bouw van de Berlijnse Muur in 1961, bedoeld om de socialistische heilstaat (DDR) te beschermen tegen ‘fascistische’ infiltranten uit het Westen, fungeerde in werkelijkheid als gevangenismuur om de DDR-burgers ‘binnen’ te houden. Op 9 november 1989 werd de Muur ineens geopend. Historicus Stefan van der Poel kijkt terug. 16.30 – 17.30 uur - Doopsgezinde Kerk, Oude Boteringestraat 33, Groningen. Maandag 9 november - Pieter Boeke Lezing - De kenniskunstenaar - Seks, therapie en creativiteit. Seksuele problemen tussen man en vrouw monden vaak uit in een soort machtsstrijd. Aan de therapeut de uitdaging om met een creatieve oplossing te komen. 20.0021.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat

PZZL 1

2

3

8

4

7 9

5

11

10

12

14 17 21

5, Groningen. Dinsdag 10 november - Darwinism & Economics - Herbert Gintis. Gintis verkent waarom mensen samenwerken in projecten die het welzijn van de eigen groep tot doel hebben, zelfs als dit persoonlijke offers vraagt. Ook wil hij weten waarom mensen die misbruik maken van deze samenwerking worden gestraft. Hoe heeft de evolutie moreel gedrag, zoals altruïsme en sociale controle, gestimuleerd? 20.00 – 21.30 uur. Academiegebouw, Broerstraat 5.Voertaal Engels. Woensdag 11 november - Hanze Lezing - Het vreemde kind - Meer lichtzinnigheid in opvoeding en onderwijs - Gerrit Breeuwsma. De psychologie en pedagogiek hebben niet alleen veel kennis over kinderen opgeleverd, maar ook de onbevangenheid van opvoeders op de proef gesteld. Breeuwsma pleit voor meer lichtzinnigheid in opvoeding en onderwijs. 15.30 – 17.00 uur, Auditorium, Faculteit Techniek, Van DoorenVeste, Zernikeplein 11. Maandag 16 november - De zaakDemjanjuk – een geheugenlaboratorium - Douwe Draaisma. De in 1920 in Oekraïne geboren Iwan Demjanjuk wordt al sinds 1975 vervolgd wegens oorlogsmisdaden. Eind november begint in Duitsland een nieuw proces, waarin getuigenverklaringen wederom een belangrijk aandeel hebben. Van zijn identificatie en vervolging is veel te leren over herinneren en herkennen onder traumatiserende omstandigheden van een vernietigingskamp. 20.00 – 21.30 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen. Informatie: Studium Generale Groningen, Oude Boteringestraat 13, tel. (050) 363 5463, www.rug. nl/studium.

22

18

13 15

19 23

16

24 25 27

26 28


6 17 16 4 23 19 27 17 20 5 8 11 9 18 24

13e Editie Frans Film Festival Ciné Premières

12 t/m 22 november. Een breed panorama van de hedendaagse Franse cinema (22 titels, waaronder het hartverscheurende drama Polytechnique, de ouderwets spannende policier Bellamy en de anarchistische tragi-comédienne Louise-Michel) biedt Ciné Premières dit jaar ook diverse festivalactiviteiten. Ook wordt tijdens deze dertiende editie van het festival de vijftigste verjaardag van de Nouvelle Vague gevierd met een eerbetoon aan Truffauts klassieker Les Quatre Cents Coups (te zien in Groningen en Amsterdam). Voor het complete programma, beschrijvingen, trailers en festivalactiviteiten zie: www.cinepremieres. nl www.cinepremieres.nl. GSp Studentenplatform voor Levensbeschouwing. Een plaats voor bezinning, religie, debat en gezelligheid. Eten en drinken: Elke dinsdag en woensdag. Aanmelden tot 12.00 uur op de dag zelf. Aanvang 18.30 uur, kosten € 3,00. De bar is open op dinsdag-, woensdag- en donderdagavond vanaf 19.30 uur. Taizé-vesper in de Martinikerk Zondag 4 november wordt er een Taizévesper gevierd in de Martinikerk, een korte meditatieve avonddienst met liederen en muziek uit de traditie van Taizé (Frankrijk). Aanvang: 17.00 uur. Persoonlijk gesprek: ºGeert Brüsewitz 0508500387, Anja Diesemer 0503061039, Lense Lijzen 0505260630, Tiemo Meijlink 5050792805 of Matty Metzlar 0595528775. Studentendiensten in de Martinikerk: 8/11 - 11.30 uur G. Brüsewitz, 17.00 uur J. Gelderloos. 15/11 - 11.30 uur A. Diesemer, 17.00 uur K. van der Plas. Nieuwsbrief: Schrijf je in via de website en je krijgt elke donderdag alle actuele

informatie in je mailbox. GSp, Kraneweg 33, 0503129926, email [email protected] of www.gspweb.nl. In balans met lichaam en geest Centrum Het Helperhart organiseert op zondag 15 november van 10.00 - 16.00 uur in Groningen een dag in het teken van aarden. Het doel van deze workshop is om je energie te laten stromen, zodat je meer uit je hoofd komt en meer in contact met je lijf bent en blijft. Je krijgt testjes en informatie omtrent aarden. Je ervaart verschillende technieken en oefeningen vanuit de Chinese bewegingsleeer (Chi Neng Gigong) om goed te aarden en je leert ze toe te passen op jezelf. Daarnaast ga je tekorten herkennen en krijg je adviezen over gezondheid. Tussendoor een lekkere lunch en een aardende wandeling. Voor meer informatie kun je kijken op HYPERLINK www.helperhart. nl www.helperhart.nl of bellen met Miranda Bootsman, tel: 0614241109. De CAST lunchconcerten Dinsdag 17 november – Latin Jazz Band (jazz) – Wiebenga Complex. Woensdag 18 november – Diana Roos (singer/song) – Minerva. Stukafest Stukafest, hét Studentenkamerfestival van Groningen, komt er weer aan op 25 februari 2010. Maar voordat het zover is, zoeken we nog studenten met kamers en/of helpende handen! Ben je in het bezit van minimaal 20 m2 en wil jij voor een avond baas zijn van je eigen podium, mail dan naar HYPERLINK “mailto:[email protected]” [email protected]. Dit geldt ook voor enthousiaste studenten die ons willen helpen met de pr-stunts en het flyeren op de HG. Want: zonder vrijwilligers geen Stukafest!

Zuid-amerikA Horizontaal Verticaal 1 Staat waar de vader achter moeder staat (6) 1 Likeur van passievrucht (6) 4 Mario Vargas …, schrijver (5) 2 Manuel …, van ’83 tot ’89 dictator van 1 hor. (7) 8 Wed… of titanen… (5) 3 Coca-stad in Columbia (8) 9 Ruim winnen met een weckfles (7) 4 Hoofdstad van Peru (4) 10 Beraadslaging (7) 5 …noot (5) 11 Ministerie van Milieu (afko 4) 6 Verminderende verkoop (6) 12 Ondersteunend en Beheerspersoneel (afko 3) 7 San… de Chile (5) 14 Krijg je alleen dubbel van Sint (4) 13 Kleurige vogel (8) 15 (Geen) Griekse voetbalclub (4) 16 Paardrijdster in het oerwoud (7) 18 Niet echt (3) 17 Tussen Suriname en Venezuela (6) 21 Een heel kleintje (4) 19 Saõ …, Brazilië (5) 23 Chileense … of steen… (7) 20 Zo noemen Brazilianen hun land (6) 25 Waterverfschilderij(7) 22 Eigenaar van de toekomst (5) 26 Naam van de vader én de broer van Hitler (5) 24 Kwieke schram (4) 27 Gebergte (5) 28 Trouwhartig (6)

De schuin gedrukte opgaven zijn cryptisch, de vet gedrukte hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: [email protected] en ding mee naar een cadeaubon van 10 euro. Inzenden t/m donderdag 12 november. De vorige Huzzel is gewonnen door: Ankie Kars. De oplossing is: BIJZONDER GOED. Boudewijn Otten

LEEUW

Lieve Loes

Spaanse griep Heeft je beste vriendin gezoend met de jongen waar jij al tijden vlinders van in je buik krijgt? Ben je verliefd op je docent en kun je je niet meer op je studie concentreren? Lig je niet lekker in je projectgroep en begrijp je niet waarom? Mail Loes, onze enige echte ervaringsdeskundige. Inzenden mag zelfs anoniem. [email protected].

Lieve Loes, Ik heb een beetje een banaal probleem in vergelijking met de vragen die je normaal binnen krijgt, maar ik wil het toch aan je voorleggen. Ik ben, ben ik bang, verslaafd aan mijn eigen telefoon. Van de zomer reisde ik door Europa en heb ik in twee weken voor 160 euro gebeld en ge-sms’t met vrienden! Toen ik mijn facturen checkte schrok ik me een ongeluk van die ellenlange lijst. Mijn vrienden kunnen mijn ringtone calendar alert three ook niet meer aanhoren. Maar ik kan het gewoon niet laten. Toen ik mijn telefoon laatst verloren had, was ik echt de wanhoop nabij en heb ik bijna niet geslapen. Hoe kom ik hier van af? Isabella Lieve Isabella, Ik moet je met enige schroom bekennen dat ik met hetzelfde probleem worstelde. Mijn mobiele telefoon kostte me ook handen vol

Colofon HanzeMag is het redactioneel onafhankelijke magazine van de Hanzehogeschool Groningen. Het blad verschijnt tweewekelijks. Redactie-adres Zernikeplein 7 A0.04 en A0.05, Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: 050 5955588 | fax: 050 5955590 | e-mail: [email protected] | Internet: www.dehanze.nl/hanzemag Redactie Chris Wind - hoofdredacteur 050 5955585 [email protected] Boudewijn Otten - (eind)redacteur 050 5955582 [email protected] Luuk Steemers - redacteur 050 5955581 [email protected] Rina Tienstra - redacteur 050 5952570 [email protected] Loes Vader - redacteur 050 5955588 [email protected] Fotografie Pepijn van den Broeke - www.pepijnfoto.nl Robert van der Molen - www.toxic2.nl Redactie HanzeMag Illustraties Mathieu van der Bij & Xiao Feng Chiu | Sam Peeters | Leo van der Reest | Ricky van Duuren Lay-out Renée Zaal - www.reneemedia.nl Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: 6.000 Advertenties Bureau Nassau 020 6230905 [email protected] Abonnementen 60 euro per jaar 050 5955588 [email protected]

geld. Maar daar ben ik nu van af. Ik heb m’n rekeningen helemaal onder controle. Afgelopen zomer had ik een vriendje die veel in het buitenland zat. Telefoontje naar Zagreb, sms’je naar Venetië… Dus gaf ik hem de schuld. Maar toen hij weer terug in Nederland was, bleef T-Mobile me verrassen met belachelijk hoge rekeningen. Op een gegeven moment dacht ik: dit loopt de spuigaten uit. Ik ben naar de belshop gegaan en de dame gevraagd of ze mijn belgedrag wilde analyseren en me een andere belbundel wilde adviseren. Nu heb ik mijn belbundel aangepast aan mijn belgedrag. Of eigenlijk aan mijn sms-verslaving. Ik kan per maand duizend sms’jes versturen voor slechts € 9,95! Wat een genot. Geloof me Bella, als je rekeningen niet zo de pan uit rijzen voel je je ineens een stuk minder verslaafd. Wat die irritante ringtones betreft: ringtone uit, trilsignaal aan! Of gewoon regelmatig een andere ringtone kiezen. Lieve Loes, Ik ben een sportief type. Na een paar uur stilzitten achter een bureau moet ik toch echt een beetje bewegen. Tot voor kort ging ik tussen de middag vaak naar de fitnessruimte van de ACLO, maar dat is nu stukken minder aantrekkelijk geworden. De afgelopen tijd loopt er namelijk erg vaak een man rond die het nodig vindt om

in een hele strakke wielrenbroek zijn oefeningen te doen. Met een grote grijns en een nog grotere bobbel zit hij ons aan te staren vanaf de apparaten. Ik vind het walgelijk, maar zolang hij kleding aan heeft, kan ik er weinig aan doen, ben ik bang. Wat raad je me aan, lieve Loes? HG-medewerkster Sportieveling, Wat zou je er aan willen doen, vraag ik me af. Wil je die man de toegang tot de fitnessruimte ontzeggen als hij zich in een strak wielrenbroekje vertoont? Of wil je dat er kledingvoorschriften op de ACLO komen? Verboden voor strakke gympakjes, of verboden voor mannen in hele strakke wielrenbroeken met een bobbel en een grote grijns? Waar bemoei je je eigenlijk mee? Laat iedereen sporten in kleding waar ie zich lekker in voelt. De één sport graag in een strak pakje en de ander in een veel te grote joggingbroek. Misschien ben jij wel zo’n vrouw die in een XXXL-trainingsbroek en oversized nachthemd sport. Of dat zo’n lekker gezicht is. Kijk gewoon de andere kant op, als je je aan die man stoort. De fitnesszaal is ruim opgezet, weet ik uit ervaring. Je hoeft die man dus helemaal niet in z’n kruis te staren. Gelukkig kun je hier helemaal niets aan doen, tenzij je het lef hebt de man-in-veel-te-strakke-wierenbroek aan te spreken op zijn ‘aanstootgevende’ gedrag.

De piloot in het Lufthansa-vliegtuig klinkt zeer opgewekt als hij zegt dat het 26 graden is in Barcelona. 26 graden? Ik denk aan mijn koffer in het vak boven me, die nog op het randje mee mocht als handbagage. Lange broeken, truien, laarzen. Ik heb gisteren zelfs nog extra dikke leggings gekocht in de Bijenkorf. In de aankomsthal staat het zweet me op de rug. Al rijdende met mijn rolkoffertje ruk ik mijn jas en trui met wilde bewegingen uit. Daaronder zit - geheel toevallig - toch nog een wulps jurkje. Met honderden anderen steek ik een kruispunt over en zie de fonteinen van Plaça de Catalunya. Op mijn mp3-speler luister ik naar Summer in the City van Joe Cocker. Drie uur kost het me om de lelijkste flipflops van Barcelona op de kop te tikken in het afgetakelde broertje van Perry Sport. Ze zijn blauw en lomp. Van die slippers waar je dikke oude mannen mee ziet lopen langs het campingzwembad. Het is genoeg om mee naar de zee te lopen bij Barceloneta Beach. De Thaise Massages die me om de tien minuten worden aangeboden heb ik niet nodig. Ik ontspan eindelijk liggend in de zon op het strand. Mijn leven in Nederland lijkt vanaf hier een lachertje. Wat nou regen en dikke leggings, nieuwe winterjassen en verwarmingen aansteken? In mijn hostel ontmoet ik een verliefd meisje uit Chicago dat gelijk onze eerste nacht vreemd gaat met een behaarde Spanjaard. Een barman uit Zweden die me totaal negeert nadat ik iets vertel over ‘mijn vriend in Nederland’. Een meisje dat als acrobaat werkt op cruiseschepen. En een Italiaanse man die net uit een coma komt en denkt in Ibiza te zijn. Dan krijg ik de Mexicaanse griep. De laatste drie dagen in Barcelona kijk ik Spaanse televisie (de gesynchroniseerde versie van the Prince of Bel Air) en praat ik met de kassajongen van de supermarkt over de beste keelsnoepjes. In het vliegtuig heb ik nog steeds last van hoestaanvallen. Een paar mensen kijken me van boven hun groene mondkapjes angstig aan. Ik draag mijn extra dikke legging, mijn laarzen, nieuwe winterjas en verschuil me stilletjes achter mijn Arafat-sjaal.

Leonie Veraar


Studies:

Information Services

Native Country: Bolivia, 9.8 million inhabitants, 26 times the size of the Netherlands Loves:

mountain biking, video games, rock music

Hates:

forwards and spam

Gabriel Capriles Flores (27) Why do Dutchmen learn at school that La Paz is the capital of Bolivia? ‘Because it’s the seat of the government, I presume. Sucre is the capital, but La Paz is by far the most important city. I’m from there, actually. My home is exactly 3636 metres above sea level.’

Reality can never live up to childhood fantasies. ‘Nevertheless, I’ve been here for only six weeks, but I already know I want to stay here much longer. The Information Services minor I’m presently taking, will last for six months, but I’m trying to find another one to stay for another six months.’

So you came down a long way. ‘When I was a little boy I was fascinated with geography and maps. Paises Bajos sounded strange to me, and the fact the country was situated below sea level fired up my imagination. I thought this country had to be miraculous. I wanted to see it with my own eyes. This idea never left my mind.’

This sounds like you’re in love. ‘Everything is so well taken care of. One of the first things that struck me was the voice at the train station announcing that the train was three minutes late. Three minutes! And she kept repeating that message. I think every country should be like this. Hardly any crime, no extreme poverty, it nearly is an ideal society.

And it’s so prosperous. Bolivia has lots of natural resources, but we never have been able to make them profitable.’ Why is that? ‘Bolivian politics, I don’t hate politics, but I don’t want to have anything to do with it. To many Bolivians politics is merely drama and circus. There are strikes and protest rallies everyday. If you miss the demonstration that is scheduled for twelve o’ clock, you can always join the rally of 12.05.’ How did you make both ends meet in Bolivia? ‘My father is a photographer, my mum a biologist. They have published five books on

nature. I was responsible for the lay-out and the graphic design. The last one, Birds of the Amazone, is really superb. They succeeded in photographing endangered birds in the wild. The most famous one is the red-fronted macaw, a green parrot with orange dots on its cheeks.’ Please, give us a typically Bolivian proverb. ‘Mas vale perder un minuto en la vida que la vida en un minuto. It’s better to lose one minute in life than a life in one minute. This message is on every bus. Traffic is very dangerous, the world’s most dangerous road leads to La Paz. Camino de la Muerte, Death Road, sixty kilometres of sheer danger.’ Tekst en foto: Boudewijn Otten

Photo Competition Why is your side job a good start of your career as a bachelor graduate? This question was the starting point of the photo competition about ‘Side Jobs’, initiated by the Labour Centre of Applied Research and Innovation. The photo competition was one of the activities of the October Knowledge Month. Nathan Schuuring, first year Communication Systems student, won first price. On Thursday 29 October, he received a cheque of 250 euros, made available by Randstad. ‘My side job as a freelance graphic designer gives me the chance to combine assignments from school with assignments from clients . That is why this side job is the perfect start of my career,’ were Nathan’s accompanying words to the winning pictures. ‘No keyboard, no pixels’, one of the price winning photos of Nathan Schuuring

Lots of drugs 42 percent of applied science students in the Netherlands say they have tried some kind of drugs at least once, according to a research on drug use among 4796 higher education students. Research students are considerably less naughty; only 16,3 percent of them tried drugs before. Applied science students commonly use it at parties or at a friend’s house. Research students like to use drugs to perform better during exam periods. 4,7 percent of applied science students and three percent of the research students used hard drugs. Most popular is XTC/MDMA, followed by cocaine, speed, and GHB. More than fifty percent of all applied science students like to light up a joint sometimes. (Source: Nieuwe Revu)

Test the e-book reader The Hanze Mediatheek on Zernike Campus has purchased an e-bookreader and it is possible to take it home and test it for yourself. The iLiad is an easy-to-carry device on which you can read e-books, papers and documents. The image of the iLiad is vibration and noise free, and is convenient to read. Decide for yourself if this is something for you. (photo: Deborah Roffel)

Career Event Erasmus Student Network (ESN) is organizing the Career Event November 17th. Theme will be ´The key to success - How to deal with social and cultural differences in international business.´ How do you deal with different social standards without insulting anybody? People that have experienced these difficulties in a business environment will discuss their ´problems´ and the solutions. After that you can find out how well your own negotiation skills are during the workshops. And there will be a small dinner and a drink at the Apple. For further information check out the information posters and flyers, or send an email to: pr.esngroningen@gmail. com!

Snow-Event Erasmus Student Network The ESNow 2010 trip goes to Risoul in the French Alps.

IBS-U Calendar 13.11.2009 Events team – Freaky Friday party @ News Café 23.00 17.11.2009 Business team – Career Event IBS-U & ESN 19.11.2009 Sports team – Lasergaming 21.11.2009 Travel team – Amsterdam Trip 25.11.2009 Business team – Corporate Social Responsibility Lecture

DJ’s: turn the music on! Do you like to select and play music for an international audience? Erasmus Student Network (ESN) Groningen is looking for a DJ for the Pacific Bar on Monday evenings and with theme parties. They are looking for some people who like to turn the music on and let people dance! You don’t have to be there every Monday; you can be the DJ once a month, twice a month or every week, everything is possible. If you don’t have experience with this, but you think you can do this: don’t hesitate to contact ESN. Interested? Please send an email to [email protected] or step by during office hours. www.esn-groningen.nl

Advertisement

Basic Deal (E 279,-) - Departure on Friday 12-03-2010 - Return on Sunday 21-03-2010 - Skipass 7,5 days - Accomodation - Transportation Holland - Risoul and back

Do you have ambitions as a journalist or photographer? HanzeMag is looking for:

Writers & Photographers HanzeMag is the only university magazine in the Netherlands that has five pages just for international students. But what makes it even better: international students have the chance

Keep checking ESN’s website www.esngroningen.nl for more information. Or send an email to [email protected]. Sign up starts in November at the ESN office, Grote Rozenstraat 23.

to write the articles themselves! Are you a critical student who would like to write articles in English? Then come join our international editors team! Besides experience you also get paid for every published article and picture. Interested? Send an email to [email protected] or call 050-5955585

[5] 2009 4 NOVEMBER WOENSDAG HANZEMAG 3 INT

Working at the Hanze Are you looking for a job? Why search far if the opportunities are just in front of you! Hanze University has diverse and fun jobs to offer, also for international students. Who does not know this situation? The end of the month is getting close and the money left on your bank account is hardly enough to buy a beer... There is only one way to avoid this from happening every month: you have to find a job! But how and where if your attempts to learn Dutch have led to nothing but a sore throat and a lot of frustration? Well, sometimes the opportunities are closer than you think. Hanze is not only a university but also a large organisation with a lot of job offers, also for international students. So, if you are motivated and enthusiastic, you might be interested in one of the following job possibilities: International Student Team You might have been in contact with the international student team yourself before starting at Hanze. The main idea of the IS-team is to simplify the issues foreign students have to deal with before and during their studies.

The students working in the team can have several responsibilities. As you know interested students want information about Hanze University and have a lot of questions that need to be answered. So available jobs primarily include call centre activities, direct mailing, sending brochures and managing databases are also possible activities. Carrying their slogan We Care For You in mind, the IS-Team requires ‘old’ students as contact persons for prospective students also after their enrolment at Hanze University. If you are interested to work with the IS-Team please contact Tim Buiting (IS-Team Coordinator): e-mail: [email protected]. Open Days The Hanze offers several Open Days a year to inform potential students about what the school has to offer. And who would be better to give this information than students themselves? The job consists of guiding prospective students around Zernike Cam-

pus, answering their questions and informing them about the study programmes. These activities can be done by international students as part of their study programme if it is taught in English. Otherwise a minimum knowledge of the Dutch language is required to work at the open days. Pick-up Service Another small job offered by the International Student Office (ISO) consists of picking up arriving students at the airport in Schiphol (Amsterdam) and to bring them to their student houses in Groningen. This job does not take place on a regular basis as new students only arrive at the beginning of each semester. Only students of EU nationalities can apply for this job because the ISO cannot offer work contracts for this activity and therefore cannot arrange work permits for nonEU students. Interested students can send an email to [email protected].

D-team The idea of the D-team is similar to the ISTeam but specifically for the German students. Since Germans make up for the biggest group of the international students in the Netherlands there is enough work to have a team focussing on Germans only. The activities of the D-Team can be split into two main responsibilities. On the one hand students are giving presentations about Hanze University at schools in Germany. On the other, members guide and inform potential German students that visit Hanze University at open days. As you might have guessed, working for the D-team requires a very good knowledge of the German language and is therefore primarily suitable for German students. Since the D-Team mainly consists of second and fourth-year students, they are especially interested in first year students from all schools of Hanze University. If you want to join the D-Team, send a mail to dteam@ org.hanze.nl As you can see, Hanze University has a lot of interesting job opportunities for you. Most of these jobs won’t guarantee you a regular income but they are fun and another possibility to meet new people. So, if you are interested send an email. And maybe sometime soon your bank account will allow you to go out until the very end of the month! Ann-Fleur Praetorius

[5] 2009 4 NOVEMBER WOENSDAG HANZEMAG 2 INT

Wednesday 4 November 2009 Independent Magazine of Hanze University of Applied Sciences / email [email protected]

5

Exchange student Marco Evenhuis plays college basketball in Arizona How to make money without a working permit

• Working for Hanze •

Diederik Smit wint Groninger Studenten Cabaret Festival Slager versus veganist Afgestudeerden Popacademie presenteren hun werk

Recommend Documents